Wanneer U Vast Chip Brogden “Maar gij, zalf uw hoofd, als gij vast, en was uw gelaat, om u niet bij uw vasten aan de mensen te vertonen, maar aan uw Vader, die in het verborgene is; en uw Vader, die in het verborgene ziet, zal het u vergelden.” (Matteüs 6:18) Wij hebben gemerkt dat er behoefte bestaat aan een duidelijke instructie als het gaat om gebed en vasten, en van deze twee schijnt het vasten nog het minst begrepen te zijn, of er wordt het minst onder Christenen over gesproken. Mensen in de Westerse wereld hebben heel weinig ervaring met vasten, terwijl mensen in de Oosterse wereld er juist heel veel ervaring mee hebben. Het zijn niet alleen Christenen die vasten; de meeste religieuze mensen in het Oosten onderhouden op een of andere manier een vasten, ongeacht hun geloof. Dat het Jezusʼ bedoeling is dat Zijn discipelen vasten, wordt duidelijk uit de woorden, “… wanneer gij vast …” (Matteüs 6:16; NBG) Als een mens er zelf over kon beslissen zou Hij gezegd hebben, ʻINDIEN gij vastʼ. Het woord WANNEER houdt in dat er omstandigheden zullen zijn wanneer van een discipel gevraagd wordt om een tijd lang te vasten. Dit lijkt een uitgemaakte zaak. Vasten is net zozeer onderdeel van het leven van een discipel als gebed; vandaar dat de Heer in Zijn onderwijs aan de discipelen ʻWanneer gij bidtʼ verbindt met ʻWanneer gij vastʼ (Matteüs 6:5; NBG). Ik herhaal dat het gebrek aan duidelijke richtlijnen in de Bijbel over HOE men moet vasten verklaard kan worden uit het feit dat vasten een veel voorkomende praktijk in het Oosten was en is, en mensen wisten hoe zij het moesten doen. Wat praktisch advies hierover kan helpen als men niet zo ervaren is, maar men wel voelt dat de Heer u aanspoort om Zijn aangezicht te zoeken met gebed en met vasten. Laten wij eerst de geschiedenis van het vasten in de Bijbel nagaan en welke waarde het heeft voor de Kerk vandaag. BIJBELSE VOORBEELDEN VAN VASTEN De meest opmerkelijke voorbeelden van vasten vinden wij in het leven van de profeten. De profetische bediening is onontkoombaar verbonden met vasten. Mozes vastte bij twee afzonderlijke gelegenheden veertig dagen lang (Deuteronomium 9:9, 18). Elia vastte veertig dagen in de woestijn (1 Koningen 19:8). Jezus vastte ook veertig dagen (Lukas 4:2). Daniël vastte verschillende keren, en hij geeft ons nog het meeste inzicht in de verschillende manieren om te vasten (Daniël 1:8; 9:3; 10:2, 3). Esther vroeg de Joden voor haar te vasten door drie dagen lang niet te eten of te drinken (Esther 4:16). David vastte vaak als manier om het verdriet over zijn zonden te tonen (2 Samuël 12:16-20; Psalm 69:11; Psalm 109:24). Ezra en Nehemia waren beiden mensen van vasten en gebed (Ezra 8:21; Nehemia 1:4). De Joden onderhielden regelmatig een vasten als onderdeel van de Wet van Mozes, en in crisistijd was het het vaste patroon dat men een vasten uitriep (Joël 1:13, 14). Zelfs de boze koning Achab kreeg enige genade van God omdat hij zich verootmoedigde met gebed en vasten (1 Koningen 21:25-29). Vasten is dus niet beperkt tot heiligen of bijzonder toegewijden. Ninevé was de hoofdstad van Assyrië, een van de eerste 1
wereldmachten, en een heidense samenleving. En toch, toen Jona preekte dat Ninevé veertig dagen later vernietigd zou worden, was de reactie uitzonderlijk en verrassend: “De mensen van Ninevé geloofden in God. Zij riepen een vasten uit en trokken rouwgewaden aan, van de grootste tot de kleinste onder hen. Toen dat woord de koning van Ninevé bereikte, stond hij op van zijn troon, legde zijn staatsiegewaad af, hulde zich in een rouwgewaad en ging in het stof zitten. En in Ninevé werd op bevel van de koning en zijn rijksgroten omgeroepen: Mens en dier, runderen en schapen, mogen niets eten, niet grazen en geen water drinken. Mens en dier moeten in rouwgewaden gehuld zijn en met kracht tot God roepen. Zij moeten zich bekeren, ieder van zijn slechte weg en van het geweld dat aan zijn handen kleeft. Wie weet zal God Zich omkeren, berouw hebben en Zijn brandende toorn laten varen, zodat wij niet omkomen! Toen zag God wat zij deden, dat zij zich bekeerden van hun slechte weg. En God kreeg berouw over het kwade dat Hij gezegd had hun te zullen aandoen, en Hij deed het niet.” (Jona 3:5-10) Het is bijzonder dat de Assyriërs tijdens deze periode van nationale bekering zelfs de dieren niet toestonden te eten of te drinken. Dit heeft zijn weerga in de rest van de wereld nog niet gehad. Vasten is niet beperkt tot het Oude Testament. De Schrift zegt ons dat Anna de Tempel nooit verliet, maar dag en nacht de Heer diende met gebed en vasten (Lukas 2:37). Johannes de Doper en zijn discipelen vastten, net als de Farizeeën (Matteüs 9:14). Jezus zei dat Zijn discipelen, als Hij eenmaal naar de hemel was teruggekeerd, zouden vasten (Matteüs 9:15). En dat deden zij ook. Omdat Cornelius vastte en bad, werd het Evangelie voor het eerst in zijn huis aan de Heidenen verkondigd, waardoor vast kwam te staan de Christus niet alleen de Redder van de Joden was, maar van de hele wereld (Handelingen 10:30). Vasten en gebed ging vooraf aan de eerste zendingsreis van Paulus, wat de hele wereld op zijn kop zou zetten (Handelingen 13:2, 3). De apostelen vastten en baden telkens wanneer zij ouderlingen bevestigden in de kerken die zij gesticht hadden (Handelingen 14:23). Paulus beval aan dat echtelieden, met onderling goedvinden en met als doel vasten en gebed, geen betrekkingen zouden hebben (1 Korintiërs 7:5). Zelf vastte hij dikwijls (2 Korintiërs 6:5; 11:27). HET DOEL VAN HET VASTEN Als wij de tijd nemen om bovengenoemde Bijbelteksten door te lezen, ontdekken wij dat er vooral vier redenen waren waarom men vastte. Het is tijd om te vasten wanneer: 1. wij de Heer willen bedienen (Anna, de gelovigen in Antiochië); 2. wij persoonlijke wroeging en verdriet willen tonen over onze zonden (David, Ninevé, Achab), of over die van anderen (Daniël, Nehemia, Ezra); 3. wij openbaring en aanwijzingen nodig hebben over de toekomst (Daniël, Cornelius, de apostelen); 4. wij tijden doormaken van grote geestelijke crisis en strijd (Jezus, Mozes, Elia, Daniël, Esther, Paulus). 2
Onze studie van de bovenstaande voorbeelden toont ook vier soorten vasten. Waaronder: 1. DE BOVENNATUURLIJKE VASTEN—door direct ingrijpen van God verder gaan dan de mens normaal kan opbrengen, zoals de veertig dagen van Mozes waarin hij at noch dronk. Normaal gesproken kan een mens niet langer dan drie of vier dagen zonder water. Dit was een bovennatuurlijk vasten en zal waarschijnlijk niet meer voorkomen. 2. DE TOTALE VASTEN—zonder te eten of te drinken, zoals Esther en Ninevé deden. Zware tijden vragen om ingrijpende maatregelen, en de dreiging van verwoesting voor een heel volk of stad zou om een dergelijk vasten vragen. Dit moet men nooit langer dan drie dagen proberen vol te houden en dan alleen als de Heer er geen enkele twijfel over laat bestaan. 3. DE NORMALE VASTEN—niet eten maar wel drinken. Dit is de traditionele en meest voorkomende manier van vasten, en het is het soort vasten dat Jezus in de woestijn deed. Wij weten dit omdat de Bijbel zegt dat Hij honger kreeg, maar er staat niet dat Hij dorst had (Lukas 4:2). Een normale vasten duurt niet altijd even lang, variërend van één maaltijd, tot één dag, drie dagen, zeven dagen of zelfs eenentwintig dagen, maar nooit langer dan veertig dagen. 4. DE GEDEELTELIJKE VASTEN—een speciaal dieet houden, maar zich niet per se van alle voedsel onthouden. Daniël beheerste dit soort vasten perfect, en het is het beste voor hen die om gezondheids- of andere redenen niet zonder voedsel kunnen. Dit was het soort vasten dat Daniël hield toen hij vlees en wijn weigerde en om peulvruchten en water vroeg. Bij een andere gelegenheid nam hij dezelfde vasten in acht en onthield hij zich ook van ʻlekker broodʼ, waarmee misschien een of andere soort gebak of delicatesse bedoeld werd. Het is bekend dat Charles Wesley vastte door alleen brood te eten en water te drinken. Een gedeeltelijke vasten kan ook betekenen dat men een aantal dagen achtereen niet ontbijt, of maar één maaltijd per dag eet. De mogelijkheden voor dit soort vasten zijn eindeloos, en voor een onervaren persoon is het goed om hiermee te beginnen. DE VOORBEREIDING VOOR HET VASTEN Het is beter een leven te leiden van voortdurend vasten en gebed dan plotseling in een situatie terecht te komen die om vasten vraagt en dan helemaal niet in staat zijn zich van eten of drinken te onthouden. Wij kunnen te allen tijde bescheiden zijn in ons leven, eten en drinken, en dat hoort ook zo. Als wij eraan gewend zijn alles maar te eten wat wij willen, dan zal het moeilijk zijn om op de Heer te reageren als Hij van ons vraagt Zijn aangezicht met vasten te zoeken. Dus moeten wij op onze hoede zijn, en voortdurend waken en bidden, zodat wij meteen kunnen reageren als de omstandigheden dat van ons vragen. Misschien hebben wij helemaal geen tijd om ons voor te bereiden, maar de situatie kan zo acuut zijn dat wij alles waar wij mee bezig zijn laten vallen, als bijvoorbeeld een woord als dat Jona kreeg onder onze aandacht gebracht wordt. Ons gedrag moet zodanig zijn dat wij klaar staan op het moment dat de Heer dat van ons vraagt. Dan kan het zijn dat u voelt dat de Heer u oproept om te vasten en te bidden, maar dat u zelf mag bepalen wanneer u ermee begint. Neem bijvoorbeeld het geval dat de Heer mij op het hart legt dat ik mij moet voorbereiden op een tijd van vasten en gebed. Als reactie hierop vraag ik de Heer om aanwijzingen om wat voor vasten het gaat en hoe lang. Hoe langer en intenser de vasten moet zijn, hoe meer wij ons moeten voorbereiden. Ik wil mijn agenda eraan aanpassen zodat ik langer kan bidden. Ik begin ook vast minder te eten nog voordat de vasten begint. Dat maakt de overgang gemakkelijker. Als je je de dag vóór de 3
vasten begint, nog volstopt met eten, haal je de bedoeling van de vasten onderuit. Ook breng ik mijn vrouw op de hoogte zodat zij er rekening mee kan houden. Andere keren is het een geheim tussen mij en de Heer. Dus dit zijn een paar dingen om rekening mee te houden. Daar komt dan bij dat, als u zwanger bent of om medische redenen, zoals diabetes of een eetstoornis, niet zomaar aan een vasten kunt beginnen, het beter is dat u uw arts raadpleegt voordat u van uw normale eetpatroon afwijkt. Het is verstandig uw arts te vertellen dat u om religieuze redenen wilt vasten en om zijn of haar advies te vragen voordat u eraan begint. Het lichaam past zich in stappen aan het vasten aan. Daarom is het dom om aan een vasten van veertig dagen te beginnen, als u nooit eerder langer dan één dag heeft gevast. Het is beter het in het begin kalm aan te doen. Als u getrouw bent in een paar korte vastenperiodes, komen de langere vanzelf. Aangezien ons bidden en vasten in het verborgene moeten geschieden, hebben wij er niets aan te proberen lang te vasten, als wij daar geestelijk en lichamelijk niet op voorbereid zijn. U moet een duidelijke aanwijzing of reden hebben waarom u vast. Wij hebben geen gebod om bepaalde dagen of maanden in acht te nemen waarin wij moeten vasten. Dus de enige geldige reden om aan een vasten te beginnen is wanneer wij de leiding van de Heer voelen om dat te doen in reactie op een van de vier soorten situaties die hierboven opgesomd zijn. Er zijn geneeskundige voordelen verbonden aan het vasten, maar ik wil wel zeggen dat, als u om die redenen vast of om af te vallen, dan vast u niet voor de Heer. Wij willen een weldaad aan Zijn Koninkrijk doen, en niet onze eigen belangen behartigen. Zodoende moeten wij weten wat het doel is van ons vasten voordat wij eraan beginnen, zodat onze gebeden en voorbeden op dat doel gericht zullen zijn. Wij willen de Heer niet in een doosje stoppen, maar wij benadrukken wel dat wij met ons vasten een specifiek doel willen bereiken en een bepaald resultaat behoren te verwachten. Wij kunnen niet vasten tot de hele wereld gered is: dat is niet specifiek en ook niet redelijk. Wij kunnen zelfs niet vasten tot één bepaalde persoon gered is, laat staan een natie, want wij kunnen niet met onze gebeden over andere mensen dwang uitoefenen. Ons vasten zal God niet veranderen, en anderen ook niet, maar het zal wel ONS veranderen. Dus wij mogen vasten voor specifieke antwoorden op gebed, zoals openbaring, aanwijzingen, vergeving van zonden, enz. Het moet specifiek zijn zodat wij de doeltreffendheid van onze inspanningen kunnen meten. Als wij het antwoord dat wij zoeken eenmaal hebben, heeft ons vasten haar doel bereikt. TERWIJL U VAST Voor degenen die vasten levert het enorme tijdwinst op. Door niet te eten komen er minuten, soms uren per dag vrij. Op de eerste plaats besteden wij veel tijd en aandacht aan eten: het gaan winkelen, het klaarmaken van het eten, het opeten zelf en daarna moet er nog opgeruimd worden. Als wij drie maaltijden vasten, hebben wij meestal twee of drie uur extra tijd om aan gebed of studie van het Woord besteden. Deze tijd is heel kostbaar als wij vasten en wij zouden die beter niet op een andere manier besteden. Bovendien heeft ons lichaam, wanneer wij vasten, niet zoveel slaap nodig als normaal. Na een paar dagen komt onze spijsvertering tot rust, en met verminderde lichaamsfuncties hebben wij minder slaap nodig. Wij hebben tijdens een periode van vasten misschien genoeg aan vijf uur slaap, als daarbuiten zeven uur nodig was. Slapeloosheid komt vaak 4
voor als men vast, en daar moeten wij dankbaar om zijn, want dan hebben wij nog meer tijd om te bidden en Gods aangezicht te zoeken. Helemaal in het begin al doen zich een paar lichamelijk neveneffecten voor. Dit hangt af van het soort vasten waaraan wij begonnen zijn. Mensen die werken en met een gezin om voor te zorgen zouden een gedeeltelijke vasten moeten overwegen, en fruit- en groentesappen moeten drinken maar niet eten. Hierdoor krijgt het lichaam niet alleen de nodige vitaminen binnen die nodig zijn om uw activiteiten voort te zetten, maar u bent ook niet zo duizelig en zwak als sommige mensen die alleen maar water drinken. Ongeacht het soort vasten dat u kiest, is het normaal honger te hebben, wat duizelig te zijn en weinig energie en wat hoofdpijn te hebben. Deze symptomen verdwijnen uiteindelijk weer en na de eerste paar dagen worden zij al meteen minder. Denk er alleen aan dat u zich langzaam beweegt als u gaat zitten of opstaat. Uiteindelijk houdt elk hongergevoel op, en u denkt dat u nooit meer voedsel nodig heeft! Dit is het gevolg van de opgeslagen gifstoffen die afgevoerd worden, en uiteindelijk voelt u zich veel beter. Vasten is een natuurlijke zuivering voor lichaam èn ziel. Uw libido neemt af wanneer u vast. Verwacht dat, aangezien voedsel heel dicht aanleunt bij de seksuele drift. Dit is de reden waarom Paulus het belangrijk vindt dat de ene partner vast met goedvinden en medewerking van de ander. Zij die een onbekeerde partner hebben, hebben in zulke zaken speciale leiding van de Heer nodig. Geestelijk gesproken zijn er ook neveneffecten. Wij zijn ons meer bewust van geestelijke zaken, en wij voegen eraan toe dat de dingen waar wij ons tijdens onze vasten van bewust worden niet altijd van de Heilige Geest zijn. Wees niet voor die dingen bevreesd, maar toets, zoals altijd, alles en behoud het goede. Maak niet de fout te denken dat elke stem, indruk, droom of visioen, die u tijdens uw vasten krijgt dus van God komt. Als wij dat doen, stellen wij ons open voor ernstige dwaling. Wij moeten op de Heer wachten en, zoals altijd, niet op gevoelens leven. Tijdens het vasten is het belangrijk discreet te zijn en goed gemotiveerd. In de Bijbel wordt vaak gesproken over mensen die om de verkeerde redenen vastten, en God zei dat Hij geen acht zou slaan op hun vasten (Jesaja 58; Jeremia 14:12). Wij willen niet vergeefs vasten, of om door mensen gezien te worden of hun goedkeuring weg te dragen. Wij willen niet de aandacht op onszelf vestigen. Er wordt een verhaal verteld over een monnik die met verschillende anderen aan tafel ging, maar zijn eten weigerde toen het werd opgediend, en openlijk zei dat hij alleen water en een beetje zout wilde nuttigen, want hij was aan het vasten. De abt zei, ʻHet was beter geweest als je met ons had meegegeten dan dit zo in het openbaar bekend te maken.ʼ Mensen nodigen u normaal gezien uit beleefdheid uit aan tafel. Als u aan het vasten bent, dan kunt u gemakkelijk zeggen, ʻNee, dank u, ik ben vandaag op een speciaal dieet!ʼ De meeste mensen zullen niet proberen u daarvan af te houden, en bieden u vanaf dan geen eten meer aan. Als zij vragen wat voor dieet het is, zeg ze dan dat het een vloeibaar dieet is. Of u kunt gewoon zeggen dat u al gegeten heeft; en als u zich tijdens uw vasten aan het Woord van God heeft gevoed, dan klopt die uitspraak helemaal met wat Jezus Zijn discipelen heeft gezegd, “Ik heb voedsel te eten waarvan u geen weet hebt. … Mijn voedsel is dat Ik de wil doe van Hem Die Mij gezonden heeft … .” 4:32-34) NA HET VASTEN 5
Als de vasten voorbij is, moeten wij op dezelfde manier te werk gaan als toen wij begonnen zijn. Wij moeten onze voedselinname langzaam verhogen naar de gebruikelijke hoeveelheid—of minder, indien mogelijk. Uw maag kan niet meer zoveel eten opnemen, waardoor er niet meer zo veel voedsel nodig is om ons een vol gevoel te geven. Hier moeten wij van profiteren en ons niet volproppen. Als wij dan de volgende keer vasten is er minder lichamelijke voorbereiding nodig. Ik herhaal, de manier waarop wij de vasten beëindigen hangt af van het soort vasten dat wij gehouden hebben en hoe lang. Na een vasten van een of twee dagen kan men zonder complicaties meteen weer als altijd beginnen met eten. Na een langere vasten is het beter de eerste dag te beginnen met wat soep, de volgende dag wat fruit en groenten te eten, en de derde dag vaster voedsel. Doe wat u goed lijkt, maar ga niet vlak na een vasten uitgebreid tafelen. Het zal zowel fysiek als geestelijk een negatieve invloed hebben. Wij beschouwen vaak ons dagelijks brood als zo vanzelfsprekend. Vasten geeft ons weer een gezond respect en ontzag voor Gods voorziening. De eerste maaltijd na een vasten is heilig, en u kunt de vasten afronden door Brood en Wijn te nemen. Wij behoren God zeker te danken als wij met een grotere waardering voor het eten op ons bord weer met eten beginnen. ER IS GROTE NOOD Wij willen dit onderwijs vooral aan het Lichaam van Christus geven omdat de Heer zoʼn grote Nood heeft aan mensen die Zijn aangezicht met gebed en vasten zoeken. Er valt nog zoveel meer over te zeggen, maar wij willen onze broeders en zusters praktische beginselen geven waarmee zij dit heilige en noodzakelijke werk kunnen aanvangen. Als u meer vragen heeft die tijdens uw vasten opkomen, of u heeft op dit gebied praktische hulp nodig, laat het ons dan alstublieft weten. Moge de Heer Zijn volk sterken terwijl wij gedurende deze gevaarlijke tijden Zijn Wil en Zijn Koninkrijk zoeken.
6
