Voortgangsrapportering over de bescherming van een element van immaterieel cultureel erfgoed

Voortgangsrapportering over de bescherming van een element van immaterieel cultureel erfgoed Cultuur, Jeugd, Sport en Media Kunsten en Erfgoed Afdeling Erfgoed Arenbergstraat 9, 1000 BRUSSEL Tel. 02 553 68 68 – Fax 02 553 69 69 E-mail: [email protected] Website: www.kunstenenerfgoed.be

KE-CE-007

In te vullen door de behandelende afdeling

ontvangstdatum

Waarvoor dient dit formulier? Met dit formulier geeft u de recent uitgevoerde en geplande activiteiten op het vlak van de bescherming van het betreffende element van immaterieel cultureel erfgoed aan. Deze activiteiten meldt u in het kader van de jaarlijkse opvolging van het in de ‘Inventaris van immaterieel cultureel erfgoed Vlaanderen’ opgenomen element. Aan wie bezorgt u deze aanvraag? U kunt dit formulier zowel op papier als digitaal indienen. Vul het formulier elektronisch in, druk het af en stuur het ondertekend in tien exemplaren naar het adres bovenaan op dit formulier, t.a.v. Marina Laureys, afdelingshoofd. Stuur het digitale exemplaar via e-mail naar [email protected] of bezorg het op cd-rom. Wie is de contactpersoon voor uw aanvraag? De contactpersonen voor uw aanvraag zijn Arlette Thys, [email protected] en Dries Van Den Broucke, [email protected]. Waar vindt u meer informatie? Het reglement Immaterieel Cultureel Erfgoed vindt u op

Gegevens van de aanvrager 1 Vul hieronder de gegevens van de aanvrager in. Naam van de organisatie Intergemeentelijk Samenwerkingsverband Land van Waas – Erfgoedcel Waasland Eventuele roepnaam Interwaas – Erfgoedcel Waasland Rechtspersoonlijkheid Dienstverlenend intergemeentelijk samenwerkingsverband Website www.interwaas.be en www.erfgoedcelwaasland.be Korte voorstelling van de Het Intergemeentelijk Samenwerkingsverband van het Land van Waas (voorheen aanvrager Intercommunale vereniging van het Land van Waas, opgericht in 1968) is een

dienstverlenende vereniging ten behoeve van de aangesloten gemeenten Beveren, Kruibeke, Lokeren, Sint-Gillis-Waas, Sint-Niklaas, Stekene, Temse en Waasmunster. De werking van Interwaas steunt op drie pijlers: 1. behartigen van Wase belangen door het formuleren van gemeenschappelijke stellingen en het stimuleren van gemeenschappelijke acties (bijvoorbeeld door vertegenwoordiging van Wase gemeenten in tal van regionale overlegstructuren) 2. projecten (hoofdzakelijk ontwikkeling en aanleg van bedrijventerreinen en woonverkaveling en woningbouwprojecten) 3. dienstverlening (het ruimen van rioolkolken en aanbrengen van wegmarkeringen, de gezamenlijke opmaak van de gemeentelijke milieubeleidsplannen, ondersteuning van BiblioWaas en de Erfgoedcel Waasland). Binnen de organisatie staan kwaliteitsbevordering (wat we samen doen, doen we beter) en kostendrukking (wat we samen doen, doen we goedkoper) voorop. Alhoewel het niet tot haar kerntaken behoort, realiseerde Interwaas ook op het vlak van cultuur reeds het één en ander. Zo vond de Archeologische Dienst Waasland (A.D.W.) er tussen 1983-1987 zijn thuisbasis en worden sedert 2005 ook het Erfgoedconvenant Land van Waas en het bibliotheekconvenant BiblioWaas ondersteund. Vanaf 2004 was Interwaas een actieve partner in het Erfgoedconvenant Land van Waas o.a. als moederorganisatie van de Erfgoedcel Waasland.

Opvolging van de omgang met een element van immaterieel cultureel erfgoed - pagina 2 van 5

2 Vul de correspondentiegegevens van de aanvrager in. aanschrijftitel

De heer

Mevrouw

voor- en achternaam Ode De Zutter straat en nummer Lamstraat 113 postnummer en gemeente 9100 Sint-Niklaas telefoonnummer of gsm 03 780 52 11 e-mailadres [email protected]

Bescherming van het element 3 Geef de voorbije en de huidige acties die ondernomen zijn om het element te beschermen sinds het jaar van de aanvraag/het vorige rapporteringsjaar => jaar 2009 Werkgroep SKSM (=Sinterklaas en Sint-Maarten) De werkgroep is samengesteld ter opvolging van dit dossier en is een samenwerking tussen verschillende beleidsdomeinen, nl. cultuur, jeugd en toerisme. De werkgroep is als volgt samengesteld: Sint-Nicolaasgenootschap (Lieven Dehandschutter), Sint-Niklaas – Diensten Cultuur en jeugd (Ronny De Mulder en Eric Van Remortel), Erfgoedcel Waasland (Ode De Zutter), Sint-Maartenscomité (Wilfried Lauwers, Roland Van Goethem en Richard Willems), Volkskunde Vlaanderen – Huis voor immaterieel erfgoed vzw (Laure Messiaen), Toerisme Waasland (Sara Van Cotthem) en Gemeentearchief Beveren (Carine Goossens). Partners


Na het indienen van het dossier voor Vlaanderen werden contacten gelegd met Volkskunde Vlaanderen – Huis voor immaterieel erfgoed vzw, dat nu ook behoort tot de werkgroep SKSM.




N.a.v. het colloquium werden allerlei contacten (zie hieronder) gelegd met verschillende organisaties en personen in Vlaanderen én Nederland. Wanneer aan een internationaal dossier voor Vlaanderen zou gewerkt worden, zal zeker samengewerkt worden met deze partners.




In het kader van het colloquium werd actief samengewerkt met verschillende organisaties: Erfgoedcel Waasland, Gemeente Beveren, Meertens Instituut, Nederlands Centrum voor Volkscultuur, Sint-Maartenscomité Beveren, SintNicolaasgenootschap Vlaanderen, Stad Sint-Niklaas, Toerisme Waasland, FARO. Vlaams steunpunt voor cultureel erfgoed vzw en Volkskunde Vlaanderen vzw.




Met verschillende organisaties, zoals het Meertens Instituut, het Nederlands Centrum voor Volkscultuur en de AlbertLudwigs-Universiteit Freiburg is een stevige basis gelegd ter voorbereiding van het internationaal dossier voor Unesco.

Acties


De geverheiligen zijn levendig door de vele jaarlijks terugkerende feesten, vieringen en gebruiken in verschillende landen. Deze steeds wijzigende actieve tradities zorgen bij uitstek voor dé bescherming van deze fenomenen.




Stad Sint-Niklaas: de Salons voor Schone Kunsten blijven geschikt voor het ‘Huis van de Sint’. Het Sintgebeuren heeft een speerpuntfunctie in het evenementenbeleid. Als ‘thuisstad’ van de Sint is Sint-Niklaas het aan zichzelf verplicht om rond 6 december een programma uit te werken dat zijn gelijke niet kent in Vlaanderen. Behalve het ‘Huis van de Sint’ (12/11-5/12), organiseren de stad en het Sint-Nicolaasgenootschap ook de jaarlijkse intrede van de Sint, de Sinterklaaszoektocht en het circusspektakel ‘Sint in de Piste’.




Gemeente Beveren: in Beveren worden n.a.v. Sint-Maarten allerlei activiteiten georganiseerd, zoals een massagriel.




Colloquium De Gulle Gevers. Sinterklaas- en Sint-Maartensgebruiken: een grenzeloos verhaal: in navolging van de erkenning en ter uitbreiding van het netwerk én de kennis rond deze geversheiligen ging op 21/11/09 in het Kasteel Walburg in Sint-Niklaas (niet onsymbolisch!) het colloquium met als titel ‘De Gulle Gevers. Sinterklaas- en SintMaartensgebruiken: een grenzeloos verhaal’ door. Het werd een afwisselende dag met interessante lezingen van o.a. dr. Rieks Smeets (eerste secretaris van het Verdrag ter bescherming van het immateriële erfgoed – NL), Lieven Dehandschutter (voorzitter Sint-Nicolaasgenootschap Vlaanderen – B); dr. John Helsloot (Meertens Instituut – NL) en professor Werner Mezger (Albert-Ludwigs-Universiteit Freiburg – D). De meer dan honderd aanwezigen uit Vlaanderen én Nederland konden tussen de lezingen door genieten van Jan De Smet en The Winin’ Boys, die het geheel opfleurden met Sinterklaas- en Sint-Maartensliederen in een modern jasje. Het colloquium werd georganiseerd door de Erfgoedcel Waasland i.s.m. Gemeente Beveren, Sint-Maartenscomité Beveren, Sint-Nicolaasgenootschap Vlaanderen, Stad Sint-Niklaas, Toerisme Waasland, FARO. Vlaams steunpunt voor cultureel erfgoed vzw en Volkskunde Vlaanderen vzw – Huis voor immaterieel erfgoed.

Documenteren en onderzoeken

Opvolging van de omgang met een element van immaterieel cultureel erfgoed - pagina 3 van 5


Ontwikkeling lessuggesties rond het thema “Sinterklaas- en Sint-Maartensgebruiken in Vlaanderen” door Filip Maes, student 3de jaar lerarenopleiding lager onderwijs, KAHO Sint-Lieven




In het kader van een breder onderzoek naar Sint-Maartensvieringen in West-Vlaanderen inventariseert de gemeente Ichtegem samen met Volkskunde West-Vlaanderen vzw en Volkskunde Vlaanderen – Huis voor immaterieel erfgoed vzw, de tradities, die rond deze figuur en zijn naamdag hangen.




Bevraging andere culturen: Volkskunde Vlaanderen – Huis voor immaterieel erfgoed vzw neemt dit gegeven mee als mogelijk thema op het Minderhedenforum in 2011. Daarnaast werd hiertoe reeds een aanzet gegeven door Katrijn D’hamers in haar lezing op het colloquium en allerlei onderzoek.

Communicatie Er werd uitgebreide persaandacht gegeven aan het onderwerp. N.a.v. de opname op de inventaris en het colloquium werd veel meer media-aandacht gegenereerd, zowel in binnen- als buitenland. In bijlage vindt u een overzicht van de pers.

4 Vermeld hieronder de maatregelen die (uiterlijk binnen een jaar) in verband met de bescherming genomen zullen worden => jaar 2010 Werkgroep SKSM Deze werkgroep blijft voortbestaan. Partners


Vanuit de werkgroep SKSM blijven we contacten leggen met allerlei organisaties en personen in Vlaanderen en Nederland die bezig zijn met Sinterklaas en Sint-Maarten.

Acties


De geverheiligen zijn levendig door de vele jaarlijks terugkerende feesten, vieringen en gebruiken in verschillende landen. Deze steeds wijzigende actieve tradities zorgen bij uitstek voor dé bescherming van deze fenomenen.




Stad Sint-Niklaas: ‘Huis van de Sint’ en programma rond de Sint.




Project Toerisme Waasland: in het najaar van 2010 wil Toerisme Waasland i.s.m. Toerisme Oost-Vlaanderen extra promotie voeren rond Winter in het Waasland, maar dan vanuit de invalshoek Sinterklaas en Sint-Maarten. Hiervoor zouden bv. volgende acties kunnen ondernomen worden: aankopen mediaruimte, overkoepelende folder, speciale arrangementen… De mogelijke concrete invulling wordt nog verder afgetoetst.




Mogelijk internationaal dossier voor Unesco: het voorstel ligt op tafel om via minister Schauvliege een brief te sturen naar de Nederlandse minister van Cultuur Ronald Plasterk met de vraag naar officieel overleg in het voorjaar 2010 tussen Vlaamse en Nederlandse betrokkenen en ambtenaren met op de agenda zowel het ratificeren van de conventie in Nederland als een internationaal dossier rond de geversheiligen voor Unesco (in 2011?). Hierbij stellen we voor dat een eerste overleg bij de stad Sint-Niklaas plaatsvindt. Bij het internationaal dossier worden dan ook andere organisaties betrokken zoals bv. het Meertens Instituut, het Nederlands Centrum voor Volkscultuur en de AlbertLudwigs-Universiteit Freiburg.

Documenteren en onderzoeken


Er bestaat al heel veel informatie, alleen is deze dikwijls diffuus en niet gekend. Er wordt een document opgemaakt waarin álle interessante informatie kan verzameld worden. Dit document moet aangroeien naarmate meer informatie aangebracht / verzameld wordt door de partners en anderen.




Sint-Nicolaasgenootschap en Sint-Maartenscomité: hebben uitgebreide documentatie en literatuur, die in het kader van het project Wase digitale bibliografie van de Erfgoedcel Waasland breder ontsloten zullen worden.




Opstellen van een beknopte basisbibliografie rond de geversheiligen




www.beeldbankwaasland.be: de Beeldbank Waasland wordt in najaar 2010 de Erfgoedbank Waasland (met naast fotografisch materiaal ook mogelijkheid tot ontsluiten van andere soorten content): het thema Sinterklaas wordt geactualiseerd en het thema Sint-Maarten wordt aangemaakt. Idealiter kan de uitgebreide fototheek van het SintNicolaasgenootschap op deze manier ontsloten worden.




Formuleren van onderzoeksvoorstellen naar verschillende onderzoeksinstellingen en faculteiten




In het kader van een breder onderzoek naar Sint-Maartensvieringen in West-Vlaanderen inventariseert de gemeente Ichtegem samen met Volkskunde West-Vlaanderen vzw en Volkskunde Vlaanderen – Huis voor immaterieel erfgoed vzw, de tradities, die rond deze figuur en zijn naamdag hangen.




Publicatie over de gebruiken: in de Annalen 2010 van de Koninklijke Oudheidkundige Kring van het Land van Waas komen artikels over Sinterklaas en Sint-Maarten, respectievelijk van de hand van Lieven Dehandschutter en van Richard Willems.

Communicatie In de media verschijnen steeds allerlei items i.v.m. Sinterklaas en Sint-Maarten. Via mediargus zal de erfgoedcel dit zo goed mogelijk bijhouden.

Opvolging van de omgang met een element van immaterieel cultureel erfgoed - pagina 4 van 5

5 Vermeld hieronder de erkende cultureel-erfgoedorganisatie of -organisaties waarmee u heeft samengewerkt of zal samenwerken en de manier van samenwerken. Het gaat hier over organisaties die erkend en/ of gesubsidieerd worden op basis van het Decreet op de Volkscultuur van 1998, het Archiefdecreet van 2002 of het Erfgoeddecreet van 2004 of het Cultureel-erfgoeddecreet van 2008 of cultureelerfgoedcellen van gemeenten, Intergemeentelijke samenwerkingsverbanden of de VGC waarmee de Vlaamse Gemeenschap een cultureel-erfgoedconvenant heeft gesloten.

Evalueer deze samenwerking. Erfgoedconvenanten De Erfgoedcel Waasland is de trekker in dit dossier. Zo doet ze de volledige opvolging van het dossier voor Vlaanderen, coördineert ze de werkgroep SKSM en organiseerde ze in 2009 het colloquium. Indien een breder onderzoek zou gevoerd worden en / of specifieke acties op poten worden gezet, zal zeker en vast samengewerkt worden met andere erfgoedconvenanten en hun spelers, zoals bv. Erfgoedcel Aalst, die rond Sint-Maarten wil werken. FARO. Vlaams steunpunt voor cultureel erfgoed vzw Faro bood – in de persoon van Marc Jacobs – beperkt advies bij het opstellen van de aanvraag voor de opname op de lijst van cultureel immaterieel erfgoed. Daarnaast gaf Katrijn D’hamers een lezing op het colloquium met als titel “Sinterklaasje kom maar binnen? Feestbeleving in een interculturele context” en verzorgde Marc Jacobs de slotconclusies. Marc Jacobs adviseerde tenslotte de werkwijze voor het internationaal dossier voor Unesco. Ook in de toekomst wordt – indien nodig – samenwerking met Faro gezocht, voornamelijk wat betreft procedurele zaken rond Unesco. Volkskunde Vlaanderen – Huis voor immaterieel erfgoed vzw Na het indienen van het dossier voor Vlaanderen werden contacten gelegd met Volkskunde Vlaanderen – Huis voor immaterieel erfgoed vzw, dat nu ook behoort tot de werkgroep SKSM. Wanneer in de toekomst concrete acties zullen ondernomen worden, kan Volkskunde Vlaanderen hieraan meewerken, net zoals ze dit doen voor het onderzoek in WestVlaanderen. Andere organisaties Rond deze gebruiken wordt – naast erkende organisaties – met allerlei andere organisaties actief en intensief samen gewerkt. In de eerste plaats de leden van de werkgroep SKSM: de Erfgoedcel Waasland Gemeente Beveren, SintMaartenscomité Beveren, Sint-Nicolaasgenootschap Vlaanderen, Stad Sint-Niklaas en Toerisme Waasland. Ook werd reeds een goede samenwerking opgezet met partners uit Nederland, namelijk het Meertens Instituut en het Nederlands Centrum voor Volkscultuur en Duitsland, namelijk de Albert-Ludwigs-Universiteit Freiburg.

Bijlagen 6 Geef –indien van toepassing- een lijst van de bijlagen op. (Enkel bijlagen die verband hebben met de genomen maatregelen).


Persoverzicht 2009

Ondertekening door de aanvrager 7 Vul de onderstaande verklaring in. Ik verklaar dat alle gegevens in dit formulier en in het bijbehorende opvolgingsdossier naar waarheid ingevuld zijn.

datum

dag 2

4

maand 0

3

jaar 2

0

1

0

handtekening Bart Casier

Privacywaarborg 8 De gegevens die u meedeelt, worden door het agentschap Kunsten en Erfgoed, Arenbergstraat 9, 1000 Brussel, verwerkt

voor identificatiedoeleinden. Overeenkomstig de wet van 8 december 1992 tot bescherming van de persoonlijke levenssfeer ten opzichte van de verwerking van persoonsgegevens hebt u het recht om kennis te krijgen van uw gegevens in ons bestand en zo nodig de verbetering ervan aan te vragen. Voor meer informatie over de verwerking van uw gegevens kunt u het register bij de Commissie voor de Bescherming van de Persoonlijke Levenssfeer raadplegen.

Opvolging van de omgang met een element van immaterieel cultureel erfgoed - pagina 5 van 5