...-:.r-
Twentse Taalbank
~
.-
. ,..-
.
: ~~ :t •• l)
...
._ ,....:.,t. .
vuur
't
Twèntse
TIEDSCH RIFT VA N ' N TW ËN TS EN
3e Jaollgang 1958 No. 2
"'
... I
r
~"'•;
vol~
SC I-' I
Twentse Taalbank
DENEKAMP o m zijn natuurschoo n, zijn bezienswaardigheden, waar-onder een n at uu r -h istor ischmuse um , en zij n go ede hotel-accomodatie. zeer beke nd als V AC AN TIEO OR D , biedt tevens gunstige gel ege nheid voor
INDUSTRIEVESTIGING Voord elig terrein . Ru ime arbei d smarkt. Bevolking volk o men ind ust rie mind ed .
Inlichtingen bij het gemeentehuis.
SPAARRENTE Coöp Melkinrichting
LONNEKERproducten zijn beter!
BIJ
Boerenleenbank DENEKAMP
MAKELAARSKANTOOR
ROTTINK N.V. Deld enerstraat 36 -38, Tel. 3041 , Hengelo (0 .) VASTE GOEDER EN + A-SSURANTIËN + . - HYPOTHEKEN
KOFFERSCHRIJFMACHINES van a f
f 225.~
Uw a dres: MESKAPSALON
• ZWier
lipperkerkst raat 12 9 Telefoon 8159
ENSCH EDE
HOBBELINK's K•n to or· machi ne -
hande l
T uindorpstr . 6 - Tel. 3865 -Henge lo
EMPOHUMBERVESTINGRIJWIELEN R ijwielhan d el en repa ratieinrichttng
v. Merkstein T ui nd o r pstraat 18-20 - Hengelo (0 .)
W i' j oew hoes opknapp 'n o f oew èrve ?
a) Gunstig gelegen industrieterreinen, ruime arbeidsmarkt.
Gaot naor VERSTEEG Dee hef hierveur
b) De grootste markt van Twente . c) Een prachtige omgeving .
de beste vèrve Molenstraat 20 - Hengelo (0 .)
INLICHTINGEN: STADHUIS RIJSSEN
Twentse Taalbank
De nieuwe stad •n het oude land
ALINK
voor
Haaksbergerstraat 6 Telefoon 5435
herenkleding - hoeden - modes aparte genre
oosfvose~
Haarden en Kachels, Huish. art. en Gereedschappen
sinds
Ger. voor:
N.V. RAMIE UNJON E NSCHEDE De fabriek van de bekende RAMO KINDERKLEDING
1'i9S
•
haverstraat 1
hengelosestraat 9
Een. bril
die werkelijk prettig zit is gemaakt door
Remmelt Pit Kalanderstraat 24- 26 BIJ STERFGEVAL GA NAAH
PARAPLlJ-IIUIS
J. Huckriede
ALBERS'
BEGRAFENISDIENS'l' Enschede, Tel. 2189
Hen gelo, Tel. 4695
Horloges, klokken, wekke rs, brillen Gouden en ZiJvilren ringen Alles Ie kwalit eit
"De Klok kenwinl<el"
Ernst Tegeler ~:::}~;~s~f~~ 6 A Fa. H. v. d. Berg Steun::.olen volgen s gipsmodel Oldenzaalsestraat 65 Telefoon 2543 ENSCHEDE
Elast. kousen Brdkgordels Ziekenverpl. art. Staalrvaren
F!jnlwut- en Triplexirandel
F.A.. ,V. LAN
•
TEL. 5820
HENGELOSESTRAAT 129,
ARENS & Zn. ta n.dwielen. Perikweg 52, Telef. 3443 Koopt oew r ij wiel of hromfi etse biPj
:if--~ ~ l ~--11 :~
~ .~ ~~· ~ ~ 'LS_.é..
: .. . '
·
·
Pyrmontstraat 15-19
LOEMENHUIS
B
EA TRIX
I
Lid Fleurop
verzorgt Uw bloemwerk met succes Haaksbergerstr. 29b
Yoot• betet•e
Tel. 5620 of 3426
SCHOENEN
Romu1elaar Haaksbergerstraat 26, Tel. 3351 .
Slijterij "Twekkelerveld" Uw adres voor alle DRANKEN (in dt> le kwaliteit verkrijgbaar) Lecering t•oor alle purfijtje8 aan huis
Beleefd aanbe,·elend: H. WEVERS, Zonstr. 16
Dan bi'j tevree! Rijwiel en Molorenhandei -
apparaten
GERH. KLEIN WOLT
* RADIO
Zonstr. 14, Tel. 3881 Winkelcentrum Twekkelerveld
JULQ
naat• direct! ! !
i\f/ A
TELEVISIE * Hoor·
G.K.W.
i\Jotor defect?
Twentse Taalbank
MEUBELEN - TAPIJTEN GORDIJNEN - BEDDEN
I
De b ije nk orf van Twent e
Heeringa & Co.
/Je et q;wentse
Enschedesestr. 16· 18 MORSINKHOF Telefoon 2139
j.
dertJie~enhuis
Ook Uw adres voor: Gero-Zilvium, Gero-Zilmeta Kristal en Glaswerk Luxe en kunstnijverheidartikelen Byoux NIEUWSTRAAT 36, HENGELO
h. smit
(in Almelo: Grotestraat 8 7
willemstraat 46
Voor: Radio en televisie, haarden,
kachels, oliekachels, gasfornuizen en -comforen, wasmachines en stofzuigers Deldenerstraaf 4 7
''"'I11'' heren kl e d ing ' 1 ~11 1 ' herenmodes
Onwies .... zovöl beuke as ze biej
Broekhuis hebt' Enschedesestraat 19, Hengel
NADORP & Zn.
Teleloon 2680
~
IMORSINJ[~ ~
S 0 LA S P E CI A AL Z A A~
=
· -..·.·:·.+ :.;••.i#-~ ~
S~4t+-
,~,;,ffi.
WEE M ENSTRAAT en KOTMANSWEG
Al rier iej wied, Al rier iej kot Wa'j koopt biej ELBERT geet nooit kapot !
G. ElBERT &Zn. Rijwielen - Motoren Bromfietsen Waarbekenweg 54, Tel. 333 6
cgero-~i lmeta
Hilberdink
MARKTSTRAAT 25/hoek Wil/emsplein
dp eoiaal bakkerij
Th. J. te Kaath Heerlijke koek, banket en Gebak
Krabbenbosplein 12 Tel. 6455 Oude Postweg 8 Tel. 3181 Schumanslraat 18 Tel. 6463
Wees wijs! Koopt Uw vlees bij 't Vleespaleis! Heï vearken, schaöpe, bee ste of peer'en Dan mu'j 't eens eerst biej oons prebeeren I
VLEESPALEIS GEBR. v. GELDER Kuierdraod : 2280
8~~~~~A~~aoo.oo.oo.oo.oo.oo.oo.oo.o o.oo:>8
8 d h.awls. hootddoeken, handsohoenen is Reefman 8 8oo.oo.oo.oo.oaoo.oo.oo.oo.oo.oo.oaoo.oo.oo.oo.oo.oo.oo en C)9.as ana-nlf lons 8in de Nieuws!raa!, Hengelo
Twentse Taalbank
Et leedke van den lee uwik De fleenke meerten~böjj' hef duftig plasket, En weer de jonge zunne schoon ewasket. Now braandt ze daor weer as ne waarme laamp En drif de deamp ' oet natten rowwenkaamp. Mear hooge in et blauw 'n leeuwik heank An 't fiene draödken van zien eegen leed; Dët net , of hee veur mie ne bosschop breank, As of 'n meanske vöggel~spraok versteet! "Oiedel~diedel~tie! Tiedel~tiedel~die!
Komm ' hier bie mie!" 't Is of et vöggelken op fiene klökskes spölt, Zo ludt et kleane deer den hemmei vol met klaank ; En breank zien 'n Hocgen Heer, dee zó völl' van em hölt: Den Schepper van et à] - èn lof, èn eer, èn daank! .. Diedel~diedel~tie! Tiedel~tiedel~die! Komm' hier!- Ik schrik! ... Zung 'k mien aarmeudig leed nich aait, 0 Heer, veur 't kleane eegen ik?" T iedel~tiedel~die! Diedel~diedel~tie! Naöst die , Klein deer, hef mienen zaank gin weerde! Zing, leeuwik, zing! Doe leeflik woonder! Ik bin ja vast ekleewd an cl ' eerde; Nog kotten tied en ... . 'k ligge d'r oonder! Toon Borghoes, O llenzel.
('&:\
KOPEN BIJ DE SPAR
'a' IS SPAREN BIJ DE KOOP 17
ei' 't=
Twentse Taalbank De jonge keerls van Oortmöschen verd ... 'turn te wearken. 't Was in 'n tied van de mobliesaosie en met smokkeln konnen ze völ meer verdeenen. Wied en zied in 'n urntrek kennen elkeene in dee dage
De Zwatte Bende -9
( 'n waor verhaal duur: G. Klaas, Oortmöschen)
1914-1918: de Pruusse har ziene solciaoten aower de greanze jach, wee'j wa, tot Verdun. Wiej wadden nich bezet, mer de greans-boeren en ok völle Oortmöschensen wussen klook van ne zwaore bezetting (hiepteek) of te kommen deur de Duutse marken , dow dizze zo leag stonnen ( 50 veur ne gulden) an eure Duutse kollega's terrugge te cloon, zodat ze nich bezet mer ontzet wödden. In Oortmöschen lag het Steumpke van Bendien stil, de Sokkereifebriek van Bioom dreaien Peekoffie en maken van knolrapen stekkelruben veur de hongerige bevolking van Essen en wieder an de Ruhr. Dow hadden wi'j nog wa nen splinternijen tak van industrie, dee eerst ziene teanten har oopslagen oop 't Tichelwark: het oopgrawen van fosforieten . Dit wadden versteende fossielen oet den tied dat Tweante nog ne grote zee was en dee dinge wödden vermalen tot fosforieten-mei en gebroekt as keunstmest. Dat was 'n naa zwaor wark. En al blewwen Köttes-Bennat en Bats van 't Hoge trouw met Spiers Bats an 't grawen, de jonge keerls gungen leever smokkelen. Zo ontstun dowtieds de organisaosie van de Zwatte Bende, ne klub van leavenslustige keerls, dee wied en zied in 'n urntrek alle pedkes kennen. En al zweren de Zwatte Bek (Brigadier van Politie) ok: ,.Laat de hele zwarte bende maar op het Hazelrot komen, ik alleen durf ze wel aan", ze lachen d'r urnme en wadden alle pelities en kommiezensoldaoten te glad of.
Ooiden Gevel in Oortmösche ( 1656)
~----------------_) 18
Twentse Taalbank Grotestraat met Hoo lten- of Zuuderpoorte in Oortmösche umtrean t 1870
't Was !echte maon, nen mooien aovend in 191 7. De beruchte smokkel bend e har bi'j Buisjenske de stamkroeg weer ne mooie peti'j smokkelwaar zitten en dee zo! aover n streep, vebi'j Baasdam en dan naor de Könnik in Halle . Van Buisjenske göng 't rechtan deur Kottinkshof. deur de Profiet op 't Galgenveeld an en dan aover 'n pao!, nen weg, den allenig ingewijden sekuur wussen. Mer of de maan of 'n klaoren ok parten spöllen, 't was dizze maol mis. Vlak veur 'n streep kwakken 'n veurooploper zien puutke ' daal en reup: "Onraod!" Meteen vleugen alle puutkes langs de weg en alle smokkelkeerls net as rotten ... rrrts .. ... vot, as 't ware in de groond vot zakt. En hoo of de kommieze ok zochen, ginne smokkelaar kregen ze bi'j 't nekvel. Dee göngen naor Buisjenske en droonken 'n lilken smak vot. Dow de kommieze hiemend en poesend, schoewend an ne krujkaore en ne boerenwage, bi'j Broekhoes Teunke Oortmöschen binnen kwam men zuchen , stön d'r hier en daor nen verwoonderden smokkelkeerl te vraogen: " Za 'k oe eaven helpen? Waorum breng ie toch de smokkelkeerls nich met?" 't Hele vrachtje wör oop 't aole stadhoes deponeerd in 't z.g. papieren huuske. En 'n aolen veldwachter Bouwhoes wör bi'j zien kosthoes de Watermulder oet ber klopt urn te zaorgen veur 'n slöttel en cl ' r
daornao good oop te passen. De wacht bi'j Oesterwiek veur de deur kreeg oopdrach extra good too te zeen en 't Zwatte Bek zee: " Hier kommen ze niet aan als over mijn lijk. " Van 't stadhoes tot Buisjenske is mer 'n paar tred , dus loeren d 'r meer keerls waor of de smokkelwaar bleef. De köppe wödden bi'j mekaa stökken en d 'r wödden smiespelt en droonken en loerd .... Trouw leup 'n wacht bi'j Oesterwiek - nog gin 100 tred van de ooppeslagen smokkelwaar , zien rondje, hölpen deur meerdere healpers. Eiken morgen gleup Bouwhoes in de copslagplaatse of allens d 'r nog wa was. En elken morgen göng e geröst weer wieder: 't wàs d 'r nog. Mer oop nen goon morgen ... . Bouwhoes keek in 'n leug hok! Zien ogen wödden zo groot as haalten napkes.
't Zwatte Bek is gin liek wödden. Mer de smokkelwaar is wa bi 'j 'n könnik in Halle kömmen. Hoo ze 't red hebt is ne onoopgeloste zake en ne zwatte bladziede blewwen in de a nnalen van de pelitie. 's Aovens late biej Buisjenske wödden d'r nog extra één in daon, urn 't cl reenken of te leren en ton nog weer ees één , urn 't weer an te wennen en zo wieder. Oop zienen r oondgaank zag Bouwhoes ze daor wa zitten. Mer wat kon hee aans cloon dan hellig de scholders oophalen.
19
Twentse Taalbank
Boeri'j-riemselkes
+ OPEL + CHEVROLET
G. B. Vloedbeid ~ Almelo
+ OLDSMOBILE In wat boerschoppen 'van Twente bestaat van dee riemselkes, dee oop de riege of de prinspa olste boeri'jn neumt en van ieder, of van den boer zölf, ne typische eigenaardig~ heid geewt. As vrogger 'n stuk of wat naobers in de winteraowende gezellig urn 'n lössen heerd zatten, dan kötten ze de tied met het in me~ ka knussein van zukke riemselkes.
N.V. Aut omobielbedrijf
BLEEK ER telefoon 2623-4500. Hengelo
DEURNINGEN BOERENLEENBANK (tevens spaarbank )
Alle Dankzaken en overbo ek iq;en Spaarrente 3 1/ 4 0/o Depositorente '10/ 0
Mangs ook wödt 'n bepaald persoon as "dichter" neumd, zo as H. Masselink in Mander, woervan Broerremans Jensken (Tijink) an A . H. Everink oet Tubbige 'n ripräpken w us te vertellen, dat aower de negen boeri'jen in 'n Fleierikhook en 't Weske geet:
T imme,r fabriek
HANNINK HENGELO (0.) telefoon 3701 Levering van : kozijn en ramen deuren trappen, enz. voor utiliteits· en woningbouw
Blankenvoorts oole;
Spaar bij de
Kouhooks koole;
Boerenleenbank HAAKSBERGEN
T elg enkaa rups Dieks, Fleieriks wieks. Niemeyer tog de kou bi'j 'n geijer;
LANSINKSTRAAT 61 rente van alle direct 3 114 Oj0 opvraagbare spaargelden
Bos met 'n hos, Neuturn met de fleute.
Kassier: H.H. ROUWENHORST
Walthof KolthoL Bekkum schöt er achter of. "Tog de kou bi'j 'n geijer" = trek de koo bi'j 't geer. "Hos" zal de ofkötting wèèn van: hosman ( varken). Urndat zukke riemselkes meestiecis heel oold zint, vin i'j der vaak weur in, dee "archaïstisch" zint wödden, of alleenig nog in eenleustige, ofgelègen boerschoppen gebroekt wödt. Dit is ook het geval met 'n riemselken oet Haorle (Tub~ bi ge), wat mi'j wödden toaschikt
• lasschen
o AuloSpuilwerk
20
Twentse Taalbank duur A. Groothuis oet Almelo ("Toon a.d. Tuinstraat") , den in Haorle is oopjongd: Rötger is 'n vieloor, Sneuymans krabt zik achter 't oor. Haaks is nen prootkloot, Hoolt Lutkhoes~heer an de proot. De Belboer is nen knorpot. Bekjans maalt de koffie kot. 'n Bouwman wil gen zaod verkoopen. Weermet wil bi'j 't wief nich sloopen . De Peppetuut zit oop 't nus. De Kampboer rop van: Kuus, kuus, kuus! Laansman is nen rieken heer, Groothoes is nog völ, völ meer.
l ej mot ne geetlink fotograferen as e oop 't nus zit.
Beekink hef ne greune duur, Daor steet nen bos met lellies
Dit demselken mut heel oold wean. Lutkhoes~heer betekent: Luttikhoes an de heer (van heede = heide). "Heer" vuur heide zal wa nargens meer gebroekt wödden. Men sprek non van "heet" Kuus, kuus! is 't geloed, woer ze in Twente oopdrin~ gerige hoonder met vot jaagt. Het erve Groothoes mut aleerdaangs de vuurna amste boerij van Haorle wes hebben. 't Is non 'n kötterspil. Oet mienen jongenstied heugt mi'j nog 'n riemselken oet 'n Krommen~ diek, ne boerschop bi'j de Loolee in Almelo. Langs dissen krommen weg lean zon vieftig jaor terugge 'n stuk of twaalwen grote en kleane boe~ ri'jen, Veer zint er à vot, mer de namen bleewen bewaard in dit riem~ selken:
vuur.
Lusjans boer hef 'n onderschoer, Janeibersboer den !op zo zoer. Oe konik zit wal oop 'n troon, Mer de Kremer spant de kroon. De Kremer was 'n groot boerenspiL Daor beuren ook ne natuurbleek bi'j, woer den fabrikant Scholten oet Al~ melo zien good leut bleeken. Dit was vuur de tied, dat 't bieeken met chloor in gebroek kwam. Ne halve eeuw èleen is 't hoes ofbrökken. De arbeiderswonningen, dee oop de hoesstie wödden bouwd, staot as " de Kremeri'j" bekend. Der zint wisse meer boerschoppen, woer van dit soort riemselkes leawt in 'n v olksmond . 't Oopgreui'jend geslacht vergat ze, het hef andere dinge an 'n kop. As der leazers zint, dee oet eere geboorteplaats boeri'j~ riemselkes kent, laot ze dee dan an de redaksie too schikken, want zee hebt weerde vuur onze moder~ spraok, de ,.naamkunde", de folk~ lore enz. As ze non nich oopteekend wödt , zint ze aower SO~jaor vot!
Pietersnaats den wont an 't water, Kesselsnaats den is nen kater. Tiromansboer den wont oop 'n beelt. De Kolkboer den teelt het geeld. Haghoes is nen vlasmoes, Heukes prinze is zo kroes. 21
Twentse Taalbank
...... DE KANS VAN UW LEVEN OM ELEKTRISCH TE GAAN KOKEN
•••••• bovendi e n ge bruik mak en van onze zeer voord elige aanbiedingen 3 plaats fornuis * met 5 pannen voor slechts f339.50 2 plaats komfoor* met 5 pannen voor slechts f 107.50 • t·oorzien van expresse kookplaat fornuis exclusief boz;en- en zijp/aten.
•••••• ook nog ee n goedkop e leiding aanleg door tegemoetkoming in deze kosten van f 25.resp. f 15.-.
•••••• geen vuil e pannen meer omdat de elektri sche kookplaat geen aan slag op de pannen achterlaat ••••••• verdwijnen de onaangename luchtjes uit de keuken want de elektri sche kookplaat produceert geen sc hadelijke dampen •..... gaat elektrisch koken snel op de expressekookplaat. ied eree n weten dat el(•ktri sch kok e n goe dkoop is. De IJ sselce ntrale plaatst gehee l
••••• rnoet
~
Deze apparaten worden desgewenst via de door !J.C. erkwde installamm gf t!eklro winkeliers gelez;erd. ~
1(001( .
.
·'1.
:.•.'
'
ge dure nde 4 weke n bij U op p roef ee n 2 plaat;; komfoor me t pannen - snelkoker e n tu s•enmeter. De tu ss enme ter vertelt U dat e le ktri sc h koken goedkoop is.
.
'·
. ELEI(TRISCH ..
HYGIËNISCH - GEMAKKELIJK - VOORDELIG
Voorlichtingsgebouw ,.ELECTRA" Nieuwstraat 39 - Hengelo - telefoon 3561
N.V. Electriciteitsfabriek IJSSELCENTRALE
Twentse Taalbank
An ne boeren-dochter oop eegen bedrief
Dow zeens ne knappe boerenmeid, dow , vlugge, struuske deerne! De boerenzöns in 't Tukkerlaand ze meugt di) alle geernel Dien heandken dat wis nooit ve'keerd, dow wee's van: wearken , beunen ; dat löt zik zeen an hoes en hof. et mög zik all' ve'teunen! Dien earve gif et riekst verbouw, dow he's de mooiste peerde, de beste beeste in den stal en: 't all' hef hoge weerde! Met slaterigheed zeens nich vertrouwd, dow sneui's bi) tiecis de deurne ; gen spierken grös, gen streu ve 'weaid , gen aske geet ve'leurne! Mer zegg' mi) ees, dow mooie wicht: wat dös dow met dat snuutken? Wat röp dien herte en wat zeg et speegel van dien huudken? Gaf oenzen Leeven Heer dat all' urn niks, urn zó te slieten? Och , da 's dow zo alleenen slöps dàt kan mi'j 't meeste spieten ... !
J.
23
M. Legtenberg , H engel
Twentse Taalbank
goed spuitwerk
TOP-slagerij en
is nooit te duur
OLDE OLTHOF - Hengelo
Autospuitinrichting Bevelsborg
De b::>terham belegd met onze worst vliegt er in. Weemenstr. 24 - Twekkelerweg 60
Binnenhavenstraat 68, tel. 4:432, HENGEf 0
Coöperatieve Zuivelfabriek
Veur 'n mooi geknipt köpken naor
DE EENDRACHT
W. BAARTMAN dames- en herenkapper, parfumerieën Dritwerstraat 7 -tel. 4536 - Hengelo Kreentenstoetof Deeldense moppen komt 't lekkerste van
ROSSUM het beste adres voor allerlei ZUIVELPRODUKTEN
COLORITE RUBBER
LINOLEUM COLOVINYL
VLOEREN
B. J. Meen - Deelden
Rubber en linoleum trapbekleding
Langestraat 9
F. BOERKAMP VLOERENBEDRIJF
Coöperatie is het allens urnvattende woo rd veur ne organisatie dee allenig de belangen van eur leden op 't oog hef. want . . . winstbejag kan nooit eer doel wèèn; vandaar eer naam:
"Volksbelang" met eer devies:
,.NICH Ulv1 'T GEWIN MER VEUR 'T GEZIN" Wie gaot met de tied met nieje zaak van no of an zölfbediening
in oonze
Coöperatie Volksbelang
Haaksbergen Bi'j ook al lid ?
ZAODHAANDEL
Dalenoord
Telgenflat 111 (Ie etage). - tel. 4064 Weemenstraat 21 - tel. 3364 · HENGELO As ik ow iets repareer Kom iej aaltied biej miej weer Want ik heb ook, good da'j 't weet
I-
ZULVER, GOOLD en KELTUMPLEET Industriestraat 191
R • GEERDES
Hoek Breemarsweg
. HENGELO (0 ) - telefoon 6737
I -
BOERENLEENBANK
LATTROP verzorgt alle bar.kzaken
3l j 4-40 j 0 rente over al uw spaartegoed
ADOLFS & PENNINK de Boekhandel t.o.
het postkantoor- ENSCHEDE STUDIEBOEKEN, POCKETBOOKS, ROMANS
Oonzen vakkennis, Oewleu veurdeel
A. v.d. LEEST - Enschede
'n oold Tukkers-adres
RADIO en TELEVISIE
Oldenzaalsestra at 35 - ENSCHEDE
Oldenzaalsestraat 39 - te lefoon 1 0688
Stalen
anti~slip
Traptreden, Trappen en Bordessen
Uitglijden bij olie, vet, ijs of sneeuw niet meer mogelijk. Voor: MACHINEKAMERS en KETELHUIZEN. OPGANGEN naar BORDESSEN en VERDIEPINGEN, NOODUITGANGEN enz. Nieuwe, zeer lichte en goedkope constructie. Ook LOSSE TRAPTREDEN en BORDESPLATEN in elke lengte en breedte leverbaar. Prima referenties van groot-industrie en architecten . Vraagt vrijblijvend offerte en folders.
DIJKHOF - Hengelo
Beukweg 4
~
Tel. 3480- 3581
Opgericht 1921. Fabriek van constructie- en plaatwerk; smeden en alg emene metaalbewerking.
Twentse Taalbank
MiJlen-Tweantse woordenliest (samcnsteld deur:
J.
W. M. Gigengack - Hengel)
luuzenknepper, bijnaam voor wijsvinger (likkepot). luuzerik, stiksel ter versterking van de halsopening van een hemd. Vierhoekje ter versteviging aan de split van hemd of rok genaaid. (Ook: vleurik). Soms scheldnaam voor een luizebos.
meepennink, borggeld, dat door een werkgever aan een knecht werd gegeven, die zik bij hem had vermeden; dit borggeld of handgeld werd later meestal weer op het loon in miErlering gebracht. Ook: fooi. meer, merrie. Ook vgw: maar. meerpats, meermalen . . meerderweggens, op meerdere plaatsen. meerpoet, -en: donderaal. Ook scheldnaam voor de burgers vq.n Goor: Goorse meerpoeten. mcespats, meestal. meggeler, grote middenpaal in de vleugeldeur van een boerderij. O ok: meggelt. Meer algemeen: stiep (el); zie daar. melkworden, het .,koe-worden" van een vaars. meltenspier, -s : lange grasspriet, gebruikt bij het schoonmaken van pijpen. menizeern, verminderen. mennig, fors; flink; veel. Ne mennige koo. merakelen, lawaai maken. merenpeerd, merrie. messe, mast of korf van een marskramer; dik vrouwspersoon . messelvèèrken, varken dat voor de slacht wordt vetgemest. metwillig, kort aangebonden; bits, eigenwijs. met zin, ten langen leste . meuien, lastig vallen; zwaar wegen; spijten. meur, voedsterkonijn. meute(te), het gemoed betreffend. Groweluk te meute wodden: afgrijzen hebben. miegèèmpe, mier ( miegen = afscheiden (van mieren zuur); èèmpe = mier (vergelijk Engels: emmet)) miegen, afscheiden; urineren. miegerd, paard dat tijdens het wateren met de staart slaat en behalve zichzelf soms ook zijn geleider bemorst. mienke, gelaat ; gezicht. Mienkes maken: ge::ichten trekken. (Frans: mine). mier, sterremuur (: muurachtig kruid). miksen; Miksen maken: grimassen maken. Ook: schikken; Dat zölle wi'j wal miksen. millen, midden . milsten, middenste. min (wèèn), klein , nietig, laag (zijn). minne, vrouwelij ke durf. mirweenterhoorn, middewinterhoorn: hoorn, waarmee een reeks van lang gerekte tonen kan worden voortgebracht, de z.g. aliquots, en wel: zachte do, de kwint sol, het octaaf do, de boventerts mi, de bovenquint sol, de la, en (niet altijd) de sa.
M
maakmoalsbreewe, brief welke enige tijd voor het huwelijk van de oudste zoon uit een plattelandsfamilie werd geschreven en waarin de plichten van de oudste zoon als erfgenaam van de vaderlijke hoeve ten opzichte van ouders, broer{ s) en(of zuster (s) nauwkeurig werden vastgesteld. Het document werd ondertekend door wederzijdse ouders van het bruidspaar. broer{ s) enfof zuster ( s) van de bruidegom. en enige onpartijdige getuigen , meestal buren. maaksmoal, bijeenkomst, waarop de maakmoalsbreewe werd samengesteld. maank, mank. Maank goan: kreupel lopen. Ook: Vallend goan. D'r is ginnen teef !cups, of d'r is wal nen rekkei maank: in de buurt. maankzoad, gemengd zaad. maargen, morgen. 's Maargens: 's morgens. malen, ronddraaiende beweging maken: op de benen tollen; wankelen. Van een mindere in een gevecht: Hee maalt al. mangs, soms (Engels amongst). mans, mannelijk flink. Mans we-en: wel wat aandurven. manskeerl, man. mariejenbleumke, -s: madeliefje. marklauw(e), Vlaamse Gaai; meerkol. (Gemerkt met een kol: een bles van indigo blauwe veertjes). Ook: markoL markol, zie marklauw. markpiepe, mergpijp. Markvelder mölle, watermolen v . Markvelde; in 1266 reeds aangeduid, en in 1911 gesloopt. masjeerketrellie, zie ketrellie. masschop, vriend; vriendin. mèèken, -s: meisje. mèèlken, melkt. mèèlken (of: mölk), 'emölken: melken. meenen, beminnen: liefhebben ; bedöelen. Reflexief: zik mèènen: zich verbeelden. Zee mèènt zik zo: zij verbeeld zich zoveel.
25
Twentse Taalbank
MOODERSPRAOK
WAAROM naar
0 Jeu van Tweante, Meunsterlaand Van Graafschop en Westfalen Wat blif van oonzen aolen baand? A'w sprekt in vrömde talen! Wat blif v an éénheed, naoberschop Van geloov e nog behaolen? As sneu dee bioom' wodt of 'erop Dee'w earft hebt van de aolen. Klaagt now de leu nich steen en [been Urn d'oopschöttels van keender Dee 't goode vuurbeeld nich wilt [zeen En luusteren nog meender! Wiej hebt urn ene zaak verlet (van allens de behooder): Ne taal' dee rekt van hett' to: h e t t ' De spraak van oonze Mooder!
Oo.tma.h.sum 'f + +
Karakteristiek stadje. rijk aan historie, bos en hei. . A.N.W.B .. oriënteertafel , het hoog ste punt van Twente, met schitterend e vergez ichten ove r Twente en Duitsl and .
Inlichtingen V. V. V. Voor steno-typen, talencorresp , boekhouden, avond -ulo, middenstand- en directie· secretaresse cursus, bij werken leerlingen naar: Steynstra at 51-53 • • • T elefoon 2406 - Hen gelo
VTS
Eerste Twentse Radiateurenfabriek
Gk ,Hgl
VEEROP EN KOTBIEJ
Enschedesestraat 180 telefoon 3406- Hengelo
I
'k Kwam lest weer duur dat oole pleatske Waor a' k vroog er bin geboren. 'k Zeug et rnaarkplein met de poompe En 'n ooien kearkentoren. ' t Was der stil en o zoo röstig En oonder 'n dikken lindeboom Zat weer oop de zölde baanke N et as vroeger, 'n ooien oom. Biej em spöllen kieene keender N et as ik dat har edaon. 'k Heb der efkes naor staon kieken Laankwielig bin'k verdan egaon. A 'k der mangs weer an terugdeank Stemt ' t miej luk weemeudig bliej Wat is toch oonze keenderbed Veerof en toch kotbiej.
koelsysteem voor iedere motor
Stad Delden oOo
Ideaal woonoord .
oOo
Aantrekkelijk bouwterreinen aanwezig voor villa's en middenstandswoningen.
oOo
Gunstige terreinen voor industrievestiging.
Inlichtingen verkrijgbaar ten gemeentehuize Mevrouw, voor iet~ GOEDS naar LEVENSMIDDELENBEDRIJF
BEN BUIJVOETS We~mcnstraat
5 • telefoon 2929 - Hengelo
Altijd goedkoop
I
dames- heren· en kinderondergoed dames - heren . en kinderpyama's
I
schorten
I
IPORTJ,_E_~=-~~e_e~~-rst-ra-at
-8....I
26
Lex Meuris, Hengel
WIST U ... dat de gemeen te WIERDEN, waartoe behoren de dorpen WIERDEN en ENTER. alsmede de buurtscha ppen Hooge He xel , Netter, Zuna, Rectum. Ypelo en Enterbroek , zeer veel van ha a r echt Twentsesfeer heeft weten te bewaren. Mogen wij U eens tot een bezoek uitnodigen~ De wegen en fiet s paden ve rkeren in uitstekende conditie. Het Gemeente-bestuur
Twentse Taalbank
.,Twèn~
hadden de plaanken dichter biej me~ kaar 'scheuven, zodat er tusken twee plaanken meer ruumte kwam. Eén van de naobers gung in 'n eerpel~ kelder: ne sloapmusse oop en nen dikken dook urn 'n haals.
wat ne grote pin was, har nen fleenken appelenhof. De jongs oet de naögte maken daor daank~ baar gebroek van. En wat zol dat nog? Dood gaon mos Jan~oom net zo good as 'n aander en hoo mos hee dan al dee appels metkriegen?
's Aovends zat Meriens oop wach, 't was heldere maone. Hee had de petröllielaampe oet 'edaon en 'toon~ dergedientje vottenömmen. Zo kon e mooi in 'n appelenhof kieken. Hee ston now oop de plaatse, waor Jan~ oom zovake naor de jongs har kek~ ken. Meriens praoten wat in zik zölm. Doo heuren hee oopees, dat de deuren van de berrestie piepen. Schichtig dreaien hee zik urn en jao~ wa, de deur gung lös en daor zag e Jan~oom reehop in berre zitten.
.,Dat schrief ik n maol an terlaand"
Jan-Oom Jan~oom,
De jongs, dee vrogger biej Jan~oom appelen hadden 'gapt, wödden la~ ter ziene naobers. En doo Jan~oom op 'n goon dag vreadig ofstörf, zol Meriens - den vrogger de meeste appelen gapt har - naor aold ge~ broek biej 'n doden Jan~oom waken. Dizzen lag in ne aolderwetse ber~ restie. Daor oonder was nen eerpel~ kelder. Plestiek~matrassen wadden der doo nog neet. Eerst ha'j de oon~ derloogen, dat wadden plaanken, dee zo'n viefteen centimeter van me~ kaar of leen. Daaroop stroo en dan 'n veren berre.
De gudders leupen Meriens aover de rugge. Dan heuren hee Jan~oom met ne . piepstemroe zeggen: .,Zo jeunken, veurda'k hier votgao wi'k toch n~g geern effen met oe ofrek~ kenen. Meriens kon nog harder lopen, dan doo hee nog nen jong was van 'n jaor of datteen. En hee wet nog aait nich, dat eene van ziene kammeraö clat west hef.
Wat deden de kammeraö van Me~ riens noe? Jan~oom lag veur in de berrestie. Ze
B. v. Sluijters, Hengel.
As nao 't weenter de zunne nog wat kopschee an de kimm' verschient>, schöt mennigeen in, dat e nog bekeanden hd deet neudig ees oopzocht mot wodden. 1\i!evrouw oonderhoolt zik met ·t angeloop en meneer ... no jao manleu bint aait de segare. Mer nog 'n maond of wat, en 't is vekaannsie vuur alman.
27
Twentse Taalbank Beukbesprekkinge
FOTO OP HET OMSLAG van dit tijd sch rilt (kloot scheeters) ve rv a a rdi gd d oor
T wee beuke van A. Buter Buter: journalist en publicist, ge~ w estelik historicus en folklorist , schriever in de mooderspraok, is baowen dat nog nen duurzetter en vasthoolder. Asse, mét andern , zie~ ne scholders arg ens onde r hef zet en dee "anderen " de moedveeren a la ng hebt laoten hangen, hoolt hee 't lempken wal an 't brannen. As a rchivaris van de A.V.T. dee v an vuurten neet meer weet, dat ze van achtem leawt - schikt hee de leden geregeld " mededelingen" too, net offe dee A .V.T. wil Jacten zeg~ gen: " Dacht i'j, da'k dood was? Piep, piep!" Dit maol hef hee et " Archief A.V. T. " twee beuke rieker maakt, 't eene van 60, ' t anner van 84 bladzieden. Et eerste geet aower " een nuttig man en vertelt aower Thomas Ainsworth 'n heel deel dinge , dee nog neet eerder pubelseerd zint en et tw eede gif de geschiedenis van "' n stoom van Goor" . Beide zint schreven in den .. stijl" van nen vlot~ ten kraantenschriever en met de de~ gelikheed van nen historicus, den zien vak versteet. Twente is ter bliej met!
foto Haarhuis Ootmarsum ga ook fotograferen
I
Bij ons vindt U de bestP. camera's uit diverse prijsklassen
I
As veur jaore n nen o o i ~ vaar 'n be zeuk har bra ch . prie ns pa o ls kwam der dan oen KR JENTENWEGGEN op taofel. Later wör d dt miender. Mer as de leu wu ssen , hoo oen weggen sm aa kt va n d e COöPERATIE oet de H O FSTROATE in BOORN, d a n h ddden ze ' t aole gebroek wal anholen ! ! !
COöP. "ONS BELANG" BORNE
Het allerfijnste product
I
Coöp. Zuivelfabriek en Melkinrichting
ttBORNEH
V.
Geweven Etiketten Maarkei
GEWEVEN NAM E N LETTE RS EN CIJFERS GEWEVEN ETIKETTE N
bef
seends kot 'n Tweants ethoes. Börgerneister mr. A . ). de Beaufort zetten oop 10 mei in de boeriej van Hiddink dreernaol de koffiesmorre daal oop 'n vuurpot en gaf da armet 't alaolde boe renspil de nieje bestemrninge oonder de naam : ., In de kop'ren smorre ". Vanoold s wodt met 'n dreedraödken staarke koffie bedoeld , dee 'n rnaol of dree etrökken is. Mer bezeukers hooft nich bange te wean : 't was hier rner ne symboliek.
Bandfabriek Buddeke Binnenhaven 28 - Enschede
Lohuis en Nieman tel. 3966 - HENGELO - tel. i290
Saosel
e
Aannemers van grondwerken
e
Verhuur van draglines en bulldozer
beendt ' t oole oop veraantwoorde wieze an den nieje tied en bef oop de !etste dag van mei en de eerste paar dagen van juni 'n groot Schutters- en Folklorefeest holden , dat glaansriek slaagd mag hetten en waormet " S
28
Twentse Taalbank KOPEN IN:
(
HENGELO
Gezellig
)IaLNDENZAAL
( Aantrekkelijk )
~la9ery
1
Bult S
voor vlees en vleeswaren
WEEMENSTR AA T 1 2 - TEL . 2752
HET WONDER VAN HENGELO Magazij n voor:
rijwielen, onderdelen en electra Will emstraat 2 7 ,
Te l. 3913,
Henge lo (0)
HoiJandia Ondergoed Kousen , Sokken, Tricotages (levens kousenreparalie)
Manufacturenhandel
~~~~~~~st(g;
H. J. BENNINK
':B o nneterie Speciaalzaak in
Molenstraat 5
&
BLOUSES ROKKEN VESTEN
Geniel van de Twentse natuu r op een betrouwbare bromfiets Wij leveren U het bekende merk KAPTEIN . Reeds 1 à 2 millioen in gebruik. 0. TEESINK
=
~
28
Langelermaatweg 152, Hengelo 0.
De saak tvaar U altljd slaagt!
Accuraat RETEXTURINGBEDRIJF tric:oleren, drymastern, verven Ootma rsumsestr. 47 - 49
Davonette of Tarakan-oliehaard of ee n Brandaris-kolenhaard
Voor ee n
naar het adres met ervar ing I
I~:,. ~~~~~~,~~~,. ~ ,~~; I
Appendages en Loondraaierij
"Het Kappershuis"
ngelermaatw.47 W• Johannl"nk LaHenge lo
Uw adres voor parfumerieën Aparte damessalon
BAVER
Boerenleenbank
(0.)
Wo lter ten Catestraat
Grotestraat 26, Tel. 24 78
OLDENZAAL
Coc:ostapijten en vloerbedekking Huiskamers, Slaapkamers, Bankstellen enz.
Voor Uw TAXI
J. van
naar
Dongen
C ronjéstraat 36
telefoon
6600
CENTRALE SCHOEN MAKERIJ
J. KRUITHOF lederwaren, fo urn ituren, lassen en sc hoenreparatie PASTOR IE STR. 23, TE L. 4309 Kijkt U maar op alle wegen! Me n komt steeds meerfietsen va n Falkmann legen. Specialist in: BATAVUS en EMPO rijwielen
3 1 / 4 °10 rente voor di rect opvraagbaar spaargeld
c:De
~ paarbank v . iedereert!
OOTMARSUM
STEDEKE VAN DE TWENTSE TRADITIES
Ve ur uurwearken, gaold en zilver o f ve ur 'n mooi stukske n Antiek kö'j aa it good terechte biej:
Th. BUDDE
OOTMARSUM
Voo r prima SCHOENEN en luxe LEDERWAREN
J. G. W. Falkmann
Henny Hulshof
Anlon iusslr. 47 , Tel. 7726
Telefoon 291
Ootmarsum
Twentse Taalbank W inkelen in :
~IMolo FOTO's
*ROOS *
op elk gebied
maakt ze!!!
*
Grotestraat 41
Coöperatie
De Landbouwcoöperatie is een bolwerk
Telefoon 2563
MIDDELKAMP in de Steege hef ok 'n gooien bril veur de leu in Almelo en umgetfing ORANJESTRAOT 7
ter beveiliging ter verdediging ter bevordering
van de economische belangen va n de vrije zelfstandige ondernemers in de la ndbouw, te weten de Boeren
Coöp. Landbouwersbank en Handelsvereniging - Almelo
Café "De Mooie Vrouw"
Niet voor het gewin maar voor het gezin
Coöperatie Almelo
HOTEL~ RE STAURANT Een v au de ooldste ~>~aken iu TtVe ntelaaud IO otmarsumsestraat 488~ Almelo)
Thans hebben wij naast Juucker-, Rudge-, Veeuo rijwielen nóg een Ie klas rij wiel voor U :
Zo is lret goed
"LOCOMOTIEF"
CT)o{ma 111 t-" . '=='
O ra njestraat 6
Het hart van Twente
J0 LeIOUX
naaimachines breimachines Grotestraat 154
dansen
** *
leert
u
bfi
O otmarsumsestraat 26 Telefoon 4880
Veevoeder Kunstmest en Landbouwbenodigdheden i n de b e s te kwaliteiten!
V erhuur en V erkoop van
Gelegenheidskleding voor ROUW, T RO UW enz.
KLEERMAKERIJ BOOM Bornsestraat 69 -- Tel 307 1
Door grote omze t lage prijzen bij :
A.B.T.B.
ALMELO TeL 20i 5
HEERINGA & Co.
Een NJE ! ~S schoen zal het beter doen
HET TWENTSE SERVIEZENHUIS
NIEl~S- ALl\JEI~O
O ok U w adres voor : Gero-Zilv ium, Ge ro-Zitme ta, Kristal eu Glastverk Luxe e u K r&rutnljverlreidart . B y oux G rotestraat 87 (in H engelo: Nieuwstr. 36)
Fa. H.E .Rhebergen &Zn. ':Dame.,- en :;J.feren.,alon MARKT PLEIN 18
TEL 4381
Grotestraat ó2
Rompelman
?d9~ericht'
Corsetten, Trico tages , Kou sen GROTESTRAAT 6 1
De Schrik van Alme1o Nederlands grootst gesorteerde zaak voor
RE GENKLEDING met de laagste pri jzen Grotestraat 147, 50 m van het postkantoor
Twentse Taalbank
Ql
Keerls -, vrouwleu - en keenderkleer'n
....I
Manufacturen
0
w 0
z
Veur : ~
gaat voor
~
Berre en berregood
w
naar:
I
TASCHE
1.0
0
Oewleu biejze undere anclach v raog e wiej veur oonze naa mo oie sortering MAANTELS EN JAPONNEN
N 1-
<( <( Ck::
Zwatte
I-
AUTn MOB IELBEDRI)F
W. Noordegraaf Oldenz:'!alsesrr. 19, T ele f. 4444, Hengelo (0.)
HET SPEELGOEDPALEIS
I./)
w
w
TEUTELINK
Cl
Enschede sestr. 22 - T el. 28 14 -Hengelo
(,/)
w
I U
Voor Herenkleding
~ 't beste bij BESTERS Coöp. HOe Landbouw" W.A.
w
Oldenzaalsestraat 122 - t.o . R.K. Kerk· Enschede
w
Goor H et adres v o or :
I-
M engvoede rs o nder C .L.O.-contröle M es t stoffen , Kruid eni erswaren Brandstoffen, Bestrijd ing smid delen en L a ndho u wwe rk zaa mheden
I./)
....I
0
~
z
Fa. B. Leerkotte & zn.
<(
--.
de spec iaa lzaak op het gebied van
z
....I
WAS-O--MATIC
u... u...
Oliemolensingel 30-32 - ENSCHEDE
w
vlug en voordelig
::>
1-
Elke was apart - Hygiën isch
0 Wij
hebben effen karpetten
z
::>
230/ 31 0 à I 1 75 .Maar ook à I 820.-
....I
Dus in alle prijzen
w
0 ....I
A. Brands & Zonen
1-
woninginrichting
w
0
:L
Burgemeesterstraat 1 - ENSCHEDE
HAARDEN - KACHELS OLIESTOOK Marskant 10 1 ~ Tel. 4086 en 6225 Hengelo (0 .)
VéGé
VOOR UW LEVENSMIDDELEN guller met zege ls ... guller met gu lden s Op VéGé-artikelen steeds 10 % korting in geldzegels.
Twentse Taalbank
Formelta
de ideale koffiemelk
HUISHOUDTEXTIEL VOERINGSTOFFEN JAPONSTOFFEN
u proeft de room
Verkrijgbaar in fl essen van 230 gram (36 cent) en 400 gram (52 cent )
vERKooPKANTooR BOEKELO
"Multifarm ' '
Klaant' n van BISC HOFF Bint al mao l vol lo f Ne dam e of hee r . . . Ze komt aalt ie d wee r want :
Bischoff hef 't b es te wat e r is I O awe rtuu g t ow va n d isse woarhee d
W ilt U uw tuin la ten a anle ggen. bijpl ~ nte n of vera nderen? Bezoekt U dan de
ERICA kwekerijen te Borne Uit h onderdduizenden planten als Bloe me·n S ier heesters, Coniferen, Rozen, Vaste en Rotsp lanten kunt U een keuze make n. De ERICA kwekerije n zijn de mooiste kwekerijen in Twente, met de g rootste voorraden. Geopen d a lle werkdagen tot 5 uur, andere uren allee n b ij telefonische of !iochriftelîjke afs praak.
,,Koninklijke Textielfabrieken D. Jordaan & Zonen N.V." Haaksbergen T u kkers .. . , mag ik effen ·r woord? Gooit ow ge ld nig aover boord T uk k ers . . . , ak ow raon mag ... sp o or t ! Gao'j daar almaa l met akkoo1 d ? Bre ng dan ow gèld n aar de
Nutsspoorbaank D rien erst ra ot e 26 Henge l
Bretel er en Reestman ENSCHEDE Tel. 3529 voor
kolen haardolie en -p etroleum huisbrandolie Shell-landbouwproducten
confectie voor het hele gezin E en m otorrijwiel, scooter of bromfiets? H et g r ootste rijge n o t verschaf t U :
NS U prij z enva naf f475 .-
Importeur:
J. H ui skes
t e l. 40 1, D E LD E N
Ku ipe rs Hengelo - Telgen 21
