WAARDERINGSKAMER
Waarderingskamer Werkplan 2008
De Waarderingskamer bevordert het vertrouwen in een adequate uitvoering van de Wet WOZ
Versie 1.1 vastgesteld door de Waarderingskamer op 14 december 2007
1
WERKPLAN 2008 VERSIE 1.1
14JDECEMBER 2007
Inhoudsopgave 1. 2. 3. 4.
Leeswijzer........................................................................................................................... 3 De Waarderingskamer ........................................................................................................ 4 Wat ons drijft ...................................................................................................................... 5 De focus op inwoners en bedrijven .................................................................................... 7 4.1 Inleiding ..................................................................................................................... 7 4.2 Wie zijn belanghebbend en wat mogen zij verwachten ............................................. 7 4.3 Aanpak 2008 .............................................................................................................. 8 4.4 Risico’s....................................................................................................................... 8 5. De WOZ en de basisregistraties ....................................................................................... 10 5.1 De positie van de WOZ in het stelsel van basisregistraties verder uitwerken ......... 11 5.2 Begeleiden van de invoering van de Basisregistraties Adressen en Gebouwen ...... 11 5.3 Begeleiding van het wetgevingstraject..................................................................... 12 5.4 Realiseren van de basisregistratie WOZ .................................................................. 12 5.5 Volgen en beïnvloeden van ontwikkelingen in de omgeving .................................. 12 5.6 Risico’s..................................................................................................................... 13 6. Toezicht op en monitoring van de WOZ uitvoering......................................................... 15 6.1 Het toezicht in 2008 ................................................................................................. 15 6.2 Bijzondere aandachtspunten..................................................................................... 16 6.3 Risico’s..................................................................................................................... 18 7. Ondersteuning................................................................................................................... 21 7.1 Ondersteuning Waarderingskamer, commissies en overige overlegplatforms ........ 21 7.2 Voorlichting en communicatie ................................................................................. 21 7.3 Risico’s..................................................................................................................... 22 8. Organisatieontwikkeling................................................................................................... 24 8.1 Ontwikkeling in de wijze van toezicht houden ........................................................ 24 8.2 Evaluatie jaarlijks toezicht afronding herwaardering............................................... 24 8.3 Effecten Kaderwet zelfstandige bestuursorganen .................................................... 24 8.4 Risico’s..................................................................................................................... 25 9. Personeel en organisatie ................................................................................................... 26 9.1 Omvang personeelsbestand ...................................................................................... 26 9.2 Aandachtsgebieden................................................................................................... 26 9.3 Ondersteunende informatievoorziening en ICT....................................................... 27 9.4 Risico’s..................................................................................................................... 27 10. Slotwoord ..................................................................................................................... 29
2
WERKPLAN 2008 VERSIE 1.1
1.
14JDECEMBER 2007
Leeswijzer Dit werkplan beschrijft op hoofdlijnen wat de Waarderingkamer in 2008 gaat doen. In 2008 gaan we vooral voort op de ingeslagen weg. We zetten verdere stappen in de richting van systeemtoezicht, waarbij de Waarderingskamer interne beheersingsmaatregelen bij gemeenten stimuleert en controleert. Waar de getroffen beheersingsmaatregelen dit mogelijk maken, werken we aan het afbouwen van het toezicht op de primaire processen en de geleverde producten. In het licht van onze missie gaan we de directe belanghebbenden bij de WOZ-taxaties (inwoners en bedrijven) meer informeren over de resultaten van ons toezicht. Zo wordt toezicht horizontaler. De Waarderingskamer heeft een meerjarenvisie ontwikkeld op basis waarvan zij haar toezicht vorm geeft. Voor deze meerjarenvisie en de instrumenten die wij bij het reguliere toezicht hanteren, verwijzen wij naar het Strategiedocument toezicht Waarderingskamer dat op onze internetsite is gepubliceerd. Binnen deze toezichtstrategie kunnen per jaar inhoudelijke speerpunten worden gekozen. In dit werkplan wordt aangegeven dat wij ons inhoudelijk vooral richten op de communicatie over de WOZ-taxatie door de gemeente met de inwoners. Onder deze communicatie valt bijvoorbeeld de kwaliteit van het taxatieverslag en de wijze waarop dit taxatieverslag (via de met DigiD ontsloten persoonlijke internetpagina) wordt verstrekt. Maar ook de contacten in het kader van bezwaarprocedures en de duidelijkheid van uitspraken zijn hierbij van belang. In hoofdstuk 2 wordt ingegaan op de formele rol en op de samenstelling van de Waarderingskamer. In hoofdstuk 3 schetsen wij kort hoe wij met ons werk proberen bij te dragen aan de Andere Overheid. De hoofdstukken 4 en 5 geven uitwerking aan een tweetal in dit verband voor ons belangrijke thema’s waaraan wij werken. Hoofdstuk 6 en volgende geven tot slot invulling aan het meer reguliere deel van het werk, dat wij in 2008 uitvoeren. Daarbij worden tevens de voornaamste risico’s vermeld, die wij daarbij op dit moment onderkennen. Bij de risico’s wordt onderscheid gemaakt tussen risico’s in de omgeving (O) van de Waarderingskamer optreden en risico’s die hun oorzaak vinden in de bedrijfsvoering van de Waarderingskamer zelf (W). De Waarderingskamer heeft geen (grote) invloed op het al dan niet optreden van het eerste type risico’s. We volgen de ontwikkeling en trachten de negatieve gevolgen van een dergelijk risico te beperken indien het zich voordoet. Het al dan niet optreden van tweede type risico (W) valt wel binnen de verantwoordelijkheid van de Waarderingskamer. Wij doen er alles aan om die risico’s te vermijden of de gevolgen ervan te beperken..
3
WERKPLAN 2008 VERSIE 1.1
2.
14JDECEMBER 2007
De Waarderingskamer De Waarderingskamer is een zelfstandig bestuursorgaan met rechtspersoonlijkheid. Zij houdt op basis van de Wet waardering onroerende zaken (Wet WOZ) toezicht op de uitvoering van de Wet WOZ door gemeenten. Volgens de Wet WOZ moeten gemeenten jaarlijks de waarden van de onroerende zaken binnen hun grondgebied vaststellen. Op basis van deze wet worden de vastgestelde waarden geleverd aan de Belastingdienst en aan de waterschappen, zodat deze waarde als heffingsmaatstaf wordt gebruikt voor de onroerendezaakbelastingen, de waterschapsomslag gebouwd en het eigenwoningforfait. Daarnaast bepaalt de WOZ-waarde de voor ondernemingen beschikbare fiscale afschrijvingsruimte voor hun onroerende zaken. De gemeentelijke gegevens worden ook geleverd aan het CBS ten behoeve van het bepalen van de hoogte van de uitkering aan gemeenten uit het gemeentefonds. De Waarderingskamer is tevens belast met het adviseren van de Minister van Financiën over zaken die verband houden met de inhoud of de uitvoering van de Wet WOZ. Verder bevordert de Waarderingskamer een adequate uitvoering van de Wet WOZ door het organiseren van of bijdragen aan coördinerende activiteiten die tot doel hebben de uitvoering van de Wet WOZ te optimaliseren. Ten slotte is de Waarderingskamer belast met het op verzoek doen van uitspraken in geschillen tussen gemeenten en afnemers in het kader van de Wet WOZ. Missie In het licht van het bovenstaande heeft de Waarderingskamer haar missie als volgt geformuleerd: De Waarderingskamer bevordert het vertrouwen in een adequate uitvoering van de Wet WOZ. Samenstelling De Waarderingskamer bestaat uit leden afkomstig van de partijen die de WOZ waarden van onroerende zaken gebruiken, te weten gemeenten, waterschappen en de Belastingdienst. De Waarderingskamer heeft naast de delegaties uit het openbaar bestuur ook onafhankelijke leden, afkomstig uit de wereld van de wetenschap en de rechtspraak. Voorts zijn er adviserende leden, die de meest belanghebbende ministeries en de provincies vertegenwoordigen. De Waarderingskamer rapporteert enkele malen per jaar aan de Minister van Financiën. Commissies en secretariaat De Waarderingskamer wordt bij haar werkzaamheden geadviseerd door diverse commissies. Daarnaast wordt zij ondersteund door een secretariaat dat is belast met de feitelijke uitvoering van de toezichthoudende werkzaamheden en de uitvoering van de besluiten. Bij het secretariaat werken 21 mensen. De begroting van de Waarderingskamer voor 2008 beloopt een bedrag van ruim € 2,3 mln.
4
WERKPLAN 2008 VERSIE 1.1
3.
14JDECEMBER 2007
Wat ons drijft De inwoners van ons land mogen erop vertrouwen dat de overheid betrouwbaar en slagvaardig werkt. Dat geldt evenzeer voor de uitvoering van grote projecten als de aanleg van infrastructuur als voor het heffen van belastingen. De notie dat de overheid zich kon verbeteren, is al weer enige jaren terug neergelegd in de visie op de “Andere Overheid”. Hierin wordt richting gegeven aan een overheid die niet naar de bekende weg vraagt, klantgericht is, zich niet voor de gek laat houden, weet waar ze het over heeft en bovenal, haar zaken op orde heeft. Vanuit deze visie op een Andere Overheid is de afgelopen jaren door de overheid onder andere sterk ingezet op: - het ontwikkelen van frontoffices waar mensen met hun vragen geholpen worden, zonder alle afzonderlijke loketten langs te moeten; - de elektronische dienstverlening, zodat mensen in veel gevallen hun zaken vanuit huis met de overheid kunnen regelen - het ontwikkelen van basisregistraties, zodat de meest gebruikte gegevens over inwoners, gebouwen etcetera overal binnen de overheid bekend zijn, zodat dus niet telkens opnieuw hoeven te worden gevraagd. Al deze ontwikkelingen raken ook de wijze waarop de WOZ wordt uitgevoerd. De Waarderingskamer, (de bij de WOZ-uitvoering betrokken afdelingen van) gemeenten en de afnemers (belastingdienst en waterschappen) zijn een onderdeel van de overheid en daarmee spelers die samen de Andere Overheid realiseren. Met elkaar zorgen we ervoor dat we stappen zetten in de richting van de andere overheid, die in de visie wordt geschetst. Onze missie sluit daarop naadloos aan. Bij de invulling daarvan kijken we uiteraard naar hetgeen er in ons eigen WOZ aandachtsgebied moet gebeuren. Maar we kijken daarbij ook naar het grotere geheel, waarbinnen de Andere Overheid wordt vormgegeven en naar de samenhang die deze ambities met ons werkterrein hebben. De Waarderingskamer stimuleert gemeenten producten en diensten te ontwikkelen, waardoor de inwoners zich op het terrein van de WOZ beter bediend voelen. Wij kijken daarbij over de grenzen van de WOZ heen. We gaan na welke ontwikkelingen in de aanpalende gebieden plaatsvinden of welke ontwikkelingen daar naar onze mening plaats zouden moeten vinden om vanuit het perspectief van de inwoners tot optimale dienstverlening te komen. We dragen in dat kader bij aan het realiseren van het stelsel van basisregistraties. Niet alleen door het realiseren van de basisregistratie WOZ, maar ook door alert te zijn op de samenhang in het stelsel, die in de WOZ als op geen andere plek tot uiting komt. Samenhang betreft daarbij zowel de werkzaamheden voor de bijhouding van de registraties, maar vooral ook de samenhang in communicatie(middelen) met inwoners en bedrijven. Het toezicht en de coördinatie van de Waarderingkamer zelf is er vooral op gericht gemeenten te stimuleren een goede WOZ-dienstverlening in de richting van hun inwoners en de binnen hun grenzen gevestigde bedrijven te realiseren. Zelf stellen we 5
WERKPLAN 2008 VERSIE 1.1
14JDECEMBER 2007
ons terughoudend op in contacten met degenen die de WOZ-beschikkingen ontvangen. De individuele beschikking is immers een zaak tussen gemeente, belanghebbende en eventueel de rechter. Op deze indirecte manier werken we aan het bevorderen van het vertrouwen in een adequate WOZ-uitvoering door gemeenten. Tot op heden stoelt het toezicht vooral op onze eigen waarnemingen en bevindingen. Wij willen de wijze waarop het vertrouwen van inwoners en bedrijven in de WOZ-uitvoering door de gemeente zich ontwikkelt, meer invloed geven op de vraag waar en waarop wij toezicht houden.
6
WERKPLAN 2008 VERSIE 1.1
4.
14JDECEMBER 2007
De focus op inwoners en bedrijven 4.1
Inleiding Tot op heden hielden wij toezicht op het WOZ proces vanuit de invalshoek dat toezicht ertoe leidt dat betere WOZ-beschikkingen (taxaties op marktniveau met een adequaat taxatieverslag) worden genomen. De goede kwaliteit van de WOZwaarden doet het vertrouwen, dat inwoners en bedrijven in de WOZ-uitvoering hebben, toenemen. In 2008 willen we naast het reguliere toezicht op de kwaliteit van de WOZtaxatie, ook andere factoren in het toezicht betrekken die het vertrouwen van inwoners en bedrijven rechtstreeks beïnvloeden. De bestaande producten van gemeenten die bijdragen aan vertrouwen, zullen wij verder optimaliseren. Naast het verbeteren van producten en diensten gaan we ook na hoe we het “vertrouwen” van inwoners en bedrijven in de WOZ meer systematisch kunnen “meten” en hoe we het resultaat ervan van invloed kunnen laten zijn op ons toezicht.
4.2
Wie zijn belanghebbend en wat mogen zij verwachten Vanuit de optiek van de WOZ bestaan er veel typen “belanghebbenden”. Voorbeelden zijn de groot-industriële ondernemingen, de bakker op de hoek, de agrariër in de polder, de woningcorporatie of belegger met duizenden woningen in beheer, de eigenaar van een villa of de starter op de woningmarkt die net zijn eerste appartement heeft gekocht. Vertrouwen in een adequate uitvoering is bij de te onderscheiden categorieën gestoeld op uiteenlopende belangen en opvattingen. Zij allen moeten zich rechtvaardig behandeld voelen. De basis van de WOZ ligt immers in een eerlijke verdeling van belastingdruk op basis van de geldende WOZ-waarde. De onderlinge verhoudingen daarvan moeten dus goed zijn. Onderlinge verschillen moeten verklaard kunnen worden. Daarnaast mogen belanghebbenden er op vertrouwen dat de WOZ waarde in absolute zin een goede weerspiegeling is van de waarde in het vrije economische verkeer. De maximale hoogte van zijn (tweede) hypotheek is vaak afhankelijk van de WOZ-waarde. Het bevorderen van het vertrouwen dat de WOZ waarde op een rechtvaardige en juiste wijze tot stand komt en dat eventuele bezwaren tijdig en correct worden afgehandeld, moet op de verschillende categorieën belanghebbenden worden afgestemd.
7
WERKPLAN 2008 VERSIE 1.1
4.3
14JDECEMBER 2007
Aanpak 2008 In 2008 willen we gemeenten stimuleren de producten die het vertrouwen in de WOZ-uitvoering rechtstreeks beïnvloeden verder te verbeteren. Daarbij wordt vooral gedacht aan: - het tijdig nemen van beschikkingen; - het taxatieverslag (voor niet-woningen mede in verband met de specifieke vragen vanuit "Werken aan winst"); - de wijze van verstrekken van dit taxatieverslag als onderdeel van de persoonlijke overheidinformatie via internet; - de tijdige en zorgvuldige afdoening van bezwaarschriften, waarbij ook de wijze van communiceren tijdens de bezwaarprocedure en bij de uitspraak wordt bekeken. Bij het taxatieverslag gaat het naast de kwaliteit ervan, vooral om de wijze van communiceren. Wij zullen met voorstellen komen op welke wijze de presentatie en de inhoud van taxatieverslagen verder kunnen worden verbeterd. Verder willen we met praktijkvoorbeelden laten zien hoe de behandeling van bezwaarschriften met de inzet van internet kan worden gestroomlijnd. Ook verkennen we in hoeverre we het vertrouwen van de inwoners en bedrijven in de WOZ-uitvoering kunnen “meten” en hoe we de resultaten daarvan van invloed kunnen laten zijn op de vraag waar en waarnaar wij onderzoek doen. Wij willen de signalen die inwoners en bedrijven geven, op de een of andere manier betrekken bij het sturen van het toezicht. Wij zullen daarom indicatoren ontwikkelen waarmee wij kunnen "meten" hoe het met het maatschappelijk vertrouwen in de WOZ is gesteld en/of hoe dit zich ontwikkelt. Wij realiseren ons dat inwoners en bedrijven in de sfeer van de WOZ primair een relatie hebben met hun gemeente. Ons werk is slechts indirect van invloed op hetgeen inwoners en bedrijven van de WOZ merken. Bij onze ideeënvorming op dit gebied respecteren wij de primaire rol van gemeenten.
4.4
Risico’s Risico
Effect
Maatregel
O
Gemeenten onderschrijven wenselijkheid productverbeteringen niet.
Positieve ervaringen met de WOZ nemen niet toe. Inwoners en bedrijven ervaren de (WOZ) overheid als weinig servicegericht.
W
“meting”van vertrouwen is niet mogelijk of zeer lastig.
Meting indicatoren voor vertrouwen wordt niet of slechts één keer uitgevoerd, waardoor vertrouwen geen sturende invloed heeft op toezicht.
Veel communiceren met gemeenten over de wenselijkheid. Voorbeelden laten zien wat er mis gaat. Voorbeelden aandragen hoe het beter kan en waarom dat nodig is. Zorgvuldig voorbereiden, oor te luisteren leggen bij andere toezichthouders.
8
WERKPLAN 2008 VERSIE 1.1
W
14JDECEMBER 2007
Risico
Effect
Maatregel
Waarderingskamer profileert zich te sterk in de richting van inwoners en bedrijven.
Inwoners en bedrijven gaan Waarderingskamer zien als potentieel klachteninstituut. Met een sterke toename van contacten als gevolg.
Helder communiceren wat een inwoner of een bedrijf wel en niet van de Waarderingskamer mag verwachten. Zorgen voor goede verwijzing bij overige zaken.
9
WERKPLAN 2008 VERSIE 1.1
5.
14JDECEMBER 2007
De WOZ en de basisregistraties In 2008 worden bij gemeenten stappen gezet om diverse basisregistraties in te voeren. Bij alle stappen die we in dit verband zetten, houden we voor ogen dat het er uiteindelijk om gaat de dienstverlening van de overheid aan de inwoners te verbeteren op een wijze die is verwoord in de kaderstellende visie “Andere Overheid”. Daarbij kijken we over de grenzen van de WOZ heen. Basisregistratie kadaster en topografie Als eerste wordt de Basisregistratie kadaster en topografie per 1 januari 2008 een feit. Gemeenten krijgen tot 1 januari 2009 de tijd om hun werkprocessen, waaronder die van de WOZ, aan te sluiten op deze basisregistratie. Het gebruik van kadastrale gegevens in het WOZ proces is op basis van de Wet WOZ al verplicht, zodat in dit opzicht niet veel verandert. Nieuw is wel dat gemeenten onjuistheden ook verplicht aan het Kadaster moeten gaan terugmelden. Een zelfde ontwikkeling zullen ook de waterschappen doormaken, waardoor uiteindelijk de afstemming tussen gegevens bij het Kadaster, de gemeente en het waterschap eenvoudiger moet verlopen. Basisregistratie adressen en gebouwen Naar verwachting 1 januari 2009 wordt de Basisregistratie adressen en gebouwen formeel ingevoerd. In 2008 worden de meeste gemeenten op de hiervoor ingerichte landelijke voorziening aangesloten. Voordat een aansluiting kan plaatsvinden moet de nieuwe gemeentelijke BAG registratie zijn gerealiseerd en ingericht, zowel inhoudelijk als organisatorisch. Het verplicht gebruik van de gegevens geldt vanaf 2011. De WOZ is in veel gemeenten nauw betrokken bij de realisatie van de BAG. In eerste instantie als leverancier van de gegevens waarmee de BAG mede moet worden opgebouwd. Ook bij de inrichting van de bijbehorende werkprocessen is afstemming tussen BAG en WOZ van belang om dubbel werk te voorkomen. In samenwerking met het Ministerie van VROM stimuleren wij gemeenten om de voor de desbetreffende gemeente meest doelmatige inrichting van de werkprocessen te bereiken. Hierbij krijgt de integratie van activiteiten die de gemeente voor de WOZ moet uitvoeren en activiteiten die de gemeente voor de BAG moet uitvoeren, de nodige aandacht. Ook de rol van intergemeentelijke samenwerkingsverbanden bij deze werkzaamheden krijgt aandacht. Basisregistratie WOZ Eveneens naar verwachting 1 januari 2009 wordt de WOZ als basisregistratie formeel ingevoerd. Het wetsvoorstel hiertoe is in behandeling bij de Tweede Kamer. Voor de gemeente verandert er in de wijze waarop de WOZ wordt uitgevoerd niet veel. Immers, de WOZ-registratie bestaat al en deze wordt al gedeeld met Belastingdienst, waterschappen en CBS. Nieuw is dat de gegevens niet langer rechtreeks aan de diverse afnemers worden geleverd. Deze levering van gegevens gaat via een landelijke voorziening verlopen. Gemeenten leveren in die situatie alleen nog gegevens aan deze
10
WERKPLAN 2008 VERSIE 1.1
14JDECEMBER 2007
landelijke voorziening. De afnemers krijgen op hun beurt de gegevens die zij nodig hebben uit deze landelijke voorziening. Overige basisregistraties Naast de hiervoor genoemde basisregistraties heeft met name ook de modernisering van de basisregistratie personen (GBA), de basisregistratie niet-ingezetenen en de modernisering van het Handelsregister (basisregistratie niet-natuurlijke personen) invloed op de WOZ werkzaamheden. Deze ontwikkelingen zullen echter voor een belangrijk deel pas na 2008 bij gemeenten concreet worden. Referentiestelsel gemeentelijke basisadministraties Om de invoering van de basisregistraties bij gemeenten te ondersteunen, heeft EGEM, kenniscentrum voor de elektronische overheid, een referentiemodel voor het stelsel van gemeentelijke basisregistraties opgesteld (RSGB). Hiermee kunnen zowel de wettelijke basisregistraties worden bediend, als ook het binnengemeentelijk gebruik van een groter aantal "basisgegevens". De Waarderingskamer hanteert dit referentiemodel actief als uitgangspunt voor haar handelen, evenals andere beschikbare standaarden voor de informatievoorziening binnen de overheid. 5.1
De positie van de WOZ in het stelsel van basisregistraties verder uitwerken In 2007 is de positie van de WOZ in het stelsel van basisregistraties nader uitgewerkt. Er is overeenstemming over de inhoud en wijze waarop de relaties met de andere basisregistratie worden gelegd. Ook is de WOZ als nagekomen basisregistratie ingepast in het RSGB dat voor de meeste gemeenten als uitgangspunt voor de invoering van de basisregistraties wordt gehanteerd. In 2008 blijven we aandacht besteden aan de positie van de WOZ binnen het stelsel.
5.2
Begeleiden van de invoering van de Basisregistraties Adressen en Gebouwen Als verbijzondering van het voorgaande punt besteden wij evenals vorige jaren wederom veel aandacht aan de relatie tussen de WOZ en de BAG. De invoering van de BAG heeft grote invloed op de WOZ-processen van gemeenten. Omgekeerd hebben de WOZ-processen invloed op hetgeen met deze basisregistraties kan worden gerealiseerd. Wij vinden het van groot belang dat de bij de BAG en de WOZ behorende gemeentelijke werkprocessen op elkaar worden afgestemd. Dit enerzijds om dubbel werk te voorkomen. Anderzijds moet bovenal worden voorkomen dat inwoners en bedrijven vanuit beide processen ieder voor zich worden benaderd in verband met de verschillende benodigde gegevens bij dezelfde gebeurtenissen. Bij de de oplevering van een nieuwbouwwoning hebben BAG en WOZ immers ieder gegevens nodig, die niet altijd dezelfde zijn. Bij een bezwaar kan de afhandeling betrekking hebben op zowel WOZ als BAG gegevens. Voor beide kan ter plaatse moeten worden gekenen. Een minder geschikte verantwoordelijkheidsverdeling
11
WERKPLAN 2008 VERSIE 1.1
14JDECEMBER 2007
kan vanuit de optiek van de bezwaarmaker tot opmerkelijke situaties leiden. Dergelijke situaties doen geen recht aan de Andere Overheid die wordt voorgestaan. In 2008 zullen we samen met VROM waar nodig de samenhangende werkprocessen op hoofdlijnen nader uitwerken. Ook zullen we in de vorm van een objectenhandboek de verschillen en overeenkomsten tussen de WOZ en de BAG objectafbakening verduidelijken. Daarnaast zullen we in samenwerking met VROM een aantal regionale bijeenkomsten organiseren waarin we gemeenten informeren over de samenhang tussen BAG en WOZ. 5.3
Begeleiding van het wetgevingstraject Het wetsvoorstel waarmee de invoering van de WOZ als basisregistratie wordt geregeld is bij de Tweede Kamer ingediend (Kamerstukken II 2006-2007, nr. 31085). Wij zullen dit wetgevingstraject waar nodig begeleiden.
5.4
Realiseren van de basisregistratie WOZ Het feit dat de WOZ een basisregistratie wordt, brengt op zich voor gemeenten niet veel veranderingen met zich mee. In 2008 zullen we gemeenten duidelijk maken dat de belangrijkste verandering zit in de komst van een landelijke voorziening en daarmee in de wijze waarop de gegevensleveringen plaatsvinden. In 2008 wordt de laatste hand gelegd aan wijze waarop berichten tussen de gemeenten en de landelijke voorziening WOZ kunnen worden uitgewisseld. Onder voorbehoud van financiering via het Ministerie van Financiën, zal in 2008 de landelijke voorziening WOZ naar verwachting bij het Kadaster worden gerealiseerd. De feitelijke implementatie bij gemeenten en met name de aansluiting van gemeenten op de landelijke voorziening zal in 2008 nog de nodige aandacht en begeleiding vanuit de Waarderingskamer vergen. Uiteraard zullen wij de ontwikkeling hierin monitoren. Met het oog op de invoering van de Basisregistratie WOZ per 1 januari 2009, moet dit traject zoveel mogelijk parallel lopen met de aansluiting van gemeenten op de landelijke voorziening voor de BAG.
5.5
Volgen en beïnvloeden van ontwikkelingen in de omgeving Bij de realisatie van de Basisregistratie WOZ, de Landelijke Voorziening WOZ en het bijbehorende berichtenverkeer sluiten we volledig aan bij elders voor de overheid gedefinieerde standaarden en uitgangspunten. Voorbeelden hiervan zijn • NORA (Nederlandse Overheids Referentie Architectuur), waarin wordt beschreven hoe binnen de Nederlandse overheid informatieprocessen en –systemen op elkaar moeten gaan aansluiten; • StUF-XML, waarmee de wijze van definiëren van gegevensberichten wordt beschreven; 12
WERKPLAN 2008 VERSIE 1.1
• •
14JDECEMBER 2007
Het stelsel van Basisregistraties en de daarvoor te realiseren stelselvoorzieningen als terugmeldvoorziening en overheidservicebus; RSGB (referentiestelsel gemeentelijke basisadministraties), waarin wordt beschreven op welke wijze binnengemeentelijk de basisgegevens met elkaar samenhangen en de relatie daarvan met de overeenkomstige basisregistraties op landelijk niveau;
Wij volgen de ontwikkelingen op de bovengenoemde terreinen en geven daar waar nodig en mogelijk mede richting aan de ontwikkelingsrichting daarvan, voor zover relevant voor ons aandachtsgebied. 5.6
Risico’s Risico
Effect
Maatregel
O
De invoering van andere basisregistraties loopt uit.
Onzekerheid over eindsituaties blijft lang bestaan. Veranderingsmoeheid bij gemeenten.
O
Wet BAG of Wet basisregistratie WOZ per 1-1-2009 niet van kracht. BAG en WOZ processen worden bij gemeenten niet op elkaar afgestemd.
Invoering loopt vertraging op Gemeenten zullen prioriteiten verleggen. Dubbel werk bij gemeenten Gevolgen van uitspraak op bezwaar niet helder.
Bij inrichting procesregistratie WOZ flexibele opbouw ondersteunen, zodat deze zowel "werkt" met als zonder koppeling aan een andere basisregistratie. Geen beïnvloeding mogelijk.
O
BAG beïnvloedt WOZ bij gemeenten negatief.
Het WOZ-proces of de ontwikkeling daarvan bij gemeenten ondervindt hinder van de implementatie van de BAG.
O
Financiering Landelijke voorziening komt niet rond. Landelijke voorziening WOZ niet gereed op 1-1-2009. Gemeentelijke WOZ systemen op 1-1-2009 niet gereed voor aansluiting op Landelijke voorziening WOZ. Stelselvoorziening Terugmeldvoorziening komt niet tijdig gereed (eerder is besloten niet te voorzien in een aparte terugmeldvoorziening voor de WOZ).
De Landelijke Voorziening WOZ komt niet rond.
O
O
O
O
Gegevenslevering kan niet op gang komen. Feitelijke situatie verandert niet. Gegevensleveringen kunnen niet op gang komen. Feitelijke situatie verandert niet of sommige gemeenten kunnen wel over en andere niet. Voor de WOZ kan nog geen invulling worden gegeven aan dit vereiste voor een basisregistratie.
Aandacht blijven vragen voor dit onderwerp, zowel in direct contact met gemeenten als op landelijk niveau. Veel afstemming met de projectgroep BAG. Op zoek naar de kansen die de ontwikkeling biedt en deze uitdragen. Binnen de grenzen van het mogelijke het bieden van ondersteuning aan gemeenten. Onderhouden contacten op dit punt met Financiën. Intensieve contacten met Financiën en Kadaster rond realisatie. Intensieve contacten met softwareleveranciers. Planning met hen afstemmen. Monitoren aansluiten van gemeenten. Volgen ontwikkeling.
13
WERKPLAN 2008 VERSIE 1.1 O
Zeer veel terugmeldingen op WOZ gegevens.
W
Berichtenverkeer komt niet (tijdig) op gang of wordt te duur.
W
WOZ-berichtenverkeer gaat te snel.
14JDECEMBER 2007 Extra belasting WOZ uivoering Kwaliteitsverbetering indien terugmeldingen terecht zijn. Ontwikkeling wordt niet doorgezet. Oude uitwisseling WOZ bestanden blijft bestaan. In verband met basisregistraties benodigde verandering in gegevensuitwisseling niet door te voeren. Ontevredenheid bij gemeenten en dienstverleners. Mogelijke investeringsclaims Afbreukrisico voor positie WOZ in het stelsel. Vanuit het stelsel is er nog onvoldoende bruikbaar product. Er moet dan teveel worden ontwikkeld, wat boven onze macht kan groeien.
Gemeenten bewust maken dat er andere terugmeldingen kunnen komen dan uit bezwaren traject alleen. Overleg met diverse betrokken partijen. WK aanjaagfunctie. Financiële monitor.
Voldoende afstemming met andere partijen en zonodig pas op de plaats.
14
WERKPLAN 2008 VERSIE 1.1
6.
14JDECEMBER 2007
Toezicht op en monitoring van de WOZ uitvoering 6.1
Het toezicht in 2008 De Waarderingskamer zorgt er ook in 2008 voor dat haar wijze van toezicht houden blijft aansluiten op ontwikkeling van de Wet WOZ en de gebruiksomgeving van de WOZ-waarden. Relevante ontwikkelingen zijn dat er sprake is van een eerste herwaardering in de jaarlijkse cyclus en dat een formele basis voor andere toepassingen is gelegd (bijvoorbeeld de inwerkingtreding van de Wet werken aan winst). Door dit laatste is een toenemend belang van de waardebepaling van niet-woningen ontstaan. Voor het toezicht op de gegevenslevering zijn de plannen van de Belastingdienst van belang om de WOZ-waarde vooraf in te vullen op de aangiftebiljetten inkomstenbelasting. Voor de wijze van toezicht houden is relevant dat de systemen voor de beheersing van de WOZ-uitvoering bij gemeenten meer en meer volwassen raken. In het onderstaande wordt kort aangegeven waaraan wij in 2008 aandacht besteden. Onderwerp Algemeen oordeel
Reguliere inspecties
Toezicht grote gemeenten
Voortgangsinventarisatie
JuistheidsOnderzoeken
Omschrijving
Aantal/wanneer
Wij hanteren een indeling in vijf kwaliteitscategorieën. Eenmaal per jaar wordt dit oordeel ter kennis van de colleges van burgemeester en wethouders gebracht. Het algemeen oordeel wordt gepubliceerd op de internetsite. Een inspectie duurt ongeveer een halve dag. De gemeente ontvangt een rapport met de bevindingen. De managementsamenvatting daarvan wordt op onze site gepubliceerd. De bezoekfrequentie is afhankelijk van het algemeen kwaliteitsoordeel en varieert van minimaal twee maal per jaar bij slechte gemeenten tot één maal per twee jaar voor goede gemeenten. Grote gemeenten komen voor de toezichtvariant in aanmerking die meer aansluit bij de beheersmaatregelen bij grote gemeenten. Voorwaarde is dat de gemeente aan de criteria voor systeemtoezicht voldoet. Inventarisatie via internet onder alle gemeenten April: resultaten herwaardering, omvang bezwaarschriften, voortgang permanente werkzaamheden. Oktober: Afwikkeling bezwaarschriften, kwaliteit lopende herwaardering, planning komende herwaardering. Aansluitend op een voortgangsinventarisatie wordt bij ongeveer 10 gemeenten een onderzoek uitgevoerd naar de juistheid van de opgegeven gegevens.
Mei / juni 2008
Ca. 500
15
April Oktober
20
15
WERKPLAN 2008 VERSIE 1.1
Diepgaande onderzoeken Afronden toezicht herwaardering 2007
Afronden toezicht herwaardering 2008
Bechmark WOZuitvoering
6.2
14JDECEMBER 2007 Bij deze onderzoeken komen we op basis van een analyse van het WOZ-bestand van de gemeente en de aansluitende bespreking van de resultaten tot oordeelsvorming. Aansluitend op de oktoberinventarisatie van 2007 is het traject gestart waarmee wij beoordelen of gemeenten de kwaliteit van de herwaardering naar waardepeildatum 1 januari 2007 voldoende hebben geborgd. Dit traject loopt door in 2008. Als ook de resultaten van de bezwaarfase bekend zijn, rapporteren wij medio 2008 aan de Staatsecretaris van Financiën over het verloop van deze herwaardering. Tijdens of aansluitend op de oktoberinventarisatie van 2008 start het beoordelen van gemeenten op de vraag of zij de kwaliteit van de herwaardering naar waardepeildatum 1 januari 2008 voldoende hebben geborgd. Als dat het geval is ronden wij het toezicht bij de desbetreffende gemeente af en ontvangt zij bericht dat de beschikkingen kunnen worden genomen. Het feit dat het toezicht is afgerond en de gemeente dus kan overgaan tot het nemen van beschikkingen, melden wij op het voor publiek toegankelijke deel van onze internetsite. Ook vermelden wij op de site dat het toezicht nog niet is afgerond en dat gemeenten derhalve nog geen beschikkingen kunnen nemen. Gemeenten krijgen via de WOZ benchmark kengetallen aangereikt waarmee zij de eigen WOZ-uitvoering kunnen vergelijk met die van andere gemeenten. Voor wat betreft deze benchmark streven wij ernaar dat het deelnamepercentage rond de 50% komt te liggen en dat het VNG keurmerk gemeentelijke benchmarks wordt verworven.
40
Eerste kwartaal 2008
Laatste kwartaal 2008
Inventarisatie vanaf april, publicatie najaar 2008
Bijzondere aandachtspunten
6.2.1 Niet-woningen Met ingang van 2007 speelt de WOZ-waarde een rol in het kader van de inkomstenbelasting en de vennootschapsbelasting op het punt van de winstberekening van ondernemingen. De WOZ-waarde is maatgevend voor de mate waarin op de waarde van het onroerend goed kan worden afgeschreven. Hierdoor is het belang van een juiste en op uniforme wijze tot stand gekomen WOZ-taxatie voor dit type objecten toegenomen. Vooral bij de grote objecten in deze categorie kan de waarde van één object bovendien van aanzienlijke invloed zijn op de belastingcapaciteit van een gemeente en daarmee op de ontvangen uitkering uit het gemeentefonds. Wij constateren dat de kwaliteit en uniformiteit van woningtaxaties zich sneller ontwikkelt dan die van de niet-woningtaxaties. Daarom willen we in 2008 zowel door aandacht hiervoor in ons toezicht, als door aandacht in de vorm van afstemming en coördinatie, bevorderen dat de 16
WERKPLAN 2008 VERSIE 1.1
14JDECEMBER 2007
kwaliteitsverbetering van de niet-woningtaxaties gelijke tred houdt met de kwaliteitsverbetering van woningtaxaties. Gemeenten werken in het WOZ-datacenter samen bij het vergaren van marktinformatie en het beschikbaar stellen daarvan aan elkaar. Evenals voorgaande jaren zullen wij in 2008 het gebruik en de vulling van WOZdatacenter controleren en gemeenten daar zo nodig op aanspreken. Het afgelopen jaar is de nodige energie gestoken in een Europese aanbesteding van een systeem om de landelijk uniforme taxatiewijzers ook direct in de diverse systemen voor waardebepaling te kunnen gebruiken. De implementatie daarvan vindt in 2008 plaats. Hierdoor wordt de uniforme toepassing van deze taxatiewijzers niet-woningen verder vereenvoudigd. 6.2.2 Toezicht op de gegevenslevering Mede in verband met het belang van een tijdige gegevenslevering voor het project vooringevulde aangiften van de Belastingdienst zal de Waarderingskamer in 2008 het verloop van de gegevensleveringen door gemeenten aan de Belastingdienst, de waterschappen en het CBS scherp monitoren. De verantwoordelijkheid voor het oplossen van generieke problemen bij de gegevenslevering ligt primair in de driehoek tussen gemeente, gebruikersvereniging en softwareleverancier. Wij zullen in ons overleg met gemeenten en softwarebedrijven zoveel mogelijk trachten te bereiken dat de partijen eventuele knelpunten tijdig onderkennen en oplossen. 6.2.3 Toezicht op samenwerkingsverbanden Meer en meer werken gemeenten samen waar het gaat om de WOZ-uitvoering. Wij juichen deze ontwikkeling toe. Het betekent wel dat het toezicht eveneens moet worden gericht op het samenwerkingsverband en minder op de individuele gemeenten. Dit neemt niet weg dat de colleges van burgemeester en wethouders van de onderscheiden gemeenten uiteindelijk verantwoordelijk blijven. Hoewel zich nog geen knelpunten in dergelijke situaties voordoen, willen wij ons wel meer fundamenteel beraden wat deze positieve ontwikkeling voor ons toezicht betekent. 6.2.4 Systeemtoezicht Waar mogelijk gaan wij steeds meer steunen op procesbeheersing van gemeente zelf. De criteria waaraan gemeenten moeten voldoen om voor systeemtoezicht in aanmerking te komen zijn inmiddels bekend. Ook is een Handreiking interne beheersingsmaatregelen aan gemeenten toegezonden. Het jaar 2008 wordt vooral gebruikt om daarmee meer ervaring op te doen en te werken aan een goede invoering. Dit zal vooral plaatsvinden in combinatie met het toezicht op grote gemeenten, dat in 2008 wordt ingevoerd.
17
WERKPLAN 2008 VERSIE 1.1
6.3
14JDECEMBER 2007
Risico’s Risico
Effect
Maatregel
O
Gemeenten nemen beschikkingen van onvoldoende kwaliteit.
Veel bezwaarschriften, negatief imago, onrechtvaardige verdeling belastingdruk, afbreuk voor breder gebruik Een toename van de klachten bij de Waarderingskamer.
O
Teveel gemeenten krijgen eigen controles niet tijdig afgerond.
O
Tegen de nieuwe beschikkingen worden veel bezwaren ingebracht.
Het afronden van het toezicht op gemeenten concentreert zich in een korte periode waarbij de eindcontrole van de Waarderingskamer of in doorlooptijd toeneemt en vertragend werkt op het nemen beschikkingen of in kwaliteit afneemt. Negatieve invloed op imago. Vergroting werklast gemeenten. Vertraging voor volgende waarderingsronde.
Wij zullen gemeenten houden aan de Waarderingsinstructie. Niet eerder beschikken dan nadat toezicht is afgerond. Kwaliteit gaat boven tijdigheid. Tijdig rappelleren, snel terugkoppelen, werkvoorraad monitoren en evt capaciteit bijschakelen. Telefonische of schriftelijke actie ipv inspectie waar mogelijk.
O
Bezwarenafhandeling beschikkingen naar 1-1-2007 vordert onvoldoende.
O
Herwaardering naar 1-1-2008 komt niet tijdig op gang.
O
Gemeente ervaart zelf geen voordeel bij inspectie.
Imagoschade overheid. Resultaten kunnen niet goed worden gebruikt voor herwaardering 2008. Voor de desbetreffende objecten kunnen in 2009 nog geen beschikkingen worden genomen of beschikking bevat dezelfde vermeende fouten. Beschikkingen in 2009 te laat of kwalitatief onvoldoende.
Desinteresse of weerstand bij gemeente. Geen juist zicht op de situatie.
Veel aandacht vragen bij gemeenten voor: -goede onderbouwing op taxatieverslag; -heldere communicatie over de WOZ-beschikking; -bevorderen vertrouwen door openheid en heldere informatie over WOZ uitvoering. Communicatie over belang tijdige afhandeling. Voortgang monitoren via inspecties en vragenlijsten. Desbetreffende gemeenten wijzen op risico’s.
Voorbereidingen van gemeenten monitoren in april en oktober en bij inspecties. Risico’s signaleren waar deze optreden. Differentiatie van de inspectie aanpak in grote en kleine gemeenten.
18
WERKPLAN 2008 VERSIE 1.1
14JDECEMBER 2007
Risico
Effect
Maatregel
O
Waardering van niet woningen zijn kwalitatief onvoldoende of te laat.
Ontwikkelen aanpak toezicht niet-woningen.
O
Gemeenten leveren niet tijdig aan afnemers.
O
WOZ-datacenter wordt onvoldoende gebruikt.
O
Taxatiewijzers worden onvoldoende gebruikt.
Relatief grote invloed op belastingcapaciteit van gemeenten. Verschillende waardering van gelijksoortige objecten door verschillende gemeenten. Onjuiste afschrijvingsruimte bij vennootschapsbelasting. Invloed op beurskoers onderneming. WK wordt niet toereikend toezicht verweten. Afnemers blokkeren uitkering deel gemeentefonds aan gemeente. Waterschappen kunnen nog geen aanslagen opleggen en derven rente. Vooraf ingevulde WOZwaarde op aangiftebiljetten Belastingdienst bemoeilijkt. Uitwisseling van marktinformatie komt onvoldoende van de grond. Onvoldoende onderbouwing taxaties. Te veel verschillen bij vergelijkbare objecten. Onvoldoende uniformiteit bij taxaties. Hogere uitvoeringskosten.
O
Samenwerkingsverbanden nemen een grote vlucht.
W
Sommige gemeenten waarderen structureel te laag.
Toezicht is hier niet (tijdig) op ingesteld. Gemeenten zijn individueel niet echt meer aanspreekbaar, maar wel verantwoordelijk. In aanloop naar samenwerking gaat kwaliteit WOZ-bestand achteruit of gemeente stelt noodzakelijke investering uit. Afstand tussen WOZ en BAG uitvoering wordt vergroot. Weinig bezwaarschriften in die gemeenten. Herverdelingseffecten gemeentefonds. Imagoschade WOZ. Belemmering voor breder gebruik.
Monitoren en eventueel aanbevelingsprocedures starten.
Monitoren gebruik WOZdatacenter. Aandacht bij inspecties en aandacht in bestuurlijke brieven.
Bijdragen aan het tot stand komen van taxatiewijzers, monitoren van het gebruik. Stimuleren gebruik onder meer door "geautomatiseerde versie" (Europese aanbesteding). Heldere criteria hanteren wanneer een samenwerkingsverband voor het toezicht als eenheid wordt beschouwd. Op verzoek adviesgesprekken over mogelijke effecten samenwerkingsverbanden.
Toetsing aan ratio’s Aanvullende onderzoeken bij signalen. Niet eerder beschikken dan nadat het toezicht is afgerond.
19
WERKPLAN 2008 VERSIE 1.1
14JDECEMBER 2007
Risico
Effect
Maatregel
W
Een relatief slechte gemeente wordt niet als zodanig (tijdig) onderkend door Waarderingskamer.
Slechte waarderingen in die gemeente met alle gevolgen van dien. Andere gemeenten vinden dat zij ten opzichte van de zwakke broeders te veel controle krijgen, terwijl die er “gewoon mee weg komen”.
W
Toezicht op grote gemeenten wordt niet of onvoldoende vernieuwd, of komt onvoldoende op gang.
W
Bezwarenpercentage op basis van april inventarisatie nog niet bekend.
Risico’s bij grote gemeenten komen niet in beeld. Onvoldoende grote gemeenenten worden onderzocht. Bij kleinere gemeenten ontstaat het beeld dat grote gemeenten buiten schot blijven. Andere partijen beschikken reeds over een percentage op basis van eigen waarnemingen en treden naar buiten. Waarderingskamer kan nog niet reageren.
Voor een deel inherent aan de verantwoordelijkheidsverdeling tussen gemeente en Waarderingskamer. Ook goede gemeenten krijgen laagfrequente inspecties. Steekproefsgewijze bestandsonderzoeken en juistheidsonderzoeken. Monitoren verloop bezwaarschriften. Signalen van derden. Afzonderlijke planning voor grote gemeenten maken en bewaken.
Extra inventarisatie indien april inventarisatie onvoldoende gegevens oplevert.
20
WERKPLAN 2008 VERSIE 1.1
7.
14JDECEMBER 2007
Ondersteuning 7.1
Ondersteuning Waarderingskamer, commissies en overige overlegplatforms De Waarderingskamer, de commissies en enkele door een commissie ingestelde werkgroepen komen een aantal malen per jaar bijeen. Uiteraard worden ook overleggen met en tussen partijen die betrokken zijn bij de uitvoering van de Wet WOZ door de Waarderingskamer georganiseerd. In totaal zullen in 2008 naar schatting 40 vergaderingen worden voorbereid en gehouden. In 2007 is geëxperimenteerd met het eveneens digitaal beschikbaar stellen van de vergaderstukken via de site. Dit is goed bevallen. In 2008 zullen wij voortgaan op deze weg. Naast de hiervoor genoemde vergaderingen participeert het secretariaat van de Waarderingskamer in diverse andere overlegvormen, waarin zij deelnemer of toehoorder is en onderhoudt zij intensieve bilaterale contacten binnen het WOZveld.
7.2
Voorlichting en communicatie In 2008 wordt verder gewerkt aan een gedragen beleid ter zake van de eigen communicatie. Belangrijke communicatiemiddelen zijn: Instrument
Omschrijving
Wanneer/ frequentie
Internetsite
Algemene communicatie van de Waarderingskamer via internet, medium waarlangs resultaten van toezicht bekend worden gemaakt. Deze internetsite is aan een herstructurering toe. Interactieve voorziening voor gemeenten waarmee inzicht wordt verschaft aan de eisen die de Waarderingskamer stelt ten aanzien van de uitvoering van de Wet WOZ en voorbeelden voor aanpak van de WOZ-uitvoering worden gegeven. Interactieve voorziening voor gemeenten waarmee zij de eigen WOZ prestatie kunnen vergelijken met die van andere gemeenten. Nieuwsbrief van de Waarderingskamer waarin in kort bestek aandacht wordt besteed aan actuele onderwerpen. Verschijnt in druk, via E-mail en wordt geplaatst op de site. Formele verantwoording van de Waarderingskamer in boekvorm, gekoppeld aan een themaonderwerp. Onze formele verantwoordingen worden eveneens gepubliceerd op de site.
permanent
WOZ-kiosk
Benchmark WOZ-journaal
Jaarverslag
permanent
permanent
5x per jaar
Mei/juni
21
WERKPLAN 2008 VERSIE 1.1
Overige publicaties
Rapporten van inspecties Jaarlijks bericht over algemeen oordeel Jaarlijks bericht Afronding toezicht
Artikelen en interviews
Meewerken aan of organiseren van congressen en studiedagen 7.3
14JDECEMBER 2007 Diverse instructies, vraagbaken, handreikingen ter ondersteuning van de uitvoering van de Wet – WOZ door gemeenten. Voorbeelden: Waarderingsinstructie, gegevenswoordenboek WOZ, Handreiking interne beheersingsmaatregelen. Voorzien is een actualisering van de fotowijzer, Vraagbaak waardebepaling, vraagbaak waardevaststelling. Bevindingen van onderzoeken bij gemeenten worden in rapportvorm aan gemeenten gerapporteerd. Samenvatting komt op de gemeentepagina van onze internetsite. Colleges van burgemeester en wethouders worden schriftelijk in kennis gesteld van het algemeen oordeel van de Waarderingskamer over de uitvoering van de Wet WOZ in hun gemeente. Dit oordeel wordt tevens vermeld op de website. Colleges van burgemeester en wethouders worden schriftelijk in kennis gesteld van het feit dat het toezicht op de herwaardering is afgerond en dat kan worden overgegaan tot het nemen van beschikkingen. De stand van zaken wordt gepubliceerd op de website. Desgevraagd of op eigen initiatief werken wij mee of zorgen wij ervoor dat artikelen in de pers of anderen media verschijnen waarin de visie van de Waarderingskamer op een onderwerp wordt verwoord. Desgevraagd nemen wij als spreker deel aan door anderen georganiseerde congressen en studiedagen. Wij voorzien voor 2008 dat wij zelf een drietal themamiddagen rond de relatie BAGWOZ voor gemeenten organiseren.
Diverse momenten
Direct nadat gemeente heeft kunnen reageren op rapportage Mei/juni
Laatste maanden voorafgaand aan beschikkingsronde
Enkele malen per jaar
Met enige regelmaat
Risico’s
O
W
W
Risico
Effect
Maatregel
Inwoners en bedrijven weten openbare bevindingen van het toezicht onvoldoende te vinden. Vergadercircuit vormt tijdelijk een te grote belasting ten opzichte van ander werk.
Beoogde horizontalisering van het toezicht komt niet of onvoldoende tot stand.
“Promoten” via belangenorganisaties.
Inhoudelijke werkzaamheden worden stilgelegd of vertraagd omdat vergaderingen worden voorbereid. Dienstverleners raken onvoldoende betrokken bij het werk van de Waarderingskamer en adviseren gemeenten in andere richtingen dan door de Waarderingskamer beoogd.
Zorgvuldige planning, tijdig met voorbereiding starten Verminderen van het aantal vergaderingen. Zoeken naar meer bilaterale afstemming.
Onvoldoende afstemming met dienstverleners.
22
WERKPLAN 2008 VERSIE 1.1 W
W
De Waarderingskamer kent de ontwikkelingen en sentimenten bij gemeenten en dienstverleners onvoldoende. Communicatiebeleid komt niet tot stand.
W
Communicatiemiddelen niet tijdig gereed of zijn niet actueel
W
Site wordt niet of niet voldoende vernieuwd.
W
Nieuwe communicatie van managementsamenvattingen en algemene oordelen blijkt (te) arbeidsintensief.
14JDECEMBER 2007 Voorstellen van de Waarderingskamer vinden geen draagvlak.
Voldoende bilaterale contacten onderhouden.
Er vindt geen grondige herijking van het communicatiebeleid van de Waarderingskamer plaats. Communicatie van Waarderingskamer kan “zwalkend”overkomen, gestuurd door ad-hoc gebeurtenissen. Niet toereikende ondersteuning van of verwarring bij gemeenten en belanghebbenden. Meer telefonische vragen of vragen per mail. Communicatie via de site verloopt niet optimaal. Individuele communicatie met en over gemeenten via site vergt beheersmatig een te zware inspanning. Informatie niet tijdig op internet beschikbaar.
Agenderen strategiedag Waarderingskamer juni.
Bewaking via voortgangsrapportage.
Definiëren van een afzonderlijk project met voldoende middelen. Inschakelen van derden.
Ontwikkeling aanzien, Eventueel tijdelijke organisatorische maatregelen. Zoeken naar structurele oplossingen bij herontwerp site.
23
WERKPLAN 2008 VERSIE 1.1
8.
14JDECEMBER 2007
Organisatieontwikkeling 8.1
Ontwikkeling in de wijze van toezicht houden In de sfeer van het meer centraal stellen van inwoners en bedrijven gaan we na op welke wijze we de ontwikkeling van vertrouwen in de WOZ-uitvoering kunnen “meten” en op welke wijze we die informatie kunnen betrekken bij het toezicht. In het verlengde van de door ons voorgestane samenhang tussen BAG-processen en WOZ-processen bij gemeenten verkennen we welke afstemmingsvraagstukken er liggen op het gebied van het toezicht op de BAG en het toezicht op de WOZ. In de sfeer van de inspecties zullen we vooral werken aan het verder ontwikkelen van het toezicht op grote gemeenten. Tegelijkertijd wordt hiermee ook meer ervaring opgedaan met de principes van systeemtoezicht. De principes van dit systeemtoezicht zijn vastgelegd in het Strategiedocument toezicht Waarderingskamer dat in november 2006 is vastgesteld. In het kader van de jaarlijkse herwaardering zullen we onderzoeken of en zo ja in welke mate afloopcontroles na een herwaardering inzicht kunnen verschaffen in de kwaliteit van de WOZ-uitvoering van een gemeente. Dergelijke controles kunnen daarnaast mogelijk als indicator worden gebruikt bij de risico-inschatting voor de komende herwaardering. Op het gebied van het toezicht en/ of de coördinatie van niet-woning taxaties zullen we een aanpak ontwikkelen die ertoe moet leiden dat de kwaliteitsontwikkeling van dit type taxaties gelijke tred houdt met de kwaliteitsontwikkeling van woningtaxaties. We gaan hiervoor meer kennis en capaciteit inzetten. Voor wat betreft de reguliere inspecties en de bestandsonderzoeken worden geen bijzondere ontwikkelingen verwacht.
8.2
Evaluatie jaarlijks toezicht afronding herwaardering In 2007 hebben wij op basis van een eerder uitgevoerde evaluatie onze aanpak van het toezicht op de afronding van een herwaardering bijgesteld. Op voorstel van de Commissie Regelgeving en controle wordt in 2008 een soortgelijke evaluatie uitgevoerd, om te bezien in hoeverre de maatregelen succesvol zijn geweest en of nog nadere bijstelling van dit proces noodzakelijk is.
8.3
Effecten Kaderwet zelfstandige bestuursorganen Met het van kracht worden van de Kaderwet zelfstandige bestuursorganen zijn de kaders geschapen waaraan nieuw in te stellen zelfstandige bestuursorganen moeten voldoen. Bezien wordt hoe de Kaderwet op de bestaande zelfstandige
24
WERKPLAN 2008 VERSIE 1.1
14JDECEMBER 2007
bestuursorganen van toepassing wordt. Wij gaan na wat de effecten van deze wet voor de Waarderingskamer zijn. 8.4
Risico’s O
W
W
W
Risico
Effect
Maatregel
Onvoldoende aandacht voor administratieve organisatie bij gemeenten. Implementatie toezichtstrategie vergt te lange doorlooptijd Onvoldoende voortgang bij opzetten systeemgericht toezicht.
Systeemtoezicht kan niet op significante schaal worden geïntroduceerd. Strategie wordt alweer bijgesteld voordag ze effectief is geworden
Aandacht bij inspecties ter plaatse.
Onvoldoende kwantiteit bestandsonderzoeken.
Resultaten bestandsonderzoeken leveren geen significante bijdrage aan het discriminerend vermogen van het totale toezicht.
Voor gemeenten geen merkbare verandering in het toezicht. systeemtoezicht blijft in ivoren toren.
Strategie vaststellen en dan enige tijd onvolkomenheden accepteren. Niet streven naar perfectie. Eerste versie vaststellen met alle beperkingen en onvolkomenheden van dat moment. Proefdraaien in pilot situatie. Gewoon beginnen. Eventueel ontwikkelopdracht of uitvoeringsopdrachten uitbesteden. Pas op de plaats met ontwikkeling van nieuwe vormen van bestandsonderzoek. Verhogen van de efficiency bij de bestaande onderzoeksvormen. Beperken van de doorlooptijd van de onderzoeken. Sturen op aantallen.
25
WERKPLAN 2008 VERSIE 1.1
9.
14JDECEMBER 2007
Personeel en organisatie 9.1
Omvang personeelsbestand In het verleden heeft de Waarderingskamer ervoor gekozen een kleine, hoogwaardige en slagvaardige organisatie te zijn. Ook in 2008 en de daaropvolgende jaren willen we onze doelen zoveel als mogelijk bereiken via effectieve aansturing en beïnvloeding van de overige partijen in het WOZ-veld. De omvang van de organisatie varieert al enige jaren rond de twintig medewerkers. De voor 2008 voorziene formatie is met 0,8 fte (4%) toegenomen ten opzichte van de formatie voorzien in het werkplan 2007. De voor 2008 voorziene formatie bedraagt 19,8 fte.
9.2
Aandachtsgebieden Aandachtsgebied Aanpassen organisatie aan veranderende wijze van toezicht houden.
Jaargesprekken
Opleiding
Arbeidsklimaat
toelichting In dit werkplan zijn diverse ontwikkelingen beschreven. Dit betekent dat ook de werkzaamheden van medewerkers en het door hen gebruikte instrumentarium veranderen. Dit betekent soms ook dat medewerkers andere werkzaamheden of aandachtsgebieden krijgen (bijvoorbeeld het formeren van een team voor het toezicht op grote gemeenten), of dat de beschikbare kennis op een bepaald punt moet worden versterkt (bijvoorbeeld voor het aanscherpen van het toezicht op niet-woningen). Daarnaast geldt dat wij in algemene zin verder gaan op de weg van het versterken van onze vaardigheden op het gebied van het doorgronden van de administratieve organisaties van gemeenten, rekening houdend met de rol die andere toezichthouders daarin kunnen spelen. Wij zullen ervoor zorgen dat onze medewerkers en onze organisatie meebewegen met de ontwikkelingen die van ons worden gevraagd. Met alle medewerkers wordt voor 1 april 2008 een jaargesprek gehouden. In dit gesprek wordt een beoordeling gegeven over prestaties van desbetreffende medewerker in de afgelopen periode en worden afspraken gemaakt voor de komende periode. We streven ernaar binnen een maand na het gesprek, een verslag daarvan in het personeelsdossier te hebben opgenomen. Tijdens de jaargesprekken wordt met de medewerkers ook gesproken over de opleidingsbehoefte. Dit zowel bezien vanuit de organisatie, als vanuit de medewerker. De behoefte vanuit de organisatie wordt voorafgaand aan deze gesprekken in het MT besproken. De gemaakte opleidingsafspraken worden opgenomen in een opleidingsplan, dat in de loop van het jaar wordt geëffectueerd. Meer dan in het verleden zullen we sturen op de ontwikkeling van de benodigde persoonlijke vaardigheden en competenties. Een goed arbeidsklimaat achten wij van groot belang. In 2007 hebben wij de Arbodienst laten onderzoeken hoe het met de arbeidsomstandigheden gesteld is. De kwaliteit van het binnenklimaat kwam daarbij wederom als grootste bron van klachten naar voren. Eind 2007 is een hernieuwde meting van de luchtkwaliteit gestart. Mogelijke maatregelen worden na het bekend worden van de resultaten, besproken met de gebouwbeheerder en zo mogelijk geïmplementeerd.
26
WERKPLAN 2008 VERSIE 1.1
Administratieve organisatie Invoeren Batenen lastenstelsel
9.3
In 2008 lopen we de vastlegging van de administrative organisatie van de Waarderingskamer integraal door en stemmen deze waar nodig af op de huidige werkwijzen. Eind 2007 heeft de Waarderingskamer besloten in de sfeer van de financiële huishouding het baten- en lastenstelsel in te voeren. In 2008 zal de financiële administratie voor het eerst op deze wijze worden gevoerd.
Ondersteunende informatievoorziening en ICT Aandachtsgebied Archief
Toelichting
Herstructurering website
De site van de Waarderingskamer wordt vernieuwd. De doelgroepbenadering past niet meer bij de wijze waarop we thans communiceren; de achterliggende techniek moet geschikt gemaakt worden voor de individuele communicatie met en over gemeenten en het content managementsysteem moet geschikt gemaakt worden voor het beheer van de sterk toegenomen hoeveelheid content. Daarnaast wordt de site aangepast om te kunnen voldoen aan de richtlijnen voor overheidswebsite’s, die voor 2010 moeten zijn geïmplementeerd.
WOZ-kiosk
Nu deze bijna een jaar open staat, zullen we het gebuik van de WOZkiosk (ontsluiting normatiek etc) bij gemeenten evalueren. Eventueel zal ook deze internetapplicatie moeten worden bijgesteld. Ook voor dit onderdeel gaan de eerder genoemde richtlijnen gelden. Mocht de evaluatie ertoe leiden dat ingrijpend moet worden aangepast, dan worden deze richtlijnen gelijk geïmplementeerd. Zo niet, dan gebeurt dit in 2009. De telefooncentrale is technisch verouderd en wordt vervangen. In 2007 hebben wij in verband daarmee deelgenomen aan de rijksbrede aanbesteding van telefooncentrales. De centrale servers in het netwerk zijn inmiddels afgeschreven en worden vervangen. Tegelijkertijd wordt de modernisering van andere netwerkcomponenten onder de loupe genomen.
Vervangen telefooncentrale Vervangen centrale servers en netwerk
9.4
14JDECEMBER 2007
In 2007 is het Basisselectiedocument, door de Minister van Onderwijs vastgesteld en gepubliceerd in de Staatscourant. Op basis van dit selectiedocument wordt in 2008 het archief van de Waarderingskamer nagelopen op blijvend te bewaren archiefstukken en op termijn te vernietigen stukken. De archiveringsprocedures worden zo aangepast, dat deze selectie voortaan plaatsvindt bij ontvangst van een stuk. Daarmee wordt voldaan aan de desbetreffende eisen, gebaseerd op de Archiefwet 1995.
Risico’s W
Risico
Effect
Maatregel
Personele capaciteit blijkt niet toereikend.
Niet alle ambities van het werkplan worden gerealiseerd
Bewaken via managementteam. Tijdig keuzes maken.
27
WERKPLAN 2008 VERSIE 1.1
14JDECEMBER 2007
W
Beschikbare financiële middelen blijken niet toereikend.
Niet alle ambities van het werkplan worden gerealiseerd
W
Organisatie groeit niet mee met andere wijzen van toezicht houden. Jaargesprekken worden niet (tijdig) afgerond.
Veel blijft bij het oude Kansen worden niet benut.
Informatievoorziening en/of ICT worden niet voldoende vernieuwd.
We voldoen niet op alle punten aan de voor ons geldende regelgeving. De bedrijfvoering wordt belemmerd.
W
W
Incomplete personeelsdossiers Demotivatie medewerkers
Benutting financiële middelen bewaken via kwartaalrapportages in MT en half jaar rapportage in WK Tijdig signaleren en keuzen maken. Sturing via managementteam Aandacht in werkoverleggen en jaargesprekken. planning
Definiëren en bewaken van de afzonderlijke projecten. Uitbesteden waar noodzakelijk.
28
WERKPLAN 2008 VERSIE 1.1
14JDECEMBER 2007
10. Slotwoord Met dit werkplan heeft de Waarderingskamer haar ambities voor de toekomst en de concrete plannen voor het jaar 2008 uiteengezet. De mate waarin het een en ander kan worden gerealiseerd, is sterk afhankelijk van ontwikkelingen in de omgeving van de Waarderingskamer. Het verleden heeft geleerd dat er elk jaar onvoorziene actuele ontwikkelingen zijn, waarop ingespeeld moet worden. Dit gaat noodgedwongen ten koste van andere onderwerpen. Over de realisatie van het werkplan wordt halverwege het jaar tussentijds aan de Waarderingskamer gerapporteerd. Hierbij worden tevens de externe ontwikkelingen en de invloed daarvan in ogenschouw genomen.
29