VIVRE JAARBERICHT 2010
Golde Oldien s
JAAR
BERI
CHT
2010
P. 06 - 07
In dit jaarbericht treft u een overzicht aan van de vele activiteiten die Vivre heeft ondernomen in 2010. Daaruit blijkt dat er volop muziek zit in onze organisatie! P. 08 - 09
vrouw 6.Verliefd op de t ui or vo t nk a) 4.Vivre de dhouse en (bijn 3. Voorwoord m 8.John Woo uit (vervolg) te ns ne an m met de nkt voor rs 10.Vivre de niemand ande .Luisteren met k ie vol muz 14 12.Een hoofd ofon je hart 16.Col
P. 12 - 13
Muziek is ook het begeleidende thema dat we hebben gekozen om het jaarbericht extra aantrekkelijk te maken. Onder de titel Golden Oldies hebben we vier Vivrecliënten gevraagd welke artiest(en) zij voor altijd in hun hart hebben gesloten. Daarbij verwijst Golden Oldies natuurlijk
In h o u d so p g a v e
naar de onvergetelijke muziek van vroeger, maar ook naar de cliënten zelf. Terwijl ze over hun favoriete sterren praatten - of een mooi lied zongen! - kwamen ook hun eigen gouden tijden weer tevoorschijn.
P. 14 - 15
V I V R E J A A R B E R I C H T 2 0 1 0 | P. 0 2 - 0 3
Golden Oldies
Vooruit!
Vivre richt zich vooral op oudere bewoners van Maastricht en het Mergelland. Tot de organisatie behoorden op 31 december 2010 negen woonzorgcentra, zeven verpleegunits (onder andere in woonzorgcentra), vier verpleeghuizen, twee wijksteunpunten, een zorgboerderij en een hospice. Eind 2010 woonden
We bereiden ook onze medewerkers voor op de nieuwe uitdagingen. In 2009 is het project ‘Vivre, Gewoon Beter’ gestart. Hiermee wordt binnen heel Vivre een andere manier van werken doorgevoerd om een extra gastvrije leefomgeving te creëren voor onze bewoners. Medewerkers wordt geleerd vanuit de beleving van de cliënt te kijken en steeds te zoeken naar verbeteringen. Ook de woonomgeving wordt onder de loep genomen. Verder hebben we een begin gemaakt met Vivre Proper BV. Daarin werken we samen met schoonmaakbedrijf Hago. We letten beter op efficiency en kwaliteit. Tegelijkertijd willen we de kosten verlagen.
daar 1489 cliënten. Daarnaast namen 204 cliënten deel aan dagactiviteiten.
Jan Meijers
We verleenden zorg aan 180 overige
We denken met veel respect terug aan dr. ir. Jan Meijers, voorzitter van de Raad van Bestuur. Hij overleed na een kort ziekbed op 24 december 2010. Zijn onverwachte heengaan was een schok en is door velen betreurd.
externe cliënten.
Somatisch zieken In 2009 is op locatie Croonenhoff een kleinschalige voorziening opgezet voor tien somatisch zieken. In 2010 kwamen er soortgelijke units op de locaties Appelgaard en De Bron. In het nieuwe (somatische) verpleeghuis de Mins, dat in 2011 in gebruik wordt genomen, krijgt iedere bewoner een grote eigen kamer. Zorg voor jong dementerenden en gerontopsychiatrische cliënten De vraag naar zorg voor gerontopsychiatrische en jong dementerende cliënten neemt toe. Daarom is in 2010 op locatie Grubbeveld een unit opgezet voor gerontopsychiatrische cliënten die vanwege hun leeftijd vaak ook somatische zorg nodig hebben. Op deze locatie richten we ook een unit en dagopvang in voor jong dementerenden. Vivre Thuis Vivre biedt sinds een aantal jaren ook thuiszorg aan bewoners van zorgwoningen in de nabijheid van de Vivrelocaties. Om de beoogde groei van 100% per jaar te kunnen realiseren, stemden we onze organisatie af op het model van Buurtzorg Nederland. In de nieuwe opzet wordt warme en integrale zorg geboden door hechte wijkteams die herkenbaar zijn voor onze cliënten. Deze teams hebben een grote mate van zelfstandigheid.
Tevreden cliënten In het voorjaar van 2010 heeft een extern en onafhankelijk bureau een grondig onderzoek uitgevoerd binnen heel Vivre naar de tevredenheid van onze cliënten. Daarbij werd vooral gelet op het lichamelijk en mentaal welbevinden, de woon- en leefomstandigheden en de dagbesteding. Ook de kwaliteit van de zorgverleners kwam aan bod. Uit de meting blijkt dat Vivre op een groot aantal thema’s goed scoort. Er zijn ook zaken die beter kunnen. Daar gaan we in 2011 extra aandacht aan besteden.
Verder meet Vivre jaarlijks hoe vaak zorgproblemen optreden. Daarbij kijken we naar onderwerpen als doorliggen, ondervoeding en vallen. De meting laat een positieve trend zien. Toch zijn er ook hier zaken die beter kunnen. In 2011 richten we onze speciale aandacht hierop.
Personeelsbeleid De nieuwe financieringsstructuur dwingt Vivre tot een meer flexibele inzet van medewerkers. In 2010 zijn daartoe de eerste aanzetten gegeven. We letten ook op een efficiëntere inzet van personeel op de afdelingen. Vivre scoort landelijk gezien boven het gemiddelde als het gaat om ziekteverzuim. Alleen wat het langdurig verzuim betreft, kan het beter.
Financieel gebied Ook op financieel gebied was 2010 een goed jaar voor Vivre. De totale opbrengsten van Vivre waren circa €100 miljoen. Het exploitatieresultaat was weer positief en bedroeg circa €4 miljoen. Dit resultaat werd toegevoegd aan de reserve die mogelijke financiële tegenvallers op moet vangen zonder dat Vivre zijn beleid meteen moet aanpassen. De reserve bedraagt nu circa 21% van de opbrengsten op jaarbasis en bevindt zich daarmee op het gemiddelde van zorgorganisaties, zoals Vivre. Vivre is dan ook financieel gezond. De kosten van personeel vormden met circa €62 miljoen de grootste kostenpost van Vivre. De andere kosten hadden bijvoorbeeld betrekking op eten en drinken, onderhoud en energie, schoonmaak, rentekosten en afschrijvingskosten. De bezittingen van Vivre bedroegen op het einde van 2010 circa €88 miljoen, waarvan circa €78 miljoen voor gebouwen en inventaris. Vivre investeerde in 2010 voor circa €15 miljoen in nieuwe gebouwen.
lees verder op pagina 10
V I V R E J A A R B E R I C H T 2 0 1 0 | P. 0 4 - 0 5
Vivre denkt
Uitbreiding zorgaanbod Vivre is volop in beweging. We zijn op meerdere fronten bezig onze organisatie te verstevigen en voor te bereiden op de toekomst. Er wordt volop gebouwd en gerenoveerd. In 2010 werd het nieuwe complex Croonenhoff in de Maastrichtse wijk Heer in gebruik genomen. Dit ter vervanging van het oude zorgcentrum Providentia. In Eijsden werd het oude zorgcentrum De Bron vervangen door nieuwbouw. In beide centra zijn nu verpleegunits aanwezig.
Wat hem in Zarah Leander aantrok, was in de eerste plaats haar stem. Een zeldzame contra-alt, zoals dat heet in vakjargon. In de woorden van Giel:‘Ze had een mannenstem, diep en rokerig, à la Marlene Dietrich. Maar ook de teksten spraken me aan.’ Het is even stil in de recreatieruimte van De Zeven Bronnen. Dan begint Giel met zachte en breekbare stem Davon geht die Welt nicht unter te zingen, één van haar grootste successen. Terwijl hij zingt - hij mist geen woord - is hij weer even helemaal terug in de Tweede Wereldoorlog, de periode waarin de plaat uitkwam.
Femme fatale
Verliefd op de vrouw met de mannenstem
A
Guillaume Hartmann (91) van verpleeghuis De Zeven Bronnen in Amby.
E
en mens vergeet een heleboel tijdens zijn leven. Maar wat echt indruk maakt, wordt voor altijd in je hart gekrast. Zeker als het om muziek gaat. Guillaume - Giel - Hartmann (91) van verpleeghuis De Zeven Bronnen in Amby, heeft vroeger duizenden keren de naald van de grammofoon op de stem gelegd van zijn favoriete zangeres en actrice Zarah Leander.
Mamma Mia! Dat ABBA uit Zweden komt, weet iedereen. Maar lang daarvoor al bouwde Zarah Leander (1907-1981) vanuit dat land een internationale carrière op om Mamma Mia! tegen te zeggen. Als kind studeerde ze viool en piano. Ook Giel speelde als kind piano in zijn jeugd, maar dat duurde niet lang. ’Ik nam het allemaal veel te serieus. ’s Nachts in bed nog gleed ik met mijn vingers over een denkbeeldig toetsenbord. Toen ik er half overspannen van werd, besloten mijn ouders te stoppen met de lessen. Daarna heb ik nog een tijd mondharmonica gespeeld. Dat ging me veel beter af.’
V I V R E J A A R B E R I C H T 2 0 1 0 | P. 0 6 - 0 7
Diep en rokerig
In de jaren vóór 1945 was Zarah Leander één van de best verkopende platenartiesten in Europa. Vooral in Duitsland was ze erg bekend. Ook omdat ze een contract had afgesloten met de Berlijnse filmstudio UFA, waardoor haar luisterpubliek de kans kreeg om haar op het filmdoek te bewonderen. In de tien UFA-films die ze maakte, speelde ze meestal de rol van de mooie, geestelijk onafhankelijke en zelfverzekerde femme fatale. Die rol vervulde ze ook in het echte leven toen Joseph Goebbels, de propagandaminister in nazi-Duitsland, beweerde dat ze Joods was, omdat haar naam Zarah was afgeleid van de oudtestamentische naam Sarah.
Terug naar Zweden Zarah Leander legde de minister het zwijgen op door te antwoorden dat ook Joseph een bijbelse naam was. Toch had ze grote moeite om haar carrière een vervolg te geven toen ze na de oorlog terugkeerde naar Zweden, omdat veel mensen haar aanwezigheid in nazi-Duitsland veroordeelden. Giel begrijpt dat heel goed, maar voor hem blijft de schoonheid van haar liedjes de boventoon voeren. Hij bewijst dat nog eens door een fragment te zingen uit Ich weiss es wird einmal ein Wunder geschehen: ‘Wir haben beide denselben Stern,und dein Schicksal ist auch meins. Du bist mir fern und doch nicht fern,denn unsere Seelen sind eins.’
“Wat echt indruk maak wordt voor t, a lt i j d i n j e hart gekrast. ”
V I V R E J A A R B E R I C H T 2 0 1 0 | P. 0 8 - 0 9
Vor der Kaserne ’Pappa had er zelf een en daar speelde hij thuis geregeld op. Dan zat ik samen met mijn broertjes en zusjes stil naar hem te luisteren. Vooral Lili Marleen vonden we erg mooi. Mijn moeder zong dan de begeleidende tekst: ‘Vor der Kaserne, vor dem großen Tor …’ Het liedje had een speciale betekenis voor mijn ouders. Mijn moeder ontmoette mijn vader namelijk voor de eerste keer toen hij op wacht stond bij de poort van de Tapijnkazerne in Maastricht. Daarom speelde mijn vader thuis ook wel vaker Ik sta op wacht en denk aan jou van Bobbejaan Schoepen.’
Wereldkampioen
John Woodhouse en (bijna) niemand anders Gerda Cuijpers van zorgcentrum Molenhof.
W
aar is ze nu? We hebben ’s avonds afgesproken in zorgcentrum Molenhof in de Maastrichtse binnenstad, maar ook na twee keer aanbellen blijft het stil achter haar kamerdeur. Een paar minuten later tref ik Gerda Cuijpers aan op een kruk in haar geliefde hoekje van café De Pieter in dezelfde straat. ‘Zuuste noe jong, iech wis wél datste miech heij zows vinde.’
Johnny Housewood Als eerste vertelt ze dat ze haar leeftijd niet terug wil zien in dit artikel. Haar geboortejaar, 1934, mag er eventueel wel in. Ze neemt een slokje van haar cola en denkt intussen na over de vraag welke muzikant belangrijk is geweest in haar leven. Het was een Amsterdammer en hij speelde accordeon, dat weet ze zeker. Maar de naam … Dan zegt ze ineens: ’Johnny Housewood, zó heette hij. Ik wist het wel.’ ’John Wóódhouse’, verbetert de barkeeper haar. ’Jao, dat kin ouch.’ Al snel blijkt dat de accordeon in zijn algemeenheid een grote rol heeft gespeeld in haar leven.
’Maar pappa was niet de enige muzikant in huis. De hele huiskamer was gevuld met platen van Johnny Woodhouse, die al op zijn vijftiende wereldkampioen accordeon spelen was geworden door de Turkse Mars van Mozart te spelen. We speelden zijn muziek af op een speler die je nog zelf op moest draaien. 33-, 45-, 78toerenplaten, we hadden álles van hem. Ik herinner me nog dat ik een keer zo’n bakelieten plaat uit mijn handen liet vallen. Die spatte in honderd scherven uiteen op de vloer. Toen ik nog op Daalhof woonde, hebben ze tijdens een inbraak alle muziek meegenomen die ik nog had van Johnny Woodhouse. Nu heb ik dus niets meer van hem.’
Optreden Waren er nog andere artiesten van wie ze hield? ’Elvis vond ik ook prachtig. Zoals die man met zijn heupen stond te draaien. Nu vind ik Bloed, zweet en tranen van André Hazes mooi. En als er iemand van buiten plaatjes komt draaien in de Molenhof, dans ik altijd op Daan goon de lempkes aon van Angelina. Daar krijg ik goeie zin van. Maar Johnny Woodhouse is en blijft mijn grote held. Ik zou hem graag nog een keer zien optreden.’ Als Gerda hoort dat hij al een hele tijd geleden is overleden, is ze teleurgesteld. Maar ze herpakt zich weer snel. ’Ik heb nog een andere droom. Ik zou nog een keer naar de Alpen willen, naar het Schwarzwald of naar Tirol. Daar ben ik nog nooit geweest.’
“De accordeon he e een grote rol in ft m le v e n g e sp e e ld .” i jn
Bouwen In het kader van het nieuwe beleid werd enige jaren geleden een spreidingsplan opgesteld. Dit geeft aan op welke locaties in de regio kleinschalige voorzieningen worden ontwikkeld. Het gaat dan vooral om vervangende nieuwbouw voor de te slopen locatie Klevarie en de te renoveren locatie De Zeven Bronnen. Croonenhoff In 2010 werd de nieuwe locatie Croonenhoff in Heer feestelijk in gebruik genomen. In het nieuwe gebouw wordt ook verpleegzorg geboden voor somatische en dementerende cliënten. Woningstichting Servatius heeft een woningcomplex voor ouderen gebouwd bij Croonenhoff. De Bron In 2010 is ook de nieuwbouw in Eijsden in gebruik genomen. Het nieuwe complex op locatie De Bron omvat 39 plaatsen voor verzorging en verpleging met verblijf, 36 bedden voor behandeling en verblijf alsmede voorzieningen voor zorg- en dienstverlening aan bewoners van de wijk. Klein Rijckholt Met de ingebruikneming van de nieuwbouw in Eijsden is locatie Klein Rijckholt opgeheven. De bewoners en medewerkers van het verpleeghuis zijn naar Eijsden verhuisd. De tijdelijke huisvesting die op deze locatie voor de bewoners van zorgcentrum De Bron was geplaatst, is verhuurd aan collega-zorgaanbieder De Koraalgroep. Hagerpoort Begin 2011 is de nieuwbouw op locatie Hagerpoort - naast het zorgcentrum Amby - in gebruik genomen. Het nieuwe complex, eigendom van Woningstichting Maasvallei, omvat verschillende typen woningen waar-
onder 24 zorgwoningen en een infrastructuur voor zorgen dienstverlening aan zelfstandig wonende cliënten. De nieuwbouw heeft aanzienlijk minder capaciteit. Dit betekent dat voor een groot aantal bewoners van het oude zorgcentrum Amby, dat wordt afgebroken, elders een plek moet worden gevonden. Daarom blijft het oude zorgcentrum voorlopig staan. Bij Hagerpoort zijn ook vijf groepswoningen gebouwd voor dertig psychogeriatrische cliënten. Deze woningen dienen ter vervanging van dertig bedden in De Zeven Bronnen. Hospice Maastricht heeft al een aantal jaren een hospice. Dit is opgezet door Stichting Hospice Trajectum. Inmiddels is het hospice erkend als een intramurale voorziening waarvoor Vivre verantwoordelijk is. Het is de bedoeling dat het hospice zijn eigen karakter behoudt. In 2010 is gestart met de verbouwing van een gebouw op de locatie Klevarie voor de huisvesting van het hospice. Hier is plaats voor zes gasten. Het plan is samen met Stichting Hospice Trajectum ontwikkeld. De bouw is in mei 2011 voltooid. de Mins In februari 2010 is de bouw gestart van de Mins in de Maastrichtse wijk Malberg. Deze locatie biedt plaats aan 52 somatische cliënten. Kenmerkend is de ver doorgevoerde scheiding in zorg- en hoteldiensten, die ook in de uitrusting van het gebouw naar voren komt. de Mins biedt cliënten veel privacy en een grote eigen kamer. Er is veel aandacht voor gastvrijheid, zinvolle dagbesteding en professionele verzorging en behandeling. De oplevering van de nieuwbouw is gepland in de zomer van 2011. Margraten Bij de bestaande locatie Appelgaard is De Lommer gebouwd, een unit voor 24 somatisch zieken. Tegen de zomer van 2011 nemen de nieuwe bewoners hun intrek.
Gulpen In de gemeente Gulpen-Wittem gaat Vivre een verpleeghuis bouwen voor veertig somatisch zieken en twaalf mensen met psychogeriatrische aandoeningen. In 2010 werd een intentieovereenkomst getekend met Woningcorporatie Maasvallei voor de realisatie van de zorgwoningen. Ook het ontwerpplan werd vastgesteld. Verwacht wordt dat het gebouw tegen het eind van 2012 in gebruik wordt genomen. Borgharen In het dorp Borgharen, aan de noordkant van Maastricht, komen dertig appartementen voor verpleeghuiszorg aan ouderen. Bij het complex komen negen zorgwoningen. De geplande opleveringsdatum is eind 2012. Bunde Locatie De Wilgenhof in Bunde wordt uitgebreid met twintig plaatsen voor cliënten met psychogeriatrische aandoeningen. Besloten is om af te zien van een geplande voorziening in Ulestraten. De Zeven Bronnen Verpleeghuis De Zeven Bronnen in Amby wordt grondig gerenoveerd. In 2010 vond voor dertig cliënten nieuwbouw plaats op de locatie Hagerpoort. Daardoor werden de kamers met vier bedden overbodig. In datzelfde jaar werd het vernieuwingsplan voor De Zeven Bronnen opgesteld. Het aangepaste complex biedt in een kleinschalige setting huisvesting aan tachtig psychogeriatrische cliënten en aan 35 somatische cliënten in het huidige gebouw. Daarnaast wordt met aanvullende nieuwbouw op het terrein huisvesting geboden aan circa 35 somatische cliënten die er individueel kunnen wonen. Het complete project wordt begin 2013 afgerond. Noorbeek Met Stichting Pergamijn, Stichting Gehandicaptenzorg
Limburg en Woningcorporatie Woonpunt is het initiatief genomen voor de oprichting van een gezamenlijke kleinschalige voorziening in Noorbeek. De keuze van de locatie leidde tot bezwaren van omwonenden. Na een intensief communicatietraject heeft het gemeentebestuur de procedures voor de wijziging van het bestemmingsplan in gang gezet. Dit plan werd eind 2010 vastgesteld. Het omvat de bouw van 42 zorgwoningen die begin 2013 in gebruik kunnen worden genomen. Woningcorporatie Woonpunt bouwt vijftien aanleunwoningen. Klevarie Al deze nieuwbouw heeft gevolgen voor verpleeghuis Klevarie. In feite functioneerde Klevarie al als een verzamelgebouw voor de nieuwe locaties. Zo werden de Mins en De Lommer vormgegeven in dit verpleeghuis, zodat bij de ingebruikneming van de nieuwe locaties de overgang zo soepel mogelijk verloopt. Op het Klevarieterrein wordt in de toekomst een gevarieerd aanbod aan woningen en enkele zorgvoorzieningen gebouwd. Herstelkliniek Sinds een paar jaar is azM Herstelzorg ondergebracht in Klevarie. Vivre werkt samen met deze organisatie aan de oprichting van een nieuwe herstelkliniek die plaats biedt aan negentig bedden. Op de Klevarielocatie worden de herstelafdelingen van Vivre en azM Herstelzorg geïntegreerd. In 2010 werden de eerste ontwerpideeën voor de nieuwe kliniek ontwikkeld. De oplevering vindt naar verwachting medio 2013 plaats.
V I V R E J A A R B E R I C H T 2 0 1 0 | P. 1 0 - 1 1
vervolg van pagina 5
V I V R E J A A R B E R I C H T 2 0 1 0 | P. 1 2 - 1 3
Orkest in stadspark ‘Zelf hield ik ook van zingen. Toen ik bij de verkennerij was, zaten we ’s avonds met alle dames rond het kampvuur. Dan zongen we van die typische kampvuurliederen, al weet ik niet meer precies welke. Wat ik me wel nog goed kan herinneren, is de tijd dat we gingen dansen in het Maastrichtse stadspark. Ze hadden daar - vlak bij de Maas - een grote open dansvloer met daaromheen tafeltjes en stoeltjes. Er speelde een orkest. Ook liep er een ober rond. We droegen petticoats, dansten op Rock around the Clock van Bill Haley en rookten Lucky Strikes. Ondertussen hielden we de tijd goed in de gaten, want om half elf moesten we weer thuis zijn.’
Muziek in films
Een hoofd vol muziek Carolina Wesche van verpleeghuis La Valence in Heugem.
H
aar kamer in verpleeghuis La Valence in Heugem is ingericht met boeken, veel boeken. Op een tafeltje ligt een dikke pil van Dan Brown, het boek dat ze nu aan het lezen is. Maar waar heeft Carolina Wesche (78) haar muziekcollectie opgeslagen? Als ze zich op haar bed heeft geïnstalleerd en begint te vertellen, trekt ze laatje na laatje open in haar hoofd. Meer dan een halve eeuw muziekgeschiedenis komt voorbij.
Pickup ’Platen koop ik tegenwoordig niet meer. Ik heb er vroeger zo veel gehoord. Thuis hadden we op de radio altijd de Duitser op staan, al kom ik helemaal niet uit zo’n muzikaal gezin. Niemand van ons bespeelde een instrument. Via de Duitse radio leerde ik de schlagermuziek kennen. Dat was in de jaren vijftig. René Carol, Vico Torriani, dat waren echte sterren toentertijd. Ik kreeg mijn eerste pickup toen ik twintig was. Als er dan een nieuwe plaat werd uitgebracht van Caterina Valente, rende ik naar de platenwinkel in de Maastrichtse Spilstraat. Caterina Valente was niet alleen een mooie vrouw, ze kon ook heel goed zingen.’
‘Toen ik bij Vroom & Dreesmann werkte, ging ik elke woensdagavond naar de cinema met mijn vriendinnen. Dat vonden we heerlijk. Films hadden toen tenminste nog een goed verhaal. Je had de bioscopen in die tijd voor het uitzoeken in Maastricht: de Royal, de Palace, de Mabi, Luxor. In een van die bioscopen heb ik de filmmusical Annie Get Your Gun gezien. Vooral ook omdat ik het gelijknamige album al kende waarop Doris Day en Robert Goulet zingen. Prachtig! Ik herinner me een film met Louis Armstrong, die later What a Wonderful World zong. Dat nummer zal ik ook nooit meer vergeten. Ik heb Dean Martin That’s Amore en Bing Crosby White Christmas zien en horen zingen. Het is te veel om op te noemen.’
Mondharmonica Ook nu nog wordt Carolina af en toe verrast door mooie muziek. ‘Een tijdje geleden zag ik Once Upon a Time in the West op tv. Een heel bijzondere film, en niet alleen door de acteerprestaties van Charles Bronson, Henry Fonda en Claudia Cardinale. Aan het begin van de film speelt Charles Bronson op een mondharmonica de muziek van Ennio Morricone, de componist van de film. Nou ja, spelen, hij zal wel gedaan hebben alsof. Toen zat ik al ademloos te luisteren. Maar ook in het vervolg van de film spelen zijn composities een grote rol als ondersteuning van de belangrijkste scènes. Zo zie je maar weer welke indruk muziek op een mens kan maken.’
“We droegen p e t t i c o a t s, rookten Lucky
d a n st e n e n S t r i k e s. ”
V I V R E J A A R B E R I C H T 2 0 1 0 | P. 1 4 - 1 5
Kogels van instrumenten ’Maar ook de liefde voor muziek. In mijn jongensjaren had ik thuis een viool en een mandoline. Daarnaast speelde ik als klarinettist in de harmonie. Dat was een mooie tijd. Totdat de oorlog kwam. Toen moesten we onze instrumenten inleveren, zodat de Duitsers er kogels van konden maken. Je kon als man kiezen in die tijd. Of gaan werken in Duitsland, of naar de mijn. Ik koos voor het laatste. Als leerling-elektricien wilde ik per se ondergronds werken, omdat je daar meer verdiende. Zo kon ik mijn solfègelessen betalen die ik volgde aan de muziekschool in de Lenculenstraat in Maastricht. Vaak kwam ik daar - zó van mijn werk - aan met zwart omrande ogen.’
Serenade van Toselli
Luisteren met je hart Tho Lemaire van zorgcentrum Beukeloord in Meerssen.
A
an het strand stil en verlaten, Over 25 jaar, Heidschi Bumbeidschi … Hij verzorgt voor zijn medebewoners regelmatig een verzoekplatenprogramma in zorgcentrum Beukeloord in Meerssen. Omdat muziek een goede therapie is voor alles wat het hart te verduren heeft, zoals hij zelf zegt. Ook de apparatuur verzorgt Tho Lemaire (88) zelf. Laat dat maar aan hem over. Zijn hele leven staat in het teken van geluid.
Vliegmachines en tanks ’Mijn eerste geluidsinstallatie heb ik even na de oorlog gebouwd. De onderdelen sloopte ik uit vliegmachines en tanks die de Duitsers en Amerikanen hadden achtergelaten. Bij sloopbedrijf Dotremont - achter de Koepelkerk in Maastricht - vond ik alles wat ik nodig had. En reken maar dat die installatie pico bello werkte. Later heb ik nog eigenhandig een orgel gebouwd. Van tevoren had ik de encyclopedie van mijn vader geraadpleegd, zodat ik precies wist hoe zo’n ding in elkaar zat. Het is dan ook niet vreemd dat ik later een elektriciteitszaak ben begonnen in Meerssen. De liefde voor geluid zat in mijn bloed.’
‘In de jaren zestig kwam ik geregeld in de Stadsschouwburg Heerlen. De muziek van Der Kaiserwalzer van Strauss zit voor altijd in mijn hoofd, net als zijn operette Der Zigeunerbaron en Die Lustige Witwe van Lehár. Maar het mooiste van alles vind ik nog steeds de Serenade van Toselli. Muziek was ook een vast onderdeel van mijn Rad van Avontuur, waarmee ik jaren en jaren stond opgesteld in de speeltuin van Meerssen om geld in te zamelen voor diverse goede doelen. Zo was er eens een Nederlandse missionaris die in Mozambique werkte. Hij had een ruilmotor nodig. We haalden zo veel geld op dat hij een compleet nieuwe truck kon kopen.’ Tho laat twee Afrikaanse beeldjes zien die de missionaris hem als dank toestuurde.
Look over there ‘Ik gebruikte altijd een vaste strijdkreet om de mensen over te halen geld te doneren: Veer Limburgers zien un volkske apaart, veer luustere neet allein met us oere, mer ouch met us hart. Naastenliefde en respect voor de medemens gaan boven alles, vindt Tho. ‘Tijdens het bezoek van president Bush aan de militaire begraafplaats in Margraten, verzorgde ik het geluid. Toen het begon te regenen, wilde ik snel plastic hoesjes over de microfoons doen. Een Amerikaanse majoor hield me tegen. ’Look over there’, zei hij relativerend, terwijl hij naar de meer dan achtduizend oorlogsgraven om ons heen wees. Ik wist meteen wat hij bedoelde.’
e voor “De liefd zat in geluid ” d. mijn bloe
C o lo f o n
Golde Oldien s
Tekst: Ber Crouzen, Marc Kentgens en Pascal Panis Fotografie: Marcel van Hoorn Vormgeving: Advance Communications, Geleen
Postbus 241 6200 AE Maastricht
[email protected] www.vivre.nl
