Verslag van de vergadering van de verzamelde colleges van BenW van Noardwest Fryslân op 29 mei 2012 te Dronryp (Op Hatsum)

Verslag van de vergadering van de verzamelde colleges van BenW van Noardwest Fryslân op 29 mei 2012 te Dronryp (Op Hatsum). Aanwezig: het Bildt Franekeradeel Harlingen Leeuwarderadeel Littenseradiel Menameradiel Voorts: WagenaarHoes

Mw Haarsma, mw Tol, Goeman Veenstra, Twerda, mw Osinga, Bekkema, De Jong Sluiter, mw Le Roy, Glasberg, Mutter Boertjens, mw Wachter, Keizer, De Haan, Siegersma Mw Liemburg, mw Hernamdt, Abma Van Maurik, Pen, Van Asperen, Dijkstra, IJkema René Hooijdonk en Hans Korringa

1. Opening René Hooijdonk meldt dat deze bijeenkomst is voorbereid door de zes gemeentesecretarissen. Hij heeft ter voorbereiding individuele gesprekken gevoerd met collegeleden die hij nog niet eerder (in Middelsee-verband) ontmoet had. Vanwege agendaredenen is de duur van de bijeenkomst ingekort: van 12.00 tot 16.00 uur. Dat noodzaakt om een efficiënte werkwijze te volgen. 2. Doel en opzet van de workshop Aan de hand van nevenstaande sheet geeft elk college na een kort onderling lunchberaad in een startverklaring aan hoe het incheckt op deze sessie en op samenwerken in Noardwest Fryslân, wat zijn slotambitie is en wat ieder daarin te bieden heeft.

Presentatie Harlingen Kernwoorden: duurzaam, bestuurskracht, economische diversiteit. Gezamenlijk gevoel het gebied te kunnen profileren, waarbij de stadse kernmerken van Harlingen van toegevoegde waarde zijn. Dit betekent wel dat Harlingen overeind wil 1 VERSLAG VERGADERING GEMEENTEN NW

FRIESLAND 29 MEI 2012 DEF

blijven en dat de erkenning van de rol van de stad essentieel is. Harlingen wil niet in ‘splendid isolation’, en heeft voldoende vertrouwen in de anderen om dit proces in te zetten en door te zetten. Het behoud van identiteit is belangrijk; de stad bestaat sinds 1234, wat betekent dat ‘de stad’ in de genen zit van de inwoners. En ja, de stad is niet ‘echt’ Fries. Energie komt als er sprake is van: - (prettige) samenwerking; - Respect voor elkaars positie; - Realistische doelen; - Gelijkwaardigheid. Het gaat mis als er sprake is van het betrekken van de loopgraven. Een goed resultaat is bereikt als de burgers tevreden zijn en als er stappen in de goede richting worden gezet.

Presentatie Franekeradeel Kernwoorden: bestuurlijke consistentie, democratische legitimatie, urgent, schaalvoordelen. Niets doen is geen optie; de uitdagingen waar we voor staan zijn te groot voor ons. De bevolking snapt dat en wil schaalvergroting. Wij hebben een specifieke cultuur. We zijn een echte plattelandsgemeente. De balans tussen stad en platteland is daarom een heel gevoelige. Als er te veel naar de stad zou gaan, levert dat een probleem op. Wat we graag willen en wat energie geeft: - Allemaal dezelfde kant opwerken; - Transparantie. Het gaat niet goed als het proces te lang gaat duren (procesmoeheid), als er onduidelijkheid is over elkaars agenda en als er geen herkenbare tussenstappen worden gedefinieerd. Tevredenheid komt voort uit een duidelijke agenda, een helder proces en een helder einddoel. Presentatie Het Bildt Kernwoorden: schaalgrootte, richting één gemeente. Wat ons betreft gaan we om de tafel en aan de slag. Dit is nodig om vertrouwen in elkaar op te kunnen bouwen. We moeten het vooral samen doen. Dit betekent ook begrip voor elkaar hebben, respect tonen en enig aanpassingsvermogen tentoonspreiden. Een duidelijke stip op de horizon is nodig om de goede koers te kunnen bepalen. Belangrijk voor ons is wel het kunnen behouden van onze identiteit. We willen ambitie tonen en het niet over ons heen laten komen. In dit proces moeten we ook dichtbij de burger blijven. Communicatie is dus essentieel. Ons bestuur moet en wil betrokkenheid tonen. Energie is afhankelijk van een goed proces. 2 VERSLAG VERGADERING GEMEENTEN NW

FRIESLAND 29 MEI 2012

Wij zijn erg tevreden als we elkaar vertellen hoe we erin zitten en als er duidelijke, haalbare vervolgstappen worden geformuleerd en gezet.

Presentatie Littenseradiel Kernwoorden: maatschappelijk opdracht waarmaken, urgentie is niet echt aanwezig. Het vertrouwen in elkaar is er, maar tot nu toe zijn er weinig relaties richting Noordwest, ambtelijk wel wat meer. We kunnen het samen doen; we moeten het samen doen. Onze gemeenschappen en dorpen vragen een nauwkeurige communicatie. Er heerst een eigen, specifieke cultuur waar we rekening mee moeten houden. De inhoud van het proces zal energie geven. Als we rekening houden met het behoud van de leefbaarheid van ons gebied idem. Wij kijken ook richting Leeuwarden en Zuidwest Friesland, in juli is daarover meer duidelijkheid te verwachten. Het samen vormgeven van een nieuwe gemeente zou veel energie losmaken. We zijn tevreden als er een goed, helder, transparant proces wordt vormgegeven. Én als er voor het einde van het jaar duidelijkheid is.

Presentatie Leeuwarderadeel Kernwoorden: een snel veranderende omgeving, géén urgentie, omgevingsdruk neem toe, actie (we moeten wat doen) We hebben er vertrouwen in dat we het met elkaar willen en kunnen. De ambtenaren willen die nieuwe gemeente wel graag; de politiek bepaalt. Wat energie geeft is het bouwen aan iets nieuws. Maar we zijn wel iets afwachtend. Wij zijn tevreden als we meer zicht krijgen op onze eigen toekomst.

Presentatie Menameradiel Kernwoorden: Schaalgrootte, zorgvuldigheid boven snelheid. Een gemeente Noordwest Friesland is een interessante ‘kijkrichting’. Wat onze burgers ervan vinden is voor ons wezenlijk. Gelet op de recente gebeurtenissen willen we geen onzeker proces. Niets doen is voor ons geen optie, dat besef werd gedeeld op vijf avonden met de bevolking. Wij zijn tevreden als er duidelijkheid qua vervolgstappen ontstaan, zonder onnodige tussenstappen. Wat geeft energie: een transparant proces waarin de raad zijn rol kan spelen, met betrokkenheid van de bevolking.

3 VERSLAG VERGADERING GEMEENTEN NW


3. Terugblik en stand van zaken Onder verwijzing naar de bijlage bij de Notitie van WagenaarHoes d.d. 10 mei 2012 geeft elke gemeente een update.  Het Bildt: de raad besluit in juli over de bestuursopdracht. De bevolking wordt middels een bijeenkomst geraadpleegd.  Menameradiel: Wij organiseren / organiseerden vijf dorpenavonden. Er is een gesprek geweest met de burgemeester van Leeuwarden. Een reactie wordt verwacht in juni.  Leeuwarderadeel: ten aanzien van Leeuwarden kunnen wij aansluiten bij het tijdpad van Boarnsterhiem, want er kunnen geen twee herindelingen naast elkaar lopen. Als we dat willen dan moeten we in juni al een herindeling aanvragen; dat is feitelijk onmogelijk. Wij hechten aan ons eigen tempo en hebben onze prioriteit op Noordwest Friesland. Voor het einde van het jaar willen we bepalen waar we voor gaan: Leeuwarden of Noordwest Friesland.  Harlingen: de consultatieronde loopt nog. De fractievoorzitters hebben ingestemd met de notitie. Er bestaan veel diverse en diametraal tegenover elkaar staande meningen.  Littenseradiel: In juni gesprekken met Leeuwarden en SW Friesland. In juli ook beslissen waar we voor willen gaan.  Franekeradeel: Wij willen een herindeling per 1 januari 2015. In maart van 2013 moet dan een ontwerp klaar zijn, zo bleek uit een voorlichting door de provincie over de wet Ahri. Dit betekent dat wij enige spoed nastreven om dit te halen. Nota bene: Een bijgewerkte versie van de stand van zaken is als bijlage aan dit verslag gehecht. Het Streekagenda-proces wordt toegelicht door Harrie Siegersma die optreedt als voorzitter kernteam Streekagenda. Baukje Tol vult aan vanuit haar deelname aan de bijeenkomst in februari in Duitsland. Vanuit Plattelansprojecten wordt gewerkt aan de streekagenda die begin 2013 gereed moet zijn. Want in 2013 lopen alle subsidieprogramma’s af ( Europees, Rijks en Provinciaal ). Voorbereiding speelt dus nu! De streekagenda is een agenda van en voor de streek, deelnemers zijn Provincie Fryslân, Friese gemeenten, Wetterskip Fryslan en maatschappelijke instanties. Met inwoners werken we aan gezamenlijke doelen en ambities voor de streek. Medio juni is er een bijeenkomst met gedeputeerde Konst. De aanwezige Noordwest gemeenten zien de streekagenda als een proces van subsidieverdeling. De ambitie om nu als Noardwest gemeenten inhoudelijk gezamenlijke noemers te vinden moet echt méér gaan opleveren. Maar de verkenningen in het streekagenda- proces kunnen wellicht nuttige bijdragen opleveren, maar veel nieuws wordt daarvan niet verwacht. We zullen het echt zelf moeten doen!



4. Visie op Noardwest Vanuit de voorbereiding is sterk de wens naar voren gekomen om nu aan de gang te gaan met de uitwerking van een inhoudelijke visie op Noardwest Fryslân. René Hooijdonk presenteert het volgende model dat de vier stappen aangeeft vanuit een inhoudelijke benadering naar passende antwoorden over de toekomstige organisatorische en lokaal-bestuurlijke vormgeving. Want we willen niet stappen in de valkuil door andersom de discussie in te gaan, want die neiging is weliswaar groot maar leidt zelden tot goede uitkomsten.

1. De huidige dienstverlening van de gemeenten wordt slecht ten dele verzorgd door de afzonderlijke gemeenten. Veel taken worden uitgevoerd door GR-en of andere rechtsverhoudingen waarin gemeenten samenwerken. Feitelijk hebben afzonderlijke gemeenten vaak weinig grip op de sturing hiervan, door het groot aantal deelnemers of bij gebrek aan eigen beleidscapaciteit en capabel opdrachtgeverschap. Daarbij komt nog dat er in territoriaal opzicht veel verschillen en overlappen zijn. Terwijl de maatschappelijke problematiek en samenhang wel degelijk om bestuurlijke afstemming vraagt. De recente decentralisaties in het sociale domein zijn in dit opzicht erg confronterend. De karakteristiek en de kernkwaliteiten van de veelheid van GR’n in de regio wordt aan de hand van enkele voorbeelden besproken. Hieruit blijkt dat de aanwezige portefeuillehouders zich vaak onvoldoende ondersteund weten bij het invullen van hun verantwoordelijkheid. Er heest veel onvrede over de GR’n,l temeer omdat de beleidscapaciteit is meeverhuisd naar de GR en is in de eigen organisatie niet meer voorhanden is. 5 VERSLAG VERGADERING GEMEENTEN NW


2. De inhoudelijke opgaven van de gemeenten worden bepaald door maatschappelijke trends zoals krimp, vergrijzing en digitalisering. Daarnaast zijn er nieuwe wettelijke taken, bijvoorbeeld de decentralisaties of de RUD- vorming. En uiteraard heeft elk bestuur zijn politieke strategische ambities zoals behoud van plattelandscultuur, voorzieningen binnen aanvaardbare afstand, of versterking van de haven als economische motor. 3. De toekomstige rol van de gemeente is een afgeleide van de genoemde inhoudelijke opgaven. De eerste vraag daarbij is met welke insteek het lokaal bestuur die rol wil invullen! Welk ‘formules van organiseren’ staan voorop? Denk daarbij aan ‘sturend of volgend’, ‘zelf doen of uitbesteden’ op zoek het de meest geschikte scenario (lettend op de 3 K’s: kosten, kwaliteit, kwetsbaarheid). 4. De schaal en wijze van organiseren en besturen kunnen pas goed worden bepaald als de gewenste wijze van ‘rolneming’ van de gemeente duidelijk is. Eerst principes, dan organiseren en besturen. Hierbij gaat het om een lange termijnvisie, die slechts beperkt rekening houdt met de vorm en met de tevredenheid over huidige samenwerkingsverbanden! In een korte gespreksronde hebben we stilgestaan bij de bestuurlijke rolinvulling in enkele belangrijke samenwerkingsverbanden in en rondom Noordwest. Met deze benadering voor ogen zijn vier groepen van portefeuillehouders aan de slag gegaan om de belangrijkste INHOUDELIJKE trends en opgaven voor Noordwest op een rij te zetten (stap 2 hierboven). Hierbij is dezelfde verdeling gekozen als bij de streekagenda: - Economie en arbeid - Stad en platteland - Leefbaarheid & Voorzieningen - Ruimte & Wonen De vraag staat op nevenstaande sheet:

Werkgroep Economie & Arbeid Het is crisis, er komen grote zaken op ons af (decentralisaties). En er zijn stevige demografische verschuivingen. De samenstelling van de werkgelegenheid verandert ook, het MKB heeft het moeilijk. Er komen meer ZZP’ers, die het nu ook moeilijk hebben. De schaal van onze landbouwbedrijven gaat / moet omhoog. Het implementeren van de Wet Werken naar Vermogen biedt wellicht kansen? Wat straks in ieder geval samen in Noordwest gedaan moet worden voor economie en werk is planologie (vestigingsvoorwaarden) en het wegnemen van belemmeringen. Kansen zitten in recreatie en toerisme: Wadden en water. 6 VERSLAG VERGADERING GEMEENTEN NW


Het MKB vestigt zich overal indien de ICT (glasvezel) dit toelaat. We moeten de samenwerking O3 (onderwijs – overheid – ondernemers) goed in de gaten houden. De haven van Harlingen moet verder versterkt worden vanuit de beleving ‘die haven is van ons allen’. Het profileren van ons gebied moet beter en professioneler. Werkgroep Stad & Platteland Hoe ga je om met de voorzieningen van stad en platteland? Gemakkelijkste is met de trend meelopen dat de voorzieningen zich in de stedelijke kernen concentreren. Hoe kun je voorkomen dat die trend zich voordoet en het platteland verweesd en onleefbaar achterblijft? Hoe kun je tegelijkertijd stimuleren dat de stedelijke kernen de leverancier van banen en werkgelegenheid voor de regio functioneren. Bijv. zorg ervoor dart de haven van Harlingen daadwerkelijk de haven van heel Noordwest Friesland wordt. Benadruk en faciliteer de kwaliteit van de rust en ruimte in de dorpen, en de passende voorzieningen. Schat de kwaliteiten van de stedelijke kernen op waarde en faciliteer ook die; monumenten, winkelhart en winkelcentra, horeca, bedrijvigheid en stedelijkheid. Benadruk de kernkwaliteiten van elk onderscheiden gebied binnen Noordwest Friesland. Benut de in die delen aanwezige kwaliteiten. Laat dorpen samen tot de ontdekking komen dat ze elkaar versterken en dat het dan niet nodig is dat iedere kern alles heeft. Benutten van schaalvoordelen bij de 'verdeling' van voorzieningen zoals bibliotheken, zwembaden maar ook expertise in monumentenbeheer en -behoud enz., enz. Vergrijzing, ontgroening en krimp: gezamenlijke aanpak op de schaal van Noordwest Friesland van zorg, wonen, economie, onderwijs en ruimte. Eén agenda, de opgaven op dit gebied zijn groter dan elk van de nu afzonderlijke gemeenten. Van de provincie komt het vooralsnog niet, in NW-verband is het mogelijk de uitdaging daadkrachtig aan te pakken. Leefbaarheid & Voorzieningen De vergrijzing en de verdunning van de huishoudens stelt nieuwe en andere eisen. De gemeente zou een stevige faciliterende rol moeten nemen t.o.v. de middenstand en de toenemende flexibilisering van de arbeid. Met name digitalisering speelt hier een hoofdrol. Het lokaal niveau moet versterkt worden. Wat moet op welke schaal gerealiseerd worden is een goede vraag, maar staat soms op gespannen voet met het handhaven en versterken van de leefbaarheid. Onderwijs is belangrijk. Welke scholen houden we in de benen, ten koste waarvan? Ook de zorg moet toegankelijk zijn en blijven voor iedereen. Hoe dit te organiseren op het platteland? Vervoer en verbindingen zijn essentieel voor de leefbaarheid. Hier dient een zeer doordacht systeem geïmplementeerd te worden zodat iedereen kan blijven deelnemen aan de maatschappij. Op basis waarvan maak je keuzes? Wat is onze visie en wat is specifiek voor ons gebied? We moeten probleem en oplossing helder definiëren en ambitieus zijn m.b.t. de oplossingen. Lokaal organiseren rondom de problemen / behoeften van de mensen. Met name beleidsmatig moeten we hier zeer nauw samenwerken.



Ruimte & Wonen Bij verduurzaming moet niet ingezet worden op windenergie. Voor de kassenbouw volstaat het huidige programma. De schaalvergroting in de landbouw en natuur & landschap staan op gespannen voet. De bestaande woonvisie en visie op de stadsregio Leeuwarden moeten geïntegreerd worden. Tot nu toe is er tekort aan ambitie geweest op dit terrein, dat moet veranderen. Het hergebruik van agrarische gebouwen en onze taal kunnen en moeten ons in dit gebied onderscheiden van de rest. Intussen gingen de gemeentesecretarissen aan de gang met een aanzet voor de rolneming (stap 3 hierboven) aan de hand van nevenstaande vraagstelling.

Werkgroep gemeentesecretarissen Er wordt gepleit voor meer denkkracht. Meer samen beleid ontwikkelen, meer gericht op de samenleving. We moeten meer aan het roer staan bij belangrijke thema’s. De vraag is of we met zes partijen tot scherp beleid kunnen komen? (beleidsconcurrentie) De Bedrijfsvoering moet centraal gelegd worden met één bestuur. We moeten als gemeente onze verschillende rollen definiëren en rekening houden met wat de burger (als smoel) van de gemeente verwacht. Snelheid in dit proces is geboden. Het harmoniseren van beleid en uitvoering is noodzakelijk. De focus moet zijn te redeneren vanuit de business, dit ook omwille van een goede balans bestuur – organisatie.

5. Bestuursopdracht; hoe verder? Vanuit Franekeradeel wordt geconstateerd dat drie gemeenten in ieder geval samen verder willen, waarom doen we dat dan niet? Tijdens de volgende vergadering vragen we aan iedereen hoe het staat met de voortgang / discussie / besluitvorming e.d. Wellicht kunnen de drie gemeenten die zo-wie-zo samen willen een kerngroep vormen? Werkende weg kunnen anderen zich gewoon aansluiten. Anderen vinden dit niet de goede weg. Wat ons nu bindt moet uitgangspunt zijn, dat moet ons en dit proces leiden. Er is nu een mooie opbrengst; daar moeten we mee verder, primair inhoudelijk.



In juli zouden de raden een beslissing nemen. Maar sommigen van ons hebben meerdere alternatieven. Dat moet dus eerst uitkristalliseren. Op 12 juni is een voorbereidend beraad gepland van de gemeentesecretarissen; wat kan al gebeuren tot juli? Op 17 juli is een volgend beraad gepland van burgemeesters en gemeentesecretarissen Noardwest. In de zomer moeten we wel vaart maken. Wie gaat tempo en ritme bepalen? Kortom hebben we nu even nadenktijd nodig. Een goed ontwerp van het proces op basis van de inhoud is nodig. Een gezamenlijke toekomstvisie moeten we eerst hebben. Welk onderwerpen / problemen / uitdagingen delen we met elkaar? Inhoudelijk moeten we ook een goed verhaal maken. Wat zijn onze overtuigingen? 1 januari 2015 is en mag niet alles bepalend zijn. De volgende keer weer de actuele gegevens, eisen en wensen op een rij zetten, inclusief de gewenste snelheden. Daarbij kunnen alternatieven afgewogen worden gelet op de status van het denk- en besluitvormingsproces in de verschillende gemeenten, er zitten nu maanden verschil. Dan ligt er de basis voor een tijdschema. 6. Tenslotte Ter afsluiting worden in een snel rondje (sommige moeten en gaan al weg) de impressies over deze bijeenkomst gedeeld. Het was goed om op deze wijze open en vanuit een inhoudelijk insteek het gesprek te voeren. De verschillen in tempo en in opvattingen van raden over de verdere aanpak leveren een lastige puzzel op. De suggestie wordt gedaan om ook burgemeesters de gelegenheid te geven om op 12 juni aan sluiten in de geplande sessie met gemeentesecretarissen over de verder aanpak; Dit idee krijgt instemming van verschillende kanten. WagenaarHoes zorgt voor een verslag en voor een goede voorbereiding.

René Hooijdonk/ Hans Korringa



Verslag van de vergadering van de verzamelde colleges van BenW van Noardwest Fryslân op 29 mei 2012 te Dronryp (Op Hatsum)

Recommend Documents