Samen sterk voor een duurzaam Flevoland
Verslag en verantwoording 2009
Vereniging Natuur en Milieu Flevoland Botter 11-47 8232 JS Lelystad tel: 0320-253505 fax: 0320-251910 email:
[email protected] web: www.natuurenmilieuflevoland.nl
Inhoudsopgave Voorwoord .............................................................................................................................................. 3 1 Inleiding ......................................................................................................................................... 4 1.1 Verheldering rollen van NMF passend bij de herziene provinciale subsidie ................................ 5 1.2 Financiële verantwoording ............................................................................................................ 6 1.3 Leeswijzer voor het jaarverslag .................................................................................................... 7 2 Transitie Energie ........................................................................................................................... 8 2.1 9301 Uitwisseling Energie ...................................................................................................... 8 2.2 8331 HIER-campagne: Het Nationale Klimaatstraatfeest .................................................... 10 2.3 8332 HIER-campagne: Stimuleren van Klimaatneutrale producten .................................... 11 2.4 8334 DPM-project: Windenergie op land ............................................................................. 11 2.5 9336 DPM-Project Klimaatkaravaan .................................................................................... 12 2.6 7361 Europees en Almeers Project cRRescendo ´EnergieRIJKe wijken‟ ........................... 13 3 Transitie Landelijk gebied .......................................................................................................... 15 3.1 9201 Uitwisseling Landelijk gebied ...................................................................................... 15 3.2 8262 en 8263 Natuurbeschermingsoverleg (NBO) en faciliteit Microplanologie ............... 17 3.3 8233.1 en 8233.2 DPM-Campagne Zuinig op ruimte .......................................................... 17 3.4 8234 DPM-project Ave Natura 2000 .................................................................................... 19 3.5 8235 DPM-project Schoon Waterestafette .......................................................................... 20 3.6. 9238 Project Nacht van de Nacht en Laat het Donker Donker) ........................................... 21 3.7. 9237 Project Themasecretaris Water (De Provinciale Milieufederaties) ............................. 22 4 Transitie Mobiliteit ...................................................................................................................... 23 4.1 9101 Uitwisseling & actualiteit Mobiliteit .............................................................................. 23 4.2 9162 en 9163 Samenwerkingsverband Groene Noordvleugel ............................................ 25 4.3 9161 Procedures luchthaven Lelystad ................................................................................. 26 5 Transitie duurzame verstedelijking........................................................................................... 27 5.1 9401 Uitwisseling en actualiteit duurzame verstedelijking ................................................... 27 5.2 7432 Project Burgerparticipatie leefomgeving (Groene Peiler) ........................................... 28 6 Reguliere taken ........................................................................................................................... 30 6.1 9501 Management ............................................................................................................... 30 6.2 9502 Structureel werk .......................................................................................................... 32 6.3 9503 Communicatie ............................................................................................................. 32 6.4 9504 Ondersteuning burgerinitiatieven ................................................................................ 33 6.5 9531 Nieuwe Binding ........................................................................................................... 34 6.6 9532 Ondersteuning DPM.................................................................................................... 35 6.7 9561 Naar een toekomstgerichte organisatie voor 2010-2014 ............................................ 35 Bijlagen ...................................................................................................................................... 36 Bijlage 1. Samenstelling bestuur en directie (per 31 december 2009) ....................................... 36 Bijlage 2. Code Goed Bestuur ..……………………………………………………………………… 37 Bijlage 3. Samenstelling bureau (per 31 december 2009) .......................................................... 39 Bijlage 4. Overzicht lidorganisaties (per 31 december 2009) ..................................................... 40 Bijlage 5. Kader provinciale subsidie Natuur en Milieu Flevoland .............................................. 41
2
Voorwoord 2009 was een bijzonder en dynamisch jaar. Vanwege de verminderde provinciale subsidie hebben wij helaas afscheid moeten nemen van enkele collega‟s op het bureau in Lelystad. Tegelijk hebben we samen met bestuur en lidorganisaties de koers van NMF aangescherpt. Het motto van onze nieuwe koers: Samen sterk voor een duurzaam Flevoland. „Samen‟ staat voor: de versterkte samenwerking met onze 19 lidorganisaties, onze groene Flevolandse partners en met ieder die natuur en milieu een warm hart toedraagt. Het staat ook voor keihard samen werken aan een rijke natuur, een schoon milieu en een mooi Flevoland. Onze lidorganisaties en leden willen we beter betrekken als „oren en ogen‟ en op maat ondersteunen met advies en hulp. Onze leden van het burgerpanel „De Groene Peiler‟ hebben ons wensen en ideeën aangereikt, zoals een betere informatievoorziening over Flevolands natuur- en milieunieuws. Dit groeiende burgerpanel willen we vaker inzetten. Ook is gebleken hoeveel personen en organisaties samenwerking met Natuur en Milieu Flevoland appreciëren en belangrijk vinden dat wij opkomen voor de bescherming van natuur en de leefomgeving. Wij denken na over hoe we dit meer tot uiting kunnen brengen. Heel veel werk doen we onzichtbaar, van inspraakreacties tot het zijn van klankbord voor overheden. Vaak te onzichtbaar. Dit gaan we veranderen. Via onze nieuwe website laten we samen met onze lidorganisaties en leden zien hoe we werken aan een mooi en duurzaam Flevoland! Wat ons betreft een frisse start van een hoopvolle toekomst. Ondanks de roerige periode kende 2009 toch ook hoogtepunten. Samen met de lidorganisaties organiseerden we diverse spraakmakende activiteiten voor burgers, gemeenten, bedrijven en de provincie, zoals: - uitreiking van de Flevolandse wisselbokaal voor de meest klimaatvriendelijke gemeente aan Zeewolde; - uitreiking van de Groene Pluim voor veelbelovend groen beleid aan de gemeente Noordoostpolder; - jubileumviering van Nacht van de Nacht met diverse natuur- en NME-organisaties trok een recordaantal bezoekers in Flevoland; - Big Jump bij camping De Weerwater in Almere samen met Almeerse jongeren; - aanbieding van het maatschappelijk Stadsmanifest Almere 2.0 mede namens NMF aan Almeers college B&W en minister Cramer aan vooravond kabinetsbesluit groei Almere; - besluit van minister Eurlings voor de linksomroute als voorkeursroute voor grote vliegtuigen vanaf Lelystad Airport en niet de route over het gerenommeerde natuurgebied Oostvaardersplassen. Mennobart van Eerden, Voorzitter Vereniging Natuur en Milieu Flevoland
3
1 Inleiding De Vereniging Natuur en Milieu Flevoland heeft met haar 19 aangesloten lokale en provinciale natuur- en milieuorganisaties in 2009 diverse activiteiten ontplooid gericht op een duurzaam Flevoland. De Vereniging bestaat sinds 1986 en heeft naast lidorganisaties ook diverse samenwerkingsverbanden op regionaal en nationaal niveau. Op regionaal niveau zijn vooral „het provinciale natuurbeschermingsoverleg‟, het „groene Noordvleugeloverleg‟ en het „luchthavenoverleg‟ belangrijk. Op nationaal niveau is de samenwerking met de andere provinciale milieufederaties van belang. Mede dankzij de programmatische financiering van de provincie Flevoland in 2009 en de bijdrage van de Nationale Postcode Loterij, zijn wij in staat een meedenkende en initiërende rol te vervullen. Missie: „Natuur en Milieu Flevoland maakt zich sterk voor de ontwikkeling van een duurzaam Flevoland, waarin een vitale natuur en een gezond milieu centraal staan. Ze loopt voorop om kansrijke en duurzame vernieuwing te stimuleren. Ze daagt anderen uit tot een bijdrage en samenwerking. ‟ Rollen: Natuur en Milieu Flevoland maakt zich sterk voor de ontwikkeling van een duurzaam Flevoland. Of meer concreet: een gezond milieu en een vitale natuur voor deze en volgende generaties. Natuur en Milieu Flevoland wil daarbij voorop lopen om kansrijke en duurzame vernieuwingen te stimuleren en anderen uitdagen om hetzelfde te doen. Daarbij adviseren we overheden en specifieke doelgroepen in en buiten Flevoland over hun beleid. Tevens zijn wij actief in het netwerk van de natuur- en milieubeweging, maar we streven ook uitdrukkelijk naar samenwerking met andere organisaties. (Beleidsplan 2005-2009) Keuze thema’s in 2009 2009 stond in het teken van de afronding van het huidige meerjarenbeleidsplan en het vaststellen van de nieuwe koers en het nieuwe beleidsplan van de Vereniging. Thema 1: Transitie Landelijk gebied 2: Transitie Duurzame Energie 3: Transitie Duurzame Mobiliteit 4: Transitie Duurzame verstedelijking 5. Op weg naar een toekomstgerichte organisatie (nieuwe koers en beleidsplan)
2005 2006 2007 2008 2009 ■ ■ ■ ■ ■ ■ ■ ■ ■ ■
Elk onderdeel kende zijn eigen doelstellingen, activiteiten en te behalen resultaten zoals vastgelegd in het NMF-werkplan 2009.
4
1.1 Verheldering rollen van NMF passend bij de herziene provinciale subsidie Na een dynamische periode in 2009, staan we nu begin 2010 aan de start van een nieuwe koers waarmee we ons motto „Samen voor een mooi en duurzaam Flevoland‟ beter waar kunnen maken. Deze koers is afgelopen jaar in overleg met de provincie bepaald en samen met onze achterban verfijnd. De provincie vindt het belangrijk dat Natuur en Milieu Flevoland een onafhankelijke maatschappelijke organisatie is die via dialoog de provincie scherp houdt en in staat is om natuur- en milieudoelen te bereiken door haar slagkracht en netwerken. Dit doet NMF via overleg, kennis- en infomatieuitwisseling in de rol van coördinator en verbinder. Maar ook door aan te schuiven bij overlegtafels van overheden en het actief inbrengen van groene aandachtspunten in de rol van klankbord. Zo kunnen we de provincie voorzien van interessante groene signalen. Onze lidorganisaties gaven wensen mee tijdens de Algemene Ledenvergadering en onder de leden van het burgerpanel „De Groene Peiler‟ hielden we een enquête. Leden vinden het belangrijk dat NMF de natuur en het milieu in Flevoland bewaakt en vertegenwoordigd is in overleg- en klankbordgroepen van overheden. Daarnaast vinden zij het belangrijk dat Natuur en Milieu Flevoland anderen inspireert en aanspoort tot groene initiatieven. Panelleden willen graag nauwer betrokken zijn bij ons werk via digitale peilingen en een frequentere nieuwsbrief over Flevolands natuur- en milieunieuws. Het introduceren van een nieuw lidmaatschap „Vriend van NMF‟ kan op veel positieve steun rekenen. Het burgerpanel „De Groene Peiler‟ heeft ons niet alleen inzicht gegeven in wat wenselijk is, maar laat ons ook zien waar minder behoefte aan is. Dit is voor ons erg waardevol bij onze nieuwe koers. We hebben deze wensen vertaald in een nieuw meerjarenbeleidsplan en in het werkplan 2010.
5
1.2 Financiële verantwoording Inkomsten en bestedingen Natuur en Milieu Flevoland in 2009 Verkorte Staat van Baten en Lasten 2009
Inkomsten
Realisatie 2009 in Euro's
Baten uit eigen fondsenwerving Baten uit acties derden Subsidies van overheden Overige baten
150 178.341 215.000 48.826
0% 40% 49% 11%
Totaal inkomsten
442.317
100%
Programma Reguliere Taken Transitie Landelijk Gebied Transitie Duurzame Verstedelijking Transitie Energie Transitie Mobiliteit
140.559 122.788 30.132 79.671 52.160
33% 29% 7% 19% 12%
Totaal bestedingen
425.309
100%
Bestedingen Besteed aan doelstellingen
Resultaat
17.008
Resultaat is toegevoegd/ontrokken aan: Bestemmingsreserves Continuïteitsreserve algemeen Egalisatiereserve Provinciale subsidie
1.084 14.755 1.169 17.008
Het Bestuur besluit om een vrij besteedbaar vermogen op te bouwen van ± 20 % van de jaarinkomsten, waarvan maximaal 10% opgebouwd uit provinciale gelden en met inachtneming van de door de subsidiegevers gestelde randvoorwaarden. Bij het huidige jaarinkomen van circa € 440.000,- komt dit neer op een bedrag van € 88.000,- . Dit vrij besteedbare vermogen dient als buffer voor het opvangen van tegenvallers en als achtergronddekking bij het nemen van risicovolle beslissingen. De in dit bestuursverslag opgenomen gecomprimeerde cijfers zijn ontleend aan en consistent met de officiële jaarrekening. De volledige jaarrekening is voorzien van een accountantsverklaring. Accon AVM adviseurs en accountants.
6
Financiële middelen De milieufederatie ontving in 2009 diverse financiële middelen. Hieronder is een overzicht opgenomen van de belangrijkste financieringsstromen in 2009. Toelichting: financieringsstromen - Provincie = provinciale subsidie - NPL 2009 = Nationale Postcode Loterij bijdrage aan NMF in 2009 - DPM = Fonds van De Provinciale Milieufederaties (DPM) - DPM/HIER = Extra gelden van de Nationale Postcode Loterij (HIER-campagne) - NM = Natuurmonumenten - SBB = Staatsbosbeheer - Gem. Almere = gemeente Almere - Europese Unie = Europese Unie (inzake project cRRescendo)
Het belang van de Nationale Postcode Loterij voor het werk van goede doelen, kan niet genoeg benadrukt worden. De Provinciale Milieufederaties ontvingen gezamenlijk in 2009 een bijdrage van 2,5 miljoen euro van de Nationale Postcode Loterij (waarvan 7 % voor de NMF).
Rita Kwakkestein (links) van De Provinciale Milieufederaties neemt uit handen van Ellen Damsma, Managing Director Nationale Postcode Loterij, de cheque van 2,5 miljoen euro in ontvangst.
Met dit geld zetten de 12 Milieufederaties, elk in hun eigen provincie, zich in voor natuur, milieu en landschap. Door de bijdrage van de loterij was onder meer onze inzet bij de Groene Pluim, de Klimaatbokaal, luchthaven Lelystad, de Nacht van de Nacht, het Klimaatstraatfeest, de Big Jump en de Groene Noordvleugel mogelijk.
1.3 Leeswijzer voor het jaarverslag Het jaarverslag volgt de indeling van het werkplan en het meerjarenbeleidsplan, namelijk: o thema landelijk gebied o thema energie o thema mobiliteit o thema Almere o reguliere taken (management, personeel, communicatie) Per onderdeel volgt een verantwoording van de activiteiten zoals deze in 2009 zijn uitgevoerd.
7
2
Transitie Energie Flevoland als motor voor duurzame energie
De federatie wil bijdragen aan de ontwikkeling van een betrouwbare energievoorziening die gebaseerd is op hernieuwbare energiebronnen, zonder uitstoot van stoffen die schade aan het milieu toebrengen of bijdragen aan het klimaatprobleem. In 2009 richtte de NMF op het stimuleren van begrip voor klimaatvriendelijke en energieneutrale maatregelen bij stakeholders en overheden, op de uitreiking van de Flevolandse gemeentelijke Klimaatbokaal en de burgercampagne 'Het Klimaatstraatfeest' in Flevoland‟. Programmadeel Energie en Klimaat in cijfers: 2009
2.1
Proj. nummer 9301 8331 ,, ,, 8332 9336 7361 8334
Titel activiteit (project) Beleidsondersteuning en draagvlak Klimaatstraatfeest Klimaatstraatfeest KSF-2 (editie 2010) Klimaatstraatfeest KSF-2 (projectleider) Klimaatneutrale product (HIER is more) Klimaatkaravaan cRRescendo: Energierijk Almere Windenergie op land (DPM-visie)
Opdracht Gever Prov DPM/HIER DPM/HIER DPM/HIER DPM/HIER DPM ALM/EU DPM/VROM
Begrote uren 239 76,5 0 0 41 40 648 11
Gerealiseerde uren 244 92,5 5 31 41 48,5 329,5 45
9301 Uitwisseling Energie
Doel: - Belangrijke actoren op het thema energie stimuleren om elkaar te versterken en aan te vullen. - Begrip stimuleren voor elkaars standpunten, waaronder die van NMF.
Inzet algemene beleidsinbreng energie- en klimaatbeleid provincie en gemeenten (zoals het provinciale uitvoeringsprogramma Klimaatbeleid en windenergiebeleid) omgevingsanalyse met Flevolandse stakeholders en lidorganisaties (8 gesprekken en overleg) deelname Nieuw Flevolands Peil en netwerk DuBO voorbereiding TMI adviescommissie (uitgaande van een vervolgregeling) ondersteunen van het provinciaal netwerk klimaatambassadeurs (Flevolandse stakeholders die zich liëren als ambassadeur voor het klimaat) ondersteunen van het provinciaal netwerk klimaatneutrale gemeenten uitreiking klimaatbokaal klimaatvriendelijke gemeente in Flevoland (incl. de jaarlijkse beoordeling aan hand van criteria) deelname themaoverleg energie en bedrijven van De Provinciale Milieufederaties (kennisontwikkeling en ervaringsleren) Totaal
Begrote realisatie uren 65
63
30
60
20 9
0 0
25
10
15
10
25
31
50
70
239
244
Resultaten o Algemene beleidsinbreng en omgevingsanalyse met stakeholders
8
Met ambtenaren van gemeenten en provincie en met Statenleden is regelmatig overleg gevoerd over lokale en regionale actualiteiten op het vlak van klimaat en energie. Besproken onderwerpen betroffen: de impact van de warmteleiding van Diemen naar Almere-Poort, de mogelijkheden van Warmte-Koude Opslag in Flevoland, mogelijkheden voor groene biomassa, mogelijkheden voor windenergie in Flevoland, kansen voor energieprojecten samen met SenterNovem, kansen voor energieprojecten bij gemeenten (zoals Zeewolde, Noordoostpolder, Dronten en Lelystad), kansen voor zonne-energie bij agrariërs. o Windenergie Een belangrijk deel van het beleidswerk betrof de inzet rond windenergie. NMF nam deel aan provinciale bijeenkomsten over de uitwerking en de opschaling en sanering windenergie voor zuidelijk Flevoland. Ook voerde NMF regelmatig overleg met provincie, gemeenten, lidorganisaties en relevante stakeholders over de kansen voor grootschalige windenergieprojecten in Flevoland, waaronder Windpark NOP en de Zuidlob. Bovendien nam NMF samen met haar collega-organisaties deel aan bijeenkomsten in het kader van het Nationaal Plan van Aanpak windenergie van het ministerie VROM. o Themaoverleg van de samenwerkende federaties In 2009 is door de NMF deelgenomen aan bijeenkomsten van de gezamenlijke provinciale milieufederaties over de thema‟s klimaat, energie en bedrijven. Accent in de bijeenkomsten lag op uitwisseling van landelijke en regionale actualiteiten, signalering en projectontwikkeling. NMF heeft actief bijgedragen aan de gezamenlijke zienswijze van Provinciale Milieufederaties op Structuurschema Energie Voorziening III, waaronder de onwenselijkheid van een kerncentrale bij de Rotterdamse Hoek. o
Netwerk van klimaatneutrale gemeenten, klimaatambassadeurs en uitreiking klimaatbokaal Alle Flevolandse gemeenten worden door Natuur en Milieu Flevoland jaarlijks beoordeeld op hun bijdragen aan klimaatneutraliteit. Gekeken wordt naar de bijdrage aan duurzame energieopwekking, in hoeverre de organisatie klimaatneutraal is en naar beleidsplannen en projecten met aandacht voor klimaat en energie. Uit de analyse van de inventarisatie blijkt dat een kopgroep van 3 gemeenten is ontstaan, namelijk: Dronten, Zeewolde en Lelystad. Deze gemeenten ontwikkelden aansprekende duurzame energieprojecten en spelen een sleutelrol bij het aanjagen van activiteiten van anderen. De klimaatbokaal editie 2009 werd gewonnen door Zeewolde. NMF adviseerde de gemeenten op hun verzoek ook bij het oppakken van aansprekende projecten, zoals Zeewolde, Lelystad, Dronten en de Noordoostpolder. Twee klimaatambassadeurs van NMF zijn tevens wethouders van gemeenten, namelijk de Drontense wethouder Filip Van As en de Lelystadse wethouder Jenneken Nuijt. Het ambassadeurschap werpt vruchten af, omdat Lelystad begin 2010 aankondigde een klimaatneutrale gemeente te willen zijn en Dronten won de wisselbokaal van editie 2010. Dit was het laatste jaar dat de uitreiking van de wisselbokaal Klimaatneutrale gemeenten mogelijk was vanuit de provinciale subsidie. NMF probeert het initiatief wel te continueren, vanuit andere financieringsvormen. Voor 2010 is dat gelukt binnen het project „De Klimaatkaravaan‟, dat gefinancierd wordt door het ministerie van VROM. Gemeenten stellen namelijk de jaarlijkse uitreiking erg op prijs en het draagt bij tot ambitieuze klimaatdoelstellingen. Beoordeling ‘klimaatbokaal editie 2009’ Een kopgroep van drie Flevolandse gemeenten is volop bezig hun hoge klimaatambities waar te maken. De tweede editie van de Klimaatbokaal was daardoor een echte nek-aan-nek race. Na rijp beraad is de gemeente Zeewolde voor de tweede keer op rij gekozen tot winnaar. De Klimaatbokaal wordt jaarlijks uitgereikt aan de meest klimaatvriendelijke gemeente.
9
Zeewolde staat bovenaan de lijst van gemeenten met windenergie, gevolgd door Lelystad en Dronten. Ook stimuleren deze gemeenten energiezuinige renovaties. Lelystad zette een nieuwe trend met haar „Energize!‟; een energiemarkt gericht op burgers en bedrijven. Dronten scoort goed met duurzaam inkopen, energiebesparing in de gebouwde omgeving en slim waterbeheer. De windparken van Dronten zijn beroemd om hun fraaie inpassing in het landschap. Ook de gemeente Noordoostpolder verdient een eervolle vermelding. De gemeente is druk bezig om de mogelijkheden van duurzame energie op haar grondgebied te onderzoeken. Het „Cradle to Cradle‟ concept van de gemeente Almere is veelbelovend, maar nog volop in ontwikkeling zodat de volle omvang nog niet zichtbaar is. De gemeente Urk ziet voor alsnog weinig ruimte voor aansprekende klimaatinitiatieven.
Financiën en organisatie Het beleidswerk wordt financieel ondersteund door de provincie. NMF heeft niet deelgenomen aan de provinciale TMI-adviescommissie, het Nieuw Flevolands Peil en het netwerk DuBo, omdat deze in 2009 niet bijeen zijn gekomen of zijn vervallen. Derhalve zijn de begrote uren hiervoor niet besteed. Omdat begin 2009 de wisselbokaal is uitgereikt, voor vaststelling van de definitieve subsidietoekenning, zijn deze werkzaamheden nog verantwoord onder de provinciale subsidie.
2.2
8331 HIER-campagne: Het Nationale Klimaatstraatfeest
Doel: - Betrekken van burgers om op wijkniveau energie te besparen. - Inzetten van een Comité van Aanbeveling voor extra media-aandacht. - Media-aandacht genereren voor de deelnemende straten in Flevoland. - Lidorganisaties en groene organisaties ondersteunen bij initiatieven die aansluiten.
Resultaten In 2008 en 2009 vond de eerste editie van het Nationale Klimaatstraatfeest plaats. Deelnemers aan het Klimaatstraatfeest verdienden klimaatpunten door met de straat initiatieven uit te voeren die bijdragen aan de verbetering van het klimaat. Natuur en Milieu Flevoland adviseerde bewoners hierbij. De 500 beste straten van Nederland wonnen op 16 mei een straatfeest. De Flevolandse wijk Fruithof in Biddinghuizen was een daarvan. In Flevoland deden in totaal 82 straten mee. De top 5 van Flevoland bestond uit: Plein en de Fruithof in Biddinghuizen, Vogelwikke in Swifterbant, de Geer in Bant en Karveel in Lelystad. De grote winnaar van Flevoland was de Fruithof. Deze straat eindigde landelijk op de 17de plek. Bijna iedereen uit de Fruithof deed mee aan de campagne. Op 16 mei vierden de bewoners in de Fruithof een groot feest. Velen kwamen de bewoners persoonlijk hun felicitaties brengen, zoals Leen Verbeek (Commissaris van de Koningin van Flevoland), Filip van As (Wethouder van Dronten), Klaas Wilting, (Klimaatambassadeur van NMF) en Aart van den Hoorn (Oost Flevoland Woondiensten). Diverse gemeenten ondersteunden de campagne als 'gouden ster' gemeente, namelijk Lelystad en Dronten. In Zeewolde werd in samenwerking met de gemeente en woningbouwvereniging Woonpalet een aftrap georganiseerd in 2009. Oost Flevoland Woondiensten stimuleerde haar huurders om deel te nemen aan de campagne. In het najaar 2009 is besloten om de landelijke campagne te herhalen vanwege gebleken succes. Eind 2009 zijn de voorbereidingen voor de editie 2010 in gang gezet. De landelijke projectleider voor De Provinciale Milieufederaties voor de editie 2010 is gehuisvest bij de NMF.
10
Financiën en organisatie Het project is een samenwerkingsproject met andere provinciale milieufederaties en partners van HIER (klimaatbureau) en wordt gefinancierd door de Nationale Postcode Loterij en de organisatie HIER. Het project kent een lichte urenoverschrijding. Eind 2009 is de tweede editie van de campagne „Het nationale Klimaatstraatfeest‟ gestart. 2.3
8332 HIER-campagne: Stimuleren van Klimaatneutrale producten
Doel: - controle deelnemende bedrijven op „klimaatneutrale producten‟ ‟ - communicatie over bevindingen project richting andere bedrijven, Kamer van Koophandels en bedrijfskringen in Flevoland - stimuleren van klimaatneutrale kantoren van provinciale milieufederaties, waaronder die van de NMF
Resultaat Dit landelijke meerjarenproject van De Provinciale Milieufederaties is begin 2009 afgerond. NMF vervulde binnen het project twee taken. Ten eerste het stimuleren van de milieufederaties tot het nemen van maatregelen gericht op meer klimaatneutrale kantoren. Ten tweede de communicatieadvisering over de resultaten van het project richting bedrijven. Ter afronding zijn de resultaten breed onder de aandacht gebracht van de bedrijfskringen van Flevoland en de Kamer van Koophandel. NMF heeft zelf ook onderzocht wat de mogelijkheden zijn voor een meer klimaatneutraal kantoor. Omdat NMF de locatie huurt zijn de mogelijkheden tot het uitvoeren van energiebesparende maatregelen echter beperkt, zoals betere isolatie. Wel is meer aandacht gelegd op de mogelijkheden van energiebesparing door medewerkers, bij de inkoop van kantoormaterialen en –middelen en het gebruik van openbaar vervoer. Financiën en organisatie Het project is uitgevoerd in samenwerking met de andere milieufederaties en is begin 2009 afgerond.
2.4
8334 DPM-project: Windenergie op land
Doel: - Visiebepaling provinciale milieufederaties voor stimulering van extra windenergie op land (6.000 MW) - Bevorderen van draagvlak voor deze visie bij andere natuur- en milieuorganisaties, ministerie VROM, provincies en gemeenten
Resultaten Het project Windenergie op land is een samenwerkingsproject van De Provinciale Milieufederaties samen met Stichting Natuur en Milieu, Vogelbescherming, Natuurmonumenten, Staatsbosbeheer, de 12 Landschappen en de Waddenvereniging. Doel van het project is te komen tot een eensluidend standpunt ten opzichte van het Ruimtelijk Perspectief Windenergie van het Rijk. Dit Ruimtelijk Perspectief vormt de basis van de verdere ontwikkeling van windenergie in de nabije toekomst in Nederland. Vanaf november 2009 is de landelijke projectleider bij NMF gehuisvest, vanwege een zwangerschapsverlof. De landelijke projectleider zorgt voor deelname aan de landelijke overlegtafels en voor een afgestemde inbreng vanuit DPM. Het windenergiebeleid van Flevoland wordt door NMF als goed voorbeeld ingebracht in de diverse overleggremia.
11
SenterNovem heeft aan DPM gevraagd om deel te nemen aan de provinciale windteams die landelijk vanaf 2010 worden gestart. Milieufederaties presenteren gezamenlijke visie op ‘Windenergie op land’ Natuur en Milieu Flevoland zet samen met De Provinciale Milieufederaties hoog in op duurzame energie, zoals windenergie. In 2009 brachten zij, samen met Stichting Natuur en Milieu, hierover een visie uit. De visie „Geconcentreerde Windkracht in de Lage Landen‟ schetst in een visiekaart de ruimtelijke mogelijkheden voor de Rijks-ambitie van 6000 MW op land. Zo ook voor Flevoland. Flevoland is immers een zeer windrijke provincie. Windenergie is niet onomstreden: moderne windturbines zijn van grote afstanden zichtbaar en drukken hun stempel op het landschap. De Provinciale Milieufederaties zijn van mening dat de grootschalige inzet van windenergie echter onmisbaar is voor een duurzame en onafhankelijke energievoorziening voor Nederland. Daarbij moet windenergie niet ten koste gaan van belangrijke natuurgebieden in Nederland. Zo zijn de Natura 2000-gebieden volgens ons geen goede locaties voor windparken, al was het maar om langdurige procedures -en daarmee vertraging- te vermijden. Het Rijk zal (medio 2010) met een ruimtelijke verkenning komen. De visie is tot stand gekomen na uitgebreide consultatie van natuurorganisaties als Vogelbescherming Nederland, Natuurmonumenten en De Landschappen. Het project is mede mogelijk door het ministerie VROM.
Financiën en organisatie Het project is conform planning uitgevoerd. Het project is medegefinancierd door VROM. 2.5 9336 DPM-Project Klimaatkaravaan Doel: - aanzetten van gemeenten, bedrijven en burgers tot daden m.b.t. energiebesparing - in beeld brengen van lokale kansen en knelpunten - in het zonnetje zetten van een inspirerende actie door het aanwijzen van een Klimaatkanjer - benchmark van gemeentelijk klimaatbeleid in aanloop naar verkiezingen - 2010: klimaatdebat rond gemeenteraadsverkiezingen - 2010: beoordeling van college-akkoorden
Resultaten Dit is een samenwerkingsproject van de milieufederaties. NMF verkende de lokale kansen en knelpunten voor de thema‟s biomassa en klimaatneutrale gemeenten. Vanwege de expertise die NMF heeft opgedaan door de jaarlijkse beoordeling van het gemeentelijk klimaatbeleid, heeft zij dit thema verder uitgewerkt binnen dit project. NMF heeft haar ervaringen overgedragen met het oog op de landelijke beoordeling „klimaatneutrale gemeenten‟ die begin 2010 plaats vond. Tevens zijn de voorbereidingen gestart voor een debat „klimaatneutrale gemeenten‟ in Flevoland in 2010 en een selectie gemaakt van kanshebbers voor de Flevolandse titel „klimaatkanjer‟ die begin 2010 is uitgereikt. Financiën en organisatie Het project is conform planning uitgevoerd. Het project is medegefinancierd door VROM.
12
2.6
7361 Europees en Almeers Project cRRescendo ´EnergieRIJKe wijken’
Doel: - Integratie van duurzaamheid in de Almeerse nieuwbouwwijken Noorderplassen-West en Columbuskwartier. - Toepassing van innovatieve vormen van duurzame energie. - Bevorderen van draagvlak voor energiezuinig bouwen en energiebesparing bij marktpartijen, de gemeente, adviesbureau‟s, burgers en toekomstige bewoners.
cRRescendo staat voor “Combined Rational and Renewable Energy Strategies in Cities for Existing and New Dwellings and Optimal quality of life”. In dit Europese project doen 25 partijen mee en 4 Europese steden. Almere is één van de vier steden. Voor het onderdeel Almere hebben de gemeente, NUON, Ecofys en Natuur en Milieu Flevoland een samenwerkingsovereenkomst gesloten. Het project duurt 5 jaar (2005 – 2010). NMF is verantwoordelijk voor de communicatie, levert een bijdrage in het onderzoeksprogramma en is mede-uitvoerder van bewonersparticipatie-activiteiten. Het accent in de activiteiten ligt op de participatie van toekomstige bewoners en organisaties bij de realisatie van twee nieuwbouwwijken (Noorderplassen-West en Columbuskwartier). Resultaten Deelgenomen is aan de jaarlijkse Europese projectgroepvergadering in Almere. NMF woonde ook alle projectgroepvergaderingen bij van het demonstratieproject Almere. Binnen de projectgroep zijn de communicatiemomenten geïnventariseerd voor 2009 en 2010 in overleg met de gemeente Almere. Informatie over cRRescendo en het demoproject Energierijke wijken is geplaatst op de website van Almere, promotiemateriaal is ontwikkeld (zoals een vlag en een brochure), en het Ecofys-boek „Energie gewicht‟ is voorzien van gegevens over cRRescendo. NMF was aanwezig met banner en folders bij oplevering van de eerste voorziening in de wijk De Verwondering (Columbuskwartier Zuid). NMF heeft samen met de gemeente een brochure ontwikkeld voor particuliere opdrachtgevers voor energiezuinige woningbouw. Deze is gepresenteerd op een informatiebijeenkomst voor particuliere opdrachtgevers, waarbij ook wethouder Duivesteijn aanwezig was. NMF was ook aanwezig op een Verkoopmanifestatie in Almere Poort. Passief Huis is een vorm van zeer energiezuinige huizenbouw. Deze zijn onder meer gerealiseerd in de huursector van Columbuskwartier. De realisatie van Passief Huizen heeft echter veel leerpunten opgeleverd, waarover de deelnemers (zoals woningbouwcoorperatie GoedeStede en projectontwikkelaar BAM) een ronde tafeldebat wilde voeren met de gemeente en verantwoordelijk minister Van der Laan. Vanwege de val van het kabinet, begin 2010, is dit niet doorgegaan. Met gemeente Almere besprak NMF als alternatief de opzet van een symposium over de kansen en knelpunten van financiering van duurzaamheidmaatregelen in de sociale woningbouw. NMF participeerde in de bijeenkomst waar de eerste paal van Zoneiland in de wijk Noorderplassen-West werd geslagen door minister Cramer samen met de Almeerse wethouder Haanstra en Nuon. Het Zoneiland bij Almere zal woningen van warm water gaan voorzien. Het eiland is met een oppervlak 17.000 vierkante meter een van de grootste zonneboilers ter wereld en uniek voor Nederland. De duurzame energie van de collectoren is goed voor ongeveer 10 procent van de totale energiebehoefte van de 2700 woningen.
13
Energierijke wijken in Almere: eerste paal Zoneiland Minister Cramer van Milieu gaf op de „Dag van de Duurzaamheid‟ op 09.09.09 het startsein voor de bouw van het Zoneiland bij de nieuwbouwwijk Noorderplassen-West in Almere. Almere is energiek op weg naar comfortabel en duurzaam wonen. Binnen de nieuwe wijken Columbuskwartier en Noorderplassen-West speelt de energie van de zon een hoofdrol. Minister Cramer hoopt dat de bouw van het Zoneiland anderen zal inspireren meer gebruik te maken van duurzame energie. De bouw van het zoneiland is onderdeel van een Europese project (cRRescendo) waarvan Natuur en Milieu Flevoland partner is. Ook in Frankrijk, Engeland en Spanje komen duurzame en energierijke wijken.
Verder heeft NMF de diverse rapportages aangeleverd aan Almere en Ecofys met het oog op de Europese verantwoording. Ook ontwikkelde NMF een plan van aanpak voor uitvoering van de studie „Social Economic Research‟. Financiën en organisatie Dit meerjarenproject ligt achter in de planning. Voor het merendeel is NMF afhankelijk van andere samenwerkingspartners, waardoor de NMF eenvoudigweg niet meer resultaten kan behalen. Vanuit de NMF is dit zorgpunt ook dit jaar weer actief geagendeerd richting de gemeente Almere (coördinator Demo-Almere en Europees coördinator).
14
3
Transitie Landelijk gebied Functiecombinatie als leidraad
De federatie wil bijdragen aan de duurzaamheid in en van het landelijk gebied van Flevoland. Dit betekent het behoud van het ruimtelijke karakter van Flevoland en waar mogelijk duurzame oplossingen aandragen voor functiecombinaties van verstedelijking, landbouw, natuur, waterberging en recreatie. Daarbij is aandacht voor het behoud en versterken van het draagvlak voor (nieuwe) natuurgebieden belangrijk. Programmadeel Landelijk Gebied in cijfers: 2009
Proj. nummer 9201 8231.1
8234 8235 9237 9238 9264 9265 9266
3.1
Titel activiteit (project) Beleidsondersteuning en draagvlak DPM-campagne Zuinig op Ruimte Deel verrommeling Deel nieuwe Wro Project Ave Natura 2000 Project Schoon Water Estafette Themasecretaris Water Nacht van de Nacht 2009 Faciliteit Microplanologie Natuurbeschermingsoverleg Verkenning bewoning zomerhuisjes
Opdracht Gever Prov DPM DPM DPM DPM DPM DPM DPM SBB NM NM
Begrote Uren 280
Gerealiseerde uren 285
120 75 118 67 95 146 180 105 0
169,5 93,5 104,3 79,8 99,5 169,3 161 108,3 20
9201 Uitwisseling Landelijk gebied
Doel: - Belangrijke actoren op het thema ruimte en landelijk gebied stimuleren om elkaar te versterken en aan te vullen. - Begrip stimuleren voor elkaars standpunten. - Bijdagen aan kennis over en draagvlak voor een duurzaam landelijk gebied in Flevoland.
algemene beleidsinbreng beleid landelijk gebied, water en natuur van provincie en gemeenten (zoals partiële herziening Omgevingsplan, Waterbeheersplan 2010 - 2015, Stroomgebiedsbeheersplan, beheersplannen Natura 2000 omgevingsanalyse met Flevolandse stakeholders en lidorganisaties (13 gesprekken en overleg) Ondersteuning inbreng voor POCF (incl. deelname DB-POCF) deelname en beleidsinbreng in provinciale speerpunten van het omgevingsplan en het collegeakkoord (o.a. IJmeer/Markermeer, Oostvaarderswold, Noordelijk Flevoland ) Inbreng richting provinciale en gemeentelijke speerpunten (Oostrand, West-Oost as, Almere, structuurvisie NOP) Agendalid milieuadviescommissie gemeente NOP deelname themaoverleg natuur, water, landelijk gebied van De Provinciale Milieufederaties (kennisontwikkeling en ervaringsleren) Totaal
Begrote Gerealiseerde uren Uren 50 50
50
50
50 45
50 50
30
30
5 50
5 50
280
285
15
Resultaten o Algemene beleidsinbreng beleid landelijk gebied, water en natuur en NMF heeft deelgenomen aan provinciale en gemeentelijke bijeenkomsten over het beheersplan IJsselmeergebied, de Kustvisie Lelystad, het Landschapsontwikkelingplan Noordoostpolder, de expertgroep Randmeerzone Noordoostpolder, de nieuwe Wro, het Nationaal Water Plan, het Deltaprogramma IJsselmeergebied en over de Toekomstagenda Markermeer IJmeer. Tevens nam NMF deel aan diverse provinciale bijeenkomsten over het ontwikkelingsperspectief dat hiervoor is opgesteld. Ter voorbereiding op deze bijeenkomsten is overleg geweest met de Flevolandse groene organisaties en relevante lidorganisaties. De NMF heeft (schriftelijke) reacties gegeven en/of overleg gevoerd over het bestemmmingsplan Dorhout Mees, Roggebotstaete, Hoogspanningsleiding Noordwest 380 kV (incl. overleg Tennet), bestemmingsplan Almeerderhout, de kustvisie Lelystad, Randmeerzone Dronten, bestemmingsplan Warande Lelystad, MER Nationaal Evenemententerrein , de concept-MER windpark Noordoostpolder, de structuurvisie Noordoostpolder, Randmeerplan Suyderseerand, toekomstvisie Oostrand Dronten (SOVD), het Waterbeheersplan 2010-2015, de beheersplannen Natura 2000, de partiele herziening van het Omgevingsplan, het OostvaardersWold, de beleidsregel spelregels saldobenadering EHS en het Nationaal Waterplan. o Deelname POCF NMF nam deel aan alle bijeenkomsten van de POCF (provinciale omgevingscommissie Flevoland). Tevens is NMF lid van het DB van de POCF en nam vanuit die rol deel aan een heroriëntatie van de functie van de POCF voor de provincie. NMF acht de POCF als onafhankelijk adviesorgaan ook voor de komende jaren belangrijk , gezien de grote ruimtelijke opgaven voor Flevoland. o Omgevingsanalyse met Flevolandse stakeholders en lidorganisaties Er is veelvuldig contact geweest en overlegd met relevante ambtenaren van de gemeenten Almere, Zeewolde, Noordoostpolder, Dronten en Lelystad, de provincie Flevoland en het Waterschap Zuiderzeeland over de provinciale speerpunten: IJmeer/Markermeer, Oostvaarderswold, groei Almere, Noordelijk Flevoland/randmeer en de Oostrand. NMF heeft haar visie over de gewenste groenblauwe schaalsprong in relatie tot de schaalsprong Almere nadrukkelijk ingebracht binnen het maatschappelijk RAAM-platform en binnen het Stadsmanifest Almere 2.0. Voor deze inbreng is veelvuldig overleg geweest met lidorganisaties, leden van het Flevolandse Natuurbeschermingsoverleg en leden van de Groene Noordvleugel. o Agendalid commissie milieuadviescommissie NOP Deze is in 2009 eenmaal bijeen geweest. o Themaoverleg van de samenwerkende federaties In 2009 is door de NMF deelgenomen aan bijeenkomsten van de gezamenlijke milieufederaties over de thema‟s natuur, landschap, water en landbouw. Accent in de bijeenkomst lag op uitwisseling van landelijke en regionale actualiteiten, signalering en projectontwikkeling. Bij deze bijeenkomsten zijn vaak ook andere (landelijke) organisaties aanwezig, zoals de ANWB, Vogelbescherming, de Landschappen, Reinwater, Natuurmonumenten en Staatsbosbeheer. Financiën en organisatie Er is sprake van een lichte overschrijding van uren. Het beleidswerk is onderdeel van het provinciale programma en wordt financieel ondersteund door de provincie.
16
3.2
8262 en 8263
Natuurbeschermingsoverleg (NBO) en faciliteit Microplanologie
Doel: - Via het NBO beschermen van de EHS (binnen- en buitendijks) door het belemmeren van ontwikkelingen en activiteiten die in strijd zijn met de natuurfunctie. - NMF is verbinder en organisator van het NBO. - De Faciliteit Microplanologie zorgt voor het adequaat reageren op ruimtelijke ontwikkelingen.
De grootste natuur- en milieuorganisaties van Flevoland treffen elkaar regelmatig in het zogeheten Natuurbeschermingsoverleg (NBO). Er is een overleg voor directeuren (directeuren-NBO) en een overleg voor beleidsmedewerkers (medewerkers-NBO). Natuur en Milieu Flevoland verzorgt de organisatie, de agenda en de voorzitter van beide overleggen. Aan het NBO nemen deel: Natuurmonumenten, Flevo-Landschap, Staatsbosbeheer, Landschapsbeheer Flevoland en het IVN Consulentschap. De Provincie Flevoland is agendalid van het medewerkers-NBO. De „Faciliteit Microplanologie‟ ondersteunt het NBO door vroegtijdig ruimtelijke ontwikkelingen die gevolgen kunnen hebben voor de kwaliteit van de natuur in Flevoland te signaleren en indien nodig op te pakken via (schriftelijke) zienswijzen of overleg met regionale partners. Resultaten Het directeuren-NBO is twee maal bijeen gekomen. Het medewerkers-NBO is zes maal gehouden. De NMF leverde voor beide bijeenkomsten de agenda, de notulen, de voorzitter en de vergaderruimte. NMF heeft de statencommissie Ruimte gevolgd betreffende onderwerpen voor het NBO-overleg. De NMF heeft onder meer deelgenomen aan de zitting van de Raad van State inzake het bestemmmingsplan Dorhout Mees en het windmolenoverleg (met groene organisaties). Over diverse reacties en zienswijzen zijn de lidorganisaties geraadpleegd of geïnformeerd. Financiën en organisatie De werkzaamheden voor NBO zijn conform planning uitgevoerd. De werkzaamheden voor de Faciliteit Microplanologie worden financieel ondersteund door Staatsbosbeheer en Natuurmonumenten en zijn uitgevoerd conform een geaccordeerde werkplan. 3.3
8233.1 en 8233.2
DPM-Campagne Zuinig op ruimte
Doel: - Samen met de andere milieufederaties verzamelen van succesvolle en falende ruimtelijke ontwikkelingen. - Samen met de andere milieufederaties inventariseren van oplossingen voor een betere provinciale regie onder de nieuwe WRO.
Resultaten Deze samenwerkingscampagne van De Provinciale Milieufederaties bestaat uit 2 delen. A) Agenderen van verrommeling Met de campagne „Zuinig op ruimte‟ zijn De Provinciale Milieufederaties in 2008 en 2009 gezamenlijk op zoek gegaan naar oplossingen om verrommeling van het landschap te keren.
17
Burgers zijn in 2009 gevraagd om voorbeelden van verrommeling te melden (via een digitaal meldpunt (verkniptlandschap.nl). Hieruit bleek dat Flevolanders zich vooral storen aan permanente bewoning van recreatiehuisjes, zoals in natuurgebieden. Ook de geplande uitbreiding van Dorhout Mees in de Ecologische Hoofdstructuur en het verdwijnen van erfbeplanting scoorden hoog. NMF heeft samen met Milieugroep Dronten en Natuurmonumenten tegen de uitbreiding van Dorhout Mees een beroepsprocedure gestart bij de Raad van State. Om erfbeplanting hoger op de beleidsagenda te krijgen van diverse overheden is een verkenning gedaan door NMF samen met de achterban. De gemeente Noordoostpolder kreeg begin 2010 de „Groene Pluim‟ uitgereikt, omdat zij werk maakt van het terugdringen van permanente bewoning in kwetsbare gebieden, zoals natuurgebieden. Daardoor is de gemeente een voorbeeld voor andere gemeenten. Het is voor het eerst dat Natuur en Milieu Flevoland een Groene Pluim geeft aan een organisatie die veelbelovende groene stappen zet, die navolging verdienen door anderen. Voor het uitreiken van de Groene Pluim is speciaal gelet op het thema „verrommeling van het landschap‟. Toelichting verkenning ‘kansen en knelpunten tegengaan van permanente bewoning recreatiewoningen’ Natuur en Milieu Flevoland heeft verkend of gemeenten mogelijkheden hebben om permanente bewoning in natuurgebieden terug te dringen. Dit jaar komt er nieuw landelijk beleid over de bewoning van recreatiehuisjes. Daarop vooruitlopend treden al veel gemeenten op tegen illegale situaties, zoals de gemeenten Zeewolde, Dronten en de Noordoostpolder. De gemeente Noordoostpolder spant zich echter binnen Flevoland sterk in om natuurgebieden te vrijwaren van permanent bewoonde recreatieparken, zoals bijvoorbeeld bij het Voorsterbos (de recreatieparken De Voorst en De Kei). De gemeente steekt hierbij zijn nek uit en houdt zijn rug recht. Dat verdient een Groene Pluim. Voor de verkenning is een extra subsidie beschikbaar gesteld door Natuurmonumenten (project 9266 „verkenning permanente bewoning zomerhuisjes‟).
Het ligt in de bedoeling om jaarlijks De Groene Pluim uit te reiken aan een organisatie of individu die positieve stappen zet voor een groen beleid en daarin een inspirerend voorbeeld is voor anderen. De selectie vindt plaats aan de hand van inbreng van burgers en lidorganisaties. De Groene Pluim is ontworpen door de Flevolandse kunstenaar Vincent van Ginneke en is een wisselbokaal in de vorm van een glasobject. De meldingen van burgers zijn geworven via de NMF-nieuwsbrief, de website, persberichten en oproepen in huis-aan-huisbladen. Aan de uitreiking van de Groene Pluim is veel mediaaandacht besteed. B) Provinciale regie onder nieuwe Wet op de Ruimtelijke Ordening gewogen Het tweede deel van de gezamenlijke DPM- campage „Zuinig op Ruimte‟ betreft een verkenning van de kansen en knelpunten in de provinciale regie bij de invoering van de nieuwe Wet op de Ruimtelijke Ordening (nieuwe Wro). In juni 2009 organiseerden De Provinciale Milieufederaties een landelijke conferentie over de nieuwe Wet op de ruimtelijke ordening onder de titel „Nieuwe Wro, een lust of een last?‟. "De ruimte in Nederland is niet gebaat bij gekibbel over regeltjes", aldus minster Cramer op de werkconferentie. Ruim 130 mensen, vanuit provincies, gemeenten en maatschappelijke organisaties, namen deel.
18
Een jaar na invoering van de nieuwe Wet ruimtelijke ordening werd op de conferentie in Den Haag de balans opgemaakt. Te gast op deze conferentie was minister Cramer van VROM. Zij riep iedereen op voortvarend aan de slag te gaan met de Wro. Uit de in elke provincie uitgevoerde verkenning bleek dat de provincie Flevoland positief scoorde, vanwege haar rol bij het toekomstige Oostvaarderswold. Op het moment van inwerkingtreding van de nieuwe Wro heeft Flevoland de kans gegrepen om de verdere ontwikkeling van het Oostvaarderswold veilig te stellen via een provinciaal voorbereidingsbesluit. Hiermee worden ongewenste ontwikkelingen in het gebied tegengehouden. Onder de nieuwe wet moet de Provincie meer dan ooit van te voren duidelijk maken welke zaken van provinciaal belang zijn en welke taken bij de gemeenten kunnen blijven.
Als vervolg op de juni-conferentie is door de milieufederaties ook gezamenlijk een inventarisatie gedaan naar de provinciale ruimtelijke regie voor de thema‟s: windenergie, bedrijventerreinen, landschappen, rood voor groen, leisure en verrommeling. Deze inventarisatie verschijnt in 2010 in de vorm van een publicatie. Voor beide delen van het project heeft NMF deelgenomen aan de landelijke projectgroepvergaderingen. Financiën en organisatie Dit project is uitgevoerd in samenwerking met De Provinciale Milieufederaties, conform planning. Het project wordt financieel ondersteund door het ministerie van VROM. 3.4
8234 DPM-project Ave Natura 2000
Doel - Stimuleren van draagvlak onder provincie, gemeenten en belangenorganisaties (landbouw en recreatie) voor de aanwijzingsbesluiten in het kader van de Natura 2000-richtlijn, met name de instandhoudingsdoelen en de beheerplannen.
Resultaten Dit project is een samenwerkingsproject van De Provinciale Milieufederaties. NMF heeft deelgenomen aan de projectgroepvergaderingen en aan de informatiebijeenkomsten en inspraakavonden van Rijkswaterstaat en de provincie over Natura-2000 gebieden. In november heeft de NMF een goedbezochte (ca. 50 deelnemers) discussiemiddag georganiseerd over de instandhoudingsdoelen van Flevolandse Natura2000- gebieden in het licht van klimaatverandering en natuurlijke dynamiek. Vanwege de belangrijke taak van de provincie om Flevoland klimaatbestendig te houden nam Roel van Wolfswinkel namens de provincie de nieuwe NMF-brochure „Natte Voeten of Spaanse Rivièra‟ tijdens de bijeenkomst in ontvangst.
Sprekers waren Harm Piek: (Natuurmonumenten), Ruurd Noordhuis (Rijkswaterstaat), Koen Kramer (Alterra) en IJsbrand Zwart (provincie Flevoland). Florrie de Pater, van het programma Klimaat voor Ruimte/ Kennis voor Klimaat was de gespreksleider. De deelnemers waren vertegenwoordigers van diverse lokale en regionale belangenorganisaties op het gebied van natuur, milieu en landbouw. Onderwerpen van discussie waren „natuurbegeleidend beheer‟ in plaats van „natuurbehoudend beheer‟ en het denken op Europese schaal in plaats van lokale of regionale schaal. Centraal stond de vraag hoever beheerders hierbij moeten gaan en of vervolgens schadelijke ruimtelijke ontwikkelingen op kleinere schaal zijn te voorkomen. Het leverde een levendige discussie op die zeker navolging verdient.
19
Financiën en organisatie Dit is een samenwerkingsproject van De Provinciale Milieufederaties en is mede mogelijk door het ministerie van LNV. De brochure kwam tot stand door bijdragen van De Nationale Postcode Loterij, Waterschap Zuiderzeeland, Rabobank Flevoland en LTO Noord.
3.5
8235 DPM-project Schoon Waterestafette
Doel - Organisatie van een activiteit voor het stroomgebied KRW Rijn-Midden. - Via deze activiteit bestuurders en geïnteresseerde burgers bereiken. - Media-aandacht genereren - Benadrukken van de baten van schoon water door een positieve insteek (i.p.v. belichten van de kosten van de maatregelen). - Vergroten van het draagvlak voor een ambitieuze uitvoering van de Kaderrichtlijn Water.
Resultaten Dit project is een samenwerkingsproject van De Provinciale Milieufederaties. Flevoland en water zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden. Schoon water is niet alleen van levensbelang voor de inwoners en de natuur van Flevoland, ook voor de Flevolandse waterrecreatie en watersport is het een absolute must. In de Kaderrichtlijn Water staan de kwaliteitseisen waaraan de Europese wateren in 2015 moeten voldoen. Ook in Flevoland zijn diverse overheidsorganen en bedrijven druk in de weer om de chemische en ecologische kwaliteit van het water zo goed mogelijk te maken en te houden. Om het belang van schoon water en de Kaderrichtlijn water onder de aandacht te brengen organiseerde NMF op 12 juli de eerste Flevolandse Big Jump in het Weerwater bij Almere. Op hetzelfde moment sprongen meer dan 200.000 mensen in heel Europa in open water. De deelnemers gaven hiermee aan schoon en veilig water belangrijk te vinden, zoals in Almere Precies om 15:00 uur sprong Sebastiaan Reijnen -tweevoudig kampioen „open water zwemmen op de 25 km‟- als eerste in het Weerwater nabij camping Waterhout in Almere. Meteen daarna volgden met een grote plons vele anderen, onder wie veel kinderen (ongeveer 25). Voorafgaan aan de sprong werd voorlichting gegeven over het belang van schoon water door Jan Nieuwenhuizen (Vice-dijkgraaf en fractielid Water, Wonen en Natuur). Vervolgens konden de kinderen waterproefjes doen en werd een gedicht voorgedragen van de Flevolandse waterdichter Niels Blomberg. Alle springers kregen na de sprong als beloning een NMF-watertas mee gevuld met: zwemwaterkaart‟ (provincie Flevoland), een design bidon (van Vitens), brochure „Ons water leeft‟ (provincie Flevoland en Waterschap Zuiderzeeland), boek „Rijn Midden; keuzenota over KWR-doelen, maatregelen en kosten”, zoekkaart waterplanten (Natuurmonumenten), zoekkaart waterdieren (St. veldwerk Nederland) en een folder van het Nederlands Watermuseum.
De Big Jump trok veel media-aandacht, zoals van Omroep Flevoland, De Stentor, De Flevopost en Almeerse media. Financiën en organisatie Het betreft een samenwerkingsproject van De Provinciale Milieufederaties en wordt ondersteund door het ministerie van LNV. Het project kent een lichte urenoverschrijding.
20
3.6
9238 Project Nacht van de Nacht en Laat het Donker Donker)
Doel: - Waarde „duisternis‟ bij het grote publiek agenderen. - Verminderen van lichthinder en lichtvervuiling bij gemeenten en bedrijven. - Verminderen van energieverbruik voor verlichting en bijdrage CO2-reductie bij bedrijven en gemeenten (stimuleren van donkertebeleid) - Lidorganisaties en andere Flevolandse groene organisaties ondersteunen bij activiteiten die goed aansluiten.
Resultaten Met de Nacht van de Nacht vraagt Natuur en Milieu Flevoland samen met De Provinciale Milieufederaties en Stichting Natuur en Milieu jaarlijks aandacht voor het belang van duisternis voor mens en dier. NMF organiseerde wederom samen met de lidorganisaties en andere groene organisaties in 2009 de Nacht van de Nacht in Flevoland. Dit jaar namen meer gemeenten deel door stil te staan bij de schoonheid van de nacht. Viering van de Nacht van de Nacht Ondanks het slechte weer trok Stadslandgoed de Kemphaan (st. Stad en Natuur) weer veel bezoekers (circa 2.000) door een scala aan activiteiten. Ook de nachtwandelingen in verschillende Flevolandse bossen waren een succes, zoals in het Harderbos (Natuurmonumenten), bij de Stille Kern in Zeewolde (gemeente en Staatsbosbeheer), in het Hollandse Hout (Staatsbosbeheer) en in het Reve Abbert bos (IVN Dronten). Onderzoek naar lichtste en donkerste plek van Flevoland en Nederland Om de donkerte te beleven (en het belang daarvan voor de natuur) werd op 28 augustus een nachtvlinder-/vleermuisexcursie gehouden samen met de lidorganisatie KNNV Lelystad, waaraan 22 mensen deelnamen. Via de lidorganisaties is een overzicht met 11 bronnen van lichthinder gemaakt. Uit de inventarisatie bleek een top 3 van lichthinder-bronnen: Oostvaardersplasssen, Dorhout Mees en de Riviera Camping. Met behulp van Flevolandse natuurbeheerders zijn de 5 donkerste plekken in Flevoland benoemd. Lichtdeskundige Wim Schmitt heeft op basis van satelietbeelden een top 3 geselecteerd, namelijk: Oostvaardersplassen, Roggebotzand en Harderbos. Bij de Oostvaardersplassen is de donkerte afhankelijk van de plaatselijke lichthinder van kassen. Na meting is het Roggebotzand als donkerste plek in Flevoland benoemd. Dit onderzoek leverde veel landelijke en provinciale media-aandacht op. Inzet van provincie, gemeenten en bedrijven bij Nacht van de Nacht In aanloop naar de Nacht zijn door de NMF met de wethouders van de gemeenten Almere, Lelystad, Dronten, Noordoostpolder, Urk en Zeewolde gesprekken gevoerd over deelname aan de Nacht en mogelijkheden voor energiebesparing en beperking lichthinder. Alle gemeenten en de provincie zijn ook per brief geattendeerd op mogelijkheden. De NMF heeft tevens een oproep gedaan naar alle Flevolandse bedrijfskringen om zich aan te sluiten bij de Nacht van de Nacht, en tevens een checklist bijgesloten voor ondernemers met besparingstips op het gebied van verlichting. Mede hierdoor steunden veel gemeenten en bedrijven in Flevoland de Nacht van de Nacht. Zo waren de lichten uit bij de gemeentelijke gebouwen in Dronten, de Poldertoren in Emmeloord, modecentrum Brandboxx in Almere en Balk Shipyard in Urk. Modecentrum Brandboxx heeft als gevolg van de Nacht van de Nacht de intentie om de sierverlichting voortaan eerder te doven door de tijdschakelaar aan te passen. De gemeente Zeewolde organiseerde samen met Staatsbosbeheer een nachtwandeling.
21
De gemeente Almere zou een Koplopers event organiseren, maar door te weinig aanmeldingen is dat afgelast. De Bedrijvenring Dronten heeft een oproep op haar website geplaatst. De bedrijvenkring Lelystad wil graag in 2010 aansluiten via bijeenkomsten van de bedrijfskring in samenwerking met de gemeente. Vorderingen voor een donkerte beleid en uitvoering door provincie en gemeenten - Provincie: uitvoering van de Nota verlichting. Vervangen van lage druk natrium lampen in hogedruk Natrium lampen (tijdelijke oplossing totdat LED goed genoeg is), waar mogelijk wordt aantal lichtmasten verminderd of gedimd. TL-buizen van ANWB vervangen door LED. - Dronten: in 2009 zijn 600 lampen vervangen door energiezuinige armaturen; ook voor 2010 vervanging van 600 lampen gepland. - NOP: proeven met LED o.a. i.s.m. Senter Novem; extra arbeidskracht betrokken om hinder van kassen aan te pakken - Lelystad: energiezuinige lampen geplaatst (maar wel meer verlichting, omdat er meer bebouwing bij is gekomen). - Zeewolde: dit jaar van start met campagne “de energie van Zeewolde‟ minder verlichting wordt daar indirect in opgenomen. - Almere: al jaren bezig om lichtoverlast tegen te gaan en energiezuinige verlichting toe te passen. Ze hebben geen speciaal beleid, maar passen nieuwe ontwikkelingen direct toe. Er zijn diverse plekken waar groene LED verlichting is geplaatst en dimbare verlichting is geplaatst. Er zijn nu proeven met licht dat zich aanpast bij beweging. Media-aandacht is gegenereerd via de Natuurpagina in de Flevopost, via persberichten, via stoppers in Flevopost en lokale huis-aan-huisbladen, via radio-interviews op Omroep Flevoland. Financiën en organisatie Het project is uitgevoerd in samenwerking met de andere milieufederaties. Vanwege extra aandacht voor een donkerte-excursie met lidorganisaties en acquisitie voor „nachtpakketjes‟ en „bord donkerste plek‟ zijn meer uren besteed dan begroot. Een financiele aanvraag voor bij Haella voor „nachtpakketjes‟ voor de bezoekers van de NvdN is afgewezen. Ook een financiele bijdrage voor een bord op de donkerste plek bij Prins Bernhard Oranje Fonds Flevoland is afgewezen.
3.7
9237 Project Themasecretaris Water (De Provinciale Milieufederaties)
Doel: - Het op goede wijze coördineren, stimuleren en ondersteunen van de samenwerking van de provinciale milieufederaties op het werkveld water. - Zorgdragen voor de noodzakelijke en gewenste uitwisseling tussen deelnemers van milieufederaties in 2009.
Resultaten De Provinciale Milieufederaties werken samen op het werkveld water in de vorm van een regulier overleg. In 2009 is dit overleg omgevormd naar een overlegplatform „Kwaliteit van de Natuur‟. Dit platform heeft een bredere agenda dan alleen water. Dit overleg is in 2009 gefaciliteerd door een beleidsmedewerker van NMF in de functie van platform-secretaris. In april is een studiedag over klimaatadaptatie georganiseerd. Financiën en organisatie Het betreft een samenwerkingsoverleg van De Provinciale Milieufederaties en stichting Natuur en Milieu en wordt vanuit de DPM-samenwerking gefinancierd.
22
4
Transitie Mobiliteit Simpel, snel en schoon van a naar b
Met dit programmadeel wil de federatie een maatschappelijk veranderingsproces tot stand brengen dat leidt tot duurzame mobiliteit. In 2009 richtte onze aandacht voor mobiliteit zich vooral op de ontwikkelingen rond de luchthaven en op de ontsluiting van Almere en Lelystad (de Noordvleugel van de Randstad). Programmadeel Mobiliteit in cijfers: 2009
4.1
Proj. Nummer 9101 9161 9162 9163
Titel activiteit (project) Uitwisseling en actualiteit mobiliteit Procedures Luchthaven Lelystad Secretaris Groene Noordvleugel (GNV) Deelname GNV-overleg
Opdrachtgever Provincie NPL GNV/NPL NPL
Begrote uren 180 50 268 50
Gerealiseerde Uren 206 33,5 264 41,5
9101 Uitwisseling & actualiteit Mobiliteit
Doel: - Belangrijke actoren op het thema mobiliteit stimuleren om elkaar te versterken en aan te vullen. - Begrip stimuleren voor elkaars standpunten. - Bijdagen aan kennis over en draagvlak voor een goed mobiliteitsbeleid in Flevoland.
Begrote Gerealiseerde Uren uren Algemene beleidsinbreng verkeers- en vervoersbeleid provincie en gemeenten (prov. Speerpunt luchthaven Lelystad, en via ROCOV-Flevoland) omgevingsanalyse met Flevolandse stakeholders en lidorganisaties (8 gesprekken en overleg) Deelname commissie 28 Luchthaven Lelystad (gaat over in CROL) Deelname Regionale Alderstafel (bestuurlijke tafel en begeleidingsgroep) Beleidsinbreng bij planstudies OV-SAAL, SAA, en relevante projecten in MIRT, UPR en Randstad 2040-verband Deelname Themaoverleg Mobiliteit van De Provinciale Milieufederaties (kennisontwikkeling en ervaringsleren) Totaal
50
42
30
30
30
24 60
40
24
30
26
180
206
Resultaten o Algemene beleidsinbreng verkeers- en vervoersbeleid provincie en gemeenten Met de Fietsersbond en Rover is op relevante vlakken overleg gevoerd over de ontwikkelingen op mobiliteitsgebied in Flevoland, mede met het oog op het agendalidmaatschap van het ROCOV. Bij de klankbordgroep Larserknoop is ingebracht dat bij de ontwikkeling van het bedrijventerrein van te voren rekening moet worden houden met de groene en fietsinfrastructuur. Verder is aangedragen dat de OV-verbinding voor het vliegveld en het bedrijventerrein met het spoor (bijvoorkeur een bus verbinding) beschikbaar moet zijn zodra er passagiersstromen op gang komen.
23
De POCF hebben we kunnen adviseren over de randvoorwaarden voor een goede OV ontsluiting voor Almere met het oog op de gewenste schaalsprong voor mobiliteit. o Omgevingsanalyse met Flevolandse stakeholders en lidorganisaties Rond het luchthavendossier hecht NMF aan goede communicatie met andere partijen. Zo is er in 2009 regelmatig overleg geweest met de directie van de Luchthaven, de gemeenten Lelystad, Dronten en Zeewolde en de provincie. NMF heeft kontakt gehad met de Tweede Kamerfracties inzake het aanwijzingsbesluit voor de groei van Luchthaven Lelystad en woonde het Algemeen Overleg daarover van de Tweede Kamer bij. NMF faciliteerde in 2009 wederom het luchthavenoverleg en informeerde zo haar lidorganisaties en achterban over relevante ontwikkelingen, zoals de deelname van NMF in de commissie 28 en aan de regionale Alderstafel. NMF nam deel aan een bijeenkomst van Club van Direct Omwonenden in provinciehuis. Afstemming van de beleidsinzet rond mobiliteit op het niveau van de Noordvleugel vond in 2009 plaats via het Groene Noordvleugeloverleg, waaraan NMF deelneemt. Het ging dan om de beleidsinzet bij de planstudies OV-SAAL en SAA. o Deelname commissie 28 luchthaven Lelystad en Regionale Alderstafel NMF heeft deelgenomen aan de vergaderingen van de commissie 28. Daarnaast heeft NMF haar visie over burgerparticipatie meegegeven aan het adviesbureau Awareness die een onderzoek hiernaar deed in opdracht van de provincie. NMF heeft in 2009 bewaakt dat de commissie 28, de toekomstige commissie regionaal overleg luchthaven (CROL), volwaardige blijft functioneren in afwachting van de oprichting van de CROL. Tevens nam NMF in 2009 deel aan de Regionale Alderstafel die bestond uit een ambtelijke begeleidingsgroep en een bestuurlijke overlegtafel. Het betrof een intensief traject waarvan de beleidsinzet begin 2009 niet was voorzien en dit leverde dan ook extra werkdruk op de organisatie op. o Beleidsinbreng planstudies SAA en OV-SAAL NMF heeft nauwgezet de ontwikkelingen rond de planstudie „OV-SAAL‟ gevolgd. Dit is de planstudie rond openbaar vervoer op de as Schiphol-Lelystad. NMF nam deel aan de speciale bijeenkomsten voor maatschappelijke organisaties (klankbordgroep), waarin gerapporteerd werd over de korte termijn aanpak en de langere termijn opzet. Er is door ons vanuit het perspectief van natuur en milieu in Flevoland binnen de klankbordgroep commentaar geleverd op deze plannen. Voor beleidsinbreng op de planstudie SAA is overleg gevoerd met de collega‟s van NoordHolland en Milieucentrum Amsterdam en met de gemeente Almere en Staatsbosbeheer. De planstudies OV-SAAL en SAA zijn gekoppeld aan de besluitvorming van het kabinet die in het najaar plaats vond rond de schaalsprong Almere. o Themaoverleg Mobiliteit van de samenwerkende federaties De bijeenkomsten van de DPM-themagroep Mobiliteit zijn gevolgd en daarbinnen is overleg geweest over verbetering van de ontsluiting voor Openbaar Vervoer tussen Amsterdam en Almere. Financiën en organisatie Een urenoverschrijding bleek nodig, vanwege de deelname aan de Regionale Alderstafels, (zowel de begeleidingsgroep als de bestuurlijke tafel) die begin 2009 niet waren voorzien. Het beleidswerk wordt door de provincie financieel ondersteund.
24
4.2
9162 en 9163 Samenwerkingsverband Groene Noordvleugel
Doel: - Zorgdragen voor verdieping van een groenblauwe visie op de Noordvleugel. - Concrete inbreng leveren richting de groei-opgave Almere (incl. Almere Pampus), planstudie SAA en de OV-studie SAAL, studie TMIJ (toekomstagenda Markeermeer en IJmeer).
Met de milieufederaties uit Noord-Holland en Utrecht, Staatsbosbeheer, Natuurmonumenten, Milieucentrum Amsterdam is al enkele jaren een strategische afstemming voor verbetering van de leefomgevingkwaliteit en groen/blauwe investeringen in de Noordvleugel van de Randstad. NMF ondersteunde in 2009 dit samenwerkingsverband Groene Noordvleugeloverleg met een secretaris. Resultaten Met federaties uit Noord-Holland en Utrecht, Staatsbosbeheer, Natuurmonumenten, Milieucentrum Amsterdam en stichting Natuur en Milieu is al enkele jaren een strategische afstemming voor verbetering van de leefomgevingkwaliteit en groen/blauwe investeringen in de Noordvleugel van de Randstad. Sinds 2009 is ook de St. Verantwoord Beheer IJsselmeer aangesloten (VBIJ). NMF faciliteerde in 2009 dit samenwerkingsverband met een secretaris en nam de communicatieve ondersteuning ter hand (persberichten, woordvoering richting media, ontwikkeling folder „nationaal waterpark IJmeer en Markermeer, mailing aan alle betrokken gemeenten en provincies over de inzet van de natuur- en milieuorganisaties.) NMF nam vanuit dit samenwerkingsverband deel aan de activiteiten van Milieudefensie voor het openhouden van het IJmeer (Pamflet Pampus, actie „Rondje Pampus‟ en actie „Zingen voor Cramer‟). Folder Nationaal Waterpark IJmeer en Markermeer IJmeer en Markermeer hebben een forse ecologische oppepper nodig. Beide meren kampen met een achteruitgang van de natuurkwaliteit, omdat ze dichtslibben tot een levenloos water. Investeren in natuurontwikkeling is dé oplossing. Hoe dat kan laat NMF samen met anderen zien in de folder „Nationaal Waterpark IJmeer en Markermeer‟. De folder is aan de vooravond van het besluit van het kabinet aangeboden aan alle overheden die betrokken zijn bij de toekomstige groei van Almere. De groeiplannen voor Almere reppen niet alleen over woningverdubbeling in Almere, maar ook over natuurontwikkeling in het IJmeer en Markermeer en de aanleg van infrastructuur rondom Almere. De visie kan op steun rekenen van vele maatschappelijke organisaties. Harm van Veldhuizen namens de Kamers van Koophandel: ´´Een mooi Nederland is een welvarend Nederland. Natuur is al lang geen luxe kostenpost meer, wij zien het als groene infrastructuur. Met het IJmeer als middelpunt van de Metropoolregio, met het Markermeer als nationaal blauw icoon. Levensvatbaar voor burger, bedrijf en een bloeiende natuur´´ Het gaat nu om het zetten van concrete stappen. De juiste volgorde is daarbij belangrijk: eerst natuurherstel en daarna eventueel andere ontwikkelingen in IJmeer en Markermeer. De folder is een uitgave van de Groene Noordvleugel (Natuur en Milieu Flevoland, Milieufederatie Noord-Holland, Milieucentrum Amsterdam, Staatsbosbeheer en Natuurmonumenten) en is mede mogelijk door de Nationale Postcode Loterij. De folder is toegezonden aan alle gemeenten en provincies die zijn betrokken bij de Noordvleugel aan de vooravond van de besluitvorming van het kabinet over de groei van Almere.. Rapport ‘Een sterke Flevolijn houdt het IJmeer open’ NMF participeerde in een verkeerstudie van milieuorganisaties naar een verbetering van de bereikbaarheid van Almere met het openbaar vervoer. De studie concludeert dat een optimale Flevolijn beter aan de OV-wensen van de inwoners van Almere zal voldoen dan de aanleg van een nieuwe IJmeerlijn. De reistijden zijn via de Flevolijn voor het meerendeel van de Almeerders korter; de vervoerswaarde van de Ijmeerlijn blijkt te laag en het inzetten op één verkeersas geeft veel meer kans voor spoorboekloos reizen. Een IJmeerlijn is daarmee ondoelmatig en bovendien veel duurder.
25
De verkeerstudie is een uitgave van Milieudefensie en in samenspraak ontwikkeld met (Natuur en Milieu Flevoland, Milieufederatie Noord-Holland en Milieucentrum Amsterdam).
Financiën en organisatie Dit project is in overleg met de andere samenwerkingspartners uitgevoerd. NMF heeft in 2009 wederom het secretariaat gevoerd van het Groene Noordvleugel-overleg en ook de communicatie-uitingen gecoördineerd. Het project wordt gefinancierd door bijdragen van partners en door gelden van de Nationale Postcode Loterij. 4.3
9161 Procedures luchthaven Lelystad
Doel: - Leveren van strategisch inzetbare capaciteit voor inspraak en zonodig procedures rond de luchthaven bij gemeente, provincie, Rijk en Raad van State.
Resultaten Belangrijk deel van de werkzaamheden van NMF blijft luchthaven Lelystad. NMF heeft een zienswijze ingediend op de ontwerp-aanwijzing. Deze zienswijze is in samenspraak met lidorganisaties en leden van het luchthavenoverleg opgesteld. Gezien het besluit van minister Eurlings voor de definitieve aanwijzing heeft NMF geen beroepsschrift ingediend. Wel heeft NMF gefungeerd als vraagbaak voor leden van het luchthavenoverleg en lidorganisaties die overwogen om een beroepschrift in te dienen. Groene alternatieve route ‘linksomroute’ voorkeursroute van minister Eurlings Luchthaven Lelystad heeft van de minister ruimte gekregen te gaan groeien. Natuur en Milieu Flevoland riep eerder op bij deze groeistap te kiezen voor de Linksomroute als vliegroute en niet voor de route over de Oostvaardersplassen vanwege natuur en veiligheid. Minister Eurlings van Verkeer en Waterstaat bleek het hiermee eens te zijn In het najaar van 2009 koos hij voor de Linksomroute. In de zomer toonde de milieu-effectrapportage al aan dat de route voor opstijgende vliegtuigen over de Oostvaardersplassen zou leiden tot negatieve effecten voor vogels. Ook het risico op ongelukken of bijna-ongelukken als (grote aantallen grote) vogels in de motoren van de opstijgende vliegtuigen terecht komen is groter. Natuur en Milieu Flevoland ontwikkelde samen met Staatsbosbeheer destijds de alternatieve route: de „Linksomroute‟. Dit alternatief wordt in het milieueffectrapport als „goed‟ bestempeld. Deze alternatieve route, met minder risico‟s op ongelukken, blijvende bescherming van de natuur in de Oostvaardersplassen en ook het ontzien van de inwoners van dorpen en steden in Flevoland is nu door de minister overgenomen.
NMF, Staatsbosbeheer en Milieudefensie ontwikkelden in 2008 gezamenlijk een website (luchthavenlelystad.info) om burgers en groepen te informeren over de natuur- en milieueffecten van de luchthavenontwikkeling. In 2009 is het onderhoud daarvan verzorgd door NMF en Milieudefensie. Financiën en organisatie Dit project vergde dit jaar minder uren dan begroot, omdat NMF wel een zienswijze maar geen beroepsschrift heeft ingediend. Het project wordt gefinancierd uit de gelden van de Nationale Postcode Loterij.
26
5
Transitie duurzame verstedelijking Groeien naar duurzame steden en dorpen
Dit programmaonderdeel richt zich in 2009 op het verankeren van het gedachtegoed van de Arena Almere Duurzaam in de groeiplannen van Almere. Verder heeft NMF een paar keer haar Flevolandse burgerpanel geraadpleegd over relevante ontwikkelingen, zoals de nieuwe koers van NMF en de Kopenhagen-conferentie over Klimaat. Programmadeel Duurzame Verstedelijking in cijfers: 2009
Proj. nummer 9401 7432
5.1
Titel activiteit (project) Uitwisseling en actualiteit duurzame verstedelijking Project Burgerparticipatie leefomgeving (3P)
Opdrachtgever Prov
Begrote Uren 105
Gerealiseerde uren 120,8
DPM
200
201
9401 Uitwisseling en actualiteit duurzame verstedelijking
Doel: - Belangrijke actoren op het thema duurzame verstedelijking stimuleren om elkaar te versterken en aan te vullen. - Begrip stimuleren voor elkaars standpunten en voordelen van een duurzame verstedelijking, zoals in Almere.
Begrote Gerealiseerde Uren uren algemene beleidsinbreng duurzame verstedelijking provincie en gemeenten (o.a. provinciaal speerpunt Almere, structuurvisie Almere, visie groenstructuur Almere 2030, structuurvisie kustontwikkeling Lelystad) omgevingsanalyse met Flevolandse stakeholders en lidorganisaties (8 gesprekken en overleg) deelname Themaoverleg Ruimte en Lokaal beleid van De Provinciale Milieufederaties (kennisontwikkeling, ervaringsleren) Totaal
45
60,8
30
30
30
30
105
120,8
Resultaten o Algemene beleidsinbreng duurzame verstedelijking (o.a. provinciaal speerpunt Almere, structuurvisie Almere, structuurvisie kustontwikkeling Lelystad) NMF is gevraagd door de gemeente Almere om wensen en ideeën aan te leveren voor de structuurvisie Almere en voor de „Almere principles‟. NMF heeft op verzoek van de gemeente deelgenomen aan de consultatiesessies met maatschappelijke organisaties voor de structuurvisie over de groei van Almere. Binnen de POCF heeft NMF haar inbreng geleverd bij de discussie over de gewenste doorontwikkeling van Almere, met het oog op de stedelijke schaalsprong. NMF heeft het Algemeen Overleg in de Tweede Kamer over het RAAM-besluit van het kabinet bijgewoond. o Omgevingsanalyse met Flevolandse stakeholders en lidorganisaties Het NMF-initiatief Arena Almere Duurzaam is gelieerd aan het Nieuw Flevolands Peil en wordt gezien als een succesvol resultaat. Om het gedachtegoed van de Arena te borgen binnen de groei-ambities van Almere, is NMF door de gemeente Almere gevraagd als
27
kerngroeplid van het maatschappelijk Stadsmanifest Almere 2.0. Dit stadsmanifest is in 2009 ontwikkeld aan de vooravond van het kabinetsbesluit over de groei van Almere. Als vervolg op het Stadsmanifest heeft NMF over de invulling van de duurzaamheidagenda diverse voorstellen gedaan en met diverse betrokken van het Stadsmanifest hierover een bijeenkomst georganiseerd in november. Duurzaamheid hoog op de Almeerse agenda Bijna 40 Almeerse partijen ontwikkelden een „Stadsmanifest 2.0‟ op weg naar het kabinetsbesluit over de groei van Almere. Zij gaven zo een gezamenlijk „geluid‟ richting Almere en Den Haag. Natuur en Milieu Flevoland is een van deze organisaties en lid van de kerngroep voor „natuur en milieu‟. Eind september werd het manifest in de Raadzaal van het Stadhuis ondertekend en overhandigd aan het college van burgemeester en wethouders en de gemeenteraad. Leden van de kerngroep reisden in oktober naar Den Haag om het manifest ook aan minister Jacqueline Cramer (VROM) aan te bieden. In het stadsmanifest is prominent aandacht voor Almere als 'de duurzame stad van Nederland': “Nergens in Nederland is zoveel ruimte om te experimenteren met duurzame vormen van bouwen, vervoer, energie en recreatie. Almere als nationaal duurzaamheidlaboratorium, waarbij hoger onderwijs een prachtrol kan vervullen." Ook is in het stadsmanifest veel aandacht voor de ecologie: "Stad en omgeving zijn onlosmakelijk verbonden. De natuur en het water dat ons omringt biedt een mooie, gezonde leefomgeving. Maar de ecologische diversiteit en samenhang moeten worden versterkt. Niet alleen in de stad, ook in haar directe omgeving. Investeren in het IJmeer, Markermeer en Oostvaarderswold is essentieel."
o Themaoverleg van de samenwerkende federaties In 2009 is door de federatie deelgenomen aan bijeenkomsten van de gezamenlijke milieufederaties over het thema ruimte en lokaal beleid. Accent in de bijeenkomsten lag op uitwisseling van actualiteiten, signalering en projectontwikkeling. Financiën en organisatie Dit project kent een urenoverschrijding gezien de gevraagde inzet vanuit de gemeente Almere voor het structuurplanproces van Almere en het zijn van kerngroeplid van het Stadsmanifest Almere 2.0.. De NMF heeft in dat kader een vraag bij de gemeente neergelegd voor financiële ondersteuning, dat nog in behandeling is. Dit programmadeel wordt financieel ondersteund door de provincie.
5.2
7432 Project Burgerparticipatie leefomgeving (Groene Peiler)
Doel: - Betrekken van burgers bij beleidsontwikkeling en –uitvoering voor milieu, natuur en duurzaamheid. - Spiegelen van de agenda van burgers aan het werk van de NMF.
De Groene Peiler wordt samen met de andere provinciale milieufederaties in Nederland opgezet. Elke provincie heeft een eigen burgerpanel. Gezamenlijk hebben De Provinciale Milieufederaties een landelijk dekkend panel van bijna 6.000 burgers. Resultaten NMF heeft gedurende het jaar wederom burgers geworven voor het burgerpanel „Groene Peiler‟. Dit gebeurde via de nieuwsbrief Horizontaal, de digitale nieuwsbrief Digitaal, persberichten, artikelen op de Natuurpagina van de Flevopost.
28
De speciale pagina op de NMF-website is gedurende het jaar onderhouden met nieuwe onderzoeksresultaten van het burgerpanel De Groene Peiler. Het panel kende aan het einde van het jaar bijna 185 deelnemers. Doordat NMF in 2009 zelf onderwerp was van een bestuurlijk, maatschappelijk debat over de provinciale subsidie is besloten NMF zelf onderwerp te maken van een enquête onder de panelleden. Op basis van de uitkomsten is een themabijeenkomst georganiseerd met lidorganisatie en panelleden om over de uitkomsten door te discussiëren.
Conclusie peiling december 2009: Leden vinden het belangrijk dat NMF de natuur en het milieu in Flevoland bewaakt en vertegenwoordigd is in overleg- en klankbordgroepen van overheden. Daarnaast vinden zij het belangrijk dat Natuur en Milieu Flevoland anderen inspireert en aanspoort tot groene initiatieven. Panelleden willen graag nauwer betrokken zijn bij ons werk via digitale peilingen en een frequentere nieuwsbrief over Flevolands natuur- en milieunieuws. Het introduceren van een nieuw lidmaatschap „Vriend van NMF‟ kan op veel positieve steun rekenen. Het burgerpanel „De Groene Peiler‟ heeft ons niet alleen inzicht gegeven in wat wenselijk is, maar laat ons ook zien waar minder behoefte aan is. Een gevolg is dat we zijn gestart met het frequenter (tweewekelijks) uitbrengen van algemeen natuur en milieunieuws in Flevoland.
De uitkomsten van de peiling waren bepalend voor de nieuw te formuleren koers van NMF. De uitkomsten zijn uitvoerig besproken bij interne overleggen en in gesprekken met de lidorganisaties. Ook zijn de uitkomsten van de enquête gebruikt in gesprekken met de provincie en de gemeenten in het kader van het reguliere stakeholderoverleg. Een verslag met conclusies is opgenomen in de Successenkrant 2009, op de website van NMF en in de digitale nieuwsbrief van NMF. Verder is het Flevolandse panel ingezet bij een landelijke peiling naar „klimaat en energie‟ met het oog op de Kopenhagen-conferentie in december. Financiën en organisatie Het project is uitgevoerd in samenwerking met de andere milieufederaties. Vanuit het project was geld beschikbaar voor één enquête. Door de overdracht van het project naar een nieuwe medewerker zijn uren besteed aan inwerken.
29
6
Reguliere taken
Natuur en Milieu Flevoland kiest voor een zakelijke, professionele bedrijfsvoering. Dit draagt bij aan de optimale invulling van het programma en de bedrijfsvoering van Natuur en Milieu Flevoland. Als gevolg van de provinciale subsidiekorting heeft NMF in 2009 een reorganisatie doorgevoerd. De motie van Provinciale Staten op 29 mei 2008 heeft veel gevolgen gekregen voor de uitvoering van de werkzaamheden van NMF in 2009. Half april 2009 besloot de provincie definitief over de subsidie-aanvraag die in september 2008 was ingediend. Als gevolg daarvan is vanaf dat moment een reële werkplanning gemaakt die paste bij de toegekende provinciale subsidie. Voor de reorganisatie is een eenmalige subsidie toegezegd die apart beknopt wordt verantwoord (zowel financieel als inhoudelijk.) Over de verheldering van rollen en bijhorende taken is in de zomer van 2009 tussen de provincie en NMF een notitie „Kader provinciale subsidie Natuur en Milieu Flevoland‟ opgesteld (zie bijlage 4). De provincie vindt het belangrijk dat Natuur en Milieu Flevoland een onafhankelijke maatschappelijke organisatie is die via dialoog de provincie scherp houdt en in staat is om natuur- en milieudoelen te bereiken door haar slagkracht en netwerken. Dit doet NMF via overleg, kennis- en infomatieuitwisseling in de rol van coördinator en verbinder. Maar ook door aan te schuiven bij overlegtafels van overheden en het actief inbrengen van groene aandachtspunten in de rol van klankbord. Zo kunnen we de provincie voorzien van interessante groene signalen. Het programmadeel „reguliere taken‟ verantwoordt de uitvoering van het management, het structurele werk, communicatie en reguliere ondersteuning aan lidorganisaties en burgers. In 2009 is de inzet sterk gekleurd door de reorganisatie als gevolg van de provinciale subsidiekorting. Programmadeel Reguliere taken in cijfers: 2009
Proj. nummer 9501
Titel activiteit (project)
Opdrachtgever
Begrote uren
Management
200 (+ 400 NPL)
9502 9503 9504
Structureel werk Communicatie Ondersteuning lidorganisaties en burgers Nieuwe Binding Ondersteuning DPM
Provincie (en NPL) Provincie ProvincieProvincie
Gerealiseerde Uren 300 (+ 184 NPL)
140 (+ 40 NPL) 288 147
117 (+ 0 NPL) 317,5 152
DPM-NPL DPM
40 40
115 79
NPL
181
220,5
9531 9532
9561
6.1
Nieuw meerjarenbeleidsplan (naar een toekomstgerichte organisatie)
9501 Management
Doel: - Zorgdragen voor: een effectieve en efficiënte organisatie, door goed personeelsbeleid, financieel beleid, planning & control, kwaliteitszorg.
30
Provinciale subsidie Opstellen en zorgdragen voor goedkeuring van werkplan, begroting, jaarrekening, bewaken van over- en onderuitputting door kwartaal- en halfjaarrapportages Planmatige uitvoering van personeelsbeleid dat bijdraagt aan een optimale organisatie Organisatie van vijf bestuursvergaderingen
Totaal
Begrote uren
Gerealiseerde uren
90
90
70
70
40
40
200
200
Resultaten In 2009 is NMF gestart met de voorbereidingen van de te verwachten reorganisatie van de aanstaande subsidiekorting. Na de definitieve subsidietoekenning op 19 mei 2009 is gestart met de realisatie van de reorganisatie. Medewerkers zijn via het medewerkersoverleg in kennis gesteld van de krimp van de vaste formatie De vaste formatie is aangepast aan de nieuwe financiële situatie door het laten afvloeien van 1 beleidsmedewerker (0,67 fte) en 1 secretariaatsmedewerker (0,67 fte). De reorganisatie heeft veel tijd gevergd van het management en het bestuur en heeft tot eind 2009 geduurd. Van januari tot mei was de directeur met zwangerschapsverlof en zijn de managementtaken waargenomen door een ad-interim manager (van bureau BMC) en door de plaatsvervangend directeur. Als gevolg van de nieuwe financiele situatie is het werkplan halverwege het jaar bijgesteld en is de begroting tussentijds herijkt. Het bestuur is vijf maal bijeen geweest, waarin naast de reguliere agendapunten ook de nieuwe koers van de NMF, het nieuwe meerjarenbeleidsplan en de voortgang van de reorganisatie belangrijke bespreekpunten waren. In het najaar heeft het jaarlijkse bestuurlijke gesprek plaatsgevonden met de gedeputeerde over de subsidierelatie. Dit gesprek heeft verhelderend gewerkt voor beide partijen. Met het oog op de nieuwe koers en het nieuwe meerjarenbeleidsplan is na de zomer een trainingstraject gevolgd door het bestuur, management en medewerkers. In het najaar is NMF getoetst door het CBF met het oog op het wederom verlenen van het CBF-keur. De NMF is hierbij positief getoetst, waarbij wel verbeterpunten liggen op het vlak van de financiële en inhoudelijke verslaglegging. Deze punten zijn in de jaarrekening en het jaarverslag 2009 meegenomen. Binnen de gegeven situatie is in 2009 verder gewerkt aan een effectieve en efficiënte organisatie, een goed personeelsbeleid, een gedegen financieel beleid, verbeteringen in de opzet van planning & controlesystematiek voor de projectadministratie en verbeteringen in de kwaliteitszorg. Financiën en organisatie Vanwege de gevolgen van de statenmotie heeft het management veel tijd en energie gestoken in overleg met provincie en statenfracties en het verder inrichten van de organisatie hierop. NMF is dankbaar dat zij voor de daadwerkelijke reorganisatie, zoals de krimp van de vaste formatie, een eenmalige subsidie van de provincie mocht ontvangen. Dit programmadeel wordt voor maximaal 200 uur financieel ondersteund door de provincie.
31
6.2
9502 Structureel werk
Doel - Relevante provinciale signalen en ontwikkelingen op pakken en zonodig vertalen in een reactie binnen of buiten de organisatie. - Deelname aan provinciale overleggen. - Stimuleren uitwisseling met Statenfracties.
Deelname Comité van Toezicht Europees Vervolgprogramma Organiseren van uitwisseling met Statenfracties Zomerronde bestaande uit gesprekken met bestuurders (waaronder milieuwethouders) en relevante stakeholders Algemene beleidsinbreng voor zover het profiel van Natuur en Milieu Flevoland versterkend
Totaal
Begrote Uren
Gerealiseerde uren
5 40 40
3 30 40
55
44
140
117
Resultaten Om de nieuwe koers van NMF en het nieuwe meerjaren beleidsplan te ijken zijn in de zomerperiode gesprekken gevoerd met alle gemeentelijke milieuwethouders en relevante ambtenaren, met alle groene organisaties waar de NMF in Flevoland mee samenwerkt, vertegenwoordigers van relevante netwerken en stakeholders (zoals KvK-Flevoland, MKBFlevoland, LTO-Noord, het Waterschap). Daarnaast is nauw overleg geweest met de samenwerking van De Provinciale Milieufederaties zodat het nieuwe meerjarenbeleidsplan goed aansluit bij de meerjarenkoers van DPM. De directeur heeft de ontwikkelingen binnen het Comité van Toezicht Europees Vervolgprogramma gevolgd. Relevante provinciale signalen en ontwikkelingen zijn opgepakt en onder meer vertaald in algemene beleidsinbreng voor onder meer de eigen samenwerkingsprojecten. Gedurende het jaar is met Statenfracties overleg geweest over relevante beleidsdossiers. Financiën en organisatie Vanwege de aandacht die naar de reorganisatie is gegaan, zijn minder uren besteed aan het structurele werk. Dit programmadeel wordt financieel ondersteund door de provincie.
6.3
9503 Communicatie
Doelen - Zorgdragen voor een goede en eenduidige communicatie over de doelen van de NMF en daarbij horende programmadelen en projecten. - Adviseren op versterking van de communicatie-effecten van inhoudelijke activiteiten. - Structurele nieuwsvoorziening via relevante communicatiemiddelen.
32
informatieve website Nieuwsbrief Horizontaal (3 x per jaar) Digitale nieuwsbrief (6 x per jaar) Populair jaarverslag Productie brochure nieuw beleidsplan Persberichten Algemene communicatieondersteuning Totaal
Begrote uren 60 45 60 31 24 24 44 288
Gerealiseerde uren 187,5 20 50 30 30 317,5
Resultaten De milieufederatie heeft via pers- en nieuwsberichten de omgeving geïnformeerd over belangrijke ontwikkelingen. Aandachtspunten waren: de ontwikkelen rond de provinciale subsidie, de nieuwe koers van NMF, de uitreiking van de klimaatbokaal (januari), het klimaatstraatfeest (mei), Big Jump (juli), nacht van de nacht (oktober), ontwikkelingsprectief Markermeer en IJmeer (september), Stadsmanifest Almere (oktober), Raam-besluit en schaalsprong Almere (november), enquête „nieuwe koers NMF‟ (november). De nieuwsbrief Horizontaal is vanwege bezuinigingen niet meer verschenen. Vanwege de reorganisatie is ook de digitale nieuwsbrief slechts drie keer verschenen, in plaats van 2maandelijks. Het populair jaarverslag verscheen in mei. De website is actueel gehouden met nieuws en actualiteiten. Vanwege de wens vanuit achterban en lidorganisaties voor een frequentere nieuwsvoorziening over natuur- en milieunieuws is eind 2009 een nieuwe website met nieuwsbrief-tool ontwikkeld. Hierbij is gebruik gemaakt van ervaringen van andere milieufederaties, waardoor de ontwikkeling op een kosten-efficiente wijze kon geschieden. Het ontwikkelen van de nieuwe website en het vullen van de nieuwe site heeft veel tijd gevergd, die aan het begin van 2009 niet was voorzien. Vanwege de reorganisatie is besloten om in 2009 het nieuwe beleidsplan niet in gedrukte vorm te laten verschijnen als kostenbesparing. Financiën en organisatie Veel accent binnen het communicatiewerk is gelegd op de ontwikkeling van een nieuwe website, inclusief nieuwsbriefmodule. Dit verklaart de urenoverschrijding. Dit programmadeel wordt financieel ondersteund door de provincie. 6.4
9504 Ondersteuning burgerinitiatieven
Doel: - Adequaat beantwoorden van vragen van burgers gerelateerd aan natuur en milieu, of de organisatie. - Stimuleren van betrokkenheid van burgers bij het werk van Natuur en Milieu Flevoland. - Versterken van de relatie met de aangesloten lidorganisaties. - Verbeteren van de communicatie met specifieke doelgroepen.
33
Functie: Vraagbaak
adequaat beantwoorde vragen van inwoners, zo mogelijk doorverwijzing Registratie van klachten volgens protocol Totaal
Begrote Gerealiseerde uren Uren 25 25 5 30
25
Resultaten Diverse telefonische vragen zijn beantwoord van burgers. Enkele daarvan zijn doorverwezen naar relevante instanties en organisaties. Geen klachten zijn gemeld bij de Vereniging die dienden te worden afgehandeld volgens het klachtenprotocol. Lidorganisaties
2 themabijeenkomsten (luchthavenoverleg) Ledenvergadering ondersteuning nieuwe lidorganisaties Specifieke ondersteuning lidorganisaties (op verzoek deskundig advies en begeleiding zoals t.a.v. luchthaven) Totaal
Begrote uren 32 20 10 55
Gerealiseerde uren 32 30 5 55
117
127
Resultaten In april vond de algemene ledenvergadering (ALV) plaats, waarin naast het huishoudelijk deel ook de nieuwe koers van de NMF is besproken. Het bureau heeft verscheidene vragen van lidorganisaties behandeld. De directeur heeft met een aantal lidorganisaties gesprekken gevoerd, mede met het oog op de nieuwe koers van de NMF Daarnaast is veel aandacht besteed aan achterbanconsultatie in het „luchthavenoverleg‟, via 2 bijeenkomsten. Dit overleg wordt door NMF periodiek georganiseerd. De NMF zit het overleg voor, is informatieleverancier en vraagbaak. Het overleg stimuleert afstemming en verbreding van het maatschappelijk geluid. Financiën en organisatie Aan dit project zijn meer uren besteed, vanwege een intensiever contact tussen bureau en lidorganisaties vanwege de statenmotie. Dit programmadeel wordt financieel ondersteund door de provincie. 6.5
9531 Nieuwe Binding
Doel: - Vernieuwen van de binding met onze lidorganisaties in Flevoland. - Tevens het starten met andere bindingsvormen, zoals „vriend van NMF‟.
Resultaten Dit is een samenwerkingsproject van De Provinciale Milieufederaties. Binnen het project zijn mogelijkheden voor nauwere binding verkend, zoals voor de leden van het burgerpanel De Groene Peiler en onze nieuwsbrieflezers. En de mogelijkheden voor individuele donateurwerving. NMF gaat hier in 2010 verder mee, zoals de kansen voor donateurwerving via „vriend van NMF‟. Voor onze vrienden is een minimaal servicepakket ontwikkeld, een wervingspakket en een welkomstpakket. Over de omgang en het beheer van de nieuwe vrienden is een protocol met afspraken vastgelegd binnen de samenwerking van de milieufederaties.
34
Financiën en organisatie Het betreft een samenwerkingsproject van De Provinciale Milieufederaties en wordt vanuit de DPM-samenwerking gefinancierd. De uit te voeren werkzaamheden betroffen meer dan in aanvang verwacht. 6.6
9532 Ondersteuning DPM
Doel: - Bijdragen aan een effectieve en efficiënte samenwerking van de 12 provinciale milieufederaties. - Versterken van de relatie tussen de milieufederaties en met het werk van NMF. - Verbeteren van de strategische inzet bij het bovenregionale en landelijke beleidswerk.
NMF nam deel aan het AB en is lid van het DB van DPM. NMF was programma-ontwikkelaar van het DPM-programma „Versterkte binding met burgers en achterban‟. NMF organiseerde een bijeenkomst over klimaatadapatie voor medewerkers van DPM. Financiën en organisatie De inzet van NMF voor de reguliere taken van de samenwerking De Provinciale Milieufederaties, zoals AB en DB-lidmaatschap en programma-ontwikkeling.
6.7
9561 Naar een toekomstgerichte organisatie voor 2010-2014
Dit deel is apart verantwoord vanwege de eenmalige subsidie die NMF heeft ontvangen van de provincie ter dekking van de reorganisatiekosten.
35
Bijlagen
Bijlage 1.
Samenstelling bestuur en directie (per 31 december 2009)
Bestuurslid
Functie
Datum aanen aftreden
Dhr. M.R. van Eerden
Voorzitter
Dhr. M. Schoone
Secretaris
april 2007 – april 2010* april 2007 – april 2010*
Dhr. M.K.W. Drok
Penningmeester
Mw. B.K. van Dam
Bestuurslid
Dhr. C. Terlouw
Bestuurslid
april 2004 – april 2010 april 2005 – april 2011 april 2009 – april 2012*
Organisatie
Plaats Lelystad
Natuur- en Milieucoöperatie Rivierduingebied
Swifterbant
Dronten IVN Almere
Almere
Fietsersbond afd. Flevoland
Almere
Bestuursleden worden via de Algemene Ledenvergadering benoemd voor een zittingsduur van 3 jaar en zijn eenmaal herbenoembaar. De directeur van de Vereniging Natuur en Milieu Flevoland is mevrouw V. Dam. Nevenfuncties Bestuurslid
Functie
Nevenfuncties
Dhr. M.R. van Eerden Dhr. M. Schoone
Voorzitter Secretaris
Dhr. M.K.W. Drok Mw. B.K. van Dam Dhr. C. Terlouw Mw. V. Dam
Penningmeester Bestuurslid Bestuurslid Directeur
geen - Vice-voorzitter Boer en Natuur - Voorzitter Natuur en Milieucoöperatie Rivierduingebied geen Penningmeester IVN-Almere Penningmeester Fietsersbond Flevoland geen
36
Bijlage 2.
Code Goed Bestuur (beknopte verantwoordingsverklaring)
De bestuursleden van de Vereniging Natuur en Milieu Flevoland onderschrijven de volgende principes: 1. Binnen de instelling dient de functie „toezicht houden‟ (vaststellen of goedkeuren van plannen, en het kritisch volgen van de organisatie en haar resultaten) duidelijk te zijn gescheiden van het „besturen‟ dan wel van de „uitvoering‟.” 2. De instelling dient continu te werken aan een optimale besteding van middelen, zodat effectief en doelmatig gewerkt wordt aan het realiseren van de doelstelling. 3. De instelling streeft naar optimale relaties met belanghebbenden, met gerichte aandacht voor de informatieverschaffing en de inname en verwerking van wensen, vragen en klachten. In een door het bestuur vastgestelde verantwoordingsverklaring is beschreven op welke manier de milieufederatie invulling geeft aan deze principes. Bij de Vereniging Natuur en Milieu Flevoland is de uitvoering van het beleid gescheiden van de functie „toezicht houden‟. De wijze waarop deze scheiding plaatsvindt is vastgelegd in het Handboek Natuur en Milieu Flevoland (geactualiseerd en vastgesteld in de bestuursvergadering van 15 oktober 2009). Het bevestigt de hierboven onderschreven functiescheiding, zoals die al was vastgelegd in diverse voorgaande besluiten en zoals die ook in voorgaande jaren is toegepast. Over de taakverdeling tussen directie (uitvoering) en bestuur (toezichthouder) zijn afspraken vastgelegd in het directiestatuut (geactualiseerd en vastgesteld in de bestuursvergadering van 15 oktober 2009) . Over de taakverdeling binnen het bestuur (toezichthouder) zijn afspraken vastgelegd in het Handboek Natuur en Milieu Flevoland (geactualiseerd en vastgesteld in de bestuursvergadering van 15 oktober 2009). Bij wijziging van de bestuurssamenstelling kan de taakverdeling bij bestuursbesluit worden gewijzigd op basis van de deskundigheden van de afzonderlijke bestuursleden. Voor een optimale samenstelling van het bestuur werkt de NMF met profielschetsen voor de functies voorzitter, penningmeester en secretaris en algemeen bestuurslid. Deze profielschetsen zijn toegevoegd per 13 april 2010 aan het Handboek Natuur en Milieu Flevoland. Het functioneren van de bestuursleden wordt eenmaal per jaar geëvalueerd in een bestuursvergadering. Dit is de laatste bestuursvergadering van elk jaar. De directie stelt jaarlijks een werkplan met begroting op, waarin onder meer de gewenste resultaten, begrote kosten en beoogde financiering per project zijn vastgelegd. Het bestuur toetst dit werkplan met begroting en stelt het vast. Over de voortgang van het werkplan en de afzonderlijke projecten wordt conform de daarover gemaakte afspraken aan de partners en subsidieverstrekkers gerapporteerd. De directeur stelt een jaarrekening op conform de Richtlijn 650 Fondswervende instellingen. De accountant controleert deze en voorziet de jaarrekening van een goedkeurende accountantsverklaring. De accountant rapporteert aan het bestuur over de jaarlijkse accountantscontrole. Het bestuur toetst de jaarrekening en stelt deze vast. De directie stelt jaarlijks een jaarverslag op die overeenstemt met de jaarrekening. In het jaarverslag worden per project vastgelegd: de behaalde resultaten, de gerealiseerde producten, de gerealiseerde uren en kosten. Het jaarverslag bevat ook per project informatie over gerealiseerde financiering; d.w.z. subsidies en overige bijdragen. De inhoudelijke verslaglegging wordt samengevat in een populair jaarverslag (de Successenkrant), dat door geïnteresseerden kan worden opgevraagd. Bij het opstellen van het jaarverslag wordt de werkwijze van de organisatie geëvalueerd en afspraken gemaakt over mogelijke verbeteringen van de aanpak in de toekomst. Het bestuur en de Algemene Ledenvergadering stelt het jaarverslag vast.
37
In het werkplan wordt tevens vastgelegd op welke manier de milieufederatie de communicatie met haar belanghebbenden wil verbeteren. De milieufederatie zal zich blijven richten op beleidsbeïnvloeding via bestuurders en bedrijfsleven, maar wil zich daarnaast meer richten op een goede en efficiënte informatievoorziening aan een breed publiek; d.w.z. alle in natuur, milieu en landschap geïnteresseerde mensen. Een ieder is vrij om inbreng te leveren en te reageren op onze activiteiten en het te voeren of gevoerde strategische en inhoudelijke beleid. Dat kan op verschillende manieren, maar onze website is daarvoor een goed platform. Meningen, opvattingen of reacties worden zeer op prijs gesteld en worden in de reguliere werkprocessen van beleidsvorming en uitvoering meegenomen. Tot slot bestaat er voor belanghebbenden de mogelijkheid om een klacht in te dienen bij de milieufederatie, als zij het bijvoorbeeld niet eens zijn met de uitvoering van activiteiten of constateren dat er sprake is van inconsistentie van beleid. Voor een correcte verwerking van de klachten is in 2005 de Klachtenprocedure Natuur en Milieu Flevoland vastgesteld en opgenomen in het Handboek Natuur en Milieu Flevoland. Bezoldiging en vergoedingenbeleid De milieufederatie kent een arbeidsvoorwaardenbeleid dat zoveel mogelijk gerelateerd is aan het arbeidsvoorwaardenbeleid van de CAO-Welzijn. De bestuursleden ontvangen geen bezoldiging en ontvangen alleen een beperkte vergoeding voor gemaakte onkosten (op basis van declaraties). Vrijwilligersbeleid Natuur en Milieu Flevoland Sinds het bestaan van de milieufederatie zijn er altijd personen geweest, die zich belangeloos hebben ingezet voor de organisatie, vooral door middel van advisering over inhoudelijke en organisatorische zaken. NMF waardeert de inzet en betrokkenheid van de vrijwilligers. Hun inzet is van groot belang voor onze doelstellingen. De milieufederatie kent verschillende soorten vrijwilligers. - Achterban De leden van de actieve achterban bestaan uit leden van aangesloten organisaties en andere natuuren milieugroepen in Flevoland en personen die zich individueel betrokken weten bij het werk van de milieufederatie. De milieufederatie ziet het als één van haar belangrijkste taken om deze vrijwilligers actief te ondersteunen. Zij doet dit door middel van het verstrekken van informatie, advisering, het organiseren van activiteiten en het verstrekken van voorlichtingsmateriaal. - Incidentele vrijwilligers en onbezoldigde medewerkers Op de verschillende werkterreinen van de milieufederatie zijn medewerkers actief (geweest) die hun werk onbezoldigd verrichten. Ook de bestuursleden van NMF worden tot deze categorie gerekend. NMF vergoedt eventuele onkosten, die deze vrijwilligers maken voor het uitvoeren van hun werk ten behoeve van de organisatie. Voor de vrijwilligers die het werk vanuit ons kantoor verrichten is de aansprakelijkheidsverzekering van de organisatie van toepassing.. NMF stelt zich ten doel de betrokkenheid van vrijwilligers in stand te houden en uit te breiden naar een zo groot mogelijke groep mensen. Het in stand houden en vergroten van de betrokkenheid wordt door de milieufederatie gedaan: met inachtneming van het door het bestuur vastgestelde beleid en op voorwaarde dat de betrokkenheid van de vrijwilligers de onafhankelijke positie van NMF niet belemmert.
38
Bijlage 3.
Samenstelling bureau (per 31 december 2009)
Medewerker V. Dam P. Quist R. Atkins M. Struik P. Vermast K. Boerboom M. Berger T. Bos
Functie Directeur Beleidsmedewerker Beleidsmedewerker Beleidsmedewerker Projectmedewerker Projectmedewerker Secretariaat Secretariaat
In/uit dienst 1 mei 2009 uit dienst 18 augustus 2009 uit dienst 5 november 2009 in dienst
1 december 2009 uit dienst
39
Bijlage 4. Overzicht lidorganisaties (per 31 december 2009) Bij de Vereniging Natuur en Milieu Flevoland waren in 2009 19 organisaties aangesloten: Centrum Biologische Landbouw Stichting Het Flevo-landschap IVN Noordoostpolder IVN Lelystad IVN Dronten Stichting Milieugroep Dronten Vereniging Milieuraad Almere (tot half 2009) ROVER Stichting Verantwoord Beheer IJsselmeer Natuur- en Milieucoöperatie Rivierduinengebied.
Fietsersbond afd. Flevoland Het Goed IVN Almere IVN Zeewolde KNNV Lelystad Milieudefensie, afdeling Lelystad StEM Zeewolde St. De Milieuwoning (Ecosave Investments) Vogel- Natuurwacht Zuidelijk Flevoland
40
Bijlage 5.
Kader provinciale subsidie Natuur en Milieu Flevoland
Provinciale Staten van Flevoland hebben bij motie P dd 29 mei 2008 bepaald dat de budgetsubsidierelatie gebaseerd moet zijn op een kosteneffectieve doch volwaardige uitvoering van de taken: 1) Informatie-uitwisseling tussen natuur en milieuorganisaties onderling en met de provincie (koepelfunctie), 2) Gesprekspartner bij beleidsvoorbereiding en -uitvoering (klankbordfunctie), 3) Kritisch volger van Provinciaal Bestuur op de thema‟s natuur en milieu (signaleringsfunctie). Hierna wordt per functie aangegeven welke uitgangspunten/ activiteiten de provincie daarbij voor zich ziet. Het algemene uitgangspunt blijft dat de provincie streeft naar sterke, zelfstandige en onafhankelijke maatschappelijke organisaties op het gebied van natuur en milieu (educatie) in Flevoland die door middel van dialoog de provincie scherp houden en in staat zijn om in het maatschappelijk veld door hun slagkracht en netwerken milieudoelen te bereiken in de provincie. Koepelfunctie NMF zorgt voor kennis en informatie uitwisseling tussen natuur en milieuorganisaties onderling en met de provincie (coördinator/ verbinder). Activiteiten die daarbij passen: - Themaoverleg met De Provinciale Milieufederaties, - Overleg met andere natuur en milieuorganisaties, - Ondersteuning lidorganisaties en burgers, - Overleg met provincie in ambtelijk en bestuurlijk overleg. Klankbordfunctie NMF is gesprekspartner van de provincie en gemeenten bij het in uitvoering krijgen en realisatie van beleid. NMF zit aan tafel bij uitvoeringsprogramma‟s en –projecten van provincie en gemeenten. Inbreng van NMF is op basis van landelijke netwerk (kennis) én op basis van omgevingsanalyse: wat zijn de sentimenten bij de burgers van Flevoland. Activiteiten die daarbij passen: - Organiseren van stakeholderoverleg (omgevingsanalyse), - Algemene beleidsinbreng bij provincie en gemeenten, - Inbreng in (advies)commissies, comités, en platforms, - Deelnemen aan overleggen plan- en projectgroepen op de speerpunten van de provincie (geluiden van buiten naar binnen brengen en coalitievorming). Signaleringsfunctie NMF is kritisch volger van PS. Provincie ontwikkelt visie en actieprogramma‟s en is designer van het proces, NMF vervult daarbinnen haar functie(s). Door het ontwikkelen en nemen van initiatieven blijft NMF aan het voorfront van ontwikkelingen staan en kan ze haar functies professioneel vervullen. -
Contacten met provinciale statenleden, gemeenteraadsleden en relevante stakeholders.
Overig - Managementtaken, - Communicatie (website, nieuwsbrief, jaarverslag, persberichten, etc), - Aquisitie. Zoals vastgesteld met de provincie 12 juni 2009
41
