VVE Koningin Emmaschool

VVE Koningin Emmaschool VVE algemeen Sommige kinderen hebben een taalachterstand op het moment dat zij naar de basisschool gaan. Deze achterstand ligt voor Turkse en Marokkaanse kinderen gemiddeld op ongeveer twee jaar. Autochtone kinderen, die voor extra zorg in aanmerking komen, hebben een achterstand van gemiddeld een jaar. Uit onderzoek blijkt dat de leerlingen deze achterstanden in het vervolg van het basisonderwijs niet of nauwelijks inlopen. Dit heeft verstrekkende negatieve gevolgen voor het vervolgonderwijs en de latere maatschappelijke loopbaan. Om deze achterstand te verkleinen zullen kinderen van drie tot en met zes jaar meedoen aan gestructureerde programma's voor Voor- en Vroegschoolse Educatie (VVE). Op de Koningin Emmaschool werken wij samen met de VVE peuteropvang de Spil van het Kindercentrum en hebben we een startgroep voor peuters (groep 0) en de Intensieve Taalklas (ITK) van de gemeente Apeldoorn. We doen mee aan de landelijke pilot startgroep voor peuters (2011-2015). Het doel van deze startgroep is om te onderzoeken of de prestaties van deze jonge kinderen vroegtijdig en spelenderwijs verbeterd kunnen worden, zodat ze een vliegende start maken op het moment dat ze naar de basisschool gaan. Door de intensieve samenwerking willen we proberen om kinderen, die een ontwikkelingsachterstand op het gebied van algemene kennis en taal hebben, bij te spijkeren, zodat ze het basisonderwijs goed kunnen volgen en ook het vervolgonderwijs met succes kunnen doorlopen. De ITK is gevestigd in ons schoolgebouw. De peuters worden in het bijgebouw opgevangen op hetzelfde terrein. Visie op VVE Bij de VVE- programma’s wordt er gewerkt volgens de drie belangrijke pedagogische principes:  Omgeving is veilig en biedt structuur  Omgeving is stimulerend  Omgeving is betekenisvol Op de Emmaschool werken we met alle partners met Basisontwikkeling. Deze manier van werken sluit het beste aan bij de ontwikkeling van onze kinderen. De ontwikkeling van kinderen is van belang in de hele basisschool maar zeker in de onderbouw. Als kinderen tot ontwikkeling willen komen dan moeten de voorwaarden aanwezig zijn die dit mogelijk maken:  Kinderen moeten vrij zijn van emotionele belemmeringen  Kinderen moeten zelfvertrouwen en een positief zelfbeeld hebben  Kinderen moeten nieuwsgierig, onderzoekend en ondernemend zijn.

Deze permanente voorwaarden zijn niet vanzelfsprekend maar zijn altijd nodig om tot leren te kunnen komen. Daarnaast zijn vaardigheden op de volgende gebieden nodig om een brede persoonlijkheidsontwikkeling mogelijk te maken:         

Actief zijn, initiatief nemen Communiceren en taal Samen spelen, samen werken Verkennen van de wereld Uiten en vormgeven Voorstellingsvermogen en creativiteit Omgaan met symbolen, tekens en betekenissen Zelfsturing en zelfreflectie Onderzoeken, redeneren en probleem oplossen

Voor elk van deze kwaliteiten geldt dat er een ontwikkelingsproces achter zit, de doelen zijn niet op een vast moment te bereiken. Je kunt ook niet aangeven wat een kind precies moet kennen en kunnen op een bepaald moment. Wij volgen de kinderen in hun ontwikkeling via het Ontwikkelings Volgmodel van Memelink. Dit volgmodel gaat uit van de volgende ontwikkelingslijnen:       

Basale ontwikkeling:zelf Basale ontwikkeling: zelf en de ander Spelontwikkeling Motorische ontwikkeling Spraakontwikkeling: inhoud & gebruik Lezen: ontluikende geletterdheid: lezen Basisvaardigheden rekenen en wiskunde: tellen en ordenen

Optionele lijnen: (deze worden ingevuld als het nodig is om de ontwikkeling van een kind op dit specifieke gebied te volgen)  Basale ontwikkeling: zelf en de ander  Motorische ontwikkeling: kleine of fijne motoriek  Wereld oriëntatie: omgeving/ruimte Werken in hoeken Het belangrijkste argument voor het werken in hoeken is dat kinderen zich ontwikkelen door middel van activiteiten, die naast elkaar voorkomen en elkaar beïnvloeden: diverse vormen van spel, constructief spel, samen praten en denken, lees/schrijfactiviteiten en wiskundige activiteiten. Dit geldt voor de hele onderbouw. Welke hoeken zou je kunnen aantreffen?  De huishoek (rollenspel)  Wisselende speelhoeken passend bij een thema (de winkel, postkantoor, ziekenhuis)  De timmerhoek  De bouw en constructiehoek  De zand- en waterhoek  De kring  De lees- en luisterhoek  De teken en schilderhoek

Natuurlijk passen niet als deze hoeken in een klas. Er kunnen ook hoeken op de gang, in het lokaal van de ITK of in een ander lokaal. Alle groepen werken met hetzelfde thema maar kiezen bewust voor een andere indeling van de hoeken. Dit heeft te maken met de doelen die je wilt behalen op dat moment maar ook de mogelijkheid om bij elkaar in de klassen te gaan kijken en te komen spelen. De principes van de basisontwikkeling in de activiteiten rond de thema’s zijn in de hoeken terug te vinden. In een huishoek moeten kinderen dus het echte kunnen herkennen. Een tafeltje met enkele stoeltjes eromheen is niet voldoende. Er is een echte entree nodig en binnen moeten ook vele aspecten van een huiskamer en/of keuken te vinden zijn. Je moet dus “echt kunnen koken” in de keuken! Dat betekent dat er vele attributen nodig zijn. Ook is interactie met andere hoeken nodig, b.v. vanuit de huishoek kunnen gaan winkelen. Leerkrachten zullen de ouders als dat nodig is geregeld vragen om attributen zoals spulletjes voor de winkel, schoenen, potjes, serviesgoed, spullen voor in het postkantoor, enz…. Vaak kunnen ouders ook vanuit hun eigen beroepssituatie helpen aan bepaalde materialen. Werken in thema’s Thema’s moeten dicht liggen bij de belevingswereld van de kinderen. We werken gemiddeld 8 weken aan een thema. We kiezen er bewust voor om minder thema’s per jaar te doen omdat we de thema’s beter willen verdiepen en uitwerken met de kinderen. We weten ook precies welke doelen we willen bereiken. Dit is aan het begin van het jaar vastgelegd. We maken gebruik van de SLO doelen. De tussendoelen zijn beschreven per leerjaar en periode en zijn terug te vinden in het groepsplan.. De concrete uitwerking hiervan en deze doelen worden weg geschreven in de weekplanning. Er wordt een prentenboek gekozen die past bij het thema. Dit is ook de basis van de verteltafel en we gebruiken dit boek om interactief voor te lezen. Er wordt ook minimaal een excursie georganiseerd met betrekking tot een thema. (vb. thema kapper; bezoek aan een kapperswinkel.) Ouders krijgen aan het begin van een thema een themabrief mee. Hierop staat informatie over het thema o.a. welke letter wordt aangeboden, activiteiten en de excursie en welke bijzonderheden. Het is de bedoeling dat dit uitgebreid wordt met de doelen die in dit thema aan de orde komen. De doelen zijn voor ouders ook zichtbaar. Dit jaar wordt er ook gekeken hoe we het werken met een portfolio kan worden ingezet om de ontwikkeling van kinderen zichtbaar te maken voor kinderen en ouders. Dit is nog in ontwikkeling. Woordenschat Woordenschat is een belangrijk aandachtspunt bij ons op school. We werken met de methodiek: ‘Met woorden in de weer’ van Verhallen. We kiezen de woorden met behulp van de Amsterdamse woordenlijst. Wij bieden 60 woorden per thema aan. In november 2013 worden alle leerkrachten en pedagogisch medewerkers geschoold in het woordenschat programma Logo 3000. Ouders krijgen via BSN de woorden die geleerd gaan worden voor dit thema. De VVE leerkracht De leerkrachten van de peutergroepen, de ITK en de groepen 1 en 2 zijn geschoold of volgen scholing van startblokken en OVM. Op de maandagmiddag, de dinsdag- en donderdagmorgen is er een pedagogisch medewerker in groep 1 voor extra ondersteuning. Door middel van extra handen in de klas, krijgt het kind extra aandacht op het gebied van taal, rekenen en worden sociale vaardigheden aangeleerd. Dit gebeurt voornamelijk in spelvorm en door met het kind te praten. De leerkrachten en onderwijsassistenten zullen het kind proberen om het steeds een stapje verder op weg te helpen. Het kind wordt spelenderwijs gestimuleerd in de

ontwikkeling. Observeren, meespelen in de hoeken en de juiste instructie geven in de zone van de naaste ontwikkeling van het kind. Er wordt ook in de onderbouw steeds meer volgens het DIM (directe instructie model) gewerkt. Dit is nog wel in ontwikkeling.

Kwaliteitszorg In alle groepen m.u.v. de reguliere peutergroepen wordt gewerkt met groepsplannen. Er zijn 5 periodes van ongeveer 8 weken per groepsplan. Na 4 weken is er een tussenevaluatie. Er wordt steeds gekeken of de gestelde doelen gehaald worden en of de plannen moeten worden aangepast. De groepsplannen worden besproken met de ib-er. We maken gebruik van de HGW cyclus zoals beschreven in het zorgplan. Toetsing Alle kinderen die in groep 1 starten moeten een peutertoets doen. Als ze deze in de peutergroep al hebben gehad hoeven ze niet opnieuw de toets te doen maar kunnen deze gegevens worden gebruikt. Deze toets gebruiken we als nul meting. Aan het einde van groep 1 wordt de peutertoets nogmaals afgenomen. Na zes weken onderwijs wordt de TAK toets (onderdeel passieve woordenschat) afgenomen bij de VVE leerlingen. De leerlingen krijgen aan het einde van groep 2 nogmaals de TAK toets. In groep 0 de startgroep wordt er eenmalig een peutertoets afgenomen. In groep 1 wordt ook de CITO ordenen en taal afgenomen, Dit gebeurt in kleine groepjes van maximaal 6 leerlingen .In groep 2 wordt in januari en juni Cito taal en ordenen afgenomen. Daarnaast ook de leesleerbaarheidstoets. Bij de lln. van de ITK wordt bij de start van het schooljaar op 5 onderdelen de TAK afgenomen en aan het eind van het schooljaar weer. Daarnaast wordt er ook gebruik gemaakt van de toets Beginnende geletterdheid als dit wenselijk is in de intensieve taalklas. Naast Memelink maken we ook gebruik van een kinderdagboek (hierin worden observaties beschreven), LVS van Cito, en de registratie van de doelen in de groepsmap. De registratie van de doelen is nog in ontwikkeling.

Ouderbetrokkenheid ‘Op school vinden wij het belangrijk dat de leerlingen, leerkrachten en de ouders zich veilig en gehoord gezien en gewaardeerd voelen en op een gelijkwaardige manier samenwerken aan een optimale ontwikkeling van het kind.’

In ons beleidsplan hebben we beschreven hoe we als school omgaan met ouderbetrokkenheid. Rondom VVE zijn er enkele aandachtpunten als aanvulling op het beleidsplan. Populatie VVE ouders We zijn ons er steeds meer bewust van dat het noodzakelijk en nuttig is te weten hoe de populatie van VVE ouder is opgebouwd. Dit bepaald de aanpak als het gaat om ouderbetrokkenheid. Moeten ouders bijeenkomsten juist overdag of juist ’s avonds worden gepland. Wat is de juiste aanpak om mensen te laten deelnemen aan activiteiten en met welke culturele aspecten moet je als school rekening houden. De uitwerking hiervan in nog in ontwikkeling. Spelinloop In de groepen 0 t/m 4 organiseren we vier keer per week een spelinloop zo worden de ouders gestimuleerd bij het brengen van hun kind, activiteiten met hun kind te doen in de klas. De VVE ouders worden gestimuleerd om twee keer per week met hun kind een spel te spelen. Wij sturen er op aan, dat de ouders ook echt met hun kind aan de slag gaan. Als blijkt dat ouders hierin verzaken worden ze er op aangesproken door de leerkracht. De leerkracht houdt bij welke ouders er daadwerkelijk zijn. Als de eerste bel om 8.25 uur of om 13.10 uur gaat mogen de kinderen bij binnenkomst samen met hun ouders een spel uit de kast kiezen of een boekje lezen. Het kan ook zijn dat de leerkracht uitkiest welk spel het kind moet doen in verband met hun ontwikkeling. Het is de bedoeling dat de ouder met het kind samen gaat spelen en praten. De leerkracht komt zo op een informele manier met de ouders in contact. Wij proberen de ouders te stimuleren om gevarieerd met hun kind te kiezen. Wij helpen ook om keuzes te maken en ook ouders te betrekken bij de uitleg van het spel. Na ongeveer tien minuten is er een afgesproken signaal (luiden van een belletje) en de ouders nemen afscheid. De kinderen gaan daarna zelfstandig werken en spelen en de leerkracht werkt met een aantal kinderen aan een onderdeel van het groepsplan. We werken dan volgens de

doorgaande lijn van het zelfstandig werken. In de groepen 1, 2 en de ITK gebruiken we daarbij de rode ketting en de timetimer. In de intensieve taalklas (ITK-klas) op PCBS Koningin Emma is er iedere maand een spelinloop waarbij alle ouders aanwezig zijn. Er wordt een spel uitgelegd en de ouders gaan dit met hun kind spelen en vervolgens mogen zij dit spel een maand lenen om thuis met hun kind spelen. Zo worden zij gestimuleerd om ook thuis met hun kind aan de slag te gaan De leerkracht bespreekt met het kind hoe het gaat met het spelletje thuis. Hiervan worden eventuele observaties opgeschreven. De logeerbeer Kinderen krijgen in groep 1 en 2 de logeerbeer mee naar huis. Het is de bedoeling dat de kinderen voor de beer zorgen en dat er aan het einde van de logeerpartij een verslagje van wordt gemaakt. Het doel van de logeerbeer is: het verbeteren van de mondelinge vaardigheid. Kinderen moeten terug vertellen wat ze met de beer hebben gedaan. Themabijeenkomsten In het schooljaar 2012-2013 waren de bijeenkomsten gericht op ouderparticipatie. Er waren relatief weinig ouders aanwezig. Vaak minder dan 20%. Dit gegeven baarde ons zorgen. In het schooljaar 2013-2014 zullen de ouderbijeenkomsten wat laagdrempeliger zijn. Wij gaan inventariseren wat de wensen van de ouders bij ouderbetrokkenheid zijn. Wij gaan ook de eigen doelen t.a.v. ouderbetrokkenheid formuleren. Zie ouderbeleidsplan van de PCBS Koningin Emma. Waar kunnen wij als school om de VVE ouders extra te ondersteunen? Eventuele mogelijkheden zijn: bezoek bibliotheek, gezelschapsspel maken voor thuis, voorlezen hoe doe je dat? De volgende themaochtenden/middagen zijn gepland: Donderdag 7 november 2013 Vrijdag 17 januari 2014 Dinsdag 18 maart 2014 Donderdag 15 mei 2014 De ouders van zowel de groepen 1 en 2 en de peuter(start)groepen worden doormiddel van een brief persoonlijk uitgenodigd. Er wordt ook hier weer bijgehouden welke ouders er waren. De ouders bij de Pilotstartgroep kunnen elke dag een kopje koffie drinken als ze in de klas spelinloop hebben. Iedere bijeenkomst wordt aan het eind geëvalueerd en zo nodig aangepast voor de volgende keer. Tolk In de peutergroepen en de Pilotstartgroep wordt er gebruik gemaakt van Tolk. De leerkracht van de ITK en een leerkracht van onze school heeft de cursus gevolgd. Er zal in het schooljaar 2013-2014 gekeken worden hoe we dit gaan inzetten in ons eigen onderwijs.

Verteltassen Er zijn door moeders verteltassen gemaakt voor de groepen 1 tot en met 4. Iedere week zijn deze moeders op de dinsdagmiddag aan het werk met de tassen. De tassen worden gecontroleerd en zo nodig hersteld. De zogenaamde “Verteltasmoeders” verzorgen ook geheel zelfstandig de uitleen. De kinderen krijgen via de leerkracht de uitnodiging om een verteltas uit te kiezen. De verteltas mogen ze gedurende een periode van twee weken lenen .Na die twee weken krijgen ze een herinneringsbriefje om de tas weer mee terug te nemen. Het doel voor dit schooljaar 2013-2014 is om nog vier tassen van groep 3 en 4 te maken Uitleg spelletjes In de ITK-klas krijgen de ouders uitleg over spelletjes om samen met hun kind te spelen en krijgen ook de spelletjes mee naar huis. Zij krijgen ook een koffer met een boekje mee naar huis dat bij het thema hoort.

Samenwerking met externe instanties Opstap Binnen de gemeente Apeldoorn, bestaat de mogelijkheid voor ouders om deel te nemen aan het Opstap project. Dit is een leer- en spelprogramma voor ouders met kinderen in de leeftijd van 4 tot 6 jaar. Door deelname worden de kinderen voorbereid op de basisschool. Veel thema’s die op school worden behandeld komen bij Opstap ook aan bod. Vb: aandacht voor taal- en rekenkundige begrippen. Ouders worden gestimuleerd goed te kijken en te vragen waar school op dat moment aan werkt en kunnen daar thuis mee aan de slag gaan. De Voorleesexpress De Voorleesexpress introduceert het voorleesritueel bij gezinnen met een taalachterstand. Zo wordt het leesplezier vergroot en de taalontwikkeling van de kinderen gestimuleerd. De voorlezer komt een half jaar lang, wekelijks, bij het gezin thuis. De voorlezer en het gezin zoeken samen naar een manier om het voorlezen een blijvend plekje te geven. De Voorleesexpress wil de taalontwikkeling van kinderen (2-8 jaar) bevorderen door het gezin te laten zien hoe leuk (voor) lezen is en door de taalomgeving in huis te verrijken. Daarnaast brengt de Voorleesexpress stadsgenoten met verschillende achtergronden met elkaar in contact om zo ook de sociale cohesie te verstreken. Bredeschool Zuid en Wisselwerk Op donderdagmiddag is er de Spelinloop. Het doel van deze middag is dat kinderen extra spel momenten hebben om hun taalontwikkeling te stimuleren. De Bredeschool maakt het mogelijk dat we als school Slingertouw hebben. Slingertouw is een doorgaande leeslijn waarbij alle literatuuronderdelen gedurende de gehele schoolloopbaan worden aangeboden. Kinderen maken hiervan een portfolio. Er worden verschillende activiteiten georganiseerd zoals bezoekje aan de bibliotheek. Ouders worden hierbij betrokken om mee te gaan. Logopedie De Emmaschool werkt nauw samen met de ‘Praatmaat groep’. Dit betekent dat we een ‘eigen’ logopediepraktijk (tegenover groep 7/8) hebben in de school. Hier zijn zowel kinderen als volwassenen van harte welkom. Op maandag en woensdag is er onze logopediste (Dingena Kiezebrink) bij ons op school aanwezig.

Logopedie is zorg die nodig is als er problemen zijn met stem, spraak, taal, gehoor en slikken. Tijdens de behandeling wordt er een onderzoek uitgevoerd en op basis daarvan wordt een behandelplan opgesteld zodat ik tijdens de behandeling de juiste oefeningen kan aanbieden die bij het probleem passen. Deze oefeningen krijgen de kinderen ook mee naar huis om thuis te oefenen. Dankzij de goede samenwerking met de leerkrachten kan ik gericht therapie geven. U kunt contact opnemen met Dingena via mail [email protected].