Algemene doelstelling Utrecht Vernieuwt - Krachtwijken Verbetering van de woon- en leefsituatie van een aantal buurten in Utrecht, de Krachtwijken in het bijzonder: Kanaleneiland, Overvecht, Ondiep, Zuilen-Oost en Hoograven.
Wat willen we bereiken ?
Wat gaan we daarvoor doen ?
1 Verbeterde kwaliteit van de
1.1 Opstellen en uitvoeren van integrale
woningen en de woonmilieus op DUO-
gebiedsplannen en stedenbouwkundige
locaties en in Krachtwijken.
randvoorwaarden voor de DUO-locaties
Kosten
1.2 Stimuleren en faciliteren van woningbouw- en
0
woningverbeteringsprojecten van corporaties in het kader van DUO. 1.3 Aanleg van hoofdinfrastructuur bij DUO locaties
2 Verbeterde situatie van en verbeterd
2.1 Uitvoeren van de wijkactieplannen
perspectief voor bewoners op het
en uitvoeringsprogramma’s in de vijf
gebied van wonen, werken, leren,
Krachtwijken.
integreren, veiligheid en gezondheid in de Krachtwijken Kanaleneiland, Overvecht, Ondiep, Zuilen-Oost en Hoograven Bedragen zijn in duizenden euro's.
66
6.785
1.7 Utrecht Vernieuwt – Krachtwijken 1.7.1 Wat willen we bereiken? Algemene doelstelling Verbetering van de woon- en leefsituatie van een aantal buurten in Utrecht, de Krachtwijken in het bijzonder: Kanaleneiland, Overvecht, Ondiep, Zuilen-Oost en Hoograven. Het programma Utrecht Vernieuwt - Krachtwijken richten zich met name op de buurten met relatief veel kwetsbare bewoners. De problemen in deze wijken zijn vaak groot en kunnen alleen doeltreffend worden aangepakt door een integrale benadering met fysieke en sociale maatregelen. Het programma Utrecht Vernieuwt - Krachtwijken staat voor betere wijken, meer mogelijkheden voor mensen om hun situatie te verbeteren, betere woningen en meer keuzemogelijkheden in woningen. Effectdoelstelling 1: Verbetering van kwaliteit Verbeterde kwaliteit van de woningen en woonkwaliteit op DUO-locaties en in krachtwijken. In de wijken kiezen we voor een strategie van twee sporen: Fysiek: investeren in vernieuwing van de wijk en woningdifferentiatie, zodat bewoners een wooncarrière in de wijk
• •
kunnen doorlopen en de wijken aantrekkelijker worden voor groepen elders uit de stad. Sociaal: kansen bieden aan de huidige bewoners zodat zij hun maatschappelijke positie kunnen verbeteren.
Het eerste spoor staat centraal in het programma Utrecht Vernieuwt. Utrecht Vernieuwt is erop gericht om de kernvoorraad op peil te houden, kwalitatief betere woningen en aantrekkelijke woonmilieus te realiseren. De opgave is om te komen tot een gevarieerder woningaanbod en daarmee een meer gevarieerde bevolkingssamenstelling in verschillende delen van de stad. Verbetering van de woningmarkt is noodzakelijk om beter aan te sluiten bij de vraag van de Utrechtse woonconsumenten. In het programma voeren we de werkzaamheden uit die zijn vastgelegd in de Raamovereenkomst De Utrechtse Opgave (10 juli 2001, herzien in 2005) en in het Mantelcontract 2 tot uitwerking van de raamovereenkomst ( 2005). Het programma betreft de renovatie en herstructurering van tal van woningcomplexen verspreid over de stad. Het tweede spoor staat centraal in de uitvoeringsprogramma’s van de vijf Krachtwijken. Zie hiervoor effectdoelstelling 2. Effectdoelstelling 2: Verbetering perspectief Verbeterde situatie van en verbeterd perspectief voor bewoners op het gebied van wonen, werken, leren, integreren, veiligheid en gezondheid in de Krachtwijken Kanaleneiland, Overvecht, Ondiep, Zuilen-Oost en Hoograven. De uitvoeringsprogramma’s van de vijf Krachtwijken bevatten een scala aan maatregelen om bewoners te activeren en te ondersteunen op het gebied van opvoeding en onderwijs, werkgelegenheid, vrije tijdsbesteding en wijkeconomie. De projecten die in het kader van het programma Krachtwijken worden uitgevoerd vormen een 'plus' op reguliere activiteiten op het terrein van wonen (programma’s Wonen en Monumenten en Utrecht Vernieuwt), werken (programma Sociale Zaken en Arbeidsmarktbeleid), leren (programma’s Onderwijs en Jeugd), integreren (programma Diversiteit en Integratie), veiligheid (programma Veiligheid) en gezondheid (programma Volksgezondheid). Voor een overzicht van activiteiten verwijzen wij naar de uitvoeringsprogramma's Kanaleneiland, Overvecht, Ondiep, Zuilenoost en Hoograven en naar de periodieke voortgangsrapportage.
67
Relevante omgevingsfactoren De uitvoering van het programma Utrecht Vernieuwt - Krachtwijken wordt mede bepaald door: Inhoudelijke prestatieafspraken met corporaties over onder andere doelgroepenwoningtypen, onrechtmatige
• • • •
bewoning, woonoverlast, verbeteren van de woonomgeving, sociale projecten enzovoort. Marktontwikkelingen. Regelgeving en plannen op nationaal en regionaal niveau, zoals het Regionaal Structuurplan en de aangescherpte milieunormeringen over de luchtkwaliteit. De economische crisis: de crisis zet de afzetbaarheid en daarmee de productie van woningen onder druk en leidt bovendien tot vertraging in projecten. Met de inzet van het Stimuleringsfonds Woningbouwproductie Utrecht streven wij ernaar de gevolgen van de crisis te beperken. Ook de aanpak in de Krachtwijken heeft last van de gevolgen van de crisis. De financiële positie van zowel gemeente, corporaties als welzijnsorganisaties en andere betrokken organisaties zal vragen om creatieve oplossingen. Alle zeilen zullen moeten worden bijgezet om de gestelde doelen in 2010 te kunnen realiseren.
Communicatie en participatie Om bewoners vertrouwen te geven in hun wijk en in de verbeteraanpak van hun wijk, is zorgvuldige communicatie van groot belang. Voor bouwprojecten is met de nota 'Bouwen aan Participatie' vastgesteld dat bewoners een rol krijgen in de ontwikkeling. Met name in de beginfase van een project worden bewoners gevraagd om mee te denken om op die manier de projecten te verbeteren en beter te laten aansluiten bij de wensen van bewoners. Per project wordt aan het begin het niveau van participatie vastgesteld. Over de uitvoering van het wijkactieplan wordt in elke wijk regelmatig en via diverse kanalen gecommuniceerd. Bij maatregelen en projecten die in de publiciteit komen, geven we consequent aan dat de maatregel onderdeel uitmaakt van de aanpak Krachtwijken, zodat inzichtelijk wordt voor bewoners welke concrete verbeteringen er in hun wijk tot stand worden gebracht. Daarnaast stimuleren we in elke wijk dat bewoners meedenken en -werken aan de aanpak van hun wijk. Realisatie
Begroting
Begroting
2008
2010
2013
42.700
42.700 10
Ntb
1.805
2.073
Ntb
1.350
1.800
3.000
1.189
1.390
1.900
454
920
2.000
1.786
1.990
3.000
5,7
5,8
6,0
Effectindicatoren 1.a
Omvang kernvoorraad Verkoop bestaande huurwoningen
1.b
(cumulatief vanaf 2001) Sloop op DUO locaties
1.c
(cumulatief vanaf 2001) Nieuwbouw sociaal op DUO locaties
1.d
(cumulatief vanaf 2001) Nieuwbouw vrije sector (huur en koop) op DUO locaties
1.e
(cumulatief vanaf 2001) Renovatie
1.f
(cumulatief vanaf 2001) Het buurtoordeel Krachtwijken benadert het gemiddelde
2.a
buurt-oordeelcijfer
Naar aanleiding van onduidelijkheid over de effectindicatoren bij de programmaverantwoording 2008 zijn deze indicatoren bijgesteld. De effectindicatoren zijn nu rechtstreeks gekoppeld aan de effectdoelstellingen en de doelstellingen uit de Raamovereenkomst Utrecht Vernieuwt. De begroting voor 2010 wijkt met name op het onderdeel 'nieuwbouw vrije sector' af van eerdere begrotingen. De actuele projectplanningen die afgesproken zijn tussen gemeente en corporatie zijn nu als uitgangspunt genomen.
10
Minimale kernvoorraad is 38.000 woningen (conform Prestatieafspraken)
68
1.7.2 Wat gaan we daarvoor doen? Woonomgeving Prestatiedoelstelling 1.1: Gebiedsplannen en randvoorwaarden Opstellen en uitvoeren van integrale gebiedsplannen en stedenbouwkundige randvoorwaarden voor de DUO-locaties. In 2010 willen we onder andere de volgende prestaties realiseren: Uitvoeren van Centrum Kanaleneiland met behulp van een gebiedsontwikkelingsmaatschappij.
• • • • • •
Uitvoeren van de gebiedsplannen (meerjarige uitvoeringsprogramma's) voor Overvecht-De Gagel en OvervechtSpoorzone: onder andere stedenbouwkundige randvoorwaarden voor de THEMA-dreven. Uitvoeren van het gebiedsplan Kanaleneiland-Noord. Opstellen en uitvoeren van het gebiedsplan Kanaleneiland-Zuid. Opstellen en uitvoeren van Masterplan Lauwerechten: onder andere stedenbouwkundige randvoorwaarden voor Lauwerecht 2 en 4. Voortzetten van de uitvoering van gebiedsplan Levenslustig Ondiep (onder andere stedenbouwkundige randvoorwaarden voor Omloop) met speciale aandacht voor sociale ontwikkeling.
Prestatiedoelstelling 1.2: Projecten van corporaties Stimuleren en faciliteren van woningbouw- en woningverbeteringsprojecten van corporaties. De corporaties zijn verantwoordelijk voor het realiseren van de nieuwbouw en woningverbetering. De gemeente speelt hierbij een stimulerende en faciliterende rol. Hieronder verstaan wij onder andere: het gezamenlijk zoeken naar ruimtelijke oplossingen: planbegeleiding en stedenbouwkundig advies.
• • •
het gezamenlijk zoeken naar financiële oplossingen (onder andere subsidieverwerving). financiële bijdrage aan kwalitatieve verbetering van de projecten, met name gericht op gebouwd parkeren.
In 2010 zal een evaluatie over DUO 1 en 2 afgerond worden. Doel van deze evaluatie is te komen tot een andere aanpak voor de uitvoering van de veranderingsopgave: een manier waarop de fysieke aanpak in de wijken gestimuleerd wordt, zodat de gewenste verandering beter en sneller tot stand komt. Prestatiedoelstelling 1.3: Hoofdinfrastructuur Aanleg van de hoofdinfrastructuur bij DUO-locaties. In het DUO-contract is afgesproken dat de gemeente verantwoordelijk is voor de aanleg van de hoofdinfrastructuur bij de DUO-locaties. Het gaat hier om voorzieningen die qua belang de woonstraat ver te boven gaan en die in combinatie met sloop en nieuwbouw van de woningen wordt aangelegd. Het kan hier gaan om ondergrondse infrastructuur in de vorm van kabels en leidingen, maar het gaat zeker ook om aanleg van groen, water en wegen. In 2010 willen we bij de volgende projecten hoofdinfrastructuur aanleggen (ISV-2 projecten): Loevenhout (Overvecht).
• • • •
Geuzenwijk (Zuilen). Hart van Hoograven (Hoograven). Kanaleneiland Centrum (Kanaleneiland).
Perspectief bewoners Prestatiedoelstelling 2.1: Uitvoering in de krachtwijken Uitvoeren van de wijkactieplannen en de uitvoeringsprogramma’s in de vijf Krachtwijken. Najaar 2009 wordt per krachtwijk de programmering voor 2010 en 2011 in beeld gebracht. De uitvoeringsprogramma’s 2008 – 2009 zijn daarbij uitgangspunt, met als richtlijn: continuïteit, tenzij…. Bij het vaststellen van de tweede voortgangsrapportage Krachtwijken (mei 2009) hebben wij besloten dat bij mogelijke herprogrammering de focus moet worden gelegd op werk, wijkeconomie en onderwijs en dat moet worden ingespeeld op de uitkomsten van de meting 2009 van de Monitor Krachtwijken.
69
Prestaties die we willen realiseren zijn: Uitvoeren van de projecten zoals opgenomen in de uitvoeringsprogramma’s 2010-2011 voor de vijf Krachtwijken.
• • • • •
Voeren van stedelijke regie en voortgangsbewaking op uitvoeringsprogramma's per wijk. Voortzetten en verbeteren van monitoring. Afspraken maken met stedelijke en landelijke instellingen over hun inzet in de Krachtwijken. Ontwikkelen van methoden van participatie en communicatie om betrokkenheid van bewoners bij aanpak te vergroten.
Het programma Krachtwijken wordt behalve door de gemeente gefinancierd door de corporaties (21,5 miljoen euro per jaar in de periode 2008 – 2018). Daarnaast draagt het Rijk voor de periode 2008-2010 17 miljoen euro bij aan het programma, waarvan 3,5 miljoen euro voor bewonersinitiatieven. De provincie heeft eenmalig 2 miljoen euro per krachtwijk (exclusief Hoograven) beschikbaar gesteld. Voor een overzicht van alle projecten in de Krachtwijken verwijzen we naar de vijf Wijkactieplannen. De voortgang van het programma is uitgebreid beschreven in de Voortgangsrapportage Krachtwijken van mei 2009. In meting 2009 van de Monitor Krachtwijken vindt u per wijk de ontwikkeling van de doelstellingen uit de wijkactieplannen.
1.7.3 Wat mag dat kosten? Rekening
Begroting
Begroting
Begroting
Begroting
Begroting
2008
2009
2010
2011
2012
2013
Lasten Utrecht Vernieuwt
0
0
0
0
0
0
Krachtwijken
6.161
0
6.785
5.065
9.065
9.065
Totaal lasten
6.161
0
6.785
5.065
9.065
9.065
Baten Utrecht Vernieuwt
0
0
0
0
0
0
Krachtwijken
4.676
0
0
0
0
0
Totaal baten
4.676
0
0
0
0
0
Saldo lasten en baten
1.485
0
6.785
5.065
9.065
9.065
Mutaties reserves Toevoeging reserves
19.476
0
6.625
1.275
0
0
Onttrekking reserves
0
0
5.000
5.000
5.000
5.000
20.961
0
8.410
1.340
4.065
4.065
Saldo na mutaties reserves Bedragen zijn in duizenden euro’s. Financiële toelichting Utrecht Vernieuwt
In 2010 zijn er (nog) geen middelen opgenomen voor de uitvoering van Utrecht Vernieuwt. Voor zover mogelijk willen wij deze projecten onderbrengen in de programmering van het Investeringsbudget Stedelijke Vernieuwing-3 (ISV-3). Dit programma zullen wij in het najaar aan u ter besluitvorming voorleggen. Krachtwijken Wij zetten 6,785 miljoen euro in ten behoeve van de uitvoering van wijkactieplannen en burgerinitiatieven. De gemeentelijke middelen voor Utrecht Vernieuwt en Krachtwijken voor de jaren 2008 tot en met 2010 zijn beschikbaar gesteld bij de begrotingsbehandeling 2008 en 2009 en bij de Bestuursrapportage 2008. Bij de Voorjaarsnota 2009 is besloten om tevens in 2012 en 2013 een aanvullend budget van 4 miljoen euro per jaar op te nemen, zodat de aanpak na 2011 voortgezet kan worden. 70
Toevoegingen en onttrekkingen aan reserves De toevoegingen aan de reserves van 6,625 miljoen euro bestaan uit een bedrag van 5,050 miljoen euro van het Rijk voor de uitvoering van wijkactieplannen en een bedrag van 1,575 miljoen euro voor burgerinitiatieven. De onttrekkingen aan de reserve van 5,0 miljoen euro worden ingezet voor de uitvoering van wijkactieplannen in de Krachtwijken.
71
