Doe mee met NME Natuur en Milieu Educatie in Overijssel Voor basisonderwijs en BSO. Samen voor een mooi en duurzaam Overijssel

WT_omslag_NMO_2015

13-05-2015

14:10

Page 1

Doe mee met NME

2015-2016

Doe mee met NME Natuur en Milieu Educatie in Overijssel Voor basisonderwijs en BSO Samen voor een mooi en duurzaam Overijssel

**Opmaak_lesmaterialen2015-16

13-05-2015

13:37

Page 1

2015-2016 Doe mee met NME Natuur en Milieu Educatie in Overijssel


2

13-05-2015

13:37

Page 2

Doe mee met NME 2015-2016 Voor u ligt het Overijsselse educatieve aanbod voor duurzaamheid van verschillende provinciale organisaties. Hierin staan naast de educatieve materialen (leskisten) die u op school kunt gebruiken, ook excursies, gastlessen en projecten. Bovendien stelt een aantal organisaties het op prijs wanneer u bij hen op bezoek komt. Het hele aanbod staat ook op de website van Natuur en Milieu Overijssel: www.natuurenmilieuoverijssel.nl

Mee doen met In het boekje vindt u ook excursies en gastlessen van overige organisaties, bijvoorbeeld de Waterschappen en de Nationale Parken. Bij dit aanbod staat omschreven welke scholen en BSO’s hiervan gebruik kunnen maken, omdat deze organisaties in een bepaalde regio werkzaam zijn. Ook staat bij dit aanbod waar u kunt reserveren of nadere informatie kunt aanvragen.

Het aanbod van Natuur en Milieu Overijssel per gemeente Gebruikers in de netwerkgemeenten (Dinkelland, Hardenberg, Oldenzaal, Rijssen-Holten, Steenwijkerland, Wierden, Zwartewaterland en Zwolle) kunnen op kosten van de gemeente gebruik maken van de educatieve materialen die Natuur en Milieu Overijssel aanbiedt. Deze gemeenten stimuleren het onderwijs om natuur en milieueducatie in het schoolprogramma op te nemen en betalen daarom een vast bedrag per inwoner of per school. Aan deelname aan een project of activiteit kunnen wel kosten verbonden zijn. Basisscholen en BSO’s in de overige gemeenten zonder eigen NME centrum kunnen tegen betaling gebruik maken van het educatieve aanbod.

MEE DOEN MET: MEE

DOEN MET:


13-05-2015

13:37

Page 3

Hoe werkt Doe mee met NME Thema's Energie en duurzaamheid Natuurbeleving Leren over natuur Water Voedsel

Het materiaal heeft als kenmerk:

5

¡ -

• Leskist: een docentenhandleiding met losse werkbladen en bijbehorende materialen. • Project: materiaal (handleiding, werkbladen en materialen) voor een samenhangende serie lessen. • Aanvullend materiaal: om tijdens een reguliere les iets extra’s in te zetten. • Excursie: met de groep naar een locatie voor een activiteit onder begeleiding. Het materiaal is seizoensgebonden. Het materiaal valt onder een van de volgende ontwikkelingsgebieden: • Besef • Duurzaam handelen • Keuzevaardigheid • Waardering • Onderzoeken en waarnemen • Zorg en verantwoordelijkheid Tijdsinvestering per uur Bij uitstek geschikt voor Buitenschoolse opvang Deze activiteit is lokaal of regionaal gebonden.

Hoe reserveert u Doe mee met NME Materialen van Natuur en Milieu Overijssel kunt u reserveren door gebruik te maken van het digitale reserveringssysteem op onze website www.natuurenmilieuoverijssel.nl. Hier staat onder het kopje “Wat wij bieden” in het uitrolmenu het aanbod voor het onderwijs. Nu ziet u in de linkerkolom het kopje “lesmateriaal bestellen”. In dit scherm staat ons hele aanbod. Met uw inlogcode en wachtwoord kunt u direct uw (gewijzigde) schoolgegevens invoeren en materialen reserveren. Wanneer uw school nog geen inlogcode heeft of u bent deze vergeten, dan kunt u die aanvragen bij [email protected] Excursies en gastlessen bij de overige provinciale NME-aanbieders kunt u rechtstreeks bij de aanbieder reserveren. Contactgegevens staan vermeld bij het aanbod.

3


13-05-2015

Leren voor duurzaamheid: de specials

13:37

Page 4


13-05-2015

13:37

Page 5

DOE MEE MET NME SPECIA AL

Energiesafari

Expeditie Wildernis

Dit schoolbrede project over energie biedt een compleet middagprogramma voor groep 1 t/m 8. Als voorbereiding op dit project organiseert Natuur en Milieu Overijssel in uw gemeente voor de verschillende basisscholen een docententraining van twee uur. Tijdens deze training frissen we op een inspirerende manier uw energiekennis op. Daarnaast maakt u kennis met de uitgebreide toolbox die bij het project hoort. Na de training bent u helemaal klaar voor de start. Met instructiekaarten kan iedere groep zelfstandig uitdagende energieopdrachten uitvoeren. Heeft u belangstelling voor dit project? Neem dan contact op met Anne-Floor Zuurbier, Natuur en Milieu Overijssel, [email protected] of 038-4250960.

Expeditie Wildernis staat voor een mooie dag buiten struinen. Deze groenste schoolreis voor groep 5, 6, 7 en 8 wil je niet missen! Enthousiaste expeditiegidsen begeleiden de dag en weten van alles te vertellen over de wonderlijke natuur. Er zijn verschillende wildernis-avonturen beschikbaar: In Olst-Wijhe, Zwolle of Denekamp. De kosten van de wildernisavonturen zijn tussen de 12 euro en 15 euro per kind. Voor meer informatie en aanmelden, kijk op www.expeditiewildernis.nl.

5 Leren voor duurzaamheid: De specials



6

13-05-2015

13:37

Page 6

Leren voor duurzaamheid: De specials



Jongleren Waterbeheren

Dag van de Duurzaamheid

Dit schoolbrede project over waterkwaliteit biedt een compleet middagprogramma voor groep 1 t/m 8. Als voorbereiding op dit project organiseert Natuur en Milieu Overijssel in uw gemeente voor de verschillende basisscholen een docententraining van twee uur. Tijdens deze training frissen we op een inspirerende manier uw water- en natuurkennis op. Daarnaast maakt u kennis met de uitgebreide toolbox die bij het project hoort. Na de training bent u helemaal klaar voor de start. Met instructiekaarten kan iedere groep zelfstandig uitdagende wateropdrachten uitvoeren langs het belevingspad. Voor groep 7 & 8 is het mogelijk als PLUS op het project een visles te krijgen van een echte vismeester. Heeft u belangstelling voor dit project? Neem dan contact op met Anne-Floor Zuurbier, Natuur en Milieu Overijssel, [email protected] of 038-4250960.

Op veel basisscholen wordt de Dag van de Duurzaamheid (09-10-2015) gestart met het voorlezen uit een “duurzaam” verhaal. Ook uw school kan meedoen! Lees voor op school en ga in gesprek met leerlingen over het thema duurzaamheid. Het thema legt de nadruk op de positieve kant van duurzaamheid: laten we samen de wereld mooier maken! De activiteit duurt ongeveer 45 minuten en is geschikt voor groep 1 t/m 8. Natuurlijk kunt u als leerkracht zelf voorlezen, maar u kunt als school eventueel ook een speciale gast uitnodigen om voor te lezen, zoals een burgemeester of wethouder. Natuur en Milieu Overijssel helpt u graag een boeiende voorlezer te vinden. Heeft u belangstelling voor dit project? Neem dan contact op met Annelies van der Blij, Natuur en Milieu Overijssel, [email protected] of 038 4250960.


13-05-2015

13:37

GROEP

1

2

3

4

5

6

7

8

Pieter de Pier

De regenworm Pieter de Pier levert door het eten van Groente Fruit en Tuin (GFT)-afval een bijdrage aan de voedselkringloop. Spelenderwijs leren kinderen de verschillende soorten afval scheiden. Het accent ligt daarbij op het onderscheid tussen composteerbaar en nietcomposteerbaar afval. Na het poppenspel met Pieter de Pier is er aandacht voor afval in de natuur. De kinderen bekijken buiten bodemdiertjes. Tenslotte komt het afval van mensen aan bod.

Leskist

¡

Duurzaam handelen 1 uur per onderdeel

7 Energie en duurzaamheid

Energie en duurzaamheid

Page 7


8

GROEP

1

2

3

13-05-2015

4

5

6

13:37

7

Page 8

8

Energie en duurzaamheid

Papier maken

¡

Duurzaam handelen 2 uur

1

2

3

4

5

6

7

8

Hoeveel Energie? Zoveel!

Kringlooppapier is tegenwoordig alom bekend, maar weten de leerlingen dat je ook zelf papier kunt maken? Met behulp van de materialen in deze kist maken de leerlingen van oud papier nieuw papier. In de kist zit een schepraam, een persje en vloeivelletjes.

Aanvullend materiaal

GROEP

-

BSO

Na een inleidende PowerPointpresentatie gaan de leerlingen zelf aan de slag. Aan de hand van denk- of doe-vragen inventariseren ze het energiegebruik op school. Ook maken zij een energierapport voor de school. Is de school energiezuinig of een energievreter? Daarnaast kunnen de leerlingen met hulp van de vier bijgeleverde energiemeters het energieverbruik van een aantal apparaten op school meten en maken ze kennis met het begrip “sluipverbruik”. Misschien daalt de energierekening van de school wel na afloop van deze lessen! Eventueel kunnen de leerlingen ook thuis hun energieverbruik in kaart brengen.

Leskist

¡

Duurzaam handelen 3 uur


13-05-2015

13:37

Page 9

MEE

GROEP

1

2

3

4

5

6

7

8

Ontdek de wereld van afval, energie en grondstoffen

GROEP

1

2

3

4

5

6

7

8

Waarom duurzaam? Daarom duurzaam!

Twence verzorgt excursies voor groepen van minimaal tien personen van basisscholen en andere onderwijsinstellingen. Op de locatie Boeldershoek in Hengelo maken leerlingen door middel van een film uitgebreid kennis met het bedrijf en de vele manieren waarop energie en grondstoffen uit afval worden gewonnen. Daarna heeft de school de keuze uit een busexcursie over het terrein of een rondleiding in de afvalenergiecentrale. Op deze manier krijgen de leerlingen een indruk over de praktijk van de afvalverwerking. De excursie duurt in totaal circa anderhalf uur. Houd er voor de rondleiding door de afvalenergiecentrale rekening mee dat er per tien leerlingen minimaal één volwassen begeleider nodig is. Twence heeft voor de excursie een speciale leerlingenbrochure samengesteld. Deze kunt u gebruiken als voorbereiding van de excursie of later in de klas als afsluiting.

Leerlingen in de bovenbouw horen al vrij veel over duurzaamheidskwesties. Maar hebben ze er zelf al een mening over? Komt er een windmolen in de buurt? Gaan ze met de bus of op de fiets naar school? Wat kun je doen aan de opwarming van de aarde? En hoelang staan ze onder de douche? Maar ook de aanschaf van een spijkerbroek kan centraal staan. Waar let je op? En wat doen leerlingen met alles waar ze op uitgekeken zijn. Stapje voor stapje worden de leerlingen meegenomen om op onderzoek uit te gaan op een beveiligde internetomgeving. Hier lezen ze over het onderwerp en gaan daarna met elkaar in discussie. Er zijn de volgende duurzaamheids-thema’s: Windenergie, Vervoer, Opwarming, Drinkwater, Tweedehands, Spijkerbroek.

Excursie

Project

MEE DOEN MET:

¡

Contact en informatie: Twence Duurzaam handelen 074-240 44 44 1 dagdeel [email protected]

¡

Keuzevaardigheid 5 uur

9 Energie en duurzaamheid

DOEN MET:


13-05-2015

13:37

Natuurbeleving

Page 10

GROEP

1

2

3

4

5

6

7

8

NoNiksie kijkt in de spiegel

MEE

DOEN MET:

NoNiksie is een vormeloos beestje dat in een holletje leeft. Hij lijkt eigenlijk op niks, daarom heet hij ook NoNiksie. Telkens wanneer NoNiksie in de spiegel kijkt, fantaseert hij over welk dier hij eigenlijk graag zou willen zijn... De leerlingen maken kennis met acht verschillende soorten dieren: vos; haas; egel; mol; ree; wesp; kikker en vlinder. Van welk dier wil NoNiksie bijvoorbeeld de poten, de oren of het velletje graag hebben? Door het uitvoeren van speelse opdrachten ontstaat langzamerhand een mooie NoNiksie die de leerlingen zelf hebben 'gemaakt'.

MEE DOEN MET:

Contact: Nationaal Park Weerribben-Wieden; Nel van der Laan; [email protected];

Excursie

¡

Keuzevaardigheid 1 dagdeel op school

¡

1 dagdeel bezoek NP


GROEP

1

2

3

13-05-2015

4

5

6

13:37

7

Page 11

8

¡

Onderzoeken en waarnemen 1 uur

2

3

4

5

6

7

8

Samen naar buiten

In de leskist zitten tien steekkabouters met een bordje waarin je (bijgeleverde) opdrachtkaartjes kunt steken. Aan de hand van vijf kralenkabouters gaan de leerlingen langs de tien steekkabouters. Voor elk seizoen is er een andere serie opdrachten. De groepjes gebruiken de kralenkabouter om de volgorde van de opdrachten te bepalen. De benodigde materialen zoals stempels, loepjes, potjes, schepjes en een laken zitten in de kist.

Leskist

1

-

BSO

Centraal in deze kisten staat het beleven van de natuur. Door actief buiten in de natuur bezig te zijn, leren de leerlingen de natuur in hun eigen omgeving kennen en waarderen. De boeken: “Ga buiten spelen” en “Rupsen horen poepen” vormen voor beide kisten het uitgangspunt. Uit de vele activiteiten is zowel een selectieschema gemaakt voor leerlingen uit de groepen 1, 2, 3, 4 als voor de leerlingen uit groep 5, 6, 7, 8. De jongere leerlingen kunnen een schat voelen of een kleurenmozaïek maken. De oudere kinderen lopen geblinddoekt langs een koord of maken bootjes van bladeren. Alle kinderen kunnen met een boodschappenlijstje op scharreljacht. Met de bijgeleverde materialen en het activiteitenschema kunt u eenvoudig een buitenmiddag plannen. Er zijn twee leskisten: We gaan naar buiten en Buitenwerk.

Leskist

¡

Waardering Uren naar keuze

-

BSO

11 Natuurbeleving

Kabouterpad

GROEP


12

GROEP

1

2

3

13-05-2015

4

5

6

Natuurbeleving

Het kleurenspel

13:37

7

Page 12

8

GROEP

MEE

1

2

3

4

5

6

7

8

Natuursurprises

DOEN MET:

Bij het kleurenspel onderzoeken de leerlingen de natuur. Door het gooien met een dobbelsteen komen de zes hoofdkleuren van de natuur aan de orde. Deze kleuren corresponderen met een thema: bijvoorbeeld blauw voor lucht en groen voor bomen. Alle zintuigen komen aan bod bij het uitvoeren van de opdrachten.

MEE DOEN MET:

Nationaal Park Weerribben-Wieden; Nel van der Laan; [email protected];

Excursie

¡

Keuzevaardigheid 1 Dagdeel op school

¡

1 dagdeel bezoek NP

Centraal in deze leskist staat het beleven van de natuur. Door middel van acht verschillende opdrachten ervaren kinderen de natuur steeds vanuit een andere invalshoek. Alle zintuigen en de verbeelding worden aangesproken. De opdrachten lokken elke deelnemer uit om iets te zoeken of te maken. Zo gaan de kinderen met iets uit een schatkistje op pad, bekijken ze het bovenbos en schilderen ze met natuurverf. De ervaringen worden naderhand in een klassengesprek met elkaar gedeeld.

Leskist

¡

Waardering Uren naar keuze

-

BSO


13-05-2015

13:37

Page 13

GROEP

1

2

3

4

5

6

7

8

Bingo

Heeft u een uurtje over in de groep? Dan kunt u met de leerlingen BINGO spelen. Voor de onderbouw en middenbouw is er natuurbingo dat uit 48 verschillende Nederlandse planten, dieren of vruchten bestaat. In twee bijgeleverde verhaaltjes komen ze allemaal een keertje langs. Voor de bovenbouw zijn er 48 verschillende afbeelding van onderwerpen die met natuur en milieu te maken hebben. Op elk bingokaartje staat een foto en een korte omschrijving. Beide spelen bevatten 50 verschillende bingokaarten.


¡

Besef 1 uur

13 Leren over de natuur

Leren over de natuur

-

BSO


14

GROEP

1

2

3

13-05-2015

4

5

6

13:37

7

Page 14

8

Leren over de natuur

De bodem van Momo

GROEP

1

2

3

4

5

6

7

8

Vogels op school

Met hulp van de handpop Momo de Mol en het lesmateriaal gaan leerlingen de bodem in hun eigen omgeving goed bekijken en onderzoeken. Zo leren zij nieuwe dingen. Er is een zeer uitgebreide, praktische handleiding voor de leerkracht met opdrachtkaarten, woordplaten, kleurplaten en veel knutselideeën. In de leskist zit ook een cd met liedjes.

Met deze leskist kunt u in de winter en het voorjaar aandacht besteden aan vogels in de eigen omgeving. Het winterseizoen en broedseizoen staan centraal omdat de vogels dan het meest zichtbaar zijn. De leerlingen leren alles over vogelzang, nesten, broedgedrag, eieren en jonge vogels. De twaalf opdrachten zijn onafhankelijk van elkaar te gebruiken. Op de website www.wildzoekers.nl/vogelsopschool vind u veel extra informatie en downloads. In de leskist zit ook de cd-rom “Vogels in onze tuin”. Hiermee kunnen leerlingen verschillende soorten vogels determineren en luisteren naar hun zang.

Leskist

Leskist

¡

Besef Uren naar keuze

5

Winter en voorjaar Besef

¡ -

Uren naar keuze BSO


GROEP

1

2

3

13-05-2015

4

5

6

13:37

7

Page 15

8

Met de materialen uit deze leskist gaan de leerlingen op zoek naar de kleine diertjes in de bodem, in rottend hout of op dode bomen. Deze diertjes spelen een belangrijke rol als echte ‘opruimers’ in de kringloop. De leerlingen peuteren met behulp van pincetten en mesjes in dood hout. Ze bekijken de verschillen in vorm, kleur, aanpassingen en voortbeweging van de diertjes. Vervolgens kunnen ze op de zoekkaart de namen bij de gevonden diertjes zoeken.

Leskist

¡

Besef 2 uren

-

BSO

1

2

3

4

5

6

7

8

Arbio

Arbio is een pittige “puzzel”, waarmee de leerlingen twaalf inheemse bomen leren kennen. Ze leren de boomvormen, het blad en de vruchten kennen. Er is een controlekaart bijgevoegd, waarop duidelijk te zien is welke bomen, bladeren en vruchten bij elkaar horen. De leerlingen kunnen de puzzel zelfstandig uitvoeren. De puzzel is goed te gebruiken voor leerlingen die extra taken naast de gewone lesstof kunnen uitvoeren.


¡

Besef 1 uur

15 Leren over de natuur

Bodemdierenonderzoek

GROEP

-

BSO


Water

13-05-2015

13:37

Page 16

GROEP

1

2

3

4

5

6

7

8

Water

De hoofdpersoon in deze leskist is Droppie de waterdruppel. Hij weet veel over wat er met hem kan gebeuren. Tegelijkertijd heeft hij ook veel vragen aan de kinderen waarom zij water gebruiken. Droppie is een handpop en komt ook terug in de voorleesverhalen, de wandplaat, werkbladen, spelletjes en liedjes. Daarnaast kan de leerkracht kiezen uit een aantal proefjes. De leerlingen maken dan zelf kennis met de vele verschillende eigenschappen van water. Droppie heeft ook een eigen website: www.droppiewater.nl

Leskist

¡



GROEP

1

2

3

13-05-2015

4

5

7

Page 17

8

GROEP

MEE

1

2

3

4

5

MEE DOEN MET:


Excursie

¡

Besef 1 dagdeel op school

¡

1 dagdeel bezoek NP

7

Waterwijs worden

17

8

MEE

DOEN MET:

DOEN MET:

Tijdens de watersafari ontdekken de leerlingen de rijke natuur boven en onder water van het nationaal park. Met een schepnetje worden de waterdiertjes gevangen en bewonderd. Aan boord van de excursieboot komen ook de planten en dieren die boven water leven aan bod. Bij de watersafari in De Weerribben worden alle opdrachten aan boord gedaan. In De Wieden is een deel van de opdrachten aan wal en een deel aan boord.

6

Water

De watersafari

6

13:37

Waterschap Reest en Wieden wil kinderen graag waterwijs maken en daarom vinden wij educatie en voorlichting belangrijk. Onze Waterkrachten leiden uw klas graag rond op één van onze rioolwaterzuiveringsinstallaties. Tijdens de excursie nemen we de kinderen mee met ‘de reis van het afvalwater’. Deze excursie is geschikt voor kinderen vanaf 10 jaar. Ook kunnen we bij u in de klas een waterles geven. Tijdens deze interactieve waterles vertellen we over het werk van het waterschap, schoon water, droge voeten en veiligheid. Voor meer informatie en aanvragen ga naar: www.reestenwieden.nl, benader ons via Twitter @reestenwieden of bel via 0522-276767.

MEE DOEN MET:

Excursie

¡

Onderzoeken en waarnemen 1 dagdeel

-

BSO Uitsluitend voor scholen in het werkgebied van Waterschap Reest en Wieden


18

GROEP

1

2

3

13-05-2015

4

5

6

13:37

7

Water

Het geheim van de piramide

Page 18

8

GROEP

MEE

DOEN MET:

De piramidetocht van Weerribben/ Wieden gaat over de voedselpiramides in de natuur. Tijdens de wandeltocht door het moerasgebied ontdekken de leerlingen het belang van schoon water voor mens en natuur. Met behulp van de handleiding 'Het geheim van de piramide' bereidt de leerkracht de leerlingen voor op hun bezoek aan het nationaal park. In deze handleiding wordt een relatie gelegd tussen de piramides in Egypte en voedselpiramides in de natuur. De leerkracht kan hiervoor gebruik maken van het leerlingenboekje.

MEE DOEN MET:


Excursie

¡


¡

1 dagdeel bezoek NP

1

2

3

4

5

6

7

8

Droge voeten en schoon MEE DOEN water! Hoe zit dat? MET: Hoe voorkomen we dat Nederland overstroomt? Wist je dat zonder dijken of duinen ons land voor de helft onder water staat? Blijven jouw voeten droog bij een overstroming? Hoe wordt het vieze water uit onze wc’s en douche, maar ook het water van het (af)wassen weer schoongemaakt? Van drol naar warme douchebeurt….. Onze waterles laat de kinderen zien wat voor een waterland Nederland is en helpt ze bewuster omgaan met water en natuur. Elke gastles is maatwerk. Afhankelijk van de leeftijd en wensen bespreken we graag met u de mogelijkheden.

MEE DOEN MET:

[email protected] 038 4557200

Gastles

¡

Onderzoeken en waarnemen 1 dagdeel

Uitsluitend voor scholen in het werkgebied van Waterschap Groot Salland


GROEP

1

2

3

13-05-2015

4

5

6

13:37

7

Page 19

8

Water in de natuur

Centraal in deze leskist staat de vraag: welke dieren en planten leven in en om het water? De leerlingen gaan zelf op onderzoek uit. In de klas worden de gevonden soorten nader bekeken. Waarom kunnen sommige planten en dieren wel in het water leven en ander niet? Met behulp van proefjes wordt geprobeerd hier een antwoord op te vinden. Het project bevat vier buitenopdrachten en vier binnenopdrachten. In het aquarium kunnen de gevangen waterdieren in de klas gehouden worden. Bij deze leskist horen 5 visnetjes en 1 planktonnet.

Leskist

5

Niet in de winter Onderzoeken en waarnemen

¡ -

1 uur per onderdeel BSO


Voedsel

13-05-2015

13:37

Page 20

GROEP

1

2

3

4

5

6

7

8

Eet smakelijk

De leskisten De Boerderij en Groente & Fruit hebben beiden voedsel als thema. In de eerste kist komen natuurlijk alle boerderijdieren aanbod. Ook onderwerpen als het traditionele leven op de boerderij en de moderne akkerbouw en veeteelt komen ter sprake. Hiervoor bevat deze leskisten handreikingen voor gesprekken, spellen en onderzoeken. In de leskist Groente en Fruit kunnen de kinderen kennis maken met de vele soorten en smaken hiervan. Beide kisten bevatten oefeningen voor rekenen, lezen en schrijven. Een bezoek aan een boerderij of fruitteler maken het onderwerp extra leuk.

Leskist

¡



GROEP

1

2

3

13-05-2015

4

5

6

13:37

7

Page 21

8

1

2

3

4

5

6

7

8

Wat eten we? Dat eten we!

Smaaklessen is het lespakket over eten voor de basisschool, waarbij de leerkracht vooral vragen stelt. De leerlingen komen op het antwoord door zelf te proeven en te ervaren. Zo leren zij spelenderwijs over de herkomst van eten en gezondheid. Voor elke groep zijn er vijf smaaklessen ontwikkeld. Er zit een opbouw in de lessen per groep. Het is daarom wenselijk ze allemaal te geven. Met de vernieuwde handleiding kunnen de leerkrachten zelf aan de slag. De kopieerbladen zijn ook beschikbaar voor het digibord. Maar er zijn ook digitale extra’s zoals filmpjes en spelletjes. Smaaklessen heeft ook raakvlakken met andere vakken. Aan het eind van elke les vindt u een combinatietip.

Leerlingen in de bovenbouw hebben vaak al een mening over wat lekker is en wat niet. Maar waarvoor kunnen ze nog meer kiezen bij een maaltijd? Voor eieren met een biologisch keurmerk of is dat te duur? Voor groente uit het seizoen uit Nederland of is dat niet lekker? Of voor duurzaam gevangen vis? Bij het boodschappen doen voor iedere warme maaltijd wordt er gekozen! Stapje voor stapje worden de leerlingen meegenomen om op onderzoek uit te gaan op een beveiligde internetomgeving. Hier lezen ze over het onderwerp en gaan daarna met elkaar in discussie. Er zijn verschillende duurzaamheids-thema’s: Prijzenslag, Paprika en Haring.

Leskist

Project

¡


¡

Keuzevaardigheid 5 uren

21 Voedsel

Smaaklessen

GROEP


13-05-2015

13:38

Page 22

Speciaal voor Zwolle


GROEP

1

2

3

13-05-2015

4

5

6

13:38

7

Page 23

8

Basisscholen in de gemeente Zwolle kunnen gratis gebruik maken van een aantal educatieve materialen over verschillende onderwerpen. Zo gaan de jonge leerlingen met de Kabouters op weg. De middenbouw leerlingen gaan van alles Boven water halen in een sloot in de schoolomgeving en werken dus aan thema biodiversiteit. Ook kunnen zij kijken naar Stadsvogels in de buurt van de school. De bovenbouwleerlingen onderzoeken Weer en Wind door te kijken naar bewolking, wind en neerslag. Tenslotte kunnen vrijwel alle leerlingen aan de slag met Natuurlijk papier en karton, waarbij ze zelf papier gaan scheppen.

Leskist

¡


Uitsluitend voor scholen in Zwolle

1

2

3

4

5

6

7

8

Expeditie Uiterwaard

Expeditie Uiterwaard is een avontuurlijke struintocht voor leerlingen van groep 7 en 8. Na een voorbereidende les op school bezoeken de leerlingen de uiterwaarden van de IJssel. Tijdens de twee uur durende expeditie gaan de leerlingen in groepjes met een hulpouder onder leiding van twee expeditiegidsen het gebied in. Zij leren waarom er ruimte voor de rivier wordt gemaakt en ontdekken de uiterwaard. Natuur en Milieu Overijssel en Waterschap Groot Salland werken samen in dit project. De expeditie is gratis voor basisscholen en BSO’s in Zwolle en directe omgeving. Aanmelden kan via de website van Natuur en Milieu Overijssel, www.natuurenmilieuoverijssel.nl

23 Speciaal voor Zwolle

Duurzaamheidseducatie in Zwolle

GROEP


24

GROEP

1

2

3

13-05-2015

4

5

6

Speciaal voor Zwolle

Uurtje bomen

7

13:38

Page 24

8

GROEP

MEE

DOEN MET:

Alles leren over bomen in een park of bos in de omgeving van de school. Voor het Uurtje bomen krijgt de leerkracht een lesbrief als voorbereiding op de buitenles. Ga met de groep op stap met een IVN gids, dan zie en beleef je meer! Het IVN Zwolle geeft in het voor- en najaar veldlessen aan groep 7 en 8 van scholen in Zwolle. Heerlijk buiten in de natuur samen met klasgenoten de natuur beleven met alle zintuigen. Daar kan geen theorieles tegenop! IVN Zwolle e.o Ine Reinders [email protected]

Excursie

¡


MEE DOEN MET:

¡

1 dagdeel excursie Uitsluitend voor scholen in Zwolle

1

2

3

4

5

6

7

8

Op struintocht in de Vechterweerd

MEE

DOEN MET:

Struinen in de Vechterweerd is een veldles aan de Vecht bij Dalfsen Er is een lesbrief beschikbaar en een natuurgids geeft een introductie op school . Ga met de groep op stap met een IVN gids, dan zie en beleef je meer! Het IVN Zwolle geeft in het voor- en najaar veldlessen aan groep 7 en 8 van scholen in Zwolle en Dalfsen. Heerlijk buiten samen met klasgenoten de natuur beleven met alle zintuigen . Daar kan geen theorieles tegenop! IVN Zwolle Heike Tack [email protected]

Excursie

¡

MEE DOEN MET:


¡

1 dagdeel excursie Uitsluitend voor scholen in Zwolle en Dalfsen


13-05-2015

Page 25

Natura Docet Wonderryck Twente Weet u waar Wonderryck Twente ligt? In Denekamp! Het fonkelnieuwe en heringerichte museum Natura Docet biedt een wereld van verwondering en beleving. De leerlingen ontdekken natuur en geologie van Noordoost Twente via het leergebied Oriëntatie op jezelf en de Wereld. Door de ogen van dieren ontdek je de natuur van Twente. In de werkkamer van Meester Bernink staat een mammoetenskelet en in de Wonderkamers komen skeletten, wonderlijke vogels en prachtige vlinders op je af. In Funky Forrest spelen kinderen interactief en laten ze bomen groeien en bloemen bloeien. In de 3D film vlieg je zelf mee met een arend die een slang vangt die achter een kikker aan zit. Nieuwsgierig geworden? Kijk op www.wonderryck.nl voor het vernieuwde onderwijsprogramma. Contact: Anetta Dullaert, [email protected], 0541-351325, Oldenzaalsestraat 39, 7591 GL Denekamp

25 Op bezoek bij...

Op bezoek bij...

13:38


26

13-05-2015

13:38

Page 26

Op bezoek bij...

Natuurmonumenten Natuuractiviteitencentrum Bezoekerscentrum De Wieden De Koppel in Hardenberg Voor elke leeftijdsgroep is een programma beschikbaar. U kunt er terecht voor een educatief programma ter ondersteuning van het natuuronderwijs, maar ook voor natuurbeleving of voor een schoolreisje. Vooral het vangen van waterbeestjes met een schepnetje is een geslaagd programma. Daarnaast kan een activiteit gecombineerd worden met een vaartocht van een uur. Het lopen van het laarzenpad, met onderweg een paar trekpontjes, is voor veel kinderen een onvergetelijke ervaring. Schoolbezoek is mogelijk van 1 april tot 1 november op dinsdag t/m vrijdag. Om een afspraak te maken bel je met Bezoekerscentrum De Wieden. Bij elke activiteit zorgt een medewerker van Natuurmonumenten voor de ontvangst, inleiding en afsluiting. De uitvoering van de opdrachten gebeurt onder leiding van leerkracht(en) en ouders. Contact: Bezoekerscentrum De Wieden Beulakerpad 1 8326 AH St. Jansklooster 0527-246644 [email protected]

Scholen kunnen op afspraak een expositie met bijpassend lesprogramma bezoeken. Medewerkers van De Koppel begeleiden de leerlingen samen met begeleiders vanuit school. De exacte invulling van het programma wisselt. Er zijn drie exposities per jaar. Kijk voor de actuele expositie op www.dekoppel.com. Scholen in de gemeente Hardenberg en Ommen ontvangen automatisch een uitnodiging, andere scholen op verzoek. Daarnaast is het mogelijk om met de klas een bezoek te brengen aan De Koppel met een thema naar keuze. Als onderdeel van de biologie- of aardrijkskundelessen, maar ook bijvoorbeeld als onderdeel van een schoolreis of schoolkamp. Het programma wordt dan in overleg samengesteld. Zowel binnen- als buitenlessen zijn mogelijk.

Natuuractiviteitencentrum De Koppel, Vechtstraat 8, 7772 AX Hardenberg. Tel. 0523-273388 [email protected] Maandag gesloten Kosten: €15,- per groep


13-05-2015

13:38

Page 27

27

4 5 5 6 6

LEREN VOOR DUURZAAMHEID De Energiesafari Expeditie WILDERNIS Jongleren Waterbeheren Dag van de Duurzaamheid

7 7 8 8 9 9

ENERGIE / DUURZAAMHEID Pieter de Pier Papier maken Hoeveel energie? Zoveel! Ontdek de wereld van afval en energie en grondstoffen Waarom duurzaam? Daarom!

10 10 11 11 12 12

NATUURBELEVING NoNiksie kijkt in de spiegel Kabouterpad Samen naar buiten Het kleurenspel Natuursurprises

13 13 14 14 15 15

LEREN OVER DE NATUUR Bingo De bodem van Momo Vogels op school Bodemdierenonderzoek Arbio, de bomenpuzzel

Inhoud

Inhoud 16 16 17 17 18 18 19 19

WATER Water Watersafari Waterwijs worden Geheim van de piramide Droge voeten en schoon water! Hoe zit dat? Water in de natuur Advertentie: Waterschap Vechtstromen

20 20 21 21

VOEDSEL Eet smakelijk Smaaklessen Wat eten we? Dat eten we!

22 23 23 24 24

SPECIAAL VOOR ZWOLLE Duurzaamheidseducatie Expeditie Uiterwaard Uurtje bomen Op struintocht in de Vechterweerd

25 25 26 26

OP BEZOEK BIJ Natura Docet Bezoekerscentrum De Wieden NAC De Koppel


28

13-05-2015

13:38

Page 28

Colofon

Colofon Doe mee met NME 2015-2016 Is een uitgave van Natuur en Milieu Overijssel Annelies van der Blij, Alma Streefkerk Assendorperdijk 3 8012 EG Zwolle 038 4250960 www.natuurenmilieuoverijssel.nl [email protected] © 2015 Natuur en Milieu Overijssel is dé organisatie die zich inzet voor een gezond leefmilieu, een rijke natuur en een mooi landschap. Wij nemen het initiatief voor een duurzame samenleving, waar mensen in balans zijn met hun leefomgeving hier en nu, maar met dezelfde kansen voor daar en later. Wij stimuleren overheden, bedrijven en burgers om hieraan een bijdrage te leveren. Wij doen dit samen met vrijwilligers en organisaties die dezelfde (deel)doelen na streven. Ontwerp en opmaak: Frank de Wit, Zwolle

WT_omslag_NMO_2015

13-05-2015

14:10

Page 1

Doe mee met NME

2015-2016

Doe mee met NME Natuur en Milieu Educatie in Overijssel Voor basisonderwijs en BSO Samen voor een mooi en duurzaam Overijssel

Doe mee met NME Natuur en Milieu Educatie in Overijssel Voor basisonderwijs en BSO. Samen voor een mooi en duurzaam Overijssel

Recommend Documents