Toeristisch beleidsplan gemeente Nuth Groene cluster Kasteel Wijnandsrade. Nuth ontdek je samen! BIJLAGEN

Toeristisch beleidsplan gemeente Nuth Groene cluster ‘Kasteel Wijnandsrade’ ‘Nuth ontdek je samen!’

BIJLAGEN Managementproject Hoge Hotelschool Maastricht Groene cluster gemeente Nuth februari 2011 - juni 2011

Inhoudsopgave Bijlage 1. Projectwerkplan ......................................................................................................... 3 Bijlage 2. Onderzoeksopzet...................................................................................................... 11 Bijlage 3. Vragenlijst recreatieondernemers ........................................................................... 25 Bijlage 4. Routes ‘Wandelgids Zuid-Limburg’ .......................................................................... 27 Bijlage 5. Evenementen ........................................................................................................... 28 Bijlage 6. Recreatieondernemers............................................................................................. 30 Bijlage 7. Trends en Ontwikkelingen........................................................................................ 32 Bijlage 8. Samenwerking .......................................................................................................... 35 Bijlage 9. BSR model en het Gastvrij Nederland model........................................................... 37 Bijlage 10. Tien potentiële groene clusters ............................................................................. 40 Bijlage 11. Leden Ondernemersvereniging Groot Nuth (OGN) ............................................... 50

2

Bijlage 1. Projectwerkplan Globale probleemkenmerken Achtergrond Gemeente Nuth heeft zich in 2010 aangesloten bij Parkstad Limburg. Parkstad Limburg is een samenwerkingsverband tussen de volgende 8 gemeenten; Onderbanken, Nuth, Voerendaal, Heerlen, Brunssum, Landgraaf, Simpelveld, Kerkrade. Deze acht gemeenten met in totaal 255.000 inwoners, werken binnen stadsregio Parkstad Limburg samen aan één vitaal duurzame regio. De missie van het toeristisch beleid van Parkstad Limburg is als volgt: Het genereren van aanvullende werkgelegenheid, het doen groeien van de bestedingen, het versterken van het imago van Parkstad Limburg en het verbeteren van de woon- en leefomgeving. Om de aantrekkingskracht van de regio Parkstad Limburg te verhogen en meer structuur aan te brengen binnen het stedelijk gebied wordt een Leisure Ring aangelegd. De Leisure Ring wordt een volledige ringweg om Parkstad Limburg heen die onder andere toeristisch recreatieve attracties als Gaiapark en Snowworld en diverse natuurgebieden met elkaar verbindt. Het bestaande en nieuwe aanbod aan attracties zal ondergebracht worden in gemakkelijk vindbare en toegankelijke locaties, oftewel clusters. Rode en groene clusters worden als volgt gedefinieerd: - Rood cluster ofwel ‘Urban Entertainment exits’: hoge bezoekersaantallen, intensieve beleving. - Groen cluster ofwel ‘Green Escapes’: extensief van aard en overwegend gericht op natuur, cultureel erfgoed en de Limburgse ambiance.1 Missie met betrekking tot de groene cluster ‘Kasteel Wijnandsrade’ De bij Parkstad Limburg aangesloten steden en dorpen hebben allen rode en groene clusters aangewezen binnen hun gemeente. De Gemeente Nuth heeft als doelstelling geformuleerd dat zij een extensief groengebied wil creëren waarin Kasteel Wijnandsrade het vertrekpunt vormt van waaruit bezoekers van alle leeftijdscategorieën op diverse wijzen invulling kunnen geven aan recreatieve en ontspannende vormen van dagbesteding. Om aan dit aanbod te voldoen is samenwerking tussen ondernemers en betrokken partijen van essentieel belang is. Op dit moment worden er tal van initiatieven onderscheiden in de gemeente Nuth met als voornaamste doel het aantrekken van meer toeristen. Deze initiatieven staan vooralsnog op zichzelf, waardoor de toerist geen totaalbeeld heeft van de activiteiten die de gemeente Nuth te bieden heeft. Het is niet de bedoeling dat er allerlei nieuwe faciliteiten worden ontwikkeld, maar dat men gaat ‘roeien met de riemen die men heeft’. De reeds bestaande mogelijkheden voor recreatieve en ontspannende dagbesteding worden onderzocht. Kasteel Wijnandsrade wordt het centrale vertrekpunt van de groene cluster, van waaruit toeristen in de directe (loop)omgeving diverse activiteiten kunnen ondernemen. Het werkveld, zeker voor de meeste activiteiten, wordt geconcentreerd binnen een straal van 5 kilometer. Er is gekozen voor het handhaven van een straal van 5 kilometer, omdat: - er binnen deze straal een divers aanbod aan ondernemingen aanwezig is; - de activiteiten binnen deze straal gemakkelijk te voet/ per fiets te ondernemen zijn.

1

Uitvoeringsprogramma toerisme, Parkstad Limburg 2010-2014. (Versie februari 2010, vastgesteld door het Parkstad Bestuur op 10 februari 2010).

3

Om de invulling van de groene cluster tot een succes te maken, is het creëren van een uniek en onderscheidend thema en een uniforme uitstraling van alle hierbij betrokken partijen van groot belang.“Alle neuzen moeten dezelfde kant op wijzen”, zoals Dhr. Sluijsmans van de gemeente Nuth zegt. Er dient dus rekening te worden gehouden met de belangen van de betrokken partijen. Dit zijn enerzijds de recreatieondernemers binnen een straal van 5 kilometer ten opzichte van Kasteel Wijnandsrade en anderzijds partijen die informatie en inzichten kunnen verschaffen over de mogelijke inrichting van de groene cluster. Een overzicht van de betrokken partijen is te vinden op pagina 10 en 11. Visie Zoals genoemd wordt Kasteel Wijnandsrade het centrale vertrekpunt van de groene cluster. De groene cluster biedt een dagbesteding aan voor verschillende doelgroepen in en rondom Kasteel Wijnandsrade, gebaseerd op een bepaald thema. Hierbij valt te denken aan het aanbieden activiteiten, bijvoorbeeld op het gebied van cultuur, natuur, sportiviteit, creativiteit en samenzijn. Het liefst met iets heel unieks waarmee deze cluster zich kan onderscheiden van andere groene clusters. Markt De Gemeente Nuth streeft ernaar dat er voor iedereen wat te doen is. De groene cluster dient toeristisch aantrekkelijk te zijn voor verschillende doelgroepen, waarbij extensief recreëren centraal staat. Denk hierbij aan (groeps)wandelingen, wijnproeverijen, workshops, paardrijden, etc. Organisatorisch Om er voor te zorgen dat de groene cluster uiteindelijk zal worden gedragen en om te zorgen voor continuïteit en steeds vernieuwende elementen, wordt er een draaggroep gevormd. Deze draaggroep bestaat uit diverse partijen die uiteindelijk in de groene cluster een grote rol gaan spelen. De betrokken projectcoördinator van de Gemeente Nuth zal bij de totstandkoming van deze werkgroep een leidende rol spelen. Tevens zal deze persoon onderdeel uitmaken van de werkgroep, als bindende factor tussen ondernemers en de Gemeente Nuth. Toekomstplannen In de nabije omgeving van Kasteel Wijnandsrade ligt een landgoed met een oppervlakte van zo’n 6 hectare, mogelijk te ontwikkelen tot evenemententerrein. Indien dit evenemententerrein gerealiseerd wordt, kunnen er tal van (gemeentegrensoverschrijdende) evenementen plaatsvinden. Hierbij valt te denken aan paardenevenementen, markten en fairs, schaatsbaan in de winter, etc. Deze ontwikkeling zou een toevoeging kunnen zijn op de groene cluster ‘Kasteel Wijnandsrade’. Uitgangspunten De voorwaarden die zijn opgesteld voor de groene cluster ‘Kasteel Wijnandsrade’ zijn: - Kasteel Wijnandsrade moet beschikken over voldoende parkeergelegenheid, een bezoekerscentrum met informatie en documentatie over het gebied en de activiteiten en minimaal één horecagelegenheid; - er dient een uniek thema te worden ontwikkeld, dat allesomvattend is voor wat men bij en vanuit Kasteel Wijnandsrade kan ondernemen. Vanaf de Leisure Ring moet dit thema duidelijk zichtbaar zijn; - er dient sprake te zijn van een uniforme uitstraling van alle betrokken partijen. Samenwerking en het inzien van het gezamenlijk belang is essentieel; - de groene cluster dient toeristisch aantrekkelijk te zijn voor verschillende doelgroepen, waarbij extensief recreëren centraal staat; - alle betrokken partijen moeten bereid zijn om te investeren, zowel in tijd, geld of middelen; - het werkveld concentreert zich in een straal van 5 kilometer rondom Kasteel Wijnandsrade. 4

Probleemafbakening Opdrachtstelling en definiëring van de onderzoeksbegrippen Doelstelling Het doen van aanbevelingen aan de gemeente Nuth voor de invulling van de groene cluster, met Kasteel Wijnandsrade als het centrale vertrekpunt van waaruit verschillende doelgroepen op diverse wijzen invulling kunnen geven aan recreatieve en ontspannende vormen van dagbesteding. Tevens inzicht geven in de belangen van de betrokken partijen om vervolgens mogelijkheden tot onderlinge samenwerking te inventariseren die tot diverse vormen van dagbesteding leiden. Een hoger liggend doel van dit onderzoek is het genereren van aanvullende werkgelegenheid, het doen groeien van bestedingen, het versterken van het imago van Parkstad Limburg en het verbeteren van de woon- en leefomgeving.2 Hoofdvraag Hoe kan de groene cluster ‘Kasteel Wijnandsrade’ zo worden ingericht, dat er voor de toerist mogelijkheden zijn om op extensieve wijzen invulling te geven aan recreatieve en ontspannende vormen van dagbesteding, waarbij recreatieondernemers in een straal van 5 kilometer van Kasteel Wijnandsrade samenwerken om met hun huidige aanbod tot een gevarieerd dagprogramma te komen? Onderzoeksvragen Deelvraag 1: Wat maakt Kasteel Wijnandsrade en de directe omgeving momenteel toeristisch aantrekkelijk en hoe kan deze aantrekkelijkheid worden vergroot? Deelvraag 2: Hoe kunnen betrokken partijen onderling samenwerken om het toeristisch-recreatieve aanbod in en rondom Kasteel Wijnandsrade te versterken?

2

Parkstad Limburg (2010), Uitvoeringsprogramma toerisme Parkstad Limburg 2010-2014, Heerlen

5

Deelvraag 1: Wat maakt Kasteel Wijnandsrade en de directe omgeving momenteel toeristisch aantrekkelijk en hoe kan deze aantrekkelijkheid worden vergroot? Subvragen: 1. Wat is het huidige aanbod aan toeristische activiteiten van Kasteel Wijnandsrade? 2. Wat is het huidige aanbod aan toeristische activiteiten binnen de directe omgeving (straal van 5 kilometer) van Kasteel Wijnandsrade? 3. Voor welke doelgroepen zijn de huidige activiteiten aantrekkelijk en welke potentiële doelgroepen kan de groene cluster aantrekken? 4. Hoe wordt het huidige aanbod aan toeristische activiteiten gepromoot en waar liggen kansen? 5. Op welke (nog onbenutte) toeristische trends en ontwikkelingen kan de groene cluster ‘Kasteel Wijnandsrade’ inspelen? Rekening houdend met de extensieve aard van de groene cluster. 6. Wat zijn de ervaringen van soortgelijke, succesvolle ‘groene clusters’ elders in Nederland en hoe kan de groene cluster Kasteel Wijnandsrade deze kennis gebruiken? 7. Welk thema kan verbonden worden aan de groene cluster ‘Kasteel Wijnandsrade’, zodat het zich onderscheidt van de overige negen groene clusters, wordt gedragen door de ondernemers en inspeelt op trends en ontwikkelingen? Begripsdefinities Directe omgeving: Toeristische activiteit: Doelgroepen: Extensief:

Groene cluster:

Straal van ongeveer 5 kilometer rondom Kasteel Wijnandsrade. Ontspanningsmogelijkheid binnen de Gemeente Nuth die gericht zijn op het beleven van de omgeving, zoals fietsen, wandelen, paardrijden. Groep personen die op basis van één of meerdere gezamenlijke kenmerken tot een groep gerekend worden. (Bron: www.encyclo.nl) Die vormen van recreatie waarbij in het algemeen het verlangen naar rust voorop staat en het aantal recreanten per oppervlakte-eenheid beperkt is. (bron: www.encyclo.nl) Heeft tot functie het leisure-aanbod te verrijken met cultuurhistorische- en landschapselementen die kenmerkend zijn voor Zuid-Limburg. Zij bieden de bezoekers de meer extensieve recreatiemogelijkheden gekoppeld aan natuur, landschap en karaktervol cultuurhistorisch erfgoed. (Bron: www.parkstad-limburg.nl)

Trends & ontwikkelingen:

Bewegingen en totstandkomingen in de moderne samenleving waar veel belangstelling en interesse voor is en waar met betrekking tot het onderwerp op ingespeeld kan worden. (Bron: www.encyclo.nl)

Probleemgebied Marketingprobleem, communicatieprobleem en promotieprobleem Werkwijze Deskresearch: - Internet (sites van gemeentes/ministeries; Parkstad Limburg, Provincie Limburg , NBTC, Sociaal en Cultureel Planbureau, CBS) - Trendrapportages - Literatuuronderzoek - Kamer van Koophandel - Dagbladen en vakpers Fieldresearch: Diepte interviews met de betrokken partijen zoals vermeld op pagina 10 en 11. 6

Deelvraag 2: Hoe kunnen betrokken partijen onderling samenwerken om het toeristisch-recreatieve aanbod in en rondom Kasteel Wijnandsrade te versterken? Subvragen: 1. Om welke redenen en tegen welke voorwaarden werken de betrokken partijen onderling samen? 2. Welke samenwerkingsverbanden zijn er op dit moment tussen de betrokken partijen? 3. Wat zijn de voorwaarden voor de betrokken partijen om te investeren in de groene cluster ‘Kasteel Wijnandsrade’? 4. Waar liggen kansen op het gebied van samenwerking tussen de betrokken partijen en hoe kan deze samenwerking het best tot stand komen? Begripsdefinities Belangen: Betrokken partijen:

Investeren: Samenwerking (-sverbanden): Voorwaarden:

Redenen die mensen hebben om voor of tegen een bepaalde oplossing te kiezen. (Bron: www.encyclo.nl) Recreatieondernemers binnen een straal van 5 kilometer ten opzichte van Kasteel Wijnandsrade en partijen die informatie en inzichten kunnen verschaffen over de mogelijke inrichting van de groene cluster. Een overzicht van de betrokken partijen is te vinden in het projectwerkplan, bijlage 1, op pagina 10 en 11. Moeite doen voor iets, met een doel op de langere termijn. Dit kan zowel in tijd, geld en / of middelen. (Bron: www.encyclo.nl) Het bundelen van krachten en delen van expertise, met het oog op het gezamenlijk belang. (Bron: www.encyclo.nl) Bepaalde criteria en/ of omstandigheden die essentieel zijn voor de betrokken partijen om een actie te ondernemen.

Probleemgebied Communicatieprobleem, marketingprobleem Werkwijze Deskresearch: - Internet (sites van gemeentes/ministeries; Parkstad Limburg, Provincie Limburg , NBTC, Sociaal en Cultureel Planbureau, CBS) - Trendrapportages - Literatuuronderzoek - Kamer van Koophandel - Dagbladen en vakpers Fieldresearch: Diepte interviews met de betrokken partijen zoals vermeld op pagina 10 en 11.

7

Werk- en tijdsplanning Orientatiefase Wanneer Week 1 (07-02-’11 t/m 11-02-’11)

Week 2 (14-02-’11 t/m 18-02-’11) Week 3 (21-02-’11 t/m 25-02-’11) Week 4 (28-02-’11 t/m 04-03-’11)

Onderzoeks- en oplossingsfase Wanneer Week 6 (14-03-’11 t/m 18-03-’11)

Week 7 (21-03-’11 t/m 25-03-’11)

Week 8 (28-03-’11 t/m 01-04-’11)

Week 9 (04-04-’11 t/m 08-04-’11) Week 10 (11-04-’11 t/m 15-04-’11) Week 11 (18-04-’11 t/m 22-04-’11) Week 12 (25-04-’11 t/m 29-04-’11) Week 14 (09-05-’11 t/m 13-05-’11)

Wat Bespreking 1e begeleider inzake projectbeschrijving Externe analyse Bezoek aan de Gemeente Nuth Policy Workshop Consultancy Workshop Gesprek Opdrachtgever Bezoek aan de Gemeente Nuth Projectwerkplan inleveren bij de 1e en 2e begeleider Bespreking projectwerkplan 1e begeleider Op- en aanmerkingen projectwerkplan 1e Peerranking

Wie Gehele projectgroep

Wat Aanpassen projectwerkplan Def. akkoord projectwerkplan Onderzoeksopzet Inleveren onderzoeksopzet Afspraak maken met 1e begeleider ter bespreking Intern stuk: begroting Uitvoeren onderzoek Inleveren voorlopig onderzoeksverslag Bespreken voorlopig onderzoeksverslag 2e Peerranking Analyseren van gegevens Analyseren van gegevens Analyseren van gegevens

Wie Opdrachtgever & 1e begeleider Gehele projectgroep Gehele projectgroep

Eindrapportage, evaluatie en presentatie Wanneer Wat Week 15 (16-05-’11 t/m 20-05-’11) Opstellen van de eindrapportage Week 16 (23-05-’11 t/m 27-05-’11)

N.T.B.

Week 17 (30-05-’11 t/m 03-06-’11)

3e Peerranking Eindrapportage inleveren Mondelinge examens Verbeteringen aanbrengen Voorbereiden presentatie Presentatie opdrachtgever

Week 18 (06-06-’11 t/m 10-06-’11) Week 19 (13-06-’11 t/m 17-06-’11) Week 20 (20-06-’11 t/m 24-06-’11)

Gehele projectgroep Gehele projectgroep Gehele projectgroep Gehele projectgroep Gehele projectgroep Gehele projectgroep Gehele projectgroep Mevr. Pelzer Opdrachtgever Gehele projectgroep

Emy van Trijp Gehele projectgroep Gehele projectgroep Gehele projectgroep Gehele projectgroep Gehele projectgroep Gehele projectgroep Gehele projectgroep

Wie Gehele projectgroep Gehele projectgroep Gehele projectgroep Gehele projectgroep Gehele projectgroep Gehele projectgroep 8

Betrokken partijen Wie Evenemententerrein Gemeente Nuth

Ondernemersvereniging Groot Nuth (OGN)

Parkstad Limburg

Provincie Limburg

Stichting Evenementen Nuth (SEN)

Stichting tot behoud Kasteel Wijnandsrade VVV Zuid-Limburg

KNHS Recreatieondernemers Boerderij- en Heemkundemuseum Camping Mareveld

Chateau Gilbert

Galerie SchimmART

Contactgegevens Dhr. Roebroek [email protected] Mevr. R. van der Meijden [email protected] Dhr. J. Sluijsmans [email protected] Dhr. R. Odekerken [email protected] Mobiel: 06 – 50244955

Functie Eigenaresse perceel

Dhr. Hennekens Mobiel: 06 - 011444925 Dhr. Vollebregt [email protected]

Penningmeester OGN

Mevr. E. Engels [email protected] Telefoon: 043 - 389 71 86 Dhr. Hennekens Mobiel: 06 - 011444925

Opdrachtgevers

Secretaris van de OGN

Strategisch programmamedewerker Parkstad Limburg Beleidsmedewerker Afdeling Cultuur, Welzijn en Zorg Penningmeester SEN

Dhr. G. Jacobs [email protected] Mobiel: 06 - 14523984 Dhr. Stassen Dhr. Vleugels [email protected] Mevr. M. Daniëls moniek.Danië[email protected] Dhr. S. Kools [email protected] Dhr. K. Verplancke [email protected] Dhr. L. Linders [email protected]

Bestuurslid SEN

Dhr. Starmans [email protected] Telefoon: 045 - 4041550 Mevr. Horsmans [email protected] 045 - 4041269 Dhr. van Esschoten [email protected] Mobiel: 06 - 53458200 Mevr. Timmers [email protected] Telefoon: 045 - 4042454

Manager van het zorgproject

Vrijwilliger Voorzitter Regiomanager Parkstad Limburg Project coordinator Marketing Coordinator Routepunt Regioconsulent KNHS

Eigenaresse

Eigenaar

Eigenaresse

9

Wie Gitek Sport Hagenbeck Stables

Herberg In den Haversack

Hostaveldje

Hotel Hof van Hulsberg

Kasteel Hoensbroek

Kruidenkwekerij Bastin

Kunstwinkel

Manege De Blauwe Steen

Manege Vaesrade

Marni’s Kwekerij

Meels Akkerbouw Bedrijf

Mergelhoeve

Pingerhoeve

Tara-manda (organisatie) - Manege Nijthuizen - Zorgboerderij A Gen Ling

Contactgegevens Dhr. Gielkens Telefoon: 045 - 5242246 Mevr. Hagenbeck [email protected] Telefoon: 045 - 5245610 Familie Hegger Mobiel: 06 - 51324571 Telefoon: 045 - 5245671 (Frans) Dhr. Dautzenberg [email protected] Telefoon: 045 - 4051792 Dhr. Rienstra [email protected] Telefoon: 045 – 4052620 Dhr. van Dijck [email protected] Telefoon: 045 – 5227272 Dhr. en Mevr. Bastin [email protected] Telefoon: 045 – 5231475 Mevr. van Poecke [email protected] Telefoon : 045 – 4042206 Dhr. en Mevr. Meijer [email protected] Telefoon: 045 – 5241811 Mobiel 06 - 20405509 Dhr. Bemelmans [email protected] Telefoon: 045 - 5241545 Dhr. Jongen [email protected] Telefoon: 045 - 4041872 Familie Meels [email protected] Telefoon: 045 - 5243783 Dhr. Dolmans [email protected] Telefoon: 045 - 4052149 Mevr. Luiting & Dhr. Parchen [email protected] Telefoon: 045 - 5778517 Mevr. Timmermans [email protected] Telefoon 046 - 4433916

Functie Eigenaar Eigenaresse

Eigenaar

Eigenaar

Eigenaar

Medewerker marketing & communicatie Eigenaren

Eigenaresse

Eigenaren

Eigenaar

Eigenaar

Eigenaren

Eigenaar

Eigenaren

Manager

10

Bijlage 2. Onderzoeksopzet Globale probleemkenmerken Achtergrond Gemeente Nuth heeft zich in 2010 aangesloten bij Parkstad Limburg. Parkstad Limburg is een samenwerkingsverband tussen de volgende 8 gemeenten; Onderbanken, Nuth, Voerendaal, Heerlen, Brunssum, Landgraaf, Simpelveld, Kerkrade. Deze acht gemeenten met in totaal 255.000 inwoners, werken binnen stadsregio Parkstad Limburg samen aan één vitaal duurzame regio. De missie van het toeristisch beleid van Parkstad Limburg is als volgt: Het genereren van aanvullende werkgelegenheid, het doen groeien van de bestedingen, het versterken van het imago van Parkstad Limburg en het verbeteren van de woon- en leefomgeving. Om de aantrekkingskracht van de regio Parkstad Limburg te vergroten en meer structuur aan te brengen binnen het stedelijk gebied wordt een Leisure Ring aangelegd. De Leisure Ring wordt een volledige ringweg om Parkstad Limburg heen die onder andere toeristisch recreatieve attracties als Gaiapark en Snowworld en diverse natuurgebieden met elkaar verbindt. Het bestaande en nieuwe aanbod aan attracties zal ondergebracht worden in gemakkelijk vindbare en toegankelijke locaties, oftewel clusters. Rode en groene clusters worden als volgt gedefinieerd: - Rood cluster ofwel ‘Urban Entertainment exits’: hoge bezoekersaantallen, intensieve beleving. - Groen cluster ofwel ‘Green Escapes’: extensief van aard en overwegend gericht op natuur, cultureel erfgoed en de Limburgse ambiance.3 Missie met betrekking tot de groene cluster ‘Kasteel Wijnandsrade’ De bij Parkstad Limburg aangesloten steden en dorpen hebben allen rode en groene clusters aangewezen binnen hun gemeente. De gemeente Nuth heeft Kasteel Wijnandsrade en omgeving aangewezen als groen cluster, waarin Kasteel Wijnandsrade het vertrekpunt vormt van waaruit verschillende doelgroepen op extensieve wijzen invulling kunnen geven aan recreatieve en ontspannende vormen van dagbesteding. Om aan dit aanbod te voldoen is samenwerking tussen ondernemers en betrokken partijen van essentieel belang is. Op dit moment worden er tal van initiatieven onderscheiden in de gemeente Nuth met als voornaamste doel het aantrekken van meer toeristen. Deze initiatieven staan vooralsnog op zichzelf, waardoor de toerist geen totaalbeeld heeft van de activiteiten die de gemeente Nuth te bieden heeft. Het is niet de bedoeling dat er allerlei nieuwe faciliteiten worden ontwikkeld, maar dat men gaat ‘roeien met de riemen die men heeft’. De reeds bestaande mogelijkheden voor recreatieve en ontspannende dagbesteding worden onderzocht. Kasteel Wijnandsrade wordt het centrale vertrekpunt van de groene cluster, van waaruit toeristen in de directe (loop)omgeving diverse activiteiten kunnen ondernemen. Het werkveld, zeker voor de meeste activiteiten, wordt geconcentreerd binnen een straal van 5 kilometer. Er is gekozen voor het handhaven van een straal van 5 kilometer, omdat: - er binnen deze straal een divers aanbod aan ondernemingen aanwezig is; - de activiteiten binnen deze straal gemakkelijk te voet/ per fiets te ondernemen zijn. Om de invulling van de groene cluster tot een succes te maken, is het creëren van een uniek en 3

Uitvoeringsprogramma toerisme, Parkstad Limburg 2010-2014. (Versie februari 2010, vastgesteld door het Parkstad Bestuur op 10 februari 2010).

11

onderscheidend thema en een uniforme uitstraling van alle hierbij betrokken partijen van groot belang.“Alle neuzen moeten dezelfde kant op wijzen”, zoals Dhr. Sluijsmans van de gemeente Nuth zegt. Er dient dus rekening te worden gehouden met de belangen van de betrokken partijen. Dit zijn enerzijds de recreatieondernemers binnen een straal van 5 kilometer ten opzichte van Kasteel Wijnandsrade en anderzijds partijen die informatie en inzichten kunnen verschaffen over de mogelijke inrichting van de groene cluster. Een overzicht van de recreatieondernemers is te vinden in bijlage 6. en voor een overzicht van alle betrokken partijen, inclusief contactgegevens, wordt doorverwezen naar bijlage 1 Projectwerkplan. Visie Zoals genoemd wordt Kasteel Wijnandsrade het centrale vertrekpunt van de groene cluster. De groene cluster biedt een dagbesteding aan voor verschillende doelgroepen in en rondom Kasteel Wijnandsrade, gebaseerd op een bepaald thema. Hierbij valt te denken aan het aanbieden activiteiten, bijvoorbeeld op het gebied van cultuur, natuur, sportiviteit, creativiteit en samenzijn. Het liefst met iets heel unieks waarmee deze cluster zich kan onderscheiden van andere groene clusters. Markt De Gemeente Nuth streeft ernaar dat er voor iedereen wat te doen is. De groene cluster dient toeristisch aantrekkelijk te zijn voor verschillende doelgroepen, waarbij extensief recreëren centraal staat. Denk hierbij aan (groeps)wandelingen, wijnproeverijen, workshops, paardrijden, etc. Organisatorisch Om er voor te zorgen dat de groene cluster uiteindelijk zal worden gedragen en om te zorgen voor continuïteit en steeds vernieuwende elementen, wordt er een draaggroep gevormd. Deze draaggroep bestaat uit diverse partijen die uiteindelijk in de groene cluster een grote rol gaan spelen. De betrokken projectcoördinator van de Gemeente Nuth zal bij de totstandkoming van deze werkgroep een leidende rol spelen. Tevens zal deze persoon onderdeel uitmaken van de werkgroep, als bindende factor tussen ondernemers en de Gemeente Nuth. Toekomstplannen In de nabije omgeving van Kasteel Wijnandsrade ligt een landgoed met een oppervlakte van zo’n 6 hectare, mogelijk te ontwikkelen tot evenemententerrein. Indien dit evenemententerrein gerealiseerd wordt, kunnen er tal van (gemeentegrensoverschrijdende) evenementen plaatsvinden. Hierbij valt te denken aan paardenevenementen, markten en fairs, schaatsbaan in de winter, etc. Deze ontwikkeling zou een toevoeging kunnen zijn op de groene cluster ‘Kasteel Wijnandsrade’. Uitgangspunten De voorwaarden die zijn opgesteld voor de groene cluster ‘Kasteel Wijnandsrade’ zijn: - Kasteel Wijnandsrade moet beschikken over voldoende parkeergelegenheid, een bezoekerscentrum met informatie en documentatie over het gebied en de activiteiten en minimaal één horecagelegenheid; - er dient een uniek thema te worden ontwikkeld, dat allesomvattend is voor wat men bij en vanuit Kasteel Wijnandsrade kan ondernemen. Vanaf de Leisure Ring moet dit thema duidelijk zichtbaar zijn; - er dient sprake te zijn van een uniforme uitstraling van alle betrokken partijen. Samenwerking en het inzien van het gezamenlijk belang is essentieel; - de groene cluster dient toeristisch aantrekkelijk te zijn voor verschillende doelgroepen, waarbij extensief recreëren centraal staat; - alle betrokken partijen moeten bereid zijn om te investeren, zowel in tijd, geld of middelen; - het werkveld concentreert zich in een straal van 5 kilometer rondom Kasteel Wijnandsrade. 12

Onderzoeksontwerp Het onderzoeksontwerp is uit de volgende onderdelen opgebouwd: - Conceptueel model - Technisch ontwerp Onderstaand schema geeft aan hoe het conceptueel model en het technisch ontwerp zijn ingevuld en welke positie zij innemen binnen het onderzoeksontwerp.

Projectkader Doelstelling Conceptueel model Vraagstelling Begripsbepaling Conceptueel model Technisch ontwerp Onderzoeksstrategie Onderzoeksmateriaal Onderzoeksplanning

Structuurschets Doelstelling Het doen van aanbevelingen aan de gemeente Nuth voor de invulling van de groene cluster, met Kasteel Wijnandsrade als het centrale vertrekpunt van waaruit verschillende doelgroepen op diverse wijzen invulling kunnen geven aan recreatieve en ontspannende vormen van dagbesteding. Tevens inzicht geven in de belangen van de betrokken partijen om vervolgens mogelijkheden tot onderlinge samenwerking te inventariseren die tot diverse vormen van dagbesteding leiden. Een hoger liggend doel van dit onderzoek is het genereren van aanvullende werkgelegenheid, het doen groeien van bestedingen, het versterken van het imago van Parkstad Limburg en het verbeteren van de woon- en leefomgeving.4 Hoofdvraag Hoe kan de groene cluster ‘Kasteel Wijnandsrade’ zo worden ingericht, dat er voor de toerist mogelijkheden zijn om op extensieve wijzen invulling te geven aan recreatieve en ontspannende vormen van dagbesteding, waarbij recreatieondernemers in een straal van 5 kilometer van Kasteel Wijnandsrade samenwerken om met hun huidige aanbod tot een gevarieerd dagprogramma te komen? Deelvraag 1: Wat maakt Kasteel Wijnandsrade en de directe omgeving momenteel toeristisch aantrekkelijk en hoe kan deze aantrekkelijkheid worden vergroot? Deelvraag 2: Hoe kunnen betrokken partijen onderling samenwerken om het toeristisch-recreatieve aanbod in en rondom Kasteel Wijnandsrade te versterken?

4


13

Deelvraag 1: Wat maakt Kasteel Wijnandsrade en de directe omgeving momenteel toeristisch aantrekkelijk en hoe kan deze aantrekkelijkheid worden vergroot? Subvragen: 1. Wat is het huidige aanbod aan toeristische activiteiten van Kasteel Wijnandsrade? 2. Wat is het huidige aanbod aan toeristische activiteiten binnen de directe omgeving (straal van 5 kilometer) van Kasteel Wijnandsrade? 3. Voor welke doelgroepen zijn de huidige activiteiten aantrekkelijk en welke potentiële doelgroepen kan de groene cluster aantrekken? 4. Hoe wordt het huidige aanbod aan toeristische activiteiten gepromoot en waar liggen kansen? 5. Op welke (nog onbenutte) toeristische trends en ontwikkelingen kan de groene cluster ‘Kasteel Wijnandsrade’ inspelen? Rekening houdend met de extensieve aard van de groene cluster. 6. Wat zijn de ervaringen van soortgelijke, succesvolle ‘groene clusters’ elders in Nederland en hoe kan de groene cluster Kasteel Wijnandsrade deze kennis gebruiken? 7. Welk thema kan verbonden worden aan de groene cluster ‘Kasteel Wijnandsrade’, zodat het zich onderscheidt van de overige negen groene clusters, wordt gedragen door de ondernemers en inspeelt op trends en ontwikkelingen? Subvraag Type onderzoek

Soorten onderzoek Beschrijvend*

1

Deskresearch*  Kwantitatief*

2

Deskresearch  Kwantitatief

Beschrijvend

3

Deskresearch  Kwantitatief Fieldresearch*  Kwalitatief* Deskresearch  Kwantitatief Fieldresearch  Kwalitatief Deskresearch  Kwantitatief Fieldresearch  Kwalitatief

Beschrijvend

Deskresearch  Kwantitatief Fieldresearch  Kwalitatief Deskresearch  Kwantitatief Fieldresearch  Kwalitatief

Beschrijvend

4

5

6

7

Beschrijvend

Beschrijvend

Beschrijvend

Data verzamelingmethode Literatuuronderzoek Internet KvK VVV Literatuuronderzoek Internet KvK VVV Literatuuronderzoek Internet VVV Diepte interviews* Literatuuronderzoek Internet VVV Diepte interviews* Literatuuronderzoek Internet Trendrapportages VVV Diepte interviews Internet VVV Diepte interviews

Populatie

Onderzoekgegevens

n.v.t.

Secundair*

n.v.t.

Secundair

Betrokken partijen*

Secundair Primair*

Betrokken partijen*

Secundair Primair*

Betrokken partijen

Secundair Primair

Parkstad Limburg

Secundair Primair

Internet VVV Diepte interviews

Parkstad Limburg

Secundair Primair

14

Diepte interviews: Een diepte interview heeft een losse structuur en wordt op informele wijze afgenomen. Het doel van diepte interviews is het achterhalen van inzichten en meningen van de respondenten. De diepte interviews worden afgenomen met de betrokken partijen. Een overzicht hiervan is te vinden in het projectwerkplan, bijlage 1.

15

Deelvraag 2: Hoe kunnen betrokken partijen onderling samenwerken om het toeristisch-recreatieve aanbod in en rondom Kasteel Wijnandsrade te versterken? Subvragen: 1. Om welke redenen en tegen welke voorwaarden werken de betrokken partijen onderling samen? 2. Welke samenwerkingsverbanden zijn er op dit moment tussen de betrokken partijen? 3. Wat zijn de voorwaarden voor de betrokken partijen om te investeren in de groene cluster ‘Kasteel Wijnandsrade’? 4. Waar liggen kansen op het gebied van samenwerking tussen de betrokken partijen en hoe kan deze samenwerking het best tot stand komen? Subvraag Type onderzoek 1

2

3 4

Fieldresearch  Kwalitatief Deskresearch  Kwantitatief Deskresearch  Kwantitatief Fieldresearch  Kwalitatief Fieldresearch  Kwalitatief Deskresearch  Kwantitatief Fieldresearch  Kwalitatief

Soorten onderzoek Exploratief*

Data verzamelingmethode Literatuur Internet Diepte interviews

Populatie

Onderzoekgegevens

Betrokken partijen

Secundair en primair

Beschrijvend

Internet VVV Diepte interviews

Betrokken partijen

Secundair en primair

Beschrijvend

Diepte interviews

Primair

Exploratief

Internet Trendrapportages VVV Diepte interviews

Betrokken partijen Betrokken partijen

Secundair Primair

16

Verantwoording In dit hoofdstuk worden de gemaakte keuzes met betrekking tot het onderzoek verantwoord. De doelstelling van het onderzoek luidt als volgt: Het doen van aanbevelingen aan de gemeente Nuth voor de invulling van de groene cluster, met Kasteel Wijnandsrade als het centrale vertrekpunt van waaruit verschillende doelgroepen op diverse wijzen invulling kunnen geven aan recreatieve en ontspannende vormen van dagbesteding. Tevens inzicht geven in de belangen van de betrokken partijen om vervolgens mogelijkheden tot onderlinge samenwerking te inventariseren die tot diverse vormen van dagbesteding leiden. Een hoger liggend doel van dit onderzoek is het genereren van aanvullende werkgelegenheid, het doen groeien van bestedingen, het versterken van het imago van Parkstad Limburg en het verbeteren van de woon- en leefomgeving.5 De onderzoeksmethode die gehanteerd wordt is toegepast onderzoek*. Hierbij vormen praktische problemen van mensen of groepen in de samenleving het uitgangspunt. Dit toegepaste onderzoek is zeer praktijkgericht, omdat niet de theorievorming door toetsing van hypothesen centraal staat, maar juist de ondersteuning van beslissingen. De opdrachtgever, de gemeente Nuth, heeft aangegeven dat de resultaten van het onderzoek verwerkt dienen te worden tot een plan van aanpak, dat direct door hen geïmplementeerd kan worden. Zoals aangegeven wordt in de probleemomschrijving worden er op dit moment tal van initiatieven onderscheiden in de Gemeente Nuth. Deze initiatieven staan echter vooralsnog op zichzelf. Als gevolg hiervan is het voor de toerist niet duidelijk welke activiteiten de Gemeente Nuth te bieden heeft. De opdrachtgever heeft aangegeven om de mogelijkheden en de activiteiten die er binnen de Gemeente te vinden zijn, op zo’n manier te clusteren dat ze duidelijk en aantrekkelijk zijn voor de toerist. Hierbij is het niet de bedoeling dat er allerlei nieuwe faciliteiten worden ontwikkeld, maar dat men gaat ‘roeien met de riemen die men heeft’. Onze hoofdvraag luidt dan ook als volgt: Hoe kan de groene cluster ‘Kasteel Wijnandsrade’ zo worden ingericht, dat er voor de toerist mogelijkheden zijn om op extensieve wijzen invulling te geven aan recreatieve en ontspannende vormen van dagbesteding, waarbij recreatieondernemers in een straal van 5 kilometer van Kasteel Wijnandsrade samenwerken om met hun huidige aanbod tot een gevarieerd dagprogramma te komen? De dataverzamelingsmethoden die gehanteerd worden in dit onderzoek zijn diepte interviews, participerende observatie*, deskresearch en benchmarking. Middels diepte interviews en participerende observatie worden de denkwijzen en de meningen van de betrokken partijen in kaart te brengen. Op basis daarvan kunnen aanbevelingen gedaan worden die tot samenwerkingsverbanden kunnen leiden en waardoor tevens draagvlak wordt gecreëerd voor de groene cluster. Er is bij de benadering van de recreatieondernemers geen fundamentele scheiding aangebracht tussen het (dag-)recreatieve aanbod en het verblijfstoerisme. Er zijn in totaal 29 betrokken partijen geïnterviewd, waarvan 20 recreatieondernemers en 9 overige partijen die informatie en inzichten hebben verschaft over de mogelijke inrichting van de groene cluster. Aan iedere recreatieondernemer is dezelfde vragenlijst voorgelegd die samengesteld is op basis van de hoofd- en deelvragen. Op die manier wordt het analyseren van de verkregen informatie vergemakkelijkt. Deze vragenlijst is terug te vinden in bijlage 3. De vragenlijsten voor de overige partijen bevatten niet allemaal dezelfde vragen,omdat de kennis en expertise van deze partijen 5


17

uiteenloopt. Er is bewust gekeken naar de informatie die de partij kan toevoegen aan het onderzoek en op basis daarvan zijn de vragen opgesteld. Naast het afnemen van diepte interviews heeft er ook participerende observatie plaatsgevonden in de vorm van een oriënterend bezoek aan de kernen van de gemeente Nuth, een rondleiding in Kasteel Wijnandsrade, een bezoek aan het streekproductenwinkeltje en het restaurant van Chateau Gilbert en een rondleiding met lunch bij De Pingerhoeve. Dit rapport is niet gericht op het doen van kwantitatieve uitspraken over o.a. de wensen, behoeften en tevredenheid van doelgroepen. De reden hiervoor is dat Parkstad Limburg als doel heeft activiteiten aan te bieden die voor alle doelgroepen geschikt zijn en dat per cluster de doelgroepen aangetrokken worden vanuit de aanbodzijde. Om die reden maken wij geen gebruik van een kwantitatieve onderzoeksmethode (enquêtes). We zijn ons ervan bewust dat het op de hoogte zijn van de wensen en behoeften van doelgroepen belangrijk is, maar in dit onderzoek is het in kaart brengen van de belangen/meningen van recreatieondernemers het uitgangspunt. Om toch inzicht te krijgen in de wensen en behoeften van de doelgroepen die Zuid-Limburg aantrekt en waar zij vandaan komen, wordt gebruik gemaakt van eerder uitgevoerd doelgroeponderzoek. Een overige reden om te kiezen voor kwalitatief onderzoek is dat middels diepte interviews de belangen en meningen van de betrokken partijen in kaart worden gebracht. Op basis hiervan kunnen kwalitatieve uitspraken worden gedaan. Betrouwbaarheid6 Betrouwbaarheid is de mate waarin onderzoeksresultaten onafhankelijk zijn van toeval. Om de betrouwbaarheid van het onderzoek te verhogen wordt informatie gehaald uit vakliteratuur (deskresearch), diepte interviews en middels participerende observatie. Door het hanteren van verschillende dataverzamelingsmethoden wordt gestreefd naar aanbevelingen die op de juiste interpretaties en de juiste objectieve conclusies gebaseerd zijn. Bij de diepte interviews wordt gebruik gemaakt van dataregistratie-apparatuur. Audio-opnamen kunnen achteraf net zo vaak beluisterd worden als gewenst is, waardoor de controle op de kwaliteit van een interview achteraf min of meer maximaal is. Een manier om ervoor te zorgen dat eigen meningen en opvattingen over het onderwerp de gegevens niet ‘kleuren’, houdt de interviewer zichzelf onder controle door vooraf de eigen meningen en gevoelens uiteen te zetten. Ook dit komt de betrouwbaarheid van de gegevens ten goede. Tijdens de diepte interviews wordt gebruikgemaakt van verschillende vraagmethoden, zoals: - doorvragen: de geïnterviewde de mogelijkheid geven om zichzelf te verduidelijken, zodat de interviewer voorkomt dat hij/ zij vanuit eigen overtuigingen tot conclusies komt; - parafraseren: het in eigen woorden herhalen wat de ander gezegd heeft; - samenvatten: het aan het einde van een interview herhalen van de verkregen informatie. Validiteit7 Als de verzamelde gegevens uit diepte interviews betrouwbaar zijn, wil dat niet per se zeggen dat de uitspraken van de geïnterviewden adequaat weergeven wat er bij de geïnterviewden leeft en dat deze informatie dus geldig of valide is. Om een indruk te krijgen van de geldigheid van de gegevens wordt naast diepte interviews ook gebruik gemaakt van andere dataverzamelingsmethoden zoals deskresearch en participerende 6

Baarda, Dr. D.B., van der Meer-Middelburg, de Goede, Dr. M.P.M. (2006), Basisboek open interviewen ‘praktische handleiding voor het voorbereiden en afnemen van open interviews’, 1e druk, Noordhoff Uitgevers, Groningen 7 Baarda, Dr. D.B., van der Meer-Middelburg, de Goede, Dr. M.P.M. (2006), Basisboek open interviewen ‘praktische handleiding voor het voorbereiden en afnemen van open interviews’, 1e druk, Noordhoff Uitgevers, Groningen

18

observatie. Middels participerende observatie kan de interviewer vertrouwen wekken bij de geïnterviewde en een (nauwe) relatie opbouwen, waardoor gegevens verzameld worden die anders niet aan het licht zouden komen. Als de gegevens die worden verzameld via de verschillende methoden met elkaar in overeenstemming zijn of elkaar niet tegenspreken is dat een indicatie van (hoge) interne validiteit. De vragenlijsten voor de diepte interviews met recreatieondernemers zijn identiek en bevatten dus dezelfde vragen die antwoord moeten geven op de door ons opgestelde deelvragen. Op deze manier is het makkelijker om de verkregen informatie te analyseren en kunnen verbanden worden gelegd tussen de meest voorkomende en/ of afwijkende gegevens. Representativiteit 8 Kwalitatief onderzoek is niet representatief in de statistische zin van het woord: op basis van kwalitatief onderzoek kunnen niet automatisch uitspraken worden gedaan over de totale populatie van de doelgroep. Het is wel representatief in inhoudelijke zin: het representeert het hele scala aan mogelijke reacties, houdingen, opinies en intenties die binnen een doelgroep (recreatieondernemers binnen een straal van 5 kilometer rondom Kasteel Wijnandsrade) over een bepaald onderwerp kunnen worden gevonden. Onderstaande tabel geeft aan hoeveel recreatieondernemers er in een straal van 5 kilometer rondom Kasteel Wijnandsrade gevestigd zijn en met hoeveel van hen een diepte interview wordt afgenomen. Soort recreatieondernemer Hotels/pension Campings/ B&B Manege Kwekerij Café Restaurant Agrotoerisme en educatie Bezienswaardigheid/ museum Recreatie/ sport Kunst Totaal

Aantal totaal 2 4 5 6 9 8 2 2 3 5 46

Aantal diepte interviews 1 3 4 3 0 1 1 2 3 2 20

Er zijn in totaal 46 recreatieondernemers gevestigd in een straal van 5 kilometer rondom Kasteel Wijnandsrade. Het zijn grote en kleine ondernemingen, geregistreerd bij de Kamer van Koophandel. Nagenoeg de helft van alle recreatieondernemers wordt bezocht en geïnterviewd. Er is bewust voor gekozen om een aantal recreatieondernemers of ondersteunende voorzieningen niet te interviewen zoals sportclubs, snackbars en niet routegebonden horeca. Deze ondernemingen zijn primair gericht op de lokale bevolking van de gemeente Nuth en spelen een ondergeschikte rol bij aantrekken van meer toerisme. Tevens was het gezien de financiële- en tijdsbeperkingen van het onderzoek niet mogelijk om alle 46 ondernemers in en rond Kasteel Wijnandsrade te interviewen.

8

Baarda, Dr. D.B., Dr. M.P.M. de Goede (2000), Methode en technieken, 2e herziene druk, Stenfert Kroese, Houten.

19

Analyse van de onderzoeksgegevens Middels diepte interviews wordt uitgebreid gevraagd naar de opvattingen en inzichten van de betrokken partijen betreffende het onderwerp. Hierdoor wordt het waarom achter de opvattingen en inzichten achterhaald. Gedurende een diepte interview kunnen zijpaden in het gesprek gevolgd worden die achteraf van groot belang kunnen zijn. De informatie wordt dus zo breed mogelijk verzameld. Om die reden lopen de antwoorden uiteen en zijn ze moeilijk kwantificeerbaar. Om de antwoorden kwantificeerbaar te maken moeten de antwoorden namelijk afgebakend worden tot een vaste onderzoekseenheid. Hierdoor wordt mogelijk waardevolle informatie niet meegenomen in het onderzoek. De kwalitatieve gegevens uit de diepte interviews zijn geanalyseerd aan de hand van de volgende stappen: 1. Per deelvraag is een inventarisatie gemaakt van de vragen die bij kunnen dragen aan het beantwoorden ervan; 2. De antwoorden op deze vragen worden geordend en met elkaar vergeleken. Zijn er overeenkomstige antwoorden, zijn de uitspraken tegenstrijdig, etc. 3. Vervolgens worden de antwoorden geïnterpreteerd in het kader van de deelvraag en worden er conclusies getrokken. 4. De conclusies worden in verband gebracht met de theorie, door de kennis van de geïnterviewden te vergelijken met de kennis uit deskresearch. 5. Tevens worden de conclusies in verband gebracht met de kennis die is verkregen uit de participerende observaties. 6. Ter controle worden de volgende vragen gesteld: a. Is de deelvraag beantwoord? b. Is er een aanvullende onderzoeksmethode nodig? c. Indien er informatie ontbreekt, worden er nieuwe gegevens verzameld totdat er een volledig antwoord op de probleemstelling geformuleerd kan worden. De uitwerking van de diepte interviews zijn niet toegevoegd, omdat deze vertrouwelijke informatie bevatten en de geïnterviewden geen toestemming hebben gegeven om deze te publiceren.

20

Verantwoording onderzoeksmethoden Deskresearch De definitie van deskresearch is onderzoek doen naar al beschikbare gegevens ten behoeve van een probleemstelling. Deskresearch geeft snel en direct toegang tot de benodigde achtergrondkennis voor primair onderzoek en is een vrij goedkope manier van onderzoek. Op internet, in literatuur, trendrapportages, dagbladen en vakpers is veel informatie beschikbaar. De informatie in trendrapportages en in literatuur is nagenoeg altijd feitelijk en actueel. Welke bron ook gebruikt wordt, het is altijd van belang dat onderzocht wordt of de bron betrouwbaar is. Daarnaast kan het zijn dat informatie verkregen uit deskresearch niet meer actueel is of niet die informatie oplevert die men voor het oplossen van het probleem noodzakelijk acht. Tegelijkertijd is een nadeel dat internet oneindig veel informatie levert en de informatie gekleurd kan zijn. Fieldresearch Fieldresearch is het verzamelen, analyseren en interpreteren van gegevens waarvoor men zelf onderzoek moet verrichten. Deze gegevens zijn niet door middel van deskresearch te achterhalen. Tijdens dit project maken we gebruik van fieldresearch door middel van diepte-interviews. De betrokken partijen van de groene cluster worden geïnterviewd en op deze manier wordt een direct antwoord verkregen op de vragen en kan exact ingespeeld worden op de informatiebehoefte. De verkregen informatie is altijd up to date. Het is belangrijk dat de verslaglegging zo systematisch mogelijk is en vanuit vele gezichtspunten (triangulatie*). Een nadeel van deze manier van onderzoek is dat het tijdrovend is. Daarnaast speelt de afhankelijkheid van de medewerking aan het onderzoek een nadelige rol. Tot slot kan er sprake zijn van interviewer bias (beïnvloeding van respondenten door interviewer) en de verkregen in formatie is gebaseerd op eigen meningen en belangen. Benchmarking Benchmarking is systematisch onderzoek naar de prestaties en de onderliggende processen en methoden van een of meer leidende referentieorganisaties op een bepaald gebied, en de vergelijking van de eigen prestaties en werkmethoden met deze ‘best practice’, met het doel om de eigen prestaties te plaatsen en te verbeteren9. Tijdens dit project worden ‘groene clusters’ in andere gemeenten in Nederland onderzocht. De inzichten die worden verkregen door middel van benchmarking, worden gebruikt als voorbeeld hoe de groene cluster ‘Kasteel Wijnandsrade’ wel of juist niet ingericht kan worden. Deze manier van onderzoek doen is echter tijdrovend en er zijn vaak veel verschillen tussen de ‘eigen cluster’ en de ‘cluster’ waarmee wordt vergeleken.

9

Camp, R.C. (1989), Benchmarking: the search for industry best practices that lead to superior performance. Milwaukee, Wisconsin: Quality press for the American society for quality control.

21

Tijdsplanning In dit overzicht vindt u een gedetailleerd overzicht van de geplande activiteiten gedurende de onderzoeks- en oplossingsfase.

22

Hoge Hotelschool Maastricht - Groene cluster ‘Kasteel Wijnandsrade’

Begrippenlijst Agrotoerisme Plattelandstoeristische ondernemers met een agrarische tak worden agrotoeristische ondernemers genoemd. Agrotoeristische ondernemers zijn ondernemers die faciliteiten voor recreanten en toeristen aanbieden op een agrarisch bedrijf. Te denken valt aan (mini)campings, bed & breakfast, boerengolf, huifkartochten en boerenterrassen. Agrotoerisme is onderdeel van plattelandstoerisme. Bij plattelandstoerisme gaat het om kleinschalige, extensieve vormen van recreatie en toerisme waarbij de ondernemer gebruikmaakt van de typische kwaliteiten van landelijke gebieden zoals rust, ruimte en kleinschaligheid. Beschrijvend onderzoek: Onderzoek waarbij het gaat om registratie en systematische ordening van wat zich voordoet op een bepaald gebied, aan de hand van een vooraf gegeven systematiek (regels, criteria), waarbij niet wordt gestreefd naar de ontwikkeling van een theorie of de formulering van een hypothese. Betrokken partijen: enerzijds de recreatieondernemers binnen een straal van 5 kilometer ten opzichte van Kasteel Wijnandsrade en anderzijds partijen die informatie en inzichten kunnen verschaffen over de mogelijke inrichting van de groene cluster. Voor een overzicht van de betrokken partijen wordt doorverwezen naar het projectwerkplan, bijlage 1 op bladzijde 10 en 11. Deskresearch: Verzamelen van reeds beschikbare informatie om het aanbod te inventariseren. Deskresearch kan vaak zeer belangrijke kwalitatieve of kwantitatieve input leveren aan de start van een onderzoeks- of adviestraject. Exploratief onderzoek: Wanneer de nadruk in een beschrijvend onderzoek ligt op het genereren van vermoedens, noemen we het onderzoek ook wel exploratief. Het doel van exploratief onderzoek is het krijgen van ideeën over mogelijke samenhangen. Extensief: Die vormen van openluchtrecreatie waarbij in het algemeen het verlangen naar rust voorop staat en het aantal recreanten per oppervlakte-eenheid beperkt is. Te denken valt aan wandelen, fietsen en paardrijden. Field research: Fieldresearch bestaat uit het verzamelen van nieuwe gegevens door middel van bijvoorbeeld enquêtes en interviews. Dit is vaak een aanvulling op de gegevens die zijn verkregen door middel van desk research. Kwalitatief onderzoek: Kwalitatief onderzoek is gericht op het verkrijgen van informatie over wát er leeft onder een bepaalde doelgroep en waaróm. Hieronder vallen diepte-interviews/ groepsdiscussies. Deze vorm van onderzoek geeft diepgaande informatie door in te gaan op achterliggende motivaties, meningen, wensen en behoeften van de doelgroep. Het gaat in op het waarom van heersende meningen en bepaalde gedragingen.

23

Hoge Hotelschool Maastricht - Groene cluster ‘Kasteel Wijnandsrade’ Kwantitatief onderzoek: Kwantitatief onderzoek biedt cijfermatig inzicht en geeft veelal antwoorden op vragen die in termen van hoeveelheid kunnen worden uitgedrukt (bijvoorbeeld uit hoeveel jongeren bestaat de doelgroep, hoeveel geadresseerden lezen het blad; hoeveel klanten zijn tevreden over onze service et cetera). Om statistisch betrouwbare en representatieve uitspraken te doen worden grote groepen mensen tegelijk ondervraagd. Bij kwantitatief onderzoek wordt altijd gebruikgemaakt van een (gestructureerde) enquête, zowel schriftelijk, telefonisch, face-to-face of online. In de enquête is de onderzoeksvraag of het probleem van de opdrachtgever geoperationaliseerd in vragen aan de doelgroep. De resultaten van kwantitatief onderzoek worden doorgaans weergegeven in tabellen, grafieken en percentages. Participerende observatie: Een onderzoeksmethode waarbij de onderzoeker probeert een nauwe band op te bouwen met een groep of individu. Deze methode wordt vooral beoefend binnen de antropologie. De methode bestaat uit het meedoen (participatie) met allerlei dagelijkse activiteiten in de natuurlijke omgeving van de onderzochten. Het is ontstaan door het veldwerk van Bronisław Malinowski en Franz Boas. Primaire gegevens: Gegevens die specifiek worden verzameld voor het onderzoeksproject dat wordt uitgevoerd. Recreatieondernemers: Onder recreatieondernemers vallen de bedrijven en instellingen op het gebied van: - verblijfstoerisme: hotels, bed & breakfast, pensions, campings, agrarisch georiënteerde verblijfsaccommodatie in het landelijk gebied; - agrotoerisme: streekproductenwinkels, zorgboerderijen en educatie; - bezienswaardigheden: monumenten, molens, kerktorens, cultuurhistorisch erfgoed, musea; - maneges; - kunstgalerijen; - ondernemingen die het toerisme/ de recreatie ondersteunen, zoals horecavoorzieningen langs toeristische routes, terrassen en verhuurders. Secundaire gegevens: Gegevens die voor een onderzoeksproject gebruikt worden, die oorspronkelijk voor een ander doel waren verzameld. Toegepast onderzoek: Wetenschappelijk onderzoek waarbij praktische problemen van mensen of groepen in de samenleving het uitgangspunt vormen en men voor deze praktische problemen praktische oplossingen zoekt.10 Triangulatie: In een onderzoek tegelijkertijd gebruik maken van verschillende dataverzamelingsmethoden of databronnen.

10

Baarda, Dr. D.B., Dr. M.P.M. de Goede (2000), Methode en technieken, 2e herziene druk, Stenfert Kroese, Houten.

24


Bijlage 3. Vragenlijst recreatieondernemers Algemeen 1. Wat voor onderneming heeft u? 2. Welke rol speelt u in uw onderneming? 3. Welke diensten en/ of producten biedt uw onderneming aan? 4. Hoeveel medewerkers heeft uw onderneming? 5. Hoe zou u uw onderneming in één zin omschrijven? 6. Wat is de toekomstvisie voor uw onderneming? Doelgroep 1. Wat is uw huidige doelgroep? 2. Wat is uw gewenste doelgroep? 3. Waar komen uw klanten/ gasten (geografisch gezien) vandaan? 4. Zijn dit ‘toevallige’ passanten of komen zij gericht naar uw onderneming? 5. Hoeveel tijd besteden klanten/ gasten gemiddeld bij u? (dagbesteding/ langer verblijf) 6. Wat zijn de wensen en behoeften van uw klanten/gasten? (goede prijs-kwaliteitverhouding, natuur, cultuur, culinair genieten, etc.) - Hoe speelt u in op deze wensen en behoeften? 7. Welke plannen heeft u voor de nabije toekomst om uw producten/diensten te veranderen, te innoveren en/ of aan te passen aan de behoeften van uw (evt. nieuwe) doelgroepen? 8. Hoe bereikt u uw doelgroep? 9. Hoe doet u aan promotie voor uw onderneming? Welke middelen gebruikt u? 10. Bent u van plan in de nabije toekomst uw activiteiten op het gebied van promotie en reclame te verruimen en zo ja, hoe dan? 11. In hoeverre zouden moderne middelen als Internet kunnen bijdragen aan die promotie? 12. Op welke toeristische trends en ontwikkelingen speelt u in? 13. Wat zijn de drukke seizoenen van het jaar voor uw onderneming? Heeft u een ‘gehele-jaardoor’-aanbod of nagenoeg uitsluitend in het voorjaars- en zomerseizoen? 14. Welke onderneming(en) in de Gemeente Nuth en de nabije omgeving spelen in op dezelfde doelgroep? 15. Welke onderneming(en) in de Gemeente Nuth en de nabije omgeving bieden hetzelfde product aan? Samenwerking Huidig 1. Met welke ondernemers werkt u momenteel samen? - Hoe ervaart u deze samenwerking? (problemen?) 2. Waar ziet u kansen op het gebied van huidige samenwerking met andere ondernemers? 3. Welke samenwerkingsvorm is van toepassing? (nieuw product, arrangement, belangenbehartiging of gezamenlijke promotie?) 4. Waar komen deze ondernemers vandaan? (geografisch) 5. Wat zijn voor u redenen om wel samen te werken? 6. Wat zijn voor u redenen om niet samen te werken? 7. Aan welke evenementen binnen de Gemeente Nuth participeert/ participeerde u? Toekomstig 1. Waar ziet u kansen op het gebied van toekomstige samenwerking met andere ondernemers? 2. Tegen welke voorwaarden zou u samenwerken met andere ondernemers? 3. Hoe denkt u over samenwerking met onderneming(en) in de Gemeente Nuth en de nabije omgeving die inspelen op dezelfde doelgroep? 25

Hoge Hotelschool Maastricht - Groene cluster ‘Kasteel Wijnandsrade’ 4. Hoe denkt u over samenwerking met onderneming(en) in de Gemeente Nuth en de nabije omgeving die hetzelfde product aanbieden? 5. Hoe zou samenwerking tot stand moeten komen? (direct onderling of door een intermediair zoals de gemeente of VVV?) Parkstad/ Groene cluster ‘Kasteel Wijnandsrade’ Inleiding Parkstad Limburg en groene clusters 1. Wat vindt u ervan dat de Gemeente Nuth juist Kasteel Wijnandsrade heeft aangewezen als groen cluster? (om te ‘meten’ hoe men hier over denkt) 2. Wat heeft u als ondernemer te bieden voor de groene cluster? (waardoor wordt bijgedragen aan het doel dat Parkstad wil bereiken) 3. Wat denkt u dat de groene cluster u als ondernemer kan bieden? 4. Welke belangen spelen bij u een rol bij de ontwikkeling/ realisatie van de groene cluster Kasteel Wijnandsrade? 5. Wat zijn de voorwaarden voor u als ondernemer om te investeren in de groene cluster Kasteel Wijnandsrade? 6. Heeft u zelf een leuk idee voor de invulling van de groene cluster? (arrangement/ activiteit) 7. Stel er komt een draaggroep voor de groene cluster, zou u hierin willen participeren? 8. Zal een toeristisch ondernemersplatform bijdragen aan het ‘verbeteren’ van het aanbod in de Gemeente Nuth? 9. Is uw onderneming daarbij gebaat en zo ja, hoe dan? 10. Zou u aan zo’n platform zelf willen bijdragen door middel van samenwerking, deelname projecten of assistentie? Afsluitend 1. Kent u nog interessante contactpersonen die wij kunnen benaderen? 2. Wenst u op de hoogte te blijven van eventuele ontwikkelingen?

26


Bijlage 4. Routes ‘Wandelgids Zuid-Limburg’ Hieronder zijn de routes van de ‘Wandelgids Zuid-Limburg’ in de Gemeente Nuth weergegeven, van het minst aantal kilometers oplopend tot het meest aantal kilometers. Verschillende wandel routes11 Langs Aalbeek naar het Boerderijmuseum Rondje om Vink Door holle wegen langs diepe groeven Door velden naar Wijnandsrade Langs Helle naar het Wijnandsradesbos Rondje Ravensbos Rondje Grijzegrubben Rondje om Nuth Langs de Platsbeek en Geleenbeek Tussen akkers en velden naar Raar Langs Retersbeek naar Swier Langs de Mulderplas en Geleenbeek Langs korenvelden en oude gehuchten Langs de Geleenbeek naar het Stammenderbos Op naar kasteel Hoensbroek Over veldwegen naar Wijnandsrade Langs kastelen naar Voerendaal Door het Ravensbos naar Valkenburg

11

Aantal km 6.7 7.3 8.7 8.7 9 9 10 10.2 10.6 11 12 12 12 14 14 14 14.1 15

http://www.wandelgidszuidlimburg.com/wandelroutes/127.html

27


Bijlage 5. Evenementen Evenementen ondersteund door de SEN (Stichting Evenementen Nuth) Het Cultuur en Folklorefestival Kasteel Wijnandsrade Dit is een jaarlijks terugkerend festival dat plaatsvindt gedurende twee dagen in de maand juni. Het festival staat in het teken van het ‘ouden’ Limburgse traditionele leven dat op een levendige manier in beeld gebracht wordt. Het evenement heeft inmiddels nationale en Euregionale bekendheid en trekt jaarlijks duizenden bezoekers. De onderdelen antiekbeurs, Limburgse cultuur- en folklore, volksgebruiken, oude ambachten, ‘Limburgs culinair’ en de kunstmarkt komen samen op het festival. De organisatie van het festival bestaat uit een kerngroep die wordt bijgestaan door een aantal werkgroepen die ieder een deel van de voorbereiding en uitvoering van het festival voor hun rekening nemen. Deze werkgroepen worden gevormd door ruim 100 vrijwilligers. Open monumenten dag Stichting Open Monumentendag organiseert jaarlijks op de tweede zaterdag en/of de tweede zondag in september de open monumentendag. Op deze dag zijn duizenden monumenten in Nederland gratis toegankelijk voor publiek. Tijdens de open monumentendag worden er in de gemeente Nuth tal van activiteiten georganiseerd, waaronder rondleidingen en een expositie op Kasteel Wijnandsrade. De activiteiten die plaatsvinden gedurende deze dag worden gesteund en gestuurd door de SEN (Stichting Evenementen Nuth). Ster Elektrotoer Deze vijfdaagse wedstrijd groeide uit tot een van de best georganiseerde koersen in Nederland en is in het bijzonder voor de vele profs een uitgelezen kans om zich goed voor te bereiden op de nationale kampioenschappen en de Tour de France. Vanaf 2011 is er een nieuwe hoofdsponsor, ZLM Verzekeringen, waardoor de vijfdaagse wedstrijd verder gaat onder de naam ‘Ster ZLM Toer’. De 3e Etappe zal op vrijdag 17 juni 2011 van start gaan in Schimmert. De finish van deze etappe zal ook in Schimmert plaatsvinden. Staart en Wielenrit De Staart en Wielenrit is een tweedaags evenement, waarbij men per koets, paard of pony een uitgestippelde route kan afleggen door de gemeente Nuth. In september 2010 werd deze rit voor het eerst georganiseerd. Deze rit, ook wel ‘Enjoy the ride’ rit, werd georganiseerd in samenwerking met de KNHS (Koninklijke Nederlandse Hippische Sportfederatie), de gemeente Nuth en de Stichting Evenementen Nuth. De kracht van de Staart & Wielenrit ligt echter bij de gezamenlijke maneges en ruiterverenigingen van de gemeente Nuth, zij zijn een onmisbare en belangrijke schakel. Dit evenement werd geopend met een Koetsendefilé van authentieke koetsen en rijtuigen. Deze koetsenstoet gaat de gehele gemeente door. Verder kan jong en oud bij iedere manege genieten van diverse demonstraties en andere activiteiten zoals pony rijden, paardrijlessen, westerndemonstraties en nog veel meer. Paardenmarkt In het gehucht Grijzengrubben vindt jaarlijks een paardenmarkt plaats. De aanvoer van te verhandelen paarden bedraagt gemiddeld 150 paarden en pony’s, waardoor de paardenmarkt zich nu al kan scharen bij de subtop van alle markten in Nederland. De markt is een trefpunt voor paardenhandelaren, liefhebbers en veel dagjesmensen. Dit evenement trekt jaarlijks enkele duizenden bezoekers uit alle windstreken, zo ook uit België en Duitsland. Naast de handel in kwalitatief goede paarden, jaarlingen en veulens is er ook een gevarieerd aanbod aan paardgerelateerde artikelen, zoals halsters, trailers etc. Daarnaast kunnen de bezoekers ook genieten van een gevarieerd aanbod aan shows & clinics. 28

Hoge Hotelschool Maastricht - Groene cluster ‘Kasteel Wijnandsrade’ VVV Fietsdag Deze VVV Fietsdag is een initiatief van VVV Zuid-Limburg en negentien Zuid-Limburgse gemeenten. Tijdens de vierde editie van de VVV Fietsdag in 2010 werden speciaal voor deze dag acht verschillende toeristische fietsroutes uitgezet, waaronder een route door Heerlen, Nuth en Voerendaal. Een van de startplaatsen voor deze route was bij de Pingerhoeve, een Bed & Breakfast in Nuth.

29


Bijlage 6. Recreatieondernemers Recreatieondernemer Boerderij- en Heemkundemuseum

Hoofdactiviteit Het boerderij- en heemkundemuseum in Schimmert is een zorgproject. Het museum heeft een omvangrijke naoorlogse collectie van tractoren, machines en gebruiksvoorwerpen. Mensen met een beperking spelen een belangrijke rol bij de bedrijfsvoering van het museum. Camping Mareveld Deze camping met 50 plaatsen voor tenten en caravans en 70 vaste plaatsen/chalets beschikt tevens over een partycentrum met twee zalen, eetcafé en terras. Chateau Gilbert Chateau Gilbert beschikt over; een restaurant/terras, wijnmakerij, wijngroothandel, wijnproeflokaal, La Confrérie des Chevaliers du vin Limburgeois, streekproductenwinkeltje en drie zalen voor feesten en partijen. De Kunstwinkel Keramiek, schilderijen en sieraden van diverse kunstenaars worden getoond in deze galerie. Galerie SchimmART Deze galerie stelt verschillende kunstvormen ten toon en is gevestigd aan huis. Gitek Sport B.V. Gitek Sport is een zeer uitgebreid sporten gezondheidscentrum en beschikt over een klein terras. Vanaf deze locatie kunnen diverse mountainbike- en fietsroutes plaatsvinden. Hagenbeck Stables Hagenbeck Stables bestaat uit een western training stal, een dierenartsenpraktijk, een professionele westernstore en een restaurant. Tevens beschikt Hagenbeck Stables over drie appartementen. Herberg In den Haversack Deze onderneming combineert recreatie met horeca en beschikt over een café, twee terrassen, een paardentram en een hooizolder waar themafeesten en kinderfeesten op maat worden aangeboden. Hotel Hof van Hulsberg Hotel Hof van Hulsberg is een hotel met 17 kamers, een restaurant en terras voor de gasten. In het hoogseizoen is het terras ook open voor passanten. Het Hostaveldje Deze kwekerij is gespecialiseerd in Hostas. Hier vind je +/- 1000 soorten van deze plantensoort. Echt een plaats voor liefhebbers. Kasteel Wijnandsrade In het kasteelgedeelte worden rondleidingen gegeven, het kasteel is een officiële trouwlocatie en beschikt over een zaal voor vergaderingen/ seminars. Kruidenkwekerij Bastin Dit is een breed gesorteerde vaste planten-, kruiden- en lavendelkwekerij. Manege De Blauwe Steen Een manege- en paardenbedrijf dat voornamelijk rijlessen en pensionstalling aanbiedt. Tevens is er een vernieuwde kantine, een serre en terras. Aan

Afstand tot KW 5 km (65 min. lopen)

4.3 km (51 min. lopen)


4.8 km (61 min. lopen) 4.8 km (61 min. lopen) 2.0 km (28 min. lopen)



2.1 km (30 min. lopen) 2.7 km (40 min. lopen) 0.0 km (0 min. lopen)

2.9 km (44 min. lopen) 1.7 km (22 min. lopen)

30


Manege Vaesrade

Marni’s kwekerij

Mergelhoeve

Pingerhoeve

Zorgmanege Nijthuizen (valt onder Tara-Manda)

Zorgboerderij A Gen Ling (valt onder Tara-Manda)

de manege is een ruitervereniging verbonden. Deze manege beschikt over een pensionstalling voor klanten en een trainingstal. Tevens zijn er een ruitersportzaak en een klein restaurant aanwezig. Het restaurant wordt uitbesteed. Deze kwekerij is gespecialiseerd in schaduwplanten en rozen. Daarnaast is de tuin zo ingericht dat deze gemakkelijk te bezichtigen is door toeristen. Hoofdactiviteit is het runnen van een bedrijf met schapen en lammeren voor vleesproductie. Als nevenactiviteit worden vier vakantieappartementen verhuurd. Deze Bed and Breakfast beschikt over vijf kamers, een vergaderzaal, binnenplaats/terras, restaurant, een oplaadpunt voor elektrische fietsen en de mogelijkheid tot het vastzetten van paarden. Hier kunnen mensen met een lichamelijke beperking (aangepast) paardrijden, meehelpen in de verzorging van de dieren en algemene diensten verrichten. Deze manege is niet toegankelijk voor passanten, wel voor mensen met een lichamelijke beperking die een persoonsgebonden budget hebben. Deze zorgboerderij biedt dagbesteding aan cliënten, die meehelpen in het agrarisch bedrijf, in de dierenverzorging, in het streekproductenwinkel, in het restaurant en op het terras. Men kan hier tevens rondleidingen krijgen van cliënten.


5 km (65 min. lopen) 3.8 km (45 min. lopen)



1.5 km (18 min. Lopen)

31


Bijlage 7. Trends en Ontwikkelingen In deze bijlage wordt ingegaan op toeristische trends en ontwikkelingen waar de groene cluster ‘Kasteel Wijnandsrade’ op in kan spelen. Tijdens het selecteren van de trends en ontwikkelingen is rekening gehouden met de extensieve aard van de groene cluster. Er is gebruikt gemaakt van verschillende trendrapporten en onderzoeken die terug te vinden zijn in de bronnenlijst, bijlagen, voetnoten. Ontwikkelingen Vergrijzing De leeftijdsopbouw van de Nederlandse bevolking zal de komende halve eeuw sterk veranderen. Het aantal ouderen en hoogbejaarden zal sterk oplopen, terwijl het aantal inwoners van 20- tot 65jarigen, ook wel de potentiële beroepsbevolking genoemd, afneemt12. Dit zal al gebeuren vanaf 2011, wanneer de ‘babyboomers’13 de leeftijd van 65 jaar gaan bereiken en met pensioen zullen gaan. In hun vrijetijdsgedrag vinden de babyboomers comfort, authenticiteit en betrouwbaarheid belangrijk. Ook een goed verzorgd aanbod, beleving en een goede prijs/kwaliteit verhouding is voor hen van belang. De vakanties van 65-plussers staan vooral in het teken van ontspannen, uitrusten en het genieten van het natuurschoon van de vakantiebestemming. Als het aantal senioren zal blijven groeien, moet de toeristische sector hier wel in meegaan en zal deze sector stabieler en minder seizoensgebonden worden. Senioren zijn namelijk meestal ook gepensioneerden en hebben geen werkverplichtingen meer, waardoor ze kunnen reizen wanneer het hen uitkomt. Senioren zijn vanwege deze aspecten een interessante doelgroep, die over tijd en geld beschikt en de bereidheid heeft om dit aan reizen uit te geven.14 Trends Er zijn talrijke trends die van toepassing zijn op de toeristisch-recreatieve sector. Trends zijn ‘een algemene tendens of ontwikkeling waarin een situatie zich verandert of zich ontwikkelt’15. Trends duren doorgaans meerdere jaren/decennia en worden ingegeven door sociaaldemografische, economische, technologische, ecologische en kwalitatieve ontwikkelingen. Deze trends kunnen kansen, maar ook bedreigingen met zich meebrengen. Hieronder wordt ingegaan op een aantal interessante trends, rekening houdend met de extensieve aard van de groene cluster Kasteel Wijnandsrade16. Beleveniseconomie In de drukke maatschappij van tegenwoordig hebben mensen steeds minder vrije tijd. Dit heeft tot gevolg dat de consument steeds meer op zoek gaat naar unieke vrijetijdsbestedingen en belevenissen. Ontwikkelde landen worden welvarender wat er voor zorgt dat de consument een hoger gemiddeld inkomen heeft. Door deze welvaart bezit de consument zo veel materiële producten, dat men op den duur op zoek gaat naar meer immateriële producten. Een belangrijk voorbeeld hiervan is het op willen doen van ervaringen en belevingen. In de toeristische sector staat tegenwoordig het woord ‘beleving’ centraal. Consumenten willen wat beleven op hun vakantie en met een verhaal thuiskomen. Iets doen wat iets toevoegt, zodat de beleving niet tijdelijk is maar blijvend en deze zorgt voor verrijking. Een voorbeeld hiervan is een waterput bouwen in Afrika tijdens een vakantie, waardoor wordt bijgedragen aan ‘een betere wereld’ en de persoonlijke ontwikkeling van de consument. Tevens is de consument steeds meer opzoek naar oorspronkelijke waardes en authenticiteit. Limburg heeft hiermee een belangrijke troef in handen met haar cultuur, gebouwen, historie en het landschap. Ook hierbij speelt de gedachte ‘rijker’ terugkomen van vakantie een rol. Dit is weer te 12

Toeristische Trendrapportage Limburg 2009/2010, ZKA Consultants & Planners Grote geboortegeneratie na de Tweede Wereld Oorlog 14 Hospitality 2015: The Future of Hospitality and Travel, M. Cetron, F. DeMicco, O. Davies, 2010 15 Toeristische Trendrapportage Limburg 2009/2010, ZKA Consultants & Planners 16 Toeristische Trendrapportage Limburg 2009/2010, ZKA Consultants & Planners 13

32

Hoge Hotelschool Maastricht - Groene cluster ‘Kasteel Wijnandsrade’ vertalen naar de toenemende interesse in streekproducten, de consument wil weten waar een product ‘vandaan’ komt (over deze trend onder subparagraaf ‘streekproducten’ meer). Verder zijn belevingsroutes erg populair onder fietsers en wandelaars, hierbij valt te denken aan thematische tochten langs routenetwerken met informatie over stad en land en tips en weetjes. Ook voor kinderen zijn belevingsroutes populair, zoals tochten langs leuke plekjes met een achterliggend verhaal 17. Technologie Technologie beïnvloedt de vrijetijdssector op verschillende manieren en maakt steeds meer mogelijk voor de consument en de aanbieders in de toeristische sector. Een aantal gevolgen zijn bijvoorbeeld: - Er kan dankzij technologie altijd en overal gewerkt worden, waardoor er een vervaging ontstaat tussen vakantie en werk. - Ook internet heeft op meerdere manieren invloed op de sector; o Internet wordt gebruikt als zoekmedium en vervolgens als boekingskanaal. o Internet biedt ruimte voor evaluatie en feedback via een toenemend aantal beoordelingsites. Consumenten maken dankbaar gebruik van ervaringen van anderen via websites als bijvoorbeeld Zoover. o Sociale media, zoals Twitter, Facebook en Hyves, zorgen voor meer transparantie. Via deze websites krijgen consumenten meerdere indrukken die hun keuzes beïnvloeden en die ze in hun beslissing kunnen laten meewegen. - In vervoerswijzen zijn ook technologische ontwikkelingen waargenomen. Vooral elektrisch fietsen heeft een enorme vlucht genomen in Nederland. In veel vakantieplaatsen worden elektrische fietsen verhuurt om de omgeving mee te verkennen. Ook steeds meer Nederlanders schaffen een eigen elektrische fiets aan. Daarnaast is het dankzij navigatiesystemen in de auto, maar ook voor fietsers en wandelaars, gemakkelijker geworden te navigeren naar of op de plaats van bestemming18. Samenwerking en branchevervaging Tussen verschillende deelsectoren van de vrijetijdssector, maar ook tussen andere sectoren vindt al branchevervaging plaats. Bij branchevervaging worden de scheidingslijnen tussen verschillende branches minder strikt, denk bijvoorbeeld aan ‘kamperen bij de boer’ en andere vormen van kamperen met alternatieven kampeermiddelen. In dit voorbeeld wordt zowel de toeristische sector en de agrarische sector betrokken. Een ander voorbeeld is de branchevervaging tussen de zorgsector en de hotelsector; hierbij kan gedacht worden aan hotels met dialyseruimten voor nierpatiënten. Bij branchevervaging spelen de toenemende informatie- en communicatietechnologiemogelijkheden (ICT) een belangrijke rol. ICT vergemakkelijkt en versterkt de samenwerking tussen verschillende soorten organisaties en beïnvloedt de trend tot branchevervaging. Duurzaamheid De aandacht voor duurzaamheid is de laatste jaren sterk gegroeid. De consument wordt zich steeds bewuster van het effect en de invloed die men uitoefent op de aarde. Als gevolg hiervan zal duurzaam reizen in de komende 15 jaar een van de snelst groeiende segmenten zijn in de toeristische sector. Hierna wordt voorspeld dat duurzaam reizen de nieuwe standaard van reizen wordt19. In de vrije tijd van de consumenten is een vergroening en verduurzaming waar te nemen. De aanbodzijde is hierdoor sterk bezig met de trend van duurzaamheid. Vanuit de vraagzijde is er echter nog niet veel vraag. Uit onderzoek is gebleken dat Nederlanders voor hun duurzame vakanties vooral op zoek zijn naar oplossingen waar ze zelf niet te veel voor hoeven laten, maar die wel bijdragen aan

17

Verlangen naar Vrije Tijd, Trends in Recreatie en Vakantie 2009/2010, ANWB Trendrapportage Toerisme, Recreatie en Vrije Tijd 2009/2010, Ton Vermeulen, NRIT Onderzoek 19 Hospitality 2015: The Future of Hospitality and Travel, M. Cetron, F. DeMicco, O. Davies, 2010 18

33

Hoge Hotelschool Maastricht - Groene cluster ‘Kasteel Wijnandsrade’ een verhoging van het vakantiegenot20. De consument let echter vooral op de aantrekkelijkheid van de vakantiebestemming, de prijs-kwaliteitverhouding, de accommodatie en het weer. Drie-generatie-vakanties Door de verschillende generaties heen valt de laatste jaren op dat men de vrije tijd en de vakantie gebruikt om intensief contact met elkaar te hebben. Als gevolg hiervan neemt op vakantie gaan met het gezin en grootouders aan populariteit toe21. De reden hiervoor is dat deze manier van op vakantie gaan aan iedere generatie voordeel biedt. Het biedt namelijk plezier, gemak en tijd voor elkaar. Plezier omdat er samen met grootouders, ouders en kinderen op een ontspannen wijze activiteiten worden ondernomen. Grootouders genieten van de kleinkinderen en in de avonden is er de ruimte voor de volwassenen om tijd met elkaar door te brengen. Ook is er sprake van gemak, omdat de grootouders een oogje op de kleinkinderen kunnen houden, waardoor de ouders tijd voor zichzelf en voor elkaar hebben. Agrotoerisme Agrotoerisme, ook wel plattelandstoerisme genoemd, wordt steeds populairder.22 Nederlanders zoeken het platteland op voor de rust en ruimte, maar ook voor de gastvrijheid, historie, cultuur, folklore en kleinschaligheid. Het hoeft niet luxe te zijn, maar wel comfortabel met een goede prijskwaliteitverhouding. Activiteiten die bij voorkeur op het platteland ondernomen worden zijn het bezoeken van kleine dorpjes, fietsen, wandelen en kamperen bij de boer. Verschillende trends duiden erop dat er goede kansen liggen voor het product plattelandstoerisme. - Er is een grote vraag naar korte vakanties op het platteland met meer aandacht voor de belevingskwaliteit en de authenticiteit van het verblijf. - Vanuit de oudere bevolkingsgroepen is er belangstelling voor een vakantie op het platteland, met aandacht voor rust en traditie. - Er is een toenemende belangstelling voor het landelijk erfgoed en streekproducten (zie volgende trend). - De consument heeft interesse in de natuur en is zich meer bewust van zijn of haar invloed op het milieu. Streekproducten23 De afgelopen decennia is er een trend ontstaan in de richting van globalisering. De hele wereld is bereikbaar geworden voor iedereen, mede door de vlucht die internet heeft genomen. Tegelijkertijd is er echter ook een grotere interesse en waardering ontstaan voor alles wat regionaal en lokaal is. De consument kiest voor kwaliteitsproducten en wil hier ook voor betalen. Hij kiest steeds vaker voor streekproducten, omdat de producten verser zijn, men op deze manier lokale producenten ondersteunt, het product als eerlijker en natuurlijker wordt ervaren, de smaak beter is en de belevingswaarde hoger door het persoonlijk contact waardoor men het verhaal achter het product leert kennen. Het ontdekken van nieuwe plekken gaat vaak gepaard met het meenemen van tastbare herinneringen, zoals producten die in de desbetreffende streek geproduceerd worden. Daarbij komt dat een toename aan welvaart en koopkracht meer keuzevrijheid met zich meebrengt. Regionale voedselleveranciers spelen in op deze trends en verenigen zich steeds vaker. Zij benadrukken de ambachtelijkheid en kwaliteit van hun producten en spelen in op de bewuste consument die zoekt naar eerlijk, puur en authentiek voedsel. Op het gebied van streekproducten heeft ook Limburg de bezoeker en bewoner veel te bieden. Limburg heeft een Bourgondisch imago en een veelheid aan streekproducten. Enkele voorbeelden hiervan zijn lokale bieren, wijnen, asperges, ambachtelijke stroop en natuurlijk de echte Limburgse vlaaien.

20

Onderzoek ‘Duurzaamheid en Vakanties’ van NBTC-NIPO, 2010 Trendrapportage Toerisme, Recreatie en Vrije Tijd 2009/2010, Ton Vermeulen, NRIT Onderzoek 22 European Centre for Eco Agro Tourism (ECEAT), Centraal Bureau voor de Statistiek 23 Beleidsvisie Streekgebonden Gastronomie, Provincie Limburg 21

34


Bijlage 8. Samenwerking Fasen samenwerking Samenwerking tussen recreatieondernemers leidt tot een versterking van ieders belang. Namelijk enerzijds de verbreding van het aanbod voor de gasten en anderzijds tot een nieuwe economische activiteit. Samenwerken op zich kan nooit een doel zijn, het is een middel om een doel te realiseren. Ondanks het feit dat ieder samenwerkingsverband anders is, is het toch mogelijk om fases te onderscheiden die in ieder samenwerkingsproces doorlopen worden en algemene zaken waar men in ieder samenwerkingsverband tegenaan loopt. Het bewust indelen van een samenwerkingsproces in fases helpt valkuilen vermijden. Er zijn 5 fases te onderscheiden: 1. Voorbereidingsfase Hierin bepaalt men individueel de toegevoegde waarde van samenwerking. Formuleer een doel en bepaal of samenwerking de beste manier is om dat doel te verwezenlijken. De keuze om samen te werken wordt beïnvloed door een groot aantal factoren, zoals: - het financiële risico dat genomen moet worden; - het risico van weglekken van kennis; - de gewenste expansiesnelheid; - de beschikbaarheid van middelen; - de mate waarin benodigde partners concurrenten zijn; - de snelheid waarmee een project gerealiseerd moet worden; - de gewenste mate van onafhankelijkheid; - de mate waarin een organisatie controle wil uitoefenen over het initiatief. Het hebben van een goed inzicht in wat de organisatie van de samenwerking verwacht, creëert duidelijkheid naar de partners toe. 2. Fase van partnerselectie Wanneer de doelen van de partners niet in overeenstemming zijn dan is de kans groot dat de samenwerking niet lang voortduurt of de toegevoegde waarde van samenwerking uitblijft. Samenwerkingsverbanden zijn vaak het resultaat van partijen die elkaar al kennen en die het de moeite waard vinden samen een idee verder uit te werken. Het zou zo moeten zijn dat de ene partner over competenties beschikt, die de andere niet heeft en vice versa: de competenties van beide partijen dienen elkaar aan te vullen. 3. Ontwerpfase Deze fase bestaat uit het tekenen van een intentieverklaring alvorens met andere partijen waardevolle informatie uit te wisselen, het maken van een gezamenlijk plan van aanpak en het tekenen van een samenwerkingscontract. Door het tekenen van een intentieverklaring kan men aantonen serieus betrokken te zijn en kan vastgelegd worden dat wat besproken wordt niet aan derden wordt verteld. Vervolgens kan gezamenlijk een plan van aanpak worden gemaakt. Hiervoor worden doelstellingen, activiteiten en beoogde resultaten vastgelegd, mensen en middelen aangewezen, instrumenten ter ondersteuning ingezet, specifieke regels en procedures opgesteld en een tijdschema gemaakt. De laatste stap in de ontwerpfase is het ontwerpen, onderhandelen en tekenen van het samenwerkingscontract. Hierin worden als het ware de spelregels van de samenwerking vastgelegd. Duidelijke spelregels kunnen bijdragen tot een goed samenspel. Aspecten van het contract kunnen zijn: algemene voorwaarden, specificaties, uitvoering van de overeenkomst, aansprakelijkheid, 35

Hoge Hotelschool Maastricht - Groene cluster ‘Kasteel Wijnandsrade’ productaansprakelijkheid, kwaliteitskeuring, kennisbescherming, geheimhouding, prijsbepaling, exclusiviteit, financiële en materiële ondersteuning, bestelling/levering/transport, grenzen aan de samenwerking, conflictsituaties, beëindiging van de overeenkomst. 4. Managementfase Zowel op het moment dat de alliantie in werking treedt als ook gedurende de voorbereidende fases zijn er bepaalde punten van management die aandacht verdienen. Een belangrijk punt is het managen van conflicten. Door van tevoren te bedenken hoe met problemen omgegaan wordt, door eventuele problemen vanuit verschillende perspectieven te bekijken, kan op een goede manier met conflicten omgegaan worden. Voldoende aandacht besteden aan relationele aspecten zoals een vertrouwensrelatie en betrokkenheid wordt vaak als een belangrijke succesfactor van samenwerken genoemd. Intensieve samenwerkingsrelaties kunnen alleen tot stand komen wanneer partijen elkaar vertrouwen. 5. Evaluatiefase Het is van belang de samenwerking tijdens en na afloop te evalueren. Hieruit kan afgeleid worden of de samenwerking het beste op dezelfde manier voortgezet, bijgestuurd of beëindigd kan worden en komen leerervaringen naar voren. Tijdens de evaluatiefase kunnen bijvoorbeeld financiële resultaten beoordeeld worden, maar er kan ook geëvalueerd worden over het samenwerkingsverband. Om de relatie tussen de samenwerkende partners zo optimaal mogelijk te houden kan het waardevol zijn om van te voren te bepalen wat het proces is om het alliantie ontwerp aan te passen of de alliantie te beëindigen. Hierdoor kunnen misverstanden worden voorkomen.

36


Bijlage 9. BSR model en het Gastvrij Nederland Model In 2008 heeft RECRON, vereniging van recreatieondernemers Nederland, samen met SmartAgent Company een grootschalig onderzoek uitgevoerd naar de wensen en behoeften van de Nederlandse vakantieganger. Het onderzoek is gebaseerd op het psychografisch Brand Strategy Research model. Het BSR®-model maakt onderscheid tussen de sociologische en psychologische dimensie. Dit betekent dat het BSR®-model voornamelijk kijkt naar de wensen en voorkeuren van vakantiegangers in plaats van naar leeftijd, inkomen, opleiding en andere demografische kenmerken. Vakantie en recreatie draait immers steeds meer om emoties, gevoelens, interesses, ervaringen en uiteindelijk de unieke beleving die de gast mee naar huis neemt. Door het BSR®-model worden verschillende belevingswerelden in kaart gebracht en wordt onderscheid gemaakt tussen de rode, de gele, de blauwe en de groene wereld: -

-

-

-

De rode wereld Mensen met een rood profiel leiden een druk en actief leven en zijn avontuurlijk ingesteld. Qua karakter zijn ze zelfbewust en een beetje eigenwijs, maar wel ruimdenkend. Ze gaan graag hun eigen gang en doen dingen vaak net wat anders dan anderen. Vrijheid en flexibiliteit zijn belangrijk, ook in het werk, en ze zijn en blijven graag baas over hun eigen tijd. ‘Pluk de dag’ is een belangrijk levensmotto voor mensen met een rood profiel. Activiteiten die ondernomen worden in de vrije tijd zijn: naar het café gaan of een concert bezoeken. Als men op vakantie gaat, zijn dit veelal avontuurlijke vakanties of gaat men kamperen. De gele wereld Mensen met dit profiel zijn vaak spontaan en vrolijk van karakter. Gezelligheid is voor hen erg belangrijk en men heeft dan ook meestal een uitgebreide vrienden- en kennissenkring. Mensen met een geel profiel proberen hun aandacht te verdelen over het gezin, de vrienden en het werk zodat iedereen tevreden is. Daarbij komt het gezinsleven vaak wel op de eerste plaats. Persoonlijk contact is voor deze mensen erg belangrijk. In de vrije tijd brengt men graag een avondje door met vrienden of gaat men samen uit. De kracht van mensen met dit profiel is hun coöperatieve houding gebaseerd op een echte interesse in anderen. De blauwe wereld Mensen met een blauw profiel zijn over het algemeen vrij ambitieus en streven een succesvolle carrière na. Dit wordt bereikt door middel van een grote inzet, gebruikmakend van analytische capaciteiten, assertiviteit en intelligentie, maar ook door bedachtzaamheid en het maken van weloverwogen beslissingen. Ze houden graag de touwtjes in eigen handen en hebben behoefte aan overzicht. Ook houdt men van luxe en mooie dingen: dat men succesvol is in de carrière mag best gezien worden. Mensen die tot dit segment behoren houden van duidelijkheid; afspraak is afspraak en zaken worden rationeel benaderd. De groene wereld Mensen met een groen profiel zijn overwegend rustig, kalm en serieus van karakter. Ze hechten belang aan hun privacy en leiden een rustig leven zonder al te veel franje; 'doe maar gewoon, dat is al gek genoeg' zou een levensmotto kunnen zijn. Deze mensen zijn loyale en harde werkers. Men heeft een hechte groep van familie en vrienden om zich heen waar men warme, intensieve contacten mee heeft. Geborgenheid en zekerheid zijn belangrijke waarden in het leven, maar ook 'ouderwetse' gezelligheid en tradities. In de vrije tijd is men vaak rustig thuis en kijkt tv of gaat men de tuin in om te tuinieren.

In 2010 is RECRON samen met een aantal provincies het Gastvrij Nederland onderzoek voor dagrecreatie gestart. Op dezelfde manier als in 2008 het onderzoek naar verblijfsrecreatie is uitgevoerd, is in deze studie een belevingssegmentatie voor dagrecreatie samengesteld.

37

Hoge Hotelschool Maastricht - Groene cluster ‘Kasteel Wijnandsrade’ De achterliggende gedachte is ook hier dat socio-demografische criteria alleen steeds minder goed in staat zijn om de lifestyle consument van vandaag in doelgroepen onder te brengen. Daarom zijn aan dit onderzoek ook de leefstijl of psychografische kenmerken van de consument toegevoegd. Psychografische kenmerken zoals karakterkenmerken of waarden die mensen nastreven in het leven geven een beschrijving van een persoon, die verder gaat dan demografische kenmerken als leeftijd of opleiding. Het geeft daarmee ook zicht op de wensen, motieven, behoeftes en interesses die mensen hebben. Deze kenmerken zijn in toenemende mate verklarend voor het feitelijk gedrag van recreanten. Uit het onderzoek en BSR®-model is gebleken dat dagrecreatie voor de Nederlander een individueel bepaald karakter kent. Iedereen besteedt zijn vrije tijd op haar of zijn eigen manier, maar hierin zijn zeker overeenkomsten te vinden, die een ‘dagrecreatiebeleving’ kunnen typeren. Het Gastvrij Nederland model laat zien dat er zeven belevingswerelden te onderscheiden zijn, waarin de Nederlandse dagrecreant zich begeeft: -

-

-

-

Uitbundig Geel Recreanten in de gele belevingswereld zijn echte levensgenieters die graag samen met anderen actief en sportief recreëren. Recreatie is voor deze groep genieten, uitgaan en lekker eten. Actief, sportief, gezellig en verrassend zijn de kernwoorden bij de vormen van recreatie die zij kiezen. Contact met anderen bijvoorbeeld familie, vrienden of kennissen is belangrijk. Zij gaan ook regelmatig met een grotere groep dan alleen het eigen gezin op pad. Ze zijn energiek en enthousiast en letten er bij het uitkiezen van een activiteit op dat iedereen het ook naar de zin kan hebben. Recreatief winkelen behoort zeker ook tot hun favoriete bezigheden. En ze beschikken over iets meer budget dan gemiddeld. Gezellig Lime Gezellig lime recreanten zijn gewone, gezellige mensen die recreëren om zo even weg te zijn van de dagelijkse beslommeringen. Recreëren is ‘even lekker weg met elkaar’. Daarbij staat samen zijn, gezelligheid en (sportieve) ontspanning centraal. De lime recreant stelt daarbij niet van die bijzondere eisen. Een braderie of rommelmarkt is heel gezellig, want je komt er altijd wel iemand tegen. Lekker vrij zijn, rust en doen waar je op dat moment zin in hebt, dat is belangrijk voor de recreanten uit de lime belevingswereld. Daarbij wordt wel een beetje op de kosten gelet, het geld kan tenslotte maar één keer uitgeven worden uitgegeven. Rustig Groen Recreanten uit de groene belevingswereld zijn kalm en serieus. Recreëren is voor hen niets anders dan uitrusten, ontspannen en tijd hebben voor je hobby’s. Even rust nemen in eigen omgeving en niets aan je hoofd hebben is voor hen belangrijk. In eigen omgeving is genoeg moois te zien en te ontdekken en er hoeft niet ver voor gereisd worden. Lekker tijd hebben voor je hobby en omgaan met bekenden die dezelfde hobby hebben. Groene recreanten omschrijven zichzelf relatief vaker als gewoon, nuchter, bedachtzaam en kalm. Zij gaan graag hun eigen gang en vinden dat de maatschappij van vandaag toch wel erg hard aan het veranderen is. Hun gevoel is dat het ‘vroeger vaak beter was’. De dagrecreatieactiviteiten die zij kiezen, passen vaak goed bij deze beleving. Eén- en tweepersoonshuishoudens in de oudere leeftijdsklassen zijn in deze groep relatief oververtegenwoordigd. Ingetogen Aqua Recreanten uit de aqua belevingswereld zijn bedachtzaam, geïnteresseerd in cultuur en in wat zij kunnen betekenen voor de maatschappij. Ze beschrijven zichzelf als ruimdenkend, rustig, geïnteresseerd in anderen en serieus. Inspirerende maar ook vaak rustige activiteiten horen daar bij. Zij verdiepen zich graag in kunst en cultuur, willen nog volop meedoen met de maatschappij van vandaag en alle veranderingen die zij daarin zien. Deze recreanten houden ook wel van sportieve activiteiten bijvoorbeeld wandelen, fietsen, nordic walking, want dit houd je fit.

38

Hoge Hotelschool Maastricht - Groene cluster ‘Kasteel Wijnandsrade’ -

-

-

Stijlvol en Luxe Blauw Recreanten uit de blauwe belevingswereld zijn zelfverzekerd en vinden dat ze in hun vrije tijd wel wat luxe en stijlvol ontspannen verdienen. Ze zijn zakelijk en intelligent. Ze houden van stijl en klasse en zijn wat meer gericht op de exclusievere vormen van recreatie. Recreëren betekent voor hen zich even ontspannen en afstand nemen van de dynamiek van alledag. Dit doen zij door actief te sporten maar ook door aandacht te besteden aan hun sociale netwerk. In hun vrije tijd zoeken zij graag ‘ons soort mensen’. Meer exclusieve vrijetijdsbestedingen zoals bijvoorbeeld wellness-arrangementen en bijeenkomsten met VIP behandeling, zijn populair bij deze belevingswereld. Avontuurlijk Paars Recreanten uit de paarse belevingswereld laten zich graag verrassen en inspireren, met name door cultuur. Nieuwe dingen zien, ontdekken en beleven staat voor hen centraal. Het gewone is vaak niet goed genoeg voor de ondernemend paars ingestelde recreant, ze zijn namelijk op zoek naar een bijzondere ervaring. Met name cultuur, maar ook activiteit en sportiviteit staan daarbij vaak centraal. Toch zien we na een drukke (werk)periode dat deze recreanten ook erg kunnen genieten van een sauna of wellness-arrangement. Paarse recreanten zijn relatief veel jonge éénof tweepersoonshuishoudens. Creatief en Inspirerend Rood Recreanten uit de rode belevingswereld zijn in het algemeen erg creatief en op zoek naar uitdagingen en inspirerende ervaringen. Ze gaan graag buiten de gebaande paden en hebben dan ook karakterkenmerken als onafhankelijk, intelligent, zelfbewust, artistiek en ruimdenkend. Het onbekende is juist spannend en prikkelend. Recreatie betekent naast sportiviteit en ontspanning ook het zoeken naar vernieuwende stromingen, moderne kunst en andere culturen voor deze rode recreanten.

Lekker iets gaan doen, actief zijn, inspanning.

Vitaliteit

Harmonie Uitbundig Geel

Creatief & inspirerend Rood Gezellig Lime Activiteiten centraal

Het gezelschap, de mensen centraal

Avontuurlijk paars Ingetogen Aqua Rustig Groen

Controle

Stijlvol & Luxe Blauw

Zekerheid Ontspannen en tot rust komen

39


Bijlage 10. Tien potentiële groene clusters De 10 potentiële ‘groene’ clusters zijn: 1. Kasteel Wijnandsrade en omliggend gebied Thema: landwegen, natuur, paardrijden, wandelen en fietsen. Icoon: kasteel Wijnandsrade. Activiteiten: bewegwijzigde ruiter- en menroutes, galoppadebaan, wandelen en fietsen. Achtergrond en omschrijving: Kasteel Wijnandsrade is een van oorsprong in de 16e eeuw gebouwd kasteel met kasteelhoeve, prachtig gelegen aan de rand van het gelijknamige dorp. Sommige gedeelten zijn voor het publiek toegankelijk en in de zomer wordt er op de binnenplaatsen het Cultuur- en Folklorefestival georganiseerd. Het omliggend gebied kenmerkt zich naast een netwerk van wandel en fietspaden, vooral door een onlangs aangelegd netwerk van bewegwijzerde ruiter- en menroutes en een sterke concentratie van maneges. Voorts is er een plan voor de aanleg van een galoppadebaan. Het idee achter deze ‘groene’ cluster is om dit kasteel en omliggend gebied verder uit te bouwen tot een aantrekkelijk gebied voor paarden liefhebbers en beoefenaars van paardensport. Dit kan door de toevoeging van specifiek op deze groep toegeruste voorzieningen zoals verblijven voor ruiter en paard, door een verdere uitbouw van het netwerk van ruiter- en menroutes met verbindingen naar Zuid-Limburg en Euregionaal, de organisatie van aan paarden en paardensport gelieerde evenementen e.d. Daarnaast zal het kasteel worden doorontwikkeld als een fantastisch vertrek/rustpunt voor fietsers en wandelaars. Uitvoering: door Gemeente Nuth, VVV, ondernemers, KNHS Planning: Ontwikkelingsvisie: eind 2010 Realisatie: 2011-2015

40

Hoge Hotelschool Maastricht - Groene cluster ‘Kasteel Wijnandsrade’ 2. Kasteel Hoensbroek en omliggend gebied (Geleenbeek). Thema: Middeleeuwen, stadmoeras. Icoon: Kasteel Hoensbroek. Activiteit: museum, cultuur educatie, evenementen, knooppunt wandelen fietsroutes. Achtergrond en omschrijving Kasteel Hoensbroek kent een lange geschiedenis en is een van de grootste kastelen van Nederland. Dit imposante waterkasteel geldt als 'de meest vorstelijke burcht tussen Rijn en Maas'. Kasteel Hoensbroek trekt jaarlijks meer dan 100.000 bezoekers en is lid van Parkstad Attractief. Kasteelbezoek, kinderfeestjes, groepavontuur, schoolbezoek, rondleidingen, trouwen en zaalhuur behoren tot de mogelijkheden. De gedachte wat betreft de te ontwikkelen visie is om een nog krachtiger cluster neer te zetten, met het kasteel als centrum c.q. vertrek- of aankomstpunt in een mooie omgeving (bijv. een stadmoeras/vijver – zo zag het gebied immers vroeger ook uit: een Gebrook waar Geleenbeek, Molenbeek en de Auvermoer samenvloeiden), zodat het nog meer een vertrekpunt wordt voor wandelen fietsroutes in de omliggende regio (stroomgebied Geleenbeek) met aanpalende activiteiten. De uit te werken thema’s zijn o.m.: middeleeuwen, stadsmoeras, vertrekpunt wandelen fietsroutes. Twee aansprekende natuurroutes die uitgewerkt kunnen worden zijn: 1) het snelstromende ‘Zilverbeekje’: de Caumerbeek die nabij Kasteel Hoensbroek in de Geleenbeek uitmondt; kenmerkend zijn de watermolens. 2) de Geleenbeek; de langste beek van Nederland. Ontspringt in Benzenrade bij een boerenhoeve en loopt via Nuth, Schinnen en Sittard-Geleen naar Stevensweert, waar zij in de Maas uitmondt. Uitvoering: Door Gemeente Heerlen, ondernemers, Historisch Goud, VVV, andere gemeenten Planning: Ontwikkelingsvisie gereed eind 2010 Realisatie vanaf 2011

41

Hoge Hotelschool Maastricht - Groene cluster ‘Kasteel Wijnandsrade’ 3. Archeologisch Landschapspark Voerendaal (gebied ten noorden en oosten van de kern Voerendaal). Thema: Romeins verleden. Icoon: Romeinse Villa. Activiteit: Cultuurhistorie rondom Romeinse Villa en Romeinse weg, sport (w.o. wandelen, fietsen, golf), agrotoerisme. Achtergrond en omschrijving: Het thema van het te ontwikkelen groene cluster Árcheologisch Landschapspark Voerendaal (= werktitel) is cultuurhistorie in een landschappelijke context, waarbij de rode draad wordt gevormd door het Romeins verleden en de landbouw door de eeuwen heen. Huidige en toekomstige elementen voor dit cluster zijn o.m.: • de golfbaan met verbrede activiteiten (o.m. dagen verblijfsfuncties); • een nog te realiseren recreatief transferium en bezoekerscentrum als startpunt van diverse fietsen wandelroutes; • vormen van verbrede landbouw (incl. agrotoerisme en streekproducten); • een (gedeeltelijke) reconstructie van de Romeinse villa; • koppelingen met de Via Belgica; • herstelde landschap- en natuurwaarden; • gerestaureerde kastelen en andere gebouwen van cultuur-historische waarde. Partijen zullen zich gezamenlijk inzetten voor de totstandkoming en realisering van een gebiedsontwikkelingsplan, waarin naast recreatieve doeleinden tevens educatieve doeleinden zullen worden nagestreefd. Uitvoering: Door Extern bureau op basis 'no cure, no pay', , Hoenshuis Golf, Vebego/Kasteel Cortenbach, Hoeve Steenenis, kasteel Puth, Hoeve ten Hove, projectontwikkelaar, gemeente Voerendaal. Planning: Ontwikkelingsvisie gereed eind 2010. Realisatie: 2010 - 2015.

42

Hoge Hotelschool Maastricht - Groene cluster ‘Kasteel Wijnandsrade’ 4. Land van Kalk (gebied aan de Daelsweg tussen Benzenrade en Ubachsberg) Thema: nog nader uit te werken met naburige gemeenten. Icoon: kalkoven,steengroeve, wijnbouw. Activiteit: kalkgroeven, kalkovens, geologisch tijdvenster, educatie, natuur, wijnbouw, oude ambachten, natuurtransferium. Achtergrond en omschrijving Het Land van Kalk betreft het gebied Kunderberg, Daelsberg, Vrouwenheide, Vrakelberg, Fromberg en kenmerkt zich door hellingen met kalk, kalkvegetatie, graften, voormalige groeven en kalkovens. Een toeristisch-recreatieve ontwikkeling van dit gebied wordt nagestreefd rondom het thema 'kalk' met als mogelijke elementen: • de kalkovens (rijksmonumenten); • een te realiseren kenniscentrum ‘Kalk’; • een opnieuw in ontginning te brengen voormalige kalksteengroeve met educatieve en recreatieve doeleinden en productie t.b.v. de restauratie van monumenten; • natuurgebieden (kalkgraslanden) met daarbij behorende flora en fauna (w.o. orchideeën, vlinders) en ecologische verbindingen (Natura 2000); • wijngaarden en wijngoederen; • verbindingen met ondernemers (verbrede landbouw); • een of meer dagrecreatieve voorzieningen; • een recreatief transferium tevens startpunt voor verbindende kalkroutes tussen bovengenoemde elementen; Er is reeds een startbijeenkomst geweest en de verwachting is dat partijen spoedig een convenant zullen ondertekenen ter ontwikkeling en realisering van dit cluster. Uitvoering: Door Extern bureau op basis 'no cure, no pay', exploitant steengroeve, wijngoed, herberg, restaurants, agrariërs, eigenaren kalkovens, IKL, gemeente, DLG, provincie Planning: Ontwikkelingsvisie gereed eind 2010. Realisatie: nog in te vullen.

43

Hoge Hotelschool Maastricht - Groene cluster ‘Kasteel Wijnandsrade’ 5. Gebied nabij station Simpelveld, natuurtransferium en bungalowpark. Thema: Historische spoorlijn, verblijfsrecreatie, nader in te vullen. Icoon: ZLSM. Activiteit: stoomtrein, wandelen, fietsen, kleinschalige attracties, verblijf (bungalowpark).

Achtergrond en omschrijving Deze cluster ligt tussen het ZLSM-station en het natuurtransferium ‘Poort Mergelland’ en het bungalowpark Simpelveld met in het hart het voormalige zwembadterrein, de aangrenzende ligweiden en de zgn. koeienweide. Voor de doorontwikkeling van deze cluster zal ook het gebied van het ZLSM-station, het bungalowpark, de aangrenzende handelsloods en direct belendende percelen en panden in de ontwikkelingsvisie meegenomen worden. Het ontwikkelingsgebied wordt voornamelijk gedekt door het bestemmingsplan Gaasstraat e.o. Om het gebied toeristisch verder te ontwikkelen zijn in het recente verleden reeds een aantal voorstudies gemaakt. Deze dienen als basis voor de doorontwikkeling. Partijen in het gebied zijn met elkaar en de gemeente Simpelveld in gesprek om tot een goede afstemming van de planontwikkeling te komen waarbij naast uitbreiding en upgrading van het bestaande bungalowpark ook nadrukkelijk een versterking van de dagrecreatieve invulling van het plangebied gewenst is. Het gebied wordt gezien als een toeristisch/economische schakel tussen de regio Parkstad Limburg en het Heuvelland. Uitvoering: Door Gemeente Simpelveld, ondernemers, ZLSM, Natuurtransferium, Bungalowpark, diverse grondeigenaren Planning: Ontwikkelingsvisie: gereed eind 2010. Realisatie: periode 2011 - 2015.

44

Hoge Hotelschool Maastricht - Groene cluster ‘Kasteel Wijnandsrade’ 6. Eurodepark Kerkrade (gebied rond abdij Rolduc doorlopend tot in Herzogenrath). Thema: Spiritualiteit. Icoon: Rolduc. Activiteit: bezinning, wandelen, fietsen, golf. Achtergrond en omschrijving: In het kader van a. het verstevigen van de economische positie (en daarmee het behoud) van Rolduc, b. het vergroten van de recreatieve mogelijkheden van de inwoners van Kerkrade en Herzogenrath, c. het verbeteren en beschermen van de natuurkwaliteiten van het gebied, is door de gemeenten Kerkrade en Herzogenrath het plan voor de realisatie van een 130 ha. groot park ontwikkeld onder de naam Eurodepark. In dit binationale (NL/D) park wordt door de Stichting Golf de Rode le Duc een 18-holes golfbaan gerealiseerd. Het ontwerp voor het Eurodepark is opgezet aan de hand van de thema’s Historische Driehoek (Rolduc, Burg Rode, Baalsbrugger Molen), Mondiale Spiritualiteit en Mijnverleden. Op basis van dit plan zullen de partijen in gezamenlijkheid een ‘groen’ cluster zoals bedoeld in de strategische visie tot ontwikkeling brengen. Uitvoering: Door Gemeente Kerkrade, ondernemers, Rolduc, Golfstichting, gemeente Herzogenrath. Planning: Ontwikkelingsvisie gereed eind 2010. Realisatie: periode 2010 - 2012.

45

Hoge Hotelschool Maastricht - Groene cluster ‘Kasteel Wijnandsrade’ 7. Kasteel Schaesberg en omliggend gebied (Haesdal) Thema: Middeleeuwen. Icoon: Kasteel Schaesberg. Activiteit: herbouw kasteel, landbouw, streekproducten en ambachten (dit allemaal met Middeleeuwse methoden), evenementen.

Achtergrond en omschrijving: In het kader van de strategische visie ‘Werken aan het behouden en versterken van de levendigheid, de leefbaarheid en de eigen identiteit’ van de gemeente Landgraaf, wordt het project Landgoed Kasteel Schaesberg gerealiseerd. Het kasteel en de bijbehorende hoeve worden op traditionele wijze herbouwd en het omliggende landschap wordt op een passende wijze heringericht. Cultuurhistorische, landschappelijke en natuurlijke waarden worden hersteld en beschermd. Deze waarden worden vergroot door educatie, toerisme en recreatie als bondgenoot hieraan te koppelen. Uitvoering: Door Gemeente Landgraaf, diverse ondernemers, of in de vorm van een Stichting Planning: Ontwikkelingsvisie: eind 2010 Realisatie: 2011-2025

46

Hoge Hotelschool Maastricht - Groene cluster ‘Kasteel Wijnandsrade’ 8. Brunssummerheide (Heerlen, Brunssum, Landgraaf). Thema: Natuur. Icoon: Bezoekerscentrum Natuurmonumenten. Activiteit: wandelen, fietsen, ontdekken (o.a. Explorion), verblijf (bungalowpark Brunsheim).

Achtergrond en omschrijving: De Brunssummerheide strekt zich uit over drie gemeenten, Heerlen, Landgraaf en Brunssum. Aan de Westkant van het Heidegebied, in de gemeente Heerlen, zijn gelegen het pannenkoekenhuis van natuurmonumenten, de schaapskooi en de sterrenwacht. Aan diezelfde Westkant ligt het verblijfsresort Bronsheim waar zowel koop als huuraccomodaties met een bijzondere ligging en uitzicht gevestigd zijn. Ook is er een openbaar toegankelijke, natuurlijke, zwemvijver gerealiseerd. Aan de Noordzijde van de Brunssummerheide bevindt zich de manege Brunssum die als startplaats voor vele ruiterroutes dient. Aan de Oostkant is een locatievoor groepbezoek (gemeente Landgraaf). Aan de zuidzijde grenst het gebied aan de groeve Sigrano. Bij ontwikkelingen voor dit cluster is het wenselijk ook de planontwikkelingen voor de Sigranogroeve (aangemerkt als een ‘rode’ cluster) er bij te betrekken. Het gebied maakt onderdeel uit van het Heidenaturpark. Er is nog geen visie ontwikkeld. Het project staat nog in de kinderschoenen. De visie zal in samenwerking met alle betrokken partijen tot stand komen waarbij de mix tussen natuur en recreatie een voorname rol zal spelen. Uitvoering: Door Gemeenten Heerlen, Brunssum en Landgraaf, ondernemers, Natuurmonumenten, Landgoed Brunsheim, Explorion. Planning: Eind 2010: ontwikkelingsvisie gereed; 2011 – 2015: implementatie

47

Hoge Hotelschool Maastricht - Groene cluster ‘Kasteel Wijnandsrade’ 9. Schutterspark (Brunssum). Thema: Familiepark. Icoon: nog in te vullen. Activiteit: wandelen, fietsen, miniatuurbootjes, blotevoetenpad, boomkronenpad, cultuur en evenementen.

Achtergrond en omschrijving: Het Schutterspark is een recreatief en educatief park voor de recreant uit de regio waar passief en actief genoten kan worden van het diverse aanbod aan vrijetijdsbestedingsmogelijkheden. Het is een laagdrempelig en openbaar toegankelijk. Thema’s zijn natuur, cultuur, sport, ontspanning en avontuur. Het Schutterspark is opgedeeld in een gedeelte voor intensieve recreatie en een gedeelte voor extensieve recreatie. In het intensieve gedeelte is een minihaven, een kinderboerderij, een speeltuin, diverse wandelen fietsroutes (atb-route), een koetsiersroute, een klein bezoekerscentrum `het pompehuuske´ dat gerund wordt door vrijwilligers, de gerenatureerde Rode Beek, de sleehelling, het infopoint groenmetropool en het Schuttershuuske (uitspanning met terras). In het meer extensieve gedeelte is ruimte voor rust en natuurbeleving. Ter ondersteuning van deze waarden is een loopbrug over de hangvennen aangelegd en een blote voetenpark gerealiseerd. Er zijn diverse plannen en initiatieven om het park verder uit te bouwen, o.m.: • Het realiseren van het Kunstenpark Energie; • Het realiseren van een survival en tokkelbaan, inclusief wandelen op hoogte (in de bomen); • het ontkluizen van de Rode Beek en het herstellen van ecologische en recreatieve verbindingen naar de Brunssummerheide, het Heidenaturpark en de Schinveldse Rode Beek; • Geschikte functie zoeken voor de filterhuizen en het evenemententerrein; • Het realiseren van een speelstrandje aan de Rode beek; • Het opwaarderen van de camperplaats. Teneinde de aantrekkelijkheidswaarde te vergroten en het park sterker te profileren en te positioneren werken de betrokken partijen aan een gezamenlijke ontwikkelingsvisie voor het gebied en aan een verdergaande samenwerking, bijvoorbeeld in de vorm van een vereniging of een stichting. Uitvoering: Door Gemeente Brunssum, exploitanten Schutterspark Planning: Medio 2010: ontwikkelingsvisie gereed. 2011 – 2015: implementatie.

48

Hoge Hotelschool Maastricht - Groene cluster ‘Kasteel Wijnandsrade’ 10. Natuur- en Landschapspark Rodebach/Roode Beek (Schinveld, Gangelt) Thema: Beken en moerassen. Icoon: Toeristisch recreatief informatiecentrum Natuurpark Roode Beek. Activiteit: wandelen, fietsen, paardrijden, zweefvliegen, cultuurhistorie, natuureducatie. Achtergrond en omschrijving: De ontwikkeling van het grensoverschrijdende Landschapspark Rodebach/ Roode Beek Rodebach is een initiatief van de gemeenten Onderbanken en Gangelt. Het betreft een natuurpark van ca 750 ha met beken, moerassen, bloemrijke weiden en bossen en een uitgestrekt netwerk aan paden om te wandelen, fietsen en paard te rijden. Te bezoeken zijn o.m. het Infopoint Roode Beek, Nonke Buusjke en een zweefvliegveld. Ook aan de Duitse kant zijn de nodige voorzieningen gerealiseerd (o.a. een camperstandplaats). Het park maakt deel uit van het nog in ontwikkeling zijnde Heidenatuurpark. De ontwikkeling van park, waarvoor enige jaren geleden een ontwikkelingsvisie is opgesteld, nadert zijn voltooiing. De aandacht zal in de komende jaren vooral worden gericht op een verdere uitbouw van de faciliteiten (o.a. aantrekkelijke pleisterplaatsen), het realiseren van kleinschalige verblijfsrecreatie in de omgeving en het verder verhogen van de attractiviteit van het gebied. Vooral dit laatste zal plaatsvinden in samenspraak met ondernemers en andere betrokken partijen. Te denken valt o.m. aan het samenstellen van een gezamenlijke website, het ontwikkelen van arrangementen en andere informatieproducten die de beleving van de bezoekers moet intensiveren. Uitvoering: Door Gemeente Onderbanken, ondernemers in het gebied en andere betrokken partijen. Planning: Eind 2010: aanvulling en actualisatie van de reeds bestaande ontwikkelingsvisie. Vanaf 2011: Uitvoering

49


Bijlage 11. Leden Ondernemersvereniging Groot Nuth (OGN) In deze bijlage wordt aangegeven welke van de geïnterviewden zijn aangesloten bij de OGN24.

Gemeente Nuth Weverplein 1 6361 BZ Nuth De Pingerhoeve Pingerweg 11 6361 AL Nuth Manege Vaesrade Vaesrade 4 6361 HH Nuth Herberg in den Haversack Putstraat 58 6361 DK Nuth Gitek Sport Leeuwerikstraat 2 6361 VM Nuth Hagenbeck Centrum Kersboomkensweg 66 6363 CC Wijnandsrade Camping Mareveld Mareweg 23 6333 BR Schimmert

24

Website Ondernemersvereniging Groot Nuth

50

Toeristisch beleidsplan gemeente Nuth Groene cluster Kasteel Wijnandsrade. Nuth ontdek je samen! BIJLAGEN

Recommend Documents