Verslag reviewbezoek Zorgboerderij Geusje’s stee in Nieuwe-Tonge Situatieschets Geusje’s stee ligt net buiten de bebouwde kom van het dorp Nieuwe-Tonge, knus verscholen achter de Oudelandsedijk. Achter op het erf is het landschap van Flakkee zichtbaar en de weidse ruimte geeft het gevoel van buiten zijn. Op Geusje’s stee wordt door de familie Tijl dagopvang aangeboden aan kinderen met een verstandelijke beperking en/of probleemgedrag. Ook is er om de week op woensdagmiddag naschoolse opvang voor deze doelgroep, met daarbij logeermogelijkheden in de weekenden en vakanties. Naast dit aanbod voor kinderen wordt op woensdag, donderdag en vrijdag dagbesteding aangeboden aan volwassenen (18 jaar en ouder) met een verstandelijke beperking. In de schuur achter de woning is een woonkeuken gemaakt. Hier worden de maaltijden bereidt en gebruikt, er is een zithoek en bij slecht weer wordt hier geknutseld of worden spelletjes gedaan. Er zijn plannen om deze woonkeuken uit te breiden en ook een badkamer voor de logés te maken. Het logeergedeelte bevindt zich in het woonhuis van de familie en momenteel maken de logés gebruik van de privé badkamer. Op de zorgboerderij zijn allerlei dieren te verzorgen door de cliënten: konijnen, kippen, eenden, schapen, geiten en varkens. Bij de dierenweide staat ook Geusje’s Hut, een blokhut waar streekproducten, cadeautjes, snoep en tweedehands boeken te koop zijn. Cadeautjes worden gemaakt door cliënten van de dagbesteding; zij helpen ook met de verkoop in de Hut. Het agrarische deel van de zorgboerderij bestaat uit kleinschalige akkerbouw (aardappelen) en het houden van vleeskoeien (8) en vleesvarkens (4). Het vlees van de koeien en varkens wordt rechtstreeks aan consumenten verkocht. Het agrarische gedeelte wordt afzonderlijk van de zorgboerderij gerund, zonder hulp van cliënten.
Doelgroep In totaal zijn er op dit moment 25 cliënten; 2 volwassenen voor dagbesteding en 23 kinderen voor dagopvang en/of naschoolse opvang en/of logeren. 5 cliënten komen rechtstreeks met een pgb, de overige cliënten komen via Stichting Zuidwester, Gemiva-SVG Groep en Cavent. Per dag komen er maximaal 8 cliënten op Geusje’s stee; het aantal logés wordt aangevuld met kinderen die voor dagopvang komen. De groep voor naschoolse opvang op woensdagmiddag telt 4 kinderen. De 2 volwassenen komen 1 of 2 dagdelen per dag.
1
De begeleiding De begeleiding wordt verzorgd door Anseline Tijl, samen met dochters Conny en Sebina. Zij worden geholpen door 2 à 3 stagiaires MMZ / sociaal agogisch werk en zij kunnen een beroep doen op invalkrachten Jeanette en Mariëlle. Zowel Anseline als Conny hebben bij Stichting Zuidwester gewerkt in verschillende logeerhuizen. Nadat Zuidwester stopte met het logeerhuis waar zij werkten, ontstond het idee om thuis op de ‘mini-boerderij’ logeren aan te bieden. Sinds november 2010 is Geusje’s stee in bedrijf en werd gestart met 3 logeercliënten. Anseline heeft de opleiding SPW4, Conny is verpleegkundige. Sebina en Mariëlle volgen de opleiding MMZ 3 (Medewerker Maatschappelijke Zorg) bij Stichting Zuidwester en Jeanette gaat met deze opleiding starten. Tijdens het reviewbezoek verzorgde Conny de begeleiding, geholpen door stagiaire Manon en invalkracht Jeanette. Anseline kon door ziekte tijdelijk niet werken, maar blijft nauw betrokken door af en toe even langs te komen in de woonkeuken om haar cliënten te zien. Dit tekent de sfeer in het algemeen: warm, persoonlijk betrokken, en met een Hart voor Zorg. Op basis van duidelijke afspraken en dit werkt goed, zowel voor de volwassenen als de kinderen.
Het begeleidingstraject van de deelnemers Cliënten komen via een zorginstelling of rechtstreeks met een pgb. Bij cliënten die via een zorginstelling komen, zorgt deze instelling voor een opzet van het zorgplan. De intake en dit zorgplan wordt met de zorgboerderij besproken en zo nodig aangepast. Daarna vindt bespreking van het zorgplan met de ouders, zorgboerderij en zorginstelling plaats. 3 maanden na de start van cliënt op de zorgboerderij wordt het verblijf met ouders geëvalueerd en wordt het zorgplan indien nodig bijgesteld. Vervolgens wordt het zorgplan jaarlijks met de ouders en de zorgboerderij besproken en wordt van dit gesprek een verslag gemaakt. Indien nodig wordt het zorgplan aangepast. Voor cliënten die rechtstreeks met een pgb komen, verzorgt de zorgboerderij de intake en maakt een zorgplan dat met de ouders besproken wordt. Ook deze zorgplannen worden 3 maanden na de start geëvalueerd en vervolgens jaarlijks met de ouders besproken. Van de gesprekken wordt een verslag gemaakt. Sinds kort maakt Geusje’s stee gebruik van een zorgadministratieprogramma en is het plan om voor de dagbesteding wekelijks en voor de dagopvang en het logeren dagelijks te rapporteren. Dit naast de gesprekken met de ouders die plaatsvinden elke keer als zij hun kinderen komen brengen en halen. Alle gegevens van een cliënt worden overzichtelijk opgeborgen in een zorgdossier. Een voorbeelddossier, ingezien met schriftelijke toestemming van de ouders van betreffende cliënt, zag er volledig en goed verzorgd uit. Alle dossiers staan in een kast die op slot zit. Ouders kunnen op verzoek bij de begeleiding inzage krijgen in het dossier van hun kind. Medicijngebruik door deelnemers Een aantal van de kinderen gebruikt medicijnen die op de zorgboerderij ingenomen moeten worden. De namen van deze kinderen en de tijden van medicijn-inname staan op een lijstje dat zichtbaar in de woonkeuken hangt. Van de medicijnlijst die in de dossiers zit, wordt elk weekend opnieuw een
2
kopie gemaakt, zodat altijd de meest recente medicijnlijst wordt gebruikt. Deze medicijnlijsten hangen aan de binnenkant van een keukenkast. De hoofdbegeleider zorgt voor juiste en tijdige inname van medicijnen en tekent dit af op de medicijnlijsten die vervolgens in de dossiers gaan. Deze afspraken en werkwijze zijn schriftelijk vastgelegd en door de ouders ondertekend bij de intake. Ook is door ouders de afspraak ondertekend dat zij wijzigingen in het medicijnbeleid doorgeven. Nadat een medicijnlijst gewijzigd is, wordt deze nieuwe lijst door ouders ondertekend en in het dossier gedaan. De medicijnen van cliënten staan in een afgesloten kast; alleen de begeleiders hebben toegang tot deze kast.
Inspraak en cliënttevredenheid Inspraak van cliënten en ouders is niet formeel geregeld, maar wordt op een natuurlijke manier in praktijk gebracht. De volwassen cliënten geven aan welke activiteiten zij graag doen, en hier wordt zoveel mogelijk rekening mee gehouden zodat dit ook uitgevoerd kan worden. Inbreng en ideeën van ouders worden besproken en zo mogelijk uitgevoerd. Voorbeeld hiervan is het neerzetten van een hek bij de uitrit van het erf. Beide volwassen cliënten geven aan erg blij te zijn met hun werk op Geusje’s stee. Er zijn veel verschillende werkzaamheden en het is gezellig. Ook kunnen zij hier dingen doen waar ze goed in zijn, bijvoorbeeld het verzorgen van dieren of helpen met de administratie op de computer.
Veiligheid Veiligheid heeft meerdere aspecten: van het je veilig voelen tot afspraken maken over de plekken waar je wel en niet mag komen. Veiligheid wordt bevorderd door met elkaar goede afspraken te maken. Huisregels en ‘brandplan’ Op Geusje’s stee gelden huisregels: wat doen we wel, en wat doen we niet als we in de woonkeuken zijn en hoe gaan we met elkaar om. Deze regels worden elke zaterdag met de kinderen besproken. Ook wordt het ‘brandplan’ elke zaterdag besproken: wat doen we als er brand uitbreekt? BHV Er is altijd een gediplomeerd BHV-er aanwezig. Ook is Conny gediplomeerd verpleegkundige. Veiligheid, risico’s en RI&E Op Geusje’s stee is men alert op veiligheid, worden afspraken gemaakt, toegezien op de naleving ervan en zo nodig worden maatregelen genomen. Cliënten mogen bijvoorbeeld niet in bepaalde gedeelten van de schuur komen, en niet naast het huis op de oprit (richting de weg). In de praktijk werken deze afspraken goed; ook omdat er op andere gedeelten van het erf genoeg te beleven is en er voldoende begeleiding is. Men beschikt niet over een actuele Risico Inventarisatie & Evaluatie (RI&E). Besproken is het voordeel van het gebruiken van een RI&E: op gestructureerde en systematische wijze verken je de risico’s op de zorgboerderij. Dit voorkomt dat je risico’s mist door ‘blinde vlekken’ en het geeft, indien nodig, een actieplan voor verbeteringen om de veiligheid van cliënten en medewerkers te verhogen.
3
Geadviseerd wordt een RI&E uit te voeren. Er is een RI&E specifiek voor zorgboerderijen, zie www.rie.nl. Voedselveiligheid
In de woonkeuken worden warme maaltijden bereid voor de cliënten. Dit wordt door de begeleiders gedaan, waarbij zorgvuldig en hygiënisch wordt gewerkt. Als je als zorginstelling voedsel bereidt, bewaart, vervoert of verstrekt ben je wettelijk verplicht te werken met een systeem dat de voedselveiligheid beheerst. Dit kan door te werken volgens een hygiënecode, die per branche zijn opgesteld. Als je werkt volgens de hygiënecode, toon je aan dat de instelling werkt op een voedselveilige manier en volgens de HACCP eisen. Geadviseerd wordt te gaan werken met een hygiënecode. Via de website www.voedingscentrum.nl / professionals / hygiënecode en veiligheid kun je nagaan welke hygiënecode het meest passend is.
Vertrouwenspersoon en klachtenprocedure Cliënten van de zorgboerderij kunnen gebruik maken van de vertrouwenspersoon van de zorginstelling, als zij via een zorginstelling komen. Dit wordt hen / de ouders verteld bij de intake. Voor cliënten die met een pgb komen, is er op dit moment geen vertrouwenspersoon beschikbaar. Door het goede en veelvuldige contact met de volwassen cliënten, de kinderen en de ouders (elke keer bij brengen en ophalen van de kinderen) kunnen eventuele vragen snel beantwoord en eventuele irritaties snel opgemerkt en besproken worden, wat op Geusje’s stee ook gebeurt, zo leert de praktijk. Desondanks wordt geadviseerd een vertrouwenspersoon voor Geusje’s stee aan te stellen. Besproken is dat een geschikt vertrouwenspersoon iemand is die bij voorkeur de doelgroep kent, toegankelijk is voor cliënten en hun ouders en onafhankelijk kan denken en handelen. Het aanstellen van een vertrouwenspersoon is onderdeel van een klachtenprocedure. Wettelijk gezien is elke zorgverlener verplicht een klachtenprocedure te hebben; het klachtrecht van cliënten is wettelijk geregeld. Geadviseerd wordt een klachtenprocedure specifiek voor Geusje’s stee op te stellen. De verschillende stappen in een klachtenprocedure zijn besproken.
Bredere maatschappelijke functie Op Geusje’s stee zijn niet alleen cliënten welkom, maar ook andere mensen uit de regio, klein en groot, met of zonder beperking, die actief kunnen zijn en genieten van de mogelijkheden op Geusje’s stee. Sociale contacten kunnen worden gelegd en onderhouden, kinderen maken kennis met het buitenleven en met dieren en de volwassen cliënten dragen hun steentje hieraan bij. Geusje’s stee haalt de maatschappij naar binnen en vergroot daarbij ook haar bekendheid. Peuter/kleuterochtenden De zorgboerderij is in het zomerseizoen (vanaf 1 april) op woensdag-, donderdag- en vrijdagochtenden geopend voor peuters en kleuters. De kinderen kunnen spelen en met de dieren
4
knuffelen terwijl de ouders koffie drinken. De entree is vrij en daarom wordt gevraagd geen zelf meegebrachte etenswaren te nuttigen, maar dit te kopen in Geusje’s Hut. Schoolreisjes Peuterklassen kunnen op Geusje’s stee terecht voor een schoolreisje: spelen, dieren helpen voeren, dieren knuffelen, bij slecht weer knutselen. In alle rust en lekker dichtbij.
Kinderfeestjes Ook voor een kinderfeestje zijn er genoeg ingrediënten: dieren helpen verzorgen, dieren knuffelen, knutselen, spelen.
Soos 18+ Eén keer per maand organiseert Geusje’s stee Soos avonden voor 18+-ers met een verstandelijke beperking. Bedoeld om sociale contacten op te bouwen en te onderhouden. De invulling van de avonden wisselt: er wordt gekookt (en gegeten), er worden spelletjes gedaan of een disco avond gehouden. De Soos avonden worden bezocht door een min of meer vaste groep van ca. 8 deelnemers. Jaarlijks gaat deze groep in oktober, onder begeleiding van Geusje’s stee, een week met elkaar op vakantie.
Kamperen Ook de ‘kleintjes’ van Geusje’s stee gaan met vakantie: met cliënten van de zorgboerderij wordt in het Hemelvaartsweekend van woensdagavond tot zaterdag gekampeerd op een camping in de regio.
14 juli 2015 Ina Doornenbal-Kattenbroek
5
