Verkiezingsprogramma GroenLinks Hengelo 2014-2018 JUIST NU GROENE POLITIEK ! GroenLinks kiest GroenLinks gaat voor innovatie en initiatief GroenLinks wil aan boord
1
HOOFDSTUK 1 HENGELO: GROENE GEMEENTE
5
Visie GroenLinks 1.1 Groen: een schone en gezonde leefomgeving
5
1.2 Groen: een gezonde en schone mobiliteit
7
1.3 Groen: duurzaam wonen en bouwen
8
Hengelo kan groener Hengelo kan schoner Hengelo kan ‘spannender’
Hengelo: een compacte stad. Hengelo: voormalig vliegveld, kanaal en spoor. Hengelo kan socialer Hengelo en leegstand
HOOFDSTUK 2 HENGELO: SOCIALE GEMEENTE
10
Visie GroenLinks 2.1 WERK EN WERKGELEGENHEID
10
2.2 ZORG EN JEUGDZORG
12
2.3 EEN LEVEN LANG LEREN
14
Hengelo en werkloosheid. Hengelo en werkgelegenheid. Hengelo: armoede en schulden.
Hengelo: zorg dichtbij & passend Hengelo: zorg voor de jeugd Visie GroenLinks
HOOFDSTUK 3: HENGELO: OPEN GEMEENTE Visie GroenLinks
Hengelo is er voor haar inwoners Hengelo: open en cultureel Hengelo: veilige plek Hengelo: over de grens
2
16
Juist NU groene politiek ! Nú is het moment om een andere weg in te slaan: naar een groenere, meer duurzame én meer sociale, open gemeente. Een gemeente waar veiligheid en een prettige leefomgeving voorop staan, met kansen voor iedereen en waar inwoners en gemeentelijke overheid sámen hun leefklimaat creëren . Situatie nu De gemeenteraadsverkiezingen van 2014 vinden plaats terwijl bij veel mensen grote onzekerheid over de toekomst bestaat. Geen wonder: de financieel-economische crisis heeft geleid tot economische teruggang, sluiting van bedrijven en groeiende werkloosheid. Mensen zijn bezorgd over hun baan, hun inkomen, de stijgende woonlasten, de steeds duurdere zorg en de kansen voor hun kinderen. Ook de situatie rond klimaat, grondstoffen en energie is onzeker. Het lijken abstracte crises maar iedereen heeft er concreet mee te maken, of het nu gaat om stijgende olie- en voedselprijzen, gezondheidsrisico’s als gevolg van gesjoemel bij voedselproductie, of schone lucht. Gemeenten krijgen de komende jaren veel minder geld van het Rijk terwijl de kosten stijgen en er taken bijkomen in met name het sociale domein: arbeidsparticipatie en (jeugd)zorg. In 2015 wordt de gemeente ook “Eerste Overheid” en daarmee verantwoordelijk voor de aanpak van concrete problemen. Niet langer de Rijksoverheid als eerste, omdat gemeenten dichter bij de burgers staan. Al deze wijzigingen gaan vergezeld van pleidooien voor meer efficiency en meer eigen verantwoordelijkheid van burgers.
Alle elementen samen geven de richting aan: met GroenLinks naar duurzame oplossingen, kansen eerlijk delen en een open houding voor en naar iedereen. GroenLinks kiest
De huidige situatie bepaalt ook de keuzes die GroenLinks de komende jaren lokaal wil maken. We laten ons daarbij leiden door onze kernwaarden, samen te vatten als: GroenLinks gaat voor een beter milieu en wil mensen in de positie brengen hun leven in eigen hand te nemen. Daarbij knokken we voor al wat kwetsbaar is!
GroenLinks gaat voor innovatie en initiatief
De recessie, demografische veranderingen (vergrijzing, ontgroening, krimp) en de ernst van de milieuproblematiek dwingen ook de lokale overheid tot innovatie en initiatief. Tegelijk zien we in de samenleving zélf innovatiekracht en ondernemende creativiteit: overal in Nederland zijn groene ondernemers, nieuwe buurtzorgorganisaties, lokale energiecoöperaties en tal van plaatselijke, vernieuwende ‘doe-het-zelvers’. Een enorm potentieel voor het vinden van antwoorden bij de uitdagingen waarvoor we staan. GroenLinks heeft groot vertrouwen in deze ‘krachten van onderop’. Gelooft in mensen die zelf initiatief nemen en wil hen de ruimte geven. Daarbij hoort een gemeente die initieert, faciliteert, meewerkt aan de oplossing van problemen van inwoners en die zelfredzaamheid stimuleert. Een lokale overheid die mensen nooit laat vallen en er, als het nodig is, écht is. Een lokale overheid ook, die bij mensen het vertrouwen in de politiek herstelt en die zicht biedt op een duurzame en sociale toekomst.
3
GroenLinks wil aan boord
Het is bekend: als er verkiezingen in aantocht zijn buitelen politieke partijen over elkaar met beloften en toezeggingen. Realistisch zijn is erkennen dat de afgelopen vier jaar financieel moeilijk waren en dat de komende vier jaren dat ook zullen worden. Wij beloven niet om te stoppen met bezuinigen of alles in stand te houden, of zelfs mooier en beter te maken. En misschien zullen ontwikkelingen die veel geld kosten – zoals Hart van Zuid en Lange Wemen – tijdelijk pas op de plaats moeten maken, pas dán ontwikkeld worden als de vraag concreet is. GroenLinks is in Hengelo al 20 jaar een gedegen bestuurlijke partij die intern en extern over grenzen heen kijkt, ook politieke grenzen. We hebben bewezen een betrouwbare coalitiepartner met visie te zijn. Daar gaan we het liefst mee door. De afgelopen periode hebben we Hengelo bestuurd met het meest linkse college dat mogelijk was: de door ons gewenste coalitie van PvdA, SP, BurgerBelangen, D66 en GroenLinks. Daarmee is veel overeind gebleven, vooral voor mensen met een krappe beurs. Ook op het gebied van groen en duurzaamheid heeft deze samenwerking veel opgeleverd. Omdat we dat willen blijven doen en samen sterker staan, zijn we met de PvdA en de SP een lijstverbinding aan gegaan, zodat reststemmen niet verloren gaan. GroenLinks aan boord betekent, dat zoveel als mogelijk financiën behouden worden voor sociaal beleid, voor kunst en cultuur, voor welzijn en zorg. Een beleid gevoerd zal worden dat duurzaam en vernieuwend is en zuinig omgaat met mens, dier en plant.
4
HOOFDSTUK 1 HENGELO: GROENE GEMEENTE Visie GroenLinks: Een groene gemeente is gezond, schoon en energiebewust, prettig en veilig om in te wonen en te werken. Je kunt er bewegen, ontspannen, sociale contacten opdoen, tot rust komen. Een groene gemeente heeft een goed vestigingsklimaat voor bedrijven én er blijft voldoende en kwalitatieve groene ruimte. Energieverspilling en milieuvervuiling worden tegengegaan, verkeersstromen verduurzaamd, met voorrang voor voetgangers en fietsers, met goed openbaar vervoer. In een groene gemeente creëren inwoners en gemeentelijke overheid samen hun leefklimaat. 1.1 Groen: een schone en gezonde leefomgeving
Visie Groenlinks: Groen en water zijn van groot belang bij leefkwaliteit, gezondheid en elementen van klimaatverandering. Een schone gemeente, met schone lucht, schoon water, schone grond en schone energie. De economische opgaven waar we voor staan, zijn alleen in samenhang en in samenwerking tussen lokale overheid en burgers aan te pakken en te realiseren. Daarbij staat voor GroenLinks respect voor andere belangen dan alleen het eigen belang, voorop. Kwetsbare belangen van mens en dier, cultuur en natuur kunnen rekenen op extra ondersteuning. Situatie nu: Hengelo kan groener! De groene ruimte in de bebouwde kom is beperkt. De gemeente houdt straten en pleinen, parken en plantsoentjes schoon. Hengelo heeft de afgelopen periode voor het eerst een goed Groenplan gekregen en heeft hiermee zijn ecologische hoofdstructuur geborgd voor de toekomst, met duidelijkheid over waar het groen de ruimte krijgt en zich optimaal kan ontwikkelen. Hengelose beken krijgen wat meer ruimte dan voorheen en het Weusthagpark is in uitvoering genomen in samenwerking met ondermeer de Vrienden van het Weusthag, de IVN, KNNV, en de Heemtuin. Waar streeft GroenLinks naar: de gemeente houdt samen met inwoners buurten schoon en verstrekt grijpers voor het opruimen van klein afval; Hengelo doet mee aan de actie ‘Nederland schoon’ groene ruimte in de binnenstad slimmer benutten bij de Bataafse Kamp parkeerplaatsen verwijderen en er een park aanleggen met ruimte voor sportieve activiteiten voor jong en oud, ondermeer een skatebaan het plan Lange Wemen realiseren met veel groen, zowel bomen en struiken als gevelbegroeiing groene daken creëren op gemeentelijke gebouwen en de aanleg van groene daken bij andere organisaties en particulieren bevorderen straatvergroening waar mogelijk, door bewoners meer mogelijkheden bij huis te geven om gevel- of stoeptuinen aan te leggen versterken van groen in wijken en in het buitengebied: parken, bermen en oevers ecologisch beheren met meer bloemen en schuilplaatsen voor dieren doorgaan met goed onderhoud in de wijken, maar het mag wel wat wilder. Dat kost niet alleen minder, het geeft de natuur meer ruimte ook de beken, samen met het omringende groen, zoveel mogelijk ruimte geven bescherming van het groene buitengebied door compacte bebouwing bevorderen van stadslandbouw (urban farming) en het aanleggen van gezamenlijke ‘moestuinen’
5
Situatie nu: Hengelo kan schoner! De laatste jaren geeft Hengelo integraal aandacht voor het afval-, oppervlakte- en hemelwater via het nieuwe verbrede Gemeentelijk Rioleringsplan en het Waterplan, waarin ondermeer de Elsbeek in Driene, de Omloopleiding (Twekkelerweg en Vikkerhoek) en het plan Watertorenpark. Samen met het Waterschap heeft Hengelo 27 klimaatprojecten uitgevoerd; de Westtangent is nog in uitvoering. In de Energiescan Hengelo worden scenario’s aangegeven waar en hoe energieverbruik omlaag kan; er is een Beleidsplan Openbare verlichting. Hengelo heeft duidelijk geïnvesteerd in afvalverwerking. Met de invoering van Diftar is het scheidingspercentage gestegen naar 65%, de hoeveelheid restafval is sterk gedaald. Het Milieupark is voltooid en opgeleverd. Dankzij de scheiding van afval in 32 grondstoffen is er slechts nog een beperkte hoeveelheid gemengd grof huishoudelijk afval. Waar streeft GroenLinks naar: de Energiescan de komende jaren uitvoeren: intensieve voorlichting over energiebesparing bij burgers en bedrijven isolatie bij bestaande bouw, energiezuinig of neutraal werken bij nieuwbouw, met de gemeente zelf als goed voorbeeld toepassing restwarmte en hernieuwbare bronnen, inzetten op de doorontwikkeling van Warmtenet Hengelo werken aan de openbare verlichting met als ambitie energieverbruik verlagen, CO2uitstoot verminderen, ledverlichting toepassen en aanwezigheidsdetectie: donker waar het kan, licht waar het moet ombuiging in denken: van afval naar grondstoffen, leren denken in opbrengsten (grondstoffen) in plaats van kosten (afval) blijven investeren in verbetering van inzamelsystemen en in communicatie met inwoners op weg naar een afvalloos Twente met 90% hergebruik en 50 kg restafval per persoon per jaar Situatie nu: Hengelo kan spannender! Er zijn weinig vernieuwende en duurzame initiatieven, en regels die dat ook niet initiëren. Veel kantoorgebouwen en winkels staan leeg, tegelijkertijd is er een grote vraag naar mogelijkheden voor organisaties, naar betaalbare woonruimte en aangepaste woningen. Waar streeft GroenLinks naar: inwoners meer betrekken bij hun eigen leefomgeving en 'duurzame-wij-doen-hetzelvers' met elkaar verbinden, schept kansen voor meer leefbaarheid de binnenstad er aantrekkelijker laten uitzien door oorspronkelijke gevels en een goede, groene invulling van pleinen “natuuravonturen” voor kinderen creëren: speelplaatsen waar kinderen met fantasie kunnen spelen en de natuur kunnen ontdekken het initiëren van vormen van vernieuwende lokale samenwerking (zoals lokale energiecoöperaties) om nieuwe financieringsbronnen voor projecten aan te boren met durf en improviseren kunnen nieuwe, spannende plekken in de gemeente ontstaan, waar meer kan en mag, en waar in de praktijk geëxperimenteerd kan worden met goede ideeën creatief gebruiken van leegstaande kantoorpanden en winkels voor verschillende functies, en soepele regelingen om dit mogelijk te maken
6
1.2 Groen: een gezonde en schone mobiliteit
Visie Groenlinks: Ook bij verkeersbewegingen in een gemeente kan vergroening plaatsvinden. Met leefomgeving als uitgangspunt, neemt in de stad de auto te veel plek in ten koste van speelplekken, recreatie, rust en luchtkwaliteit. Goed Openbaar Vervoer is een zuiniger wijze van verplaatsen, de fiets is het schoonste alternatief.GroenLinks ziet de auto als ’te gast’ in de stad, vindt dat er goed en betaalbaar OV moet zijn voor degenen die daarvan afhangen, maar wil de fiets en het wandelen voorrang geven in de verkeersinfrastructuur. Mobiliteit houdt niet op bij gemeentegrenzen. Verkeersstromen door de lucht, over water en per spoor ‘doorkruisen’ de gemeente. GroenLinks blijft alert op plannen rond het voormalige vliegveld en het vervoer per spoor en steunt initiatieven die toename van verkeer op deze terreinen tegengaan. Gezonde en schone mobiliteit betekent voor GroenLinks ook dat de lokale overheid actief streeft naar schoon water, gebruik van schone energie en optimale afvalverwerking. Situatie nu: Hengelo, compacte stad! Wonen, werken en ontspannen in een compacte stad als Hengelo vergt minder verkeersbewegingen dan in een uitgestrekte stad. In Hengelo wordt meer gefietst dan gemiddeld in Nederland; de auto wordt weinig beperkingen opgelegd. Waar streeft GroenLinks naar: de openbare ruimte in Hengelo wordt ingericht met prioriteit voor fietsers en voetgangers; voor auto’s geldt het principe dat ze 'te gast' zijn vergroten van de voorrang voor fietsers en voetgangers bij verkeersregulering door stoplichten, ook qua rij- en looptijd goede en ook ’s winters schone fiets- en voetpaden en aanleg van fiets- en wandelroutes tussen binnenstad en wijken een netwerk van fietsstraten creëren waar fietsers prioriteit hebben en de auto te gast is, te beginnen met de Emmaweg bij het opnieuw inrichten van verkeerssituaties eerst kijken naar de belangen van de voetganger en de fietser; de autostromen daar op aanpassen samenwerking tussen lokale overheid en fietsersbond bij het oplossen van knelpunten en het opstellen van plannen om het fietsen binnen Hengelo, maar ook naar de omliggende plaatsen, prettiger en beter te maken voldoende gratis fietsenstallingen, ook bewaakt en overdekt openbaar vervoer hoeft niet gratis te zijn, maar - zeker voor degenen die ervan afhankelijk zijn - wel betaalbaar parkeren op de openbare weg in de binnenstad tegengaan, parkeren in de garages aantrekkelijker maken geen nieuw asfalt erbij, zoals een weg langs of door Groot Driene om de luchthaven bereikbaar te maken
Situatie nu: Hengelo, voormalig vliegveld, kanaal en spoor! Hengelo heeft de initiatieven van gemeente Enschede en Provincie Overijssel om te komen tot een heropening van het vliegveld dat deels op Hengelose grond ligt, niet gesteund en wacht de situatie af. Door Hengelo loopt het Twentekanaal; er is een grote haven met vervoerstaken. Tevens is Hengelo een belangrijke internationale spoorwegverbinding, waarover ook veel goederenverkeer plaatsvindt.
7
Waar streeft GroenLinks naar: geen medewerking geven die plannen voor een luchthaven vergemakkelijken, zoals een nieuwe weg langs of door Groot Driene de ontwikkeling van het Hengelose havengebied bevorderen, mede om het toenemend vervoer over het spoor tegen te gaan samenwerking binnen en buiten Hengelo om plannen voor toename van goederenvervoer per spoor te bestrijden
1.3 Groen: duurzaam wonen en bouwen Visie GroenLinks: GroenLinks staat voor een ongedeelde stad, waar voor iedereen in elke wijk plek is: oud en jong, arm en rijk, homo en hetero, zwart en wit, allochtoon en autochtoon. Een sociaal woningbeleid voor als het even tegenzit is ook noodzakelijk. Voorkomen dat mensen hun woning uitgezet worden en in de maatschappelijke opvang terechtkomen. Voldoende en goede maatschappelijke opvang voor dak en thuislozen, ex-verslaafden en ex-gedetineerden, zowel woonplekken waar mensen tijdelijk kunnen worden opgevangen als ruimte voor dagopvang en dagbesteding. Om ouderen en mensen met een beperking zo lang mogelijk zelfstandig te laten blijven wonen is een diversiteit aan geschikte woonruimte noodzakelijk. GroenLinks vindt dat regelingen hiervoor bij zowel herstructurerings- als nieuwbouwprojecten actief en ten volle moeten worden benut. Het beschikbaar hebben van voldoende sociale huurwoningen is noodzakelijk, met daarbij een actief beleid tegen scheefhuren. Dat woningbouwcorporaties door de economische crisis minder zullen inzetten op nieuwbouw en meer op renovatie en onderhoud, acht GroenLinks een kans voor verduurzaming: minder energieverbruik (groenere energielabels) en lagere woonlasten. Situatie nu: Hengelo en duurzamer wonen! De gemeente heeft onlangs met woningstichting Welbions een convenant gesloten dat uitgangspunten biedt voor samenwerking en voldoende betaalbare huurwoningen, voor toekomstbestendig wonen en vitale wijken. Hengelo heeft de provinciale regeling voor aanpassingen in koopwoningen voor 65+ers toegepast; in no-time was het te besteden bedrag verbruikt. Waar streeft GroenLinks naar: afspreken dat huurwoningen zodanig aangepast worden dat ouderen en mensen met een beperking er zo lang mogelijk zelfstandig in kunnen blijven wonen ook eigenaren van woningen wordt maatregelen aangeboden gericht op langer zelfstandig blijven wonen; dat betreft dan niet-grootschalige ingrepen afspraken tussen woningcorporaties en zorginstellingen over huurwoningen voor uitstromers (dak- en thuislozen, ex-verslaafden, ex-gedetineerden, expsychiatrische patiënten) nieuwbouw of renovatie van woningen zodanig aanpakken dat aanpassingen aan omstandigheden gemakkelijk kunnen worden gerealiseerd afspraken met de woningcorporatie om woningen vóór 2020 naar gemiddeld energielabel B te krijgen Situatie nu: Hengelo en leegstand! Ook in Hengelo is veel leegstand van winkelpanden, kantoor- en bedrijfspanden. Tegelijk is er grote vraag naar mogelijkheden voor organisaties, naar betaalbare woonruimte en aangepaste woningen.
8
Waar streeft GroenLinks naar: creatief gebruiken en herbestemmen van leegstaande panden voor verschillende functies, bijvoorbeeld voor wonen, zorgfuncties, maatschappelijke opvang en dagbesteding GroenLinks acht de locatie Willemstraat de beste plek om dit laatste te realiseren soepele regelingen om herbestemming mogelijk te maken een sloopvergunning wordt pas afgegeven als zorgvuldig gekeken is naar mogelijkheden voor hergebruik ondersteunen bewonersorganisaties die actief zijn op stedelijk niveau goede en betaalbare kamers en woningen voor studenten en werkende jongeren en steun voor starters op de woningmarkt bij verkrijgen van een starterslening
9
HOOFDSTUK 2 HENGELO SOCIALE GEMEENTE Visie GroenLinks: In een sociale gemeente schept de lokale overheid voor iedereen kansen zijn of haar leven naar eigen inzicht te kunnen inrichten, dromen waar te kunnen maken. Kansen om goede zorg en onderwijs van hoge kwaliteit te krijgen. En de kans om sociale zekerheid te verwerven in de vorm van een fatsoenlijk inkomen, bij voorkeur via werk. Waar dit op onderdelen op eigen kracht niet lukt, biedt de sociale gemeente de helpende hand. Bezuinigingen van de rijksoverheid mogen er lokaal niet toe leiden dat groepen buiten de boot vallen. Voor GroenLinks betekent dit het stimuleren van sociale ondernemingen en een actief en ruim ondersteuningsbeleid voor kwetsbare groepen op de arbeidsmarkt en daarbuiten. Waaronder ook valt het op maat aanbieden van zorgtrajecten in samenspraak met alle betrokkenen en tijdige en ruime ondersteuning bij opvoeding. Dit laatste ondermeer door actief te bewerkstelligen dat deze ondersteuning altijd dicht bij ouders en kinderen plaatsvindt én door het faciliteren van de ontwikkeling naar passend onderwijs voor elk kind, elke jongere. Ook in een sociale gemeente creëren inwoners en gemeentelijke overheid samen het leefklimaat: de lokale overheid mag rekenen op de bereidheid van inwoners zélf alles te doen wat mogelijk is, zodat de kansen die geboden kunnen worden ook eerlijk gedeeld worden. 2.1. WERK EN WERKGELEGENHEID Visie GroenLinks: Voor GroenLinks is werk de vorm van sociale zekerheid. Werk bestrijdt armoede, geeft zingeving, stimuleert ontwikkeling en emancipeert. GroenLinks vindt het van groot belang dat zoveel mogelijk mensen de kans krijgen betaald werk te doen, ook mensen met een arbeidsbeperking. Bij voorkeur werk bij een reguliere werkgever. Sociale ondernemingen kunnen een goed alternatief zijn voor een deel van de SWB-ers en ook een alternatief vormen bij bezuinigingen op arbeidsmatige dagbesteding. De bezuinigingen van de rijksoverheid mogen er lokaal niet toe leiden dat kwetsbare groepen en groepen waarbinnen veel werkloosheid is (jongeren, ouderen) buiten de boot vallen. GroenLinks vindt dat ondersteuning vanuit de gemeente voor hen juist moet worden uitgebreid in plaats van afgeknepen. Mensen die door omstandigheden niet (meer) kunnen werken, verdienen een ruimhartige inkomensondersteuning, met zo min mogelijk bureaucratie. De gemeente biedt (inkomens)ondersteuning als en waar dat nodig is. Van ondersteunden mag dan óók gevraagd worden er alles aan te doen wat mogelijk is om aan het werk te komen of anderszins hun situatie te verbeteren. Situatie nu: Hengelo en werkloosheid! Op dit moment is er simpelweg te weinig werk. Veel Hengelo-ers vinden geen werk dat aansluit bij hun capaciteiten of ambities. Er is een mismatch tussen vraag en aanbod van werk, tijdelijke contracten nemen toe. Werkloosheid onder jongeren is sterk toegenomen, het meest onder jongeren met een niet-westerse achtergrond. Discriminatie op de arbeidsmarkt blijft een hardnekkig probleem. Ook voor ouderen is het erg moeilijk om een baan te vinden, bedrijven of instellingen kiezen eerder voor een jonger iemand. De rijksoverheid gaat bestaande regelingen voor mensen die wel kunnen werken maar daarbij ondersteuning nodig hebben, samenvoegen en tegelijk fors bezuinigen. Daardoor is het onzeker of de sociale werkplaatsen blijven bestaan.
10
Waar streeft GroenLinks naar: de lokale overheid moet onverminderd en actief blijven inzetten op aan het werk krijgen en houden van Hengelo-ers. Bezuinigingen die het kabinet de gemeente oplegt, mogen hier niets aan afdoen als gemeente afspraken maken met Hengelose bedrijven over het in dienst nemen van jongeren bedrijven die in opdracht van de gemeente werk uitvoeren, stellen daar tegenover dat ze leer/werk-trajecten en stageplaatsen aanbieden de gemeente ondersteunt sociale ondernemingen actief. Hulp bij het opzetten van buurt(beheer)bedrijven is hiervan een goed voorbeeld bij gemeentelijk aanbestedingen wordt indienstneming van een aantal werkzoekenden of mensen met een achterstand op de arbeidsmarkt afgesproken beschutte sociale werkplaatsen zijn voor sommigen de enig veilige manier van werken; voor hen blijft die mogelijkheid overeind Situatie nu: Hengelo en werkgelegenheid! Het midden- en kleinbedrijf is belangrijk voor werkgelegenheid, draagt bij aan de leefbaarheid van Hengelo. Omschakelen naar een duurzame economie door ondermeer op energiebesparing in te zetten en alternatieve energiebronnen toe te passen, kan nieuw werk opleveren. Waar streeft GroenLinks naar: meer ruimte en faciliteiten voor het midden- en kleinbedrijf om zich te vestigen in de stad (wijken en centrum) ondernemers tijdig informeren over wegwerkzaamheden of manifestaties en de toegankelijkheid waarborgen groene en innovatieve ondernemers alle kansen bieden en als gemeente zelf het goede voorbeeld geven Situatie nu: Kwetsbare groepen! Het recht op een uitkering komt met de verplichting om zo snel mogelijk (weer) aan het werk te gaan en voor je eigen inkomen te zorgen. Het ROZ is een belangrijk instrument bij de werkgelegenheidsproblematiek. Flexibilisering van de arbeidsmarkt heeft er toe geleid dat veel Hengelo-ers als zelfstandige zonder personeel – ZZPer – werken. Momenteel is deze groep zeer kwetsbaar. Men profiteert niet of nauwelijks van sociale zekerheidsregelingen en het gemiddelde inkomen ligt vaak laag. Velen zijn in financiële problemen geraakt en zien zich genoodzaakt een beroep op de bijstand te doen. Waar streeft GroenLinks naar: mensen die niet willen werken, worden door de gemeente duidelijk aangesproken op hun verplichtingen samen met iedere werkzoekende wordt een leerwerktraject op maat gemaakt (combinatie van opleiding en werkervaring)en afgesproken de gemeente wijst werkzoekenden op de mogelijkheid om voor zichzelf te beginnen en helpt met het maken van een ondernemingsplan via het ROZ. Als dit levensvatbaar is, krijgt men voldoende tijd om met behoud van uitkering een eigen onderneming te starten de gemeente realiseert eigen stageplekken en maakt afspraken met woningcorporaties, zorginstellingen en andere werkgevers over stageplaatsen en proefplaatsingen, eventueel met tijdelijke bijbetaling en begeleiding GroenLinks wil dat regelingen als tijdelijke bijstand en scholing makkelijk toegankelijk worden voor ZZPers. Ook bij aanbestedingen van de gemeente zouden zelfstandigen meer kansen moeten krijgen.
11
Situatie nu: Hengelo: armoede en schulden! Ook in Hengelo leven veel mensen, zoals bijstanders, ouderen, chronisch zieken, gehandicapten, mensen met grote schulden, in armoede. Zij kunnen niet of minimaal deelnemen aan het maatschappelijke leven. Het aantal Hengelo-ers met schulden neemt toe. In de afgelopen jaren is de schuldhulpverlening, cruciaal onderdeel van het armoedebeleid, sterk verbeterd. Bij een WW-uitkering is vrijwilligerswerk vaak niet toegestaan, omdat het re-integratie in de weg zou kunnen staan. Waar streeft GroenLinks naar: de gemeente draagt er in bij dat mensen met een minimumuitkering of werkende armen zich niet uitgesloten hoeven te voelen en hun kinderen aan sport- en culturele activiteiten kunnen meedoen schulden (en huisuitzetting) trachten te voorkomen door een actief signaleringsbeleid binnen de gehele sociale dienstsector een pro-actieve aanpak van schuldenproblematiek via goede preventie, schuldsanering en nazorg, met een effectieve afdeling voor schuldhulpverlening binnen de gemeente inkomensondersteuning en schuldhulpverlening zijn onvoorwaardelijk, wat betekent dat de overheid in ruil voor deze steun geen vrijwilligerswerk mag terugvragen stimuleren dat mensen met een uitkering, welke dan ook, zich actief voor anderen inzetten. Dus vrijwilligerswerk als klusjes in huis en tuin, begeleiding bij artsbezoek, de buurt schoon houden, sociale activiteiten e.d., worden toegestaan stimuleren dat mensen proberen geld te verdienen en dat tot een billijk bedrag mogen houden 2.2. ZORG EN JEUGDZORG Visie GroenLinks: Basiszorg voor burgers moet altijd dicht in de buurt worden aangeboden (de menselijke maat), ongeacht of de zorg binnen de gemeente zelf of via bovengemeentelijke instellingen wordt georganiseerd. GroenLinks gaat er vanuit dat ieder mens iets kan en wil, dat mensen zich voor elkaar verantwoordelijk voelen, elkaar ondersteunen en hun zorg en welzijn onderling regelen. Centraal staat: mensen doen dat zelf wat ze zelf kunnen; voor mensen die iets niet zelf kunnen – of kunnen regelen - wordt de benodigde zorg geregeld. Dit principe van zelfredzaamheid vraagt dan ook om een lokale overheid die investeert in het zelfstandig functioneren van inwoners en die samen met hen problemen oplost. Die daarbij samenwerking stimuleert tussen ondernemers, zorg- en welzijnsinstellingen en vrijwilligerswerk. Professionals zijn verantwoordelijk voor zorgtrajecten, vrijwilligers geven handvatten bij het herstel. GroenLinks wil daarbij werken vanuit het principe 1 huishouden-1 plan-1 hulpverlener-1 budget. De ‘persoonlijke’ professional overziet de situatie als beste, weet wat aan de hand en nodig is om iemand zo goed als mogelijk te laten meedoen in de samenleving. Aan draagkracht van mantelzorgers en vrijwilligers zit een grens. Zij moeten zich gesteund voelen en zelf ook daadwerkelijk goede ondersteuning krijgen. GroenLinks wil betere zorg voor de jeugd: voor iedereen toegankelijk en met veel meer aandacht voor preventie. De jeugdzorg goedkoper, eerlijker en dicht bij huis en ook hier het principe van 1 gezin-1 traject-1 hulpverlener. Omdat teveel ouders en kinderen die een beroep doen op jeugdzorg nog tussen wal en schip vallen, is flink investeren om die omslag te maken, hard nodig.
12
Situatie nu: zorg dichtbij & passend! In de zorgsector benadert de gemeente ondersteuning vooral oplossingsgericht in plaats van zorggericht, waarbij de zorgvrager centraal staat. Er zijn veel bureaucratische elementen. Om zorg(elijke) situaties aan de gemeente/het WMO-loket te melden is er lokaal een goed signaleringsnetwerk en zijn er met de Twentegemeenten goede afspraken. De komende jaren wordt flink bezuinigd op de thuiszorg. Door aanbestedingen en keuze voor de laagste inschrijving dreigt een verdere inhoudelijke verschraling van het werk en afname van het zorgpakket. Ook op het gebied van zorg en hulpverlening zal de gemeente de komende jaren voor zware opgaven staan: meer taken uitvoeren met minder geld. Gemeentelijke gebouwen, trottoirs, winkels en overige voorzieningen zijn lang niet altijd voor iedereen toegankelijk: Hengelo is niet rolstoel- en rollatorproof. Dit geldt ook bij evenementen. Waar streeft GroenLinks naar: om te kunnen blijven zorgen voor een goede dienstverlening aan de inwoners, is nog meer samenwerking met andere gemeenten nodig, waarbij de menselijke maat – het zo dichtbij als mogelijk organiseren van diensten – voorop blijft staan samen met de aanvrager bekijken welke ondersteuning nodig is, gebaseerd op wat iemand zelf kan, wat de omgeving (familie, vrienden, buurt) kan bijdragen en welke professionele hulp moet worden ingeschakeld bij oplossingen is niet het aanbod van instellingen, maar de behoefte van de hulpvrager zelf uitgangspunt geen onnodig lange wegen: de professional die in gesprek raakt met een inwoner die ondersteuning nodig heeft, kan zelf aan de slag en heeft mandaat om andere hulpverleners in te schakelen meer preventief werken door afspraken over de melding van zorg(elijke) situaties aan de gemeente (WMO-loket), met sociale dienst, artsen, zorgverleners, welzijnswerkers, onderwijzers, buurtcomités en vrijwilligers als het aanbod van instellingen onvoldoende aansluit bij de behoeften is een persoonsgebonden budget (PGB) mogelijk, waarmee zowel zorg, wonen als werk naar eigen inzicht kan worden geregeld bewoners- en cliëntenorganisaties worden actief betrokken bij het ontwikkelen en uitvoeren van het beleid rond zorg en welzijn en wonen en krijgen meer de regie samen-redzaamheid in wijken en buurten, waarbij ook zorgvragers en ouderen zelf een actieve bijdrage kunnen leveren aan de samenleving problemen op straat voor rolstoelen en rollators aanpakken door via een jaarlijkse schouw samen obstakels op te sporen en aan evenementen eisen voor toegankelijkheid stellen bij herinrichting van straten en wijken en bij nieuwe planontwikkeling rolstoel- en rollatorveiligheid standaard meenemen het ondersteunen van vrijwilligers en mantelzorgers met gerichte hulp en bijv. het creëren van ontmoetingsplekken thuiszorg mag niet vervangen worden door schoonmakers; de signaalfunctie moet blijven om mensen uit het hele palet van werk, vrijwilligerswerk, dagbesteding en gezondheid een passend arrangement te kunnen laten kiezen en maatwerk mogelijk te maken, is ontschotting van budgetten van belang Situatie nu: Hengelo: zorg voor de jeugd! De voorbereidingen op de transitie Jeugdzorg en WMO is door Hengelo voortvarend aangepakt, met brede inzet op opvoedingsondersteuning LOES, Triple P, GRIP aanpak, Eigen Kracht, en met de pilots Jeugdzorg in het Zorgloket, Pilot Huisartsen en de samenwerking met het onderwijs in het kader van Passend Onderwijs. Ook regionaal heeft Hengelo (mede) het voortouw genomen.
13
Waar streeft GroenLinks naar: wat hierboven voor de ‘algemeen gerichte’ zorg is opgenomen aan werkwijzen en uitgangspunten, geldt zeker ook voor de jeugdzorg: preventief-signalerend, dichtbij en passend krachtig doorgaan op de in de Situatie beschreven ingeslagen weg
2.3. EEN LEVEN LANG LEREN Visie GroenLinks: Investeren in positieve opvoeding, succesvolle schoolloopbaan en brede ontwikkeling van kinderen en jongeren is het fundament voor welzijn, economische zelfstandigheid en democratisch burgerschap. Elk kind heeft talenten en ieder kind doet mee is dan ook uitgangspunt. Elk kind verdient een goede start in een gezonde omgeving en met ontwikkeling van talenten. GroenLinks wil voor kinderen en jongeren onderwijs dat achterstanden wegwerkt en talenten ontwikkelt. Hen daarbij de ruimte geven, met ook voldoende speel- sport en creatieve voorzieningen. En voortijdig afhaken voorkomen: iedereen die leerplichtig is, zit op school of volgt een leerwerktraject. Elk kind heeft talenten en iedereen doet mee betekent ook, dat we de jeugd gaandeweg leren om verantwoordelijkheid te dragen voor zichzelf en hun omgeving. We willen dat jongeren actief blijven meedoen op school en daarbuiten en hen uitdagen zich in te zetten voor anderen. Ouders maar ook medeopvoeders in de basisvoorzieningen spelen hierbij een belangrijke rol. Situatie: Onderwijs in Hengelo Hengelo doet het goed op onderwijsgebied, zowel in het basis- als het voortgezet onderwijs. Onderwijsmonitoren van de afgelopen jaren laten een positief beeld zien. Zorgenkindjes als Primato zijn op de goede weg, de financiële resultaten zijn verbeterd, maar daarvoor zijn zware offers gebracht. Het is belangrijk dat de gemeente Primato op de voet volgt en bijspringt indien dat nodig is. Dat kan onder andere ook door het stimuleren van integrale kindcentra. Het VMBO vergt nog de nodige aandacht; wel is bereikt dat er weinig schooluitval of verzuim is, gestoeld op een goed beleid en gezamenlijke aanpak. De aanpak van laaggeletterdheid blijft landelijk, en ook in Hengelo, noodzaak. Scholen zijn vanaf 1 augustus 2014 verplicht een passend onderwijsarrangement aan te bieden aan leerlingen die extra ondersteuning nodig hebben Waar streeft GL naar: als gemeente blijven investeren om het huidige Hengelose onderwijsniveau vast te houden en laaggeletterdheid terug te dringen. Bij dit laatste is een goede aansluiting tussen beroepsonderwijs en volwasseneneducatie noodzakelijk ouders stimuleren hun kinderen deel te laten nemen aan Voor- en vroegschoolse educatie. een adequaat en kwalitatief hoogwaardig aanbod aan VMBO-onderwijs bereiken door samenwerking en samenvoeging van scholen in alle wijken komen tot brede scholen (Brede Schoolvisie) en waar mogelijk deze verder ontwikkelen tot integrale Pedagogische Centra voor alle kinderen en hun ouders. Gedurende de dag zijn de kinderen hier en alle ontwikkelingsterreinen (spelen, leren en ontmoeten) komen aan bod, in afstemming met de ouders ook vóór het voortgezet onderwijs gaan kinderen van verschillende etnische, culturele en sociaal-economische achtergrond samen naar school; pesten wordt er niet getolereerd en kinderen en jongeren leren conflicten vreedzaam op te lossen op alle scholen wordt voorlichting gegeven over seksuele diversiteit, pesten, racisme, discriminatie en mensenrechten
14
intensieve samenwerking tussen alle opvoed- en opgroeiondersteuners gemeente, zorg- en opvoedingssector, jeugdhulpverlening én onderwijs – is nodig om passend onderwijs te gaan bieden. Passend onderwijs geldt ook na de basisschool: iedere jongere zit op school of volgt een leerwerktraject, geen enkele leerplichtige jongere zit thuis. Een goede samenwerking tussen (Regionaal) Meldpunt Leerplicht, instellingen voor voortgezet onderwijs, middelbaar beroepsonderwijs en jeugdhulpverlening is een voorwaarde om de problemen hier aan te pakken. GroenLinks wil (blijven) investeren in gezonde en veilige schoolgebouwen.
15
HOOFDSTUK 3: HENGELO OPEN GEMEENTE Visie GroenLinks: GroenLinks staat voor openheid: de vrijheid om te zijn wie je bent. In een open gemeente kun je je thuis voelen, is er recht op verschillend zijn. Dit kan alleen in een goed functionerende democratie waar ieders rechten worden beschermd. En dat vergt permanent onderhoud en open debat. In een open gemeente creëren inwoners en gemeentelijke overheid samen hun leefklimaat. Een open gemeente is er voor haar inwoners, die echte (beg)inspraak hebben: tijdig meepraten en daadwerkelijke invloed op bijv. hun woonomgeving. Er is altijd helder wie waarvoor verantwoordelijk is en de lokale overheid is meer faciliterend dan een ‘alles zelf bedenkende’ organisatie. Eén van de ‘pilaren’ van een open gemeente is een bruisende culturele sector. Die draagt bij aan de ontwikkeling tot een levendige, creatieve plek waar iedereen graag woont en bedrijven zich graag vestigen. Ook kan er alleen een open gemeente zijn als het veilig is. Naast politie die weet wat er speelt en daadkrachtig ingrijpt waar het misgaat, zijn het de toezichthouders en inwoners zelf die helpen een veilige sfeer te maken en te behouden. Hengelo is één van de 14 gemeenten van Regio Twente. Op basis van de menselijke maat vindt GroenLinks dat zaken die dicht bij huis geregeld moeten worden, ook dichtbij geleverd horen te worden. Dat vergt naast eigen deskundigheid nauwe samenwerking binnen Twente - en meer en meer daarbuiten, in combinatie met het lokaal leveren van de resultaten. Situatie: Hengelo is er voor haar inwoners! Een open klimaat en een vooral faciliterende inzet vergen nog een hele omslag bij de lokale overheid. Incidenteel en op sommige afdelingen gebeurt het wel in de vorm van klantgerichtheid, als inwoners het gemeentehuis binnen zijn. Anderzijds zijn ook veel inwoners nog lang niet doordrongen van de samen-verantwoordelijkheid voor het Hengelose leefklimaat. Een initiatief dat momenteel plaatsvindt in de Berflo Es is een mooi voorbeeld van de – nieuwe – invloed van inwoners op hun woonomgeving. Actieve buurtbewoners zoeken naar kansen en mogelijkheden om hun buurt zelf te beheren en er verantwoordelijkheid voor te nemen. Met minder middelen kan hierdoor, zowel sociaal als fysiek, kwaliteit behouden worden. Waar streeft GroenLinks naar: Hengelo als gastvrije gemeente, naar artikel 1 van de Grondwet: ‘Allen die zich in Nederland bevinden, worden in gelijke gevallen gelijk behandeld. Discriminatie wegens godsdienst, levensovertuiging, politieke gezindheid, ras, geslacht of welke grond dan ook, is niet toegestaan’ zorginstellingen en bejaardentehuizen homovriendelijk; de gemeente stimuleert dat ze het keurmerk ‘De Roze Loper’ halen aanpakken van discriminatie en actief streven naar meer verdraagzaamheid de gemeente denkt mee, maakt gebruik van de kennis die aanwezig is en zorgt dat regelgeving en bureaucratie niet meer in de weg staan van duurzame initiatieven de gemeenteraad krijgt voldoende ondersteuning om haar taken naar behoren te kunnen uitoefenen: zowel bij de koers van het beleid als op de controle van de uitvoering daarvan de gemeente overlegt regelmatig met belangrijke organisaties en buurtgroepen in Hengelo zodat medewerkers weten wat er leeft
16
bewoners die zich positief inzetten en minderheden die zichzelf organiseren, worden hierin gestimuleerd en ondersteund inwoners praten tijdig mee over hun woonomgeving en hebben ook daadwerkelijk invloed: ‘beginspraak’ in wijken en buurten ontstaan ‘zelfsturende teams’, te beginnen voor de eigen woonomgeving iedereen heeft gemakkelijk toegang tot gemeentelijke informatie, die vraaggericht en gemakkelijk vindbaar wordt aangeboden. Mensen hoeven niet onnodig lang te zoeken naar informatie op de gemeentelijke website. hoewel gemeentelijke dienstverlening meer digitaal mag, kunnen mensen altijd terecht bij het loket; daar worden ze voor het oplossen van hun vragen, op een persoonlijke manier benaderd en geholpen GroenLinks wil de ambtenaren terug in de binnenstad, maar dat hoeft niet ten koste van alles in een nieuw stadskantoor te zijn de gemeente doet mee aan Het Nieuwe Werken, zorgt voor tevreden en betrokken ambtenaren en beperkt de inhuur van externe adviseurs Situatie: Hengelo open en cultureel! Hengelo mist een bruisende culturele sector en kiest momenteel onder invloed van bezuinigingen voor te rigoureuze inperking van bestaande culturele vormen en initiatieven. Metropool, de Schouwburg en het cultuurpodium Weusthag geven een goed voorbeeld van succesvolle mogelijkheden met hun ondersteuning en organisatie van buitenfestivals. Waar streeft GroenLinks naar: kunst niet laten verschralen en het lokale potentieel aan kunstenaars en creatieve inwoners optimaal benutten, om Hengelo bruisender en levendiger te maken met een divers aanbod van hoge kwaliteit voor iedereen het lokale cultuuraanbod beter op elkaar afstemmen en promoten, zodat meer mensen er van kunnen genieten goede zorg en aandacht voor Hengelo’s culturele erfgoed nieuwe culturele experimenten ondersteunen, wat niet altijd financieel hoeft te zijn leegstaande panden beschikbaar stellen als atelier- of repetitieruimte en van lege winkeletalages expositieruimtes maken samen met bewoners kiezen voor meer kunst in de openbare ruimte iedereen die een evenement wil organiseren, kan over goede en makkelijk bereikbare informatie beschikken hoe dit te verwezenlijken actieve kunstbeoefening wordt bevorderd door goede afstemming met de kunsteducatie Crea en de muziekschool worden ingeschakeld bij cultuureducatie op scholen de terreinen binnen de bebouwde kom waarop (tijdelijk) niet gebouwd wordt, benutten voor creatieve uitingen en spelen, of het plaatsen van kunst Situatie: Hengelo veilige plek! Hengelo staat al jaren in de top drie van veiligste gemeenten van Nederland. De afgelopen 20 jaar is een sluitende aanpak ingevoerd. Scholen, politie, maatschappelijk werk, verslavingszorg e.d. vormen een netwerk waardoor met name jongeren niet buiten de boot vallen. Ook de aanpak van politie en horeca op stapavonden is succesvol. Hengelo zet meer in op overleg dan op camera’s, preventief fouilleren en andere repressieve maatregelen. Waar streeft GroenLinks naar: politie, instellingen, bedrijven, gemeente én inwoners signaleren onveilige punten en bedenken er tezamen oplossingen voor meer aandacht voor preventief signaleren van situaties waarbij inwoners zich onveilig voelen in hun eigen omgeving, worden weggepest of mishandeld
17
de gemeente maakt met horecaondernemers afspraken over veilig uitgaan, waarbij met belangen van buurtbewoners rekening wordt gehouden cameratoezicht, mosquito’s, preventief fouilleren, gebiedsontzeggingen en samenscholingsverboden vinden alleen onder strenge voorwaarden plaats en slechts daar waar niets anders helpt er wordt streng toegezien op handhaving van de leeftijdsgrens voor verkoop van alcohol (en andere drugs) aan minderjarigen huiselijk geweld tegen wie dan ook, wordt actief aangepakt inwoners moeten er op kunnen vertrouwen dat zij door de overheid zo min mogelijk in hun privacy worden geschonden Situatie: Hengelo over de grens! De gemeente krijgt de komende jaren steeds zwaardere verantwoordelijkheden: meer taken, in combinatie met steeds minder financiële ruimte. De gemeenteraad blijft verantwoordelijk voor de resultaten en is hier op aanspreekbaar. Er wordt in Brussel steeds meer gekeken naar economische en innovatieve mogelijkheden van regio’s, dan naar landen als geheel. Hengelo maakt deel uit van de langst bestaande Euregio in Europa in een gebied waar niet alleen economisch, maar ook ecologisch veel mogelijkheden zijn. Handel is internationaal; natuur en vervuiling stoppen niet bij grenzen. De gemeentelijke hoeveelheid financiën hangt grotendeels af van bijdragen van Rijk, Provincie en Europa. Waar streeft GroenLinks naar: in regio Twente: meer samenwerkingsgebieden en –vormen met de 13 regiogemeenten zijn noodzakelijk om kwalitatieve diensten aan de eigen inwoners te kunnen blijven leveren wat binnen Hengelo zelf geregeld en verkregen moeten worden, waar mogelijk wel intergemeentelijk – en soms provinciaal – organiseren een sterke en politiek gedragen Regioraad en wethouders die op hun beleidsterrein het voortouw nemen, opdat gemeenten ook op de lange duur zelfstandig kunnen blijven, met elk hun eigenheid binnen Europa: goed openbaar vervoer naar de Flughafen Münster/Osnabrück in plaats van de herstart van een regionaal vliegveld in Twente Europese fondsen optimaal benutten voor gemeentelijk en regionaal beleid Internationaal De gemeente gaat al haar producten, diensten en werk duurzaam, diervriendelijk en fairtrade inkopen uitgewezen asielzoekers in nood krijgen van de gemeente ondersteuning en tijdelijke opvang de gemeente informeert inwoners tijdig en actief over haar internationale activiteiten
18
