Voeding de klok rond HET VERSCHIL IN VOEDINGSBEHOEFTE VAN EEN RECREATIE-, KRACHT- EN DUURSPORTER
Voorstellen
Esther van Etten:
sportdiëtist
Sita Veenstra: sportdiëtist AVS – Adviesbureau Voeding en Sport
Voeding de klok rond
Waarom is voeding belangrijk bij sport?
Brandstoffen (koolhydraten en vetten): energie
Bouwstoffen (eiwitten): herstel en opbouw
Regulerende stoffen (vitamines, mineralen, vocht): weerstand en hydratie
Voeding de klok rond
Voeding de klok rond
Is er een verschil in voedingsbehoefte tussen recreatiesport versus topsport? Sport of beweging?
Voeding de klok rond
Sporter: > 3x per week minimaal 30 minuten matig intensief bewegen Topsporter: Deelname aan internationale wedstrijden op het hoogste niveau (EK’s, WK’s, OS) binnen een erkend topsportprogramma
Voeding de klok rond Jan 25 jaar 1.80 m, 72 kg Badminton, recreatief niveau Krachttraining in sportschool
Tom 25 jaar 1.80 m, 72 kg Badminton, nationaal team
Trainingsuren Beroep
5 uur Fulltime fysiotherapeut
20 uur Parttime studie Psychologie
Overige activiteiten Geschat energieverbruik trainingsdag
Dagelijks 30 km fietsen 3550 kcal
Minimaal 3500 kcal
Leeftijd Lengte en gewicht Sport
Sportvoedingspiramide Sportspecialistiche training Sportspecifieke training
Basis training
Sportspecialistische voeding Sportspecifieke voeding
Basis sportvoeding
Sportvoedingspiramide: laag 1
Basis sportvoeding
Voor iedere sporter eerste prioriteit!
Sportvoedingspiramide: laag 2 Sportspecifieke voeding
Voeding die je voor / tijdens / na inspanning neemt - Voorkomen maagdarmproblemen - Aanvullen koolhydraten / vocht tijdens inspanning - Aanvullen koolhydraten / eiwitten / vocht na inspanning
Voeding de klok rond
Doel en niveau! Duur Frequentie Intensiteit Omvang
Voeding de klok rond Koolhydraten Vocht
Eiwit
Timing
Voor
30 g
500 ml
---
Laatste 2 u voor wedstrijd
Tijdens
60-90 g/u
500-1000 ml/u
---
Iedere 15 minuten
Na
2 g KH/kg
1,5 x vochtverlies
20 g
E direct na wedstrijd KH binnen 2 u
Voor
30 g
500 ml
---
Laatste 2 u voor wedstrijd
Tijdens
---
---
---
---
Na
1 g KH/kg
1,5 x vochtverlies
20 g
E direct na wedstrijd KH binnen 2 u
DUUR
KRACHT
Sportvoedingspiramide: laag 3 Sportspecialistische voeding
Voedingssupplementen -
(multi)vitaminepillen Cafeïne Creatine Glucosamine Visolie ……
Voeding de klok rond
Laag 3 alleen nuttig, indien: 1. de basis goed is 2. het nodig is om persoonlijke doelstelling te halen
Voor de meeste recreatieve sporters is deze laag overbodig.
Beenblessure Sven Kramer was te wijten aan te veel vitamine B6 Sven Kramer heeft vijf jaar geleden een zenuw-beschadiging aan zijn rechterbeen opgelopen. Volgens medisch specialisten van ziekenhuis Gelderse Vallei gebruikte hij te veel vitamine B6. De zogeheten B6intoxicatie was een van de kwalen die de allrounder een winter lang het schaatsen belette.
Voeding de klok rond
Is er een verschil in voedingsbehoefte tussen kracht- versus duursport?
Voeding de klok rond
KORTOM: DOELSTELLING SPORTER IS LEIDEND! UIT DE PRAKTIJK: ‘Mijn doel is om volgend jaar de Marmotte te fietsen. Waar moet ik op letten in mijn voeding?’ ‘Ik wil weer in mijn kleding van 2 jaar geleden passen. Hoe doe ik dat?’ ‘Ik ga met mijn vriendin trainen voor de Slachtemarathon. Moet ik nu anders gaan eten?’ ‘Ik loop volgend jaar mijn 6e marathon en ik wil mijn persoonlijk record verbeteren. Waar kan ik in mijn voeding op letten?’ ‘Ik doe 3x per week aan krachttraining en wil mijn spiermassa vergroten. Heb ik daarbij voedingssupplementen nodig?’
ISAK
International Society for the Adancement of Kinanthropometry
ISAK level 1: • Meetpunten markeren • Rechterzijde lichaam meten • 8 huidplooien • 4 omvangsmaten • 2 botbreedtes ISAK level 2: 42 meetpunten
Voeding de klok rond
Voeding de klok rond
Theorie versus praktijk: een battle?
Voeding de klok rond
Sportspecialistiche training
Sportspecifieke training
Basis training
Sportspecialistische voeding
Sportspecifieke voeding
Basis sportvoeding
Voeding de klok rond
Theorie versus praktijk
Een goede start?
Voeding de klok rond Tessa Leeftijd
29 jaar
Lengte en gewicht
1.75 m, 84 kg
Sport
3 x per week hardlopen van 19.00 – 20.30 uur
Doelstellingen
Afvallen 72-73 kg en meer spiermassa (‘strakker’) ½ marathon april 2016
Beroep
Politieagente, 32 uur per week
Bijzonderheden
IBS: vaak last van diarree Geen gluten- of lactose-allergie of -intolerantie Is gestart met een koolhydraatarm dieet op advies van een vriendin
Tessa Voedingsanamnese Energie: 1200 kcal KH: 77 gram = 0,9 gram/ kg lichaamsgewicht E: 61 gram = 0,7 g/kg lichaamsgewicht V: 77 gram Tekorten in voeding o.a. qua B-vitamines, vitamine C, magnesium, jodium Opvallende zaken
koolhydraatarm brood, mini donut, veel light frisdrank, tussendoor reep, geen fruit, weinig groente veel vetrijke snacks: worst, blokjes kaas, 1 x per week “cheat day” Traint ca. 45 minuten na warme maaltijd Drinkt niet tijdens de training Na de training alleen drinken (water/light fris) Neemt ter compensatie een multivitamine en een vitamine C-preparaat
Tessa:
‘Voeding is volledig uit balans, ik ben er de hele dag mee bezig!’
Voeding de klok rond
1,2
5,9
3,9
Conclusies voeding: -
Basisvoeding (laag 1) is niet optimaal (tekorten) Energieinname te laag Eiwitinname en –verdeling niet optimaal Koolhydraatinname is gezien de frequentie van trainen en doel niet optimaal - Tijdens training niet voldoende vocht/koolhydraten - Na training geen aanvulling koolhydraten/eiwit
Mogelijke knelpunten: - Tekorten kunnen leiden tot vermoeidheid, blessures, concentratieproblemen - Weinig winst uit training - Spierafbraak - Doelen niet haalbaar - IBS-klachten mogelijk erger - Risico op obsessief eetgedrag / eetstoornis
Winst te halen door: -
Doelstellingen in haalbare stappen Eerste focus is basisvoeding Krachttraining (↑spiermassa) Verhogen eiwit en goede eiwitverdeling: 5-6x 20 gram - Koolhydraatinname verhogen en afstemmen op trainingen - Aandacht voor IBS-klachten: rol voeding? - Focus op aanpassen eetgedrag t.b.v. verandering leefstijl
- Verwijzing sportdiëtist!
Voeding de klok rond Leeftijd
Thomas 35 jaar
Lengte en gewicht Sport
1.83 m, 78 kg 3x krachttraining in sportschool
Doelstelling
Fitter worden meer spiermassa, niet perse zwaarder Vraag: Is het nodig om 2x per dag een eiwitshake te nemen of kan ik die ook vervangen door iets anders?
Beroep
Advocaat >50 uur/week
Bijzonderheden
Drukke baan, maakt lange dagen Trainingen zijn op wisselende dagen en tijden Allergisch voor appel
VOEDINGSANAMNESE Eiwitinname over de hele dag (excl. Whey)
250 ml melk 4 sneetjes bruin brood kaas / vleeswaren 1 gekookt ei 125 gram vlees/vis/kip 4 aardappelen 150 gram groente 1 portie fruit Totaal: 76 gram eiwit = ca. 1 gram/kg LG
Na training
20 gram eiwit na krachttraining
Whey eiwitpoeder Gemiddelde voedingswaarden per dosering (1 maatschep / 28 gram): 105 Kcal
Vet 1,6 gram
waarvan verzadigd 0,5 gram
Koolhydraten 1,7 gram
waarvan suikers 1,2 gram
Vezels 0,7 gram
Eiwitten 21,9 gram
Zout 0,12 gram
Voeding de klok rond Voorbeelden 20 gram eiwit Let op kwaliteit van eiwit dierlijk/plantaardig • • • • • • • • • • •
65 gram kipfilet 80 gram biefstuk 200 gram linzen 3 eieren 80 gram tonijn uit blik (water basis) 200 gram magere kwark 400 ml magere yoghurt 500 ml magere melk 500 ml soja drink 330 ml Vifit met extra proteine 100 gram amandelen
Voeding de klok rond
Conclusie
Extra eiwit in vorm van eiwit shake niet nodig!
Wanneer wel?
-
Praktische overwegingen Vegetariër 2 trainingen/dag < 24 uur hersteltijd
Take home message: Richt je eerst op het grotere geheel, voordat je in details verder gaat Of voedingsproducten en – supplementen nodig zijn, hangt af van niveau en doelstelling van de sporter Een goed sportvoedingsadvies is een bruikbare vertaling van theorie naar praktijk en dus maatwerk
Zoek de samenwerking met een sportdiëtist om samen de doelstelling van de cliënt tot een succes te brengen
Voeding de klok rond
There is no such thing as a perfect diet
Esther van Etten:
[email protected] Sita Veenstra:
[email protected]