The Bottom Upside Down
Sandra Oosterlaar Stoma-, DEC-verpleegkundige en Casemanager colorectaal Deventer Ziekenhuis
Deventer Ziekenhuis Perifeer middelgroot ziekenhuis 4 stomaverpleegkundigen: 3 werkzaam op polikliniek afdeling: 1 stomaverpleegkundige en aandachtsvelders
Stomapoli DEC (defeacatie expertise centrum) Casemanager colorectaal / gastro entrologie
Agenda • • • • •
Zorgpad colorectaal Darmoperaties LAR syndroom Laparoscopische operatie Stoma
Zorgpad Colorectaal MDL poli • Patiënt voor coloscopie: kwaadaardigheid ontdekt + biopten genomen • Dissiminatie onderzoeken: CT scan, X-thorax en MRI rectum bij rectumca • Brief en visitekaartje casemanager mee • Uitslagen besproken bij oncologie bespreking • Patiënt bij MDL arts voor uitslagen en beleid, advies operatie
Zorgpad Colorectaal Oncologisch Centrum Deventer (OCD) • Straatje aan afspraken: - GE-chirurg: uitleg operatie, complicaties, informed consent - evt. medisch oncoloog: uitleg chemo, evt. studie - evt. radiotherapeut: uitleg bestraling - casemanager: verpleegkundige, aanspreekpunt, screenen op ondervoeding, geriatrie, sociale situatie
Zorgpad Colorectaal Oncologisch Centrum Deventer (OCD) - pre-operatieve screening • Casemanager plant iom planning de operatie • Informatiegesprek + stomaplaats bepaling • Rechtszijdige operaties: niet laxeren • Linkszijdige operaties: 2-3 x hoogopgaand laxeren
Darmoperaties Hemicolectomie rechts
links
Sigmoidresectie Colostoma: blijvend of tijdelijk
Hartmannprocedure Colostoma (blijvend of tijdelijk)
(Low) Anterior Resectie Ileostoma (tijdelijk)
LAR syndroom • Geen signaalfunctie van volle endeldarm • Geen reservoirfunctie • Verminderde functie sfincter door bv chemotherapie en/of bestraling. Hoe lager de naad, hoe meer kans op het LAR syndroom
LAR Syndroom • wel 10 tot 15 keer per dag ontlasting • Meerdere keren achter elkaar naar het toilet moeten, dit kan in totaal wel een periode van anderhalf tot twee uur beslaan. • Verhoogde defeacatie drang, gebonden aan een toilet of snel over een toilet moet kunnen beschikken, omdat de defeacatie moeilijk is uit te stellen. • Ongewenst verlies van ontlasting.
LAR syndroom Na 3-6 maanden verbeteren de klachten
Kan wel 1-2 jaar duren voordat het geheel onder controle is! Soms wordt het niet beter….
Metamucil, voeding, bekkenfysiotherapie, darmspoelen
Vochtbeperking van 1½ liter: - ½ liter water-gerelateerd (koffie, thee, bouillon,etc), - ½ liter verzuurde melkproducten - ½ liter isotone dranken. Isotone dranken: de uitwisseling van vocht in de darmen: de concentratie van deeltjes in een drank gelijk is aan de concentratie van deeltjes in het bloed. AA isotone, Aquarius en Isostar.
• • • • •
• •
Vermijd veel cafeïne. Kleine, frequente maaltijden gedurende de dag (5-6 per dag). Geen maaltijden overslaan, dit verergert de waterige ontlasting en verhoogt de winderigheid. Voedsel goed kauwen. Eet voedsel dat rijk is aan vezels, of voeg vezelsupplementen toe. Dit dikt de ontlasting in en vertraagt de passage. bv 2 x daags 1 eetlepel psylium zaadjes of Metamucil: neemt ook het branderige gevoel bij de anus weg en voorkomt branderigheid. aan eind van te maaltijd te nuttigen samen met een half glas water. Probiotica Immodium: vermindert ook de aandrang.
Totale colectomie/proctocolectomie Ileostoma (blijvend)
Ileostoma (blijvend)
Rectumextirpatie Colostoma (blijvend)
Laparoscopische darmoperatie VOORDELEN • Kleinere wonden: minder infecties • Beter/sneller herstel door makkelijker mobiliseren • Minder kans op pneumonie • Minder kans op littekenbreuk • Minder kans op verklevingen
NADELEN • Langere operatieduur • Hogere kosten
Laparoscopische operatie
Laparoscopische operatie
Laparoscopische operatie
Laparoscopische operatie
Laparoscopische operatie
Laparoscopische operatie
“Klassieke” / open operatie
Stoma •
• •
Dikke darm stoma (colostoma) Dunne darm stoma (ileostoma) Urine stoma (urostoma)
Stomamaterialen
Afhankelijk van: huid, vorm buik en voorkeur patiënt
Plaatsbepaling stoma • Pre operatief • Rekening houden met kleding, plooien of kuilen • In driehoek: navel, heupbot en schaambot • In rechte buikspier Stip met watervaste stift, geen tatoeage!
Problemen met stoma • Stoma zit in plooi of kuil: aangekomen of afgevallen
• Huidproblemen
Problemen met stoma • Hoge buikdruk hoesten (COPD), tillen etc
prolaps
breuk
Problemen met stoma • Necrotisch post operatief
Vragen?
Bedankt voor jullie aandacht! www.dz.nl www.defeacatieexpertisecentrum.nl
