Twentse Taalbank
Twentse Taalbank
Koos van-n Sikk-n-boer
LAATE OOGST
1984
Uitgeverij van de Berg Enschede
Twentse Taalbank
VOORWOORD
Bij de teruglopende conjuctuur zijn de laatste paar jaar uitgaven in de streektaal in mindere mate op de markt gekomen. In kringen die de eigen moedertaal uit deze
streek ter harte gaat wordt dit zeer betreurd. Juist
publicaties
in
de
dialecten
van
Oost-
Nederland .helpen mee haar in stand te houden. Onze
nieuwe
uitgeverij
heeft
deze
geluiden
verstaan en wil hieraan in eenvoudige
maar
verzorgde vorm tegemoetkomen. In haar serie STREEK EN TAAL wil zij ook
publicaties op dit gebied brengen. Het eerste deeltje hebt U nu in handen, enige anderen zijn in bewerking en zullen hopelijk spoedig volgen. Wij hopen, dat U dit waardeert, ook metterdaad, en
wel door deze boekjes te kopen, voor U
•
zelf of om ze ten geschenke te geven. De uitgever.
Twentse Taalbank
STREEK EN TAAL REEKS
Deel 1. Koos van-n 5ikk-n-boer: Laate Oogst
In voorbereiding: Deel 2. Karel Olthuis, Uske Fuske 5troo Deel 3. Jan Bosveld, Moje Mieke
Twentse Taalbank KEENDER-TIED
1
Wie hadd-n de tied wa weer mooi verdaon, mien breur en ik. t Was laate wodd-n en dat zol wa weer n skoe-r op de but gemm-n, ma wat zol-t, daor waar-n wie wa an wèènt. Met mie-n breur bedoel-n ik oons Jan, dee net boom-n mie was (ik har de nog zes, dus daorum). Wie kwaam-n van de Textielskool en dee lag midd-n in de stad, en umdat de moor zo bang veurt bombadeer-n was muss-n wie op-n draf nao hoes hen komm-n as de skool oet was. t Was teng-n de Kèstdaang-n, 1942, en t vreur a dat t kraak-n en de weend bleus oons haost oet-t jeske. Oe moor har oons de ribb-n nummet, dat as de een wegwèèj-n, wie ze weer op de plaats kon-n zett-n. In plaats ·dat wie met disse kaalte noe gouw naor hoes hen ging-n, bleem-n wie ook nog zo laank as meugluk was hènlaaks de straot gengel-n en dat in disse kaalte. Honger hadd-n wie nig, waant wie waar-n nao de Etskool wes. 000 hadd-n wie skolleke-trapp-n doon, prebeer-n of wie nig deur ties konn-n zakk-n. Wie hadd-n nog bie de Ouutske kekk-n of de niks te rats-n was wes, en daornao nao t Statsjon, um heel opvall-nd, sluupstett-nd nig op te vall-n, wee-j wa, keender-verstaand. Wie hadd-n spints of de gin koll-n-waangs stonn-n, dee as wie snac hts konn-n striets-n. Wie hadd-n de a verskeind maol-n snachs achter de wagon-raaj-n ling-~ te skuul-n as de Moff-n op oons skott-n, aw ant koll-n jatt-n waarn.
7
Twentse Taalbank As t doonker wodd-n ging-n wie op pad, met de bokk-n-kààr, de Veèldkaamp deur, dan waa- j de zo. Dan kreup ie de spoor wal op töt oonder de wagoons, maak-n de zakk-n vol met kooks en leet-n dee dan van de spoor wal ro11-n waor de moor ston te wocht-n dee ze dan in de bokk-n-kààr dee. Wat hef dee· dee jaor-n de wat ofslept met heur tien blaang-n, de mansleu waar-n of nao de Mof henslept of oondeduukers. Dus de vrouwleu moss-n alns doo-n. Jao, en zo waar-n wie naor hoes hen stroe-nt. Bie spoor-Zuud, an de Hoksbergerstraot, hadd-n wie nog nao t Vlak kekk-n, (luchtofweergeschut) met de bek los hadd-n wie staon te loeren nao dee Blitsmeedel dee dee dinge bedien-n moss-n. Blitsmeedel neum-n ze dee wichter, ma bie oons int hoes neum-n de vaa en de moor ze ofteziers matrass-n. Wat metrass-n waar-n wuss-n wiew wa, geblokt zakk-n goed, heel groot, en dee wodd-n dan vol stopt met heu-j of stro. En noe stonn-n wie oons of te vraong-n hoo of ze wa dat heu-j of stro in dee vrouwleu drin kreeng-n. Oons Jan meen-n dat ze dat wa op zol1-n vrett-n, ma ik was de meer veur dat ze dat met-n bezzemstel zol1-n doo-n. 0, gààl-n keendertied, noe weetze-t in de bewaarskool wa better. Dee Blitsmeedel begun dat gegloep van oons te verveel-n en dao stonn-n ze te skèèl-n: Huow ab, verdamte Ho11änder, Houwab. Gekke griet-n, Appie was geels nig bie oons, mien breur heet-n Jan en ik was Koos, en weurum zol1-n wie Appie houw-n, wie kenn-n hem ja nig. Jan en ik an de kuierlatt-n trekk-n, doo wie n èènd weg waarn he-w ze oetskààl-n, rot Moft-n, rot Moft-n, soldaot-n-matrass-n.
8
Twentse Taalbank At ze oons in de tengels hadd-n kreng-n hadd-n ze oons de pèèls vol houw-no Wie veul-n oons echte hèèld-n, Jan en ik, en wie ma kiekk-n of de gin oondergroondse oet de groond kwam dee oons n medalje zol gemm-n, veur zovöl lef en mood. Bie-n dikk-n steen op-t Patmos bi-w weer gewoon gaon loop-no Ma noe kwam de n aander probleem, wie moss-n nog nao hoes hen en dat was t slimste. t Zag de nig zo best veur oons oet, zol de moo bie bakker Bus staon, of was ze int hoes? Dat maak-n heel wat oet, was ze in hoes dan kreeg ie meender op-n balg asdat ze bie bakker Bus was. Was ze bie Bus dan was de weg völ langer. t Grappugge was, daw nig op de but kreeng-n urn dat wie te laate waar-n ma urn dat ze blie was daw heelhoeds weer in hoes waar-n komm-n. Begriep ie disse logika, ik nig, ma wie waar-n de tevrèew met. Ma noe wast dat wie de wat an doo-n mossen. Gons Jan wus wat, hee zol laanks smid Leppink gaen en ik oower de Hoksbergerstraot, laanks bakker Bus, dee gloepput. Hee meen-n dan krig de ma een van oons op de ribb-n. En jaowa heur, mooder ston wa bie Bus te wocht-n. t Eerste wat ze zèè was, "waor is oons Jan." "Weet nig ma." "Was hee dan nig bie oe, bin ie dan nig saam-n naor hoes hen-gaon?" De moor eere stem kloonk huulerug. "Jao ma hee is..... " wat zol ik zeng-n, ik kon oons Jan toch nig veur de deur driett-n, hem verraoj-n. "Jan hef-n aander~' weg nomm-n.... ," wieder kwam ik nig, de eerste pleer ha-k a te pakk-n. Ik zett-n de strot los ofdat ze mie wa dood ant houw-n waar-no
9
Twentse Taalbank
Daor gingt opt hoes an, veer stapp-n loop-n, n watse an de oor-n, veer trad loop-n n watse an de oor-n, ik bulk-n as n koo. Hoo hadder aj jank-n, urn zo zachter wodd-n de klets-no Too wie int hoes kwaam-n was oons Jan a daor, t eerste wat de moor vreug was, hoo laank hee a int hoes was. "A-n heele tied ma, vraog ma an de klèèn-n Ma." Wat n gloepput, dacht ik, za-k hem verraoj-n, ma dat was ook zo wat, dan kreeg ik n spier op de but van hem, en dee verrekte klèène blaang-n heel-n de kop ook too, dee waar-n ook bange. No, daor kreeg ik veur dree stuuver de bie, de bààm-n op, dat koonk nig wissel-n, bie lange nig, ma Jan wodd-n de oorn ook laank trokk-n, um dat hee nig op mie wocht har. Kiek zo dee de moor dat bie oons int hoes, "dan kr ie- j ook ginne stiefkeender", zèè ze dan. En ik ma prakkezeer-n hoo ik oons Jan te pakk-n kon-kr ie-ng-n, ma dat is n aander verhaal.
la
Twentse Taalbank
Pathmossingel met dikke steen. 1920. (Gemeente archief no. 168)
11
Twentse Taalbank 2
NOE HE-K HEM TE PAKK-N
As wie smons nao de Textielskool ging-n, leep n wie deur de Vèèldkaamp, Bleekerstraot, Niejstraot, Emmastraot, Zeek-nhoes, Textielskool. En wa-k oe 'noe vertel was veur dat de vèèldkaampstraot wed bombadeerd. t Was begin Februari, t vreur dat t kraak-n, dus op-n draf nao skool hen. Noe har oons Jan aalt de gewoonte, ä wa dree wekken laank, bie de zölfde leu op de stoep te driet-n, precies op-n drèèmpel. Waorum hee dat dee weet hee noe nog nig, en too wus hee t ook nig., ma t was noe eenmaol zo. t Was net of hee t èèlk-n morng-n opheel, ekstra opheel, elk-n dag. Ook diss-n moorng-n weer, wie waar-n nog nig bie de Sint Jaanskèèrke of hee begon weer, "Ik mot driet-n as-n beer", zèè hee. "No, doo dat dan hier naost de kè.èrk, op t laand, dao zut oe gin mèèns". Ma nee, hee mos weer en zol weer in de vèèldkaamp oet de boks. Ik har mie ä wa is bedach dat hee vandaag of moor-ng-n n spier op de but zol krie-ng-n, as den kéé-l dee daor woon-n hem in de poot-n zol krie-ng-n. Dee hadd-n t toch ä wa mèèrkt at ze de veurdeur oet gung-n, ma ja wat-t zolt, hee was de baas en ik zien-n klèène breur, hee zolt wa better weet-n, as ik dach ik mie zo. Op-n draf gungt nao de Tweede Vèèldkaampstraot, t was verrekte koold en t vreur dat-t kraak-no Hoo laat zolt wèè-n wes, zeu-m-n uur of zo wat. Oonderwegs zèè Jan teng-n mie
12
Twentse Taalbank dat ik op mos pass-n dat gineen an kwam, en dat he-k daon, eerluk waor. Bie dat hoes was alns nog duuster, ik ston an de aandere zied van de straote, ik was toch nig gek, moj ma nig geleu-m-n. En dao gungt weer los, jas oet, ooweral nao benee, bokse van-t gat en daor zat Jan weer. Umda-k an de aandere kaant van de straot stun, koonk alns heel good zee-n, zag de gedienkes an de kaant gaon en iemaand nao mie kiekk-n, ma ik zèè niks, "Jan dee zie-n best ma". Heel stil en laankzaam gug-n bööm-n t ràemke umhoog, en ik was niejskierug wat de noe wa zol gebeur-no Ik zèè niks, ik har ja nog n appelke met hem te skèll-n, Jan har nog wat te good van mie. Heel veurzichtug heel den kéé-l n groot-n zeenk-n emmer boet-n-t raam, hee woch-n töt Jan zien-n ooweral weer an had en too drèèj-n hee den emmer urn. t Was n gool-d-n skot, midd-n in de roos, Jan was nog natter as nat, t dreef hem oet de bokse-piepp-n, drie-f-nat. Ik wed dat dee leu de heele wek op den emmer hadd-n daon, van beide wat. Ik kan oe nig vertell-n hoc of hee stoonk, ma n beerput was de n parfummurie bie. Den man skreew-n oons nog nao dat hee oons de ribb-n een veur een te kwetter zol houw-n aw dat nog eenmaal weer zoll-n doon. Wie waar-n met n rotgaank de straot oet, dat köj oe begrie-pn en wie waan nog nig de hook-n urn of Jan ziene ooweral was a bevroor-no Hee leup blouw an van de köölte en renn-n zo stief as n plaank nööst mie ve-cHan, hee stoonk 1 as n otter, de taa-n dee klapper-n hem zo, dat hee mie nigees oet skèèl-n kon. Wie wuss-n wa dat hee antrenn-n mos blie-m-n,
13
Twentse Taalbank as hee gin longontstekking wol krie-ng-n. In volle draf gungt op de skool an, nao hoes dur-m-n hee nog nig, de moor har hem t vel oower de óór-n haalt. In de skool woll-n ze hem nig in de klas hemm-n, umdat hee stonk as n kieppeltönneke. Hee mos in de kèèlder bie de verwar-ming zitt-n daan kon hee meteen dreung, wat look ma good was aanders was hee mooi ze k wodd-n. Ma ja, wel nig löster-n wil, dee mot ma veu-l-n. En Jan mos nog meer veu-l-n dat was wa wisse. Wat hef mie den dg laank duu-t en ei-ndluk was de skool oet, ma noe wol Jan nig met nao hoes hen, hee wus ja wa wat hem zol bleu-j-n. Ik har haost, zo ie mie, zo ik die, den zol wa veur dree stuuver krieng-n; dree stuuver?, dat wodd-n wa twee kwat jes! Ma Jan mus wa met mie met, as ik veuroet ging dan wus hee nig wat ik allemoal zol zeng-n, dus mos hee wa bie-mieblie-m-n. t Is een van de laankste gaank wodd-n dee hee ooit hef maakt, ma t was toch zien-n èèng-n skuld. Wat wie wa nig oet hebt dach oonderwegs dat hooI ie nig veur meug-luk, en t slimste was, wie konn-n nig leeng-n. Moo kon an oonze "Posszegels" zee-n of t waor was of nig. Mie duch dat t t beste was urn te zeng-n dat hee bie vrömde leu hen driet-n was wes, en dat hee met t kieppeltönneke urn was vall-n. Ma dao wol hee nig an; dan mus hee t zölf ma weet-n, dan koonk hem ook nig meer help-n, hee redd-n zich ma. Too wie achtert hoes kwaam-n zag de moo van wiet-n a dat de weer wat an de haa-n was. Jan bleef boet-n, wie hoom-n a niks meer te zeng-n, ze ston a achtert hoes. "Wat hej noe weer bie de hakk-n had", was t
14
Twentse Taalbank eerste wat ze zee. "Jao kiek", zee Jan, "dao was n vrouwen dee hef n emmer leug-smett-n, precies doo wie de laanks leep-n, Koos kon nog net wegspring-n, ma ik kreeg alns oower mie hen. Huul-n-d ston hee dao te stink-n, waant huul-n konn-n wie op kemando,. jonge, jonge, wat waar-n wie vrogger toch gooje kemedieant-n. Ik zag hoo-as de moo begun te kokk-n van binn-n. "Zoo", zèè ze, "dan mo-j èèm-n t woch-n, dan zal ik dat wief is opknapp-n, dee haal ik de pruuk van de kop of, dee kan wat metmaak-n". "Ie hadd-n wa n longontstekking kunn-n krieng-n". Oonze mooder drèèj-n zichzölf al meer op, "veuroet de jas an en met, ie ook Koos, ie bint de ook bie wes"! Jä, dao stonn-n wie noe, noe hajt skaop ant driett-n. "Wao was dat hej zeg, kom op, met". Jan begun te drèè-j-n,· had zien ma t nig te druk, of ze wa tied had, dat kon nog wa, of hee zich éést wat aanders an mog trekk-n. "Loster is ma, dee leu bint nig int hoes, dao was net alns duuster too wie de laanks kwaam-n zo net, nig waor Koos". Ik dee net of ik niks heur-n, of ik van God gin zoere appel wus. Keek is oonder de fernuusklep, in de askelaai of ik dao gin eer pel kon piepp-n. Laot hee t noe ma zölf oetzeuk-n. "KOOS, is dat waor wat den stinket zeg hef"? "Wie hebt gin hoeswèèrk met kreng-n", zèè ik heel wat aanders. "Ik vraog of Jan lö-g", vreug ze nog nmaol, en ik heur-n dat heur de haa-n begonn-n te braa-n-n, urn mie n watse an de Ep tegemm-n. Jan wocht-n nig of of dat deu~ zol gaon, half huul-nd zèè hee: "dat is alns Koos zien ne skuld, dee hef nig oppast, Koos zol kiekk-n of de ginne
15
Twentse Taalbank leu ankwaam-n, en too hebt dee mie nat smett-n, Koos zol oppass-n". Kiek noe had de moo oons net wao ze oons wol hebb-n, ze kenn-n oons ja, ze wus wa dat de heel wat aanders veur-n draod zol komm-n. Ik wodd-n kwaod, wat n lange glierik, wat-n stoep-nskeitert, hee zol bie de leu veur de deur driet-n en t. mie in de kloomp skoe-m-n, dao was mie den!...n hoop-n te groot veur. Too heb ik is wat oet de deuk doan, van wa n heel jao, dinge dee de geels nig met van doon hadd-n. Too kreeg hee èèm-nt veur Twee Kwat jes oet tèèlt, alns bie halve céént-n. Ma too hee zo op de but kreeg ha-k de a weer spiet van, zoo was dat bie oons. t Slimste mos nog komm-n, hee met noa dee leu hen, netkes zèng-n dat hee spiet har en t nooit meer doon zol. Dat van dee spiet hef hee loog-n, ma hee is de nooit meer oet de bokse wes en zo kwam beumke um zien leunke. Too ze weer trug int hoes waarn mos hee veur straf nao berre, zoonder ett-n, en dat was t alle slimste.
16
Twentse Taalbank 3 SLAOP-N, ETT-N EN SPÖLL-N Aj zoas bie oons int hoes, zon-n groot-n trop aht ett-n woll-n hööl-n dan kwam de heel wat veur kiek-n en t zölfde was t met t slaop-n. As ik noe trug-dèènk an mien keendheid, dan zee-k nog met hovöl meujte de vaa en de moo de èèndjes an-mekaa moss-n knupp-n. Wat hebt dee n zoorng-n had en zich n hoop mott-n ontzeng-n, um oons de heel en netkes de bie te laot-n loop-no Veur de klèèr haj Kleding en Dekking, weej wa, allemaal de zölfde trui-n en boks-n, ie kon-n op de skool net zee-n wel de wat van kreeg. En dan de rottugge sajett-n kous-n, dee kriebel-n en jök-n as de hel, wat waar-n dat rot kreng-no En dan de kotte, lange boks-n, töt op de kuut-n, wat n tied. Aalt n kale kop, met zo-n ponnie, net n ofdäkske, wat zag ie de mangs oet. Zölfs de meestes deed-n de an met, de keender van aarme ooiders moss-n aalt op de leste baank-n zitt-n, dee wodd-n aalt diskremenéé-t, wat heb dee skoolmeestes oons wa is laag neerzet. Ma wa zolt, wie hadd-n n dikke hoet, in oons was n autemaatiese ofweermekaniek inbouwd, dee oons oower alle verneedering-n oet leet komm-n. Gooie oolle tied, an mien reet. Laot wéé-n, goow trug bie oons in hoes, wie hadd-n de wa wil um met mukkaa, alleen a met t ett-n, dat begun 'smorng-s zo; Dree stoet-ns wodd-n in de lèèngte deursnedd-n en dan nog n maal in dree-n, met de teekanne de oowe n paa köó-nkes suuker, tooklapt, volngde pas jèènt en zo wieder, töt ze allemaal bedeend waarn. En zo leep-n wie
17
Twentse Taalbank allemaol met-n pleer stoet op de voest nao skoole, wie wuss-n ja nig better. As de gin brood was dan was de aalt wa n weenterwottel of n plak knolraap aj ma wat in de boek hadd-n, n knie-n wodd-n de ook vet van. t-Is gek ma wie hebt vrogger nooit protesteerd, t was aalt good. Noe t oons zo good geet wod de an allekaant-n protesteerd; ik kan de met de kipse nig meer bie. Bie oons wodd-n de allns ett-n, oonze ààlders waarn gooje psygoloong-n, wel nig wat luss-n dee was zeek, en dee zeek was dee mos in berre, ma wat veur gezoond keend van n jaor of tien, elf geet geer-n in berre, dus wie aat-n allns wat de op wodd-n skept. As de nieje èèrpel waarn dan ging-n dee in n zeenk-n emmer met waate en dan net zo laank met-n kloomp staamp-n töt ze skoon waar-n, ààlle èèrpel dee wodd-n skelt, vief tien kilo. As de pitten of oong-n in waar-n blie-m-n zitt-n, dan kreeg dee ze op-t bod, dee ze skelt har. Ma dat was nig zo vaake, waant t was haost aalt stampot met stampot, dat was t mak-lukste veur de moo. Gek ma wie zaang-n de aalt gezoond oet, of dat deu dee völle rouw kost kwam? En dan dan s-aom-n-s aw nao berre moss-n, dat was ook zon heel spektakel, zes jongs, dree wichter, stel oe dat is veur. De ààlste-n wass-n de jongst-n, een veur een oetkleed-n, met t bloote gat opt aanrecht, waslap nat maak-n, n klets greune zeep de op en dan ma beun-n, wat zeep in de oong-n, dat huul ie da dan ma oet. Ie glimm-n nao de tied as nekkei, wie hadd-n allemaal van dee rooie kopp-n, alleen ä van dee
18
Twentse Taalbank greune zeep. Met de groote wasbeurt was-t nog slimmer, een veur een in de teil. n Groot-n zeenk-n teil was half-vol koold waate, op t fenuus ston n waskettel met heet waate. Bie elk blaag kwam de n hal-m-n emmer heet waate bie. As de een klaor was wodd-n met n stelpenneke de vetlaog de ofskept en kon de volng-de of wodd-n skropt. De lest-n hadd-n aalt pech, as t waarme waate op was moss-n dee zich ma in koold waate wask-n. Ofdreu-ng-n gung met eene haa-n-dook, in de tied dat de vol-ng-de wodd-n wass-n hing dat ding an' de fernuusstang te dreu-ng-n, ie dreung-n wa op in berre. Dan kwam de vol-ng-de zwaore operaasie, de hansopp-n andoon, allemaol de zölmde dinge, grie-s met blouwe streep-n of blouw met griese streep-no Aw s-morngs opstonn-n wodd-n ze oonder de trappe in n oole beddestee kaste daon, en iedern aomend t zölfde taf reel , hansopp-n oetzeuk-n, dat duur-n aalt wa n kwattier , de vaa of de moor dee bèènzeln de wa is deurhen, ma dao was nig völ an te doon. As operaasie hansop töt n good eind was brach, gungt in-n optocht nao boo-m-n, de klèènst-n veurop, de grootst-n t laatst. "Koos kom is trug, kön ie gin weltrust-n zeng-n?" "Willem kom is trug, kön ie gin weltrust-n zeng-n?". "Weltrust-n ma, weltrust-n pa", zo gung dat bie oons. As de een èèng-wies was, wodd-n hee dree-veermaol trug roop-n en bie de leste maal was t, "Nem de karwatse èèm-n met aj noe trug mot komm-n". Dan leep ie zo weer in-t gareel. En dan kwam t mooiste uur va~ de dag. Aw boo-m-n waarn gungt los, wat héb wie dao wa nig oethaalt, onveurstelbaar. Krèèjke wipp-n was t mooiste. Dao ging de oe
19
Twentse Taalbank eene op de haa-n staon, zienne boek op oenne veut en dan prebeer-n ie hem met n smak in t trapgat te smiet-n, wat heb dee klèèn-n wa is n doodsmak maakt, teng-n de muur of t hoolt-n skot tuske de beide slaopkaam' s. Valskeerm spring-n was ook zo was, wie klumm-n dan boo-m-n op t haan-n-hoolt en leet-n oe vall-n, töt (;Ie weer een deur t berre knall-n; wat bi-w de vaake deurhen gaon, twee, dreemaol in de maond was niks. Dan gaf de een de aander de skuld, ma wat wi-j, met dree blaang-n in een berre, met zes-zeum-n jongs op eene kaamer, en dan waarn de dak-kaant-n ook nog skuu-n, dus völ ruumte was de ook nig. Wat hew de wat oflach-n in dee tied, de was aalt wa wat aanders, as de een niks meer wus was de aalt wa n aander dee wat te binn-n skeut. Wie hoom-n oons nooit te vervee-l-n. Zing-n was t leefste wat wie dee-d-n, Willem, Jan en ik konn-n zing-n as leester-kes, twee-dree stemmug, uur-n-laank, de leu blee-m-n op de straote staon te luster-n, echt mooi. De vaa en de moo zaat-n dan. veurt hoes op-n drèèmpel met de naobers e kuur-n, en wie oons ma oetsloo-m-n. En dan zommers, as de zunne de heel-n dag opt asfalt-dak har braand, dan stikk-n wie haost van de hitte, en dan met dree blaang-n in een ber, ie wodd-n haost gaar stoomd. Wie lang-n de um zeum-n uur in, dao gaf t niks. Noe kaankt mie wa begriep-n, dat de vaa en de moo s-aom-ns efkes n paar uur oet den koppel blaang-n oet wol wèè-n. As t te boont wodd-n met-t kebaal, kwam de vaa met de karwatse boom-n, dan kreeg ie allemaol wat op de ribb-n, dat was makkuluk, nig een veur een nee dree te geliek, ieder berre kreeg zien beurt. Dan was-t, ie heb met zie-n
20
Twentse Taalbank all-n te keer gaon, ie krie-gt ook te hoope op de but. Noe was de ook gin oetzeu-k-n an, wel wa of nig wat har dao-n, dus kreeg ie in gemeenskap wat op oe bast en wie waarn de alle tevrèè met. As-t in de weenter kààld was kree-ng-n wie un baksteen met nao berre. Dee hp.dd-n dan eerst n paar uur op-t heete fernuus lèè-ng-n en waar-n zo heet, daj de peut de an verbrann-n. n Kraant de urn hen en dat was oonze kruuk. Dan wodd-n de n zeenk-n emmer nao bàà-m-n daon urn op te piss-n, dan hoo-m-n wie nig nao boet-n in dee kààlte, t huuske was naamluk boet-no Een van de ààlst-n mos dee dan s-mons met nao benee-n nemm-n, dee t lest oet-t berre was komm-n. Ma t slimste was aw broe-ne boon-n hadd-n had, of snett (èrwt-n-soep) dan blaoz-n ie mekkaa haost oet berre, en wel de meeste skeet-n kon laot-n, dee was de skeet-n-koning. En daor lag ie ma te drukk-n en te klopp-n op-n boek, de een flo"dder-n nog hadde as de aander , de luch kà-j dan wa snie-j-n. Hoo of t mangs stunk hoof ik nig oet te leng-no Oons Willem dee nig vaake met, dee bewaar-n ze allemaol en as wie dan haost sleep-n, dan drukk-n hee zien blote gat teng-n t hààlt-n skot an en leet hee ze vleeng-n, dan zat ie rechtop in berre, zo-n kebaal maak-n dat dan, dat dreun-n deurt heele hoes hen, dat de vaa mangs bàà-m-n kwam urn te kiek-n wat de noe weer offebrokk-n wodd-n. t Heele ààle hoes dreun-n de van. En zo was de aalt wa wat aanders. En dan dee vertèèlsels dee wie oons oetdach-n, zo aangstug en bange daw oonder de> beddetiek kropp-n en de nig oonderoet dur-m-n' te komm-n. Oàwer Witte Wie-m-n en geest-n, spook-n en duuvels, van klopgeest-n, dee at ze vief maal
21
Twentse Taalbank klopp-n oe met namm-n nao de Geest-n-brulfte. Dan klopp-n een van oons groott-n op de berrekaant, dan n heel zet wocht-n nog n maal klopp-n, dan laang-n dee klèè-n-n stief van angste oonder de dekke, wocht-nd of hee de viefde maal zol klopp-n. Aj oowerdag wat oet hadd-n vrett-n keek ie saom-ns éé-st oondert berre of de duuvel zich daó nig verstopt har, wat waar-n wie toch dom veur de Oorlog, en wat heel-n ze oons dom, dao moj noe urn komm-n. En dan dee vertèèlsels oower gooie fee-n en tovenaars, wat heb wie de vaa en de moo wa nig riek laot-n wodd-n. Zoonder eerge trokk-n wie n wal op teng-n armoo en honger, de hop op n better lèè-m-n bleef altied niej en wakker. As ik noe nao zon tied trug kiek, bint al dee vertèèlsels oetkomm-n, de vaa is oower de tachtug, de moor oower de vie-m-nzeumtug, beide nog gezoond en kreggel, alle elf keender lèèft nog en bint alle good trecht komm-n, hebt allemaal wèèrk en gezoonde keen der , wat wilt dee oole leu dan nog meer, ze bint völ rieker as leu met n heel-n hoop gèèld.
22
Twentse Taalbank 4 WA5KE-PATTIE
As wie s-mo-ns opstonn-n was gungt In een-n deur nao de götsteen urn oe te wass-n, n knoef brood op de voest, n kom heete tee deur-n haals gott-n en weg nao de skool. Mooder stun bie de deur, keek oe in de nekk-n en oor-n, kam deur de haore en klaor was kees. Wat zolt ook aanders met zo-n trop blaang-n, dat kon ze ja nooit alleen. Noe wolt n maal dat oons Jan zich nig wasket har en hem ä smeert was veur oons oet, en de moor har hem nig nao-kekk-n; "Koos hef oons Jan zich wa wass-n", vreug ze. "Nee ma, hee is zo vot gaon". "Dat zak hem in eenmaol ofnemm-n", zèè ze, en kordaate as ze was smeet ze n haa-n-dook oower de skoolder, n waskelap in de skott-ntuk en daor klabastèr-n ze hen, nao de skoole. Dat zol mie nig ontgaon, daor mos ik bie wèè-n. Oonderwegs kreeg ik nog n watse an de oor-n urn da-k nig zo hoom-n te lach-n en plezéér mos hebb-n. Ma dat veul-n ik geels nig, urn da-k beniejt was wat de moor doon zol, of ze hem wass-n zol midd-n in de klas. De moo ging oower-t skoolplein, de groote deur in en batsken zo de klas binn-n. De hoofdmeester zat met de bek waang-nwied los te kiekk-n, wat zol de noe weer gebeur-n, hee was ä heel wat wèènt van oonze mooder, ma dit was wat nie-j-s veur hem. De moor zèè niks, leep nao de dedde baank wao at oons Jan zat, greep-n in-n nekk-n, trok hem oet de baank met nao-t fonteintje. Be blaang-n zaat-n allemaal met de bek wiedlos te kiekk-n, de meester veurop, dit was mirakels.
23
Twentse Taalbank Bie-t fonteintje wodd-n Jan de kop was ket dat t skoe-m in de roond vleug en ofdreugd dat hem de kop gleu-j-n as n stoo-m-nteske. Too zèè de moo, "hee har zich vanmo-n-n vergett-n te wass-n meneer, en ik wil ze nig sméérrug in de skool hebb-n, ik dèènk dat hee t noe nig meer vergett-n zal". Dao ging de moo weer. In-tv urbie-gaon z'ze nog rap teng-n mie, "en as ie 'Verget te wass-n n maol kom ik ook bie oe, ma dan geet de boks de bie oet". Dat had ze daon ook, wis en waorachtug. Oons Jan zat in de baank met-n dikk-n rooi-n kop, van t wass-n en van skaamte. De blaang-n begunn-n te skreeuw-n en te joel-n, en mien breur wol wa in de groond kroep-no Opees kwam oonze mooder weer met de kop achter de deur hèn kiekk-n, en zèè "Ak oe alle in de oor-n kiek dan bint de meer as de helfte van oe smeer-dodd-ns, zei dat ma teng-n oe vaa en moo". t Was weer doodstil in de klas wodd-n, ze zaat-n allemaol stomverbaasd in de baanke. De hoofdmeester begun n h~el verhaal op te hang-n hoo of oons Jan heel trotse op zien moo kon wèè-n, dat hee zich nig hoo-m-n te skaam-n, en dat alle blaang-n dao n veurbeeld an konn-n nemm-n, en zo dramm-n hee n heele toer vu-dan. Ik was geels nig op-t idee komm-n dat Jan zien moo ook de miene was, zo dramm-n hee de oower deur. t Einde was dat oons Jan de zo trots as n aap bie zat, en wie oons allemaol as vetzakk-n veurkwaam-n. Hee was de hèld van de dag, moch skrift-n oetdeel-n, bod ofwass-n, waate haal-n veur de mees ter, breefkes roond breng-n nao de aander klass-n, waor hee pluumkes kreeg van de aandere meesters umdat hee zo-n beste moo had, ze deed-n net of hee de beste was.
24
Twentse Taalbank Gatdikke wat he-k mie èèrgert den dag. Ma-ja alns geet veurbie, en zo ook disse dag, alleen gek da-j oe alles zo good könt herrinner-n, nao meer as vief en dettug jaor. s'Aom-ns mos hee bie de vaa op-t matje komm-n en dat gung zo: "Jan kom is hier", klets an de oor-n, "wat mo-k heur-n, heb ie oe nig wass-n vanmorng-n?" "Nee pa". "Wol ie n vetklep wodd-n?" "Nee pa". "Zu-j dat nooit weer vergett-n?" "Nee pa". "Zo, en um daj dat zo good weet maj noe veur straf nao berre, weltrust-n Jan". "Weltrust-n pa, weltrust-n ma", Jan of, trap op in berre, punt. Ik lach-n in mien vuuske, ma völ te vrog. "Koos kom is hier". Ow, dao veul-n ik nattugheid, ik kon-t heur-n an de vaa zien stem. "Heb ie vanmoor-ng-n klikt", "Jao ma pa, ma hef mie toch vraogt". "Har ie nig könn-n zeng-n, ik weet t nig ma". Kiek dao haj t weer, aj leeng-n kreeg ie straf, en aj nig leeng-n ook. "Jao ma ik maj toch nig leeng-n pa", prebeer-n ik mie de oet te redd-n, ma dat heelp nig. "Ie majt ook nig klikk-n", zèè de vaa, "ie gaot ook veur straf nao berre". "Weltrust-n Koos". "Trust-n pa". Zo dao stun ik noe met mien leedvemaak, ma ik har toch gin klets an de kop had, 0, zo. Too ik de trappe opging-n laang-n daor n paar weente-wottel, dee har oons Arie de henleg, oons-n aalst-no Dat de zaand anzat was nig slim, dat poets-n ie de wa of an de oonderkaant van de matras, t lèèm-nt was toch wa weer good. Dat oons Jan de eene metkreeg was logies, ze laang-n de ja nig veur mie alleene. Jan en ik waarn de tevrèè met, n wottel is ook ett-n mo-j ma dèènk-n, n peerd is de ook groot en stèèrk van wodd-n. Jan en ik bint ma gaon zing-n, um de vaa te plaog-n, dee met de moo
25
Twentse Taalbank veurt hoes zat. Wie hebt zong-n dat de leu op de straot in de haa-n klapp-n. Ik heur-n nog dat oonze mooder zèè dat wie zukke engelkes waar-n, t zol wat, engelkes met-n leung-n boek. Arie hef oons stiekum wat ett-n brach, met n kom sikk-nmelk, en zo gung diss-n dag ook weer veurbie, aw niks hadd-n kreng-n was-t ook good wes, dao dacQ-n wie nig zovöl bie nao. Bie oons is' aalt leert, tevrèè wèè-n met waj hebt, en nig wa-j hadd-n kunn-n hebb-n, ik geleuf dat daorum keenders oet n groot gezin better trecht bint komm-n as dee waor zede ma een of twee hadd-n. Wie wodd-n völ sosieaaler opvoed as dee aander-n, een veur all-n, all-n veur een, mekaa t lèèm-n zoer maak-n, ma toch te saam-n hàà-l-n. Wie konn-n oons ett-n nig oetzeuk-n, wat de was wodd-n ett-n en was de niks was-t ook good. Aj wat nig luss-n ha j gin honger, ha j gin honger waa-j zeek, en dee zeek was dee mos nao berre. Ma nao berre woll-n wie nig dus wodd-n de all-ns ett-n, zo mak-luk was. dat bie oons. Aj oet de skoole kwaa-m-n was de aalt wa n weente-wottel, n plak knolraap, n botterknol of n ringenet-appel. Dao wodd-n de knie-ne ook vet van, dus wie ook. Aait en paait wodd-n de bie oons nig, dao was gin tied veur. As de een nig in-t gareel wol loop-n kreeg hee n klets an de kop en veur slimmere dinge was de aalt nog de karwatse. Beuke ààwer keender opvoed-n hadd-n oonze ààl-n nig neudug, dat ging vrie oet de haa-n weg. Recht was recht en krom was krom, n midd-nweg was de nig... Oonder-t middag-ett-n wodd-n de alleene deur de vaa en de moo praot. As wie met praot-n
•
26
Twentse Taalbank haj gin honger, dee gin honger had was zeek enz. enz. Dee smakk-n har ook gin honger en dee n skeet leet mos op de doonkere trap zitt-n te ett-n, ma zeuk dat ma is oet met zo-n-n trop blaang-n. AD de taofel zaat-n de vaa en de moo en de grootst-n, as dee wèèrk-n, de rest zat op de groond, nööst mekaa, op eene rie-ge. Wie hadd-n allemaol emalje bodd-n en kumkes, dee ging-n nig zo gouw kepot en iede-een kenn-n zien èèng-n bod en kumke, van de plakk-n emalje dee de of waar-no Aj oe bod leug hadd-n mos ie wocht-n töt de aander-n t etten ook op hadd-n en zo léér-n ie met völ man op-n paar veerkaante meter oe te verdraang-n, ma van dat verdraang-n kwam vaake ook nig völle, wie houw-n oons mangs as aarme duuvel, wat wi-j met acht jong-s. En elk har zien èèng-n wèèrk; de een mos bedd-n opmaak-n, twee man èèrpel skell-n, vief tien kilo. . Twee man sökk-n stopp-n, eene mos kléére oetstukk-n, en dat wissel-n zich staörug of, de een dit en de aander dat. Ofwass-n, de groote waske doon, striek-n en alns wat de in zo-n groot gezin te doon was, deed-n wie, klèène blaang-n. En bin wie dao noe slechter van wodd-n? Nee zeg ik oe. Wie hebt ä heel vrog leerd um de weerde van de dinge te zee-n en te begriep-n. Noe nao biennao veertig jaor wod de bie oons nog ginne snee stoet wegsmett-n en trots oonze welvaart wod miene sökk-n stopt en miene kléére oetstukt, waj wegsmiet bi-j kwiet. Oons is dat ingeboor-n en ingreujd. , Heed-n te daage wod de völ te völ verknoojd en ve-daon en aj zeet wat de weg wod smett-n
27
Twentse Taalbank
vraàg ie oe of hoo laank dit zo nog deur kan gaon, zo good as wie t noe hebt, heft in de heele geschiedenis van de mèènsheid nig wes, ma de is ook nog nooit zovöl verknoojd asnoe. Ik dèènke da-w ä zovöl verknoojd heb, da-w dat nooit meer good könt maak-no Bie oons wodd-n de niks verknoojd, de koffiedik wodd-n ,dreugd en met n skepke nieje koffie de déur weer gebroekt, de kléére wodd-n lostornt en umdrèèjd en weer niej inmekaar zet. As de rechte kloomp kepot was kreeg ie twee leenker an de veut, de wodd-n oet de leenker wat oet de kappe snedd-n en dan gungt wa weer, nao de skoole of de febriek, zölfs hen vrie-j-n. As ie skoone hadd-n dee te klèèn waar-n wodd-n de nösse de ofsnedd-n en dan pass-n ze wa weer. Aj n maol nieje kléére kreeng-n of kloomp, dan waar-n dee aalt twee maote te groot, dan ko-j de ingreuj-n, de kop aalt kaa, dan duurn dat zovölste langer veur dat t weer an was greujt. DEE GOEJE OOLE TIED!!!
Too oons moo nog ginne waskemasjie-n had gung t wasgood in-n teil met waate en dan stun ie uur-nlaank te trampel-n met de veut in dat waate töt de knee deep en ma traampeln. Wat nog nig skoon was gung op t waskebröd, töt aj de vell-n bie de veenger hadd-n hang-no Kiek dat was t lèèm-n van dee tied.
28
Twentse Taalbank
SPREUKEN
SPREUKEN Niks is fantastieser as de werklukheid. De gelukkigste vakansie besteet alleen oet mooie l)l~ène dinge. Filosofeer-n is niks doon wat as wèèrk betaald wod. Völ verstaand hef hee, dee aandern nig löt mèèrk-n hoo völ hee hef. Urn zo leuger de aom-nd
hoo voller de gasten. Onverschillugheid is de vijand van de gerechtugheid. Gèèld is t eenugste wat n vrouw veur zich kan hool-n. Good veurgaon döt meer as n goeie preek.
30
Twentse Taalbank
Twentse Taalbank Aj aalt nao de Hemel kiekt val ie in iedere koe-I. Grote dinge eenvoudug zeng-n is n bewies van innerlijke grootheid. Ie verleest völ tied aj tied wilt winn-n. Verstandug is op tied te komm-n, nog varstandugge op tied te gaon. Dee nog nooit hef wèèrkt weet ook nig wat vermeujdheid is. Aj n moe-s miauw-n wilt 1eer-n, mo-j hem bie de kat in de leere doon. Dee aandren nig verget wod zölf ook nig vergett-n. As ties te dun is mo-j nig gaon skaatsen. Waor t wèè-j-t za1-t stoe-m-n.
31
Aj roe-jt met de ree-m-n dee-j hebt
Twentse Taalbank
kom ie ook veuroet. Dee zich zölf nig vertrouwt hooft nerngs an te beginn-n.
•
I
Dee völ weet zwig völ.
" Oe èèng-n pie-n veul ie t slimste. Dee good kan löster-n vesteet ook meer. t Lèèm-n is net n auto hoo meer aj de instopt hoo meer aj de oethaalt. Dee nooit wat hef waogd mot ook nig klaang-n. t Hadste wod de lach-n urn de pech van n aander . Better dee nig wil as dee nig mag.
32
Twentse Taalbank Onkruud is ook greun. Dee t lèèm-n nemt zo t komt wod nooit te-Ieursteld. Wat de een nig lust vret de aander zich dood in. Waor gin anklaagers bint bint ook gin schuldugen. Aj met drek smiet möj oe zölf nig oondersputter-n. Dee aander-n zwat maakt is zölf ook nig schoon. Wie praot völ ma hebt niks zeng-no Wie heurt wa too ma löstert nig. De wod wa kekk-n ma niks zee-no
33
Twentse Taalbank
Dee zölf nig leer-n wil Kan aander-n ook nig leer-no Dood wee-n is eeuw ig met doo-j-n kój nig lèè-m-n lèèf daor\.lfn met de lèèmtuggen en dat doe-rt mà heel èè-m-n. Aj oe zölf wilt wee-n doo dan gewoon. Aj sprekt de spraoke dee oe moo oe hef leerd dan zeg ie nooit n woord verkeerd. Waoras meens-n zich treft, wod de ook aaltied kletst. Koo verget dat hee kalf is wes. As n boer nig zwemm-n kan ligt t an de zwembokse. Dee teng-n de weend
In
pist,
krig de bokse nat.
34
Twentse Taalbank Wel nig verzoep-n wil mot zwemm-n leer-no Twee man an n vrettenspot, de aalt wa wat vergett-n wod. Dee nig vergett-n kan, kan ook nig vergemm-n. Dee good wil lèèm-n mot de dood nig vergett-n. Dee gin vijand-n hef hef ook ginne vriend-no De duuvel drit aalt op-n groot-n hoop. Lèèf vandaag, morng-n bi-j dood. Dee nig blaoz-n wil mot de lip verbrann-n. t Mooiste van ofschie-d nemm-n is t weer zeen. Leugens hebt kotte been.
35
Twentse Taalbank
Abortus is net as sociale oetkering ontvang-n alles will-n hebb-n, en de niks veur hoom-n te doon. Dee leefde wil ontvang-n,
• kunn-n gemm-n. mot ook leefde Leefde is n tere bIoom hoo better aj ze verzoorgt hoo mooier dat ze bleu-jt. Dee nich weet wat leefde is weet ook nich wao-veur hee lèèft. Dee good is in nemm-n zol nog better wèè-n in-t gemm-n. Waor de vléé-ng-n verdwient zal ginne vêggel meer zing-no t Gerechste van t lèè-m-n is dat wie allemaol dood gaot. As de eerde oet mest zol bestaon zol elke veerkante centimeter vrucht draang-n.
36
Twentse Taalbank Lachen is gezoond, aj zoer kiekt, wèèrkt dree spie-r-n aj lacht, zes en dettug. Laat oe is n maal gaan ie veend vanzölf oe zölf terug. Vrede is niets, dat nooit n mèèns zal kunn-n begriep-n, vrede is onmèènseluk. t Lèèm-n is n anlöp naar de dood. Met de waarheid is t net as met vet ett-n de meeste leu kunt t nig verdraang-n. Dee aander-n kleineert is zölf nig groot. Ie mot heel völ weet-n, aj wilt weet-n hoo weinig aj weet. As de man zich klooker veur komt as Zien vrouw is de vrouw klooker.
37
Wel aalt de waorheid zeg hooft zich niks te herinner-no Dee nig vall-n wil mot in berre bliem-n. Visite gef aalt plezeer, is t nig bie-t komm-n dan is t wa bie-t gaon. Dee zich nog schaam-n kan hef ook nog fatsoen. Veuroetgaank is prachtug, wèès oe alleen eens aower de richting dee aj wilt gaon. As de meens meer geduld har, was de niks onmeugluk. Van oe èèng-n rug weet ie t minste. Aj meent dat alles verloor-n is, blif oe aaltied nog de toekomst.
38
Twentse Taalbank
Twentse Taalbank Echte leefde is as n kèèrs, hee verbraand zich zölf, urn aander-n licht te gemm-n. As morngn de nich was zol vandaag eeuwig wèèn.
39
Twentse Taalbank
Buitenweg 1918. (Foto Gemeente archief no.4058). 40
Twentse Taalbank
GEDICHTEN
MOODERSPRAOKE
Twee jaor bin-k in deenste wes, bie de militeer-n. Twee jaor heb dee dao prebèè-t, mie Hollaans an te lèèr-n. Twee jaor heb dee van mie zeg, ach dat iS,n boer. Ik ging in' en oet de bak, mangs veel dat wa zoer. Den kèè-rl, met ster-n op-n kraang-n was gloep-ns vals op mie. Iederbod vreug hee mie wat, en dan waa-k de weer bie. Twee jaor he-k dat oettehóól-n met mienne Twèèntse kop, twee jaor heb ik platte praot, nee dat gef ik nig op. Mien mooderspraoke heb ik daor aaltied in eere hóól-n. Ik heb aaltied Twèèntse praot,. en leet den kèè-l ma paol-n. t Twèènts dat is mie innegott-n, t was bakk-n in de stoet-n in de gruttemèèlkse pap. Ik kan de nig meer boet-no t-is in de lucht en in mien blood, t-is in de èèrpel vlèèng-n. Ik bin n Twèènt en praot ook zo. En as de Luit zèè, "Ik bin het zat, spreek je moederstaal". zèè ik, "Mien moo dee pröt ook plat, töt oen oddes ginneraal". Ik bin n Twèènt, dat blie-f ik trouw ik blie-f t aaltied praot-n. Mien Twèèntse taal verget ik nig daor kö-j oe op verlaot-n.
42
Twentse Taalbank
Twentse Taalbank AOM-N-D-ROOD As de Zunne in zie-n berre mot hee is nog waarm en groot, dan döt hee éé-st de laampe an, dat neumt ze Aom-n-d-rood. De hemel in-t West-n wod heel laankzaam rood e-kleu-t. Hee trekt dan éé-st zien veske oet en dan is-t gouw gebeu-d. Noe zit hee op de berreraand en hef nog lang gin zin. t Maonke kik hem lachend an, as zeg hee, gao de in. De wolk-n kriegt n gool-d-n raand, deur zienne letste straol-n As wil hee veur oons Mèènske dan de nacht herbie-je haal-no De Wolk-n dekt hem stille too, ziene laampe braand nog zacht. En veur as dee dan oette geet zeengt n voggel goeie nacht.
•
43
j
0, LEEVE GOD WAORUM?
Twentse Taalbank
As ik zo nao oe fotoos kiek, loopt de traon-n mie oet de oong-n. Dan slao-k de kop teng-n de muur, dan veul ik mie bedroong-n. Verloor-n zit, tik hier dan vaak . t verdreet dat vret van blnn-n. A-k an al dee klèène dinge dèènk, déé-j zo guitig konn-n verzinn-n. Ik zee nog hoo-j geboor-n wedd-n. En hoo de juf rouw teng-n mie zèè, t-Is n jong, gefillieseteert, en oe efkes in miene aarme lèè. Hoo blie as maa en ik doo waar-n, dat alles good was gaon, ie rech.t van lief en lee-d-n was, de niks meer mis kon gaon. Dan zee-k weer, hoo-j naor neeng-n maond, prebeer-n te leer-n loop-no Hoo vaak haj gin-n bult an-n kop, aj huul-nd deur de kaamer kroop-no Ik heur dan weer, hoo-aj veurt-eerst de naam van Mamma zèè-n. En veul nog as ie meude was, hoo-jt köpke teng-n mien knee anlèè-n. Ik heur nog hoo-j mie vaak an-n dag, brabbelnd heele verhaal-n vertell-n, Ma en ik kon-n oe verstaon, wat-n aander zèè, kon oons nig skell-n. Ik weet nog hoo-j veur d-èèrste maol van-t nieje fiekske plèèrn. Nao dree daang-n fiets-n ie as-n kèèl en hoom-n-t nig meer te leer-no
44
Twentse Taalbank En ak oe s-aom-ns nao bedde brach, mus ik eerst n leedke zing-no en dan vertell-n van Klaas Vaak en nog meer aand-re mooie ding-no Oenne eugkes ging-n dan lankzaam too, aj sleep-n dee-j vaak lach-no Oen knuuske in mien grote haa-n, zat ik bie oe, halve nacht-no Veer regels stonn-n de in de kraant, t Tiende offer int verkeer. Ma allet gèèld van disse eerd, dee gef oe mie nig weer. n Kèè-l, bezopp-n achter-t stuur, wat veur-n hee onbesoe-sd, hef in één tel, veur lèèm-nslaank, Dree mèènske-Ièè-m-n verwoesd. Dree wek veurwaard-Iuk hef hee kreng-n, dreewek, veur zes. jonge jaor-n. o leeve God stao mie toch bie, en wil toch aandre keender spaor-n.
45
LAATBLEU-J-ERS
Noe-k in de Hèèrfst van-t lèè-m-n bin, deur t raam nao boet-n kiek, zeek in de tuu-n de leste bloom-n staon; Nog efkes, dan is dat ook daon, Ie vraogt ,oe nao de zin. t
De blaare valt, net as mien haor de Hèèrfststoorm brekt de takk-n zoas t lèè-m-n bie mie hef daon, Vaak vall-n, en weerop gaon staon. Zo ging dat jaor nao jaor. En boet-n jäg de wéénd ma deur deur-t leste Sommerbleu-j-sel, op dat t nig meer bleu-j-n zal t blös t weg as streu-j-sel. t Mooiste is t veur jaor dan, ook t veurjaor van t Lèè-m-n. Ze geet alleen te rap, verbleend. Gister-n was ie nog n kéénd, vandaag n ool-n man. En ook de sommer van t lèè-m-n is as de som mer boet-no Te wèènig zun, te völle zun ie maakt oe dik, ie maakt oe dun. En och wat doer-n-t ma èèm-n.
46
Twentse Taalbank
Twentse Taalbank NACHTEGAALS LEEDKE
Stille zat ik jaor-n ledd-n, op-n bènkske bie-t kanaal. Daor heur-n ik de veur de eerste maol, mien-n eeste nachtegaal. Ik was uur-n laank te veute gaon, n Fietse ha-k nog nig, k-har hier en daor wat stille staon, met mien-n èèste wich. k-Heb niks meer zeg, ik was in traans, ik heb zölfs nig f1östert. En zölfs de Dèèrne nigge kust, ik heb alleen ma löstert. Het kloonk zo tèèr, was zo volmaakt, zo eenzaam en toch stèèrk. zo gloep-ns mooi, dit nacht-koncett, ik dach an heemelwèèrk. Ik g-leuf, t-hef uur-n duu-t, dat ik daor heb zett-n. De dèèrn is stille wegge-gaon. Ik was eer glad vergett-n. Ak noe dee dèèrn, mangs nog is zee t Zal de wa nooit meer andèènk-n nao Dettig jaor, n lange tied, ik zal t nooit vergett-n.
47
Twentse Taalbank
,I
Pathmossingel 1932. (Gedenkboek De Volkswoning)
48
Twentse Taalbank
