Lesideeën rond het thema 'voeding'

Lesideeën rond het thema 'voeding' In dit bestand vindt u uiteenlopende lesideeën voor onderbouw, middenbouw en bovenbouw. De ideeën passen bij het thema 'voeding'. Voor de lessen is in het algemeen betrekkelijk weinig voorbereiding nodig. Veel plezier! Inhoud van dit bestand: 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7.

Ideeën voor de rekenles Ideeën voor de taalles Ideeën voor de lessen natuuronderwijs Ideeën voor de wereldoriëntatie Ideeën voor de lessen beeldende vorming Overige gezonde lesideeën Liedjes over eten

GG&GD Utrecht, project Gezond Gewicht , oktober 2009

Dit document ‘Lesideeën rond het thema voeding’ is te vinden op www.utrecht.nl/gezondgewicht

1

Ideeën voor de rekenles

Groep 1 en 2

Onderbouw

Middenbouw

Middenbouw

Groep 5 en 6

Bovenbouw

Stukken fruit sorteren van groot naar klein Bijvoorbeeld een bes, een druif, een lychee, een kiwi, een mandarijn, een citroen, een appel, een sinaasappel, een grapefruit en een meloen. Laat de kinderen de stukken fruit van groot naar klein leggen. Weten de kinderen ook hoe ieder soort fruit heet? Uit: Schoolgruiten, www.schoolgruiten.nl Druiven tellen Neem een handje witte en blauwe druiven en leg die voor een (groepje) kind(eren) neer. Hoeveel druiven liggen er? Hoeveel zijn er blauw? En wit. Laat een kind een druif opeten. Hoeveel druiven liggen er nu? Maak zo verschillende telopdrachtjes. Uit: Schoolgruiten, www.schoolgruiten.nl Turven met groenten. Schrijf een aantal bekende groenten op het bord en laat kinderen nog andere soorten noemen. Vertel de kinderen dat we erachter willen komen welke drie groenten de klas het liefste eet. Daarvoor moeten we turven. Laat een kind de turven bijhouden (na vier streepjes de vijfde streep dwars). Daarna tellen we de streepjes per vijf: 5, 10, 15 enzovoort plus de losse streepjes. Welke groenten zijn de top drie van de klas? Uit: Schoolgruiten, www.schoolgruiten.nl Welk fruit is het zwaarst? Zorg voor diverse soorten fruit, zoals een appel, een banaan, een sinaasappel, een mandarijn en een druif. Span voor het schoolbord een elastiekje met daaraan een netje. in het netje kunnen de verschillende soorten fruit één voor één gehangen worden. De kinderen trekken steeds met een ander kleurtje de lijn van het elastiek over op het schoolbord. Kunnen ze de stukken fruit daarna op volgorde leggen, van licht naar zwaar? Uit: Schoolgruiten, www.schoolgruiten.nl Gemiddelden. Bij kinderen die het begrip ‘gemiddeld’ nog niet kennen, kunt u uitleggen dat je nooit elke dag precies dezelfde hoeveelheid eet. Soms is het iets meer, soms iets minder. Laat kinderen aangeven wat ze zelf hebben gegeten en laat ze per groepje gemiddeld eten. Als dat nog niet genoeg is, hoeveel zouden ze dan bij kunnen eten aan groenten om het genoeg (150 gram) te laten zijn? Hoeveel is 150 gram? Kinderen moeten per dag 150 gram groenten eten om gezond te blijven. Maar hoeveel is dat eigenlijk? Ga met de kinderen aan de gang met verschillende groenten, een weegschaal en een groentelepel. Kies qua groenten bijvoorbeeld voor doperwten, spinazie (gekookt in een pot) en sla. Laat de kinderen eerst steeds schatten hoeveel doperwten, spinazie en sla 150 gram is en daarna pas wegen. Hebben ze ongeveer goed geschat? Hoeveel groentelepels is 150 gram ongeveer? Wat lijkt het meest? (sla) Waarom?

GG&GD Utrecht, project Gezond Gewicht, oktober 2009


Pagina 2

2

Ideeën voor de taalles

Onderbouw

Onderbouw

Onderbouw

Onder- en middenbouw

Groep 3 en 4

Groep 3 en 4

Middenbouw:

Noem groenten met een ‘b’, een ‘m’ etcetera. maak daarna een poster waar de letter groot opgeschreven wordt en waar de kinderen fruit of groenten met die letter omheen tekenen/plakken. Welk woord is langer? Noem steeds twee groenten en/of fruitwoorden op. Weten de kinderen welk woord langer is? Denk aan combinaties als: banaan – mandarijn, champignon – witlof, prei – appel. Raadspel Benoem een voedingsmiddel (fruit, groente, drankje, etc.) en benoem de eigenschappen van dit voedingsmiddel. Laat de kinderen raden waar je aan denkt. Laat de kinderen ook zelf een raadsel bedenken. Voorbeelden: - Ik denk aan een soort fruit en het is geel. Het is lang en krom. Het smaakt zoet. → Banaan. - Ik denk aan een toetje. Het is wit en heel koud. → IJs. - Ik denk aan iets te drinken. Het is bruin en warm. → Chocolademelk. - Ik denk aan snoep. Het is zacht en zoet. Het heeft verschillende kleurtjes. → Spekjes. - Ik denk aan iets dat plat is. Het is vierkant en zacht met een hardere rand. Het is zo groot als een verjaardagskaart. Het is wit of bruin. → Boterham. - Ik denk aan iets dat klein en rond is. Het kan blauw of wit zijn en hangt in een trosje. → Druif. Uit: Smaaklessen, www.smaaklessen.nl Het begint met een.. Schrijf een voedingsproduct op het bord met de letters van boven naar beneden. Bijvoorbeeld: T – O – M – A – A – T. Met de kinderen bedenk je nu met elke letter een nieuw product. Schrijf deze horizontaal achter de beginletters. Als vervolg kun je elk kind een papier geven waar ze zelf verticaal een nieuw product op schrijven. Stel de regel dat deze niet meer dan zeven letters mag hebben. Hiermee bedenken ze nieuwe woorden. Laat ze daarna een tekening maken van de producten. Uit: Smaaklessen, www.smaaklessen.nl Wat zit er op mijn rug? Schrijf op papiertjes diverse soorten fruit en groenten (bijvoorbeeld kersen, bloemkool, appel, boontjes, sinaasappel, spruitjes). Speld een papiertje op de rug van een kind. De andere kinderen zien welk woord er op zijn rug staat. Het kind mag nu vragen stellen aan de rest van de klas om erachter te komen welke fruit of groenten er op zijn rug zit. De kinderen mogen alleen antwoorden met ja en nee. Hoeveel vragen heeft het kind nodig om te raden welke fruit of groenten er op zijn rug staan? Uit: Schoolgruiten, www.schoolgruiten.nl Groente en fruit-synthese Vertel de kinderen dat je een boodschappenlijst heeft voor de groentenboer. Vraag de kinderen goed te luisteren wat je hier op hebt staan. Noem diverse soorten fruit en groenten synthetisch op: k-e-r-s, b-oo-n, k-oo-l, p-ee-r, s-p-r-ui-t, d-r-ui-f. Horen de kinderen wat je gaat kopen? Zijn er kinderen die zelf ook op deze manier een fruit of groente kunnen noemen? Kunnen de andere kinderen raden wat er gezegd wordt? Uit: Schoolgruiten, www.schoolgruiten.nl Het groente- en fruit interview. Zie de site www.schoolgruiten.nl



Pagina 3

Midden- en bovenbouw


Bovenbouw

Bovenbouw Bovenbouw

Spreekwoorden/uitdrukkingen met eten Bespreek verschillende spreekwoorden (zie bijlage A- document 'Bijlagen lesideeën') en eten en met fruit. Of gebruik het werkblad (zie bijlage Bdocument 'Bijlagen lesideeën'): De kinderen vullen op de lege plaatsen in het spreekwoord het juiste etenswaar in. Bij het bespreken ervan ga je natuurlijk ook in op de betekenis van het spreekwoord of de uitdrukking. Bij de bovenbouw kun je de woorden waaruit de kinderen kiezen, weglaten. Reclameposter maken De kinderen stellen zich voor dat ze bij een promotiebureau voor groenten en fruit werken. Laat ze reclameposters maken met een pakkende slagzin, in het oog springende tekening, etc. om andere kinderen aan te moedigen om meer groenten en fruit te eten. Hang deze posters in de gangen van de school. Bijvoorbeeld: 'Tomaat op je brood maakt je groot!' of 'Een appel ja dat mag, maar ook ander fruit elke dag!' en 'Een sappige peer smaakt naar meer!' Uit: Schoolgruiten, www.schoolgruiten.nl Spreekbeurt over voedingsthema’s – laat leerlingen eventueel het materiaal gebruiken dat te vinden is op deze site (onder het kopje kinderen en jongeren). Laat kinderen zelf een recept schrijven. Reclame. Laat kinderen een pakkende slagzin maken over fruit en een reclameposter ontwerken. Bijvoorbeeld: ‘een sappige peer smaakt naar meer’. Les uit het materiaal van op www.smaaklessen.nl of op www.schoolgruiten.nl (gratis te downloaden).



Pagina 4

3

Ideeën voor de lessen natuuronderwijs

Alle groepen

Waar-of-Niet-Waar-Quiz – zie bijlage C - document 'Bijlagen lesideeën' Materialen: - Twee palen - Tape of pionnen - Quizvragen/stellingen (zie bijlage, een pdf-bestand met de quizvragen is op te vragen via [email protected]). Deze quiz gaat over veeteelt en de landbouw. De kinderen krijgen vragen over dieren en gewassen die voor hun voedsel zorgen. Met de quiz kunnen ze laten zien hoeveel ze hier vanaf weten. Voor het spelen van deze quiz worden twee vierkanten op de vloer afgebakend. Deze vierkanten liggen ongeveer 10 meter uit elkaar. Bij elk vierkant staat een bordje met WAAR of NIET WAAR. De vierkanten moeten groot genoeg zijn om alle deelnemende kinderen een staanplaats te geven. In het midden wordt een lijn getrokken. De kinderen gaan op de lijn staan. De leerkracht staat naast het veld en leest een stelling voor. Nadat hij deze voorgelezen heeft, rennen de kinderen zo snel mogelijk naar WAAR of NIET WAAR, afhankelijk van wat ze denken over de stelling. Als een kind bij het verkeerde bordje staat, dan moet hij het spel uit. Als het antwoord goed was, dan gaat hij weer terug naar de middellijn en wacht op de volgende stelling. De winnaar(s) is/zijn het kind of de kinderen die als laatste overblijven. Elke ronde bestaat uit tien vragen. Er zijn twee niveaus. Niveau 1 is voor 4-8 jaar en niveau 2 is voor 8-12 jaar. Uiteraard kunnen er eigen vragen toegevoegd worden.

Alle groepen

Bron: Stichting Kinderboerderijen Nederland Memory – zie bijlage D - document 'Bijlagen lesideeën' Materialen: - Memorykaarten (zie bijlage, een pdf-bestand met de memory is op te vragen via [email protected]) - Schaar of snijmachine - Stukken karton om de kaarten op te plakken Knip of snij de geleverde kaarten uit. De kaarten kunnen gelamineerd worden of op karton geplakt worden. Tijdens memory leren kinderen op een speelse manier welke dieren en/of producten bij elkaar horen. De kinderen zoeken de juiste combinatie bij elkaar. Kinderen spelen in groepjes van 2-4 kinderen. Het doel van het spel is om zoveel mogelijk bij elkaar horende kaarten te verzamelen. Het kind met de meeste kaarten aan het eind van het spel is de winnaar. Hussel de kaarten goed door elkaar en leg alle kaarten ondersteboven op tafel. Om de beurt mogen de kinderen nu twee kaarten omkeren. Horen de kaarten bij elkaar? Dan mag je de kaarten hebben en nog een keer twee



Pagina 5

Alle groepen

Alle groepen

kaarten omkeren. Horen de kaarten niet bij elkaar, dan moeten ze weer op dezelfde manier teruggelegd worden. De volgende speler is nu aan de beurt. Hij mag nu proberen om de twee bij elkaar horende kaarten bij elkaar te vinden. Bron: Stichting Kinderboerderijen Nederland Informeer bij Natuur- en Milieucommunicatie (NMC) naar mogelijkheden voor een bijzondere activiteit. Denk bijvoorbeeld aan een bezoek aan de kinderboerderij/schooltuinen. Wat eten dieren en waar komt ons voedsel vandaag? U kunt contact opnemen met Selma Renting, 030 - 286 69 74. Voor meer informatie over Natuur- en Milieucommunicatie zie ook www.utrecht.nl/nmc Bijzonder fruit proeven Materialen: - Bordjes - Allerlei (bijzondere) fruitsoorten, zoals kiwi, nectarine, lychee, zwarte bessen, mango, (verse) ananas, vijgen, bramen, frambozen Zet twee bordjes per fruitsoort klaar. Leg op één bord het fruit in zijn geheel en op het anderen bord het fruit in stukjes gesneden. Verdeel de fruitproevers in groepjes van vier. Elk groepje proeft twee fruitsoorten. Laat ze daarna rouleren en de andere soorten proeven of laat tussen de groepjes ervaringen uitwisselen. Vertel de kinderen duidelijk dat ze nog niet meteen gaan proeven. Laat de kinderen het fruit eerst bekijken, eraan voelen en eraan ruiken. Hiervoor kun je de volgende vragen laten beantwoorden: 1. 2. 2. 4.

Hoe ziet het fruit er uit? Wat is er bijzonder aan? Hoe ruikt het fruit? Hoe voelt het fruit in je hand?

Laat de kinderen nu elk een stukje proeven.

Alle groepen Alle groepen Alle groepen Onderbouw Middenbouw

5. Hoe voelt het fruit in je mond? 6. Hoe smaakt het fruit? 7. Wat vind je ervan? Zaai met de klas allerlei zaden in potjes. Bijvoorbeeld tuinkers, maïs of bonen. Volg het groeiproces. Bekijk een champignon. Een lessenreeks over paddenstoelenteelt. Onder andere een raadsel, uitgebreid bekijken van een champignon en een sporenproef. Te downloaden via www.hetkleineloo.nl De leskist ‘je eigen lijf’ van de NMC (zie www.nmcutrecht.nl). Bespreek met kinderen waar het fruit vandaan komt. Loop daarbij de heel voedselketen langs van het land en de boer via de groothandel en winkel naar het fruittrommeltje van het kind. Alle groenten en fruit zijn eigen huid Materialen: - Kartonnen dozen, bijv. schoendozen, met een gat van ongeveer 10 cm doorsnede - Verschillende soorten groente en/of fruit Op tafel staan drie dozen met in iedere doos een gat. In de dozen zitten drie soorten groenten en/of fruit met een verschillende huid/schil, bijvoorbeeld een ananas, een maïskolf en een kokosnoot. Laat steeds een kind zijn hand in een doos steken. Wat zou er in zitten? Het kind mag beschrijven wat hij voelt. Bijv.: "Het is niet hard, maar ook niet zacht. Het lijkt wel of er heel veel kleine haartjes op zitten." Daarna tover je uit de dozen de groenten en fruit tevoorschijn. Alle groenten en fruit blijkt zijn eigen huid te hebben. Laat de kinderen plaatjes verzamelen (bijv. uit tijdschriften of van Internet) of tekenen van groenten en fruit met verschillende soorten 'huiden'.



Pagina 6


Uit: Schoolgruiten, www.schoolgruiten.nl Proefjes met etenswaren – zie bijlage D - document 'Bijlagen lesideeën'

1. Gekleurde yoghurt

Uit: Smaaklessen, www.smaaklessen.nl

2. Eetbare verf

Uit: Smaaklessen, www.smaaklessen.nl

3. Andere proefjes met eten

Schrijven met melk - Als je op een papiertje schrijft, dan kan iedereen het lezen. Vaak is dat ook de bedoeling. Maar bij een geheim bericht wil je dat juist niet. Hoe schrijf je een geheim bericht met melk? Luchtig mengsel - Als je goed naar een boterham kijkt, dan zit er allemaal lucht in. Deze luchtbelletjes komen niet vanzelf in het brood, dat komt door gist. Wat is gist eigenlijk? Zure bonen - Uit zaadjes komen planten. Uit appelpitjes komen appelbomen en uit bonen komen bonenplanten. Maar gaat dat wel altijd goed? Midden- en bovenbouw

De beschrijvingen van deze proefjes zijn te vinden op www.proefjes.nl Wat proef ik? – zie bijlage E - document 'Bijlagen lesideeën' Materiaal: - Voor elk groepje (van vier kinderen) de volgende producten in bakjes: 1. Partjes citroen, (zoute) roomboter, stukjes appel, mosterd, pindakaas, stukjes rauwe ui, stukjes kaas, honing, koffie (poeder) en stukjes (zoet/zure) augurk. 2. Voor elke leerling het kopieerblad, zie volgende pagina. 3. Crackers en water. Lesbeschrijving: 1. Zet de tien bakjes klaar voor elk groepje of in de 'proefhoek'. Zet daarnaast ook crackers en water klaar zodat kinderen tussen door kunnen neutraliseren. Zo voorkom je dat de ene smaak de andere beïnvloedt. 2. Laat elk kind van elk product een hapje nemen. Na ieder hapje nemen ze een stukje cracker en een slokje water. Leg ook uit waarom. Laat de kinderen de tabel op het kopieerblad invullen. Geef voorbeelden bij de vraag 'Hoe voelt het in je mond?' Prikkelend, knapperig, glad, droog, fris, glibberig, korrelig, sappig, etc. 3. Bespreek samen met de kinderen hun bevindingen. Hebben de kinderen door dat sommige smaken een combinatie zijn van zoet/zuur en zout/pittig? Welke smaaksoorten worden vooral lekker gevonden? Antwoorden: Citroen – Zuur Appel – Zoet en/of zuur Boter – Zout Mosterd – Zout/bitter Pindakaas – Zoet en zout



Rauwe ui - Bitter Kaas - Zout Honing - Zoet Koffie - Bitter Augurk – Zoet/zuur

Uit: Smaaklessen, www.smaaklessen.nl Snoskommers maken – zie bijlage F - document 'Bijlagen lesideeën' Uit de Grote Vriendelijke Reus van Roald Dahl: Volgens Sofie smaakte de originele snoskommer naar kikkervelletjes en rotte vis. De GVR zei dat het naar landwuizen en slijmsloebers smaakte. Wat vind jij ervan? Smoothies maken – zie het recept in bijlage G – document 'Bijlagen lesideeën' Wanneer je een milkshake neemt, geeft dit je een aardig vol gevoel, maar het



Pagina 7

Bovenbouw

Groep 7 en 8

verzadigingsgevoel is van korte duur en wordt alleen maar veroorzaakt door de hoeveelheid vet. Bij een smoothie raak je verzadigd door de vezels uit het fruit; dit gevoel zal lang duren. Citroenbatterij maken Benodigdheden: Vier citroenen, een meter koperdraad, 1 lampje (1,4 volt) en vier spijkers. Verdeel de koperdraad in vijf stukken. Maak aan elke spijker een stukje koperdraad vast. Steek in elke citroen een spijker (met koperdraad). Leg de vier citroenen op een rij. Neem het losse stuk koperdraad van de eerste citroen en prik dat in de tweede citroen. Neem het losse stuk koperdraad van de tweede citroen en prik dat in de derde. Neem het losse stuk koperdraad van de derde citroen en prik dat in de vierde. Neem het losse stuk koperdraad van de vierde citroen en houd dat tegen de fitting van het lampje. Probeer het net zo lang tot het gaat branden! Uit: Schoolgruiten, www.schoolgruiten.nl ‘Help waar blijft mijn eten?!’ Een lespakket over waarom een mens goede voeding nodig heeft en wat er met voedsel gebeurt als je het hebt doorgeslikt. Leerlingen krijgen een beter beeld van de werking van hun spijsvertering en leren bewuster om te gaan met voeding. Gratis te bestellen via www.zorn.nl.



Pagina 8

4

Ideeën voor de lessen wereldoriëntatie Alle groepen

Middenbouw

Bezoek aan de supermarkt of fruitboer Je kunt met een supermarkt of fruitboer in de buurt een afspraak maken om met (een groepje) kinderen een bezoek te brengen aan de winkel. Aangepast aan de groep kun je verschillende activiteiten doen, zoals: Een interview met de supermarktmedewerker/fruitboer. Laat de kinderen van tevoren vragen opstellen (welk fruit wordt het meest gegeten, welk fruit is het duurst, waarom?) Ontdek de woorden die speciaal gemaakt zijn om klanten te trekken, zoals 'Gratis', 'Alleen deze week', woordspelingen, etc. Bekijk de verschillende groenten en fruit die te koop is. Welk fruit kennen de kinderen, welke nog niet? Waarom groeien er bij ons geen bananen of sinaasappels? Waar komt dit fruit vandaan en op welke manier komt het bij ons? Wat doen alle medewerkers van een supermarkt precies? Waar komt mijn eten vandaan? Materialen: Voor elk kind een kopieerblad 'Waar komt het vandaan?', een blikje zalm en een pot jam. Laat de kinderen het kopieerblad invullen. Hierbij moeten ze de voedingsmiddelen aan de linkerkant verbinden met de juiste herkomst. Bespreek de antwoorden. Hadden ze alles goed? Maak het nu een beetje moeilijker. Leg een blikje zalm en een potje jam in de kring. Bij welke plaatjes rechts op het kopieerblad horen deze twee producten? Bij geen van de plaatjes. De zalm komt van de vis. Jam komt van fruit, maar moet eerst in de fabriek veranderd worden in jam. Dit gebeurt door fruit te koken, te mengen met suiker en versteviger en af te laten koelen in luchtdichte potjes. Laat de kinderen verder nadenken over voeding uit de fabriek en uit de natuur door middel van het volgende reactiespel. Teken op drie plekken op het bord een plant, een dier en een fabriek. De kinderen gaan midden in het lokaal staan. Noem vervolgens verschillende voedingsmiddelen. Als u een voedingsproduct opnoemt lopen de kinderen naar de tekening op het bord waarvan zij denken dat het vandaan komt. Vraag na elk product enkele kinderen waarom ze in dié hoek zijn gaan staan. Voorbeelden van producten zijn: yoghurtdrank, scharrelei, abrikoos, boterhamworst, tuinkers, visstick, pizza, karnemelk.

Middenbouw Bovenbouw

Beseffen de kinderen dat het merendeel van de producten op de één of andere manier toch be- of verwerkt wordt in de fabriek? Welke voedingsmiddelen kennen de kinderen nog mee die uit de fabriek, van een dier of van een plant komen? Uit: Smaaklessen, www.smaaklessen.nl Een les met het thema 'Uit welke landen komt ons fruit en onze groenten?' Zie www.schoolgruiten.nl Debatteren met de Partij van Het Ei en De Gezondheids Partij Verdeel de klas in vier groepen. Wijs iedere groep één van onderstaande meningen toe: 1. Scharreleieren zijn beter 2. Er is niets mis met gewone kooi-eieren 3. Ongezonde voeding moet uit de supermarkten verdwijnen



Pagina 9

4. Ongezonde voeding mag gewoon te koop blijven Laat de kinderen in groepjes nadenken over hun stelling. Ze noteren met hun groep wat ze in het voordeel van hun toegewezen mening naar voren willen brengen. Er worden twee debatten gevoerd. Het eerste debat gaat over de eieren. De Gezondheids Partij is publiek. Bij het tweede debat over ongezonde voeding is de Partij van Het Ei publiek. Stel de tijd van elk debat in op vijf minuten. Het publiek mag na de vijf minuten ook vragen stellen.

Bovenbouw

Laat de twee tegenoverstaande partijen ieder aan een kant van de klas staan. Iedere keer als iemand tijdens het debat iets wil zeggen doet hij een stap naar voren. Bespreek na afloop van het debat met het publiek wie van de twee groepen 'debaters' met de meeste overtuiging hun argumenten naar voren bracht. Herhaal het debat vervolgens met de gezonde-eter-debaters. Uit: Smaaklessen, www.smaaklessen.nl Etiket lezen Materiaal: Schrijfgerei lijst met E-nummers (Een globale lijst van E-nummers vindt u op de website van het Voedingscentrum (http://www.voedingscentrum.nl), waar u ook een gedetailleerde lijst kunt bestellen) Tijd: 15 minuten instructie en 15 minuten nabespreken. Het verzamelen van etiketten is huiswerk. Doel: De kinderen leren wat er allemaal op een etiket vermeld staat. Ze vergelijken de verschillende producten. - De kinderen krijgen de opdracht een week lang hun eigen voedsel nauwkeurig in kaart te brengen. Ze moeten van diverse producten de wikkels of verpakkingen mee naar school nemen, ook van diepvriesproducten of snoepgoed. - Samen met de kinderen analyseert u de wikkels en maakt u een lijst van de vermelde ingrediënten. U noteert vooral de aanwezige kleuren smaakstoffen. Bekijk ook eens de hoeveelheden van alle ingrediënten, bijvoorbeeld van aardbeienjam. Hoeveel vruchten zitten er eigenlijk in? Op een blik of pot staat een uitlekgewicht. Wat betekent dat? En wat zit er allemaal in die kant-en-klaarsauzen? - Na afloop van de analyse mogen de kinderen een collage maken van de verpakkingen. Uit: Leerkracht.nl; Ruud Rouvroye en Simone van Bentum-Gerich © Uitgeverij Zwijsen B.V.



Pagina 10

5 Ideeën voor de lessen beeldende vorming Alle groepen

Stempels maken van aardappels Materialen: - Voor elke leerling een grote aardappel - Aardappelschilmesjes - Inkt in verschillende kleuren - Tekenpapier De kinderen snijden de aardappel doormidden. Dan kerven ze in de aardappel de vorm van een stuk fruit. Daarna halen ze de stukken aardappel er omheen weg. Het ontwerp steekt dus uit de rest van de aardappel. Ook voor de andere helft wordt een ontwerp gemaakt. Maar deze keer gaan de kinderen niet de stukken eromheen wegsnijden, maar het ontwerp zelf. Dus nu komt er in het midden een gat in de vorm van het ontwerp te zitten. Als je met deze helft gaat stempelen blijft je ontwerp dus wit en wordt de rest gekleurd.

Alle groepen

Onderbouw Groep 7/8

Tip: een leuke inleiding zou zijn als je met de kinderen bespreekt waar de aardappel vandaan komt, wie het wel eens eet, welke gerechten je ermee kunt maken, enz. Een stilleven van fruit en groente natekenen/schilderen. Enkele voorbeelden van schilderijen waarin fruit een rol speelt: Stilleven met meloen en perziken, Edouard Manet Banane, Andy Warhol De maaltijd, Paul Gauguin Les fils de l'homme, René Magritte Deel papieren placemats uit en laat kinderen hier hun gezondste/lekkerste/uitgebreidste ontbijtje of avondeten op tekenen. Bij 'Huid van fruit', een les beeldende vorming, maken kinderen een stilleven waarbij ze letten op de huid van verschillende fruitsoorten. Zie http://www.beeldendonderwijs.nl/index.php/lessen/demo/huid_van_fruit/



Pagina 11

6

Overige gezonde lesideeën Alle groepen Alle groepen Alle groepen Onderbouw: Alle groepen Groep 1 t/m 4:

Bovenbouw:

Bovenbouw:

Bovenbouw:

Bovenbouw:

Een excursie naar een boer via de NMC, zie de site www.nmcutrecht.nl Lessen van de diëtiste, informeer naar de mogelijkheden via [email protected]. Een leskist/boekenkist van de Educatie-afdeling van de gemeentebibliotheek Utrecht. Speel het voedings-memoryspel uit Smaaklessen – gratis te downloaden op www.smaaklessen.nl Materialen voor onderwijs over hygiëne en tandverzorging. Te bestellen via www.zorn.nl Hoera, de dag begint Twee posters met 'praatplaat' en stripverhaal voor groep 1 tot en met 4. De handleiding voor leerkracht bevat lessuggesties over het thema ontbijten en vijf vrolijke werkbladen. De fleurige posters kunnen in de klas worden opgehangen en besproken. Gratis te bestellen via www.zorn.nl ‘Vet lekker, vet gezond’ Een lespakket over gezonde voeding en over vetten. Het biedt leerlingen mogelijkheden om beter inzicht te krijgen in hun eigen voedingsgedrag en geeft tips om dit gedrag -waar nodig- te verbeteren. Gratis te bestellen via www.zorn.nl. Workshops van Kids in balance (zie www.balancematters.org). Een team van voedings- en bewegingsdeskundigen leert kinderen van 10 t/m 12 jaar in 3 workshops van alles over je goed voelen, zelfvertrouwen hebben, gezond eten en veel actieve beweegspelletjes afgewisseld met kennisoverdracht en oefeningen. Internetopdracht. Zie bijlage I - document 'Bijlagen lesideeën' voor verwijzingen naar internetsites over voeding waar leerlingen mee aan de slag kunnen. Laat de leerlingen een eet- en beweegdagboekje invullen. Zie het bestand ‘themaweken Gezond en Fit’! op de site www.utrecht.nl/gezondgewicht



Pagina 12

7

Liedjes over eten De boterham van Elsje Fiederelsje (Op de wijs van 'Elsje Fiederelsje') Uit: Smaaklessen, www.smaaklessen.nl Elsje Fiederelsje, heeft een boterham op haar bord. Zij moet zo naar school, dus de tijd is nog maar kort. Kiezen, kiezen moet ze snel, brood met komkommer, Kiezen, kiezen moet ze snel, lekker, dank je wel. Elsje Fiederelsje, heeft een boterham op haar bord. Zij moet zo naar school, dus de tijd is nog maar kort. Kiezen, kiezen moet ze snel, brood met wat smeerkaas, Kiezen, kiezen moet ze snel, lekker, dank je wel. Laat de kinderen andere soorten beleg noemen die gezongen kunnen worden, bijvoorbeeld: brood met salade, brood met een eitje, pindakaasbroodje. Bananenlied Voor de groentewinkel stond Keesje de Jordaan Zwaaiend sprak hij tot de baas: Geef me een banaan Maar de baas was juist die dag gladweg uitverkocht En hij dacht dat onze Kees ruzie met ‘m zocht En de baas zei: Ja, ik heb geen bananen Ik heb geen bananen vandaag ‘k Heb radijsjes, hele mooie Witte en rooie. Maar ja, ik heb geen bananen Ik heb geen bananen vandaag Plots vloog er een rode kool door de winkelruit En er volgde een meloen in de baas z’n snuit De baas z’n snuit zat vol met sap, Kees ging voor hem staan Lelijke meloenenkop, geef me een banaan Maar de baas zei: Ja, ik heb geen bananen Ik heb geen bananen vandaag ‘k heb radijsjes, hele mooie Witte en rooie Maar ja, ik heb geen bananen Ik heb geen bananen vandaag Fruitlied (Op de wijs van 'In Holland staat ons huis') Wij eten nu ons fruit En rusten lekker uit. Een appel peer of mandarijn, Wat zal het toch vandaag weer zijn? Wij eten nu ons fruit en rusten lekker uit. GG&GD Utrecht, project Gezond Gewicht, oktober 2009


Pagina 13

Lesideeën rond het thema 'voeding'

Recommend Documents