Vensters Open. Voor Remonstranten Zuid Nederland. Remonstrantse Gemeente Eindhoven en kring Zuid-Limburg. nummer 4 mei 2015

Vensters Open Voor Remonstranten Zuid Nederland nummer 4

mei 2015

Remonstrantse Gemeente Eindhoven en kring Zuid-Limburg

2

vensters open

verschijnt tienmaal per jaar nummer 4 mei 2015

PINKSTEREN Ontvang den vlam des Heren: Hij heeft u rijp bevonden om midden uit uw zonden van Hem te profeteren. En voel het blinde wonder op uw tong preluderen: gij kunt de taal schakeren naar alle spraak en monden. Onder het samenkomen van klank en wezen moeten zin en begrip verdwijnen; onder het hete schijnen van dit vuur Zijner dromen, laat God zich door u groeten. Gerrit Achterberg1 1

Gerrit Achterberg (1905, Nederlangbroek - 1962, Leusden) was onderwijzer en ambtenaar. Het hoofdthema van zijn werk is het oproepen van de gestorven geliefde. Na de moord op zijn hospita in 1937 verbleef hij in diverse psychiatrische inrichtingen. In 1955 werd zijn TBS opgeheven. Hij geldt als een van de beste dichters van ons land.

3

GASTVRIJHEID Vanochtend sloeg ik de krant open en las ik het verhaal van de boot met vluchtelingen die voor de kust van Libië omsloeg waardoor de opvarenden allemaal verdronken. Bijna 1000 doden … een tragedie, met geen pen te beschrijven. Zo zeggen wij dat, maar het is niet waar natuurlijk. Juist met de pen moet dit beschreven worden. Heel nauwkeurig ook moet worden opgetekend en bijgehouden wat er onder onze ogen gebeurt op die bijna-binnenzee tussen Europa en Afrika waar we mensen zo aan hun lot overlaten dat ze bij tientallen, honderdtallen verdrinken op zoek naar het geluk, naar hun fortuin. Als ik dat zo lees vraag ik me af: ‘Wat is er met onze gastvrijheid gebeurd? Hoe kon het zover komen dat we inmiddels denken dat het niet anders kan? Waarom laten we mensen op een zo hardvochtige wijze verdrinken? Hoe weten we onszelf wijs te maken dat daar niets aan te doen is?" Ik ken als iedereen de bezwaren: We kunnen niet iedereen opvangen. Ons land is al overbevolkt. Het is hier niet zo goed als de vluchtelingen denken. Ze hebben een verkeerde voorstelling van onze samenleving. De meeste zijn geen vluchtelingen, maar gelukszoekers die komen uit economische motieven. Ik wil hier niet veel tegenin brengen. Er valt misschien niet eens zoveel tegen in te brengen. We vervallen al snel in een welles nietes discussie als we hierover gaan twisten, maar we mogen toch wel vaststellen dat we tekort schieten. We zijn enorm nalatig als goede gastheren en -vrouwen. We hebben het zo goed hier, maar we kunnen het niet opbrengen om te delen. We leven liever in die wereld van klatergoud en kletspraatjes over crises, bezuinigingen en herstel dan ons af te vragen of het niet een heel stuk minder kan. Hang die kletspraatjes eens op tegen mensen voor wie onze welvaart onvoorstelbare proporties kent en geldt als een onnoemelijk ideaal - zo niet voor henzelf dan voor hun kinderen of een verlichting van de armoede van familieleden thuis. Ik vermoed dat ze niet eens begrijpen wat we zeggen. Zij zien wat ze zien: gratis geld, eten te over, kleding, zorg en een veilig bestaan.

4

Tsja, dat we niet iedereen kunnen ontvangen … dat er gelukzoekers tussenzitten … dat er een aantal is met een kwaad geweten … of dat snode plannen koestert … laat het zo zijn, maar het zou ons niet van onze fatsoensnormen mogen brengen. De huidige politiek is trouwens toch niet duurzaam. We sluiten ons op achter hekken, tralies, cameratoezicht, paspoorten, vergunningen en gewapende patrouilleboten. We sluiten ons paradijs af voor de buitenwereld, maar we zouden toch beter moeten weten: dit is een onhaalbare kaart. Zo we het al zouden willen, ik in ieder geval niet, het is onmogelijk om mensen buiten te sluiten. Het is dus noodzakelijk om terug te keren van het heilloze pad dat we gekozen hebben en nu blijven volgen. De politieke oplossing zal niet uit de kerken komen, maar de motivatie misschien wel. Net als de bezinning op en de beoefening van de gastvrijheid. Ik had nog iets willen schrijven over activiteiten in de werkgroep ZuidLimburg en over de dienst van 26 april die hetzelfde onderwerp, gastvrijheid, heeft gehad, maar er lijkt me voor nu even genoeg gezegd, maar het wordt vervolgd. Martijn Junte

VAN HET BESTUUR AFWEZIGHEID VAN DE PREDIKANT Onze predikant is van 3 tot en met 16 mei met vakantie. Bij dringende problemen wende men zich tot een van de leden van eht bestuur.

VAN DE REDACTIE BIJ HET NIEUWE OMSLAG Het zal even wennen zijn. Zoals door iedereen al direct is opgemerkt heeft het uiterlijk van Vensters Open bij het verschijnen van dit nummer een ander gezicht gekregen. Niet omdat er per se iets moest veranderen, maar zoals al eerder opgemerkt bleek het oude vertrouwde 5

omslag een compositie van twee stijlen, die niet ontvlochten konden worden door geclaimde auteursrechten en een beroep op originaliteit. Gelukkig hebben we in eigen kring een deskundige gevonden die vaardig en creatief kon omgaan met de programma’s Gimp en Inkscape. We menen dat het resultaat geslaagd is en dat het eigen gezicht van Open Vensters behouden is gebleven. De verandering heeft bovendien enige voordelen opgeleverd. Een financiële omdat de uitvoering van het nieuwe omslag beduidend goedkoper is. Twee andere pluspunten kunnen daar nog aan worden toegevoegd. De omslagen hoeven niet meer in voorraad gehouden te worden en de datum van de uitgave wordt op het omslag geplaatst. Lezers die het kerkblad thuis op een bepaalde plaats bewaren hoeven nu niet meer oude nummers te openen. De redactie blijft zich inzetten om het contactorgaan enige inhoud te geven, daarom doet ze nogmaals een beroep op alle leden om als het zo uitkomt gedachten, ideeën, opbouwende opmerkingen of kritiek aangaande het functioneren van de Remonstrantse Gemeente in de ruimste zin van het woord tot een bijdrage voor onze gezamenlijke periodiek te verwerken. De Redactie

AANKONDIGINGEN TONEELKRING Zaterdag 2 mei: Een Sneeuw van Willem Jan Otten door Het toneel Speelt 20.00 uur Grote zaal van het Parktheater Let op: inleiding om 19.15 uur Aan de deelnemers die zich hebben opgegeven zal van te voren documentatie worden toegezonden. Na afloop van de voorstelling komen de deelnemers bijeen voor een nabespreking. Degenen die zich hebben opgegeven wordt verzocht zelf een kaartje te kopen. Inlichtingen: I.M. Lerner, tel. 040-2520406

REMONSTRANTS VROUWENCONTACT De buitendag zal dit jaar plaatsvinden op dinsdag19 mei. Om 11.00 uur worden we voor de koffie verwacht bij Marijke Stoppelenburg (Hondsruglaan 59, 5628 DB Eindhoven). 6

Rond 12.00 uur vertrekken we naar de Markt in Eersel voor een eenvoudige lunch. Daarna brengen we een bezoek aan “Domein Oogenlust” (Hees 4, 5521 NV Eersel) waar we ook een rondleiding zullen krijgen. Om 16.00 uur sluiten we de buitendag weer af. Voor de extra kosten van deze dag zou het prettig zijn als iedereen gepast € 20,- meeneemt. Opgave vóór 5 mei bij Marijke Stoppelenburg (tel: 040-2411992) Verdere inlichtingen bij Inez Zonneveld-Woelinga (tel: 013-5146111)

LEESGROEP FAUST De volgende leesavond is op woensdag 27 mei a.s. in het kerkgebouw. We bespreken dan: Faust I tot regel 2605 (‘Strasse’): de ontmoeting met Gretchen. Aanvang: 20.00 uur; koffie vanaf 19.30 uur Eric Corsius [email protected] en 06 4865 1149

FILMKRING: MIDDEN IN HET LEVEN VRIJDAG 29 MEI KLEIN FESTIVAL * ZUID-AFRIKA met de films:

Korreltjie niks is my dood - Een verdicht leven: Ingrid Jonker (2001). VPRO documentaire van Saskia van Schaik en Black Butterflies (2011) van Paula van der Oest. Programma voor deze feestelijke seizoensafsluiting: 16.00 uur Korreltjie niks is my dood (2001) van Saskia van Schaik 17.30 – 19.00 uur een eenvoudige, gezamenlijke maaltijd: koud buffet, bij goed weer in de fijne kerktuin! Opgave voor het eten tot maandag 25 mei 12.00 uur bij Marijke van Alphen (wandelgangen of 040 253 4821 of [email protected]). 7

19.00 uur Black Butterflies (2011) van Paula van der Oest Nagesprek tot uiterlijk 22.00 uur. Nieuwe en trouwe deelnemers, passanten en nieuwsgierigen, wees allen van harte welkom bij de laatste twee films in de serie remonstranten: Tranen & Storm of liever Compassie & Turbulentie! De films zijn ook afzonderlijk meer dan de moeite waard. Voel je vrij om een jou passend gedeelte van het programma bij te wonen. Bij belangstelling (of vragen) graag een mailtje naar [email protected] Een week voor de films gaat er een informatieve herinneringsmail rond. Truus Lodewijk

INLEIDINGEN OP INGRID JONKER EN DE BEIDE FILMS INGRID JONKER Die tijd was tekenend voor een morele schizofrenie die Zuid-Afrika nog steeds teistert: Je hebt een absolute sociale hel binnen een fysiek paradijs. We leefden hedonistisch; we lagen op het strand terwijl we wisten wat er aan de hand was in de zwarte woonwijken. Je kon weinig anders doen dan hieraan kapotgaan. Dat gebeurde met Ingrid. Breyten Breytenbach in Korreltjie niks is my dood Nog niet zo lang geleden was de wereld heerlijk overzichtelijk. We wisten wie goed was, en we wisten ook wie goed fout was, van morele schizofrenie hadden wij geen kaas gegeten. Vooral links Nederland zag zichzelf in de jaren zeventig, na de dekolonisatie, als gidsland voor een betere en rechtvaardigere wereld. Zuid-Afrika werd een van de speerpunten. Zuid-Afrikaanse wijn dronken we hier niet, Outspansinaasappelen verdwenen uit de schappen en een tankstation van Shell lieten we liever rechts liggen. Voorstanders van Apartheid wisten precies hoe het wel zat, hadden verre verwanten in Zuid-Afrika en liepen kwaad weg als in verhitte discussies hun standpunt geweld werd aangedaan. Anderen riepen genuanceerd Je moet er geweest zijn.... Sharpeville Maar zo ver was het bepaald nog niet in de jaren vijftig. In 1951 werden de gezantschappen in Pretoria en Den Haag opgewaardeerd tot ambassades. In 1953 werd er nog een cultureel verdrag met Zuid8

Afrika gesloten en PvdA-premier Willem Drees maakte een reis naar het land. Drees betoonde zich enthousiast over de stamverwantschap en achtte stemrecht voor de kaffers vooralsnog ongewenst. De Nederlandse regering hield zich consequent afzijdig als er in de Verenigde Naties resoluties tegen het apartheidsbewind werden ingediend. Het waren vooral Surinaamse en Antilliaanse politici die bezwaar begonnen te maken, zowel in de Koninkrijksministerraad als in de Nederlandse delegaties naar de Verenigde Naties waarvan ze deel uitmaakten. Sharpeville veroorzaakte een eerste ommekeer. De PvdA, in de oppositie, wilde een afwijzende reactie van de regering, maar die wilde zich niet mengen in binnenlandse aangelegenheden. Er waren kleine demonstraties, de Zuid-Afrikaanse ambassade in Den Haag werd besmeurd. De Surinaamse verenigingen in Nederland reageerden teleurgesteld op de regeringsreactie. In 1961 stemde Nederland in de Verenigde Naties voor het eerst mee tegen het Zuid-Afrikaanse rassenbeleid. Pretoria reageerde fel. Suriname wilde meer: een wapenembargo tegen Zuid-Afrika; kort na Sharpeville had Nederland nog twintigduizend geweren door een staatsonderneming naar Zuid-Afrika gestuurd. Nelson Mandela Na 27 jaar gevangenschap kwam Nelson Mandela in 1990 eindelijk vrij en werd het ANC gelegaliseerd. Samen met president F.W. de Klerk kreeg Mandela in 1993 de Nobelrpijs voor de Vrede voor hun inspanningen voor het vreedzaam einde van het apartheidsregime en het leggen van de funderingen voor een nieuw democratisch ZuidAfrika. Bij de eerste vrije, niet-raciale verkiezingen in 1994 werd de op dat moment 75-jarige Mandela gekozen tot president van de Republiek Zuid-Afrika. In 1999 trad hij af. In Zuid-Afrika wordt hij beschouwd als de Vader des Vaderlands. Nog steeds leven zo'n 22 miljoen (van de 52 miljoen) Zuid-Afrikanen onder de armoedegrens en 40 procent van de bevolking is werkloos. Toch is er veel veranderd, maar de veranderingen ten goede (huisvesting, onderwijs, zorg) gaan langzaam. Het toerisme nam in 2013 met 25 % toe! Nederland/Eindhoven We voelden ons weliswaar al die jaren erg betrokken bij het verzet tegen het onrechtvaardige apartheidsregime en voerden vanaf onze kant van de aardbol hete strijd. Wanneer echter de balans wordt opgemaakt, is de politieke invloed van Nederland op de omwenteling in 9

Zuid-Afrika te verwaarlozen. In feite hadden we nog steeds onze handen vol aan ons eigen koloniaal verleden? Helaas sloegen conflicten over Zuid-Afrika in menige geloofsgemeenschap diepe wonden. Waarschijnlijk was dat bij de Eindhovense remonstranten niet anders. Extra reden om goed om ons heen te kijken wie we in de loop van tijd zijn kwijt geraakt vanwege politieke geschillen. MIHL biedt een ontspannen mogelijkheid om ex-leden uit te nodigen voor een hernieuwde kennismaking! Tranen en storm Deze beide films bieden ons namelijk de gelegenheid om terug te kijken op Sharpeville, een donker moment in de wereldgeschiedenis dat achteraf bezien cruciaal was. Het gaat daarin niet over ons. Aan de hand van een tweeluik over de complexe persoonlijkheid van de dichteres Ingrid Jonker, worden we deelgenoot van die bewogen geschiedenis. Gelukkig zien we ook verrukkelijke beelden van de zee en worden we ondergedompeld in Ingrid Jonkers magische poëzie. Het is nog geen Pasen als ik dit schrijf en langzaam lees ik het boek Ik herhaal je. Het bevat de mooiste gedichten van Ingrid Jonker, uiteraard in het Zuid-Afrikaans, gekozen (en ook vertaald!) uit haar Versamelde Werke door Gerrit Komrij, met bovendien een uitgebreide biografische schets van Henk van Woerden. Als MIHL op 29 mei weer bij elkaar komt, is het al Pinksteren geweest en heb ik het boek gelezen. Truus Lodewijk

Korreltjie niks is my dood – Een verdicht leven: Ingrid Jonker (2001) VPRO documentaire van Saskia van Schaik – 16.00 uur Een portret van de Zuid-Afrikaanse dichter Ingrid Jonker (1933-1965). In deze met een Zilveren Roos bekroonde documentaire halen Jonkers dochter Simone en verschillende bekende Zuid-Afrikaanse kunstenaars (Uys Krige, Peter Clarke, Jan Rabie, André Brink, Breyten Breytenbach, Antjie Krog) herinneringen op aan de dichteres die op 31-jarige leeftijd zelfmoord pleegde. Vele sporen van haar korte maar tragische leven zijn terug te vinden in haar gedichten. Korreltjie niks is doorspekt met de klanken van die prachtige taal, want Ingrid Jonker dichtte in het ons vreemd vertrouwde Zuid-Afrikaans. Haar bekendste gedicht is het politieke Die kind (wat doodgeskiet is deur soldate by Nyanga) dat ze in 1960 schreef naar aanleiding van het bloedbad in 10

Sharpeville. Het kind uit haar gedicht werd een symbool voor de problematiek in Zuid-Afrika. Jonkers kritische houding ten opzichte van de apartheid werd haar niet in dank afgenomen, niet in de laatste plaats door haar vader, de politicus Abraham Jonker. In 1994 las Nelson Mandela het gedicht Die kind voor tijdens zijn toespraak bij de start van het eerste democratisch gekozen Zuid-Afrikaanse parlement. Later gaat dichter Sandile Dikeni op zoek naar familie van het kind. Hij vindt een zus die nog nooit van Ingrid Jonker en haar gedicht gehoord heeft. Maar Ingrids dochter Simone vertelt dat ze door Nelson Mandela haar verloren moeder heeft teruggekregen.

Black Butterflies (2011) van Paula van der Oest – 19.00 uur Het is geen eenvoudige zaak om in een film de fascinatie voor tekst en taal over te brengen op de kijker. Rutger Hauer, die een kleine maar essentiële rol speelt in Paula van der Oests Black Butterflies, vertelt dit tijdens een aan hem gewijd retrospectief. Filmmaakster Van der Oest is hier echter – fantastisch geholpen door Carice van Houten – bijzonder aardig in geslaagd. Natuurlijk ontkomt ze er niet aan om de letterlijke woorden van Ingrid Jonker te tonen of ten gehore te brengen, maar het wordt nooit eentonig of droog. Soms horen we ze in de vorm van een voice-over (Van Houten) bij beelden van op de kust stuk slaande golven, dan weer zien we flarden van de gedichten in Jonkers kamer liggen, en soms leest Jonker (of iemand dichtbij haar) ze gewoon zelf voor. Eén keer schrijft ze haar woorden met haar vingers op gecondenseerde ramen, die hierdoor net zo rusteloos en ongrijpbaar worden als Jonker zelf vaak leek te zijn. Er zit een cruciale en hartverscheurende scène in de film, die alles met haar poëzie te maken heeft. Er ligt een zee aan emoties en gedachten aan haar woorden ten grondslag. In die scène probeert Jonker voor de laatste keer contact te maken met haar vader. Ze wil eindelijk reactie (waardering?) van hem krijgen en hem deelgenoot maken van haar diepste gedachten door hem haar gedicht Die Kind voor te laten lezen. Hij stemt toe, maar reageert na afloop allesbehalve betrokken en keert zijn dochter in emotionele zin de rug toe. In deze scène had Hauer, als Jonkers vader, nog verder moeten gaan dan hij hier doet, maar hij heeft dat principieel geweigerd. De acteur kon zich niet met de handelingen van deze vreselijke man verenigen. Dat lijkt vreemd, Hauer heeft immers wel meer vreselijke mannen verbeeld op het filmdoek. Het feit dat deze man echt bestaan heeft, maakte het onverdraaglijk voor hem. Dit is een echt monster en daarom heb ik het heel moeilijk gehad met de film. Waarschijnlijk is Hauers persoonlijke 11

worsteling de film alleen maar ten goede gekomen, want zijn acteerwerk is geweldig. Zijn ijzig koude gedrag jegens zijn dochter, zijn sarcasme en cynisme, het is een vreemd genot om naar te kijken. Vooral zijn scènes met Carice van Houten zijn onweerstaanbaar, met een voelbaar spanningsveld – met een combinatie van weemoed en woede – tussen vader en dochter. Truus Lodewijk

COLLECTE STICHTING OPLEIDING ACHTERSTANDSJEUGD INDIA Het bestuur van deze stichting zetelt in Nuenen en werkt samen met de Paters Norbertijnen te Heeswijk-Dinther.De stichting beheert 3 huizen in India, waar plattelandsjeugd wordt opgevangen, onderdak krijgt en een opleiding volgt. Dit alles om te voorkomen, dat deze kinderen zonder goede opleiding naar de stad trekken en daar afglijden naar crimineel gedrag of prostitutie. Of anders gezegd: jeugd kansen bieden om zichzelf te ontwikkelen naar een toekomst met meer mogelijkheden. Dit project wordt twee keer per jaar vanuit Nederland bezocht. De Diaconiecommissie

SPIRITUALITEIT VAN TOEN EN NU DROEFHEID EN VERTROOSTING In 1855 vertaalde predikant W.C. van der Pot een werkje voor gelovigen, die een dierbare hadden verloren, onder de mooie titel “Toonen van Droefheid en woorden van Vertroosting”. In het jaarboek van de Nederlands Maatschappij van Letterkunde van 1891 staat een uitvoerige biografie van deze predikant die zich vooral bezig hield met de uitgave van stichtelijke lectuur en ook bekendheid heeft verworven als literator. Hij valt te rangschikken onder de vele dominees uit de 19e eeuw die met vaardige pen de gevoelens van smart op rijm brachten. Deze stijl van deze dominee dichters vindt vandaag de dag weinig waardering meer, maar zij bedienden met hun poëtenambacht een vraag van de markt. Aan zijn taalgebruik zou men kunnen aflezen dat van der Pot het Réveil van Groen was toe gedaan, maar schijn bedriegt want hij was een bedienaar van de remonstrantse gemeente in 12

Rotterdam. Bij remonstranten van de 19e eeuw is men snel geneigd te denken aan rationalistisch ingestelde theologen die het oude geloofsgoed wilde afpellen om hierin vooral ‘de redelijke kern’ terug te vinden. Maar het optimistisch Verlichtingsdenken dat een gelukkige toekomst van groeiende welvaart met uitbanning van onwetendheid, oorlog, ziekte en armoede voor zich zag, had de geesten in Nederland nog niet algemeen voor zich gewonnen. Het is nog aan de vooravond van de industrialisatie. Cholera en T.B.C. waren nog wijd verbreide volksziekten. In 1855 was de levensverwachting van een nuljarig kind van het mannelijk geslacht 33,2 jaar, die van een vijfjarige 46,7 jaar. Onder ‘normale’ omstandigheden lag de levensduur van de mannen rond de 38 jaar en die van de vrouwen rond de 40; in tijden van epidemische ziekten konden echter afwijkingen naar beneden optreden van tien jaar. Kortom, midden in het leven stond de dood als een harde realiteit. Als een genealoog de registers van de burgerlijke stand van die tijd bestudeert ziet hij hoeveel kindertjes in hun prille wieg reeds stierven. In de tijd van de romantiek heeft men er behoefte aan om bij de dood en de dierbare overledenen te verwijlen. Men moet ondanks het taalgebruik oppassen voor de makkelijke beschuldiging van een Christendom dat louter “diesseits” (aan gene zijde van het graf) georiënteerd was. De volgende willekeurige citaten kunnen er aanleiding toe geven. ‘De aarde is een oefenschool, hangt dan uw hart niet aan de bedrieglijkheid van de wereld’. ‘Het bezoek aan het graf van een geliefde dode is een herinnering aan de wisselvalligheid der dingen en de hardheid van de menselijke lotgevallen’. ‘Niets is zekerder dan de dood en niets is onzekerder dan de ure van dien (mors certa hora incerta)’. ’Denkend aan Golgotha wijkt het aardse en zinnelijke van mij en mijn droefheid wordt droefheid over de wereld, droefheid over mijn volmaaktheid en zonde maar tevens heilig verlangen naar het onvergankelijke.’ ‘Pasen is het feest van de opstanding. De aarde is te klein en te vluchtig dat we voor een korte vreugd het eeuwige zouden kunnen vergeten. In het verheerlijkte leven na de dood zullen we herenigd worden met onze dierbaren. Alleen door de gedachte aan Gods liefde vinden wij de rust in alle levensvragen.’ ‘De mens is een pelgrim en vreemdeling op aarde, die zich maar al te vaak laat verleiden door de aangenaamheden van de weg die hem toelachen. De graven van onze geliefden geven ook verzachting voor onze smarten.’ Etc., etc. een oneindig aantal variaties op één thema.

13

De tijden veranderen en wij met hen. Alles uit het leven halen, in de zin van optimaal genieten, is het dominante probleem geworden, mensen die dat niet lukt zijn loosers. Wij denken en voelen anders over de dood, maar dit mag natuurlijk nooit absoluut gesteld worden. Ook vandaag de dag verschijnt een ontelbaar aantal boekjes over rouwverwerking, misschien omdat er meer te verliezen valt en ieder verlies als een schending van een recht gezien wordt. Is een overlijden van een kindje nu een traumatische ervaring, de negentiendeeeuwer ging na de begrafenis van een kindje 's middags weer aan het werk. Arme boeren begroeven de lijkjes als het zo uitkwam clandestien omdat zij de kosten van het delven van een grafje op het kerkhof niet konden betalen. Ook het taalgebruik is veranderd. De uitdrukking ‘een verheerlijkt lichaam’ zegt velen niet veel meer. Nu worden kinderen getroost met het beeld dat hun gestorven opa een sterretje geworden is of als oma heel aardig is geweest misschien wel een engel. Op het eerste gezicht een bizarre gedachte, maar het is een niet te bevatten mysterie dat er in het universum nog altijd meer sterren te tellen zijn, dan er ooit mensen geleefd hebben. Het leven wordt nu meer als ‘jenseits’ geduid omdat door de groeiende welvaart het leven met een economie, die draaiende gehouden moet worden door te consumeren (hoe dan ook, wat dan ook) een stuk aangenamer is geworden. Door de secularisatie is het hemels baldakijn, als een overkoepelend zinsgevings-systeem vervaagd. Nu verdringt men in bepaalde kringen de smart over de dood door vrolijkheid en een opvallende originele uitvaart. Maar wat is een begrafenis vol jolijt zonder droefheid anders dan het overstemmen van gevoelens? Buiten dit leven is er geen zin te bespeuren! Zolang wij er zijn, is de dood er niet en wanneer de dood gekomen is, zijn wij er niet meer, zei Epicurus al. Treuren is dus futiel. Christenen zien het anders, vroeger en nu. Het boekje van de remonstrant Van der Pot wilde troosten in de tijd van de Romantiek met de kerkhoven vol treurwilgen, afgebroken zuilen en treurende engelen voor de rijken en een vergankelijk houten kruis voor de armen. Door de uitgever van het boekje was in het omslag een luikje uitgespaard waar een haarlok van een geliefd persoon opgeborgen kon worden. Heel bescheiden als men de hedendaagse catalogi van smakeloze uitvaartmemorabilia voor personen en dieren bestudeert. Een bewijs te meer dat ook nog onze tijd vol is van sentiment. Mensen vinden de troost niet meer in het funderende Zijn [God] maar in de belangstelling van anderen en in vooral positief blijven denken. Religie als het zoe14

ken naar verbinding lijkt het af te leggen tegen de spiritualiteit als de zoektocht naar het ik, hetgeen overigens niet noodzakelijke een tegenstelling hoeft te betekenen. De troostboekjes van nu zijn vooral egodocumenten, die laten zien hoe dapper mensen met hun verdriet en smart omgaan. ‘De Toonen van Droefheid’ van Van der Pot bood gelovigen steun door te verwijzen naar een aan de wereld overstijgend perspectief. Harry Raap

Aan de binnenzijde van de kaft is een luikje aangebracht om een haarlok van een dierbare overledene te bewaren.

BERICHTEN UIT ZUID-LIMBURG Adres secretaris Kring Zuid-Limbug: M.W.Hollander, Ellecuylgaard 46, 6227 EA Maastricht, tel. 043 311 77 56 en 06 237 697 53 e-mailadres: [email protected]

15

Eenheid in het nodige Vrijheid in het onzekere In alles de liefde

KERKDIENSTEN Zondag 31 mei, 10.30 uur Gemeenschappelijke dienst met de Protestantse Gemeente GeleenBeek-Urmond Voorganger: ds. A.N. Verheul Protestantse Kerk, Raadhuisstraat 28, Beek

LANDELIJK NIEUWS ONTMOETINGSDAG VOOR OUDERS EN KINDEREN Welke bijbelverhalen kennen we nog? Wat doen we er mee nu we ouder zijn? Wat willen we doorgeven aan onze kinderen? Op 31 mei 2015 ontmoeten ouders elkaar en gaan met Bas van den Berg in gesprek over deze en andere vragen. Bas van den Berg is lector identiteitsontwikkeling op de Marnix Academie in Utrecht. Hij promoveerde op het onderwerp ‘Dialoog en verbeelding’, over hoe kinderen in staat zijn betekenis te ontdekken in hun interactieve kennismaking met religieuze verhalen. Welke speelruimte en stimulans kunnen ouders hun kinderen geven om zich te ontwikkelen in verbeelding en dialoog rond verhalen? Programma 11.30 uur Ontvangst, introductie thema, aansluitend lunch 13.15 uur Interactieve lezing voor ouders door Bas van den Berg; voor kinderen is er een eigen programma o.l.v. Essemie van Dunné, over het verhaal van Jona 16

15.00 uur Vervolgprogramma in groepen, afgesloten met een presentatie door de kinderen 16.00 uur Afsluitende borrel Gegevens over de dag: Datum: 31 mei 2015 van 11.30 – 17.00 uur Johanneskerk in Amers foort Kosten: € 20 per gezin, of volwassene € 10 / kind € 5; tot 4 jaar gratis - er is kinderopvang Organisatie: ds Alke Liebich (predikant Johanneskerk) en Japke van Malde (coördinator jongerenwerk) Informatie en opgave: [email protected]

PERSIONALIA ZUID-LIMBURG Van vriend lid geworden: de heer H. Bos, Burgemeester Mannenstraat 71, 6361HW Nuth.

AGENDA EINDHOVEN * betekent: bijeenkomst in de kerk, Dommelhoefstraat 1A, Eindhoven mei zaterdag 2 20.00

Toneelkring Let op: inleiding om 19.15 uur

zie pag. 6

dinsdag 19 * 11.00

Remonstrants Vrouwencontact

zie pag. 6 en 7

donderdag 21 * 12.15 Mannenlunch, inlichtingen de heer J.D.B. Veldkamp, tel. 040 243 1753 woensdag 27 * 20.00 Leesgroep FAUST

zie pag. 7

vrijdag 29 * 16.00

zie pag. 7 e.v.

MIHL Filmfestival 17

KERKDIENSTEN EINDHOVEN Op verzoek kan er tijdens de dienst op zondag voor kinderopvang worden gezorgd. Vooraf een telefoontje naar ( 040 241 1992 ) is hiervoor voldoende. 26 april 11.00

Ds. M.F.C. Junte en AVONDMAAL mevr.ds. Y. Hiemstra, Dokkum met lunch en lezing na afloop collecte: Eigen Diaconie

3 mei

de heer P.W.A. Overdiep, Bussum collecte: Eigen Diaconie

11.00

10 mei 11.00

Mevr. prof.dr. C.M.G. Berkvens-Stevelinck collecte: Jeugd India

17 mei 11.00

Mevr. ds. W. Tinga collecte: Jeugd India

24 mei 11.00

Ds. M.F.C. Junte collecte: Jeugd India

31 mei 11.00

Ds. P.K. Pilon collecte: Jeugd India

PINKSTEREN BEZINNINGSDIENST

Wie niet naar de kerk gaat, kan aan de collecte bijdragen door overmaking van een bedrag op rekening NL 03 ABNA 047 18 46 724 ten name van Remonstrantse Gemeente Eindhoven onder vermelding van het collectedoel.

18

REMONSTRANTSE GEMEENTE EINDHOVEN KERKGEBOUW: Dommelhoefstraat 1A, Eindhoven, tel. 040-2442 393 PREDIKANT: ds. M.F.C. Junte Adres: Lage Gouwe 114, 2801 LK Gouda tel. 06- 2185 9121; e-mailadres: [email protected] SECRETARIAAT: Mw. M.J. Teunissen, Tourslaan 31, 5627 KW Eindhoven, tel. 040 248 4280 e-mail: [email protected] FINANCIËLE ADMINISTRATIE: J.G. Sander, Jan Stuytweg 4, 5624 KV Eindhoven, tel. 040 243 3221 e-mail: [email protected] REK.NR. NL 03ABNA 047 18 46 724 ten name van Remonstrantse Gemeente te Eindhoven KRING ZUID-LIMBURG voorzitter: H.W. Overbosch, tel. 043-3210 625 secretaris: M.W. Hollander, tel. 043 311 77 56 en 06 237 697 53 penningmeester: J. Muysken, tel. 043-3500 309 LEDENADMINISTRATIE mw. J.I. Meijer, Pietershoek 12, 5503 XA Veldhoven, tel. 040-253 5082 e-mail: [email protected] (adreswijzigingen aan dit adres sturen!) VENSTERS OPEN REDACTIE: Mw. A.Leunis, H.Raap en mw. F.A.W.I.Wijnheijmer-Kuiper KOPIJ uiterlijk de 10de van de maand zenden naar: Braambes 2, 5708 DB Helmond (tel. 0492 524 904) of per e-mail (via een attachement): [email protected] tevens zenden naar [email protected] en [email protected] Voor Zuid Limburg naar: J. Muysken, Laan van Brunswijk 79, 6212 HD Maastricht, tel. 043-3500 309; e-mail: [email protected] ABONNEMENT: € 20,00 per jaar (voor leden en vrienden gratis); digitale versie kan gratis worden toegezonden. Overmaken op rekening NL 03 ABNA 047 18 46 724 ten name van Remonstrantse Gemeente te Eindhoven o.v.v. Vensters Open. 19

Afzender:

5613 EL 1A

20