Twee voorloperprojecten in energiezuinig bouwen en wonen Hannes Benaets – Ilse Piers – Philippe Plaghki
Inleiding
Project Venning Evaluatie
“ECO-Life Venning – CO2 neutrale sociale woonwijk in Kortrijk” Ilse Piers – Goedkope Woning
Toelichting Woonforum 2014 21 maart 2014
Inleiding
Goedkope Woning ECO-Life Aanloop naar ECO-life Project Venning Evaluatie
Inleiding
Goedkope Woning ECO-Life Aanloop naar ECO-life Project Venning Evaluatie
- ECO Life, EU-subsidiedossier CONCERTO - samenwerking met Høje-Tastrup (DK) en Birstonas (LT) - ambitieuze opwaardering bestaand patrimonium in komende 10 jaar
- energetisch luik: Zero Energy, CO2-neutraal - sociaal luik - uitvoeringsperiode van 5 jaar + 1 jaar monitoring
Inleiding
Goedkope Woning ECO-Life Aanloop naar ECO-life Project Venning Evaluatie
- partners: Goedkope Woning, BURO II & ARCHI+I, Universiteit Gent, EVR, E-Ster, Ecopower en Stad Kortrijk - aankondiging van ECO-Life (jan 2010), film met interviews bewoners, politici en Goedkope Woning.
Inleiding Goedkope Woning ECO-Life Aanloop naar ECO-life
1
2
3
4
2010 5
6
7
8
9
10 11 12
1
2
3
4
2011 5
6
7
8
9
10 11 12
1
2
3
4
2012 5
6
7
voorbereiding
9
10 11 12
1
2
3
4
2013 5
6
7
8
9
10 11 12
1
2
3
4
2014 5
6
7
8
9
10 11 12
1
2
3
4
2015 5
6
7
8
9
10 11 12
nazorg en monitoring
Project Venning Evaluatie
8
voorbereiding
nazorg en monitoring voorbereiding
verhuis
nazorg en monitoring verhuis
voorbereiding en studie
bouw
verhuis
nazorg en monitoring
- EU: strikte timing van 1.01.2010 tot 31.12.2015
(1 jaar voorbereiding, 4 jaar ontwikkeling en bouwen, 1 jaar meten) Nieuwbouw: nul energie Renovatie: 2 x beter dan opgelegde norm - Goedkope Woning: 3 fasen omwille van de verhuisbewegingen in de bewoonde wijk budget: NFS2 + EU + ?
Inleiding Goedkope Woning ECO-Life Aanloop naar ECO-life Project Venning Evaluatie
Inleiding Goedkope Woning ECO-Life Aanloop naar ECO-life Project Venning
Evaluatie
Inleiding Project Venning Kennismaking met de wijk Masterplan Geïntegreerd ontwerpend onderzoek Overleg met overheden Opbouw project Collectieve & publieke buitenruimte Communicatie met bewoners Technieken & werf Evaluatie
Ligging binnen stadsring, in reconversiegebied aan kanaal
Inleiding Project Venning Kennismaking met de wijk Masterplan
Geïntegreerd ontwerpend onderzoek Overleg met overheden Opbouw project Collectieve & publieke buitenruimte Communicatie met bewoners Technieken & werf Evaluatie
Inleiding Project Venning Kennismaking met de wijk Masterplan Geïntegreerd ontwerpend onderzoek Overleg met overheden Opbouw project Collectieve & publieke buitenruimte Communicatie met bewoners Technieken & werf Evaluatie
Existing houses Inleiding Project Venning Kennismaking met de wijk
Masterplan
Existing types houses with 1 bedroom for 2 people - existing houses are +/- 30m² - according to social housing regulations they should be +/- 63m²
Geïntegreerd ontwerpend onderzoek
houses with 2 bedrooms for 3 people
Overleg met overheden
- existing houses are +/- 47m²
Opbouw project
- according to social housing regulations they
Collectieve & publieke buitenruimte
should be +/- 83m²
Communicatie met bewoners Technieken & werf Evaluatie
houses with 3 bedrooms for 5 people - existing houses are +/- 65m²
- according to social housing regulations they should be +/- 115m²
houses with 5 bedrooms for 7 people - existing houses are +/- 82m² - according to social housing regulations they should be +/- 146m²
The houses with 1 & 2 bedrooms are too small to be renovated. They will be replaced.
Houses with 3 & 4 bedrooms can be renovated but will end up as a smaller type.
Inleiding Project Venning Kennismaking met de wijk Masterplan Geïntegreerd ontwerpend onderzoek
recreatieve parkzone tuinwijk: duurzame renovatie (66) en vervangbouw (50) grondgebonden woningen
groenbuffer
Overleg met overheden Opbouw project Collectieve & publieke buitenruimte Communicatie met bewoners Technieken & werf Evaluatie
kanaalzone: denser (68) nieuwbouwproject
reconversie bedrijvenzone
knooppunt met openbare functie
fysieke en visuele link
Principes van het masterplan
Inleiding
New construction versus renovation (by plot)
Different phases
Project Venning Kennismaking met de wijk Masterplan Geïntegreerd ontwerpend onderzoek Overleg met overheden
Opbouw project Collectieve & publieke buitenruimte Communicatie met bewoners Technieken & werf Evaluatie
phase 1 appartments construction (after demolition) renovation
Verhuisbewegingen & fasering
phase 2 new houses phase 3 renovated houses
Inleiding
Project Venning Kennismaking met de wijk Masterplan Geïntegreerd ontwerpend onderzoek
Overleg met overheden Opbouw project Collectieve & publieke buitenruimte Communicatie met bewoners Technieken & werf Evaluatie
Inleiding Project Venning Kennismaking met de wijk Masterplan Geïntegreerd ontwerpend onderzoek Overleg met overheden Opbouw project Collectieve & publieke buitenruimte Communicatie met bewoners Technieken & werf Evaluatie
Inleiding Project Venning Kennismaking met de wijk Masterplan
Geïntegreerd ontwerpend onderzoek Overleg met overheden Opbouw project Collectieve & publieke buitenruimte Communicatie met bewoners Technieken & werf Evaluatie
Inleiding Project Venning Kennismaking met de wijk
Masterplan Geïntegreerd ontwerpend onderzoek Overleg met overheden Opbouw project Collectieve & publieke buitenruimte Communicatie met bewoners Technieken & werf Evaluatie
Inleiding Project Venning
Kennismaking met de wijk Masterplan Geïntegreerd ontwerpend onderzoek Overleg met overheden
Opbouw project Collectieve & publieke buitenruimte Communicatie met bewoners Technieken & werf Evaluatie
Inleiding Project Venning Kennismaking met de wijk Masterplan Geïntegreerd ontwerpend onderzoek
Overleg met overheden Opbouw project Collectieve & publieke buitenruimte Communicatie met bewoners Technieken & werf Evaluatie
Zorgcentrum Velm
-
gevelprincipes bouwkosten vakantiegevoel
Sociale woonwijk Venning - Kortrijk
Inleiding Project Venning Kennismaking met de wijk Masterplan Geïntegreerd ontwerpend onderzoek Overleg met overheden Opbouw project Collectieve & publieke buitenruimte
Communicatie met bewoners
Woonunits:
Technieken & werf Evaluatie
Fase 1 Fase 2/3 Totaal
Nieuwbouw: 82 Nieuwbouw: 64 Renovatie: 50 196
Parkeerplaatsen: Fase 1 Fase 2/3
63 133
Totaal
196
Inleiding Project Venning Kennismaking met de wijk Masterplan Geïntegreerd ontwerpend onderzoek Overleg met overheden Opbouw project Collectieve & publieke buitenruimte Communicatie met bewoners Technieken & werf Evaluatie
Fase 2
Inleiding Project Venning
Kennismaking met de wijk Masterplan Geïntegreerd ontwerpend onderzoek Overleg met overheden Opbouw project Collectieve & publieke buitenruimte Communicatie met bewoners Technieken & werf Evaluatie
Fase 3: grondige verbouwing (50 woningen)
Inleiding Project Venning Kennismaking met de wijk Masterplan Geïntegreerd ontwerpend onderzoek
Overleg met overheden Opbouw project Collectieve & publieke buitenruimte Communicatie met bewoners Technieken & werf Evaluatie
Fase 3: grondige verbouwing (50 woningen)
Inleiding Project Venning Kennismaking met de wijk Masterplan
Geïntegreerd ontwerpend onderzoek Overleg met overheden Opbouw project Collectieve & publieke buitenruimte Communicatie met bewoners Technieken & werf Evaluatie
Inleiding Project Venning Kennismaking met de wijk Masterplan Geïntegreerd ontwerpend onderzoek Overleg met overheden Opbouw project
Collectieve & publieke buitenruimte Communicatie met bewoners Technieken & werf Evaluatie
Film
Inleiding
Project Venning Kennismaking met de wijk Masterplan Geïntegreerd ontwerpend onderzoek Overleg met overheden Opbouw project Collectieve & publieke buitenruimte Communicatie met bewoners Technieken & werf Evaluatie
Engagement bewoners
Inleiding Project Venning Kennismaking met de wijk Masterplan Geïntegreerd ontwerpend onderzoek Overleg met overheden Opbouw project Collectieve & publieke buitenruimte
Communicatie met bewoners Technieken & werf Evaluatie
Bestemming 1000m² gelijkvloers aan kanaal?
Inleiding Project Venning Kennismaking met de wijk Masterplan Geïntegreerd ontwerpend onderzoek Overleg met overheden Opbouw project
Collectieve & publieke buitenruimte Communicatie met bewoners Technieken & werf Evaluatie
Eerste steenlegging fase 1
Inleiding
Project Venning Kennismaking met de wijk Masterplan Geïntegreerd ontwerpend onderzoek Overleg met overheden Opbouw project Collectieve & publieke buitenruimte Communicatie met bewoners Technieken & werf Evaluatie
Inleiding Project Venning Kennismaking met de wijk Masterplan
Geïntegreerd ontwerpend onderzoek Overleg met overheden Opbouw project Collectieve & publieke buitenruimte Communicatie met bewoners Technieken & werf Evaluatie
Inleiding Project Venning Kennismaking met de wijk Masterplan Geïntegreerd ontwerpend onderzoek Overleg met overheden Opbouw project Collectieve & publieke buitenruimte Communicatie met bewoners Technieken & werf Evaluatie
Inleiding Project Venning Kennismaking met de wijk Masterplan Geïntegreerd ontwerpend onderzoek Overleg met overheden Opbouw project Collectieve & publieke buitenruimte Communicatie met bewoners Technieken & werf Evaluatie
Ventilatie
Inleiding Project Venning Kennismaking met de wijk Masterplan Geïntegreerd ontwerpend onderzoek Overleg met overheden Opbouw project Collectieve & publieke buitenruimte Communicatie met bewoners Technieken & werf Evaluatie
Isolatie
Inleiding
Project Venning Kennismaking met de wijk Masterplan Geïntegreerd ontwerpend onderzoek Overleg met overheden Opbouw project Collectieve & publieke buitenruimte Communicatie met bewoners Technieken & werf Evaluatie
Ramen Venning: Schüco AWS 90, SI+
Inleiding Project Venning Evaluatie
overzicht ECO-Life Venning fase 1 (82 app) kost (excl BTW) 1 bouwkost 2 buitenruimte 3 monitoring 4 stookplaats (gebouw) 5 pv 6 kost extra uitdiepen parking (eis stad)
tegemoetkomingen EU EU eandis andere € 10.244.877 € 50/m² € 377.400 € 160.000 € 674.491 € 243.893 50% € 121.947 € 339.434 € 88.457 50% € 44.229 (-) € 742.121
Reële kosten/baten – eerste fase
totaalkost € 9.707.477 € 674.491 € 121.947 € 339.434 € 44.229 € 742.121
Inleiding Project Venning Evaluatie
NFS2 bouwkost buitenruimte subtotaal
Venning meerkost procentuele 1ste fase meerkost € 9.287.120 € 10.244.877 € 957.757 10% € 488.796 € 674.491 € 185.695 38% € 9.775.916 € 10.919.368 € 1.143.452 12%
extra stookplaats (procentueel aandeel) kost extra uitdiepen parking (eis stad) totaal
€ 11.803.497
€ 142.008 € 742.121
1% 8%
€ 2.027.581
21%
Meerkost duurzaam tov gewoon sociaal huisvestingsproject
Inleiding Project Venning Evaluatie
KOSTEN grotere investering in aanleg buitenruimte
BATEN veelvuldig en beter sociaal contact tussen bewoners van verschillende leeftijden en culturen meerkost voor het bouwen van het beter verankeren van de wijk in 1000 m² extra voor niet-bewoning de kanaalzone en het faciliteren van voorzieningen volgens de eigen behoeften van de wijk extra bouwkost voor de cascoruimte grote investering in zorgwoningen (rolstoel)
Maatschappelijke kosten/baten
terugverdienen via huuropbrengst en toekomstige stijging vastgoedwaarde bevordert goede vermenging leeftijdsgroepen, zonder uitsluiting (+ langer thuis wonen)
Inleiding Project Venning Evaluatie
KOSTEN intensievere opvolging onderhoud, omwille van boomgaarden, witte gebouwen, vijvers met vlonders… investering in PV in het ganse patrimonium (op alle geschikte daken)
BATEN creëren van een ecologische woonbiotoop (volledig afwijkend van modale sociale woonwijk) voor trotse en respectvolle bewoners
terugverdienen via GSC's en aanleggen van fonds voor de financiering van toekomstige duurzame projecten (zonder EU steun) extra kosten voor meer sociale te compenseren door lange cohesie in modelwijk verhuring aan tevreden huurders (minder schade) investeren in duurzame keukens en beperken van onderhoudskosten badkamers rechtstreeks van (zelfde kranen, scharnieren, fabrikant (zelfde types voor aanrechten, toiletbrillen…) verschillende projecten)
Maatschappelijke kosten/baten
Demonstrating through Intelligent Control, Energy and Water wastage reductions In European Social Housing
WOONFORUM 2014 Philippe Plaghki, NIEUW DAK projectleider
Woonforum 2014 : voorloperproject in energiezuinig bouwen en wonen
Inleiding Wat is ICE WISH? Situering
• Sociale Huisvestingsmaatschappij • Genk, As, Zutendaal en Opglabbeek • 3600 woningen in verhuur
Inleiding Wat is ICE WISH? Situering
“demonstrating through Intelligent Control Energy and Water wastage reductions In European Social Housing” “het aantonen van vermindering van verbruik van energie en water in Europese sociale huisvesting door middel van intelligent beheer”
Bij sociale huurders gebruiksvriendelijke en toegankelijke ICT-toepassingen testen. zonder veel effect op hun levensstijl bewuster leren omgaan met water en energie DOELSTELLING : tot 15% vermindering van het energie- en waterverbruik
• 300 sociale woningen verspreid over 10 Europese landen • eerste om interactieve toepassingen uit te testen bij deze specifieke doelgroep.
Wat is ICE WISH? Situering Organisatie
30 appartementen, wijk Kolderbos in Genk (639app) Vergelijkbaar qua ligging en oriëntatie Beperkt gerenoveerd in 2009: • wanden : 6 cm minerale wol (origineel) • daken : 7cm PIR (eerder uitgevoerd) • vloeren : 4 cm PUR-korrels • warm water en CV : condensatieketel met geïntegreerde boiler/zonnecollector • beglazing : hoogrendementsglas en ventilatieroosters • regenwaterrecuperatie voor individuele toiletten Renovatiekost : 825 €/m²
(bouwkost excl btw)
(app. (T2/3):79m², studio (T1/2): 50m²)
Situering Organisatie Installatie
“demonstrating through Intelligent Control Energy and Water wastage reductions In European Social Housing” “het aantonen van vermindering van verbruik van energie en water in Europese sociale huisvesting door middel van intelligent beheer”
DE HUURDER
installatieprincipe
Organisatie Installatie Gasmeters
installatieprincipe
Organisatie Installatie Gasmeters
1. Gegevens aflezen (Water, Gas, Elektriciteit, Temp, CO2, RV%)
2. Gegevens beheren en opslaan 3. Gegevens leesbaar maken voor Huurder 4. Gegevens leesbaar maken voor Deelnemende partners
Installatieprincipe : GASMETER
pulsemeter
Installatie Gasmeters Watermeters
Installatieprincipe : WATERMETER
pulsemeter
Gasmeters Watermeters Elektriciteitsmeters
Installatieprincipe :
Current Transformer
kWh meter
Watermeters Elektriciteitsmeters Data ELEKTRICITEITSMETER
Installatieprincipe : dataconcentrator
Elektriciteitsmeters Data Sensor
Installatieprincipe : TEMP - RV% - CO2
Data Sensor Data partners
Sensor Data partners Data huurder
installatieprincipe
Huurder
Data update : 24u
WEBSITE UPL
Sensor Data partners Data huurder
INDIVIDUELE GEGEVENS Per kwartier
Per dag of maand
Sensor Data partners Data huurder
ELEKTR.
WATER
GAS
VERGELIJKING - TOTAAL
Sensor Data partners Data huurder
DATA HUURDER: in de woning
Set Top Box
Data update : 15 minuten
Data partners Data huurder TV scherm
DATA HUURDER: op het scherm
Data huurder TV scherm Huurder
DATA HUURDER: op het scherm
Data huurder TV scherm Huurder
DATA HUURDER : op het scherm
Data huurder TV scherm Huurder
DATA HUURDER : op het scherm
Data huurder TV scherm Huurder
DATA HUURDER : op het scherm
Data huurder TV scherm Huurder
DATA HUURDER : op het scherm
Data huurder TV scherm Huurder
DATA HUURDER : op het scherm
Data huurder TV scherm Huurder
DATA HUURDER : op het scherm
Op zaterdag de was
Data huurder TV scherm Huurder
DATA HUURDER : op het scherm
Data huurder TV scherm Huurder
DATA HUURDER : op het scherm
vaatwasmachine
koken
douchen
Data huurder TV scherm Huurder
DATA HUURDER : op het scherm
Data huurder TV scherm Huurder
DATA HUURDER : op het scherm
Data huurder TV scherm Huurder
DATA HUURDER : op het scherm
Data huurder TV scherm Huurder
DATA HUURDER : op het scherm
Data huurder TV scherm Huurder
DATA HUURDER : op het scherm
Data huurder TV scherm Huurder
DATA HUURDER : op het scherm
Data huurder TV scherm Huurder
DATA HUURDER : op het scherm
Data huurder TV scherm Huurder
DATA HUURDER : op het scherm
Data huurder TV scherm Huurder
DATA HUURDER : op het scherm
Data huurder TV scherm Huurder
DATA HUURDER : op het scherm
Data huurder TV scherm Huurder
DATA HUURDER : op het scherm
Data huurder TV scherm Huurder
DATA HUURDER : op het scherm
Data huurder TV scherm Huurder
TV scherm Huurder Termijn
VOORDELEN • • • • • • •
Eenvoudig te bedienen en te bekijken Bewustmaking van verbruik en kosten Gegevens direct in te kijken (15 min.) na verbruik Besparingstips op maat Automatische opslag verbruikgegevens Duidelijke website en gegevens beheer Europese steun
NADELEN • • • • • •
Uitgebreide installatie met diverse partners Medewerking van nutsmaatschappijen Veel huisbezoeken Technische opstartproblemen met installatie Kost per installatie (800 – 1000€) Afhankelijk van Europese instellingen
Termijn TERMIJN • ICE WISH : 01/04/2011 to 31/03/2014
• Verlenging van 31/03/2014 tot 31/10/14
TERMIJN BELGIE
• Eerste proefinstallatie België op sept./2012 • Plaatsen overige 29 installaties febr./2013 • Europese installaties febr. 2013 - okt./2014
• Start metingen in Europa okt./2014 • Einde metingen voorzien op 31/10/2014 MEETPERIODE van 1 JAAR
Huurder Termijn Motivatie
Termijn Motivatie
Motivatie van huurders : INFO BROCHURE
Termijn Motivatie
Motivatie van huurders : HERINNERINGEN
Koelkastmagneet
Nieuwsbrief
Postkaarten
Termijn Motivatie
Motivatie van huurders : HANDLEIDING
Termijn Motivatie
Motivatie van huurders : BEVRAGING BEMERKINGEN: • enkel ICE WISH op scherm • installatie opvallend aanwezig • vergelijken met andere huurders • informatie is duidelijk • motivering belangrijk • vergelijk met verbruik jaar voordien • is de besparing van 15% haalbaar?
Huurders positief over ICE WISH
HARDOP DENKEN • de beste besparing van energie is geen energie gebruiken: bereiken we dit met enkel techniek/isoleren of ook met bewustmaking van de huurder zelf?
• nutsmaatschappijen warm maken om mee te doen (niet enkel voor eigen databeheer) • prijs per installatie drukken • is het de taak van een sociale bouwmaatschappij om de huurder aan te leren om bewust met energie om te gaan?
Woonforum: voorloperproject in energiezuinig bouwen en wonen
• Philippe Plaghki - SHM Nieuw Dak cvba
[email protected] - 089 62 90 45
• Kristien Van Hemelryck - VMSW
[email protected] - 02 505 44 64
• Bernard Wallyn - VMSW
[email protected] - 02 505 45 22
Woonforum: voorloperproject in energiezuinig bouwen en wonen