Verslag wijkbijeenkomst gemeenteraad - West donderdag 1 december 2011 ‘Klimaatneutrale wijk’ Locatie: Molen De Ster, Ster, Molenpark Aanwezig
Voorzitter: Marjan Wertwijn (wijkmanager Oost/Noordoost) Namens de gemeenteraad: Peter van Corler (GroenLinks), Michel Eggermont (SP), Bülent Işik (PvdA), Gerda Oskam (D66), Sander van Waveren (CDA) en Pepijn Zwanenberg (GroenLinks)
Wijkbureau: Jacolien Rutten (wijkmanager West), Peter Jans (assistent wijkmanager) Bewoners, belangstellenden, wijkraadsleden en overige medewerkers gemeentelijke diensten: zie presentielijst
Griffie: Brigitte Victoor Verslag: Fieke Verkerk (Rosenbaum Select, notulisten & verslaggevers) Welkom en inleiding Aan de geanimeerde drukte in Molen De Ster valt af te lezen dat het onderwerp ‘klimaatneutrale wijk’ de interesse van veel mensen heeft gewekt. De pepernoten staan op tafel en wijzen alvast vooruit naar hooggeplaatst bezoek later op de avond. Marjan Wertwijn, wijkmanager Oost/Noordoost, heet de aanwezigen van harte welkom. Zij vertelt dat de gemeenteraad elke wijk twee keer per jaar bezoekt om te horen wat er bij de bewoners leeft. Vanavond is het weer de beurt aan West. Pepijn Zwanenberg (GroenLinks), contactpersoon van de raad voor deze wijk, vraagt zijn collega-raadsleden zich kort voor te stellen. LomboXnet Robin Berg is wijkbewoner en eigenaar van LomboXnet. Dit bedrijf biedt internet aan bewoners van Lombok via een eigen glasvezelnetwerk. Inmiddels zijn hier zo’n 3.000 bewoners van Utrecht op aangesloten. Het bedrijf is daarnaast al een tijd actief op het gebied van duurzame energie in de wijk. Tijdens de renovatie van de wijk heeft men een zonnepanelenactie opgezet. In 2008 is op De Parkschool een eerste zonne-energiecentrale gerealiseerd en door de toenmalige minister geopend. Op het dak staat een installatie van 24 zonnepanelen, waarvan de opbrengst via een informatiepaneeltje in de school valt af te lezen. Het schoolbestuur was heel enthousiast en wilde graag opschaling van het project. Helaas schoot het budget van de toen geldende stimuleringsregeling duurzame energie tekort en werd de subsidieaanvraag voor acht geselecteerde scholen niet gehonoreerd. LomboXnet is toen verder gaan zoeken naar een manier om zonnepanelen op scholen te realiseren vanuit een bedrijfsmatig rendabel model. Dat resulteerde dit voorjaar in een nieuwe grotere centrale op het dak van de dezelfde Parkschool. Deze heeft in de afgelopen maanden al veel stroom geleverd. Behalve aan de school levert dezelfde installatie ook stroom aan een smart grid, een netwerk waarbij in de omgeving van de school wordt gezocht naar andere partijen die de stroom kunnen afnemen. Daar hoort ook een laadpunt voor elektrische auto’s in de J.P. Coenstraat bij, dat op korte termijn in gebruik zal worden genomen. De gemeente heeft LomboXnet en andere partijen gevraagd mee te doen aan een smart gridpilot in Lombok, die begin 2012 van start gaat. Men gaat daarbij gericht kijken hoe lokaal opgewekte zonneenergie aan bewoners en bedrijven kan worden verhandeld. Ook andere schoolbesturen hebben interesse voor een zonne-energie-installatie; LomboXnet is nu aan het kijken welke scholen daarvoor het meest geschikt zijn: volop in de zon liggend, een niet te slecht dak hebbend, enzovoorts. Desgevraagd vertelt Robin Berg dat het niet zo is dat zonnepanelen onder bomen niet kunnen werken,
1
maar voor de pilot zoekt men optimale omstandigheden, zodat een zo groot mogelijk rendement wordt gehaald. Bovenal is enthousiasme doorslaggevend. Een enthousiaste school zal de kinderen immers meer betrekken bij deze manier van energie opwekken. De energietransitie vindt nu plaats en de kinderen krijgen daar later in hun leven volop mee te maken. De heer Berg wijst erop dat Nederland dit soort pilots hard nodig heeft; de Nederlandse overheid geeft in vergelijking met andere landen nog te weinig prioriteit aan duurzame energie. Het vereist wel durf en inzet om dit soort projecten te realiseren; bij knelpunten zal graag bij de gemeenteraad worden aangeklopt! Een bewoner van Oog in Al vraagt of er ook aansluiting is bij Greenwheels. Volgens de heer Berg zijn partijen als Greenwheels heel interessant; daar wordt zeker naar gekeken. Robin Berg legt naar aanleiding van een vraag uit dat er voor een auto die 15.000 km per jaar rijdt twaalf zonnepanelen nodig zijn. En wat wordt nu dé energiebron van de toekomst? Robin Berg denkt dat zon, wind en water alle drie nodig zullen zijn, omdat de zon immers niet altijd schijnt, het niet altijd waait en het soms eb is. Wind zal wereldwijd zeker een heel belangrijke rol gaan spelen. Zijn er behalve de overdracht naar kinderen nog andere redenen waarom voor scholen wordt gekozen en niet bijvoorbeeld voor het dak van grote bedrijven? Robin Berg legt uit dat alleen kleinverbruikers volgens de Nederlandse wetgeving mogen salderen – dat betekent dat je hetzelfde krijgt voor je stroom als wat je betaalt aan het net. Daarmee kan men in tien jaar tijd de investering van zonnepanelen terugverdienen. Voor grootverbruikers is de aanschaf pas in 30 jaar terug te verdienen en dat is vanzelfsprekend niet interessant. Vereniging Energie U Saskia Kluit, voorzitter van Energie U, laat een filmpje zien dat is gemaakt door vrijwilligers van de vereniging. De deurbel, zo blijkt, is een energievreter eerste klas. Een klopper kan per jaar stroom voor wel 70 wasbeurten besparen. Een energiecafé dat door de gemeente werd georganiseerd in deze zelfde molen was een jaar geleden de aanleiding voor een aantal mensen die iets met duurzame energie wilden doen om een vereniging op te richten – met praktische steun van Wijkbureau West. Energie U is de komende jaren nog actief in West, enerzijds met energieambassadeurs en anderzijds doordat de vereniging door de gemeente is gevraagd om mee te denken over een windmolenpark in Lage Weide. Energie U bestaat uit burgers die niet meer wilden wachten op de overheid, maar zelf in beweging zijn gekomen. Of het nu om energie besparen of opwekken gaat: zij doen het zelf. De landelijke, provinciale of gemeentelijke regelgeving is daar echter niet altijd op ingesteld, en dat zorgt soms voor tegenvallers. Vaak overheerst echter ook het positieve gevoel bij het vinden van een oplossing die wél mogelijkheden biedt. Energie U doet aan gezamenlijke inkoop, waardoor bijvoorbeeld goedkoop groene stroom kan worden geleverd, of goedkoop een energiebesparingadvies kan worden gegeven. Inmiddels heeft de vereniging ruim 225 leden die in allerlei werkgroepen participeren, zoals de werkgroep windmolenproject, de werkgroep zonnepanelen, de werkgroep communicatie en de werkgroep financiën. Een nieuwe werkgroep betreft de energiecoaches. Omdat alles in vrije tijd gebeurt is het mogelijk om nieuwe ideeën uit te werken. Zo zijn er op een school bijvoorbeeld diensten geveild, waarbij de opbrengst in zonnepanelen werd geïnvesteerd. Wat veel mensen niet weten, vertelt mevrouw Kluit, is dat het rendement op zonnepanelen groter is dan het rendement dat je bij de bank krijgt. Utrecht is een kennisrijke stad, en leden gebruiken hun kennis om elkaar te helpen en te adviseren. Energie U is dus een vereniging, maar ook een serviceorganisatie, een energiebedrijf en een bemiddelaar. Een project dat bijna van start gaat in West en Kanaleneiland, is het project energieambassadeurs. Bewoners gaan daarbij vanuit eigen ervaring in hun eigen buurt aan de slag om te vertellen hoe men het beste energie kan besparen. De gemeente ontwikkelt een informatieloket waar mensen informatie en diensten kunnen krijgen. Ook zijn er groene klussers die kleine klusjes kunnen doen, zoals folie aanbrengen of tochtstrips plakken.
2
Ten slotte is Energie U heel druk met het project Windmolenpark Lage Weide. De gemeente heeft besloten dat er op verschillende locaties gekeken zal worden naar de mogelijkheid van windenergie en heeft Energie U uitgekozen om dit te doen. Het komende jaar wordt onderzocht wat het geluidseffect is, wat een geschikte plaats is, wat het effect van de slagschaduw is, enzovoort. De gemeente heeft gevraagd om dit voor acht tot dertien turbines te onderzoeken, waarmee circa 16.000 huizen van groene stroom zouden kunnen worden voorzien. Dat is zo’n tien procent van alle Utrechtse huishoudens. Het ambitieuze doel van de gemeente is om in 2020 20% van de energie in Utrecht – waaronder ook de bedrijven – duurzaam te laten zijn. Het rendement van het windmolenpark wordt daarom geïnvesteerd in andere projecten rond duurzame energie. Er zijn twee varianten van het windmolenpark onderzocht: één met 8 turbines en één met 14 turbines. De laatste variant levert iets meer op en maakt ook iets minder geluid, doordat het om kleinere turbines gaat. Saskia Kluit benadrukt dat men nog aan het begin van het traject staat; uit de milieueffectrapportage blijken wellicht nog andere mogelijkheden. Mensen kunnen straks beleggen in het windmolenpark, of meedenken in een klankbordgroep. Er komen daarnaast consultatiebijeenkomsten. Ook zullen er onafhankelijke adviezen worden gegeven over ondermeer gezondheidsaspecten door onder andere de GG&GD.
Vragen over het Windmolenpark Een bewoner van Lage Weide heeft de indruk dat het Windmolenpark er zeker komt. Mevrouw Kluit geeft aan dat het plan in de allereerste fase verkeert; de mogelijkheid bestaat dat er helemaal geen windmolens komen. Zijn er Europese richtlijnen voor het plaatsen van een windmolenpark, zo vraagt dezelfde bewoner. Hij uit zijn zorg over de afstand van de windmolens ten opzichte van een dichte populatie als de stad Utrecht. Saskia Kluit geeft aan dat er voor veel aspecten die met windenergie te maken hebben richtlijnen zijn, maar elk land vult die richtlijnen anders in. De bewoner vraagt naar het verschil tussen de haalbaarheidsstudie en de website van de gemeente als het gaat om de afstand tussen de windmolens en de woningen. Welke afstand is het nu echt, en welke woningen worden bedoeld? Volgens de globale verkenning is de afstand gemiddeld 400 meter van de woningen in Lage Weide, vertelt mevrouw Kluit. De vragensteller merkt op dat onderzoeken van onafhankelijke partijen hebben uitgewezen dat dit te weinig is. Ook de hoogte van de windmolens vormt een punt van zorg. Voorts geeft de betreffende bewoner aan het gezien het belang van Energie U niet correct te vinden dat deze vereniging ook de milieueffectrapportage uitvoert. Mevrouw Kluit geeft aan dat een onafhankelijke commissie de kwaliteit en objectiviteit van de milieueffectrapportage toetst. De bewoner besluit zijn vragen met de opmerking dat er volgens hem geschiktere alternatieven zijn voor een locatie. Naar aanleiding van een opmerking van een bewoonster geeft mevrouw Kluit aan dat de Triodosbank wel degelijk geïnteresseerd is in een windmolenpark op Lage Weide. Pepijn Zwanenberg vraagt naar het tijdstip waarop de windmolens zouden worden gerealiseerd, mocht het project inderdaad doorgaan. Dit is afhankelijk van de procedure, maar de verwachting is dat dit tussen 2018 en 2020 zou zijn. Een bewoner uit Breukelen vreest dat het geluid in zijn woonplaats nog te horen is. Volgens mevrouw Kluit is dat niet de bedoeling; er zal nog zeer zorgvuldig onderzoek gedaan naar de geluidsoverlast, zowel voor de situatie overdag als de situatie ’s nachts. Enkele bewoners komen nog even terug op de objectiviteit van de milieueffectrapportage; het is ook mogelijk om in overleg met bewoners een andere partij aan te wijzen die dit onderzoek gaat doen, zo zeggen zij. En wordt er nu niet net gedaan alsof het park er al komt, terwijl de politiek nog moet beslissen? Mevrouw Kluit legt uit dat er voor de specialistische onderzoeken al afspraken zijn gemaakt met bedrijven; dat ligt dus wat lastig. De gemeenteraad heeft daarnaast bij de behandeling van het Energieplan voor Utrecht expliciet aangegeven dat Lage Weide, samen met Rijnenburg, één van de
mogelijk te ontwikkelen locaties is.
3
Toekomstclub 507 Na een korte pauze betreedt Sint Nicolaas vergezeld van één van zijn knechten de molen. De goedheiligman vertelt dat kachelpijpen in West te gloeiend worden gestookt om nog pakjes doorheen te gooien. Ook heeft hij het bubbeltjesplastic opgemerkt dat bewoners van Complex 507 tegen hun ramen hebben geplakt. De raadsleden en medewerkers van het wijkbureau mogen naar voren komen en krijgen allemaal een chocoladeletter B: in zijn mildheid is dit namelijk het energielabel waar de Sint de lat wil leggen. Een klimaatneutrale wijk? Doe er wat aan! En dan bedoelt Sinterklaas niet slopen, maar renoveren. Dit gezegd hebbend, maakt het tweetal zich – onder enthousiast gezang – uit de voeten. Verdomhoekje De heer Bert van Velzen, sociaal makelaar in Utrecht West, vertelt dat hij zojuist met vier bewoners van het buurtje heeft gesproken over de veiligheid in het gebied. Er is met diverse partijen, waaronder ook raadsleden, een afspraak gemaakt voor een gesprek begin januari. Wijkraad West De heer Fred Dekker, voorzitter van Wijkraad West, geeft kort de punten weer die de wijkraad op de raadsinformatieavond van 6 december zal benoemen. De wijkraad heeft zich samen met bewoners ingezet om de problemen ten aanzien van woningsplitsing en woningomzetting onder de aandacht te brengen. Men is blij dat er nu een aanscherping van het beleid op tafel ligt, maar er zijn nog verbeteringen mogelijk. Waarom wordt de grens voor het beschermen van zelfstandige woonruimte verlaagd van € 360.000 naar € 280.000? Nu zijn de net iets grotere woningen die voor wat grotere gezinnen moeten worden behouden vatbaar voor splitsing en omzetting. Ook wordt gevreesd voor lawaai en parkeeroverlast bij de betreffende woningen. Een ander punt is de handhaving; hiervan ziet men in het nieuwe beleid te weinig terug. Er is een grote kloof tussen de woningen waarvan bekend is dat deze zijn omgezet en de werkelijke schaal waarop dit gebeurt. Dit geeft een vertekend beeld bij de toetsing van de leefbaarheid bij de vergunningaanvraag. De wijkraadpleging van 2010 ging over winkels en horeca. Als resultaat daarvan zal de gemeente op korte termijn samen met ondernemers en bewoners een onderzoek starten om zowel de aantrekkelijkheid van de Kanaalstraat als winkelgebied als de verkeersveiligheid te verbeteren. Dit jaar is het thema van de wijkraadpleging ‘verkeer: Utrecht West aantrekkelijk en bereikbaar’. In januari 2012 volgt hierover een bijeenkomst waarin de conclusies en aanbevelingen worden besproken. Ten slotte stelt de heer Dekker dat er in Utrecht West veel kansen liggen voor mooie nieuwe ontwikkelingen op de kop van Lombok, rond het Lombokplein, waardoor Utrecht West bij de stad kan worden betrokken. Door bezuinigingen en vertraging in besluitvorming is het echter mogelijk dat West wél te maken krijgt met overlast door sloop- en bouwactiviteiten in het Stationsgebied, maar dat de verbeteringen in dit gebied achterwege blijven. Dit zou wel eens de doodssteek voor de Kanaalstraat en de Damstraat kunnen zijn, zo waarschuwt de heer Dekker. Het gebied is kwetsbaar en men wil voorkomen dat de kansen te lang op zich laten wachten. Kanaalstraat Een bewoner van de omgeving van de Kanaalstraat vraagt vervolgens aandacht voor het zwerfvuil dat in de Kanaalstraat rondslingert. Er zijn afspraken met de winkeliers gemaakt om dit op te ruimen en dat gebeurt ook wel, maar er kan nog meer aan gebeuren. Bewoners – vaak van buiten de wijk – laten vaak achteloos vuil op straat vallen, en het is goed om elkaar daarop aan te spreken. Behalve dat het afval een onprettige aanblik geeft, trekt een rommelige buurt ook criminaliteit aan, zo merkt de bewoner op. Er worden regelmatig drugs gedeald, maar de politie komt pas na het bellen van 112 ter plaatse, en hoewel de ervaring met het alarmnummer positief is, vist men meestal achter het
4
net. De bewoner vindt dat de politie vaker moet posten; ook zouden wijkagenten wat meer moeten rondlopen en mensen aanspreken in plaats van voorbij te rijden. Een tweede bewoner vult aan dat de boomspiegels, waar bewoners tuintjes van hebben gemaakt, schoon blijven. Dit heeft blijkbaar een positief effect. Wel zou het een verbetering zijn als de veegauto’s het straatvuil niet zondagochtend om zeven uur komen weghalen, maar zaterdagmiddag om zes uur! Enkele bewoners willen graag bij het wijkbureau komen praten over de overlast en mogelijke oplossingen daarvoor. Het Wilde Westen Dorothé Lucassen, directeur van het Wilde Westen, vertelt blij te zijn dat men per 1 september is begonnen met de transformatie van de voormalige fabriek Cereol. Het Wilde Westen wordt samen met de St. Dominicusschool, de bibliotheek en een BSO gebruiker van het monumentale pand. Ook komt er nog een ruimte met een horeca- en ontmoetingsfunctie. Onlangs heeft men echter een brandbrief naar de gemeente gestuurd, omdat het ontwerp voor de inrichting – dat bijna wordt vastgesteld – te weinig uitgaat van gezamenlijkheid. Het gebouw gaat met aparte ruimtes voor de gebruikers en een commerciële horecafunctie - meer lijken op een bedrijfsverzamelgebouw dan op een gebouw voor de wijk, waar bewoners de hele dag gebruik van kunnen maken. Het Wilde Westen is geen organisatie die activiteiten aanbiedt in een ruimte, maar hun manier van werken ontstaat juist uit de samenwerking tussen kunstenaars in de wijk en andere wijkbewoners. Wil men het cultureel ondernemerschap straks kunnen uitoefenen in het gebouw, moet de gezamenlijkheid, maar ook bijvoorbeeld het beheer, beter geregeld zijn! Ten slotte vertelt mevrouw Lucassen dat er in de wijk een prijsvraag wordt uitgezet om een nieuwe naam te bedenken voor het multifunctionele cultuurhuis. Het eerste exemplaar van de prijsvraag overhandigt zij aan wijkbewoner en gemeenteraadslid Pepijn Zwanenberg. De heer Berg, bewoner en ouder van de Parkschool, wijst erop dat andere scholen zich zorgen maken over de uitbreiding van de St. Dominicusschool. Er wordt nu een projectleider bij de gemeente aangesteld die de instroom van leerlingen beter gaat regelen, zodat er minder competitie tussen de scholen komt. De heer Berg oppert het idee om de scholen die meewerken te belonen met lokaalgebruik. Hij hoopt dat scholen en schoolbesturen meer gestimuleerd worden om samen te werken en optimaal gebruik te maken van gezamenlijke ruimtes. Mevrouw Lucassen geeft aan bekend te zijn met deze zorg. Het betreft echter zeker geen gebouw van de St. Dominicusschool, maar een gebouw van de wijk. Alle scholen maken gebruik van het gebouw, de bibliotheek en de theaterzaal. Raadslid Gerda Oskam (D66) legt uit dat er weliswaar een gemeentelijke projectleider is die met schoolbesturen spreekt, maar onderling hebben de schoolbesturen reeds afspraken gemaakt over de maximale schoolgrootte, de maximale instroom, enzovoorts. Sluiting Hierna zijn er geen vragen of aanvullingen meer. Pepijn Zwanenberg bedankt Marjan Wertwijn voor haar voorzitterschap en wijst de aanwezigen op de gelegenheid om elkaar bij de borrel nog even aan de jas te trekken. Hij dankt eenieder voor zijn of haar komst en sluit de bijeenkomst.
5
