BIBLIOTHEEK BIERBEEK Speelpleinstraat 10 Pastoriestraat 3 3360 Bierbeek
http://bierbeek.bibliotheek.be http://www.deborre.be http://www.facebook.com/bib.deborre
016 26 97 46 016 46 33 33
[email protected]
BIBLIOTHEEKRAAD
Verslag van de vergadering van 22 oktober 2014 Goedgekeurd op de vergadering van 1 april 2015 Aanwezig: Ingrid Laevers (voorzitter), Raf Aertgeerts, Lieve Brusten, Betty Dupont, Yvette Dupont, Greet Nolmans, Jan Vanhulst, Walter Van Melkebeek, Cil Cuypers, Dieter Vranckx, Stephan Jonckheere (secretaris). Verontschuldigd: Helga Broos, Lies Buyse, Bert Kelchtermans, Marijke Sterckx, André Van Melkebeek Agenda: 1. Verslag van de vergadering d.d. 12 februari 2014 2. Budget 2015 3. Resultaten online gebruikersonderzoek 2014 a. Globaal beeld: bibliotheken en cultuurcentra in Vlaanderen b. Bibliotheek Bierbeek 4. Activiteiten 5. Varia
1. Verslag van de vergadering d.d. 12 februari 2014 In opvolging van vorige vergadering, wordt gepolst naar data m.b.t. de openstaande schuld. Op die (recente) vraag vanuit de bib naar de Provincie is nog geen antwoord gekomen. In de veronderstelling dat het inderdaad om honderden euro’s zal gaan, is er overeenstemming om in voorkomend geval inderdaad vanaf 10 euro openstaande schuld (waaraan 2 maanden niets is veranderd) een betalingsherinnering per mail te sturen. Bij grotere bedragen (vanaf 40 euro) is een aangetekend schrijven wenselijk. Zodra de totale openstaande schuld bekend is, en het aantal betrokken leners, zal hierover via mail worden gecommuniceerd. Op dat moment kunnen de leden zich nog eens uitspreken over deze beoogde actie. Verder is intussen binnen de cultuurraad nog geen vervanger gevonden voor het lid dat ontslag nam als vertegenwoordiger van de filosofische en ideologische strekkingen. Men zoekt verder! Het verslag en de adviezen waartoe werd besloten worden goedgekeurd.
2. Budget 2015 Samen met de agenda is ook een budgetvoorstel 2015 rondgestuurd. Voor het eerst worden daarbij de nieuwe financiële codes van de BBC (Beleids- en Beheers-Cyclus) gebruikt, met soms de vroegere, duidelijkere omschrijving tussen haakjes. Nadat in 2012 het budget enigszins werd beperkt, worden voor 2015 net als in voorgaande jaren grotendeels dezelfde bedragen als toen aangehouden. Een week voor de vergadering werd het budgetvoorstel van de bibliothecaris reeds afgetoetst bij de financiële dienst en de gemeentesecretaris. Daarbij bleek géén marge voor extra uitgaven…
Bibliotheekraad
Verslag 22 oktober 2014
p. 1/7
BIBLIOTHEEK BIERBEEK
Benodigdheden voor gebouwen Er werd € 1.200 gevraagd om de glazen afdekbladen van de zelfscanbalies te vervangen. Ze zien er inmiddels al ‘goed gebruikt’ uit (krassen) – maar vooral: één ervan is aan een hoek reeds licht afgebroken (gevaar voor kinderhandjes). Dit bedrag werd echter niet weerhouden. Gas: € 1.500 De reductie tot 1000 euro in 2014 lijkt gelet op de feitelijke uitgaven vorig en dit jaar wat te optimistisch. Collectievorming Al jaren houden we ons aan het totale beschikbare budget van € 39.000 voor beide bibs samen. Allicht kan dit nu wel correcter worden opgesplitst naar de voorgestelde € 3.200 voor de tijdschriftabonnementen, € 33.800 voor boeken, strips, vertelplaten en dvd’s, en € 2.000 voor de uitbouw van digitale uitleen: e-boeken en fundels. Meubilair – gemeenschapsgoederen Er werd € 1.200 gevraagd, omdat het mogelijk nodig zal blijken een ergonomische bureaustoel aan te kopen. Dit bedrag werd evenmin weerhouden. Gelet op de inkomsten van de voorbije jaren hoeft er niet meteen voor een daling worden gevreesd. Verder zorgen de vele vragen van interbibliothecair leenverkeer die de bib afhandelt voor subsidie. In het gepresenteerde overzicht hadden enkele raadsleden graag toch ook ‘(sub)totalen’ gezien. Besluit is evenwel dat de raad zich in dit budgetvoorstel kan vinden.
3. Resultaten online gebruikersonderzoek 2014 Het ging om een grootschalige enquête in Vlaanderen, online gedurende 3 maanden, van 9/12/2013 tot en met 16/03/2014. In die periode leverden bijna 80.000 respondenten een volledig ingevulde enquête. In totaal namen 153 steden en gemeenten deel aan het onderzoek, soms met de bib, soms met het cultuur- of gemeenschapscentrum, soms (zoals bij ons) met beide. In regio Leuven (18 bibliotheken) namen er naast Bierbeek nog 7 andere bibliotheken deel. Om de resultaten van onze bib goed in te schatten en te evalueren is het nodig om eerst ook het globaal beeld in Vlaanderen te bekijken. De enquête wordt overlopen via een powerpoint. We vatten hier de belangrijkste resultaten samen.
A. Globaal beeld: bibliotheken en cultuurcentra in Vlaanderen 1. KENMERKEN VAN DE VLAAMSE BIBLIOTHEEKBEZOEKER Algemeen Bijna een kwart van de Vlaamse bevolking is lid van een bibliotheek. Sinds 2007 is een licht dalende trend waar te nemen. Dit is in Bierbeek niét het geval: sinds 2007 is ons aantal leners nog gestaag gegroeid. Sekse Vrouwen zijn ruim oververtegenwoordigd ten opzichte van mannen. Bijna 66 % van de bibliotheekleden zijn vrouw. Leeftijd De grootste groep bibliotheekleden is tussen 45 en 60 jaar, op de voet gevolgd door de groep leden van 30 tot 45 jaar. Die laatste groep loopt terug in aantal. In vergelijking met 10 jaar geleden zijn er ook minder jonge leden en meer 60plussers. Toch is het aandeel van 60+ nog niet evenredig aan de totale populatie: 30% van de Vlaamse bevolking is 60+, in de bibliotheken is dat slechts 20%. Gezinssituatie Ouders met inwonende kinderen zijn het best vertegenwoordigd onder de bibliotheekleden: 41% woont samen en heeft kinderen. [Al deze vaststellingen blijken ook op te gaan voor de cultuurcentra.]
Bibliotheekraad
Verslag 22 oktober 2014
p. 2/7
BIBLIOTHEEK BIERBEEK Opleiding, werk, inkomen De bib wordt vooral bezocht door mensen met een hoog opleidingsniveau. Dat is zelfs nog toegenomen. Bijna 64% heeft hoger onderwijs gevolgd. Het grootste aandeel van de bibliotheekleden werkt als bediende of hoger bediende (60%). Bijna één op de vijf gebruikers is gepensioneerd. Verenigingsleven Slechts 40% is niet bij een vereniging aangesloten – dus 60% wél. Daarbij zijn vooral sportverenigingen het populairst (26% van de bibleden). Vrijetijdsbeleving 98% van de bib-leden heeft thuis Internet, 97% een pc, 80% een dvd en bijna 50% een tablet (minder dan 10% een e-reader). 2. DE AARD VAN EN REDENEN VOOR BIBLIOTHEEKBEZOEK Het bibbezoek Klanten komen vooral om iets te zoeken en/of te lenen (96%). Van de aanwezige technische faciliteiten wordt relatief weinig gebruik gemaakt (kopieermachine door 2%, WiFi door 4% en computers door 5% van de bezoekers). Ook de bezoekers die geen lid zijn, lijken niet naar de bibliotheek te komen voor de ICT-infrastructuur. o Wat lenen de bibliotheekleden vooral? Boeken zijn nog steeds het meest ontleende bibliotheekproduct. Daarna volgen dvd’s, strips en cd’s. De ontleningen van audiovisuele materialen nemen al enkele jaren toe in aantal. Cd’s kennen echter een gevoelige terugval. Collectieonderdelen die in mindere mate aanwezig zijn in de collectie, zoals luisterboeken, Daisy-boeken en games, worden in mindere mate geleend. o Frequentie Eén op drie bibliotheekleden gaat hoogstens enkele keren per jaar naar zijn/haar bibliotheek, 66% gaat dus nog maandelijks of meer (33% maandelijks, 33% meermaals per maand). o Duur Al bij al blijft het doorsnee bibliotheekbezoek aan de snelle kant: de meeste bibliotheekleden komen er tussen 15 en 30 minuten (55%). Toch blijft ook 30% langer dan een half uur in de bib (dat aandeel is toegenomen). o Tijdstip De populairste bezoekmomenten zijn respectievelijk: gewone weekdag namiddag (41%), gevolgd door zaterdagvoormiddag (39%) en gewone weekdag ’s avonds (37%). Pas dan volgt woensdagnamiddag (24%). Imago van de bib o Publieksmeningen 74% vindt steeds iets nieuw, 67% wil vooral de nieuwste titels vinden, slechts 30% wil de klassiekers. Een groot aandeel respondenten gaat niet akkoord met de stellingen dat een bibliotheek iets voor kinderen is, of iets voor intellectuelen (resp. 90,1% en 92,3%). o Tevredenheid De bibliotheekgebruikers blijken tevreden klanten zowel, m.b.t. de hulpbereidheid van het personeel, als het aanbod, de bereikbaarheid en inrichting. o Aandeel van de bevolking Zo’n 28% van de bevolking bezoekt de bib: 72% niet! In de Skandinavische landen is de verhouding tussen bibliotheekgangers en niet-bezoekers omgekeerd, met 70% van de bevolking die wel gaat! In enkele zuiderse landen (Griekenland, Portugal & Bulgarije) en Oostenrijk zijn nog meer niet-gebruikers dan bij ons.
Bibliotheekraad
Verslag 22 oktober 2014
p. 3/7
BIBLIOTHEEK BIERBEEK Waarom gaat men niet (meer) naar de bib? Zo’n 22% geeft aan info nu online te vinden, één op vijf van de afhakers vermeldt gebrek aan tijd. De bib van de toekomst Slechts een derde geeft aan interesse te hebben in een aanbod e-books, bijna de helft van de respondenten (46,5%) niet. 45% wil een waarschuwingssignaal op het moment dat het materiaal moet worden teruggebracht. Eén op drie (34%)wil de materialen buiten de openingstijden kunnen inleveren. (Op de onderste plaats in de top-10 staat: meer lezingen / activiteiten, met minder dan 10%). 3. CONCLUSIES Hoger opgeleiden en hogere inkomens zijn disproportioneel vertegenwoordigd. Het aandeel vrouwen groeit nog aan en de vergrijzing neemt toe. Tijd lijkt een belangrijke factor bij afnemend bibliotheekgebruik. Er is concurrentie vanuit digitale hoek. Inzetten op comfortmaatregelen lijkt de toekomst.
B.
Individueel rapport: bib Bierbeek
Aansluitend op dit overkoepelend Vlaams rapport ontving onze bib ook een individueel verslag. Daarin worden de resultaten afgezet tegenover ‘vergelijkbare’ bibliotheken (clusters) en Vlaanderen. Wij zullen vooral vergelijken met Vlaanderen. 1. CLUSTERS Van de 8 bibliotheken is onze kleine bib namelijk ingedeeld in een zelfde cluster als Leuven (!), d.i. een categorie hoger dan werkelijk vergelijkbare bibliotheken als Holsbeek, Tremelo en Tielt-Winge, zelfs hoger dan grotere bibliotheken als Kortenberg en HaachtBoortmeerbeek! 2. PROFIEL RESPONDENT In Bierbeek werden 1238 volledig ingevulde bevragingen geregistreerd. Van die 1238 respondenten was er slechts 44% lid van de bib, 39,5% bezoekt ze zelfs helemaal niet. Ook slechts 48% is lid van een andere bibliotheek (vooral Leuven) – en dan vooral omdat men in die stad woont (61%). Overigens: als men geen lid is van onze bib, is dat niet uit onvrede om redenen als aanbod, dienstverlening, openingsuren of prijs, want hier ‘scoort’ onze bib telkens lager dan het Vlaamse gemiddelde. Zo’n 68% van de leden is tussen 30 en 60 jaar (4% hoger dan het Vlaams gemiddelde) 23% meer dan 60 (1,5% hoger). Verder is 66% vrouw (4% hoger), woont 50% samen en heeft kinderen (10% hoger) liep 41% universitair onderwijs (Vlaanderen slechts 23%!!) en is 20% gepensioneerd (1% meer). Onder de werkenden is 66% hoger bediende (5% meer) en heeft meer dan 37% een netto-inkomen van hoger dan 2000 euro (9% meer dan gemiddeld in Vlaanderen). Bezit van Internet, PC, tablet, smartphone en dvd-speler liggen hier ook nog altijd iets hoger dan gemiddeld. Als vrijetijdsbesteding worden meer dan gemiddeld boeken gelezen (52%) of is men actief met kunst bezig (15%) Cf. het succes van ‘Kunst uit eigen dorp’. Ook sport heeft nog een groter aandeel dan gemiddeld: 30% (d.i. 4 % meer). Slechts 1/3 zit niet in een vereniging (33,5% tegenover bijna 40% in Vlaanderen). 3. FILIAALGEBRUIK 18% van de respondenten kent noch bib de borre noch Korbeek-Lo (!) Van de bib-leden zegt 48% Korbeek-Lo nooit te bezoeken, 7% echter altijd, en 14% meestal: er was dus een goede vertegenwoordiging. Veruit de belangrijkste reden voor gebruik van de kleine bib blijkt de nabijheid te zijn: meer dan 54% van de respondenten gaven dit als reden op, 15%: andere openingsuren.
Bibliotheekraad
Verslag 22 oktober 2014
p. 4/7
BIBLIOTHEEK BIERBEEK 4. BIBLIOTHEEKGEBRUIK Bijna 98 % komt naar de bib om iets te zoeken of te lenen, slechts 10% om de pc’s te gebruiken. Maakt men gebruik van de pc’s, dan is dat in 93% voor de catalogus. o Frequentie We hebben trouwe bezoekers: ruim 37 % komt maandelijks naar de bibliotheek (in Vlaanderen: 33%), bijna 9% zelfs wekelijks (Vl.: 6,5%) o Duur Zo’n 79% blijft maximaal een half uurtje, slechts 2% langer dan een uur. o Tijdstip Populairste bezoekmomenten zijn hier op een weekavond (52% tegenover 37% in Vlaanderen), zaterdagvoormiddag 51% (Vl. 38%), en woensdag 30,5 % (Vl. 24%). o Gebruik collectie Naast boeken (98%) blijken bij ons dvd’s (44%) en strips (33%) meer dan gemiddeld populair (Vl. resp. 37% en 22,5%) Onze klanten blijken ook minder dan gemiddeld met een vooropgesteld plan te komen, en laten zich meer leiden door het aanbod. Meer dan elders ook wordt geleend voor anderen, m.n. de (klein)kinderen: 47% (Vl. 33%) o Tevredenheid collectie Gemiddeld als elders (soms iets meer) tonen onze klanten zich tevreden: 88% vindt voldoende wat men wenst, 76% vindt steeds iets nieuws, 92% vindt snel wat men zoekt. Verder wil 68,5% vooral nieuwe titels vinden, 32% wil niet vooral klassiekers. 93% toont zich tevreden met de hulpbereidheid van het personeel. Boeken Men is tevreden over de uitleentermijn (92%) en aanwezigheid in de rekken (87%), over de beschikbaarheid van nieuwe boeken (70%) en de vindbaarheid (89%). Over het aantal dat men kan lenen is men iets meer ontevreden dan elders: 7% (Vlaanderen slechts 4% ontevreden). M.b.t. de strips toont men zich doorgaans iets meer tevreden dan gemiddeld, behalve weer met het aantal te lenen. Over beschikbaarheid van nieuwe strips toont zich 16% niet tevreden (Vl.: 18%): hoewel niet dramatisch, is dit laatste toch opmerkelijk omdat er inderdaad minder regelmatig nieuwe strips worden aangekocht (omdat bij niemand echt ‘expertise’ op dit vlak aanwezig is) – wat zich meteen in zo’n enquête weerspiegelt. Dieter suggereert fervente striplezers bij de collectievorming te betrekken, maar dat blijkt in de praktijk snel ‘te veel gevraagd’. Over de tijdschriften en kranten geldt hetzelfde als voor de strips: meer dan gemiddeld tevreden, behalve over het aantal te lenen (5% ontevreden) en beschikbaarheid van nieuwe (16% ontevreden – helemaal geen kranten!!) Bij de dvd’s ten slotte is men over alles meer dan gemiddeld tevreden, behalve – voorspelbaar – over de uitleentermijn, die slechts 2 weken bedraagt: 18,5% niet tevreden (Vl. 10,5%) o Mobiliteit en bereikbaarheid Hiervoor scoort onze bib zeer goed, ook wat de infrastructuur betreft, met uitzondering voor de ‘leeszaal’ (7,5% niet tevreden, Vl.: 4,5%) o Percepties over de bib Hiervoor is gepolst bij alle respondenten (dus ook die grote helft die niet naar onze bib komt) – het is dan ook niet verwonderlijk dat op veel vragen het aandeel ‘geen mening’ hoog ligt. o Website 30% van de leden consulteert nooit de website (Vl. 25%). Wie dat wel doet (70%), zal in eerste instantie geleende materialen zelf verlengen (74%), iets zoeken (70%) of reserveren (32%).
Bibliotheekraad
Verslag 22 oktober 2014
p. 5/7
BIBLIOTHEEK BIERBEEK
5. DE BIB VAN DE TOEKOMST Meer dan de helft (52%) heeft géén interesse in e-boeken; zo’n 87% hiervan gaf als reden aan dat ze liever een fysiek boek lezen. 77% die wel belangstelling toonde, blijkt bereid te zijn hiervoor iets te betalen, het merendeel echter niet meer dan 1 euro per boek. Het is opmerkelijk dat de meest gewenste opties door alle deelnemers aan de enquête in onze bib… al gerealiseerd zijn! Respectievelijk: een attendering via e-mail (43%), een inleverbus (38%) en een bibkaart voor alle (i.c. meerdere) bibliotheken (37%). Tenslotte werd aan de leden gevraagd voor welke zaken ze bereid zouden zijn om (meer) te betalen. Meer dan 40% is voor geen van deze zaken bereid (meer) te betalen; bijna 19% zou meer willen betalen om langer te lenen (wat nu bij dvd’s feitelijk al het geval is), bijna 15% voor een overal bruikbare bibkaart. 6. AFHAKERS Dit zijn mensen die lid waren van onze bib, maar dat nu niet meer zijn. Zij blijken vroeger frequente bezoekers te zijn geweest: meer dan de helft van de afhakers kwam minstens maandelijks of vaker, en dan vooral op zaterdag (45%). Redenen voor het afhaken zijn voor onze bib geenszins verontrustend: naast tijdsdruk (31%) en online zoeken naar info (27%), gaat 1/3 gewoon naar de bib in een andere gemeente, 1/4 is verhuisd, en 1/5 kwam vroeger voor de kinderen. Ons aanbod, de openingsuren of het lidgeld worden nauwelijks en ook minder dan gemiddeld als argumenten aangehaald van het afhaken. Meer dan gemiddeld (38%) overwegen afhakers zelfs terug te komen. Van de niet-bezoekers van de bib (maar wel van het CC) zegt 38% de locatie van de bib niet te kennen!! Zo’n 56% denkt er ook niet aan om de bib in de toekomst te bezoeken. Besluit Alhoewel a priori vraagtekens kunnen worden geplaatst bij de relevantie van enkele resultaten (onder meer gezien het grote aantal niet-bibleden onder de respondenten), en in hoeverre verschillen met het Vlaamse niveau statistisch significant zijn, komt de bib toch wel positief uit dit gebruikersonderzoek. Allicht kunnen de resultaten van deze enquête opnieuw ter hand worden genomen, als wij in de toekomst mogelijk adviezen verwoorden m.b.t. wijzigingen in de werking van onze bibliotheken.
4. Activiteiten Ten slotte worden de diverse activiteiten na vorige vergadering nog even gememoreerd. Van de meeste activiteiten zijn op Facebook fotoalbums te vinden. •
Er waren de maandelijkse voorleesuurtjes in Korbeek-Lo: op zaterdagen 15 februari, 15 maart, 26 april, 17 mei en op 21 juni. Op 20 september werd het nieuwe schooljaar ingezet, en ook ter afsluiting van de bibliotheekweek, op 18 oktober, is er voorgelezen.
•
De jeugdboekenweek (van 15 tot 29 maart) bracht weer veel kinderen naar de bib. o In aanloop naar de jeugdboekenweek, op donderdag 13 maart, kwamen reeds alle vijfdeklassers naar de borre. Met ‘5 voor vijf’ zorgen de bib, cultuur-, en sportdienst samen ook een gevarieerde verwendag. o Dinsdag 18 maart waren beide derdeklassen van de Sint-Pietersschool te gast in de bib van Korbeek-Lo voor een boeiende workshop: een klassikale 'verbeeldingstrip', waarin een gevaarlijk verhaal werd verzonnen én verbeeld... o Op 20 maart kwamen beide derdeklassen van 't Klavertje naar de bib voor hun gelijkaardig extraatje in de jeugdboekenweek.
Bibliotheekraad
Verslag 22 oktober 2014
p. 6/7
BIBLIOTHEEK BIERBEEK o Op woensdagnamiddag 26 maart organiseerde de bib voor kinderen van 10 tot 14 jaar ook nog een gratis workshop om robots te leren programmeren. o En uiteraard was er de jaarlijkse jeugdboekenverkoop. •
In april was er aandacht voor het werk van Gabriel Garcia Marquez, n.a.v. diens overlijden.
•
Op maandagavond 12 mei ontvingen we klanten van het OCMW voor een introductie in de bib.
•
Op 31 mei schonk de bib aandacht aan de Werelddag zonder tabak.
•
In juni (van 3 tot 28) bood de hoofdbib onderdak aan een tentoonstelling rond graphic novels: aanleiding om ook op de eigen stripromans te focussen.
•
Tijdens de vakantiemaanden werden diverse collectieonderdelen in de kijker gezet: van de boeken over de eerste wereldoorlog tot de films met Robin Williams (die overleed in augustus). Een tijdelijke wisselcollectie Spaanse boeken kreeg de nodige aandacht, alsook een wisselcollectie graphic novels.
•
Op 30 september zorgde de bib tijdens de seniorenverwendag voor een introductie over het gebruik van tablet en smartphone.
•
De voorbije bibliotheekweek (van 11 tot 18 oktober) opende traditiegetrouw met de verwendag, met langere openingsuren, een drankje en boekenverkoop. (Er werden die dag alleen al 358 afgevoerde boeken en 16 cd-roms verkocht.)
5. Varia E-boeken in de bib. De interesse is niet overweldigend. Net als in andere bibliotheken zullen ook bij ons niet de nodige e-boekenkaarten zijn verkocht om uit de instapkosten te geraken. Er zijn tevens nog dikwijls klachten over technische problemen. Het project wordt in maart 2015 geëvalueerd. Jan informeert of er nog PC-cursussen zullen worden georganiseerd. Dat blijkt het geval: in het voorjaar 2015 zullen er onder meer introducties zijn over tabletgebruik. (Er wordt wel gezocht naar een nieuwe lesgeefster, want de cursus op de seniorenverwendag bleek een tegenvaller te zijn.) Ook is de vraag om daarbij aandacht te besteden aan ‘sociale media’. Voor de volgende vergadering zal in januari een doodle worden rondgestuurd. De bijeenkomst wordt gepland in februari.
Stephan Jonckheere Secretaris
Bibliotheekraad
Ingrid Laevers Voorzitter
Verslag 22 oktober 2014
p. 7/7
