Verkort financieel verslag 2011 Introductie Dit verkort financieel verslag 2011 maakt onderdeel uit van het jaarbeeld 2011 dat door het College van Bestuur wordt uitgebracht en geeft een samenvatting van de statutaire jaarrekening van Stichting Hogeschool Zuyd over boekjaar 2011. Er zijn in Nederland geen algemeen vastgestelde criteria beschikbaar voor het opstellen van samengevatte financiële overzichten. Daarom heeft het College van Bestuur deze criteria zelf ontwikkeld. De samenvatting is als volgt tot stand gekomen: -
-
-
Van een aantal financiële overzichten zijn uitsluitend de hoofdcategorieën weergegeven (bv. balans en kasstroomoverzicht) en andere financiële overzichten zijn integraal overgenomen (bv. resultatenrekening en mutatieoverzicht eigen vermogen). De statutaire jaarrekening is opgesteld volgens Titel 9 boek 2 BW. Daarnaast is rekening gehouden met de Regeling Jaarverslaggeving voor Onderwijsinstellingen (RJ 660). In deze samenvatting zijn de grondslagen voor de opstelling van de jaarrekening beperkt opgenomen. De toelichtingen die zijn vereist op basis van Boek 2 - Titel 9 – Burgerlijk Wetboek zijn vereenvoudigd weergegeven.
In deze samenvatting zijn ook vergelijkende cijfers weergegeven. De verkorte jaarrekening wordt op een later moment uitgebracht dan de statutaire jaarrekening. Omdat dit stuk slechts beoogt een samenvatting te geven van de oorspronkelijke statutaire jaarrekening over boekjaar 2011 is geen rekening gehouden met gebeurtenissen in de tussenliggende periode. Om een volledig inzicht te krijgen in de financiële resultaten van Zuyd en de grootte en samenstelling van het vermogen wordt verwezen naar de volledige jaarrekening die, voorzien van een goedkeurende controleverklaring, ter inzage ligt ten kantore van Zuyd.
Verkort financieel verslag 2011 / 1
Grondslagen voor de opstelling van de jaarrekening Wettelijke richtlijnen De jaarrekening is opgesteld volgens de wettelijke bepalingen en richtlijnen van het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap (OCW). Vanaf verslagjaar 2008 zijn dit de vereisten volgens Boek 2 - Titel 9 - Burgerlijk Wetboek. Bij het opstellen van de jaarrekening is verder de Regeling Jaarverslaggeving voor Onderwijsinstellingen (RJ 660) gevolgd. Consolidatie Met toepassing van de regelgeving zijn de cijfers van de BV Hogeschool Zuyd Contracting, BV Hogeschool Zuyd Detachering en de BV De Wijk van Morgen in de consolidatie opgenomen. Voor alle drie de BV’s is sprake van een 100% deelneming door Stichting Hogeschool Zuyd. Waardering De grondslagen voor de waardering en resultaatbepaling zijn gebaseerd op historische kosten. Baten en lasten worden toegerekend aan het jaar, waarop zij betrekking hebben. Zuyd neemt risico’s op zodra ze worden geconstateerd.
Ontwikkelingen Rijksbijdrage De rijksbijdragen laten in 2011 een toename zien van M€ 5,8 ten opzichte van 2010. De belangrijkste factoren van de stijging zijn: Factoren stijging rijksbijdragen bron: dienst Finance and Control
bedragen x M€ compensatie gestegen werkgeverslasten
0,4
stijging rijksbijdrage a.g.v nieuwe verdeelmodel
2,5
compensatie studentenstijging
2,8
diversen
0,1
totaal
5,8
Studentenaantallen worden voor de bepaling van de rijksbijdrage c.q. bekostiging, uitgedrukt in termen van bekostigde studenten en bekostigde inschrijvingen. De toekomstige ontwikkeling van deze parameters wordt weergegeven in onderstaande populatieprognose.
Verkort financieel verslag 2011 / 2
Populatieprognose bron: dienst Finance and Control
Bekostigde studenten zijn studenten die op grond van nationaliteit, woonplaats of studieverleden in aanmerking komen voor bekostiging. Niet Europese Economische Ruimte (EER) studenten en studenten die al een hoger onderwijsdiploma behaald hebben zijn bijvoorbeeld niet bekostigd. Van een bekostigde inschrijving is sprake zolang de bekostigde student zijn nominale studieduur (vier jaar) niet verbruikt heeft. De neerwaartse trend betekent een daling van de rijksbijdrage. De Nieuwste Pabo In 2011 is een verdere samenwerking tussen Fontys Hogescholen en Zuyd vormgegeven. Per 1 september 2012 gaat de samenwerkingsovereenkomst in welke overeengekomen is tussen Fontys Hogescholen en Zuyd. Voor die tijd zullen er nog de nodige beslissingen genomen moeten worden. Samenwerkingsverband publiek-privaat In 2011 is door Zuyd verder gebouwd aan de unieke samenwerking tussen partners uit de private en publieke sector in het Centrum voor Chemie. Het centrum brengt mensen en kennis van ondernemers, onderwijs en onderzoek bij elkaar op basis van programmatische innovatielijnen. Daarbij stimuleert en faciliteert het centrum onderlinge samenwerking tussen deze partijen door een laagdrempelige fysieke en online werkomgeving te creëren volgens het concept van open innovatie. Het op deze wijze beschikbaar krijgen van voldoende adequaat opgeleid personeel is voor de chemische sector van groot belang.
Verkort financieel verslag 2011 / 3
Resultaat Geconsolideerde resultatenrekening bron: dienst Finance and Control
realisatie 2011
begroting 2011
realisatie 2010
rijksbijdragen
106.906
102.709
101.076
collegegelden
23.978
23.638
22.636
subsidies
5.236
5.183
4.592
contractomzet
4.382
4.136
4.350
overige baten
7.510
6.883
6.657
totaal baten
148.012
142.549
139.311
102.454
102.345
99.081
afschrijvingen
8.510
7.824
7.377
huisvesting
8.356
8.359
7.910
overige lasten
20.539
19.755
19.499
totaal lasten
139.859
138.283
133.867
8.153
4.266
5.444
rentebaten
210
520
652
rentelasten
3.220
2.029
1.709
saldo financiële baten en lasten
-3.010
-1.509
-1.057
resultaat
5.143
2.757
4.387
bedragen x K€
baten
lasten personeel
saldo baten en lasten financiële baten en lasten
Verkort financieel verslag 2011 / 4
Resultaatanalyse Ten opzichte van de begroting 2011 is de gunstige resultaatafwijking van M€ 2,4 per rubriek als volgt: Resultaatafwijking bron: dienst Finance and Control bedragen x M€
resultaateffect positief
rijksbijdragen
4,2
collegegelden
0,4
contractopbrengsten en projectsubsidies
0,3
overige baten
0,6
negatief
financiële baten
0,3
Personeelslasten
0,1
afschrijvingen
0,7
overige lasten
0,8
financiële lasten totaal
1,2 5,5
3,1
De oorzaken van de hogere rijksbijdrage ten opzichte van de begroting zijn de groei van het aantal studenten met 3% en extra middelen als gevolg van de invoering van de nieuwe bekostigingssystematiek. Om te voorzien in de financieringsbehoefte voor de investering in De Dobbelsteen en ter herfinanciering van de bestaande bancaire leningen, maakt Zuyd gebruik van de mogelijkheid tot geïntegreerd middelenbeheer via het ministerie van Financiën. Dit heeft in 2011 geresulteerd in enerzijds het vervroegd aflossen van de bestaande leningen, hetgeen een boeterente tot gevolg had van M€ 2,1, en anderzijds lagere renteopbrengsten. Dit verklaart de hogere financiële lasten. Samenstelling inkomsten bron: dienst Finance and Control
Bedragen x K€
Verkort financieel verslag 2011 / 5
Samenstelling lasten bron: dienst Finance and Control
Opmerking: de financiële lasten betreffen het saldo van de financiële baten en lasten. Bedragen x K€
Resultaatontwikkeling In de grafiek hieronder is de resultaatontwikkeling van de laatste vier jaren grafisch weergegeven. Ontwikkeling resultaat bron: dienst Finance and Control
Bedragen x K€
Verkort financieel verslag 2011 / 6
Het resultaat 2011 is als volgt tot stand gekomen: Herkomst financieel resultaat bron: dienst Finance and Control bedragen x M€
centraal en ondersteunende diensten
4,7
faculteiten
1,0
lectoraten
0,0
gelieerde rechtspersonen (privaat) totaal
-0,6 5,1
Het meest opvallend is het positieve resultaat van de groep centraal en ondersteunende diensten. Verklaring hiervoor is de reservering van de extra rijksbijdrage ten gunste van centrale middelen (buffervorming) met als doel het opvangen van toekomstige negatieve resultaten.
Financiële positie Geconsolideerde balans bron: dienst Finance and Control bedragen x K€
31 dec 2011
31 dec 2010
vaste activa
82.098
87.399
vlottende activa
34.935
34.508
totaal activa
117.033
121.907
eigen vermogen
48.735
43.386
voorzieningen
5.268
5.651
langlopende schulden
22.345
32.823
activa
passiva
vlottende passiva
40.685
40.047
totaal passiva
117.033
121.907
Verkort financieel verslag 2011 / 7
Samenstelling eigen vermogen bron: dienst Finance and Control bedragen x K€
saldo 31 dec 2010
resultaatbestemming
overige mutaties
saldo 31 dec 2011
algemene reserve
14.415
5.747
206
20.368
bestemmingsreserve
28.403
12
28.415
568
-616
-48
43.386
5.143
publiek deel
privaat deel bestemmingsreserve totaal
206
48.735
Het privaat deel van het eigen vermogen is het vermogen van de BV Hogeschool Zuyd Contracting, de BV Hogeschool Zuyd Detachering en de BV De Wijk van Morgen. De bestemmingsreserve publiek bestaat uit de componenten functiemix (M€ 0,3), SOP-regeling (M€ 3,1) en reservering voor nieuwbouw (M€ 25). Omvang eigen vermogen bron: dienst Finance and Control
Bedragen x M€
De financiële positie wordt weergegeven door middel van het eigen vermogen, solvabiliteit, weerstandsvermogen en liquiditeit.
Verkort financieel verslag 2011 / 8
Kengetallen solvabiliteit, weerstandsvermogen en liquiditeit in % bron: dienst Finance and Control
Solvabiliteit wordt uitgedrukt als % eigen vermogen ten opzichte van het balanstotaal. De stijging vanaf 2009 is het gevolg van toevoeging van het resultaat, waarbij de resultaten 2009 en 2010 gunstig beïnvloed zijn door het verplicht vervallen van de SOP-voorziening (Seniorenregeling Onderwijs Personeel). De kengetallen voldoen allen in ruime mate aan zowel de externe als intern gestelde normen.
Het weerstandsvermogen geeft uitdrukking aan het vermogen om tegenvallers op te vangen zonder dat de continuïteit van de organisatie in gevaar komt en wordt bepaald door de verhouding tussen het eigen vermogen en het totaal van de baten. De liquiditeitsgraad is ten opzichte van 2010 gelijk gebleven en blijft zich daarmee stabiel bewegen tussen een bandbreedte van 85% tot 90%. Overzicht voorzieningen Overzicht voorzieningen bron: dienst Finance and Control bedragen x K€
personeel onderhoud gebouwen totaal
saldo 31 dec 2010
dotaties 2011
onttrekkingen 2011
vrijval 2011
rentemutatie
saldo 31 dec 2011
4.814
1.282
1.370
440
0
4.286
837
842
697
0
0
982
5.651
2.124
2.067
440
0
5.268
Verkort financieel verslag 2011 / 9
Kasstroomoverzicht bron: dienst Finance and Control bedragen x K€
2011
2010
13.586
12.819
investeringsactiviteiten
-3.209
-8.995
financieringsactiviteiten
-10.478
-1.846
-101
1.978
beginstand liquide middelen
22.276
20.298
eindstand liquide middelen
22.175
22.276
kasstroom uit operationele activiteiten
mutatie liquide middelen
Baten: de belangrijkste ontwikkelingen Rijksbijdragen De rijksbijdragen zijn met M€ 5,8 toegenomen ten opzichte van 2010. Dit wordt veroorzaakt door een groei van het aantal studenten met 3%. Hiermee is een bedrag gemoeid van M€ 2,8. De invoering van de nieuwe bekostigingssystematiek heeft eveneens een positieve uitwerking op de omvang van de rijksbijdragen gehad van M€ 2,5. In 2011 heeft er nagenoeg geen prijsindexatie plaatsgevonden. Er is alleen een compensatie verstrekt voor de gestegen werkgeverslasten M€ 0,4. Collegegelden De opbrengst collegegelden 2011 is M€ 24,0 en hiermee M€ 1,3 hoger dan in 2010. Deze toename is een gevolg van de groei van het aantal studenten en de verhoging van het collegegeld in schooljaar 20112012. Contractopbrengsten en projectsubsidies De opbrengst uit contractactiviteiten is met M€ 4,3 op hetzelfde niveau gebleven als in 2010. De subsidieopbrengsten zijn M€ 0,6 hoger dan in 2010. Deze toename is zowel terug te zien in het aantal projecten als in de (financiële) omvang ervan. Overige baten De overige baten zijn met M€ 0,8 gestegen. Deze toename is onder andere een gevolg van toegenomen opbrengsten uit detacheringen, verkopen derden en huuropbrengsten (M€ 1,0). De studentbijdragen zijn daarentegen gedaald met M€ 0,2.
Verkort financieel verslag 2011 / 10
Lasten: de belangrijkste ontwikkelingen Personeelslasten De personeelslasten 2011 liggen in lijn met de begroting 2011 maar liggen M€ 3,3 hoger dan de realisatie 2010. De samenstelling van de afwijking ten opzichte van de realisatie 2010 is als volgt: Samenstelling afwijking personeelslasten bron: dienst Finance and Control bedragen x M€
hoger formatieverbruik (17 fte)
-1,2
algemene CAO-salarismaatregelen (1,99%)
-1,8
eenmalige uitkering
-0,6
lagere inhuur extern personeel
0,2
overige personeelslasten
-0,2
daling dotatie personele voorzieningen
0,2
stijging premies sociale voorzieningen en pensioenen
-0,4
daling niet opgenomen verlofdagen
0,5
totaal
-3,3
Afschrijvingslasten In vergelijking met 2010 zijn de afschrijvingslasten gestegen met ruim M€ 1,1. Eind 2011 is de activaadministratie opgeschoond. Daarbij zijn onder meer inventaris die vóór 2003 zijn aangeschaft, volledig afgeschreven. Hiermee is een incidentele last van M€ 0,7 gemoeid. De afschrijvingslasten op huisvesting zijn met M€ 0,3 gestegen. Deze stijging is een gevolg van het voor het eerst in 2011 een volledig jaar afschrijven van de investeringen in het Teaching Hotel Chateau Bethlehem. Exploitatie huisvesting De totale huisvestingslasten zijn ten opzichte van 2010 met M€ 0,4 gestegen. Voornamelijk veroorzaakt door een hogere dotatie aan de voorziening groot onderhoud en een toename van de kosten voor klein onderhoud.
Financiële baten en lasten: de belangrijkste ontwikkelingen Financiële baten en lasten De financiële baten en lasten zijn in 2011 M€ 2,0 lager dan in 2010. Het vervroegd aflossen van de bestaande leningen heeft enerzijds een boeterente van M€ 2,1 tot gevolg gehad en anderzijds M€ 0,7 lagere rentelasten. Het ministerie van Financiën geeft een relatief lage rentevergoeding op de bij haar uitstaande gelden. Hierdoor zijn de renteopbrengsten in 2011 met M€ 0,4 afgenomen. Verkort financieel verslag 2011 / 11
Materiële vaste activa en investeringen Materiële vaste activa bron: dienst Finance and Control bedragen x K€
gebouwen in uitvoering terreinen totaal inventarissen totaal
aanschafwaarde 31 dec 2010
afschrijving 31 dec 2010
boekwaarde 31 dec 2010
investeringen 2011
desinvesteringen 2011
afschrijving 2011
cummulatief aanschafwaarde
cummulatief afschrijving 31 dec 2011
boekwaarde 31 dec 2011
121.322
56.272
65.050
945
0
4.735
555
0
555
855
0
0
122.267 31 dec 2011 1.410
61.006
61.260
0
1.410
9.169
0
9.169
0
0
0
9.169
0
9.169
131.046
56.272
74.774
1.800
0
4.735
132.846
61.006
71.839
57.381
46.455
10.926
2.808
0
3.775
60.189
50.230
9.959
188.427
102.727
85.700
4.608
0
8.510
193.035
111.236
81.798
Verkort financieel verslag 2011 / 12
Investeringen huisvesting De huisvestingsinvesteringen tot en met 2011 vonden plaats als uitvoering van het huisvestingsplan 2004-2014. Momenteel wordt er een nieuw huisvestingsplan opgesteld voor de periode 2012-2016. Investeringen gebouwen en terreinen bron: dienst Finance and Control bedragen x M€
Hotelschool Chateau Bethlehem
0,2
Brusselseweg
0,2
Nieuw Eyckholt
0,2
Toneelacademie
0,2
Nieuwbouw Sittard
0,8
Havikstraat
0,1
kleine verbouwingen en aanpassingen
0,1
totaal
1,8
Investeringen inventaris en inrichting In 2011 werd M€ 2,8 geïnvesteerd in inventarissen.
Treasury Beleggingen De samenstelling van de effectenportefeuille per 31 december 2011 is als volgt: Samenstelling effectenportefeuille bron: dienst Finance and Control bedragen x M€
nominale waarde
beurswaarde ultimo 2011
balanswaarde ultimo 2011
6,50% Ned. Waterschapsbank 05/35
300
252
300
totaal
300
252
300
De perpetuele obligatielening ING is op 20 december 2011 verkocht voor K€ 1.331, zijnde 55% van de oorspronkelijke waarde (K€ 2.420). Hierbij is een koersverlies gerealiseerd van M€ 0,1. Zuyd Hogeschool heeft thans alleen nog obligaties van de Nederlandse Waterschapsbank B.V. in bezit zoals blijkt uit bovenstaande tabel. De koerswaarde Waterschapsbank is ten opzichte van 31.12.2010 nagenoeg gelijk gebleven. Het verwachte aflossingstijdstip is augustus 2015.
Verkort financieel verslag 2011 / 13
Overige geldmiddelen De geldmiddelen zijn in het kader van schatkist bankieren grotendeels ondergebracht bij het ministerie van Financiën. Liquide middelen bron: dienst Finance and Control bedragen x K€
banken kasmiddelen eindstand liquide middelen
31 dec 2011
31 dec 2010
22.123
22.235
52
41
22.175
22.276
Langlopende leningen Langlopende leningen bron: dienst Finance and Control bedragen x K€
kredietinstellingen
stand 31 dec 2010
afgesloten
30.452
lening ministerie van Financiën
aflossing
135
liquiditeitsbijdrage collegegelden 1988 totaal
2.236 32.823
looptijd < 1 jaar
looptijd > 5 jaar
rentevoet
30.452 20.000
gemeente Heerlen
stand 31 dec 2011
26 20.000
30.478
5,3% 20.000
20.000
109
109
2.236
2.236
22.345
22.345
In april 2011 heeft herfinanciering plaatsgevonden van de langlopende leningen. Zuyd heeft hiertoe een overeenkomst met het ministerie van Financiën gesloten in het kader van geïntegreerd middelenbeheer. De langlopende leningen zijn overgezet naar het ministerie van Financiën.
Verkort financieel verslag 2011 / 14
4,1%
Beloning bestuurders en honorering toezichthouders Beloningsbeleid bestuurders en verantwoording De Raad van Toezicht en meer in het bijzonder de remuneratiecommissie vervult de rol van werkgever van de leden van het College van Bestuur. Het beloningsbeleid is conform de Haysystematiek [categorie E] zoals vastgesteld door de toezichthouders in het hbo. Bestuurders worden benoemd voor de duur van vier jaar. In de publieke sector in Nederland gelden voor de opgave en verantwoording van bestuurdersbeloningen een aantal – overigens niet gelijkluidende – regimes. In 2010 is binnen de HBO-raad de afspraak gemaakt om binnen de sector de bestuurdersbeloningen op eenduidige wijze te presenteren en deze is geënt op de komende WNT. Het ministerie van Binnenlandse Zaken vraagt als coördinerend ministerie om opgave op basis van de WOPT. Tot slot het ministerie van Onderwijs, Cultuur, Wetenschap wenst verantwoording van bestuurdersbeloningen langs de lijn van RJ271. In het volgende overzicht zijn de bestuurdersbeloningen langs deze drie dimensies gepresenteerd.
Verkort financieel verslag 2011 / 15
Overzicht beloning College van Bestuur bron: dienst Human Resources
BJS
BOV
Auto
WB-p
WNT
WB-z
WOPT
OSL
NOV
JG
OCW
C.M.A. van Rosmalen
161.822
1.838
9.371
25.314
198.345
1.400
199.745
5.506
-204
0
205.047
R.B. Vetkamp
153.288
1.089
11.858
20.620
186.855
1.979
188.834
5.660
24.467
0
218.961
C.H.E. Kwakman (per 1-4-2010 aangetreden) totaal
76.985
681
1.956
12.492
92.114
689
92.803
4.186
5.194
0
102.183
392.095
3.607
23.185
58.426
477.314
4.068
481.382
15.352
29.458
0
526.191
Legenda BJS Bruto JaarSalaris BOV Belastbare OnkostenVergoedingen Auto Auto van de zaak WB-p Werkgeversbijdrage Pensioen WNT Bruto arbeidskosten HBO-raad WB-z WerkgeversBijdrage ZVW plus bruteringstoelage SVW
OCW JG NOV OSL WOPT
Bezoldiging bestuurders richtlijn OCW (RJ271) Jubileum Gratificatie Netto Onkosten Vergoedingen Overige Sociale werkgeversLasten totalen voor melding WOPT
In 2011 zijn onderstaande bedragen door de leden van het College van Bestuur gedeclareerd. Overzicht declaraties College van Bestuur bron: dienst Finance and Control
representatiekosten C.M.A. van Rosmalen R.B. Vetkamp C.H.E. Kwakman totaal
0 268 60 328
reis- en verblijfkosten 2.085 797 2.638 5.520
overige kosten
totaal
6.266 1.541 26.534 34.341
8.351 2.606 29.232 40.189
Verkort financieel verslag 2011 / 16
Toetsing beloning College van Bestuur aan WOPT Met ingang van 1 maart 2006 is bij wet (WOPT) vastgelegd, dat rechtspersonen of organisaties die volledig of in aanzienlijke mate uit publieke middelen worden gefinancierd beloningen openbaar dienen te maken. De grens voor 2011 is evenals voor 2010 vastgesteld op € 193.000 zijnde de som van het belastbaar inkomen en het werkgevers- en werknemersdeel van de pensioenpremie. Vastgesteld is dat buiten de voorzitter van het College van Bestuur er in 2011 geen medewerkers in dienst (geweest) zijn met een salaris dat boven deze grens lag. Er is tijdig een melding gedaan aan het Ministerie van Binnenlandse Zaken op grond van de Wet Openbaarmaking uit Publieke middelen gefinancierde Topinkomens. Toezichthouders In het verslagjaar beliep de honorering van de toezichthouders totaal € 46.100. De honorering van de voorzitter bedroeg € 9.200 en voor de leden € 6.150. De honorering van de leden van de Raad van Toezicht is geheel in overeenstemming met de in het hbo gebruikelijke Haybeloningssystematiek voor toezichthouders.
Rechtmatigheid Helderheid bekostiging Op basis van een daartoe gehouden inventarisatie bij de faculteiten en review door de externe accountant is vastgesteld dat geen activiteiten hebben plaatsgevonden die strijdig zijn met de regels omtrent helderheid in bekostiging. Zie hoofdstuk Helderheid in bekostiging. Europees aanbesteden Het inkoopbeleid van Zuyd Hogeschool is er op gericht te voldoen aan de Europese aanbestedingsregels. Nog niet alle lopende contracten voldoen aan de aanbestedingsregels. De contracten worden derhalve bij expiratie herzien, zodat ze wel passen binnen de regelgeving. De rechtmatigheidsfout blijft binnen de goedkeuringstolerantie. Bekostigingscontrole De controle rondom de primaire registraties van de bekostigingsrelevante studentgegevens biedt voldoende aanknopingspunten om een betrouwbare gegevensverwerking te waarborgen. Regels beleggen en belenen De door Zuyd Hogeschool gehouden obligatielening van de Nederlandse Waterschapsbank N.V. voldoet aan de bepalingen van de Regeling Beleggen en Belenen 2010.
Verkort financieel verslag 2011 / 17
Helderheid in bekostiging Inleiding Binnen Zuyd is sinds 2003 een interne Commissie Helderheid in de Bekostiging belast met het toetsen van bestaande praktijken en initiatieven, voor zover bekend, die te maken hebben met onderwijs in relatie tot bekostiging in de meeste brede zin. De commissie heeft een tweeledige functie. In de eerste plaats toetst zij of bepaalde initiatieven van kenniscentra in lijn zijn met de notities helderheid en daarmee samenhangende regelgeving. Daar waar initiatieven als risicovol worden beoordeeld, heeft zij formeel een adviserende taak naar het College van Bestuur, zodat de voorstellen de rechtmatigheidstoets kunnen doorstaan en geen afbreuk doen aan de intenties van de opleiding of kenniscentrum. Momenteel werkt de commissie aan de afwerking van een interne notitie die als leidraad dient voor kenniscentra bij het opstellen van initiatieven. Dit hoofdstuk geeft een overzicht van de thema’s helderheid, voortvloeiend uit de notities helderheid uit 2003 en 2004 en de na die jaren verschenen documenten zoals de Handreiking voor de inrichting van publiek-private arrangementen en de Beleidsregel doelmatigheid. Daarbij heeft de instelling ervoor gekozen om jaarlijks een aantal vragen aan de kenniscentra voor te leggen. Met het oog op het voorkomen van ‘rode’ en ‘oranje’ cases, heeft Zuyd in 2003 een commissie in het leven geroepen, de interne Commissie Helderheid in de Bekostiging, die initiatieven van kenniscentra en opleidingen toetst aan de notities helderheid. De commissie bestaat uit de bestuurssecretaris, de adjunct-directeur Finance and Control, een vertegenwoordiger van het team Concerncontrol van de dienst Finance and Control, de voorzitter van de Commissie Wet- en Regelgeving en een juridisch medewerker van de bestuursdienst Juridische Zaken. In dit hoofdstuk komen de volgende thema’s achtereenvolgens aan de orde: a. bekostiging buitenlandse studenten; b. uitbesteding; c. investeren publieke middelen in private activiteiten; d. maatwerktrajecten; e. verlenen van vrijstellingen; f. de student volgt een andere opleiding dan waarvoor hij is ingeschreven; g. collegegeld niet betaald door student zelf; h. studenten volgen modules van opleidingen.
Verkort financieel verslag 2011 / 18
De thema’s en de bevindingen a. bekostiging buitenlandse studenten In het kader van een bi-diplomeringsprogramma van het kenniscentrum International Business and Communication studeren Engelse studenten bij Zuyd en studenten van Zuyd bij een partnerinstelling in Engeland (Oxford). Toegekende EC’s tellen worden door instellingen wederzijds erkend. Het betreft een uitwisselingsprogramma met gesloten beurzen (Erasmusprogramma). De Engelse studenten worden wel ingeschreven, maar niet voor bekostiging in aanmerking gebracht. Studenten ontvangen van beide instellingen een getuigschrift. De Engelse studenten volgen bij Zuyd het afsluitend gedeelte. De kwaliteit van het programma is gewaarborgd via overeenkomsten, curriculumvergelijking en accreditatiestelsel. b.
uitbesteding Bij het kenniscentrum International Business and Communications hebben studenten de mogelijkheid een doorstroomminor in een omvang van 30 EC’s te volgen bij de Universiteit Maastricht, die ook verzorgd wordt door de universiteit. Zuyd blijft verantwoordelijk voor toekenning van de EC’s. De afspraken, waaronder kwaliteit als ook over kostenvergoeding zijn contractueel vastgelegd. T.a.v. de gemelde feiten bij het kenniscentum Verloskunde (Academie voor Verloskunde Maastricht) is geconstateerd dat voor stages in ziekenhuizen en eerstelijns praktijken wordt betaald voor de begeleiding van studenten. De gehanteerde gedragswijze is begrijpelijk vanwege usance binnen het gezondheidszorgonderwijs en landelijke afspraken daarover. Aangezien vanuit de bekostigingssystematiek door ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport hierin voorzien werd en het budget is overgeheveld naar het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap, gaat de commissie er van uit dat deze handelwijze oorbaar is, hoewel deze niet geheel in overeenstemming is met “praktijkarrangementen en stagecode HBO”. Voorts verzorgt datzelfde kenniscentrum bijscholingsdagen aan verloskundepraktijken en ziekenhuizen. Dat geschiedt in het kader van contractactiviteiten, waarbij kostendekkende bedragen in rekening worden gebracht.
c.
investeren publieke middelen in private activiteiten Het kenniscentrum Hogere Hotelschool | Facility Management maakt melding van een tweetal leerbedrijven, waarbij studenten worden ingezet en waarvoor publieke middelen worden ingezet, namelijk het Teaching Hotel Bethlehem en De Hoeve. Het kenniscentrum Beta is inhoudelijk betrokken bij De Wijk van Morgen, een leerbedrijf in de vorm van een aparte rechtspersoon, voor leerlingen en studenten van vmbo, mbo en hbo. Er is/wordt een real life lab gerealiseerd.
Verkort financieel verslag 2011 / 19
d.
Maatwerktrajecten Een maatwerktraject komt voor binnen het kenniscentrum Gezondheidszorg. In samenwerking met een Duitse partnerinstelling, worden Duitse studenten via een verkort traject opgeleid tot ergotherapeut. Hiervoor wordt een maatwerkprogramma aangeboden. Kosten daarvoor worden in rekening gebracht bij de partnerinstelling, die het collegegeld verrekent met de individuele studenten. De afspraken zijn neergelegd in een contract. Voorts kent genoemd kenniscentrum een zogenaamde HBO-V T-stroom in de vorm van een duale opleiding waarbij medewerkers van Limburgse ziekenhuizen aanvullend op het reguliere onderwijs binnen de duale opleiding, onderwijs genieten met betrekking tot de opleiding operatieassistent en anesthesiemedewerker. Het aanvullend onderwijs wordt in samenwerking met de ziekenhuizen aangeboden in de vorm van contractonderwijs. Inschrijving als reguliere student voor dit gedeelte is daarom niet aan de orde. Desbetreffend onderwijs staat onder toezicht van het College Ziekenhuisopleidingen. Studenten ontvangen hiervoor een separaat certificaat (niet zijnde een getuigschrift in de zin van de WHW). Het aanvullend programma wordt eveneens aangeboden aan Spaanse studenten met een verpleegkundige achtergrond; eveneens in de vorm van contractonderwijs. Aangezien er een scheiding is tussen regulier onderwijs en contractonderwijs en studenten niet ten onrechte voor bekostiging in aanmerking worden gebracht, voldoet het programma aan de eisen die de notities helderheid daaraan stelt. Het kenniscentrum Verloskunde biedt trainingen aan op het gebied van life saving skills of vaardigheidstrainingen. Dit zijn vaak groepen van tien tot twaalf deelnemers uit zelfstandige maatschappen. Het betreft hier eveneens contractactiviteiten sec, waarvan minimaal de integrale kostprijs in rekening wordt gebracht.
e. het verlenen van vrijstellingen Deze taak is bij uitstek wettelijk toebedeeld aan de examencommissies. Binnen de opleidingen ligt in de onderwijs- en examenregeling vast op welke gronden vrijstellingen verleend kunnen worden. De onderwijs- en examenregeling van de opleidingen zijn gebaseerd op de basisregeling van de hogeschool, te weten de Standaard Onderwijs- en Examenregeling (StOER). Uiteraard vindt eerst de toets plaats of een aankomend student op wettelijke gronden toelaatbaar is. Voor het studiejaar 2011-2012 is de interne afspraak gemaakt dat examencommissies in hun eigen jaarverslag rapporteren aan de directie die op basis daarvan zijn bevindingen naar aanleiding van het werk van de examencommissie in het jaarverslag opneemt. In april 2011 is het EVC-centrum van Zuyd onder de naam Direct Advies gevisiteerd in verband met de aangevraagde accreditatie. Kandidaten kunnen bij dit centrum een aanvraag indienen voor het verkrijgen van een ervaringscertificaat, waarmee zij vervolgens, ter beoordeling van desbetreffende examencommissie, vrijstellingen kunnen verkrijgen. Strategisch gedrag in die zin dat opleidingen veel vrijstellingen vertrekken met het uiteindelijke oog op hogere bekostiging is hierbij uitdrukkelijk niet aan de orde.
Verkort financieel verslag 2011 / 20
Alle kenniscentra maken er melding van dat vrijstellingen door de examencommissie worden verleend in overeenstemming met de OER. Uitzondering hierop vormt de Toneelacademie Maastricht; deze vermeldt dat überhaupt geen vrijstellingen worden verleend.
f. collegegeld niet betaald door studenten zelf De student vermeldt in Studielink of gebruik wordt gemaakt van de digitale machtiging. Student en betaler moeten de betaling activeren. Wanneer wordt vastgesteld dat een ander betaalt dan de student zelf, ontvangt de student een formulier waarin bevestigd dient te worden dat een ander betaalt. Bij een afgegeven papieren machtiging volgt eenzelfde soort controle, waarbij met name wordt gelet of de student de passage betaling door derden correct heeft ingevuld. g. studenten volgen modules van opleidingen Zuyd gaat er van uit dat studenten die zich via Studielink voor een initiële opleiding inschrijven, ook de intentie hebben om een getuigschrift te behalen. Waarborgen van Zuyd om studenten die slechts modulen van opleidingen volgen, op rechtmatige wijze buiten de bekostiging te houden zijn de volgende: 1. Studenten die aangeven losse modules te willen volgen, worden bij Zuyd ingeschreven als cursist. Daarbij worden tarieven gehanteerd conform vastgestelde tarieven. 2. Uitwisselingsstudenten worden binnen Zuyd als gaststudent geregistreerd. 3. Studenten van andere instellingen die bij Zuyd een onderwijseenheid willen volgen, melden zich aan via Studielink. Deze studenten leveren een bewijs betaling collegegeld in van de instelling waar de studenten hun eerste inschrijving hebben. 4. Studenten die niet bij Zuyd zijn ingeschreven en een onderwijseenheid willen volgen en ook geen eerste inschrijving hebben aan een andere instelling, worden als cursist ingeschreven. 5. Zuyd participeert in het minornetwerk Kies Op Maat. Dit netwerk geeft aangesloten hogescholen en universiteiten de gelegenheid om minoren op eenvoudige wijze aan te bieden aan studenten van andere instellingen onder een strikte regie van heldere afspraken rondom administratie en onderlinge verrekening. h. de student volgt een andere opleiding dan waarvoor hij is ingeschreven Studenten worden bij Zuyd niet ingeschreven voor een andere opleiding dan waarvoor ingeschreven om op die wijze meer bekostiging te verkrijgen. Inschrijving voor een opleiding is verbonden aan de inschrijving in Studielink evenals het studentvolgsysteem OSIRIS. Verstrekking van het getuigschrift geschiedt conform CROHO-registratie van de opleiding aan de hand van de resultaatoverzichten zoals opgenomen in OSIRIS. Conclusie Op basis van de intern uitgevoerde inventarisatie met betrekking tot de naleving van de thema’s Helderheid door Zuyd is er geen sprake van een verhoogd risico op strijdigheid met één van de thema’s. Verkort financieel verslag 2011 / 21
Controleverklaring van de onafhankelijke accountant Aan de Raad van Toezicht van Stichting Hogeschool Zuyd te Heerlen, Het in het jaarverslag 2011 van Stichting Hogeschool Zuyd te Heerlen op bladzijde 1 tot en met 21 opgenomen verkort financieel verslag 2011, bestaande uit de geconsolideerde resultatenrekening 2011, de samengevatte geconsolideerde balans per 31 december 2011 en het samengevatte kasstroomoverzicht inclusief enkele bijbehorende toelichtingen, zijn ontleend aan de gecontroleerde geconsolideerde jaarrekening 2011 van Stichting Hogeschool Zuyd per 4 mei 2012. Wij hebben een goedkeurend oordeel verstrekt bij de geconsolideerde jaarrekening 2011 in onze controleverklaring van 4 mei 2012. Desbetreffende geconsolideerde jaarrekening en deze samenvatting daarvan, bevatten geen weergave van gebeurtenissen die hebben plaatsgevonden sinds de datum van onze controleverklaring van 4 mei 2012. Het verkort financieel verslag 2011 bevat niet alle toelichtingen die zijn vereist op basis van de Regeling Jaarverslaggeving Onderwijs (RJ 660 Onderwijsinstellingen). Het kennisnemen van de verkorte jaarrekening kan derhalve niet in de plaats treden van het kennisnemen van de gecontroleerde geconsolideerde jaarrekening 2011 van Stichting Hogeschool Zuyd te Heerlen. Verantwoordelijkheid van het bestuur Het bestuur is verantwoordelijk voor het opstellen van het verkort financieel verslag in overeenstemming met de grondslagen zoals beschreven op bladzijde 1 van het verkort financieel verslag. Verantwoordelijkheid van de accountant Onze verantwoordelijkheid is het geven van een oordeel over het verkort financieel verslag op basis van onze werkzaamheden, uitgevoerd in overeenstemming met Nederlands Recht, waaronder de Nederlandse Standaard 810, ‘Opdrachten om te rapporteren betreffende samengevatte financiële overzichten’. Oordeel Naar ons oordeel is het verkort financieel verslag in alle van materieel belang zijnde aspecten consistent met de gecontroleerde geconsolideerde jaarrekening 2011 van Stichting Hogeschool Zuyd en in overeenstemming met de grondslagen zoals beschreven op bladzijde 1 van het verkort financieel verslag. Maastricht Airport, 4 mei 2012 Deloitte Accountants B.V. Was getekend: L.M.M.H. Banser RA RC EMFC
Verkort financieel verslag 2011 / 22