Twentse Taalbank
Twenterlaancd en -leu en -spraoke
Maondblad
vuur
't Twentse
(OFFICIEEL TIEDSCHRIFT VAN 'N TWENTSEN
1957
~
1958
- No. 9 ~ 2e Jaorgang 1957
SC HRIEVERS
volk
Twentse Taalbank
Er ke nd e Broe der ij
.. DE EIERBOND"
AU TO M O BI E LBEDR I) F
Ievert vitale Hy-Line kuikens DENEKAMP
Telefoon 05413 - 204
Ve ur:
W. Noordegraaf dea ler
o ft.
K eerls- , vro uw leu - en k eend erkleer'n H en ge la
i\1an ufactu ren
Te lefoo n 44 44
9
Be r re en berregood
Wi ' j oew hoe s o pkn a pp'n of oew e n· e?
nao r:
TASCHE
G a o t na or VERSTEEG Dee he£ hierv eur
Oewleu b iejzeundere andach ·,;raoge wiej veur oonze n aa mooie sorterin g MAA NTELS E
Zwatte
de beste verve Molenstraa t 20 - Hengelo (0.)
JAPON EN BOERE f'.. LEENBANK
Tub bergen v e rzorg t a i l e betalingen
Depositorente 3 12 °/ 0
Spaarrente 3°/ 0 Tukkers. a i oew eege n be la ng besefr , Kick ie j bi~j V a n Merk stein , wa r de heft V Tum dorp s rao t · He nce ! Ow za _;k ve u r v~ 'ii chti ng. wasm ~ ch!OC S stofzocge r s. elckt r . k lo kken , sc heer a 1=p. enz.
MERKSTEIN
I
Voor medaille, krans. tak of beker. bij ons slaagt U zcke r GROOTSTE SPECIAALCOLLECTIE IN TWENT E
~
~IPPERDASTR. 2a
ENSCHEDE
voo r Heren - en Dam es c on f ec i e NAAR
c ~N~ri~~, E MORSELT I BORNE - tel. 236
I I
SPAARRENT E 3 - ~,1 1 2 0' 0
Boercnleenba nk DENE KA
veGe
VOOR UW
LEVENSMIDDELEN
g11 1ler met zege ls ... g uller m et gu ldens
~P
Op \ • eGc-a rtikelen steeds 10 Oj 0 kor tin g in geldzegels.
Twentse Taalbank WINKELEN IN
ENSCHEDE DE NIEUWE
STAD
ADOLF & PENNINK · de Boekhandel to.
IN
HET OUDE
LA~D
Biej 's ]eve-ns wit en 's ]e vens zwa t Sprekt aait 'n blOmken nog tot 't hart
Bloemenmagazijn ,CORONA'
het pos tkantoor STUDIEBOEKEN, POCKETBOOKS, ROMANS
H engelose straa t 156, tele foon 3238, Enschede
Oonzen vakkennis, Oewleu veurdeel
"OFFREIN"
A. v.d. LEEST
kan et Oew vertelle Grootva veuren a op 'n
RADIO en TELEVISIE
GAZELLE
Oldenzaalsest raat 39 - teleloon 1 0688
OLDENZAALSESTRAAT 33 - TEL. 2602
Voor moet
meubelen gro ot en u bii LANZING
k lein
voor herenkleding
zijn.
't beste bij BESTERS
Beltstraat 26 - 28, tel. 241 6
KOOPT BIJ DE ADVERTEERDERS
van ,TWENTERLAAND" Mede door hun sympathie kunt U elke maand opnieuw weer genieten van U w
LIEVELINGS-BLAD ! ! !
W.
J. BOSMAN en Zn. voor
GASFORNUIZEN • COMFOREN WASMACH INES . CE N TRIFUGES KEUKENUITZETTEN - SOLA ART IKELEN
DEURNINGERSTRAAT 35-37 - TEL. 5205
Pfaff is
af!
GRIZZLY tederkleding AAN DE SPITS
het L2derkledingpaleis DEURNINGERSTRAAT 126
Lasonder's POELIERSBEDRIJF
Het beste op dit gebied! NOORDERHAGEN 1 a
Parfumerieen D ames - en Herenkapsalons Haaksbergerstr. 42 • V• • TeL 2876
H• J d Veer
Oldenzaalsestraat 122- t o. R K. Kerk Twentscbe Fourniturcnbandel
J. W AGELAAR & Zn. Wi llems traat 38 - t el. 5681 - Enschede Het ad res voor klee•·makers- en naaisters-fournituren en gereedscbappcn
ENSCHEDE uw woonplaats BEUNE uw opticien Ziekenfondsleverancier Oldenzaalsestr. 67, tel. 3854
B. G. KLEINSMAN maat- en confectiekleding Mekke lh or 5tweg 100 - T el. 7883
DREBFABL grote keuze boeden berenpetten en jongenspetjes Enschede- Mark! 17 Regelmatig u it voorraad le\'erbaar: betontegels, betonschuttingen, betonkolenkisten, betonputrooste rs e nz. bimsbeton -dakplaten, keerwanden
fa • J• H· Scbuurl.nk
Binnenhave nweg 116 Tel.3009, b.g .g. i810
ZAODHAANDEL
Dalenoord 'n oold
Tukkers ~adres
Oldenzaalsestraat 35
Twentse Taalbank
Sparen brengt welvaart, ook voor U
Spaar mee bij de Boerenleenbank RENTE DIRECT OPVRAAGBAAR SPAARGELD 3'/ 4 %
te
OLDENZAAL ROSSUM WEERSELO DEURNINGEN SAASVELD
DENEKAMP LATTROP DE LUTTE LOSSER OOTMARSUM
Drogisterij Parfumerie
Versteeg Nie11wstraat 20 Tel. 3207 Heogelo (0.)
MERCEDES in ALMELO
BENZ Service
.w
GARAGE GEBR. KEMPERS
Off. agent van Mercedes-Benz voor Almelo, Hengelo en omstr.
Stalen
anti~slip
Traptreden, Trappen en Bordessen
Uitglijden bij olie, vet, ijs of sneeuw niet meer mogelijk. Voor: MACHINEKAMERS en KETELHUIZEN. OPGANGEN naar BORDESSEN · en VERDIEPINGEN, NOODUITGANGEN enz. Nieuwe, zeer Iichte en goedkope constructie. Ook LOSSE TRAPTRE D EN en BORDESPLATEN in elke lengteenbreedteleverbaar. Prima referenties van groot-industrie en architecten. Vraagt vrij blijvend offerte en folders.
DIJKHOF - Hengelo
~
Beukweg 4
Tel. 3480 ~ 3581
Opgerich t 1921. Fabriek van constructie- en plaatwerk ; smeden en algemene metaalbewerking.
Veur weenter, zommer, berfst en lente Gaot ze now nao SPORTHOES TWENTE Sportart. en -kleding veur jong en oold Teigen Flat- Tel. 6411- Hengelo
Odink en Koenderink n.v. Fabriek van Schakelmateriaal Haaksbergen
Twentse Taalbank
Stemminge
Watermol Singraven, D eernka mp. Snee en ies hebt 't moll en ra d in de snel vlo ttende bekke stille za t.
Is weenteraomd - ·n hammonika spolt Ik heure ne duure toosmieten Gelach en gekuier - nen hoond den d'r golt En ne kaore dee rette lt van wiedt en .... 't
't Bint ammaol geluun oet ne weald waor'j van hooldt Mer ik. ik gao allenig en stille Ik veu l mi'j wa t trurig en mangs a] zo oold Ik deanke zo volle - en ik rille .. . . Ik heb dissen dag wat ezoch en ik veund Zo vo l duustere ding' in mien herte Zo heel weanig goods en zo heel volle zeund 0 Heerl helps Dow mi'j in miene smerte! Janna W illemse .
KOPEN BIJ DE SPAR IS SPAREN BIJ DE KOOP 135
Twentse Taalbank
BENTHEM GIF 'N VEURBEELD
Wovol leu wont d'r in Twente? A'j rekkent, dat Eansche d 'r a ile en a! meer as 120 doezend hef. dan kom iej wisse op 'n kwa't van 'n miljoen. Noe kiekt 'ns naor de naobers, de leu oet de Graofschup Benthem. Nog gin honderddoezend inwonders in aile boerschoppen, stadjes en de ene stad Nordhoorn te hoop. Meer toch kont ze in Benthem, wat wiej nich kont! 't ,Jahrbuch des Heimatvereins der Grafschaft Ben theim" (wat nen mondvol!) zut d'r veur 1958 alweer mooier oet dan de veurgaonde ja01·en. Daor kunnen wiej met 'n Twentschen almblak , meer ok met 't ja01·book .. Overijssel" nich tegen an. 't Is nich meer zon beuksken, nee , d'r staot 168 bladzieden teks in en dan hef 't noe veur de eerste mao! 'n anhangsel met foto's. Ok mil'nin staot nog heel wat mooie plaatjes. 'n Letter is luk fien, meer daorvandan steet d'r ok fraoi wat in te lezen. W aor dat ammaol aover geet? Aover de geschiedenisse (vanof dat d 'r nog heelemaols gin Graofschuppers bestunnen tot en met 'n lesten oorlog). aover veugele, munten, adellijke geslachten, aole putten en bakaovens, de leste knipmussen. ne mooie boerenkokke11 met hollaansche tegels en nog volle meer. In 't Benthemse hebt ze aait vol met Holland op eha d. Ze wazzen dan ok nich aileen oonze naobers. meer haoste 'n luk in de £emilie. Daorum he£ dat book ok veur Twente betekenis. Zukke artikels as aover de sch ippersherberge 't Loo, aover de doopvonten oet Benthemer steen, aover 't slot Lage en 't bisdom Utrecht ( van drs. A . L. Hulshoff oet Eansche), hebt a! voort met T wente van doon, meer ok de folklore e n de spraoke ( kon d 'r n ich luk meer plat in 7) zint veur oonsleu van belang. Wiej weelt oonze naobers met dit jaorbook van hetten filseteren, want 't is heel wat weerd a'j zowat hebt. En waorumme hebbe wiej dat noe nich? 'n Schrieverskreenk he£ d'r no e a] zow at 'n jaor met gangs wes. urn 'n Twents Jaorbook te maken. meer 't wol nog nich lukken. 't He£ zik oetwezen , dat 't an 't schrieven nich ligt. D'r zint heel W? t leu in 't Tukkerland,dee 't zik weert in 't veeld of in de olde papieren en dee met ne schriefmesjiene of 'n fotokasken kont umgaon. Daor was bes wat van te maken. Noe klage wiej mangs , dat d'r hier gin oetgewers zint en daor is wa l 'n lu k v a n an. M eer dee leu zint ok in 't Benthemse beteun. En toch hebt ze daor al ja01·en ( seent '53 in disse vorm) eer jaorbook en ok nog ne schriftenriege .. Das Bentheimer Land". Oat kan almaol , umdat ze 'n Heimatverein hebt, waor iedere ne, den van clisse dinge holdt , an metdut.
E iej oons hebbe wiej ok wal verenigings, meer as genog. Veur 't landschap en veur de oudheidkunde ( wal vol meer a s ene). veur de spraoke, de natuur, de textielhistorie en neum mer op. Almaol hebt ze 'n jaorverslag of 'n gestencild blaadjen. Daor staot mangs wa l belan!=Jrieke stukken in. meer 'n hoop leu wet dat geels nich en woo zollen ze dat ok mutten. l ej kont nich aoveral lid van wean. De Alg emene Vereniging Twente is 't totnoetoo nich lukt , meer 't zol toch 'ns zoveer mutten kommen, dat de besturen van a! disse verenigings zich tehoop smiet. Dan zol 't wisse meuglik wean, 't ve urbeeld van 't kleine Bentberner landeken nao te v olg en. 136
Twentse Taalbank
Gebouwencomplex van de N .V. Kon. MKhinefab r iek Gebr. Sto rk & Co . te Hengelo
LECH EN DUUSTER Mevr. Hagreis-Post, He ngelo (0.)
De zunne dee schient er vuur hao st iedereen Alleen vuur de leu nich , dee nooit meer zolt zeen Daor kan hee allenig ziene waarmte an kwiet Mang:s mearkt ze wal 't lech, meer van o zo heel wied Ze gaot op 'n tas duur eer duuster bestaon Nich aans as 't geluud is vuur eer te verstaon Ze luustert vol bliejschop naor d' veugel eer leed Ze roekt er de loch van dannen en 't heed En likt er de hond zacht de baas ziene haand AI zot hee 't n ich, toch veult hee den baand Den baand den oons bliej maakt en 't hette zo waarm Van 'n bleenden of 'n zeende, van rieke of aarm En kan dan de Mooder eer keend nich anschouw' n Toch is eer et kleane wal an te vertrouw'n Zo tast eere vinger a! zeukend in 't roond Ze v indt er et kapke zo krullig in 't bloond. En huult d2n et kleane, zee stelt et geras, Zee drukt et vol leefde stief an eere bas; Want kan zee et zolfde eer keend hier nich been As aandere mooders, dee aaltied kant zeen? En gaf zee eer leefken et mooiste nich met? Et lech in de eugkes - en as 't groot is temet Dan zal zee et wean, dee veur mooder za l zeen Et lech in 't duuster, dat 't keend eer kan been.
137
-,
Twentse Taalbank
I I
www
Pas~ Tunnette
Corsetten en BH's, Brillen Ziekenfonds Levera ncier
SHAG-ROKERS! As zuuver gemengden half zwaoren shag is
SAMSON dubbel in trek DL J.T .Z .
Radio en Televisie Err es - Philips - Blaupunkt
R
ADIO EDEMEYER
EMMAS TR AAT 13, TEL . 367 0 , HENGELO
Geweven Etiketten GEWEVEN NAMEN LETTERS EN CIJFERS GEWEVEN ETIKETTEN
Bandfabriek Buddeke Binnenhave n 28 - Enschede . Mienen man keek bliej En zee tot m iej :
AHREND
,.Yrouw, wat smaakt dee KEEZE f ij n
Dee is wisse wier van KASTELEIN ."
B. J. Kastelein -Boter-en Kaashandel
TELGENFLAT - HENGELO · TELEF . 7266
Oelerweg (bij de klok) HENGELO ~
Puch~,
Ariel-motorrijwielen Lambretta-scooters
Fa.
~
J. H. Bruins &
Zn.
~
modern stalen huiskamermeubilair stalen en houten kantoormeubelen lichtdrukken en fotocopieen
Oldenzaalsestraat 320 · Hengelo (0.)
BLOEMENMAGAZIJN
K. Hunia
&
ln.
Hengelo. Tuindorpstraat 38. Brinkstraat Ja
elk interieur door ons verzorgd, is
"exclusief"
huis en haard woninginterieurs enschedesestraat 11 hengelo
Spiilgood stelt elk keend op pries 't dreumt van 't Keenderparadies A'j wat neudig hebt, iej komt mer heur Ook keenderw agens te kust en te keur. KINDERPARADIJS OOrS Willemstraat 35, Hengelo
G • Fl
Uw adres voor
kruidenier swaren brood en banket
R.K. Coop. Volksbelang U.A. Weemenstraat 14- HENGELO Gegara ndeerde korting 1:0/o op kraidenierswaren
Twentse Taalbank Oons kotte verhaal
Den Hennik sleug ook an 't vetell 'n. En ik mot zeggen: dat kan e! ~ Jao ~, zeg e, ~ ak ter nog an deank, dan mot ik nog lachen . Ik was nog meer nen kotten tied bie 't teneel, in de jeugdbeweging, en dow meuzen wie 'n stuk spollen aower nen heiligen jongenmaot oet Polen, ak good onthaolen heb. Leu, wat was mie dat 'n spu l!! De keplaon har oons et stuk eleerd en ik geleuf al zien leam'n, dat e 't zolf ook in mekaa har zet. Hee har et as 'n drama bedoold, dat lea der wa dik baom'n op, mer ik geleuf nich, dat de leu wa l es eer zo hebt elachen, as bie et spollen van dat drama. D e keplaon har zolf ook veur de supporters zorgt. Veuran in de zaal zat et vol met pestoors en keplaons, en wie veu ln oons deur al dee eerwaarde leu veraltereerd as te too. Antlest en begun dan et spul. Et eerste bedrief s pollen in een van de deftige kamers van 't kasteel, waor den jongenmaot wonnen. Noe kwam daor ne sceane in veur, waorin den jangling de schoon gong poetsen van et pesseneel. Noe mo' j weten dat 'e van adel was, mer hee wol daormet laoten zeen, dat e 't nich hoog in 'n kop har. Mer daor gong et schaopscheer 'n an! Vlak veu r dat dee sceene begeent, nemp den hoesknecht in zien veraltereerdheid de schoon met van 't teneel of en daor steet mie den jongenmaot dree kotten, dree Iangen op dat teneel te kieken as ne hen, dee 't ei nig kwiet kan. De zaal begun a zon betke te rommeln en dat !Ochen den jangling noe nig bepaold bi'j. Opens, daor keump ne fluusterstem va n achter de keliezen vot: ~ Poets oe eigen schoon, suffert!!! ~ Dat fluustern was noe nig bepaold zacht, want tot achter in de zaal was den goeien raod nog te heuren en meteen scheut et hele s pul in 't lachen. Gelukkig har den jangling den wiezen raod
'n Plezeerig drama Op zien Eansche' s veteald deur Bert Mutter. 't Was a wa veer maond elen, dat den Hennik oons har versprokken, dat e met ziene vrouw nen aomd bie oons zol kommen kuiern . Mer wee'w ook zaggen, Hennik nig! Noe nem wie em dat nig kwaolik, want dee jong is de leste tied nog a naa drok. Met zien teneelspollen, zee. Mer noe was 't er dan tach van kommen. Wie hadden ze bie oons in de kokken zitten en den Hennik, den veul'n zik wa daonig op zien gemak en ook Dien, zien e vrouw, leet zich de koffie best smaken. O ch jao; ai zo es op nen zaoterdagaomd bie mekare zit, dan vaa lt er naa volle te praoten. D e vrouwleu dee haolt er nen duftige riddenaosie op nao aower 't kleernspul en aower de zorgen, dee ze hebt met de bossels van jongs en aower 't hoeshaol'n, dat tach zo duur is de leste tied. Wie , maansleu; och, wie hebt wa wat aanders an 'n kop . Wie kuiert 'n luk aower de polletiek en meer van dee dinge. En oonderdewiel stek wie der es ne zondaangse sigaar bie op. Zo geet 't dan he el gemeud'l ik tot de koffie op is en der wat aanders op de tao fel keump . D an veraandert nig alleen et ,decorum", za'k mer zeggen, mer ook de teksten kriegt nen aandern inhaold. En hoo vaker de gleaskes vol wodt edaon, hoo meer zik ook dee teksten veraandert . Mer laot hen! Ai zo es weer aole bekeandschop in de kokken hebt zitten, dan mag dat wa vuur 'n mao!. En zo zatten wie dan plezeerig te kuiern oaw er vrogere daangen en aower al'ns wa'w zo met hadden maakt.
Van den dichter A. Lamm oet Hengel ( rechts op de fato) zal binnen nich al te lang e tied een gedichen beun del oetkommen biej oetgeveriej: , De Twentsche Courant N.V." te Ollenzel. 't Zal ne gapse van de beste gedichen wodden dee 'n Heer Lamm in de jaoren he! maakt. 't Biejzeundere is, dat 't beuske, waorvuur Prof. Heeroma al 'n veurwoord hef schrewwen , in de Vosbergen-spellinge oet zal kommen . O p de foto zee'j wieders in de millen: Dr. A. Rakers oct Nordhorn en leenks: de sc hriever J. Gigengack oet Hengel.
139
Twentse Taalbank
GARAGE DE STER- ]. NASE Off. General Motors Dealer -Vau xha ll - Bedford - Pontiac Modern Doorsmeerstati on ENSCHEDESESTRAAT 134 - 140 - TELEF. 2788 -
HEN G ELO
Fa. J. A. J. STRENGERS & Zonen
Aanoeme r sbedrij£
HAAKSBERGEN, TEL. 297 en 201
Gebr. Kreijenveld
bronbem a ling . grondborin gen , watervoorzienin g en , sa nit a ire installaties, loodg iete rsbedrijf
voor
en Betonbouw
Voor uw vee voeder en kunstm eststoffen Coop. Landbouwvereniging
Tuindorpstraat 48, Tel. 2371, Hengelo
Haaksbergen
Burger~
Huishoudel ijke en luxe artikelen
Spa a r bij de
Boerenleenbank HAAKSBERGEN LANSINKSTRAAT 61
Veur brulften en partieje n
rente van aile di rect 31,4 0 0 opvraagb are spaargelden
Hotel ,' t SCHIP" Boorn
Van ooids bekeand
Kass ier: H H. ROU WEN HORST
Fa. TEN EEKELDER voor prettig zittend schoeisel ENSCHEDESESTRAAT 5 • HENG ELO (0.)
GRONAU Naobers aovcr 'n paol dee oons wat te ve rtellen hebt
HANS HOLLEK AMP Offenba che r Leder waren Spo rtartike le n ADIDAS voetbalschoenen. GRONAU - Bahnhofstrasze 22 O cht r uper st rasze 50
Gronauer eisenhandel export- import GRONAU (i /Westf.) Postfa ch 59 - Tel. 62 1 Spez. Schiffs-Grob·, Stiic k- u. W ildmasz b leche , Pla tienen Beton u . F o r msta hl u. Profiele.
Theodor Terg lane Neu str . 23
Gronau
-
Tel. 383
het H uis voor: -¢-¢-¢-¢-¢-
IJzerwaren, Gereed schappen H uishou delijke Arti ke len S peelgoederen P o rce lei n , Aardewerk K ri sta! en Gl as
De inkoop van HORLOGES is een zaak van vertrouwe n. Klok ken, Byou ter H!n , Z il veren tafelge rei v .d. W i.irte nberg. Met a alw. fa br. W .M .F . (na ast R .K. K.e rk )
Twentse Taalbank Zc haJdcn l'lll op 'n soorl van ligstool prakkezeerd en em ne braanende kaerse in de haan daon . 0 jao; dit mo'k ter nog hie zeggen: den jangling was in een van de veurige hedrieven in 't klooster gaon en daor was e dan noe estorven. De aandere breeders en ook nog nen paotcr-owesten dee ligt op de knee roond urn den dooien jangling hen en bidt 'n luk. Now, ik mot zeggen: et trek wal eem'n, want et wodden muuskestil in de zaal. Mer nig lange. Want daor lekken wat van dat hete kaersenvet op de haan van den dooien en wat dot e? Hee bios heel gemodereerd met de ogen too de kaerse oet en geet weer net zo dood Jiggen of ter niks gebeurd is ...... Wie hebt meteen 't gedien mer tootrokk'n, want den paoter-owerste keek eerst net of e 'n woonder zag gebeuren en dow scheut e in 't Jachen dat e gin woord meer oet kon hrengen . Da t was trouwen s ook nig neudig, want de zaal lea zun betke te kram peeren . Ik kon nog net tusken de gedienen deur zeen, dat op de veurste rie 'j 'n paar eerwaarde heeren van 'n stool of scheuten .. . - Hennik: ie maakt et te boont, jong; ze i ik, oonderwiel mie de traonen aower de kinnenbakken leupen. Ik krieg ter wat van!! - Neg eem'n vol haolen, - zeg Henni k. - D at meuzen wie dow ook wa. En ik bin zo an 't eind. Et leste bedrief. Dat spollen jaoren later, op 't teneel dan. Den dooien jangling hebt ze heilig verklaord en noe zal der ne processie oet trekken. Dat was dan zo good as de hekroning van et spul. Now , dat gong an. Et teneel was eerst leug, mer wied vot ko'j de leu a heuren zingen en bidden . E erst keump daor nen man op met 'n groat zwat kruus. Noe har dee jong toovallig 'n paar veute net as Sjarlie Sjaplin op de film. En zien meneer van !open was dan ook nig vol aanders. Hee schungelt naor et midden van 'e ten eel en weet n ig aanders of de aandern komt achter em an. Mer wat er keump, gin processie. D e jong ki k es oet zied, hee loert naor links, hee loert naor rechts, mer nums te zeen. M et dat e zik weer um wil draeien , keump 'n optocht der an . Mer dow was 't dan ook wa zo mooi!! D e hele zaal ston op 'n kop. Ze lachen, ze lachen!' - Wat was ter dan noe weer? - vreug miene vrouw tusken twee Jachschotten deur. - Dat za'k oe vetellen, - zeg Hennik. D ee processie keump op, zingend en biddend. En wei lop ter veurop, helemaol veuran, op zien hadst zingend???? Den dooien heilgen!! 't End van 't stuk hef ging meenske mer zeen, want et dook wodden tootrokken en 't gong nich meer los. Wie konn'n et nich meer haolen ... -
D e schrijver van dit verhaa l: Be rt Mutter (Ensc hede) ook eheurd en hee an 't poetsen. Dat e daorhie met de schoon op een van de deftige steul gong staon, namme schienhaor nig zo nOw,
Was et hier noe meer hie hlemm'n, dan was 't ammaol nog wa good kommen. Mer wie wadden nog lang nig an 't end. In een van de latere bedrieven mot nen breur van den jongenmaot op 'n peerd an kommen rie'n en dan et teneel opkommen !open. Noe haw hi e de vereniging van oons zunnen opschotteling, den kon naa good 'n lop van 'n peerd naodoon. Now; den geet daor eergens midden op 't toneel achter 't gedien zitten en slot zich met de platte haan op de knee en ie zollen zweeren dat er 'n peerd verhie gong . Mer ja; hee kon nig zeen waor den breur was en hee zat zich nog op de knee te slaon dow den breur a lang miln op 't teneel ston. De leu in de zaal dach'n vast dat er nog wat van dee kav-leristen in antocht wadden. Mer 't wodden nog slimmer. Den breur lop 'n luk kot langs 't gedien hen . Hee blif met zienen sahel achter 't gedien haken en trekt et nen end met. Now; ie hebt nog nooit zuk Ia chen heurd . .... . 't Was dan ook mooi , wat de leu te zeen kreegen. Mo'j oe eem'n veurstell'n: Nen edelman met nen hood met ploemen op 't heufd , nen Iangen sa hel op zied en daor 't hele gedien achter an. En miln op 't teneel ... zit daor op zien dooie gemak den opschotteling, zoonder op te kieken, zich op de bassen te slaon veur de volle zaal. Opens veult e, dat er wat bezoonders is .. . Hee kik op, en daor schot e hen, op hafm en veut' van 't teneel of ... zeg miene vrouw, - Hennik, haol op! - Ik kan nig meer. Ie leegt er vast wat hie!Ma 'j'k hier nich gezoond zitten, zeg Hennik. - 't Is vaste waor. En ik bin nog lang nich an 't end. Wie beleem'n nog volle meer van dee gekke dinge. Eergens achter in 't stuk geet den jongenmaot dood.
Ik zei 't oe, leu . Den Hennik keump nich vake, mer as e eenmaol hie · cons in de kokken zit, dan hew ginnen film of radio of tillevisie meer van doon. \.Van t vetellen, dat kan e!!!
141
Twentse Taalbank
G. B. V/oedbeld, Almelo
GEELD EN GOOD Geeld regeert de weerld. Daorum deug 'took nich oop de weerld, want 't geeld is nen goon knecht , mer nen slechten baas. ,Woer 't geeld is, daor is de duvel", wodt zeg , mer dit betekent nich, dat 't paradies vuur de , bezitlozen" is, want woer 't geeld nich is, daor is de duvel zeu ~ ven maol. ·In tegenspraok hiermet is de zegswieze: I'j kunt er better urn verlegen ween, as met verlegen.
mut ze alns achter laoten: oop 'n jongsten dag hef 'n buul net zo vol as 't geeld. 't Geet er met dat geeld anders ongeliek too in de weerld. Daor zint leu, dee 't geeld met de batse in hoes wodt smetten. Mer laot ze oopp assen, want geteeld geeld en gesneden brood raakt nog wal 'n mao! oop, be~ naamd as ter genne goo moor in 'n korf is, want ne vrouw kan in de slip meer oet 't hoes dreagen, as de man met peerd en wagen kan inveuren. Eer aj 't weet zit i'j dan vuur 't grand~ hoolt.
Mer daj met 't geeld verlegen kunt ween, geleuwt de honderdste man nich, de meeste mensken zint zo dol oop 't geeld, as de roep oop 't moos~ blad; daor wodt ook wa zeg: as de duvel oop de zeel. Z ee klei'jt en wosselt urn de ping-ping en hopt het zo wied te brengen, dat ze van eer geeld kunt leewen.
D e duvel sch ... aait oop 'n groot~ sten hoop. Kleene leu mut dus wal ezeln vuur eer dageliks brood en leert z.odoonde oop de dubbeltjes passen. As de jong 'n kleen stuk'ken kooke nich van danke is, zeg de mooder: Wee 't kleene nich eert, is 't grote nich weerd en de vaar gif eer groot geliek, hee zeg: ' t Geeld wast ons .nich oop de rugge. of: Wi'j haalt 't geeld nich oet 'n grawen".
In hande van verstannige mensken is geeld 'n groot gerief:i'j kunt er zo gemakkelik met van de leu of kom~ men en vuur geeld is alns te koop behalve vri'jdom van de dood. As Elckerlijk bod hig , datte staarven mut en doez en d daalder wil geeuwen vuur oetstel, zeg de Dood:
En as de jong vrag, of vaar en moor dan nich rieke zint, zeg de mooder gekscherend: ,0 jao, wi'j hebt geeld genog, al leew wi'j nog mer eenen dag!"
Noms kan Gods bevel ontlopen. Was ik met schatten of te kopen, Dan ha'k de weerld a gaauw in pach. Non hoolt elk menske met mi'j slag.
As 't inkommen kleen is, koj gennen ouwto hooln. Dat kan den broe~ nen nich trekken, of zo as ze in Deernkamp zeit: Dat kan de del nich lien. Bi'j nen boer mut 't jao van de del kommen. l 'j mut nich veerder willen springen, as owwen stok lank is : i'j mut trekken naor daj rieze hebt. He 'j heelmaol gen , rieze", dan is ter ook niks te ,trekken ", dan koj de knip nich trekken. D a nsen koj dan
l'j mut weten te geewen en te nemmen, mer leu , dee bang zint, dat ze de leste honderd nich vol kriegt, hoolt nich van geewen, zee wilt aait 't middel:ste met de beide enne hebben. Bi'j zukke pinnensnieders is 't: woer meer geeld , woer grater pin, zee kunt niks missen en laot zik vuur ne veerduite nen bonenstok oop 'n kop anschaarpen. Mer as ze staarft,
11:2
Twentse Taalbank
De nieuwe stad •n het oude land Haaksbergerstraa t 6 Telefoon 5435
herenkleding - hoeden - modes aparte ge nre
oosfvose~
Haarden en Kacheh, Huish. art. en Gereedschappen
sinds
Ger. voor :
N.V. RAMIE UNION ENSCHEDE De fabriek van de bekende RAMO K I NDERK LE DI NG
1'f9S
•
ben gelosestraat 9
bavers traat l
Een bril
die werk elijk p retti g zit is gemaakt d oo r
Remmelt Pit K alanderstraat 24- 26 BIJ STERFGEVAL GA NAA R
PARAPLU-HUIS
J. Huckriede
ALBERS'
BEGRAF El'\'IS DIENS'f Ensch ede, Tel. 2189
Hengelo, Tel. 4695
Motor defect?
H orloges, k lok ken, wekkers, brillen Goud en en Zil ve ren rin,gen Alles I e kwa liteit
naarJULQ
,De Klokkenwinkel''
Ernst Tegeler Fa. H. v.d. Berg Old enzaalses traat 65 Telefoo n 2543 ENSCHEDE
direct!!!
~H l a n derstraat 6A
Py rm ou tstraat 15-19
1elefoo n 4156
Steuns;olen volgens gipsmod el Elast. kousen Buikgordels Ziekenv erpl. art. Staahvaren
F!jnhout- eu Triplexhaudel
FA. W.LANGE
Spelbergs weg 37, Tel. 4538 Levert: F ijn hout, Tripl ex, Hard- en zacb tboa rd, VIas- en Spaa nplaat, Fi necr-meu belpl. Mat~hinef'abriek
•
T E L. 5820
H ENGELOSESTRAAT 129,
ARENS & Zn. tandwielen Perikweg 52, Telef. 3443 Koopt oew rijwi el of bromfietse biPj
LOEMENHUIS
BEATRIX
verzorgt Uw bloemwerk met succes Haaksb ergerstr. 29 b
' 'oor betere
SCHOEN EN
Romntelaar Slijterij , Twekkelerveld" Uw ad res voo r alle DRA.NKEN (i n d P 1e kwa liteit verkrij gbaar) Le~ering
tl oor aile
part ~jtjell
a a n hub
Beleefd aan bevelend: H.WEVER S, Zonstr . 16
Dan bi'j tevree! Rijwi el en Motorenhande i-
apparalen
GERH . KLEIN WOLT
* RADIO
Zonsh. 14, Tel. 3881 Winkelcentrum Twekkelerveld
Tel. 5620 of 3426
Haaksberge rstraat 26, Tel. 3351
TELEVISIE * Hoor·
G.K.W.
Lid I Fleurop
Twentse Taalbank
De b ijenko rf van Twent e
Heeringa & Co. /Jeet
q;wentse cJertJie:zenhuis
O ok Uw ad res vo or:
j.
Gero-Zilvium, Gero-Zilmeta Krista! en Glaswerk Luxe en kunstnijverheidartikelen Byoux NIEUWSTRAA T 36, HEN G ELO (in Almelo: Grotestraat 8 7
h. smit willemstraat 46
V oor : Radio en televisie, haarden,
kachels, oliekachels, gasfornuizen en -comforen, wasmachines en stofz uigers De ldenerstraat 4 7 Teleloon 2680
jl heren kl e ding
' 111'I 1'
'l~ill' here nmodes
Onwies .... zovol beuke as ze biej
Broekhuis hebt' Ens ch edesestraat 19, Hengel
NADORP &Zn. '""
iMORSINK&
I
s0
l As p E c IAAl
z A A~
·\~'1-~J
WEEMEN STRAA T en KOTMANSWEG
AI rier iej w ied, A I rier iej kot Wa ' j koopt biej ELBERT geet nooit kapot !
G. ElBERT &ln. Rijwielen - Motoren Bromfietsen Waarb e kenweg 54, Tel. 3336
C3ero-~ilmeta
Hilberdink M A RKTSTRA AT 25/hoek W illemsplein
cJpeoiaaL bakkerij
Th. J. te Kaath Heer lijke koek, banket en Geba k
Krabbenbosplein 12 Tel. 6455 Oude Postweg 8 Tel. 3181 Schumanstraat 18 Tel. 6463
Wees wijs! Koopt Uw vlees bij 't Vleespaleis! He 'i vea rken, schai:ipe, beeste o f peer'en Dan m u'i 't e ens eerst biei oons prebeeren I
VLEESPALEIS GEBR. v. GELDER Kuierdraod : 2280
8~~~~~A~~aoaoaoaoaoaoaoaoaoaoo:>8
8 cJhawLs, hootddoeken, handsohoenen is Reef man 8 8oaoaoaoaoaoaoaoaoaoaoaoaoaoaoaoaoaoaoo en C'f)asana-nlJLons ~ in de Nieuwslraal, Hengelo
KOPEN IN:
HENGELO
(
Gezellig
)
IQLDENZAAL (
Twentse Taalbank A antrekkelijk )
~la~ery
Bult'S
voor vlees en vleeswaren WEEMENSTRAAT 12 - TEL. 2752
HET WONDER VAN HENGELO Magazijn voo r :
rijwielen, onderdelen en electra Will emst raat 27,
Tel. 3913,
He nge lo (0)
Hollandia Ondergoed Kousen, Sokken, Tricolages (Ievens kousenreparalie)
Manufacturenhandel
~~~~~~~st(o~t
H. J. BENNINK
BLOUSES ROKKEN VESTEN
':Bonneterie Speciaal zaa k in
Molenstraat 5
&
Gen iel van de Twenlse naluur op een belrouwbare bromfiels Wij leveren U hel bekende merk KAPTEIN . Reeds 1 a 2 mill ioen in gebruik.
D. TEESINK
=
~
88
Langelermaatweg 152, Hengelo 0.
Appendages en ~oondraaiery
WJohannl"nk •
BAYER
Langelermaatw.47 He ngelo ( 0.)
Wolter ten Catestraat 1
De saak
naar
J. van Dongen Cronjest ra at 36
telefoon
6600
CENTRALE SCHOENMAKERIJ
J. KRUITHOF lederwaren , fourniluren, lassen en schoenreparalie PASTOR IESTR. 23, TEL. 4309 Kiikt U maar op aile wegen ! Men komt steeds meerfi etsen van Falkmann tegen . Specialist in:
BATAVUS en EMPO rijwielen
U
alt~jd
slaagt!
Accuraat RETEXTURINGBEDRIJF tricoleren, drymastern, verven Ootmarsumsestr. 47 - 49
DavoneUe cl Tarakan-oliehaard of een Brandaris-kolenhaard
Voor een
naar het ad res met ervaring I
I~:.,;~~:~~~.~~~,.~,~,~~ I ,Het Kappershuis" Grotestraat 26, Tel. 2478
Uw adres voor parfumerieen Aparte damessa!on
Boerenleenbank
OLDENZAAL
Cocostapijten en vloerbedekking Huiskamers, Slaapkamers, Bankstellen enz.
V oor Uw TAXI
~vaar
3 1/4
°1 0 rente
voo r direct opvraagbaar spaargeld
':De
.,paarbank v. ieclereert!
OOTMARSUM ·
STEDEKE VAN DE TWENTSE TRAD ITIES
Veur uurwearken, gaold en zilver of veur 'n mooi st uksken Antiek ko' j a a it good terechte biej :
Th. BUDDE
OOTMARSUM
Voor prima SCHOENEN en luxe LEDERWAREN
J. G. W. Falkmann
Henny Hulshof
Antoniusstr. 47, Tel. 7726
Telefoon 291
O otmarsum
Twentse Taalbank Winke len in :
~IMolo FOTO's
* *
op elk gebied
ROOS maakt ze!!!
*
Grotestraat 41
Cooperat ie
De Landbouwcooperatie is een bolwerk
Telefoon 2563
MIDDELKAMP in de Steege he[ ok 'n gooien bril veur de leu in Almelo en ORANJESTRAOT 7 umge ffing
ter beveiliging ter verdediging ter bevordering
van de economische belangen van de vrije zelfstandige ondernemers in de landbouw, te weten de Boeren
Coop. Landbouwersbank en Handelsvereniging - Almelo
Cafe ,De Mooie Vrouw"
Niet voor het gewin maar voor het gezin
HOTEL~ RESTAU RANT E e 11 v an de ooldste ~Zak.e n in T w e ntelaand !Ootmarsumsestraat 488~ Almelo)
Cooperatie Almelo Thans hebben wij naast June ker-, Rudg e-, Veeno rijwielen n6g een I e klas rijwiel voor U :
Zo is het goed
,LOCOMOTIEF"
~o[•AAQM
O ranjestraat 6
He t ha rt va n Twente
J0 LeIOUX
dansen t-'
naaimachines breimachines Grotestraat 154
, • . '-0
** *
leert
u
bii
Ootmarsumsestraat 26 Telefoon 4880
Veevoeder Kunstmest en Landbouwbenodigdheden in de best e k waliteit en!
V erhuur en Verkoop van
Gelegenheidskleding voor ROU W, TROUW enz.
KLEERMAKERlJ BOOM Bornsestraat 69 -
Tel 3071
D oor grote omzet !age prijzen bij :
ABTB +
+
+
ALMELO
+ T el. 2 0 4 5
HEERINGA & Co.
B en NIE I~ S schoe n zal het beter doen
HET TWENTSE SERVIEZENHUIS
NIERS- A L 1\1 E LO
Ook Uw adres voor : C e ro-Zilv lum, C e ro-Z ilmeta Kristal e n Clas werk Luxe en J(u nst,. ijverl•eldart . B y oux Grotestraat 87 (in Hengelo: Nieuwstr. 36)
Fa. H.E.Rhebergen &Zn. ':Dame~- en ~eren~alon MARKTPLEIN 18
TEL 4381
Grotestraat liZ
Rompelman
?d9~ericht :
Corsetten, T ricotages, Kou sen GROTESTRAAT 6 I
De Schrik van Almelo Nederlands grootst gesorteerde zaak voor
R E GENR L EDING
met de laagste prijzen Grotestraat 147, 50 m van het postkantoor
Twentse Taalbank
nog wal. merweevanaarmooddanst, den sprink nich hooge. Van eenen, den zo aarm is as nen kaarkmoes , wodt zeg, datte 'n schimmel oet 't gat hef hangen, of datte gennen negel hef urn 't gat te krabben, gen geeld urn brood te kopen , zodat bi'j urn de muze zik nen bikeers loopt i.n de broodspinde.
meer leu duur weelde bedorven, as van honger storven. Aj ow oetkommen mer hebt, koj nich meer verlangen. Geeld maakt nich gelukkig. Elckerlyk har zien geluk zocht in geeld en good, mer dat brok um oop!
,O.nthoolt wat ik ow vertel, duur mi'j gaotervol naor de hel", zeg zien Gee! d. En as Elckerlyk zeg, datte zienen riekdom toch heel zien leewen lee£ he£ had, dan krig hee van zien Geeld ten antwoord:
V rogger gong en aarme leu as birman 'n boer oop; daor wadden der ook wa wat , dee dachn: van andermans leer is 't good reemen snien.
Mi'j leef hebben betekent God ver· laoten. Mer haj mi' j leef ehad met maote En van mi' j oetdeeld an de aarmen, Dan hoowen i'j non nich bidden en kaarmen En in droofheid stao:n, dee te zwaor is, woeroop Elckerlyk ,mut bekennen vuur God , dat 't waor is ... "
Zee stollen as de rawen, mer a! gappen ze n6g zo val bi'j meka, onrechveerig good komp nich an 't dade blood. Het , gedijt" nich. Rumersboer in Almelo had zo val geeld, datte ziene dochters , as ze trouwen , de rieksdalers met 't spintvat kon too metten. En in ziene dagen was 't geeld beteun! Mer 't leewen was ook goodkoper en rieke leu hoowen bi ' j 'n Fiscus nich zoo aower de brugge te kommen, as in onzen tied. Dee 't now breed kunt laoten hangen , klaagt steen en been aower de hooge belasting. En rieke leu zeer, dat rop veer.
,Geeld muj te hoope hooln", zeg Janseum oet De Naolaotenschop. Met 't geeld smieten, d.i. het ondeumelik oetgeewen, is onverstannig; ook is 't nich verstannig um ow oet te trekken vuur daj naor her h~n gaot, d.w.z. ow geeld oet hande te geeuwen vuur owwen dood. Daor zint leu, dee koopt mer raak en laot alns an de latte zetten. Dow de snieder langs 't drankhoes kwam , reup 'n kastelein: ,Heej, snieder, i'j hebt hier nog zeuwen borrels staon!"
Vandage an 'n dag is 't geeld nich zo beteun , 't is alleenig mer jammer, dat 't zo ongeliek verdeeld is. Oat is wisse jammer, want met geeld en goo weur koj vol doon. Met eerdaonigheid koj aoweral terechte :
, Ik heb gen tied", zee de snieder, ,drinkt ze zolf mer oop!"
,Met de pet in de hand Kom i'j duur 't heele la.nd." Mer met nen tuk vol ,splint" Kom i'j nog veerder, vrind!
Nen gulden en nen cent wadden ees an 't disseln , wee van eerbeiden 't vromste was. ,Ikke", meenen den gulden , , want oop miene rugge steet: God zij met ons." ,Nee", zeg 'n cent, , ik zin 't vromste, want ik kom vol vaker in de kaark, as i' j. (De leu doot jao val vaker nen cent in 'n klingelbuul, as nen gulden!)
Nen Hollander zeg: 't Geeld , dat stom is, maakt recht wat krom is. Utopia, woer ow de gebraoden doew en in 'n mond v leegt, besteet nich en da t is mer good ook: der zint 143
Twentse Taalbank
MANCHESTER FLUWEEL CORDUROY
pooivast en . .. volpool
Het were:ldmerk voor echtheid !
Twentse Taalbank
Maria Lechtmis T oon Borghoes. 01/enze/ 't Is Lechtmis - 't har luk row 'evreuren Ma ria wol e'eren keark-gaank doon; De veertig dage zeent vergaon Het mot vandage nog gebeu ren! Oonder den umslagdook - den waarmen Holt zee et Keend, de leeve Vrou w; Twee tottel-doeven in ne kouw Dreg Josef, 't is de gaov' van d'aarmen.
V readige rost
In 't kearkportaol steet a] te wochen D e Pri ester .O P zienen hogen gast ,Toe Josef, hol doe 'n kleinen vast," Zeg 't jonge Mooder-Godske zachte.
H.
f.
ter Mars. Ensched e
As ik dwale duur de vealden en ik langs het bouwlaand gao as ik wied bin van al't jachten Jig miej 't boerenlaand zo nao Daor, daor spreak ·t miej al van roste dee ik in de stad nich veen Vlat nen riekdom , daor te dwellen zoonder praoten, heel alleen.
Eerbiedig nemt zee naor beheuren Den stool-tip vast, van ziede peers In d'aandre haand holt zee de keers Zo trekt ze dan te hoop ' naor veuren . n Jeunken, dat daor an koomp stoeven. Dreg achternao de tottel-doeven! D e Priester bidt en gef den zeagen De jonge mooder en et wicht; Hec holt et hooge in et zicht Um et den Heer-God op te dreagen!
Stil te lostern nao de voggel zingend tusken toog en blad nao 't gekeakel van de hoonder dee daor schrobt langs weg en pad Naor et bollen van de beeste naor et frensken van een peerd Waor het laandvolk knooit en kleit Zoo is 't laandl eaven miej val weerd.
En oet de hooge kearke -glazen Valt 'r 'n straolk e blood-rood lecht 't Keump op Maria's borst terecht, Sunt Josef zut ct met verbazen!
Oetzicht in den wieden umtrek Aower weiden, aower laand An dat leav en veul'k mi ej verboonden dam·an veul ik miej verwaant.
Van achter 't altaor strit naor veuren 'n· Grot en man, heel aold en gries. Wat zeengt · hee veur ne woond' re wies7 'n Leed zo zeute urn te ·heuren? ,Laot Heer dienen knecht in vrede stearven Mien ogen hebt et Heil 'ezeen : Een healder lecht veur iedereen En heel et meansdom za l dat earven!"
't Duurt mer kot , dat dwellen, dat teumen! In de stad wocht weer het weark Mer de boetenloch en de roste Maakt mie j frisker, maakt miej steark .
Stil zeent ze weer op 't hoes an'trokken. ,Heur vrouw, hoo 't roodborske al zeengt!" Zeg Josef; ,Och hoo leef da t kleenkt!" Maria hef gen woord meer sprokke n.
Want daor boeten in de ruumte veul ik miej zo dicht biej Hem Heer en Schepper van a! 't goode 'k heur daor ..better Diene stem!
145
Twentse Taalbank
I
Komt ees deur de roeten gluuren En bekiekt mien manufactuur e n
o.n is 't we wiue, kameraod
(tevens spaa rbank)
De'j ok biej miej kopen gaot
magazijn ,de Ster'
I
DEURNINGEN BOERENLEENBA.NK
D. H. ter Haar C. T. Stork•traa t 31 Tel. 2988 • Henge1o
Aile bankzaken en overboekingen Spaarrente 31/4% Depositorente 4%
Ook voor uw schilderwerk
Fa. G. F. v . REEK Bothastraat 1 0
Firma B. v. Wezel (H. voor al uw
J.
Hotel Haarhuis ZendeJ;en
naor :
+
en
TRANSPORTEN
Hengelo
Veur oew kuier· aovenden
OPEL + CHEVROLET + OLDSMOBILE
N .V. Automobielbedrijf
BLEEKER
IVAN ~~~.~AAS te kust en te keur Voor iedere smaak voor iedere beurs
Ruud Knoef
VEEVOEDERS,KUNSTMESTSTOFFEN ZAAI- en POOTGOED, BRANDSTOFFEN aile veevo eders staan onder C.L,O . contr 6le
GROBBE
I
Markt 15 tel. 2550
+ Pleet Rijksge d. horlogemaku
Grot<straat 239
BORNE
kippenvoer BATAVIASTRAAT 32 - HENGELO
Sportcombinaties (Colbert en pantalon) zeals U ze zelden ziet
65,- 75,- 85,- 95,Pantalons
21t- 27,. 32,- 36,- 40,..
GROBBE's
Keuze uit du izenden
HET BROEKENHUIS
Snackbar Boterst r. 2 tel. 3031
heel Twenteland koopt bij
de kleine van dijk Meubelen - Karpetten • Vitrage Drienerstr. 12 • Hengelo
MORSMAN
+ Zilver
Hekman's Graanhandel
CHINEES ET1 EN Kif} IN OLLENZEL OK VVA. Cafe-Restaurant
+ Goud
MAAR .....
telefoon 2623-4500, Hengelo
telefoon K5410 · 2071 • Giro 840869
I
Uurwerken
voor
CeA. & V.V. OLDENZAAL
Hengelo
EXPEDITIE
Zaagman) ~
-
voor uw
levensmiddelen
Enschede:sestraat 126
.
----~N~O~O~DW~!N~K~E~LS~·~H~EN~G~E~L~O-----:
Veur koelkasten, stolzoegers, wasmachines, televisie, radio, grammofoon en andere electrische apparaten
RUISCHER EN HARTGERS Drie.nerstraat 4
-
Tel. 4878
-
I
Hengel
Steeds meer t~vreden klan ten dra~en onze MAXIS korsetten en Beha
I
de Ren ne r
uw specialist op huishoudelijk gebied
I
is toch goedkoper Marktstraat 6 Hengelo
Sloetsweg 178 HENGELO Zonstraat 25
Twentse Taalbank
MIDDEN---TWENTSE WOORDENLIJST ). W. M, Gi geog ack liekstee, zic liekstier. liekstier, Iitteken. O ok: liekstee. liemgerde, met lijm bestreken twijg, welke in het lover verborgen werd om vogels te vangen. Zie ook: lokveugel. lien, vias. Vroeger in Twente vee! verbouw· de plant, welke de grondstof votmt voor het linnen . H et v laszaad werd in de lente uitgezaaid. Had het zaad een bruine kleur. dan was het rijp, werd bet getrokken, tot scboven gezet en gerepeld (reppelen) een bewcrking waarbij men met de repel (rep· vel) , een soort kam, de zaaddozen van de stengels rukte. D e sten gels werden vervolgens samengebonden en in bet water gelegd {reutkoe.l) om te rot en {reuten), of, wanneer geen waterkolk aanwezig was, op het la nd uir gespreid ('esprod) en daarna tot kleine bos jes {rieskes ) gebonden (riezen ). Na enige weken waren de ombulsels van de steng els losgeweekt. De srengels wer· den vervolgens gebeukt (platbokken) onder een beuker {bokke) en gebroken {braken) in de braak. D e scheven (schiew) werden uitgezocht en verwijderd, bet vias tot kl uwens of bosjes {boohens) samengebonden en op v laskammen van verschillende soort {growwe en fi ene hekkel) gezuiverd {hekkelen ) en gesorteerd in fijne en grover kwali teit. De betere soort werd in knott en ( diessens) gedraaid ter grate van een vuist. De mindere soort (plukgoarn en heegoarn) werd gebezigd voor het vervaardigen van grover linnen. Zie verder: spinnen . lienkook, lijnkoek (: veevoer). lienstuk, vlasakker. lier, la ngzaam. 't Geet te Iier of te zwier: bet gaat te langzaam of te v lug ; het is nooit v erlopen . D et lider goed. (? D eens : lide ikke med arbejdet: ik sc hiet niet op met het werk.) Hesper, o .: zie liekspier. liflafjes, kleine lekkernijen. liggen Jig, lag, 'eleegen: liggen . Iinder, ver!engband, bij het weven gebruikt om er de kettingen mee te ve rlengen wanneer het stuk moest worden uitgeweven. O ok: lengbaand. An de Iinder hebben, of: an de lengbeen kriegen: op her einde !open. lippen, stilletjes huilen; (belken : tranenrijk huilen). bleren: huilen zonder tranen. Zie ook : lot· ten). litterdook, met sierlijke letters geborduurde doek welke (veelal in een lijst) werd opgehangen als wandversiering. litteren, borduren. I. !oak, grenspaal; grenssteen. II. !oak, loof. loakmussche, traag personage. loakvos, boomkikker. loan, -en: bedplank waarop het matras rust. !Oantje, o .: plankje achterin een klerenkist.
=
117
· Hengelo (0 loakmenn e. .;:: ce sage:) landmeter, die bij !:e! O;:J:::e:e:: ,·an her land fraude pleegde, e:: a2s ~:.c. ·aar\'oor ten eeuwige dage r::et ee.:: .;:oe:ence :·erting aan het been o,·e~ c:e '::e:ce :::oet :::werven. loaren. liit. leur. 'eloaren: Iat en. Dat !oat hen : ca· :::ose : o : lJO: : ijn Wat het wiJ). Ge:::en !oa:e:1: : : h in kunnen denken; gvec o: Jt:! r ,;unnen vinden. In n pa:· hebben ]oaten doon: zich bee t hebben !aren neme n. loawbaand, ,..-il!oos persoon; sla ppeling. liichten, weerlich ten. lochter, -s: lantaarn; loze korenaar. loen, het inwendige van cen kochoorn. loe~:en, beva llen: aanstaan. loer(ge )dien {tje), gluurster. loezenmelde, melde (: plant) loggem, bluffer. loggenbuul, leugenaar. !Okke, groat meisje. 'n Lok van 'n wich. Oo k: los meisje. lokkerd, zie lokveug el. lokveugel, lokvogel ( ook genoemd: lokkerd, teggensleeger) , welke - in een kooitj e opgesloten . met zijn gezang andere vinken aan lokte. Een tw eede vink ('n leuperd) werd op enige afstand van de lokvink met cen draadje vastgebonden aan een met lijm bestreken takje {liemgerde) waarvan er meerdere bij elkaar in de grand gestoken werden. Began de lokvink te slaan, dan liet een door dit gezang aangelokte v ink ('n bieterd) zich op de Ioper va llen om te paren, en bleef met lijm besme urd tuss en de lijmstokken rondfladderen. Het nu gemakke lij k te vangen diertje werd gereinigd en voorlopig in een kooitje opgesloten. long, long. D e long hebben .hangen noa: verlangen naar. loo, laag gelegen grand met wilde vegetatie. loon, beloning. Godsloon van hebben. hemelse beloning voor krijgen. loopjepse, v rouw die er dikwijls op uit trekt. winkelt, of visites aflegd. Ook: loopschuute . loopschuute, -n: zie loopj epse. loopwage, klein looprek op wielen . !ooze, loads. !open, lop, leup, 'elopen: !open. lops, goedzak: loops (: van honden .) lot, lotte: loterij-biljet. lotten, achteruit de hals huilen. louwbaand, la ks, traag manspersoon. louwman, sloom, langzaam paard. lubbestok, lavas (: schermbloemige plant). luien, hijsen . luieriej, hijsinstallatie. luiweerk, hijswerk. lulmeier, kletskous. lull en, kletsen. lutjedeenk, bijnaam voor pin k ( pinkeling). lutke, klein; luttel: (lid van verschillende eigennamen).
Twentse Taalbank
BIEJ OONS IN 'T TUKKERLAAND Allemaol nog 'n gelukkig .niejj a or! A 'j dit least , is 't nieje jaor a! ha oste weer oold. mea r de vezi etes biej de boere n zint wisse nog nich a n 'n ea nde. In Maarkel w e un schet ze mekaar wal 'n good niejj a or at d'r a! zes wekke va n v eurbiej ze ent. Januwari hef ok ditmaol v erscheidene jaorredes brach. 'n Veurzitter van de Kamer v an Koophandel , meneer H. van Heek, he£ ok ditmaol 'n ekononischen toostand oet de deuk' daon , geliek e aile jaoren dut. Hee zut d'r nog wal 'n gat in en meent, dat de achteroetgank meer tiedelik zal wean. Ok borgemeister Ravesloot van Almelo hef oons waarschouwd veur pessimisme. Jao , dee .. B.B." kan ok 'n soort zeekte wod-
den en at dat zo is, mu 'j d 'r ow veur ware n, net as veur de A -zeekte. Borgemeister V a n V een he£ in Eansche ziene leste jaorrede hollen , want in april geet e met pensioen. Meer toch hef e meer veuroet as achterum ezee11. Hee me ent, dat Eansche nog ne grote rolle zal spollen in · t Vercn igd Europa umdat 't de grotste stad is tusschen ·n lese! en 't Roergebied. Wat Eansche dut. is veur heel Twente van belang, zee 'n borgemeister en daorum mussen de Tweansche steden mekaar gin vleegen ofvangen . ,.Geen dorpskerktorenpoli tiek spelen "_ zee 'n heer Van Veen. . . Wat dan wal mu t? Biejveurbeeld met mekaar propageern, dat d'r bettere v erbindingen met 't Meunsterland komt. Oaver de weg zint dee a! nich zo bes en aover 't water zint ze d 'r h eelmaols nich. 't W odden noeved an tied, zo meanen Eansche's borgemeister, dat 't Twentekanaal c~ eur wordt trokken aover de grean ze . Achter 'n paol wol!en ze wal E1etw arken. Netuurlijk he£ 'n heer Van Veen 't ok aover de Technische Hogeschool had , den in Twente mut komme n. Gelukkig hebt ze in Deamter en Zwolle heel wat aans veur: nich meer en nich meender at ne universiteit. D a t zal eer nog wei van 'n zoeren bot gaon, meer laot gewodden. A'j zo heurt, make wiej Tukkers nog w a l kaans op hoger onderwies. Ze ma'jt d 'r dan op de lagere scholen wal 'n vak biejlearn: letterweur ' leazen. Want wei wet aans riog 't onnerscheid tusschen T.H. (Technische Hogeschool) , H.T.S. (Hogere Technische Sc hool) en .. . , H.T.S .
In ' t w eenter zollen ze toch nich w icder konnen , de sch epe in 'n hav en van E a nsc he. Mer ies en snee is d 'r nich zo vake en wat zol 't dan nich w eerd w ea n, at 't ka naal vedan leup, 't Pruusche in!
1-48
Twentse Taalbank
SPELLINGS-VOORSCHRIFTEN Om tot meer eenheid te komen in de schrijfwijze van het Twents werden door de redaktie enige spellings-voorschriften vastgcsteld, welke bindend zijn voor allc bijdragen in onze ,mooderspraoke", die met ingang van de nieuwe jaarga ng (vanaf het volgende nummer dus) in T wimte rlaand worden ge publiceerd (a). D e redaktie meent er echter bij de Twentse a uteurs en bij de reda kties van andere tijdschri ften op te moeten wijzen, dat zij bij de beoordeling van elders gepubliceerd Twents werk er nauwgezet rekening mee zal houden, of de vastgestelde spellingsvoorschriften werden nagestreefd. Tot de hierna volgende spellings-voorschriften werd niet zonder meer besloten doch deze zijn tot stand gekomen na een la ngzaam gegroeide ervaring, een langdurige kontrole van de meest gebruikte en eenvoudigste sc hrijfwij zen, waarbij vooral rekening werd gehouden zowel met de gem icldeld e sc hrijvcr en leze r van het Twents en de stamverwantheid onzer .,mooderspraoke " a an het nederlands (b) .
5)
In het T we nts een dubbelklinker sc hrij v en a ls het nederlands die ook heeft: liegen). bijv. niet legen maar: leegen
=
6)
1)
Met elisie van (medc-) klinkers in de spelling (zoveel als mogelijk) geen rekening meer houden; (bijv. niet: ve 'gctt'n, maar: ver getten; niet: warn, maar: waren enz.).
2)
ao i.p .v. oa; (dus gaon, staon, laoten, raoden, aove r, belaoven enz.)
3)
ao in woorden als: naogste ( dichtstbijzijnde) , raodsc!, stab rig (: stoer).
4)
ea i.p.v. e(e) of a(a); (bijv.: leaven, Eansche. zeaien, Greadsken enz.)
De ned. uitgangen -ig en -ijk schrijven als: -ig en -ik (bijv. jaorig, daodelik). 7) ie, iej of i'j in plaats van: i of y. (a) De titel , T wenterlaand " op het omslag , welke ove reenkomstig bov enstaa n.dc spelli ngs -voorschriften moet luiden: Tweanterlaand", zal (altha ns voorlopig) uit practische overwegi ngen in de oude spelling geha ndhaafd blijven. Ook de Midden-Twen tse woordenlijst, bij de samenstelling waarvan reeds geen eenheid in de spelling werd · nagestreefd doch waarmee uitsluitend een documentatie werd beoogd, za l in , Tw enterlaand" niet worden aangepast, omdat de publicatie van deze lijst reeds 2 jaar gaande is. (b) A lhocwel cost-nederland ,.Nedersaksisch" wordt genoemd en dit spraakgebruik door de instelling van een nedersaksisch inst ituut te Groningen een officiele wettiging he eft on tvan gen, is het onbe twi stbaar, dat het oost-nederland s, met name ook het Twents, stamverwant is aan het nederla nds. W aa r onze streektaal-auteurs schrijven lecrden in het nederla nds en kennelijk in de ' nedrrlandsc vormtradi ti e staan is het van zc lfsp rc kencl, dat voor de opbouw en completisering van onze st reektaal aansluiti ng bij het nederlands noodzakelijk is.
(Hog ere Textiel School)? In aile geYal zulle wiej di t jaor wal lu k wiezer w odd en wat da t a nge et. ,' Nieje jaor hef ok weer 'n niej stuk , -an .,Foru m" bracht. 'n Opera sleug na a best in biej oons in 't oosten en da or ku'w a ileen meer bliej urn wean. 't Zolde ku 'w zeggen van oons eig en , Theater ". Oat de , culturele activiteiten" nich opholdt bi ej de gezelschoppen met geleerde namens, hebt ze in Ollenzel
benaamd in Deepe n laoten zeen . De heugste opbrengst per inwonner veur 't An jerfonds. In Deepen zolfs tweema ol zovol as in Olle nzel: zowat , -ieft ien cent van elkene oet 't , stecleke", D e zangvereniging , dee 't \\rark d a on hef, kan daor noe van profiteern: ze krig ne premie van mer leefst zeuvenhonderd en vieftig guld e n! Of 't ok wat weard kan wean, a'j ow mangs drok maakt ! O ewen Tukker. CI'
149
Twentse Taalbank •n Mirrewinterhoorn Vo!ksgcbroeken gaot met de tied met, hoonderden jaoren hef oonzen mirrewinterhoorn zien klaan ken aover 't T weantse laand laoten klcenken, mer veur 'n jaor of war was 't zowat gebeurd: op blikken piepen wor dcr nag wat etoet, mer et zee ginnen rechten Tukker war. et fijne was der of. V olle rechtc lccfhcbbers hebt de koppe bie mekaar stokken en 't resuitaol is, dat der wier blaozen wodt as van ool cis. Mer no wieder. .. 7 De puttcn op de boerencarven verdwi ent, dcur 't gcraos op de straoten gee t ' t geluud glad en a! vcrle ll!'Cn en tach zo'w zo geern oonzen hoorn haolen! Zol 't gebro E:k nich an te passen wcazen an de lied zoda'w nag in leng te van dagen kont sprekken van 'n Tweantsen mirrewinrerhoorn. In Z witserlaand maakt ze met 'n stuk of wat alpenhoorns 'n mooi stukske koraalmezi ek heel cenvoldig mec 't zeg o e wat. In de grotc Twcamse piaatsen zol de mirrewinterhoorn in de kearken de kesr-liturgie konnen um liesten.
Midwinterhoorn (Twente)
In doonker Afrika bewearkt de in laanders cure rirueie hoorns met mooi snieweark. Me ugluk bint dit anwiezingen, waor wiej ok hen mot. Varenhorst. Hen gel.
Alpe nhoorn (Z wits erl and)
Ritueel instrument te Mombassa (Afrika)
( REDAKTIE -RAOD: Gerard B. Vloedbeld sr ., Alrnelo (vuurzitter van 'n Twentsen kreen k van Sassische schrievers) Toon Borahuis, Oldenzel Jan Wilrni.~k. H~ngel Arend Larnrn, Hengel Adriaan Buter, Ensche;Goor SA.AMSTELLING : TWENTSE SCHRIEVERS
Abonnementspries:
f 3.60 in 't jaor LOsse numm ers: 1:5 c e nt
REDAKTIE t. nA D MIN IST RAOTIE-AD RES: Uitgeverij ,Twent erlaan d" Ko rt enaerstr. 29 - Hengelo (0 .)
9 nurnrner s per jaorg a ng
Kuierdraod: K 5100-7987 Baank: , De Twentsche Bank N.V. " Postrekken ingnurnrn er: 82001 8
Fnto op 't umslag: .,Mannequins" biej : .,'n Breuierd", Eansche.
150
Twentse Taalbank Boerenboend in Boom. {vanof 1896) De boer'n van Hetturn, Hassel, Zeender'o, Boorn
Bint a ZESTIG JOAR noar 'n Boend hen e goan O ok d ee van Buur'n, Gammelke en O azel Tot an de wie:dlOchtigsten oet Soasel Woarum z'oe t Boorn 't v oor Cn 'n kuunstmes
[haalt7 U md at eer 'n BOEND zo good bevaalt!
Wiej helpt met an de bleui en ve uroetgang van MAARKEL m et wiede umgef[ing • Coop . Landbouwvereniging • Coop. Zuivelfabriek • Boerenleenbank te MARKELO Keu lr, eninrichtinge: n
Voor iedere plattegrond word.t de juiste ke uk en ontwo r pen . Ook v oo r U wil1en wij graag ee n o n t-
te WIERDEN
De hoogste rente voor uw spaargeld en Tel. 05496·432
In ne DAUPHINE me t 't st uur in de h a and Deur oons hele Twe n terlaand
Garane de Haven !1
G.A.BRUINS,Hengelo Breemarswe g
NV. Aanneming.Mij.
v.h.
werp makcn en voor een
H. W. te Pas
goede uitvoerin g zorgen.
ENSCHEDE
Alg. Houtbewerki ngs lndustrie Enschede
Burgerlijke en Utiliteitsbouw Gewapend Bet onbouw Grond- en Waterbouw - Wegenbouw
Binnenhaven 136 -t el. 7 259
~
Coop. Boerenleenbank ,RECTUM ~ YPELO"
Coop. Boerenleenbank DEL DEN
Automobie lbedr ijf
Ziet onz e niE uw ste Austin (A 40, A 50 A 90, A 1 05) en bestelwagens
Cooperatieve Boerenleenbank
,Losser" Hoge rente voor a! uw ingelegde spaargelden
ALLE BANKZA.KEN Spoorstraat 9 • Telefoon 05i07-i37
I
Twentse Taalbank Aile leu gaot zich te boeten An SMEENK zien brood en lekkere stoeten. Et is dus 'n vertrouwd adres Dat is 't now en is 't aait wes.
J. W. Smeenk Oelerweg 30 - He r.gelo (0.)
foto Prins -- Hengelo Ook U vindt er alles op
FOTO- en FILMGEBIED Wat kan ne TUKKER meer verlangen, As e TWENTE a a it an de muur hef hangen . Komt ees biej miej k ieken
J. W . BRINKMAN Lijstem ake rij en Kun s thandel
HERMAN OL THOF hef de mensken Tot nog too aalti ed good '-'oldaon. D aorum mist bee nooit ne klaa nte n Dee ziilt aait nao Herma11 ga on.
Oude Mol enwtg 27 .. He:ngelo
Rijwielen - Autopeds Wasmachioes- Centrifuges
G. H. Olthof-Jansen INDUSTRIESTRAAT 187, TEL 2178, HENGELO
Ook voor de feestdagen geldt het parool:
Roelofs lederwaren zijn niet te evenaren Wilhelminastraat 2! - tel. 2287 - Oldenzaal
Biej
Oosterholt Wiegerink
koop ik dit joar miene schoon'n GROTESTRAOT 27 - Tel. 2517
OLDENZI\AL
Thans v oor a! uw
de beste vloer
dierensportartikelen TELGENKAMP's
,FLOORFLEJC"
ZAADHANDEL Molenstraat 6 -Tel. 2953 - Oldenzaal
OLDENZAALSE BOUWMATERIALENHANDEL N.V.
als warmtebron is het aardgas het voordeligst ! Oet de deepten van de eerde Stroomt 'n gas van grate weerde. 't Is 't eerdgas dat ontsteet. En dan deur de buizen geet. Dat eerdgas gef an aile mensken 't Grootste veurdeel da'j kont wensken. De verbroekers zeit subiet : 't Eerdgas gef oons vol profiet. "
HENGELOSCHE GASFABRIEK C.V. GEMEENTEBEDRIJVEN OLDENZAAL GEMEENTELIJK LICHTBEDRIJF RIJSSEN
I
Twentse Taalbank
VANLAAR & Co's Automobielbedrijf Enschedesestraat 127 ~ tel. 3983 , Hengelo
I
Morris Simca BOERENLEENBANK ~----------------~----
1
LATTROP
a) Gunstig gelegen industrie, terreinen , ruime arbeidsmarkt.
verzorgt aile bankza ken
-
b) De grootste markt van Twente . c) Een prachtige omgeving .
30,10 rente o ver al uw spaartegoed
Biej 's Ievens wit en 's Ievens zwa t Sprek aait 'n blomken nog tot 't hart
van Amerongen B.~a-emertltuis
INLICHTINGEN : ST ADHUIS RIJSSEN
l ndustdestraat 61, HENGELO
MAKELAARSKANTOOR
ROTTINK N.V. Deldenerstraat 36-38, Tel. 3041, Hengelo (0.)
+
V ASTE GOEDEREN
ASSURANTIEN
KOFFERSCHRIJ FMACH IN ES van a{
f 225.~
HOBBELINK 's
muziek, handel
B
u
handel
T uindorpstr . 6 ~ Tel. 3865 ~ Hengelo
I
DAMESKAPSALON
H Zwl.er
• -----
I
I
L;ppecker kstroot 1 Tel e loon8159 ENSCHEDE
HYPOTHEKEN
speciaal adrPs :
Kantoormachine-
Geopend:
+
I
29 1
L
T Oldenzaal Grotestr. 35 - Tel. 3177 - (geen filialen)
Een karpet voor Uw Ieven
Effe!'l kleden in 8 kleuren :
A. BRANDS & ZONEN w.o.~i~..tJ-tJ1.1z.f.cfttf.~CJBur9emeesterstraat 1 - ENSCHEDE
Kwalite it als Deventer geknoopt
250 ; 350 : 225 1 325 : 200,'300: 170210: 110, 200 :
f 570 .f 175.f 390.f 265.-
f 192.50
i
Twentse Taalbank
Formelta
de ideale koffiemelk
HUISHOUDTEXTIEL VOERINGSTOFFEN JAPONSTOFFEN
u proeft de room
Verkrijgbaar in flesse n van 230 gram (36 cent) en 4oo gra m (sz cent)
VERKOOPKANTOOR BOEKELO
,,
Multt.farm,,
Klaant ' n van BISC HOFF Bin! al maol val lof Ne dam e of hee r . .. Ze kom i aa lti e d we e r wa nt :
Bischoff he! 't beste wz t e r is !
, ,Koninklijke Textielfabrieken D.Jordaan&ZonenN.V.'' Haaksbergen
confectie voor het hele gezin
Kuipers
O awe rtu ug t ow va n disse woarhe e d
Hengelo .-Teigen 21
W ilt U uw tuin Ia te n aanlqgen. bijpl a nte n o f ve r a nde r en 7 f3ez o ekt U d«n de
T ukke rs . . . , mRg ik effen ·c woord? Gooit ow ge ld n ig a o ve r boa rd T u kker s .. . . a k ow rao n mag . .. s poort 1 Gao ' j daor almaol met akkco•d?
ERICA kwekerijen te Borne llit ho nd erdduizenden planten a!s Bloemen S ier heesters. Con ifere n , R ozen . Vaste e n R otsplan ten kunt U een ke u ze makcn. De ERICA kwekerij e n zij n de mooiste kweker ijen in Twente , met de groo tste voorrade n . Geopend a il e we r kdage n to t 5 uur, a n dere uren a il een b ij tclefo ni sche of schriftelijke afsp raak.
Breng cia n ow geld naor de
Nutsspoorbaank Ori c nerst raote 26 Henge l
Breteler en Reestrnan ENSCHEDE Tel. 3529 Een motorrijwiel, sco o t e r of bromfiets? I Het groot ste rijgen o t v crs ch af t U :
NSU prijzenvanaff4 75.-
I mpor t cur:
J. Huiskes
t e l. 401, DEL DEN
voor
kolen haardolie en -petroleum huisbrandolie Shell-landbouwproducten
