Vensters Open. Voor Remonstranten Zuid Nederland. Remonstrantse Gemeente Eindhoven en kring Zuid-Limburg. nummer 5 juni 2016

Vensters Open Voor Remonstranten Zuid Nederland nummer 5

juni 2016

Remonstrantse Gemeente Eindhoven en kring Zuid-Limburg

2

vensters open

verschijnt tienmaal per jaar nummer 5 juni 2016

UITSIG OP DIE KADE Nouliks vertolkbaar wat hulle mij vertel, spreeuws, eksters, meeue, eende, kraaie, al die ijwerige dagloners van die wal, die reier so afgetrokke opgestel. Ek mis mijself steeds minder. Ek bedoel: as steeds meer buitedinge mij gaan boei dan sintels van inwendige gevoel tintel dit of ek selfafstotend groei. Vermindering neem waarneembaar toe. Ek hoop om te voldoen aan omgekeerde bloei en leeg genoeg te loop om vol te loop met wat vanuit hierbuite binnevloei. Elisabeth Eybers1 (uit: Mij radarhart laat niks ontglip, Amsterdam 2013.)

1

E.Eybers was een Zuid-Afrikaanse dichteres en leefde van 1915 tot 2007. Vanaf 1961 woonde zij in Amsterdam.

3

BEZOEK ALLEMAAL

EINDHOVEN.REMONSTRANTEN.NL

Een hoofdartikel wijden aan de website is eigenaardig misschien, maar het is absoluut de moeite waard om te vertellen over eindhoven.remonstranten.nl Andreas Fuderer en Willem Stoppelenburg werkten en werken er hard aan om te zorgen dat ook wij in de nieuwe remonstrantse huisstijl aanwezig zijn op het world wide web. Recentelijk heb ik ook meegekeken en met hen verder gedacht welke functie de site kan hebben en met welk doel er artikelen geplaatst worden. Dit stukje gaat over de huidige stand van zaken. Laten ik eens met de functie beginnen. Die is tweeledig en heeft een extern en een intern aspect. Het externe staat echter voorop. We willen met de site in de eerste plaats buitenstaanders informeren en interesseren. Dat informeren geldt ook voor gemeenteleden en andere remonstranten. Onder andere omdat via de website ook VO gevonden kan worden, net als de jaarkalender. Op de website komen deze twee functies bij elkaar, maar zijn wel onderscheiden. De uitstraling van de website is zo gekozen dat we hopen mensen te interesseren voor de Remonstranten en onze gemeente. De grote illustratie is de blikvanger. Die trekt hopelijk op zo’n manier de aandacht dat mensen nieuwsgierig worden en verder kijken. De kopjes op de rode balk boven de foto aan de bovenrand (zie illustratie, hieronder in zwart-wit) zijn voor hen. De kopjes [Wie zijn we?], [Blog] en [Word vriend] spreken voor zich. [Agenda] en [Miniatuur] vragen enige toelichting.

De [Agenda] bevat een selectie van de activiteiten van onze jaarkalender. Het gaat met name om kerkdiensten, de filmkring en een enkele cursus. Dat zijn de activiteiten waarvan we verwachten dat ze interessant zijn voor geïnteresseerden. In de [Blog] verschijnen stukjes over onder andere deze activiteiten.

4

[Miniatuur] is een voorlopige term. Daar verschijnen stukjes voor nieuwe vrienden en mensen die dat nog niet zijn. Op dit moment gaat het om appetizers en aankondigingen voor de nieuwe vriendencursus. In het vierkante rode kader onder de foto naast de kernachtige omschrijving van de gemeente zijn de knoppen te vinden voor leden en vrienden. Nu is daar het actuele nummer van VO te bekijken. Daarnaast zijn de laatste tien nummers te downloaden. Er is een verwijzing naar de landelijke website. In de toekomst zal er een link zijn naar een pagina waar de volledige jaarkalender per maand te vinden is. Hier staan naast de activiteiten van de agenda ook de bijeenkomsten van de mannenlunch en het vrouwencontact. Verder zijn ook andere, meer zakelijke data als de AVLV te vinden. Onder deze zaken zijn de inhoudelijk berichten op de Homepage te vinden. Het gaat om de drie meest recente blogberichten, de drie volgende activiteiten uit de agenda en een uitdrukkelijke oproep aan bezoekers om zich aan te melden als vriend. Naast deze website heeft onze gemeente een eigen Facebookpagina. Die pagina wordt vooral gebruikt om bijzondere activiteiten onder de aandacht te brengen. Het gaat dan met name om de zondagse kerkdienst. De Facebookpagina is daarmee in feite een variant van onze agenda voor buitenstaanders. Toch biedt Facebook meer dan dat. Het is ook een advertentiemedium. In de afgelopen maand heb ik geëxperimenteerd met Facebook marketing. Ik heb om te beginnen (overigens met weinig succes) een evenement gepromoot: de Pinksterdienst. Daar kwam naar mijn smaak te weinig reactie op. Verder heb ik geadverteerd om mensen naar onze website te krijgen. Dat heeft in een week 300 bezoeken aan onze website opgeleverd. Wat deze score inhoudt, is lastig te benoemen. Het betekent uiteraard niet dat zich morgen vanzelf een nieuw lid aanmeldt of meerdere in de komende weken. Ik ben namelijk van plan de advertentie te verlengen 5

met tien dagen. Dat doe ik omdat ik denk dat het wel de volgende dingen betekent: Er zijn mensen die ons niet kenden en nu weten dat we bestaan. Ze kunnen weten dat we een kleine, vrijzinnige geloofsgemeenschap zijn. Ze weten dat we kerkdiensten houden en zien in een oogopslag waar dat is. Als ze een van de blogjes gelezen hebben (van Eric Corsius of van mij), proefden ze iets van onze manier van denken & geloven. Dit is winst volgens mij. En: er is nog een wereld te winnen. We zijn net begonnen. Er komt de cursus voor nieuwe remonstranten aan met ongeveer tien aanmeldingen in totaal. Dat we die houden is ook op de website te vinden. Dat geldt in grote lijnen ook voor de inhoud. We hopen natuurlijk dat er mensen zijn die zeggen: hé, zoiets wil ik ook! Wat betekent dat nu voor u als lezers van Vensters Open? Ik hoop dat u de website gaat bezoeken. Ik ga een afbeelding maken en rondsturen die u alvast in uw mailtjes kunt plakken. Wie daarop klikt, komt op onze website en kan zo iets te weten komen over de Remonstranten. Het is mijn plan om verder te gaan op dit spoor en maandelijkse nieuwsbrieven rond te sturen. Die zouden dan een opmaak moeten hebben die het mogelijk maakt om vanuit de mail direct naar de website te komen. Dit allemaal in een opmaak waarvan u denkt: ‘hé, dat is interessant. Het ziet er mooi uit, dat is echt iets voor …’ Vult u zelf maar in. Martijn Junte

SPECIALE KERKDIENSTEN BEZINNINGSDIENST 5 JUNI zondag 5 juni In de bezinningsdienst van 5 juni is Hub Rutijna te gast. Hij is vele malen als militair uitgezonden geweest op vredesmissies. Dat is geen sinecure, zo bleek iedere keer weer. Al was het maar omdat er een grote afstand bestaat tussen hen die er geweest zijn en wij die hen uitgezonden hebben. Niet alleen omdat veel informatie niet gedeeld wordt, maar ook omdat de ervaring van daar-zijn nauwelijks te delen 6

is. Daarom is het goed dat we ons bezinnen op dit onderwerp. Wij sturen mensen naar conflictgebieden, omdat we zo belangrijke waarden hoog denken te houden, maar weten we wel wat we daarmee de mannen en vrouwen die gaan aandoen? Daarom is Hub te gast. Zijn reactie op de mail waarin we hem vroegen, spreekt boekdelen. Hij schreef: ‘Ik wil graag mijn verhaal doen. Over de mens als militair en in het bijzonder over zijn toegewijde rol tijdens missies. Wat doet het met je? Wat levert het je op? Heel veel, vind ik zelf, ik ben een rijker mens geworden.‘ Het kernbegrip in het verhaal dat Hub met ons wil delen is respect. Dat is het uitgangspunt voor je eigen inzet. Dat is wat je verwacht van de mensen die, op welke manier ook, betrokken zijn. Het eerste is echter, haast, dat je merkt dat respect niet vanzelfsprekend is. En, niet onbelangrijk, dat je eigen gedachten evenmin onveranderlijk zijn. Dat wordt wel duidelijk in een lied dat we gaan laten klinken van Ernst van der Pas. Daar ligt een belangrijke reden voor de uitnodiging voor de bezinningsdienst. In die diensten gaat het immers om maatschappelijke betrokkenheid gekoppeld aan persoonlijke bezinning. We hopen op een goede opkomst. Martijn Junte

KERKDIENST IN ENGELEN zondag 12 juni De dienst van zondag 12 juni is in Engelen. In Eindhoven is er dus geen dienst. De dienst begint om 11.00 uur en de voorganger is mevrouw ds. Coenradie. Het adres is: De Kerkhof 3; 5221 AJ Engelen/Den Bosch Vele jaren hield de Remonstrantse Kring ’s-Hertogenbosch diensten in het oude en mooie kerkje van de PKN-gemeente in Engelen. De laatste dienst was in november 2013. Er is toen geopperd om incidenteel toch nog eens een dienst in Engelen te houden. Eindelijk gaat dat nu gebeuren. Na de dienst is er volop gelegenheid om met elkaar te praten. Leo en Hanneke van den Bos zorgen voor thee, koffie en een broodje. 7

De diensten zijn indertijd gestopt omdat de meestal oudere leden niet meer zelfstandig naar de kerk konden komen. Zij moeten voor deze dienst dus gehaald en weer thuis gebracht worden. We hopen dat er voldoende mensen zijn die dit willen doen. Neem daarvoor contact op met Willem Stoppelenburg tel 040-2411992 en mailadres [email protected] Het Bestuur

VASTBERADEN OP WEG NAAR JERUZALEM zondag 26 juni Op zondag 26 juni zal de heer Victor Scheffers in de kerkdienst een ‘preek van de leek’ houden. Hij zal dat doen aan de hand van het thema “Vastberaden op weg naar Jeruzalem”, dat hij ontleent aan de lezingen van het leesrooster. Aan dit thema zal hij invulling geven vanuit zijn loopbaan bij Justitia et Pax in de afgelopen 32 jaar. Graag introduceren wij hem als volgt. Op 30 september 2015 nam Victor Scheffers afscheid van de ontwikkelingsorganisatie Justice and Peace Nederland. Als secretaris van de bisschoppelijke adviescommissie Justitia et Pax Nederland en als directeur heeft hij zich gedurende meer dan dertig jaar ingezet voor mensenrechten en sociale gerechtigheid in eigen land en wereldwijd. In die functie adviseerde hij de Nederlandse RK bisschoppen over sociale vraagstukken in onze eigen samenleving zoals armoede en sociale uitsluiting, en het vluchtelingen- en asielbeleid. Ook internationaal was hij actief: hij ondersteunde bisschoppen en Justitia-et-Pax-commissies in Europa en andere continenten met trainingsprogramma's en workshops over de katholieke sociale leer en mensenrechten, waarheid en verzoening, en opbouw van een rechtvaardige samenleving. Bisschop Gerard de Korte schreef bij het afscheid van Victor Scheffers: "Ruim 8 jaar ben ik binnen de Nederlandse Bisschoppenconferentie referent voor Kerk en Samenleving. In dat kader heb ik Victor leren kennen als een bevlogen verdediger van de mensenrechten. En dat al 32 jaar! Soms worden successen behaald, maar vaak ook waren er teleurstellingen. De ene bron van ellende wordt gedempt en de volgende ontstaat weer. In deze dagen denken wij allemaal aan de miljoenen vluchtelingen in en buiten Syrië. Mensenrechtenwerk vraagt om volharding. En dat kan alleen als er bezieling is. Je moet je 8

eigen ziel voeden om geen technocraat of bureaucraat te worden. Voor Victor is dat zonder twijfel zijn katholieke geloofsovertuiging. Daarin vond en vindt hij de kracht om stug vol te houden en door te gaan. Justice and Peace heeft een vruchtbare werkwijze ontwikkeld. Want zij werkt altijd op lokaal en persoonlijk niveau. Anders gezegd; Justice and Peace werkt vanuit de vraag en niet vanuit het aanbod. Mensen hebben hun eigen kracht. En Justice and Peace sluit aan bij de vragen van lokale mensenrechtenverdedigers." Achtergronden: www.justiceandpeace.nl Eric Corsius

CURSUS: GELOOF BEGINT BIJ JOU. EN DAN? 'GELOOF BEGINT BIJ JOU. EN DAN? ' Een cursus voor wie belangstelling heeft voor de Remonstranten De campagne 'geloof begint bij jou' van de Remonstranten loopt nu ongeveer twee jaar. Die heeft opgeleverd dat een aantal mensen heeft aangegeven geïnteresseerd te zijn in de remonstrantse manier van geloven. Van een reclamecampagne kun je echter niet veel meer verwachten dan dat die de interesse stimuleert. Een radiospotje of een poster biedt geen ruimte voor verdieping. Daarvoor moet je bij elkaar komen voor een inleiding en van gedachten wisselen over de betekenis van de spreuk ‘geloof begint bij jou’. Deze cursus wil belangstellenden, nieuwe vrienden en leden, en anderen bij elkaar brengen om meer te weten te komen over remonstrantse manieren van geloven en hoe daar tegenaan gekeken wordt. De leiding van de cursus is in handen van Martijn Junte. Ook voor inlichtingen en opgave is hij bereikbaar via [email protected] en 06 21859121. Mensen die in de afgelopen twee jaar lid of vriend geworden zijn, hebben voorrang. De tweede bijeenkomst is op 7 juni 2016. We komen samen in de Remonstrantse Kerk aan de Dommelhoefstraat 1a te Eindhoven. We beginnen om 20:00 uur. Vanaf 19:30 uur staat de koffie klaar. zie ook: https://eindhoven.remonstranten.nl/blog/nieuwe-vrienden/ Martijn Junte 9

VAN HET BESTUUR KORTSLUITING IN HET KERKGEBOUW... EN DAN.... Onlangs is er in het kerkgebouw kortsluiting opgetreden. Het indraaien van een nieuwe zekering had geen zin want die ging ogenblikkelijk weer kapot. De kerkmeester heeft de groep waar de kortsluiting optrad, uitgeschakeld en met een verlengsnoer de muziek- en omroepinstallatie weer van stroom voorzien. De elektricien heeft het euvel tijdelijk veilig verholpen, maar er moet binnenkort wel een nieuwe kabel worden gelegd. Een hele klus in de kruipruimte. Kortsluiting is brandoorzaak nummer 1 vertelde hij. Het blijkt dat de elektrische bedrading die in 1950 is aangelegd niet meer aan de veiligheidseisen voldoet en vervangen zal moeten worden. De verzekeringsmaatschappij (Donatus) waarbij ons kerkgebouw en inventaris is verzekerd, is ingelicht en zij eisen vervanging van de oude bedrading. Wij zullen binnenkort een aantal offertes op laten stellen zodat we weten waar we financieel over praten. Doorpratend met de elektricien gaf deze onder voorbehoud aan dat het vervangen van de bedrading in de orde van grootte van € 8.000 zal liggen. Gelet op de noodzaak tot (spoedige) vervanging en op basis van de uit te brengen offertes zullen wij tot uitvoering opdracht moeten geven. Dit bedrag kunnen we niet uit de lopende begroting betalen. Momenteel vindt er een geldinzameling plaats voor het onderhoudsfonds van het kerkgebouw (zie VO van mei 2016), waarvoor € 17.000 wordt gevraagd. Wellicht dat we een aantal onderhoudsplannen (o.a. tuin en bestrating voorzijde) moeten temporiseren om daarmee geld voor het vervangen van de bedrading beschikbaar te krijgen. Uw bijdrage aan het onderhoudsfonds is daarom meer dan noodzakelijk. 10

We houden u op de hoogte. Meijndert van Alphen Kerkmeester

Hans Sander Penningmeester

THERMOMETER ONDERHOUDSFONDS Maandelijks zal voortaan in Vensters Open de stand van het onderhoudsfonds worden getoond:

11

BEREIKBAARHEID VAN ONZE KERK VANAF 23 MEI Vanaf 23 mei is de ingang van de Nachtegaallaan vanaf de Parklaan voor ca. 4 weken afgesloten voor alle autoverkeer. Onze kerk is dan vanaf de Parklaan bereikbaar via de Reigerlaan en de Fazantlaan. Een andere mogelijkheid is via de Tongelresestraat, Lakerstraat en de Fazantlaan. Weer naar huis vanuit de kerk is het mogelijk om via de Dommelhoefstraat, de Tongelresestraat en de Kanaaldijk-Zuid weer op de bekende wegen naar huis of naar het station te komen. Voor fietsers is er geen beperking. Zij kunnen gewoon gedurende die periode gewoon gebruik blijven maken van de Nachtegaallaan. De brief van de gemeente met het situatiekaartje hangt op het mededelingenbord in het kerkgebouw. Meijndert van Alphen

IN MEMORIAM KO DE VRIES Op 9 april j.l. overleed Ko op 88 jarige leeftijd. Tijdens de afscheidsdienst vertelde zijn dochter over zijn boeiende leven en dat werd verlevendigd met het vertonen van veel lichtbeelden. Ko is geboren in Den Haag en opgegroeid in een Remonstrants gezin samen met zijn broer. Na zijn middelbare school doorlopen te hebben ging hij in Delft natuurkunde studeren. Na die studie te hebben afgerond, vond hij werk bij Philips. Hij werkte daar op de afdelingen TL en TV. Al gauw gaf hij te kennen uitgezonden te willen worden en dat kon op het gebied van lampen waar hij niets van afwist, maar dat heeft hem niet weerhouden toch te gaan. Dat werkgebied heeft hij zich snel meester gemaakt. Intussen heeft hij Ineke leren kennen die ook bij Philips werkzaam was en die hij al een keer in Delft ontmoet had. Ko is lange tijd uitgezonden geweest naar India en Brazilïe. Ze kregen drie kinderen. Ko heeft zich in onze gemeente zeer verdienstelijk gemaakt in de commissie toerusting. Ik leerde hem kennen toen we samen lid waren van de commissie van overleg. Ko was ook actief betrokken bij de mannenlunch. Bij alles waar Ko zich mee bezig hield is gebleken dat hij secuur, schematisch en systematisch te werk ging. Ko was zeer geïnteresseerd in filosofie en verdiepte zich in die materie door veel te lezen. Bij het academisch genootschap was hij betrokken bij de oprichting van de filosofiewerkgroep en ging naar die bijeenkomsten tot het om gezondheidsredenen niet meer ging. 12

Vijf jaar geleden trof hem een ernstige ziekte, maar hij heeft, tot die ziekte enkele maanden geleden terugkwam, nog goed kunnen fuctioneren ook al kreeg hij ook last van evenwichtstoornis. Voor de feestdagen vertelde hij me dat het ernstig was. Bijzonder heb ik het gevonden dat hij kort na het overlijden van Nettie me heeft uitgenodigd om i.v.m. een jubileum van Eeckenrhode te komen luisteren naar een optreden van een deel van het Philips koor. We beleefden een heel gezellige avond en dat is een mooie herinnering. Een heer, zo werd hij tijdens de mooie afscheidsbijeenkomst getypeerd, is van ons heengegaan. Bernard van Dorp

ONDERHOUD KERKPLEIN EN -TUIN EEN GEGEVEN PAARD Bij zijn emeritaat heeft ds. Fred Palmboom de Remonstrantse Gemeente Eindhoven drie leilinden geschonken. Enkele jaren hebben ze een mooi zonnescherm gevormd voor de voorgevel van onze kerk. Helaas liet het onderhoud al na enkele jaren te wensen over, de bomen zijn geen leibomen meer en vormen nu meer een last dan een lust. Onlangs heeft de tuincommissie samen met de kerkmeester besproken welke werkzaamheden in de tuin nodig zijn en wat daarbij de prioriteiten zijn. De tuin omvat niet alleen de ruimte achter en opzij van het gebouw maar ook het bestrate deel aan de voorzijde. Daar ligt ook de prioriteit omdat de toestand voor de kerk letterlijk levensgevaarlijk is. Niet alleen voor ouderen en mensen die slecht ter been of slechtziend zijn. Iedereen die bijvoorbeeld meer aandacht heeft voor de mooie deuren dan voor de te volgen weg, ligt voor hij het weet op zijn neus. De hele bestrating is door de lindebomen omhooggeduwd en vormt zo een hindernisbaan en is zeker geen representatief visitekaartje. Ook zouden enkele wortels de kruipruimte binnengedrongen zijn. De bomen moeten gerooid worden, de wortels verwijderd en het voorterrein moet worden herbestraat. Fred zou vast geen bezwaar hebben gehad tegen het verwijderen van ‘zijn’ lindes. Hem kennende denken we niet dat hij die linden speciaal 13

als herinneringsbomen – een van de redenen waarom men vaak linden plant – heeft geschonken. En stel je voor dat dit wel het geval was, dan zou hij altijd de veiligheid van zijn medemens voor laten gaan. We moeten ook denken aan eventuele schadeclaims na een valpartij. Het kerkgebouw wordt verhuurd, we zijn niet alleen verantwoordelijk voor de veiligheid van onze leden en vrienden maar zeker ook voor die van de huurders. We hebben dit gegeven paard dus toch even in de bek moeten kijken, vervolgens afgekeurd en helaas rijp voor de slacht bevonden. Verder wil de tuincommissie de achtertuin wat aantrekkelijker maken. De Laurierkersen die aan het terras grenzen gaan eruit, dan komen de leuke struiken, die er heus ook staan, meer in het zicht. We gaan de klimop intomen, wat bodembedekkers zoals Kleine Maagdenpalm (Vinca minor), Gele dovenetel (Galeobdolon luteum ’florentinum’) planten. Eventueel nog wat voorjaarsbloeiers als Daslook en Narcis poten om het voorjaar te verwelkomen en dan hopen dat de tuin onderhoudsarm en toch aantrekkelijk wordt. Ook moeten de twee Thuja’s in het smalle strookje tegen de muur weg – een mooie muur is niet lelijk en hoeft niet gecamoufleerd te worden en de Juniperus die half verscholen in de Taxus in de zijtuin groeit, gaat eruit. De struiken en bomen in achter- en zijtuin kunnen het beste tegelijk met de bomen aan de voorzijde gerooid worden omdat het afvoeren daarvan het grootste probleem vormt. Er staat dus heel wat te gebeuren rond ons kerkgebouw. Rian Rensen-Bronkhorst

AANKONDIGINGEN TONEELKRING Zaterdag 4 juni: The little foxes van Eugene O'Neill door Het Nationale Toneel 20.00 uur in de Grote Zaal van het Parktheater; inleiding om 19.15 uur Aan de deelnemers die zich hebben opgegeven zal van te voren documentatie worden toegezonden. Na afloop van de voorstelling komen 14

de deelnemers bijeen voor een nabespreking. Degenen die zich hebben opgegeven wordt verzocht zelf een kaartje te kopen. Inlichtingen: I.M. Lerner, tel. 040-2520406

ZOMERBIJEENKOMST: EMOTIONELE INTELLIGENTIE Dinsdag 5 juli In 1995 publiceerde Daniel Goleman zijn boek ‘Emotional Intelligence’. Was het enkel een tijdelijke hype of is het begrip EQ een blijvend belangrijke factor in ons denken over intelligentie geworden? Bär Derkx laat er graag zijn licht op schijnen. Hij werkte gedurende bijna 40 jaar o.a. als leraar maatschappijleer en decaan in het voortgezet onderwijs en was zo ook betrokken bij de bevordering van emotionele intelligentie bij leerlingen en bewustwording van het belang ervan bij docenten.

VOORAANKONDIGING Openingszondag 4 september Vorig jaar zijn (een deel van) onze leden en vrienden uit Eindhoven en omgeving op bezoek geweest bij de kring Zuid-Limburg in Eijsden. Dit jaar draaien we het om en komen de leden en vrienden uit ZuidLimburg naar Eindhoven. Dit zal zijn op de eerste zondag van september. Er zal behalve een kerkdienst ook een middagprogramma zijn, dus reserveer deze dag in uw agenda. Nadere informatie over programma en aanmelding volgt in het volgende nummer van VO. Margriet Teunissen (namens het bestuur)

MIDDEN IN HET LEVEN KIJKT NAAR THE AMERICAN DREAM Verkiezingen Donald Trump is inmiddels de enig overgebleven kandidaat voor de Republikeinen. We houden ons hart vast! Of zal Hillary Clinton werkelijk de eerste vrouwelijke president van Amerika worden? Dat de VS ons verbazen en verbijsteren hoeft in deze maanden in de aanloop naar de presidentsverkiezingen (november 2016) nauwelijks betoog. 15

Winners Amerika is een land van immigranten, een culturele smeltkroes. Wie je ook bent, waar je ook vandaan komt, iedereen heeft de kans het hier te maken. The American Dream is precies wat Amerika zo aantrekkelijk maakt. Maar het continent is aan grote veranderingen onderhevig. Als het Donald Trump lukt om president te worden, mag dit een geruststellende gedachte zijn: hij zal de laatste president zijn die door blanke mannen in het zadel geholpen wordt! Losers Voor velen blijft rijkdom en succes echter een droom. Nog steeds leeft 15 % van de bevolking onder de armoedegrens. Ongelijkheid, racisme en politiegeweld zorgen al decennialang voor een enorme kloof tussen witte- en zwarte Amerikanen. Rassenrellen zijn de schaduwzijde van de Amerikaanse droom. Jaarthema Filmkring Midden in het leven kijkt komend seizoen vijf films die The American Dream als thema hebben. Iedere film heeft zijn eigen inleider, die schrijft een voorbespreking voor vensters open en is op de filmavond gespreksleider. Uitnodiging Met elkaar zorgen we van tevoren voor een eenvoudige maaltijd. We hopen dat dat volgend jaar ook weer lukt! Samen eten is namelijk een belangrijk onderdeel van onze filmkring, een open gespreksgroep met veel ruimte voor film en ontmoeting. Trouwe en nieuwe deelnemers en/of passanten blijven (wie er ook president van de Verenigde Staten wordt) van harte welkom! Truus Lodewijk NB: Dankzij de Internet Movie Data Base (imdb.com) de shortlist met korte beschrijving van de films: 16 september Vredesweek: Selma (2014) A chronicle of Martin Luther King's campaign to secure equal voting rights via an epic march from Selma to Montgomery, Alabama in 1965. 4 november: Nebraska (2013) An aging, booze-addled father makes the trip from Montana to Nebraska with his estranged son in order to claim a million-dollar Mega Sweepstakes Marketing prize. 16

13 januari: Margin Call (2011) Follows the key people at an investment bank, over a 24-hour period, during the early stages of the financial crisis. 10 maart: Gran Torino (2008) Disgruntled Korean War veteran Walt Kowalski sets out to reform his neighbor, a Hmong teenager who tried to steal Kowalski's prized possession: a 1972 Gran Torino. 9 juni: Little Miss Sunshine (2006) A family determined to get their young daughter into the finals of a beauty pageant take a crosscountry trip in their VW bus.

COLLECTE JUNI Op de zondagen in juni zal er weer gecollecteerd worden voor de eigen Diaconie. De diaconiecommissie

VERSLAGEN VERSLAG VAN DE ALGEMENE VERGADERING VAN DE REMONSTRANTSE GEMEENTE EINDHOVEN Dinsdag 8 maart 2016 in het kerkgebouw aan de Dommelhoefstraat. Aanwezig 30 leden: Hans Sander, Hans Hoekstra, Marijke van Alphen, Meijndert van Alphen, Riet Snoek, Joop Groenenberg, Marijke Stoppelenburg, Klaas Reijenga, Rolf Jesse, Willem Stoppelenburg, Eric Corsius, Jan Ru Bienfait, Afke van der Woude, Peter van der Woude, Cor Jesse-Overbeeke, Rian Rensen-Bronkhorst, Ans BraafBrandenburg, Willy Coppoolse, Marijke Kruithof, Theo Braaf, FennyAn Wijnheijmer-Kuiper, Peter Winkel, Henriette Beukers, Paulien Leunis, Frans Zonneveld, Harry Raap, Gerie Veldkamp-Allaart, Dick Veldkamp, Iwan Lerner, Peter Burgers. Afwezig met kennisgeving 12 leden: Hanneke Eykhoff, Cootje van der Meersch, Ans van Houten, Rolf Treep, Cita Huysinga, Mieke Kaan-Maas, Margriet Teunissen, Martijn Junte, Gerda Krüger, Paul Flier, Antoinette Baan en Truus Lodewijk. 17

1. Opening De voorzitter opent de vergadering en maakt melding van de onvoorziene afwezigheid van de predikant vanwege de opname in de I.C. van zijn jongste kind ten gevolge van een ernstige ongelukkige val. Ook de secretaris heeft zich vanwege ziekte moeten afmelden. Een lied uit het boek wordt gezongen onder de begeleiding van Klaas Reijenga. Zonder enig commentaar worden de notulen van het jaarverslag van 2014 goedgekeurd. Er zijn geen stukken binnengekomen die bespreking behoeven, behoudens een schrijven over de organisatie van een Beraadsdag. 2. Besproken punten uit het voorgelegde jaarverslag over 2015. a. Klaas Reijenga zal in een poging om ‘Geloven te Voet‘ te continueren een tocht organiseren, die tevens gebruikt wordt om de mogelijkheden te evalueren. Actiepunt: het organiseren van een tocht. b. Het team gastvrouwen, dat enige uitbereiding behoeft kan ook uitgebreid worden met heren, maar aan deze opmerking wordt geen actiepunt gekoppeld. c. Waardering voor de gastpredikanten vanwege afwisseling in stijl, voordracht en thema werd uitgesproken, ook al blijft veel afhankelijk van de smaak van de individuele toehoorders, die in een vrijzinnige gemeente uiteen kan lopen. d. Paul Flier vraagt in een bijdrage of we gezamenlijk iets kunnen bijdragen in de vluchtelingenproblematiek. Opgemerkt wordt dat de mogelijkheden door verzwakking in aantal en leeftijdsopbouw beperkt blijven naast de collectes en inhoudelijke informatie en opiniëring. Dit ontslaat uiteraard niemand van zijn individuele verantwoordelijkheid. Actiepunt: informatie of de Raad van Kerken dit onderwerp als thema heeft. e. Theo Braaf stelde het beleid aangaande de avondmaalsvieringen aan de orde. Dient er geen viering gehouden te worden op het eind van het kerkelijk jaar, hetgeen dan samen valt met de herinnering aan de gestorven gemeenteleden? Actiepunt: de commissie Diensten en Activiteiten gaat een richtlijn ontwerpen m.b.t. spreiding en aantal. f. De vraag naar een voorman voor de tuincommissie wordt niet beantwoord in verband met enig groot onderhoud aan de straatlindebomen en het verwijderen van een hoge conifeer. Actiepunt: de leden van de tuingroep gaan in beraad. g. Gedraagt de gemeente zich niet te veel als een genoegzaam mini 18

kerkje, zolang het ledental dit toelaat? Er dienen meer initiatieven te worden ondernomen tot horizonverbreding, belangstelling en samenwerking. Actiepunten: 1) intensivering van de samenwerking met de Lutheranen 2) komen tot een voorstel van een gemeenschappelijke dienst met de emigrantenkerk die gast is in het kerkgebouw. Juist de emigrantenkerken hebben het idee dat de kerken hen links laten liggen. Die dienst is dan vooral bedoeld als het tonen van belangstelling en waardering. h. De eigen website is een onderdeel geworden van een algemene site van de Remonstrantse Broederschap. Dit ontwerp is blijvend. i. Voor de opvang van nieuwe leden is te weinig aandacht. Er moet individuele aandacht zijn voor nieuwkomers en bijeenkomsten als introductie. Actiepunt: het bestuur gaat een concreet voorstel doen en evalueren in welke mate nieuwe aanmeldingen ook leiden tot deelname aan activiteiten. Overigens blijft staan dat inspirerende diensten het meest wervend blijven. j. Nieuwe actiepunten in zake P.R. voor meer naamsbekendheid werden niet gemeld. Het enige lichtpuntje bleek de organisatie van de kerstherberg. Het effect van de Preek van de Leek verzwakte ogenblikkelijk bij het optreden van minder bekende sprekers. De respons van het plaatsen van een advertentie in de lokale pers was nihil. Geen actiepunt. k. Het voorstel over de eigen bijdragen voor speciale diensten (de z.g. fundaties bij doop, huwelijk of uitvaart) riep weerstand op. Henriëtte Beukers vroeg om een nadere regeling voor vaste contribuanten en niet contribuanten, zoals dit ook het geval is bij andere kerkgenootschappen. Actiepunt: het bestuur komt met een richtlijn ook met het oog gericht op pastorale feeling en billijkheid. 3. Financiën Een toelichting op de balans werd gegeven door de penningmeester. Vooral handige en slimme bezuinigingen zoals op energie en verzekeringen werden dankbaar aangehoord door de vergadering. Ook de inspanningen van verhuur en dus voor een substantiële aanvulling van de inkomsten door de kerkmeester werden gewaardeerd. De commissie kascontrole bevond de administratie in orde. Deze was professioneel opgezet. De kasbescheiden en de bijlagen waren toegankelijk. De rekening was toekomstgericht i.v.m. het aantal leden, dat 19

naar de korte termijnprognose nog zal dalen. De samenstelling van de kascommissie bleef ongewijzigd Het punt van achterstallig groot onderhoud en urgente aanbestedingen om verdere achteruitgang en schade te voorkomen leverde wel discussie op. Jan Ru Bienfait stelde de vraag of het niet opnemen van een post voor periodiek onderhoud niet een boekhoudkundige truc was bedoeld om optisch een gunstiger beeld te krijgen. De penningmeester riposteerde onmiddellijk vanuit zijn zorg om meer geld binnen te krijgen. Er zal een apart fonds gevormd worden om de rotte delen van de ramen, de versleten dakbedekking en het herstel van de bestrating en het snoeien van wat oorspronkelijk leilindes waren te bekostigen. Actiepunten: de penningmeester komt met voorstellen om het fonds te vullen met de bijdragen buiten de reguliere bijdragen om. Ook zal hij nog eens uitleggen hoe individuele bijdragen van de inkomstenbelasting kunnen worden afgetrokken als deze voor een periode van 5 jaar worden vastgelegd. 4. Sluiting Niets meer aan de orde zijnde wordt de vergadering gesloten met dank voor de deelneming met het zingen van een lied. In afwezigheid van Margriet Teunissen opgemaakt door de notulist van dienst Harry Raap. (Een sfeerimpressie van deze vergadering verscheen al in het aprilnummer van Vensters Open).

BOEKVERSLAG EEN IRRITANT BOEK?2 De meeste mensen hebben in hun boekenkast wel een titel staan, waarvan ze zich in gemoede afvragen waarom ze dit ooit hebben aangeschaft. Ik heb toch maar mijn scepsis en vooroordelen over de titel “God, Een biografie” van Jack Miles uiteindelijk opzij gezet en een oude belofte aan mijzelf ingelost. Afgaande op de titel dacht ik in eerste instantie dat de schrijver, wetenschapper in de religieuze studies en de oud-oosterse talen, er op uit was om de bijbel voor een 2

e

Jack Miles. God, Een Biografie 2 druk: Anthos (1998)

20

postmodernistisch gehoor belachelijk te maken, zoals ten onzent de schrijver Guus Kuijer met zijn ‘Bijbel voor ongelovigen’ vooral wil ironiseren. Niets bleek minder waar. Jack Miles, zelf voorganger in de Episcopale kerk, stelt in zijn boek dat hij na wil gaan hoe God zich openbaart volgens de literaire analyse van de Bijbelse teksten. Historische analyses, bijbelkritische benaderingen en theologische reflecties worden dus zoveel als mogelijk is methodisch tussen haakjes gezet. God wordt opgevoerd als een literair personage. Miles vergelijkt zijn werkwijze met de analyse van een persoon als Hamlet van Shakespeare, met zijn (diepte) psychologie, zijn contradicties en zijn ambigu karakter. Miles kiest de volgorde van de Joodse boeken. De Tenach plaatst de grote en kleine profeten in het midden. De christelijke uitgaven plaatsen daar de geschriften en zetten de profeten op het eind. Dit omdat volgens Miles na het profetisme het ‘verhaal’ verder gaat. Oorlog, haat, nijd, list, bedrog, zonden, ziektes, ondergang maar ook vrede, schoonheid, de eigenheid van een volkje in de grote stroom van de geschiedenis, verlangen naar heelheid, vruchtbaarheid e.d. zijn de grote thema’s van iedere tijd en ieders leven, dus ook van de bijbel. Grove antropomorfismen worden niet geschuwd. God wandelt met Adam in de tuin, wordt boos en toont als het moet zijn spierballen. Miles laat een God zien die zich ontwikkelt door de relatie met de mens, die door de tijd zijn rivaal wordt. Hij is de schepper die verschillende keren zijn eigen schepping wil vernietigen, de bloeddorstige krijger en de nationale God en concurrent van Baäl van een onbeduidend volkje maar ook de beschermer van de zwakken, de wetteloze wetgever, de wraaknemer en de ontfermer. God kent zijn wisselende stemmingen en veranderlijke bemoeienissen. Miles zegt het nog eens zo: “Ik houd me niet bezig met de godheid die gezien wordt als een aanwezige realiteit, maar alleen met de godheid als een personage dat zich bladzijde voor bladzijde in de Bijbel ontwikkelt”. Al lezend is te zien hoe God in de loop van de tijd bij de achtereenvolgende schrijvers steeds anders verschijnt en soms onnavolgbaar is. Hoe tijdsgebonden en lokale culturele gegevens invloed hebben op de wijze waarop de schrijvers God in hun boeken opvoeren. In Genesis is hij de schepper en vervolgens de vernietiger, die spijt heeft over zijn schepping. Na de zondvloed schepper en vernietiger beide en de vriend van een clan. In Exodus de bevrijder en de wetgever. In Deuteronomium de leenheer op basis van een verbond waar beide partijen zich aan dienen te houden. Trouw is voorspoed, afval 21

betekent onheil. Bij de Rechters is hij een veroveraar, een vader en een arbiter. Bij de proto-Jesaja is hij een afschrikwekkende beul (!) om bij de deutero-Jesaja te transformeren in de heilige, die een vredesrijk in het vooruitzicht stelt. God als een jaloerse minnaar toont zijn vrouwelijke kant aan zijn kindje Israël. God als de brullende of de zachtsprekende treedt in de latere geschriften terug. In de ‘seculiere’ boeken Prediker en Wijsheid lijkt hij zijn belangstelling voor de mens te verliezen. De weg van God is het tegen wil en dank alle tegenstellingen in zich zelf op te heffen. Irritant? Als lezer denk je omgekeerd: de unieke weg van Israël was het om in het ontwerp van het monotheïsme, steeds wijzer wordend door de ervaringen alle tegenstellingen in de vele Godsbeelden met elkaar te verzoenen. De doordenking van de unieke vondst van het monotheïsme ging met vallen en opstaan gepaard en gestuurd door een elite. Gewone Joden konden niet lezen en bewaarden geen rollen in huis, ze vereerden even vrolijk Astarte en Baäl als het hun uitkwam. Hun koningen op een paar uitzonderingen na offerden liever op hoogtes dan in de door Salomon opgerichte tempel. Ook de laatste gunde zijn vele bijvrouwen haar eigen verering tot de Goden van hun volk met eigen priesters. Als de lezer het uithoudingsvermogen bezit om de gedegen zinnen en vele uitweidingen van Miles in 424 pagina’s tot zich de nemen en de discipline om niet Miles met zijn eigen verstaan voortdurend in de rede te vallen is het een weliswaar irritant maar verrijkend boek, omdat men gedwongen wordt weer met een nieuwe blik te gaan kijken. Voor orthodoxe verstaanders van de teksten moet deze werkwijze als een godlasterlijke gruwel overkomen. Mijn bezwaar is wel dat als de wordingsgeschiedenis van de Bijbel vergeleken kan worden met een geologisch ontstaansproces men dan kan stellen dat de (aard)lagen of de redacteurenscholen (Priestercodex, Jahwist, Eloïst en Deuteronomist en het latere Profetisme en de Wijsheidsliteratuur) volledig door elkaar geschud kunnen zijn. De oudste aardlaag kan aan de oppervlakte liggen en de jongste diep in de bodem. Ze kunnen ook naast elkaar aangetroffen worden. Ook kunnen er sedimenten van elders aangevoerd worden zoals de fossielen uit het Krijt vanuit de Alpen gevonden kunnen worden in Brabantse zandplassen. Zo zijn de Scheppingsprologen in de 7e eeuw, 1300 jaar later gecomponeerd dan de legendarische flarden van de z.g. primitieve oergeschiedenis, maar dat wisten de toehoorders in hun tijd niet zou Miles zeggen, want oud is oud en hoe ouder des te meer waar. Ziet Miles de Tenach toch niet te veel als één literair werk? De figuur 22

van Hamlet is door één schrijver bedacht maar aan de Bijbel is door tientallen zo niet honderden schrijvers en redacteuren geschreven, herschreven en geschaafd. Teksten zijn weggevallen of weer er aangeplakt. Wat kan men wel leren van de aanpak van Miles, die een irritant boek schreef over het meest becommentarieerde boek uit de wereldgeschiedenis? Is de Bijbel zelf niet irritant? Hierin staan geen simpele uitspraken over God en mensen. Het geeft geen antwoorden die klip en klaar zijn, die geen commentaar behoeven en geen tegenspraak kunnen oproepen. De relazen geven een worsteling te zien om de oude antwoorden voortdurend te actualiseren en door nieuwe ervaringen te corrigeren. Het zijn als modellen oriëntaties voor het leven. In die zin dient de bijbel wel van kaft tot kaft gelezen te worden want de ontwerpen vullen elkaar aan maar spreken elkaar deels ook tegen. Als men dit niet volgt kan men met de Bijbel in de hand van alles beweren, zeker als men met losse citaten strooit. Bijvoorbeeld de wraak van God bij het eindgericht, de vroegere Zuid-Afrikaanse apartheid of de bezettingspolitiek in de gebieden van de Palestijnen, die net als de historische Filistijnen dienen op te rotten of de onheilige strijd om het bezit van heilige plaatsen. Voor de moderne wetenschappelijk gevormde en kritische mens met zijn totaal ander wereldbeeld dan dat van de Bijbelse schrijvers, vertegenwoordigen de geschriften vaak een aporie. De bijbel is niet alleen geschreven voor de spaarzame gelovige intellectuelen met enig verondersteld gevoel voor literatuur. Menig predikant zit met zijn handen in het haar. Vooral vrijzinnige vertolkers blijven stuntelen of laten passages lezen volgens een rooster zonder toelichting. Om het goede gevoel te krijgen moet men veel en intensief lezen, maar in feite zijn grote gedeelten van de Bijbel minder interessant en saai zoals de spreekwoordelijke opsommingen van Leviticus en Numeri of de langdradige uithalen van een boze verontwaardigde God om Assyrië en Babylon in puinhopen te zullen veranderen. Elke situatie dient als het ware vertaald te worden volgens de regels van de heuristiek. Dat maakt de boodschap er niet duidelijker op. Spontaan blijven lezen, waarderen als een kostbaar erfstuk, dat vooral in de kast moet blijven staan of selectief gebruiken? In de praktijk wordt gekozen voor de derde optie. Als men de grondintuïtie van de Bijbel, zeer misleidend aangeduid als Oude Testament zou moeten samenvatten in een enkele zin, dan is het de gedachte dat het mysterie van het zijn, waarvan de grootheid 23

de oneindigheid van het universum niet kan bevatten, bemoeienis heeft met het leven van iedere mens, hier en nu. Misschien te verstaan als de vertaling van het bekende citaat van Pascal. De mens is de grootste en de kleinste in het heelal. De mens is een denkend riet. Mensen zijn maar grassprietjes of riethalmen in vergelijking met de grootheid van het eindeloze uitspansel met zijn honderd miljard keer honderd miljard sterren en de kleinheid van de 100 miljard cellen van zijn eigen lichaam met de levenskracht die daarin werkt om ze harmonisch met elkaar te laten communiceren. Klaarblijkelijke vergankelijkheid en relativiteit is niet het laatste woord volgens de bezwering van Jesaja 42, 3. Het geknakte (gekrookte) riet zal hij niet breken en de kwijnende vlaspit blaast hij niet uit. De bijbel hanteert geen constaterende- maar geloofstaal. De bijbel geeft geen geschiedenis maar een interpretatie van de geschiedenis, geef geen neutrale beschrijvingen, maar wil getuigen van zin en betekenis. Harry Raap

BERICHTEN UIT ZUID-LIMBURG Adres secretaris Kring Zuid-Limbug: M.W.Hollander, Ellecuylgaard 46, 6227 EA Maastricht, tel. 043 311 77 56 en 06 237 697 53 e-mailadres: [email protected]

Eenheid in het nodige Vrijheid in het onzekere In alles de liefde

24

KERKDIENSTEN Zondag 26 juni, 10.30 uur Gemeenschappelijke dienst met de Protestantse Gemeente GeleenBeek-Urmond Voorganger: Dr. A.N. Ipenburg Ontmoetingskerk, Emmaplein 50, Geleen.

PERSONALIA PERSONALI

EINDHOVEN Bedankt als lid: de heer P. Zevenhuizen, Deurne

AGENDA EINDHOVEN * betekent: bijeenkomst in de kerk, Dommelhoefstraat 1A, Eindhoven Juni zaterdag 4 19.15 / 20.00

Toneelkring

zie pag. 14

dinsdag 7 *20.00

Cursus: Geloof begint bij jou. En dan?

zie pag. 9

Zomerbijeenkomst

zie pag. 15

Juli dinsdag 5 *12.00

25

KERKDIENSTEN EINDHOVEN Op verzoek kan er tijdens de dienst op zondag voor kinderopvang worden gezorgd. Vooraf een telefoontje naar ( 040 241 1992 ) is hiervoor voldoende. Juni 5 juni

11.00

Ds. M.F.C. Junte en dhr. H Rutijna collecte: Eigen Diaconie

BEZINNINGSDIENST zie pag. 6

12 juni

11.00

KERKDIENST IN ENGELEN Mw. ds. S. Coenradie, Oosterbeek

zie pag. 7

De Kerkhof 3; 5221 AJ Engelen/Den Bosch

19 juni

11.00

Mw. ds. G.E.Bonda, Amersfoort collecte: Eigen Diaconie

AVONDMAAL

26 juni

11.00

Dr. E. Corsius en dhr. V. Scheffers collecte: Eigen Diaconie

PREEK VAN DE LEEK zie pag. 8

Wie niet naar de kerk gaat, kan aan de collecte bijdragen door overmaking van een bedrag op rekening NL 03 ABNA 047 18 46 724 ten name van Remonstrantse Gemeente Eindhoven onder vermelding van het collectedoel.

26

REMONSTRANTSE GEMEENTE EINDHOVEN KERKGEBOUW: Dommelhoefstraat 1A, Eindhoven, tel. 040-2442 393 WEBADRES: http://eindhoven.remonstranten.nl PREDIKANT: ds. M.F.C. Junte Adres: Westhaven 29, 2801 PJ Gouda tel. 06 2185 9121; e-mailadres: [email protected] SECRETARIAAT: Mw. M.J. Teunissen, Tourslaan 31, 5627 KW Eindhoven, tel. 040 248 4280 e-mail: [email protected] FINANCIËLE ADMINISTRATIE: J.G. Sander, Jan Stuytweg 4, 5624 KV Eindhoven, tel. 040 243 3221 e-mail: [email protected] REK.NR. NL 03ABNA 047 18 46 724 ten name van Remonstrantse Gemeente te Eindhoven KRING ZUID-LIMBURG voorzitter: H.W. Overbosch, tel. 043 321 06 25 secretaris: M.W. Hollander, tel. 043 311 77 56 en 06 237 697 53 penningmeester: J. Muysken, tel. 043-3500 309 LEDENADMINISTRATIE (a.i.) H.A.M. Raap, Vloeteind 37, 5502 PT Veldhoven, tel. 040 252 87 13 e-mail: [email protected] (adreswijzigingen aan dit adres sturen!) VENSTERS OPEN REDACTIE: Mw. A.Leunis, H.Raap en mw. F.A.W.I.Wijnheijmer-Kuiper KOPIJ uiterlijk de 15de van de maand zenden naar: Braambes 2, 5708 DB Helmond (tel. 0492 524 904) of per e-mail (via een bijlage): [email protected] tevens zenden naar [email protected] en [email protected] Voor Zuid Limburg naar: J. Muysken, Laan van Brunswijk 79, 6212 HD Maastricht, tel. 043-3500 309; e-mail: [email protected] ABONNEMENT: € 20,00 per jaar (voor leden en vrienden gratis); digitale versie kan gratis worden toegezonden. Overmaken op rekening NL 03 ABNA 047 18 46 724 ten name van Remonstrantse Gemeente te Eindhoven o.v.v. Vensters Open. 27

Afzender:

5613 EL 1A

28