verkiezingsprogramma 2014-2018
samen voor arnhem GroenLinks kiest voor een eerlijk en duurzaam Arnhem
1 kiest voor een sociaal Arnhem 6 Wonen in een duurzame stad 6 Duurzame economie en werk 7 Participatie en inkomen 8 Inkomen, uitkering en armoedebeleid 9 Zorg en welzijn 10 Zorg voor de jeugd 10 Maatschappelijke opvang 11 Onderwijs 12 Sport en bewegen
2 kiest voor een duurzaam Arnhem
3 kiest voor een open Arnhem 20 Diversiteit 20 Kunst en cultuur 21 Openbare orde en veiligheid 22 Internationaal 22 Bestuur en burgerparticipatie
14 Klimaat en energie 16 Schone en gezonde leefomgeving 16 Verkeer en vervoer 17 Natuur en groen 18 Dierenwelzijn
inleiding
samen zijn wij arnhem!
I
n dit verkiezingsprogramma maken wij duidelijk hoe GroenLinks het verschil kan maken voor mensen en voor de stad. Want GroenLinks is de partij van de idealen én de partij met de beste ideeën om die idealen waar te maken. In Arnhem neemt GroenLinks daarbij al jaren haar verantwoordelijkheid door deel te nemen aan het bestuur van de stad. Wij pakken waar nodig met beide handen de kansen om Arnhem nog groener en nog eerlijker te maken. En dat doen wij samen met iedereen die deze idealen een warm hart toedraagt. Want dit is onze stad!
Wij knokken voor wat kwetsbaar is! De gemeente is een goede plek om die concrete stappen te zetten. Want de gemeenteraad neemt besluiten die mensen direct aangaan. Waar komen nieuwe woningen en zijn deze nog betaalbaar? Hoe helpen we werkzoekenden aan een baan? Hoe houden we de binnenstad levendig? Hoe zorgen we voor meer schone lucht? Hoe zorgen we voor goede zorg en ondersteuning, voor jong en oud, ondanks de enorme bezuinigingen die door landelijk beleid op de gemeente afkomen? Dát zijn de zorgen van nu.
Kiezen voor de groene toekomst
Zorgen van nu De huidige economische, sociale en politieke landelijke en Arnhemse situatie bepaalt ook de keuzes die GroenLinks de komende jaren moet maken. We laten ons daarbij leiden door onze kernwaarden: duurzaamheid, kansen eerlijk delen en een open vrijheidslievende houding met een voorkeur voor diversiteit. GroenLinks staat voor een beter milieu én wil mensen in de positie brengen hun leven in eigen hand te nemen: daar zijn concrete stappen voor nodig.
3
GroenLinks wil zich actief inzetten om het energieverbruik in de stad terug te dringen. Dat vraagt om slimme oplossingen en investeringen. Er is kennis en kunde genoeg in de stad. Wij willen het delen van die kennis bevorderen. Arnhemmers steken de armen nu al uit de mouwen en stichten coöperaties om samen energie op te wekken. Dat willen wij versnellen en vereenvoudigen. Want energiebesparende maatregelen – zoals woningisolatie – zijn goed voor het milieu, zorgen voor energiekostenbesparing,
inleiding dragen bij aan de werkgelegenheid en zorgen voor een positieve werking op de leefbaarheid en veiligheid in een buurt. GroenLinks wil hier de komende jaren sterk op blijven inzetten. Door de crisis zijn veel mensen hun werk en bestaanszekerheid kwijtgeraakt. Behoud van werk en het scheppen van nieuwe banen moeten daarom topprioriteit krijgen. En groen werkt; nu geeft het ons werkgelegenheid, straks een beter milieu en huizen met blijvend lagere energielasten. Daarnaast zijn mensen bezorgd over de stijgende woonlasten, de steeds duurdere zorg en de kansen voor hun kinderen. Naast deze sociale crisis zijn er de andere crises: de klimaatcrisis, de grondstoffen- en energiecrisis. Ze lijken ver weg, maar iedereen heeft er al mee te maken. Of het nu gaat om stijgende olie- en voedselprijzen of gezondheidsrisico’s als gevolg van gesjoemel rond voedselproductie of schone lucht. De verschillende crises laten zien dat het echt anders moet. GroenLinks biedt daarom duurzame oplossingen voor iedereen. Nu is het moment om een andere weg in te slaan: naar een groenere, duurzamere en socialere gemeente. Een gemeente waar veiligheid en een prettige leefomgeving vooropstaan, met kansen voor iedereen.
voeren. GroenLinks wil een gemeente die Arnhemmers stimuleert en ondersteunt om ook zelf duurzame actie te ondernemen en wil daarom af van overbodige regelgeving, bureaucratie en andere barrières. Daarbij hoort een gemeente die initieert, faciliteert, meewerkt aan de oplossing van problemen van mensen en zelfredzaamheid stimuleert. Een lokale overheid die er écht is als het nodig is en die mensen nooit laat vallen. Een lokale overheid die bij mensen het vertrouwen in de politiek herstelt en die zicht biedt op een duurzame en sociale toekomst. GroenLinks gaat er vanuit dat ieder mens iets kan en wil, en dat mensen zich verantwoordelijk voelen voor elkaar. Het is goed dat er een meer solidaire samenleving ontstaat. Waarbij mensen elkaar helpen in wijken en buurten. Waarbij initiatieven van burgers zelf worden gewaardeerd om wat ze zijn: de wil om met elkaar de eigen leefomgeving te verbeteren.
• De inwoners en ondernemers die duurzaam
investeren ten opzichte van milieuvervuilende activiteiten worden bevoordeeld. • Burgerinitiatieven worden (financieel) ondersteund, zeker als ze kostenbesparingen opleveren.
de gemeente Arnhem zijn kostendekkend.
De economische opgaven waar we als stad voor staan, zijn alleen in samenhang aan te pakken en te realiseren. Daarom kiest GroenLinks voor een aanpak waarbij groene ruimte, werkgelegenheid, sociale voorzieningen en huisvesting elkaar versterken. Daarbij staat voor GroenLinks respect voor andere belangen dan alleen het eigen belang voorop. Kwetsbare belangen van mens en dier, cultuur en natuur kunnen rekenen op extra aandacht en ondersteuning. GroenLinks streeft naar een duurzame toekomst, emancipatie en gelijke kansen voor alle mensen die samen leven in een tolerant en solidair Arnhem. We brengen onze idealen dagelijks in de praktijk. Binnen en buiten de gemeenteraad. We hebben een optimistische kijk op de toekomst: we willen elke kans grijpen om onze groene en linkse idealen waar te maken. Met oog voor de lange termijn en in het belang van komende generaties. Maar ook omdat iedereen nu eenmaal graag fijn wil wonen in een mooie, veilige omgeving, waar men zich makkelijk en vrij kan bewegen en dichtbij huis kan genieten van al het groen dat Arnhem rijk is. Zo kiezen wij voor een sociaal, duurzaam en open Arnhem!
lasten. Wij hebben voorkeur voor een rechtvaardige lastenverschuiving.
Cathelijne Bouwkamp, lijsttrekker GroenLinks Arnhem
Eerlijk duurt het langst GroenLinks wil een overgang naar een duurzame samenleving bewerkstelligen – duurzaam in sociaal, economisch en ecologisch opzicht. GroenLinks hanteert hierbij de volgende uitgangspunten:
Vertrouwen in de stad
• De vervuiler betaalt
Een stad waarin dit mogelijk is, maken we samen met elkaar. GroenLinks gelooft in solidariteit en in de krachten van onderop. Onze stad barst van groene ideeën en creatieve plannen en Arnhemmers zijn inventief en ondernemend genoeg om ze ook uit te
• De tarieven van producten en diensten van
(de zogenaamde eco-solidariteit).
• De sterkste schouders dragen de zwaarste
4
hoofdstuk 1
groenlinks kiest voor een sociaal arnhem
A
rnhem is een stad met ruimte voor iedereen. Iedereen moet mee kunnen doen, ongeacht seksuele voorkeur, geloof, ras of cultuur, wel of geen beperking. GroenLinks gelooft in de kracht van diversiteit. En tegelijkertijd wil GroenLinks dat ook iedereen daadwerkelijk mee doet. Iedereen wil zijn of haar leven naar eigen inzicht kunnen inrichten en dromen waarmaken. GroenLinks staat voor een lokale overheid die daarvoor de voorwaarden schept. Een dienstbare en zorgzame overheid die kansen biedt op werk, een fatsoenlijk inkomen, een betaalbare woning en uitstekende zorg en onderwijs. En we willen die kansen eerlijk delen. Mensen met wie het even niet goed gaat, die pech hebben of verkeerde keuzes hebben gemaakt, laten we niet vallen. En ook als je langer bent aangewezen op de hulp van de overheid, moet je de regie over je eigen leven kunnen houden. We willen dat niemand in armoede leeft. We ondersteunen mensen bij het
5
vinden van betaald werk of een andere maatschappelijke activiteit. Zo stimuleren we dat iedereen kan deelnemen aan de samenleving. Ieder mens heeft potentie, kwaliteiten en verantwoordelijkheidsgevoel voor elkaar. Het is goed dat mensen elkaar ondersteunen en hun zorg en welzijn onderling regelen; dat er een meer zelfredzame, solidaire samenleving ontstaat. Ook is het goed dat er meer samenredzaamheid komt in wijken en buurten, waarbij ook ‘zorgvragers’ en ouderen een actieve bijdrage kunnen blijven leveren aan de samenleving. Daarmee ontstaat een andere verhouding tussen burgers en overheid. Want Arnhemmers die zelf meer initiatieven nemen, vragen om een lokale overheid die investeert in zelfstandig handelen van inwoners. Dit kan bijvoorbeeld door het bieden van gerichte hulp, het creëren van ontmoetingsplekken of het ondersteunen van vrijwilligers en mantelzorgers. GroenLinks wil ondersteuning en zorg organiseren
hoofdstuk 1 op wijkniveau. Daarbij willen we versneld inzetten op de vorming van sociale wijkteams in de hele stad. Deze teams vormen de toegangspoort voor burgers naar allerlei vormen van steun en zorg. In wijkteams werken diverse professionals samen, vanuit verschillende achtergronden. Zonder overbodige regels en protocollen zorgen we dat mensen de ondersteuning en zorg krijgen die zij nodig hebben. Daarbij gaan wij uit van wat mensen, samen met hun familie en netwerk, nog zelf kunnen. De stijgende werkloosheid baart ons grote zorgen. Het midden- en kleinbedrijf is belangrijk voor de werkgelegenheid en draagt bij aan het voorzieningenniveau en de dynamiek in de stad. Daarom hebben we oog voor de belangen van het MKB. De bouwsector heeft het economisch zwaar. Veel kantoorgebouwen staan leeg. Tegelijk is er een grote vraag naar betaalbare woonruimte en aangepaste en levensloopbestendige woningen. Samen met de woningbouwcorporaties willen we in Arnhem blijven zoeken naar mogelijkheden voor betaalbare nieuwbouw en renovatie van bestaande bouw. Wij zetten in op woningisolatie en toepassing van duurzame energievormen. Dat levert nieuw werk op én lagere woonlasten voor de bewoners. De omschakeling naar een duurzame economie is dé uitdaging voor alle ondernemers en bedrijven. GroenLinks wil deze overgang faciliteren door groene en innovatieve koplopers alle kansen te bieden. Elk kind verdient een goede start, in een gezonde omgeving en met onderwijs dat achterstanden wegwerkt en talenten ontwikkelt.
Onze jeugd is de toekomst! Daarom wil GroenLinks investeren in kinderen en jongeren. Kinderen de ruimte geven met voldoende speel- en sportvoorzieningen. Zorgen voor een goed basis- en voortgezet onderwijs en jongeren stimuleren om te leren. Leerplichtige jongeren zitten op school of volgen een leerwegtraject. Het beroepsonderwijs sluit goed aan op het lokale en regionale bedrijfsleven.
heid van wijken vergroot. Hierbij vindt GroenLinks dat Arnhem Zuid speciale aandacht verdient. Denk hierbij aan burgers die zelf een (film)theater starten in een leegstaand gebouw of mensen die biologische producten willen verbouwen en verkopen in hun eigen winkel in Schuytgraaf.
In de komende jaren krijgt de gemeente er veel extra taken bij. De gemeente wordt verantwoordelijk voor delen van de zorg uit de AWBZ, de zorg voor de jeugd en ook voor mensen aan de onderkant van de arbeidsmarkt. Tegelijkertijd krijgt de gemeente minder geld dan nu beschikbaar is. Dit heeft vergaande gevolgen en vraagt om duidelijke keuzes. Voor GroenLinks staat voorop dat de beschikbare financiële middelen zo sociaal en duurzaam mogelijk worden ingezet.
• Woningen worden zodanig aangepast dat mensen
Wonen in een duurzame stad GroenLinks wil dat alle Arnhemmers prettig kunnen wonen en werken. Wij willen gemêleerde wijken. Deze mix van (sociale) huur- en koopwoningen is belangrijk in de aanpak van de Arnhemse tweedeling. In Arnhem zijn de komende decennia voldoende plekken voorhanden om nieuwe woningen te bouwen voor mensen die woonruimte nodig hebben, hierbij zijn geen grote nieuwe woningbouwlocaties nodig. GroenLinks vindt het belangrijk dat voorzieningen zijn verspreid over de hele stad. Daarbij wil GroenLinks dat de gemeente niet alleen in standaard voorzieningen investeert maar ook open staat voor en meedenkt met burgerinitiatieven die de leefbaar-
6
kiest! er zo lang mogelijk zelfstandig in kunnen wonen. Hierover worden duidelijke afspraken gemaakt met de woningbouwcorporaties. • De Arnhemse woningbouwcorporaties bouwen voldoende betaalbare (huur-)woningen. • De woningbouwcorporaties verduurzamen hun woningen. Hierdoor wordt energiearmoede bestreden omdat de woonlasten van sociale huurders zo dalen. Uiteindelijk zal het volledige woningaanbod energieneutraal zijn. • In Arnhem zijn voldoende kwalitatieve goede en betaalbare kamers beschikbaar voor studenten en (werkende) jongeren. Niet alleen door een goed aanbod van de woningbouwcorporaties, maar de gemeente stimuleert ook particuliere verhuurders om kamers beschikbaar te hebben en te houden.
Duurzame economie en werk GroenLinks wil bedrijven aantrekken die milieuvriendelijk werken om zo de duurzaamheid én de werkgelegenheid in Arnhem te versterken. Daarbij kijken we wat onze regio nodig heeft. Bij het aantrekken van
groenlinks kiest voor een sociaal arnhem bedrijven ligt de nadruk op milieuvriendelijke groeisectoren die tegelijk de werkgelegenheid versterken. En het faciliteren van al hier gevestigde terreinen voor bedrijven op het gebied van energie- en milieutoepassingen en innovatieve bedrijvigheid, zoals Kleefse Waard en Arnhems Buiten. GroenLinks is voor een compacte stad waarbij leegstand actief wordt tegengegaan. GroenLinks wil dat de beschikbare ruimte slim en creatief wordt benut. Hierbij zoekt de gemeente ook naar mogelijkheden om haar eigen leegstaande panden te gebruiken voor wonen en/of werken.
kiest!
• Om de stad mooier en aantrekkelijk te maken
wordt de leegstand in winkelstraten actief bestreden, in samenwerking met vastgoedeigenaren en ondernemers. Bijvoorbeeld door veiligheidsmaatregelen, inrichting en presentatie, actieve werving van kandidaten voor leegstaande panden, stimuleringsregelingen en een verbeterplan voor de openbare ruimte en het creëren van een evenwichtige verhouding tussen vraag en aanbod waarbij gebruik kan worden gemaakt van branchering. • Uitbreiding en nieuwbouw vinden alleen plaats in het stationsgebied, verder geen uitbreiding van kantoren. Nieuwbouw van bedrijven wordt alleen toegestaan als het om energieneutrale gebouwen gaat. • Door het beter benutten van verouderde bedrijfspanden en van ‘verloren plekken’ in de
stad wordt creatieve en innovatieve bedrijvigheid gestimuleerd. Groot potentieel hiervoor ligt in Rijnboog en Coehoorn. Maar ook in een pand als het Mozaïek College, dat al jaren leeg staat. Hierbij hebben duurzame, innovatieve en creatieve ondernemers een streepje voor bij de gemeente. • Transformatie van ten minste één leegstaand gebouw in een verzamelgebouw voor startende ondernemers. Met speciale faciliteiten als huurgewenning en professionele begeleiding bij de bedrijfsvoering. Een initiatief als Sequence Zero laat zien dat hieraan grote behoefte is. • Het ondernemersfonds wordt niet alleen gebruikt om projecten te financieren maar ook voor de bevordering van het ondernemersklimaat in de stad. • Het Gele Rijdersplein gaat weer bruisen. Als start willen we het Gele Rijdersplein ombouwen van een parkeerplaats voor auto’s naar een intiem, aantrekkelijk plein waar allerlei evenementen kunnen plaatsvinden. Auto’s worden hier alleen toegestaan voor bestemmingsverkeer. • Samen met het Rozet geeft de komst van een kunstencluster (combinatie museum/filmhuis) in Rijnboog een belangrijke economische impuls aan de binnenstad. • Het bieden van ruimte aan kleine ondernemers om zich te vestigen in woonbuurten. Een goede mix van wonen en werken is belangrijk voor de leefbaarheid in wijk en buurt. Een mooi voorbeeld hiervan zijn het Gildehuis in de Geitenkamp en het Bruishuis in Malburgen.
7
• Renovatie en verduurzaming van woningen
en bedrijfsgebouwen wordt gestimuleerd. Juist vanwege het positieve effect op de werkgelegenheid voor bouw- en toeleveringsbedrijven en de koopkracht. • Bij opdrachten en aanbestedingen eist de gemeente een sociale bijdrage in de vorm van stageplekken, leerwerktrajecten of begeleiding van maatschappelijk kwetsbare groepen. • De Korenmarkt moet een aantrekkelijk uitgaansgebied worden. Speciale aandacht gaat uit naar de veiligheid, vergroening en het opknappen van de Korenmarkt. Het moet weer een plek worden waar Arnhem trots op kan zijn, waar iedereen zich op zijn of haar plek kan voelen.
Participatie en inkomen GroenLinks wil op een sociale en duurzame manier problemen aanpakken, kansen creëren en benutten. Arnhem verkeert net als de rest van Nederland in zware financiële tijden. Er komt minder geld binnen en de werkloosheid stijgt. Geen zonnig plaatje, maar deze tijd biedt ook mogelijkheden. De economische recessie, de demografische veranderingen en de verspilling van energie en grondstoffen dwingen de overheid tot innovatie en initiatief. Tegelijk zien we in de samenleving veel ondernemende creativiteit en innovatiekracht. Er zijn overal in Nederland vele groene ondernemers, lokale energiecoöperaties, nieuwe buurtzorg-organisaties en andere plaatselijke ‘doe-het-zelvers’. Een enorm potentieel om werkelijke antwoorden te vinden
hoofdstuk 1 voor de uitdagingen waarvoor we staan. GroenLinks heeft een groot vertrouwen in deze ‘krachten van onderop’. Daarbij hoort een gemeente die initieert, faciliteert, meewerkt aan de oplossing van problemen van mensen en zelfregie stimuleert. Een lokale overheid die er écht is als het nodig is en mensen nooit laat vallen. Een lokale overheid die bij mensen het vertrouwen in de politiek herstelt en die zicht biedt op een duurzame en sociale toekomst.
kiest!
• Social return, participatieplaatsen en dergelijke
werkwijzen komen het beste tot stand in een goed regionaal Werkgeversservicepunt. Samenwerking tussen gemeenten, onderwijsinstellingen en bedrijfsleven stimuleert de innovatie op de werkvloer en biedt werkervaring voor scholieren en studenten. • Iedereen krijgt en houdt de mogelijkheid om te werken: als zelfstandig ondernemer, in een baan, op een werkervaringsplaats, als vorm van dagbesteding of als vrijwilliger. Dit bevordert sociale integratie en het gevoel van eigenwaarde voor mensen. Speciale aandacht gaat uit naar mensen die buiten de boot dreigen te vallen, zoals ouderen, allochtonen, mensen met een beperking en jongeren. • GroenLinks wil inzet en activering van uitkeringsgerechtigden door bij- en omscholing zodat ze na het aantrekken van de economie makkelijk de draad kunnen oppakken. Iedere werkzoekende krijgt een leer-werktraject op maat.
• Bijstandsgerechtigden mogen vrijwilligers
werk doen. • GroenLinks wil een blijvende inzet van participatiecoaches. • Een gelijkwaardige positie van zzp’ers, bijvoorbeeld in aanbestedingen en inschrijvingen op projecten. Kleine zelfstandigen vormen een groeiende bijdrage in de Arnhemse stadseconomie. • Bij (grote) aanbestedingen komt een minimum aantal werkzoekenden bij de betrokken werkgevers in dienst. Hierbij komt ook meer aandacht voor het in dienst nemen van jongeren. • Jeugdwerkloosheid verdient speciale aandacht. Belangrijk hierbij zijn genoeg stageplekken en leerplekken en het inzetten van instrumenten als jongerenvouchers. • Beschutte werkplaatsen zijn voor sommigen de enige veilige manier van werken. Voor hen blijft die mogelijkheid bestaan. • Jongeren zonder opleiding of baan worden begeleid bij het verkrijgen hiervan. Het bestaan van jongerencoaches is daarbij essentieel.
Inkomen, uitkering en armoedebeleid Inkomenszekerheid is een belangrijke voorwaarde om deel te kunnen uitmaken van de maatschappij. Iemand zonder werk of vermogen heeft recht op een uitkering. GroenLinks wil dat de aanvraag van een uitkering niet alleen op basis van richtlijnen wordt beoordeeld, maar dat er ook ruimte is om rekening te houden met de specifieke situatie van de aanvragers. Mensen verdienen maatwerk.
8
Ook wil GroenLinks dat de gemeente zorgt voor een ruimhartige inkomensondersteuning zodat mensen met een minimumuitkering of werkende armen zich niet uitgesloten hoeven te voelen en hun kinderen aan sport- en culturele activiteiten kunnen meedoen. We willen door preventie voorkomen dat mensen in armoede belanden. Dat is echter niet altijd te voorkomen, maar via een actieve aanpak van schulden en extra aandacht voor mensen die in armoede leven, willen we alles doen om problemen te verzachten. Voor mensen die (nog) geen kans maken op de arbeidsmarkt zoekt de gemeente alternatieven: scholing, participatiebanen, leerwerkplaatsen, stageplaatsen, vrijwilligerswerk en dagbesteding. GroenLinks heeft oog voor de potentie van iedere Arnhemmer. Dat betekent soms tijdelijk in mensen investeren zodat ze later permanent een waardevolle bijdrage kunnen leveren.
kiest!
• Wij willen een ‘armoedeagenda’ die intact
blijft. Er wordt niet gekort op het budget dat beschikbaar is voor armoedebestrijding in Arnhem. • Medewerkers van dienst werk en inkomen beoordelen aanvragen voor een uitkering niet alleen op basis van de wettelijke richtlijnen, maar krijgen de ruimte om rekening te houden met de specifieke situatie van de cliënt.
groenlinks kiest voor een sociaal arnhem
Dit geldt ook voor zzp’ers die tijdelijk zonder opdrachten en dus met verminderde inkomsten worden geconfronteerd. • GroenLinks is voor een actieve aanpak van schuldenproblematiek door goede preventie, schuldsanering en nazorg. Activerende schulddienstverlening is in Arnhem ver doorontwikkeld. GroenLinks wil deze ontwikkeling vasthouden. • Daarbij is het noodzakelijk dat mensen direct en zonder afspraak worden geholpen, wanneer zij bij het loket aangeven dat het water ze aan de lippen staat. Geen wachtlijsten dus. • De inkomenseis voor de GelrePas (die recht geeft op bepaalde kortingen, bijvoorbeeld op de bibliotheek, sportclubs, cursussen bij het Kunstbedrijf en dergelijke) wordt verhoogd naar 120% van de bijstandsnorm. • De gemeente houdt te allen tijde de beslagvrije voet van haar inwoners in acht en zorgt voor betere voorlichting over het recht dat mensen hebben op deze beslagvrije voet, ook bij andere schuldeisers.
Zorg en welzijn We luisteren naar wat mensen echt nodig hebben om zo zelfstandig mogelijk in de samenleving te functioneren. Iedereen doet er toe. Het uitgangspunt is dat mensen de juiste hulp en zorg krijgen, op maat en afhankelijk van de persoonlijke situatie. De gemeenten krijgen er veel zorgtaken bij: deels uit de AWBZ en de Zorg voor Jeugd. Maar voor die taken
ontvangt de gemeente veel minder geld van de rijksoverheid. Landelijk zien we de uitgaven voor zorg en ondersteuning voortdurend groeien. GroenLinks kiest voor een wijkgerichte aanpak, met zo min mogelijk bureaucratie, protocollen en regels en met zo veel mogelijk inzet op wijkniveau voor zelfstandige professionals. De sociale wijkteams staan dicht bij de mensen en gaan het gesprek aan over wat hulpvragers nodig hebben. We benaderen Arnhemmers als burgers in plaats van patiënten en cliënten zonder hierbij uit het oog te verliezen dat kwetsbare mensen speciale aandacht vragen. De benadering van de gemeente is resultaatgericht en niet zorggericht. Centraal staat: mensen doen zelf wat zij zelf kunnen.
kiest!
• Het persoonsgebonden budget (PGB) blijft bestaan.
• Door de integrale aanpak van de thuiszorg
zorgen we voor betere zorg. De komende jaren wordt er flink bezuinigd op de thuiszorg. Bij aanbesteding kijken we niet alleen naar het laagste bod; we kijken naar de beste zorg voor de beste prijs. • Er komt een passende zorgbijdrage afhankelijk van inkomen en vermogen. • Om beter aan te sluiten bij de diversiteit in de stad moeten zorgaanbieders meer aandacht besteden aan het goed om kunnen gaan met mensen met een verschillende achtergrond. Dat wordt in subsidievoorwaarden vastgelegd.
9
• Bij de overdracht van de taken naar de gemeente
zal de gemeente zorgen dat bij problemen de verschillende partijen (gemeente, burgers, organisaties) met behulp van onafhankelijke bemiddeling met elkaar om de tafel gaan. • Er komen meer en andere woonvormen beschikbaar die het mogelijk maken dat ouderen en mensen met een beperking zelfstandig kunnen blijven wonen. • Optimale ondersteuning van en aandacht en waardering voor mantelzorgers en vrijwilligers. • GroenLinks wil een rolstoelvriendelijk Arnhem. Iedereen met een rolstoel of rollator kan overal goed komen. Gemeentelijke gebouwen, trottoirs, winkels, horeca en overige voorzieningen dienen toegankelijk te zijn. Dit geldt ook voor evenementen. • Naast een goed toegankelijk openbaar vervoer, kiest GroenLinks ook voor goede aanvullende individuele vervoersmogelijkheden voor mensen die niet kunnen reizen via het openbaar vervoer. • De gemeente stimuleert burgerinitiatieven waarbij mensen elkaar kunnen ontmoeten en elkaar willen helpen. Een goed voorbeeld is ‘Voor mekaar’, een project in het Statenkwartier door en voor buurtbewoners die met elkaar de onderlinge informele zorg voor elkaar organiseren. • Uitbreiden van het aantal sociale wijkteams in de stad. De sociale wijkteams zijn de spil in de verlening van hulp en zorg, deze teams bestaan uit verschillende professionals (zoals verpleegkundigen, maatschappelijk werkers, medewerkers van de Dienst Werk en Inkomen, participatiecoaches en consulenten jeugdzorg).
hoofdstuk 1 • Gemakkelijk toegankelijke informatie over zorg
voor inwoners waarbij rekening wordt gehouden met verschillende doelgroepen. • Samenwerking tussen ondernemers, zorgen welzijnsinstellingen en vrijwilligerswerk wordt gestimuleerd. • Het actief betrekken van bewoners en cliëntenorganisaties bij het ontwikkelen en uitvoeren van het beleid op het gebied van zorg, welzijn en wonen.
Zorg voor de jeugd Voor GroenLinks doet de jeugd in Arnhem mee. Activiteiten voor kinderen in de wijk moeten gericht zijn op hun verdere ontwikkeling. Kwetsbare kinderen moeten speciale aandacht krijgen. Kinderopvang is een noodzakelijke voorziening, mede gezien het effect op met name vrouwen in relatie tot de arbeidsmarkt. Wij willen met jongeren in gesprek, hen stimuleren, uitdagen, inspelen op hun behoeften en wensen. We praten niet over, maar mét jongeren. Dus ook als het gaat over de inrichting van speel-, sport- en ontmoetingsplekken, jongerenwerk, de bestrijding van jongerenoverlast en de decentralisatie van de jeugdzorg. Positief jeugdbeleid vraagt om een open, uitnodigende houding naar kinderen en jongeren. In 2015 krijgt de gemeente de taak van jeugdzorg erbij. Dat gaat gepaard met een forse bezuiniging. GroenLinks zet ook bij deze decentralisatie in op het organiseren van ondersteuning en waar nodig zorg zo dicht mogelijk bij de mensen om wie het gaat,
dus in wijken. Wij willen dat jongeren zorgeloos en veilig kunnen opgroeien in hun eigen wijk en daarbij de steun krijgen die zij en/of hun ouders nodig hebben. GroenLinks zet in op het voorkomen van problemen op latere leeftijd. GroenLinks kiest voor stevige preventie dichtbij in de wijk met hoogstaande specialistische zorg als laagdrempelige hulp niet toereikend is. De persoonlijke benadering komt voorop te staan. Uitgangspunten zijn: ‘één gezin, één plan, één regisseur’, gezinsgerichte methodieken inzetten, de eigen kracht en netwerk van het gezin benutten en streven naar minder ondertoezichtstellingen en uithuisplaatsingen. Er moet ruimte zijn voor vernieuwende ideeën en kleinschalige projecten ’De betrokken professionals krijgen meer handelingsvrijheid en bureaucratie wordt tegengegaan.
kiest!
• In samenwerking met jongeren en de wijk zorgt
outreachend jongerenwerk ervoor dat jongeren hun vrije tijd op veilige en zinvolle wijze kunnen doorbrengen. Ook worden jongeren gestimuleerd om zelf actief te zijn. • Er komt een betere samenwerking tussen peuterspeelzalen, kinderopvang en basisscholen. • GroenLinks wil een vroegschoolse educatie voor alle peuters die dat nodig hebben. • Er wordt een jeugdraad ingesteld. Bij overlast en conflicten bemiddelen de jongeren zelf en wordt mediation ingezet. Bij overlast helpt negeren net zo weinig als louter hard aanpakken.
10
• We zorgen voor speelplekken voor kinderen en ontmoetingsplekken voor jongeren.
• We bevorderen de samenwerking tussen de
professionals die bij de gezinnen betrokken zijn (leerkrachten, huisartsen, welzijnswerkers, verenigingen). Dit is nodig voor het vroegtijdig signaleren van behoeften en problemen. • We zorgen voor voldoende laagdrempelige hulp voor ouders met kinderen van 0 t/m 12 jaar. • Dit betekent onder andere goed functionerende wijkteams. Daarvoor is integrale samenwerking nodig van de jeugdgezondheidszorg, opvoed advisering, ambulante vormen van jeugdzorg én informatie en advies over vrijetijdsbesteding. Er is een intensieve samenwerking met het onderwijs. • Het maken van afspraken op regionaal niveau tussen gemeenten om zwaardere, specialistische jeugdzorg goed te organiseren en te financieren. • In samenwerking met woningcorporaties zorgen voor zogenaamde kangoeroewoningen; waarbij intensieve hulpverlening in huis komt, in de plaats van uithuisplaatsingen van kinderen.
Maatschappelijke opvang Soms vallen mensen over de rand en kunnen ze niet meedoen in de samenleving. Dat kan komen door een psychische aandoening, maar ook door verslaving of door combinaties daarvan. Binnen de maatschappelijke opvang is GroenLinks voorstander van de lijn ‘preventie – opvang – herstel’. De afgelopen jaren is in Arnhem ingezet op het realiseren van voldoende voorzieningen en een goede doorstroom. GroenLinks
groenlinks kiest voor een sociaal arnhem is van mening dat er een balans moet zijn tussen opvang aan de ene kant en preventie en herstel aan de andere kant. Dat betekent meer nadruk op vormen van ambulante ondersteuning, zowel in de fase voorafgaand aan de opvang, als in de fase na de opvang. Opvangmogelijkheden zijn zo klein mogelijk en bedoeld voor tijdelijk verblijf. Daarbij geldt dat organisaties die in het werkveld actief zijn meer en beter met elkaar moeten samenwerken. Uiteraard is het zo dat voor de meest kwetsbaren altijd een vangnet beschikbaar moet zijn. De voorzieningen worden samen met de regiogemeenten vormgegeven.
kiest!
• We zorgen voor een intensivering van de
afspraken met woningcorporaties over het beschikbaar stellen van huisvesting voor mensen uit de opvang, zodat ambulante begeleiding meer mogelijk is. • In regionaal verband wordt een tweede huisvestingproject voor een zeer kleine groep onaangepaste eenlingen opgestart.
Onderwijs Onze maatschappij is aan snelle veranderingen onderhevig. Onderwijs is van steeds groter belang geworden om succesvol te zijn. Gelijke kansen in het onderwijs betekent aandacht voor de ontwikkeling van álle kinderen, jongeren en ook volwassenen. Door een leven lang te leren kunnen mensen blijven deelnemen aan de steeds veranderende samenleving. In Nederland is bepaald dat elke leerplichtige jongere
op school moet zitten of een leerwerktraject moet volgen. Goed onderwijs is alleen mogelijk in passende schoolgebouwen: schoon, veilig, comfortabel, groen. Dit vergt voortdurende aandacht en onderhoud. Alle nieuwe schoolgebouwen moeten bovendien voldoen aan de eisen van duurzaamheid, met een groen en natuurlijk ingericht schoolplein. GroenLinks zet zich in voor nieuwbouw van scholen voor het speciaal onderwijs.
kiest!
• Educatie begint al bij 2,5 jaar. Kinderen krijgen
een programma voor voorschoolse en vroegschoolse educatie aangeboden in een doorgaande lijn met de basisschool. • GroenLinks kiest voor investeren in extra leertijd: schakelklassen, verlengde schooldagactiviteiten, zomer- en weekendscholen. • We signaleren op tijd en geven aandacht aan kinderen met een risico op taalachterstand. Taalachterstand moet al op het consultatiebureau worden gesignaleerd. • We willen goede cultuureducatie op scholen. Alle leerlingen in het basis- en voortgezet onderwijs gaan minimaal één keer per jaar naar een museum of voorstelling van een van de Arnhemse kunstinstellingen. • We gaan actief schoolverzuim en voortijdig schoolverlaten tegen. Iedere jongere zit op school of volgt een leerwerktraject: geen enkele leerplichtige jongere zit nog thuis. Ook wordt er altijd onderzocht of er iets aan de hand is in de privésituatie of op school.
11
• GroenLinks kiest voor voorlichting op alle
scholen. Thema’s die aan bod moeten komen zijn: duurzaamheid, seksuele diversiteit, pesten, mensenrechten, racisme en discriminatie. • We houden het leerlingenvervoer op peil. Het leerlingenvervoer levert een belangrijke bijdrage aan de bereikbaarheid van het speciaal onderwijs. Hierbij wordt gekeken naar het reizen via het openbaar vervoer voor de oudere kinderen, maar alleen als dit bij de mogelijkheden van het kind past. • De gemeente stimuleert de samenwerking van het onderwijs en bedrijfsleven. MBO- en HBOinstellingen zijn belangrijk voor Arnhem, we zijn er trots op. Deze onderwijsinstellingen kunnen echter meer zichtbaar zijn door activiteiten in, met en voor de stad te ontwikkelen. Dat is tevens goed en stimulerend voor het onderwijs. • GroenLinks ziet graag studenten en zorgt dat Arnhem een aantrekkelijke studentenstad is. Huisvesting voor studenten is daarbij uitermate belangrijk, ook voor de economie en de uitstraling van de stad. Woningcorporaties moeten zorgen voor voldoende woningen en kamers voor jongeren. De gemeente stimuleert dat leegstaande kantoren worden omgebouwd tot studentenwoningen. • GroenLinks kiest voor handhaving van de studentenpas waarmee studenten korting krijgen op bezoeken aan musea, de schouwburg en culturele activiteiten. • GroenLinks stimuleert schoolbesturen, kinderopvang, sportverenigingen, cultuurinstellingen en natuurorganisaties zoals de Centra voor
hoofdstuk 1 Natuur- en Milieu-educatie, om tijdens en na schooltijd samen te werken. GroenLinks wil de centrale rol van instellingen als de CNME in de toekomst verder uitbreiden. Na schooltijd vinden activiteiten plaats die een doorgaande lijn voor brede talentontwikkeling bevorderen. • De maatschappelijke stage blijft in Arnhem bestaan. Deze stages zorgen voor betrokken jongeren en blijken een bron van nieuwe vrijwilligers. • Goede onderwijshuisvesting vindt GroenLinks belangrijk. Een goed binnenklimaat staat bovenaan bij de (ver)bouw van scholen en MFC’s. • Door de decentralisatie van het onderhoud van de scholen naar de schoolbesturen, letten we extra op de staat en toegankelijkheid van de gebouwen.
Sport en bewegen Sport heeft net als cultuur een toegevoegde waarde voor Arnhem. Het is belangrijk dat er ruimte blijft bestaan voor sport. Sport draagt immers niet alleen bij aan het sociaal samenleven, maar ook aan de volksgezondheid. Des te meer sport, des te gezonder Arnhem wordt. Daarom moet sport voor iedereen mogelijk zijn, ook voor mensen met een laag inkomen of een beperking én voor kinderen. Het is van belang dat organisaties en stichtingen zoals de GelrePas, het Jeugdsportfonds en het Jeugdcultuurfonds samenwerken zodat sport en cultuur voor elk kind bereikbaar blijven. Dit is goed voor de verenigingen, goed voor de kinderen en goed voor de volksgezondheid.
Sportverenigingen moeten de mogelijkheid krijgen om duurzaam te organiseren. Dit betekent dat sportverenigingen bestand moeten zijn tegen de tijd. Verenigingen hebben het op dit moment vaak lastig met het vinden van vrijwilligers, het aanpassen van een gebouw, het zoeken van een goed bestuur. Duurzaam organiseren zou hierbij kunnen helpen. De gemeente kan hier bijvoorbeeld trainingen voor geven. GroenLinks wil in elke buurt een open club, zoals wijkclub Immerloo en Sportpunt Klarendal. Een open club is een club waar elke bezoeker uitgenodigd en uitgedaagd wordt om actief deel te nemen aan sport en cultuur. De open club is een ontmoetingsplaats waar de behoefte van de leden, de regelmatiger bezoekers en de buurt centraal staat. Bestaande sportverenigingen, culturele organisaties en commerciële sport en cultuuraanbieders worden actief gestimuleerd om met elkaar hierin samen te werken. Vanuit de open clubs kunnen sport en cultuur als middel worden ingezet bij preventie en programma’s in aanpalende sectoren als zorg en welzijn.
kiest!
• GroenLinks kiest voor een brede toeganke-
lijkheid van sport. Sport blijft ook bereikbaar voor kinderen, inwoners met een beperking en inwoners met een lager inkomen. In de huidige tijd van crisis moet er bewust worden gekozen voor sport, sport moet een basisvoorziening blijven voor alle inwoners van de gemeente Arnhem.
12
• Sport wordt een belangrijk onderdeel van
de integrale wijkaanpak. Daardoor wordt de sportdeelname verhoogd, is het bestrijden van overgewicht succesvoller en vergroot het de veiligheid. • Combinatiefunctionarissen, coaches die een verbinding leggen tussen de buurt, onderwijs en sport, blijven bestaan. • Er komen sportparken van de toekomst in Arnhem; de sportcomplexen in Arnhem worden plekken voor verschillende sporten, sportverenigingen en (commerciële) sportaanbieders, zowel voor de georganiseerde als ongeorganiseerde sporters. • Sportaccommodaties worden duurzaam; we zetten in op het verminderen van de hoeveelheid afval, isolering, lagere energielasten en opwekken van schone energie. • De norm is dat alle Arnhemse kinderen op achtjarige leeftijd moeten kunnen zwemmen; schoolzwemmen blijft een goed middel om dit te realiseren. • GroenLinks kiest voor duurzame sportverenigingen. De gemeente ondersteunt verenigingen in het binden van leden en werven van nieuwe vrijwilligers. • De gemeente voert een actief beleid om discriminatie op de sportvelden en in de sportclubs tegen te gaan. • GroenLinks wil de GelrePas behouden, zodat kinderen van ouders met een laag inkomen kunnen blijven sporten.
hoofdstuk 2
GROENLINKS kiest voor een duurzaam Arnhem
A
rnhem is een groene stad met duurzame ambitie. De afgelopen jaren is veel geïnvesteerd in schone energie, natuur en recreatie. Als het aan GroenLinks ligt mag het nog veel ambitieuzer. Arnhem is een groene stad in een groene omgeving. GroenLinks koestert dat groen. Want in een groene en duurzame stad is het voor mensen goed wonen, werken en recreëren. GroenLinks wil dat Arnhem een groene stad blijft. Alle groene plekken in de stad blijven natuurlijk groen, dit zijn de longen van onze stad. In Stadsblokken-Meinerswijk worden geen woningen gebouwd. En GroenLinks wil dat Arnhem nóg groener wordt. Een stad waar de fiets voorrang heeft, waar natuur en recreatie de ruimte krijgen en mensen met behulp van zonnepanelen en windmolens hun eigen schone energie kunnen opwekken.
13
hoofdstuk 2 Energiebesparende maatregelen zoals woningisolatie, zijn goed voor het milieu, zorgen voor energiekostenbesparing, dragen bij aan de werkgelegenheid en zorgen voor een positieve werking op de leefbaarheid en veiligheid in een buurt. GroenLinks wil hier de komende jaren stevig op blijven inzetten. Groen werkt; nu geeft het ons werkgelegenheid, straks een beter milieu en huizen met blijvend lagere energielasten. Arnhem is ook in economisch opzicht een groene stad. Er zijn veel bedrijven gevestigd die zich bezighouden met energiebesparing en duurzame energie. GroenLinks wil dat deze bedrijven een streepje voor krijgen.
Onze stad barst van de groene ideeën en creatieve plannen en Arnhemmers zijn creatief en ondernemend genoeg om ze ook uit te voeren. Weg met overbodige regelgeving, bureaucratie en andere barrières: de gemeente ondersteunt en stimuleert Arnhemmers om ook zelf duurzame actie te ondernemen. De economische opgaven waar we als stad voor staan, zijn alleen in samenhang aan te pakken en te realiseren. Daarom kiest GroenLinks voor een aanpak waarbij groene ruimte, werkgelegenheid, sociale voorzieningen en huisvesting elkaar versterken. Het respect voor andere belangen dan alleen het eigen belang staat voor GroenLinks voorop. Kwetsbare belangen van mens en dier, cultuur en natuur kunnen rekenen op extra aandacht en ondersteuning.
Klimaat en energie Arnhem profileert zich als groene en duurzame energiestad. Bij zo’n profiel hoort ambitie: GroenLinks wil dat in 2020 20 procent van de in Arnhem gebruikte energie duurzaam (met behulp van zon, water, wind en aardwarmte) is opgewekt en dat, in vergelijking met nu, twintig procent energiebesparing is gerealiseerd.
streven is een energieneutrale gemeente. Dat houdt in dat Arnhem dan net zoveel energie opwekt als ze gebruikt. We willen ruim baan voor bewoners, burgerinitiatieven en collectieven die energie willen opwekken en besparen. Er wordt een einde gemaakt aan onnodige bureaucratie en trage procedures. Inwoners en bedrijven die willen bijdragen aan een energieneutraal Arnhem hebben in GroenLinks een natuurlijke bondgenoot.
Deze energiebesparing is noodzakelijk. Om de uitstoot van zogenaamde broeikasgassen – de veroorzakers van de klimaatverandering – te verminderen, zullen we het gebruik van fossiele brandstoffen (steenkool, aardgas, aardolie) naar een minimum moeten brengen. Ons uiteindelijke
14
groenlinks kiest voor een duurzaam arnhem kiest!
• GroenLinks wil in navolging van het landelijke
energieakkoord een lokaal energieakkoord. Hierin worden in samenwerking met bedrijven afspraken gemaakt over doelstellingen en hoe deze te behalen. • In 2018 is de gemeente als organisatie klimaatneutraal. Daarmee geeft de gemeente het goede voorbeeld. Op de daken van gemeentelijke gebouwen (scholen, sporthallen, wijkcentra, etcetera) komen zonnepanelen. Deze gebouwen worden verlicht met LED-lampen. Voertuigen van de gemeente zijn elektrisch of hebben groen gas of waterstof als brandstof. • GroenLinks wil dat Arnhem de komende jaren bij de koplopers van duurzame steden gaat horen en zich ontwikkelt als centrum van bedrijven die zich inzetten voor schone energie. • De gemeente stimuleert initiatieven door ondernemers en inwoners rond de opwekking van duurzame energie en het vermijden van CO2-uitstoot. • Samenwerken wordt beloond: collectieven en buurtbewoners die de handen ineenslaan om energie te besparen of op te wekken kunnen rekenen op extra financiële ondersteuning en begeleiding. Dit geldt ook voor bewonerscollectieven die bij gebrek aan een eigen dak voor zonnepanelen gebruik willen maken van zonneenergie die wordt opgewekt op daken van andere gebouwen, zoals scholen of wijkcentra. • Prioriteit bij woningisolatie ligt bij de woningen met de slechtste energielabels. De inzet is de
labels G, F en E uit te bannen. Hiervoor maakt de gemeente een actieplan met de woningbouwcorporaties. Huurders die zelfstandig actie willen ondernemen krijgen ondersteuning van de gemeente. Energiearmoede (waarbij de energierekening meer dan 10% van het inkomen bedraagt) wordt uitgebannen: iedereen heeft recht op een lage energierekening. • GroenLinks is voor de bouw van windmolens in de omgeving van de Pley of elders, in samenspraak met de provincie Gelderland en buurgemeenten. • We willen dat de straatverlichting zo snel mogelijk energiezuinig wordt gemaakt. Ook kiest GroenLinks waar mogelijk en wenselijk voor diervriendelijke groengekleurde LED-verlichting. GroenLinks wil Arnhemmers oproepen om op zoek te gaan naar plekken waar de openbare verlichting niet nodig is of kan worden ingeschakeld door sensoren. • GroenLinks wil dat het aantal elektrische oplaadpunten voor auto’s en waterstofpompen voldoende is om te voldoen aan de vraag. Op dit moment is er geen enkele waterstofpomp in Arnhem operatief, dat dient zo snel mogelijk te worden hersteld. • In Arnhem komt walstroom aan Rijnkade. Hierdoor hoeven aanmerende schepen geen gebruik te maken van vervuilende dieselmotoren voor hun stroomvoorziening. • Er komt een ontmoedigingsbeleid van het gebruik van terrasverwarming in de horeca. Het gebruik van duurzame alternatieven wordt gestimuleerd. Zo krijgen ondernemers die
15
energiezuinige alternatieven inzetten voor terrasverwarming hun terrasvergunning sneller en goedkoper. • Wij willen dat winkels en andere bedrijven niet voor voorbijgangers op straat stoken. Daarom moeten de deuren dicht en koelingen worden afgesloten. Bedrijven zijn wettelijk verplicht rendabele energiemaatregelen te nemen. Wij willen dat de gemeente gaat controleren of dit echt gebeurt. • Wij ondersteunen de Repair Cafés in de stad, bijvoorbeeld door ruimte beschikbaar te stellen. Repair Cafés zijn onderdeel van de oplossing van het afvalprobleem: door kapotte apparaten te repareren worden ze minder snel weggegooid. Daarnaast is het een ontmoetingsplek waar mensen informatie kunnen uitwisselen en elkaar kunnen inspireren. • GroenLinks kiest voor het op geen enkele wijze meewerken aan de winning van schaliegas. Arnhem is en blijft schaliegasvrij!
hoofdstuk 2 Schone en gezonde leefomgeving De groene gemeente van onze dromen is vanzelfsprekend ook een schone gemeente, met schone lucht, schoon water, schone grond. Wie iets vervuilt, ruimt het zelf op en we werken volgens het principe de vervuiler betaalt. We doen er alles aan om de gemeente, de straten en de pleinen, de parken en plantsoenen schoon te houden. Afval beschouwen we als herbruikbare grondstof en daarom zijn we daar zuinig op. We draaien de boel om: het aanbieden van bruikbaar afval als papier; plastic; GFT en blik wordt zo eenvoudig mogelijk, terwijl we restafval zoveel mogelijk ontmoedigen.
kiest!
Verkeer en vervoer
• De gemeente geeft alle ruimte aan
initiatieven voor stadslandbouw, pluktuinen en buurtparkjes. • De inzameling van afval financieren we geheel uit de afvalstoffenheffing, dus zonder een beroep te doen op de algemene middelen. Hetzelfde geldt voor de rioolheffing: de kosten voor het onderhouden en vervangen van riolen worden vanuit deze heffing betaald. • Vervuilende vrachtwagens houden we zoveel mogelijk uit het centrum door het instellen van milieuzones. Hierdoor wordt de luchtkwaliteit van de Eusebiusbuitensingel verbeterd. • Transport van goederen via het spoor of per schip wordt gestimuleerd. Dit levert minder wegverkeer op en is goed voor het milieu • Het gebruik van fietskoeriers en cargobikes wordt gestimuleerd. • GroenLinks kiest voor een distributiecentrum voor bevoorrading van de (binnen)stad. Vrachtauto’s leveren daar goederen af die door elektrische voertuigen op de plaats van bestemming worden gebracht. • De gemeente verzet zich tegen goederenvervoer over het spoor dwars door de stad. • Meerjarige seizoensplanten laten we staan. We zetten in op onderhoud van groen in de stad in plaats van het vervangen van groen. • Er komen meer natuurspeelplaatsen waar kinderen kunnen spelen met natuurlijke elementen, zoals bomen om in te klimmen, tunnels, waterpartijen en zand.
16
De fiets is een belangrijk vervoermiddel in Arnhem. De fiets staat daarom met stip bovenaan het lijstje van vervoermiddelen die GroenLinks letterlijk en figuurlijk voorrang wil geven. Het fietsgebruik neemt nog steeds toe en dat is goed nieuws, want de fiets vervuilt niet en is bovendien goed voor de gezondheid. GroenLinks wil dat het nog prettiger fietsen wordt in Arnhem. Dat betekent dat de fietspaden goed onderhouden moeten worden en er meer fietsenstallingen moeten komen. Daarnaast draagt GroenLinks het openbaar vervoer een warm hart toe. Het OV is een schoner alternatief voor de auto en een prettige manier om te reizen binnen Arnhem.
kiest!
• Er komen meer mogelijkheden om fietsen te
stallen, vooral in en om de binnenstad en waar mogelijk gratis bij de NS-stations. • Meer gratis beveiligde fietsenstallingen in de stad en behoud van de gratis fietsenstalling zowel aan de zuid- als de noordzijde van het station. • We willen veilige fietspaden waar geen brommers en scooters rijden. Onveilige situaties, zoals de oversteek Johnny van Doornplein Musis Sacrum, worden aangepakt. Verbinding station en binnenstad fietsvriendelijk inrichten. • De fietsers krijgen letterlijk voorrang in de stad, op het fietspad, bij het verkeerslicht en bij het parkeren. Fietskilometers zijn gezond, veilig en zorgen voor schone lucht.
groenlinks kiest voor een duurzaam arnhem • GroenLinks wil snelle en veilige fietsverbindingen
tussen Arnhem Noord en Arnhem Zuid. • Het gebruik van deelauto’s wordt door de gemeente gestimuleerd. • Auto’s worden zo veel mogelijk in garages geparkeerd. Het Gele Rijdersplein, de Markt en de Blauwe Golven worden (weer) autovrij. • Er komt een convenant van de gemeente met taxiondernemers dat ervoor zorgt dat er op termijn alleen schone (elektrische, hybride, waterstof-, groengas-) taxi’s in Arnhem rijden. • We lobbyen bij het Rijk en de NS om Arnhem op het Nachtnet van de spoorwegen aan te sluiten. Zo kan iedereen ’s nachts met het openbaar vervoer terugkeren naar of vertrekken van Arnhem. Daarvan heeft de stad economisch en cultureel profijt. • Er komt een netwerk van elektrische oplaadpunten voor auto’s en voor voldoende punten waar waterstof getankt kan worden. • We onderhouden de fietspaden goed en vergeten niet de hoofdfietsroutes bij vorst te borstelen. • We zorgen voor minder woon-werkverkeer door zoveel mogelijk lokaal aan te besteden. • De gemeente bevordert fietsen naar het werk binnen de eigen organisatie en stimuleert werkgevers binnen de gemeente om hetzelfde te doen. De gemeente wijst daarbij op de extra mogelijkheden van de elektrische fiets. • Er komen goede bewegwijzering en goede vrij liggende fietspaden naar recreatieve plekken, zoals de camping en de Veluwe. • Meer straten worden ingericht als fietsstraten waar de auto te gast is.
Natuur en groen Mensen wonen graag in een groene omgeving. Groen is prettig om in te verblijven. Natuurlijke speelplaatsen voor kinderen dragen bij aan hun gezondheid en zijn goed voor de ontwikkeling van kinderen.
• De gemeente Arnhem organiseert een
jaarlijkse evaluatie van de situatie voor fietsers (Fietsschouw), om met de resultaten daarvan de fietsknelpunten op te lossen. • Bij grote concerten, evenementen en festivals komen er goede regelingen om bezoekers zoveel mogelijk met het OV te laten komen. • GroenLinks wil een veilige schoolomgeving en veilige fietsroutes naar de scholen. • GroenLinks wil geen grootschalige detailhandelsfuncties in de periferie van het stadscentrum die niet passen in het kleinschalige karakter van deze woonwijken. Geen ‘shopbak’ in Lombok dus, noch elders in de wijk. Dit omdat dergelijke bedrijven in een woonwijk een grote aanslag betekenen op de luchtkwaliteit, verkeerstechnisch voor de nodige problemen zorgen en een vaak ten koste gaan van de (kleinere) middenstand, en daarmee leefbaarheid in een wijk.
17
In 2009 is Arnhem uitgeroepen tot de groenste stad van Europa. Arnhemmers zijn met recht trots op hun groene stad. GroenLinks wil dat dit zo blijft. De komende jaren willen wij doorgaan met het vergroenen van de stad. We willen ook dat mensen van al dit moois kunnen genieten. Zo willen we dat het natuurpark Stadsblokken-Meinerswijk toegankelijker wordt voor fietsers en wandelaars. De komende jaren zullen wij ons blijven inzetten voor een groen Stadsblokken-Meinerswijk. Maar ook zien wij mogelijkheden voor de ontwikkeling van een landschapspark Rijn Veluwe, waarbij wordt gezorgd voor een groene verbinding van de Rijn naar de Veluwe. Naast dit ‘grote groen’ heeft GroenLinks ook alle aandacht voor het groen in de wijken. Wij willen meer groen in versteende wijken, zoals de binnenstad. Arnhemmers krijgen de ruimte om groen in hun eigen omgeving te creëren zoals geveltuinen, moestuinen en natuurspeeltuinen. Dit verbetert de kwaliteit van het groen en zorgt voor verbinding tussen mensen in hun eigen buurt.
kiest!
• In de bestaande stad bebouwen we geen
openbaar groen. Woningbouw mag niet ten koste gaan van waardevol groen.
hoofdstuk 2 • Versteende plekken in de wijken bieden kansen
voor vergroening. Bewoners die hun eigen omgeving groener willen maken geven we daarvoor ruimte en advies. Ook kunnen mensen boomspiegels (dat is het stukje grond rondom de boomstam) in hun straat adopteren om te beplanten en te onderhouden. • We versterken het groen in de stad. Beeldbepalende, monumentale bomen en struiken blijven staan. Bomen zijn onder andere goed voor de verkoeling, luchtkwaliteit en biodiversiteit in de stad. Er wordt geïnvesteerd in meer en divers groen. Zo komen er meer openbare kruiden- en bloemenweides in plaats van openbaar gazon. • Elden heeft als dorp in de stad – met haar groen, kolken en dijken – unieke landschaps- en cultuurhistorische waarde. GroenLinks wil dat deze groene dorpsstructuur in stand blijft als groen hart van Arnhem Zuid. • Er komen groene daken op gemeentelijke gebouwen en de gemeente bevordert de aanleg van groene daken bij andere organisaties en particulieren. Groene daken leveren een bijdrage aan energiebesparing, hittebeperking en het vasthouden van warmte. • Kinderen worden gestimuleerd zoveel mogelijk te genieten van groen en natuur. Buurten die natuurspeelplaatsen willen opzetten of onderhouden, worden daarbij gesteund door de gemeente. Basisscholen worden gestimuleerd om groene schoolpleinen aan te leggen. De twee stadsboerderijen blijven bestaan. Er wordt niet bezuinigd op natuur- en milieueducatie.
• We juichen stadslandbouw en de aanleg van
gezamenlijke moestuinen toe. GroenLinks wil graag een volkstuinencomplex in Rijkerswoerd. Dit is de wens van een groot aantal inwoners. De gemeente helpt mee met de realisatie van dit complex, onder andere door het aanleggen van watervoorzieningen. Ook basisscholen worden gestimuleerd deel te nemen aan moestuinprojecten en schooltuinen in te richten, zodat kinderen leren waar hun eten vandaan komt. • De productie en consumptie van regionaal biologisch voedsel wordt gestimuleerd. Stedelijke en randstedelijke biolandbouw gaat direct aan het stedelijke gebied leveren. Producten kunnen worden verkocht via de boerenmarkt. Andere kleinschalige alternatieven, zoals volkstuinen, kunnen hierbij worden betrokken. De gemeente promoot streekproducten: ze gebruikt zelf consequent duurzame producten bij activiteiten en evenementen. De gemeente heeft een voorbeeldfunctie door in de kantines en bij evenementen zoveel mogelijk regionale en biologische producten te gebruiken. • Om Arnhem voor haar inwoners en toeristen nog aantrekkelijker te maken komen er nieuwe wandel- en fietspaden en worden de bestaande goed onderhouden.
Dierenwelzijn Dieren hebben recht op een goed leven. Huisdieren krijgen de ruimte en worden goed verzorgd. Zwerfdieren worden goed opgevangen. De gemeente zorgt voor goede voorlichting over dierenwelzijn.
18
Bij het beheer van gemeentelijk groen staan biodiversiteit, bescherming van dieren en hun leefgebieden voorop. De gemeente gebruikt geen schadelijke onkruidbestrijders. Er komen maatregelen om dieren als mussen en bijen een goede plek in de stad te geven, bijvoorbeeld door bijenlinten en mussenvides.
kiest!
• Er komt een aparte up-to-date webpagina over
dieren in Arnhem op de gemeentelijke website, met informatie over het dierenwelzijnsbeleid, waar inwoners informatie kunnen vinden. Bijvoorbeeld over het houden van bijen, je tuin egelvriendelijk maken, het chippen van huisdieren, hondencursussen en een overzicht met hondenlosloopgebieden en met links van belangrijke organisaties op dit gebied, zoals dierenbescherming, dierenambulance, het dierenasiel en de kinderboerderij. • In de catering van de gehele gemeentelijke organisatie wordt een ruim assortiment van vegetarische producten verkocht. Ook worden er alleen dierproefvrije producten gebruikt binnen de gemeentelijke organisatie. • Arnhem verbetert de mogelijkheden voor nestplekken en broedgelegenheid voor vogels in de stedelijke woonomgeving. De gemeente stimuleert de aanleg van dichte hagen, nestkasten, zwaluwtorens en de toepassing van vogelvides onder daken. Het inbouwen van mussenvides wordt verplicht bij alle nieuwbouwhuizen. • Door de stad worden bijenlinten aangelegd en er komen meer bijenkorven.
hoofdstuk 3
GROENLINKS kiest voor een open Arnhem
A
rnhem is een diverse stad, waar vele culturen samen leven. GroenLinks staat voor die open, pluriforme samenleving, waarin iedereen een zo groot mogelijke vrijheid heeft om te participeren en zich te ontplooien zonder discriminatie, racisme, seksisme of enige andere vorm van onderdrukking of beperking. Ook is Arnhem energiek als het gaat om kunst, cultuur en evenementen. Dit alles ontwikkelt zich het beste in een veilige gemeente. GroenLinks zet daarom ook in op veiligheid. GroenLinks vindt dat dit alles bijdraagt aan een open en diverse samenleving en Arnhem maakt tot een aantrekkelijke en levendige gemeente.
19
hoofdstuk 3 • GroenLinks kiest voor homovriendelijke hulpver-
Diversiteit Arnhem is een stad met veel diversiteit, een kleurrijke stad met veel verschillen maar ook met veel overeenkomsten. Arnhem is een stad waar je kunt leren van de verschillen. Diversiteit wordt onder meer bepaald door je afkomst, geslacht, seksuele geaardheid, fysieke toestand, leeftijd, etnische achtergrond en religie. Verschillen moeten worden gewaardeerd en gerespecteerd. Het is onaanvaardbaar wanneer mensen worden gediscrimineerd. Iedereen in Arnhem moet gelijkwaardig worden behandeld en in vrijheid kunnen leven. De gemeente moet discriminatie aanpakken en inzetten op emancipatie, van bijvoorbeeld minderheden en vrouwen.
kiest!
• GroenLinks vindt de emancipatie en ontplooi-
ingsmogelijkheden van al haar inwoners van groot belang. De gemeente vergaart actief kennis op het gebied van emancipatie en diversiteit; dit onderwerp wordt jaarlijks meegenomen in een (thematisch) onderzoek, ten behoeve van beleidsontwikkeling. • Het personeelsbestand van de gemeente, als het gaat om leeftijd, gender en etnische afkomst, moet een afspiegeling van de lokale samenleving zijn. Alle instellingen die subsidie van Arnhem ontvangen en gaan werk maken van diversiteit. • We luisteren naar religieuze en levensbeschouwelijke organisaties en zoeken naar samenwerkingsvormen.
lenings- en zorginstellingen. Alle zorginstellingen dienen het keurmerk ‘De roze loper’ te halen.
Kunst en cultuur Kunst en Cultuur zijn geen luxeartikelen, maar noodzakelijke voorwaarden om Arnhem open, dynamisch én sociaal te houden. Door cultuureducatie maken we kennis met onze eigen talenten en leren we onze verworven inzichten te delen. Arnhem heeft een veelzijdig kunst- en cultuuraanbod. Denk aan het Museum Arnhem, Introdans, het Kunstbedrijf, het Openluchtmuseum, Plaatsmaken, theater de Plaats en tal van initiatieven zoals de PopupKlup, De Wolven, TG de Buurjongens, Luchtkasteel, Nachttheater en Roofgarden. Cultuur zet niet alleen Arnhem op de kaart, maar verbindt ook Arnhemmers onderling. GroenLinks vindt de culturele sector in Arnhem erg belangrijk en streeft dan ook naar een bruisende, creatieve gemeente. GroenLinks wil ruimte en vrijheid geven aan de kunst en culturele sector in Arnhem. We investeren in creatieve initiatieven die een bijdrage leveren aan de Arnhemse culturele sector. De nadruk moet hier liggen op initiatieven die bedacht zijn door (jonge) kunstproducenten en cultuurmakers en door de bewoners die op dit terrein initiatieven ontplooien. GroenLinks wil (letterlijk) ruimte geven aan deze initiatieven en daar ondersteunen waar nodig. Flexibelere regelgeving, inzicht in leegstaande ruimten en hergebruik daarvan en anders omgaan met afgeven van vergunningen zijn punten waar GroenLinks voor strijdt. Er moet ruimte komen en blijven voor creatieve
20
ondernemers, lege plekken waar nieuwe cultuur kan groeien. Leegstand moet creatief worden benut, om dit mogelijk te maken moet de gemeente soepel omgaan met het afgeven van vergunningen en bestemmingsplannen. GroenLinks gelooft in projecten zoals Coehoorn Centraal. GroenLinks vindt het belangrijk dat kunst en cultuur toegankelijk blijven voor iedereen. De GelrePas moet daarom ook zeker blijven bestaan. Daarnaast moet kunst en cultuur vooral ook toegankelijk blijven voor kinderen. Cultuureducatie is belangrijk en hier moeten goede afspraken over gemaakt worden met onder andere scholen. Kunst en cultuur zorgen ook voor een aantrekkelijke woonomgeving. De gehele keten van opleiding, productie en presentatie is in Arnhem aanwezig, inclusief de topgezelschappen Oostpool, Introdans en Het Gelders Orkest en een groot aantal festivals en evenementen. GroenLinks wil deze keten behouden. De evenementen dragen ook bij aan de economie van de binnenstad en de werkgelegenheid in Arnhem. We kiezen voor een nieuw cultuurgebouw voor het Museum Arnhem en Focus Filmtheater in Rijnboog aan de Rijn. Rozet heeft laten zien dat een nieuw gebouw een enorme aantrekkingskracht heeft op nieuwe bezoekers, samenwerking stimuleert en een enorme impuls is voor het gebied. De zuidelijke binnenstad krijgt met het nieuwe cultuurgebouw een fantastische uitstraling en wordt dé plek voor Arnhem om kunst en cultuur te beleven, onder andere door het nieuwe stadspodium, kunstenplein, multifunctionele publieksruimten en meer ruimte voor hun educatieve taken.
groenlinks kiest voor een open arnhem kiest!
• Arnhem blijft een gunstig woon- en werkklimaat
voor creatieve ondernemers. We voeren een actief atelierbeleid in de volle breedte, waardoor talentvolle, belangrijke en succesvolle creatieven een bijdrage blijven leveren aan het kunst en culturele klimaat en aan maatschappelijke ontwikkelingen. En ook de net afgestudeerden van de kunstopleidingen die zich in Arnhem willen vestigen. • Leegstaande gebouwen, winkels en bedrijven(terreinen) zetten we in voor kunst en culturele presentaties en producties. • Coehoorn Centraal blijft de komende vijf jaar |een plek voor creatieve ondernemingen gericht op ontwikkeling en innovatie. • Cultuureducatie blijft belangrijk, iedereen moet kennis over kunst en cultuur kunnen ontwikkelen en er plezier in kunnen hebben. • GroenLinks wil investeren in creatieve initiatieven en deze de mogelijkheid geven van een goede start. • We zetten in op samenwerking tussen verschillende culturele organisaties waarvan we het cultureel ondernemerschap als motor zien. • We pleiten voor een soepel en adequaat vergunningenbeleid en maken de financiële drempel voor het in rekening brengen van de vergunningen zo laag mogelijk. • De gemeente stimuleert duurzame evenementen. Stroomputten aanleggen is daar een belangrijk onderdeel van.
• We bezuinigen niet op de activiteiten Kunst
en Cultuur binnen de GelrePas. • De cultuurbeleidsnota Stroom van de gemeente Arnhem is het uitgangspunt voor GroenLinks. • We renoveren Musis Sacrum en de Schouwburg om ervoor te zorgen dat een goede en brede programmering behouden blijft.
Openbare orde en veiligheid Arnhem is een fijne stad om in te wonen. Met elkaar zorgen we voor de veiligheid in onze woon- en leefomgeving. GroenLinks vindt het belangrijk dat iedereen zich veilig voelt in Arnhem. GroenLinks wil dat de gemeente Arnhem initiatieven uit de stad ondersteunt. Bewoners en gemeente zijn immers samen verantwoordelijk voor een leefbare stad. GroenLinks vindt dat je criminaliteit moet aanpakken, maar we geloven niet in meer blauw op straat. Met alleen het aanpakken van criminaliteit ben je er helaas niet. GroenLinks vindt dat je stevig in moet zetten op het voorkomen hiervan. Bij het aanpakken en voorkomen van criminaliteit staat de wijk centraal, samen sta je immers sterker. De inwoners van Arnhem moeten er op kunnen vertrouwen dat zij zo min mogelijk ongewenst door de overheid in hun privacy worden geschonden. Arnhem heeft de grootste cameradichtheid van Nederland. GroenLinks Arnhem wil een vermindering van cameratoezicht op plaatsen waar dat niet direct nodig is. Je voelt je fijner in een stad waar aandacht
21
is voor je privacy. Cameratoezicht, mosquito’s, preventief fouilleren, gebiedsontzeggingen en samenscholingsverboden worden alleen onder strenge voorwaarden toegepast en alleen in situaties waarin niets anders helpt.
kiest!
• Er komt een wijkveiligheidsplan in elke wijk.
Samen met bewoners, politie, instellingen, bedrijven en gemeente worden onveilige punten gesignaleerd en oplossingen gezocht. Met buurttoezicht kunnen de bewoners de ogen en oren van de wijk zijn en bijdragen aan meer veiligheid. • Bij kleine problemen en conflicten tussen buurtgenoten kan een beroep worden gedaan op een buurtbemiddelaar. • We ondersteunen initiatieven die de leefbaarheid in Arnhem vergroten. • Met horecaondernemers maakt de gemeente afspraken over veilig uitgaan. Met de belangen van buurtbewoners wordt rekening gehouden. • Cameratoezicht wordt alleen ingezet op plekken waar het nuttig is. Overbodige camera’s worden weggehaald. • GroenLinks kiest voor een veilig drugsbeleid en voor regulering van de wietteelt. Door de wietteelt en -handel uit de criminaliteit te halen, lossen we de problemen van de achterdeur op en bevorderen we de veiligheid van Arnhem. Daarnaast hebben we meer grip op de kwaliteit van de wiet, wat ten goede komt aan de veiligheid en gezondheid van de gebruiker.
hoofdstuk 3 • De gemeente start een proef met gereguleerde
(ecologisch verantwoorde) wietteelt in het belang van de stad en de gebruikers. • Ook wat betreft andere drugs kiest GroenLinks voor veilig gebruik in Arnhem: op feesten waar het waarschijnlijk is dat drugs worden gebruikt, komen testfaciliteiten.
Internationaal Arnhem kijkt verder dan de eigen gemeentegrens. De gemeente Arnhem is in allerlei opzichten verbonden met de wereld. Daarom is het belangrijk dat de gemeente internationale initiatieven ondersteunt. Neem bijvoorbeeld de Hogeschool ArnhemNijmegen (HAN), die streeft naar een internationale leer- en werkomgeving voor haar studenten. GroenLinks vindt stedenbanden belangrijk, dit laat het internationale karakter van Arnhem goed zien. Daarnaast moet Arnhem actief blijven in de Euregio Rijn – Waal. De bevordering van samenwerking tussen overheden en bedrijven in de Nederlandse en Duitse grensgebieden is belangrijk, GroenLinks is voorstander van deze samenwerking. Naast internationale samenwerking vindt GroenLinks het belangrijk dat we als gemeente ons steentje bijdragen aan een eerlijke en duurzame wereld. De gemeente moet hierin een voorbeeldrol vervullen. Daarnaast vindt GroenLinks het belangrijk dat uitgewezen asielzoekers in nood ondersteuning en tijdelijke opvang krijgen. Arnhem moet een fairtrade- en millenniumgemeente blijven en zich hiernaar gedragen.
kiest!
• GroenLinks is blij dat Arnhem een fairtrade-
gemeente is. We willen dit verder ontwikkelen zetten deze en ervoor zorgen dat Arnhem in 2018 voor honderd procent een duurzame, diervriendelijke en fairtrade-gemeente is. • We houden de noodopvang voor uitgeprocedeerde asielzoekers door structurele financiering in stand. • Via haar stedenbanden blijft Arnhem de betrokkenheid van inwoners, scholen, instellingen, bedrijven en ontwikkelingsorganisaties stimuleren. • De gemeente maakt gebruik van Europese fondsen voor gemeentelijk en regionaal beleid. • De gemeente ondersteunt initiatieven die Arnhem een internationaal karakter geven. • Wij willen dat Arnhem lid blijft van de Euregio Rijn-Waal.
Bestuur en burgerparticipatie Het gemeentebestuur moet de inwoners op een overzichtelijke manier blijven informeren over wat er wel en niet is bereikt en wat dat heeft gekost. Daarnaast moet de gemeente zich aan haar eigen (gebieds)visies houden en daar regelmatig op terugkijken. GroenLinks vindt dat de gemeente zich moet houden aan het vastgestelde beleid. GroenLinks gaat uit van een betrouwbare overheid die zich houdt aan gemaakte afspraken.
22
kiest!
• Het gemeentebestuur informeert de bewoners
over wat er wel en niet is bereikt en wat dat heeft gekost. • De gemeentelijke rekenkamer doet regelmatig onderzoek naar de besteding van de gemeentelijke gelden. • Er komt een openbaar subsidieregister, zodat iedereen kan zien wie subsidie van de gemeente ontvangt. • GroenLinks wil vertrouwen in de democratie. Raad, college en ambtelijke organisatie laten in ieder geval één keer in een raadsperiode de integriteit doorlichten. • We kiezen voor ondersteuning van burgerinitiatieven; burgers moeten serieus genomen worden en gehoord worden bij ideeën die zij voordragen. • Het raadplegen van burgers en burgeroverleg, zoals in een wijkplatform, blijft belangrijk. GroenLinks wil dat burgers tijdig kunnen meepraten over belangrijke beslissingen in de gemeente en hebben dan ook daadwerkelijk invloed: beginspraak. Inwoners worden in een zo vroeg mogelijk stadium betrokken bij grote en kleine(re) veranderingen in hun woonomgeving. • GroenLinks ondersteunt een nieuwe jongerenraad.
Foto’s pag. 13: Sonsbeek vroeg in de ochtend. Foto pag. 19: feestelijke onthulling van Feestaardvarken. © Hans van den Bos www.bosbeeld.nl
Vormgeving: Ido Harmens - FirmaVorm, Arnhem Arnhem, maart 2014
