SAMENSTELLING BESTUUR Voorzitter
vacature
Secretaris a.i.
Jaap de Jong, Pauwentuin 6, 1181 MR Amstelveen Tel. 020 647 32 53 e-mail:
[email protected]
Correspondentieadres
IVN Amstelveen Postbus 2089, 1180 EB Amstelveen
Penningmeester/ Uithoorn ledenadministratie
Lennie Stegeman, In het Midden 99, 1422 PC Tel. 0297 52 10 80 e-mail:
[email protected] IBAN nr.: NL26 INGB 0005 2469 61 t.n.v. IVN
Amstelveen
Lid
Jaap de Jong, Pauwentuin 6, 1181 MR Amstelveen Tel. 020 647 32 53 e-mail:
[email protected]
Lid
Diana Erkelens, Margaretha van Borsselenlaan 33, 1181 CX Amstelveen. Tel. 020 645 86 55 e-mail:
[email protected]
Website
www.ivn.nl/afdeling/amstelveen
Adres voor bijeenkomsten, cursussen e.d.: “De Arc” Jeanne d'Arclaan 8 te Amstelveen
DE GROENE ZEGGE december 2015
2
INHOUD 4
Voorwoord bestuur
6
Uitnodiging Nieuwjaarsbijeenkomst
7
Mededelingen penningmeester
8
Aandachtssoorten
8
Natuurflitsen
9
Gekte om iets kleins
11
IVN-Cursus
11
Bodemdaling veenweidegebied
14
Natuur
14
Vermenselijking van het dier, Vermenselijking van de mens
17
Grutto, Nationale vogel
18
Boekbesprekingen: – De Grutto – De Heemtuin Sloterplas en het Ruige Riet
21
Verslag Collectief gebiedsplan Noord-Holland Zuid
22
Nationale tuinvogeltelling
23
Waarnemingen
26
Activiteitenoverzicht 2015 -4
29
Ledenadministratie
DE GROENE ZEGGE december 2015
3
VOORWOORD BESTUUR
De klimaatconferentie in Parijs is eind november van start gegaan. Wanneer u dit leest is de conferentie inmiddels afgelopen en kent u de resultaten. Wat de uitkomst ook zal zijn, wereldwijd zal het thema van klimaatverandering en ‘duurzaamheid’ steeds urgenter worden. In dit voetspoor krijgt het behoud van natuur en het gebruik van niet vervuilende natuurlijke hulpbronnen ook in Nederland steeds meer aandacht. Door op een educatieve manier de verbinding te leggen tussen mens en natuur kunnen we ook als IVN in Amstelveen ertoe bijdragen dat steeds meer mensen zich bewust worden van de kwetsbaarheid van de Aarde en als belangenbehartiger voor de natuur willen en kunnen optreden. In Amstelveen hebben we als IVN weer een actief jaar achter de rug. Het was allereerst een feest om een lichting nieuwe natuurgidsen te kunnen begroeten. Zij zullen onze activiteiten in de komende jaren hopelijk een nieuwe stimulans geven. Ook dit jaar stonden cursussen en rondleidingen weer centraal in onze activiteiten. Over deelname hebben we gelukkig niet te klagen. In 2016 zullen we deze lijn doorzetten. Tegelijkertijd zullen we ook als afdeling oog moeten hebben voor nieuwe maatschappelijke ontwikkelingen. Ik noem er twee: – onze afdeling beschikt over een aantal erg actieve leden die zich al jaren met hart en ziel inzetten voor onze vereniging. Tegelijkertijd zien we om ons heen dat het lidmaatschap en traditionele vormen van verbondenheid met verenigingen onder druk staan. Nieuwe vrijwilligers willen zich vaak korter en specifieker inzetten en meer vanuit eigen behoefte. Ik denk dat we als IVN deze ‘nieuwe vrijwilliger’ nog onvoldoende in beeld hebben. We zullen vormen moeten vinden om ook hen aan ons te binden; – onze afdeling functioneert ‘duurzaam’ als er voor actieve leden een gezond evenwicht is tussen ‘halen en brengen’. Gelukkig beschikken we als afdeling over een groot aantal actieve
DE GROENE ZEGGE
december 2015
4
werkgroepen waarin we met elkaar van de natuur genieten, elkaar inspireren en onze kennis vergroten om van daaruit ook educatieve activiteiten naar anderen te ondernemen. Deze activiteiten verrichten we zonder verdere tegenprestatie en omdat we dat leuk en belangrijk vinden. De maatschappij verandert echter en er ontstaan allerlei tussenvormen tussen traditioneel vrijwilligerswerk ‘om niet’ en werkvormen gebaseerd op een concreet eigen voordeel zoals bijvoorbeeld een bescheiden financiële vergoeding. Ook in dat perspectief zullen we moeten blijven nadenken hoe we actieve leden aan onze afdeling kunnen (blijven) binden. Ik hoop en verwacht dat we er in 2016 weer een mooi jaar van gaan maken. De wintervogelcursus is al weer van start gegaan en op zondag 10 januari hebben we onze traditionele nieuwjaarsborrel waarvoor een ieder van harte is uitgenodigd. En noteer al vast de avonden van 21 januari en 25 februari in uw agenda want dan zijn er weer interessante Natuurflitsen. Als bestuur wensen we een ieder goede feestdagen en een mooie start van het nieuwe jaar! Jaap de Jong, secretaris ad interim
DE GROENE ZEGGE
december 2015
5
NIEUWJAARSBIJEENKOMST
Het bestuur van IVN Amstelveen nodigt leden, donateurs en belangstellenden uit om op zondag 10 januari 2016 elkaar, onder het genot van een hapje en een drankje, een goed nieuwjaar te wensen.
U bent van harte welkom tussen 12.00 en 14.00 uur in “de Arc”, Jeanne d'Arclaan 8, Amstelveen. Voorafgaand is er een rondleiding door de Middelpolder, start om 10.00 uur bij de Jeanne d'Arclaan.
Graag tot 10 januari 2016
DE GROENE ZEGGE
december 2015
6
MEDEDELINGEN PENNINGMEESTER
Contributie 2016 Voor 2016 zijn de contributiebedragen:
– lidmaatschap € 22,00 – gezinsleden € 8,00 – donateurs € 14,00 Voor zover voor u van toepassing, is de factuur voor het komende verenigingsjaar 2016 bijgesloten in deze Groene Zegge (december 2015). Wijzigingen in de vorm van je lidmaatschap (bijvoorbeeld: je wilt liever actief lid zijn i.p.v. donateur of andersom) graag doorgeven aan de ledenadministratie vóór het einde van het lopende verenigingsjaar. Meld je je aan als lid, gezinslid of donateur ná 1 september, dan geldt een korting van 50% voor het lopende verenigingsjaar. Het verenigingsjaar loopt van 1 januari tot en met 31 december. Wil je je afmelden als lid of donateur? Dat kan door vóór 15 november van het lopende verenigingsjaar een mailtje of een brief te sturen naar de ledenadministratie: e-mail- en postadres vind je op pagina 2. Lennie Stegeman, Penningmeester en Ledenadministratie
Redactie en medewerkers van de Groene Zegge wensen alle lezers prettige feestdagen en voor 2016 vele mooie natuurmomenten
DE GROENE ZEGGE
december 2015
7
AANDACHTSSOORTEN 2016
In de gemeente Amstelveen gaat in 2016 in het kader van biodiversiteit extra aandacht uit naar de gierzwaluw, de gewone bereklauw en solitaire bijen. In samenwerking met de vogelwerkgroep van IVN Amstelveen inventariseert de afdeling Natuur- en Milieu Educatie samen met bewoners waar gierzwaluwen broeden om de broedplaatsen beter te kunnen beschermen. Ook worden er nestkasten voor gierzwaluwen bijgeplaatst. De gewone bereklauw verwart men vaak met de reuzenberenklauw. De eerste is een plant in onze bloemrijke bermen en belangrijk voor insecten, de reuzeberenklauw is een exoot en kan veel overlast geven. De gewone berenklauw is echter belangrijk als voedselbron voor insecten. Voor solitaire bijen zijn in 2015 al insectenhotels geplaatst. Deze hotels worden nu extra onder de aandacht gebracht. Ruud Oosterhof, NME Amstelveen NATUURFLITSEN 2016
In “De Arc” Jeanne d'Arclaan 8, Amstelveen, organiseren wij voor de vijfde en echt(!) de laatste keer twee natuurflitsen. Wie wil deze activiteit voortzetten? Donderdag 21 januari 2016 Vorig jaar december heeft Wies Teepe een heel boeiend onderwerp aangedurfd: zintuigen bij planten. Helaas was er weinig tijd om het voldoende tot zijn recht te laten komen, vandaar dat wij haar gevraagd hebben er nogmaals over te komen vertellen. Zij laat na de pauze een korte film zien over planten en dit raadselachtige vermogen.
DE GROENE ZEGGE
december 2015
8
Donderdag 25 februari 2016 Voor deze donderdag hebben wij een natuurflits ‘Nieuwe Stijl’ bedacht. Het onderwerp is ‘Strand, wat vinden wij in het wintervloedmerk’. De lesruimte wordt gevuld met materiaal, samen gaan we deze vondsten bekijken. Wij zijn nieuwsgierig... Wat is dit nu weer? Waarom komt het juist daar voor? Hebben we er als mens ook wat aan? En waar komt toch dat schuim vandaan dat door de golven wordt meegenomen? Ga met ons mee op ontdekkingstocht. Aanvang lezingen 20.00 uur; zaal open 19.30 uur. Jeannette Schenk en Els Poel
GEKTE OM IETS HEEL KLEINS
Het was een mooie zondagmiddag in de herfst van 2014, waarop we opeens zin hadden een wandeling te maken. Omdat het al wat later was, moest het een korte wandeling worden en niet al te ver van huis. Liever wel over gras. Ik had al langer de wens een rondje om Botshol te lopen, maar dat was bij nader inzien iets te lang. Op internet toch maar even gekeken hoe lang het rondje was en ik kwam toen op het idee alleen het zuidelijke stukje te gaan wandelen in het nieuwe natuurgebiedje Waverhoek. Dus snel de wandelschoenen aangetrokken en in de auto gestapt. Al van een kilometer afstand zag ik dat we niet de enigen waren die daar gingen wandelen. Het kleine parkeerplaatsje was vol en er stonden tientallen auto’s langs de kant van de weg. ‘Dit natuurgebied moet wel heel erg de moeite waard zijn’ dacht ik meteen. Op de kaart bij de parkeerplaats zag ik dat het een mooi rondje was van ongeveer twee en een halve kilometer over gras rondom water. Er liepen een paar mensen naar hun auto met een telescoop. Aan de overkant zag ik ver weg een groepje van enkele tientallen mensen. ‘Dat is vast een rondleiding’ was mijn gedachte. We begonnen aan de wandeling en kwamen een paar mensen tegen, ook met een telescoop. Binnen een halve kilometer waren we al zeker vijf keer mensen met DE GROENE ZEGGE
december 2015
9
telescopen tegen gekomen. Dus toch maar eens aan zo iemand gevraagd wat er aan de hand was. Enthousiast vertelde de man dat de Daurische klauwier daar zat en dat zijn dag weer goed was. Als plantenliefhebber weet ik ook wel wat van vogels, maar hoe deze soort er uit zou moeten zien, wist ik even niet. Eenmaal bij de groep mensen aangekomen, was me duidelijk dat het een klein vogeltje moest zijn, dat ver van het pad zat. We zijn maar verder gewandeld en thuis heb ik hem opgezocht in de vogelgids. ‘Dit soort gekte hebben we niet onder plantenliefhebbers’ ging het door mijn hoofd. Maar planten kan je dan ook tot heel dichtbij benaderen en als je een bijzondere plant hebt gevonden, dan hoef je niet meteen alle liefhebbers te alarmeren, want die plant staat er morgen ook nog. Ik kan me herinneren dat ik met een excursie bij Ecomare op Texel de vleugeltjesbloem vond. Wild enthousiast als ik was, kwam iedereen op zijn knieën kijken naar het kleine bloemetje. Met een groep bergwandelaars heb ik hetzelfde bloemetje gevonden in de Alpen. Wederom kwam iedereen bewonderen welk bloemetje ik gevonden had. Deze zomer had ik de vleugeltjesbloem voor het eerst bloeiend in mijn eigen tuin. Vrouw en dochters hebben het gezien. Ze vonden hem wel mooi, maar vooral ook erg klein. Na de bloei is het plantje dood gegaan. Jammer, dat ik hem aan geen andere plantenliefhebber heb laten zien! Henk Glas
Vleugeltjesbloem
DE GROENE ZEGGE
foto: Henk Glas
december 2015
10
IVN-CURSUS
Bomencursus organisatie IVN Amsterdam. Start op dinsdagavond 26 januari 2016 om 19.30 u. locatie Amstelpark Kosten € 55,00 (leden/donateurs) € 65,00 (niet-leden)
Thema: Bomen van de winter naar het voorjaar Een cursus bedoeld voor iedereen die bomen (beter) wil leren kennen en begrijpen. We maken ze mee van "koud kaal en grauw" naar "sappig fleurig en groen". Van januari tot half juni vier lesavonden, vijf excursies en een spannend "eindexamen" in het Amstelpark, afgerond met een gezamenlijke lunch! Voor meer informatie en aanmelden: www.ivn.nl/amsterdam/activiteiten
BODEMDALING VEENWEIDEGEBIED
Tijd kopen als voorlopige oplossing De veenbodems in het westen en noorden van het land dalen steeds verder, met name als gevolg van ontwatering voor de landbouw. De combinatie bodemdaling en zeespiegelstijging leidt tot sterk verhoogde risico’s op overstromingen, met een schadepost die kan oplopen tot tientallen miljarden euro’s. Op verzoek van Rijkswaterstaat zette Cees Kwakernaak van Alterra Wageningen UR in een essay de problemen op een rij. Vroeger, ja vroeger, toen stonden de veenweiden ’s winters vaak blank en in de zomer zakte het grondwater tot slechts enkele decimeters onder het maaiveld. De bodemdaling was toen zeer beperkt, en de natuurwaarden waren hoog. Maar met ontwatering van de veengronden ten behoeve van de landbouw ontstonden de problemen. In WestNederland ligt het slootpeil nu 50 tot 60 centimeter onder het maaiveld, in Friesland vaak meer dan een meter. De bodems dalen daar met 1 tot DE GROENE ZEGGE
december 2015
11
2 centimeter per jaar. In grote gebieden is het veen door oxidatie al bijna verdwenen. Bestond de bodem van Nederland 2000 jaar geleden nog voor 50 procent uit veen, nu is dat nog maar 8 procent. En door klimaatverandering zou de bodemdaling nog kunnen verdubbelen. Cees Kwakernaak: “Veel dunnere veenbodems in Friesland zullen in 2100 geheel verdwenen zijn, en op plekken met dikkere veenpakketten zo’n anderhalve meter lager liggen dan nu het geval is. En met het verdwijnen van de veenbodem ontstaat ook nog een enorme hoeveelheid CO2, een aanzienlijke bijdrage aan het klimaatprobleem.” Bodemdaling en CO2 zijn niet de enige problemen waar we mee te maken hebben. Volgens het warmste klimaatscenario van het KNMI zal de zeespiegel rond 2100 zo’n 85 centimeter hoger liggen dan nu. Dat is dus slechts de helft van de verwachte bodemdaling op sommige plekken. “Duidelijk is dat de combinatie van zeespiegelstijging en nog sterkere bodemdaling leidt tot verhoogde risico’s op overstromingen,” zegt Cees Kwakernaak. Voor De Lichtkogel, het tijdschrift van Rijkswaterstaat voor de dialoog met de doelgroepen, zette hij de problemen op een rij. De kosten voor waterbeheer en dijkonderhoud zullen de komende jaren fors toenemen. In het Friese veenweidegebied met zo’n 30 procent, oftewel 3,5 miljoen euro per jaar. En de kosten van het herstel van verrotte houten funderingen en verzakte rioleringen in het bebouwde gebied kunnen volgens Deltares voor heel Nederland oplopen tot tientallen miljarden euro’s. Uiteraard vroeg De Lichtkogel ook om de oplossingen op een rij te zetten. En de oplossing, in technische zin, is heel simpel: trek het grondwaterpeil weer op tot maaiveldhoogte. “Maar,” zegt Kwakernaak, “in dat geval maakt het typisch Hollandse veenweidegebied plaats voor uitgestrekte veenmoerassen. Ook typisch Hollands, maar dan van ons verleden, en dat vinden we met z’n allen nu niet meer wenselijk. De oplossing moeten we dus zoeken in maatwerk. Op sommige plaatsen zal vernatting de enige oplossing zijn, op andere plaatsen kun je denken aan hydrologische buffers. Ook de teelt van gewassen die het op natte gronden goed doen, kan plaatselijk een oplossing zijn.” Maar de veehouderij is en blijft op veel plaatsen in het veenweidegebied dominant. Nattere bodems zijn voor veehouders onaanvaardbaar. “En toch is het ook daar mogelijk de bodemdaling met
DE GROENE ZEGGE
december 2015
12
de helft te beperken,” zegt Kwakernaak. Innovatieve drainage- en infiltratiesystemen, die permanent onder slootwaterpeil liggen, kunnen ervoor zorgen dat het grondwater in droge tijden veel minder ver uitzakt, waardoor de bodemdaling geremd wordt, en in natte tijden het overtollige water snel afvoeren, wat in het voordeel van de boer is. Er zijn ook al experimenten met grootschalige toepassingen in ZuidHolland en Utrecht.” En kunnen we met al deze deelmaatregelen de problemen van de combinatie bodemdaling en zeespiegelstijging blijvend het hoofd bieden? Cees Kwakernaak: “Nee, zo’n aanpak is toch vooral een kwestie van ‘tijd kopen’: zorgen dat het tempo van achteruitgang zoveel mogelijk omlaag gaat binnen de grenzen van onze huidige maatschappelijke opvattingen over veenweidegebieden. Maar wie kan zeggen hoe we over een halve eeuw aankijken tegen deze gebieden? Misschien is er dan veel meer behoefte aan open water, aan moerasplanten voor biobased producten, aan verdere reductie van CO2? Laten we dus zo voorzichtig mogelijk blijven omgaan met de veenbodem als drager van huidige en toekomstige waarden van natuur en economie. ”Tekst: Alterra Wageningen UR” Bron: Natuurbericht 11 november 2015
INZENDEN KOPIJ 10 FEBRUARI 2016
DE GROENE ZEGGE
december 2015
13
NATUUR
Ouderkerkerplas en Het Landje van Geijsel De Ouderkerkerplas is bereikbaar via de Burgemeester Stramanweg. Het is een interessant vogelgebied. In de winter is de plas in trek bij watervogels als Smient, Kuifeend, en diverse ganzen, een enkele keer is er een Amerikaanse smient te vinden. In de zomer bewonen Oeverwaluwen de oeverzwaluwwand en maken vele vogels een nestje in het riet. Vlak bij de Ouderkerkerplas ligt het Landje van Geijsel. Het is,vanaf half februari tot medio mei, een echt plas dras gebied. Grutto's, Scholeksters, Kemphanen, Pijlstaarten en vele soorten steltloper zijn in deze periode van dichtbij te bewonderen. Bron: www.ivn.nl/amstelveen/natuur
Landje van Geijsel
foto: Henk Keizer
VERMENSELIJKING van het DIER, VERDIERLIJKING van de MENS?
Onlangs luidden biologen en boswachters de noodklok over de natuur in de Amsterdamse Waterleidingduinen. De ongeremd groeiende populatie damherten vreet alles kaal, verdringt andere dieren van het duingebied en de biodiversiteit holt achteruit: “het gebied is bijna dood”. Ooit zijn die damherten stiekem door iemand in de duinen uitgezet. Kennelijk vonden de beheerders dat destijds wel leuk, want zij hebben de herten hun gang laten gaan. Maar de combinatie van voldoende voedsel en ontbreken van predatoren heeft tot ongebreidelde groei geleid. Beteugelen blijkt niet eenvoudig: er is gesproken over DE GROENE ZEGGE
december 2015
14
verplaatsen van een deel van de kudde (waarheen?) en over afschot. Maar schieten op die aaibare dieren leidt tot veel verzet van sentimentele Amsterdammers, de gemeenteraadsfractie van de Partij voor de Dieren voorop. Wat mag dan wel, een roedel wolven uitzetten bijvoorbeeld? Want dan gaat de natuur gewoon haar gang. In delen van Gelderland vormen verwilderde huiskatten een ware plaag. Om in leven te blijven doden zij tientallen zangvogels en vleermuizen; zeldzame vleermuizen dreigen te verdwijnen. Een jagersvereniging heeft aangeboden om de katten te vangen of desnoods af te schieten. Maar toen dat bekend werd ontvingen de jagers doodsbedreigingen. Wie zijn hier de boosdoeners, de jagers of de mensen die hun kat op straat zetten als zij met vakantie gaan, of geen moeite doen een weggelopen kat op te sporen? Trouwens, waarom mogen katten niet worden doodgemaakt, maar (minder aaibare?) vogels en vleermuizen wel? En waarom mag je katten niet doodmaken, maar mensen die katten willen doden wel? Fanatieke dierenactivisten doen mij denken aan IS-strijders, die ongelovigen onthoofden voor hun ‘goede zaak’. Ik wens u een smakelijk kerstdiner, misschien met hertenbiefstuk? Gert-Jan Roebersen
INZENDEN KOPIJ 10 FEBRUARI 2016
DE GROENE ZEGGE
december 2015
15
DE GROENE ZEGGE
december 2015
16
DE GROENE ZEGGE
december 2015
17
DE GROENE ZEGGE
december 2015
18
DE GROENE ZEGGE
december 2015
19
"DE HEEMTUIN SLOTERPLAS EN HET RUIGE RIET"
door Edith Otten
Edith Otten (Natuurgids in Amstelveen sinds juni 2015) koos als eindopdracht voor de natuurgidsencursus "De Heemtuin Sloterplas en het Ruige Riet". Daarvoor heeft zij dit gebied uitvoerig geobserveerd. Dit is de basis geworden van het boekje dat nu in verband met het 40 jarig bestaan van De Heemtuin is uitgegeven. Het is een mooi boekje geworden, waarin haar medecursist en nu collega natuurgids Monique Smit de grafische vormgeving verzorgde. Het boekje is gesubsidieerd door Stadsdeel Amsterdam Nieuw West waarin de tuin gelegen is. Voor meer informatie over activiteiten in het park en bestellen van het boekje
[email protected] Jeanine Brederoo
Met wethouder R. Mauer en mede initiatiefnemer F. P. La Crois
DE GROENE ZEGGE
december 2015
20
VERSLAG over het collectief gebiedsplan (met specifieke aandacht voor Amstelland)
Noord-Holland Zuid
Ik ben op 3 december 2016 naar een informatieavond over het collectief agrarisch natuurbeheer in Noord-Holland Zuid vanaf 2016 geweest. Een aantal ANV-en (Agrarische Natuur Vereniging) komen onder een nieuwe paraplu-organisatie, het agrarisch collectief Noord-Holland Zuid. In het bestuur zitten vier bestuursleden van de betrokken agrarische natuurverenigingen plus een vertegenwoordiger vanuit LTO. Mark Kuiper is betrokken als gebiedscoördinator en Aad van Paassen is betrokken als adviseur van ANV De Amstel en lid van de ecologische commissie van het collectief. De toekomst (vorm en bestaan) van de huidige ANV-en is nog onduidelijk. De nadruk van het collectief ligt op weidevogelbeheer en waterbeheer. De plannen voor de Bovenkerkerpolder: 1. schoner slootwater door: - langs de sloten 2m stroken verschralen door niet te bemesten en (eventueel) kruidenrijkgras zaaien. - sloten niet meer helemaal schoon en gefaseerd baggeren zodat planten zich beter handhaven en onder andere vissen zoals bittervoorn minder nadeel ondervinden van het baggeren. - in stappen de sloten verdiepen door een geul te trekken in het midden van de sloot. Dieper water geeft schoner water. 2. kruidenrijkgras stimuleren (=goed voor de kuikens). Een hogere economische waarder genereren voor kruidenrijkgras en van de daarmee te produceren melk daarvan. 3. Starten met een kaasboer die exclusieve kaas maakt van het kruidenrijke gras. Dus stimuleren van het ontwikkelen van lokale groene producten. 4. mogelijk bloemrijke kruidenstroken als vluchtroutes creëren voor kuikens. 5. grasstroken in/tussen bouwland, zodat er dekking is voor kuikens en meer insecten beschikbaar zijn 6. nog wat meer sturing met verhoogd waterpeil om de vogels naar bepaalde plekken te trekken.
DE GROENE ZEGGE
december 2015
21
7. het weiden met koeien blijven stimuleren. Krijg je meer wisselende graslengtes. Is goed voor insecten en dus de kuikens. De Bovenkerkerpolder zit aardig vol qua broedparen. Daarom ligt de nadruk op het behouden van de broedparen en het groot krijgen van de kuikens. Voor inzicht in het broedsucces van de weidevogels is observeren en registreren van waarnemingen een goed middel. Geadviseerde werkmethode voor de vrijwilligers: Zodra wij het land opgaan, bij elk perceel dat we passeren observeren en noteren wat er aan vogels zit en wat het gedrag is. Zo krijg je een algemeen overzicht van wat er broedt, waar je nesten kan verwachten en hoef je wat minder te zoeken. Het kan ook zijn dat je periodiek een ochtend met twee groepjes van twee kanten af observeert. Dus een groepje vanaf de Middenweg (oostkant) en een er tegenover vanaf het weiland (westkant). Dan daarna afstemmen wat je hebt gezien. Er kan dan de volgende keer bekeken worden waar te gaan zoeken.“ Otto Versteeg Weidevogelbeschermer Bovenkerkerpolder
NATIONALE TUINVOGELTELLING 2016
Tel op 16 of 17 januari 2016 een half uur de vogels in uw tuin. Meedoen is leuk en gemakkelijk! Ga voor spelregels en tips naar www.tuinvogeltelling.nl Bron: Vogelbescherming
DE GROENE ZEGGE
december 2015
22
WAARNEMINGEN
Augustus Eind juli gaan we naar Servië op vakantie. Het is daar heel erg warm maar ook heel mooi. We maken mooie tochten in schitterende natuurgebieden in een bootje peddelend langs kwakken, ralreigers, purperreigers, woudaapjes, grote- en heel veel kleine zilverreigers, zeearend en gele kwikken. Ook maken we een tocht ‘off-road’ in een terreinwagen. Weer thuis naar de ‘gewone vogels’ zoals in de wijngaard een zingende tjiftjaf, koolmees, blauwe reiger. In het Amsterdamse bos roodborst, boomklever, merels. Wat ziet hij er uit, een koolmees in de rui, alle veren in de war, rare plukjes, gaten in de vleugels. Hij heeft de nestkast weer uitgekozen als slaapplek. De vogelwerkgroep (vwg) maakt haar jaarlijkse rondje Noord-Holland, we gaan ook kijken bij de nieuwe duinen. De oude Hondsbossche zeewering is verdwenen en bedekt met zand, duinen en een prachtig strand zijn er voor in de plaats gekomen. De eerste plek is de Qpolder, een ondergelopen bollenveld waar we al een kleine 30 soorten kunnen noteren.
Over de hele dag verspreid zien we o.a. bonte-en drieteen strandlopers bruine kiekendief (juveniel), kanoet, kemphaan, 100+ lepelaars, 100+ steenlopers, gele kwikstaart, kuifduiker, kluten, kleine zilverreigers, putters, wulpen, zilver- en goudplevier. Retour vanuit Buren zien we langs de weg 3 grote zilverreigers, kieviten, wolken spreeuwen, torenvalk. Ik hoefde niet te rijden.
DE GROENE ZEGGE
december 2015
23
September Tijdens het zeer geslaagde IVN-uitje in de Biesbosch zien we met behulp van Henk en Jenny Breij leuke paddenstoelen; tijdens een rondvaart zien we een visarend overvliegen en bij de laatste wandeling horen we nog een Cetti’s zanger. Bij een rondje Middelpolder zie ik lege sloten en weilanden, helemaal niets te zien. Alleen op het Bovenland is het druk met ooievaars, veel grauwe ganzen, nijlganzen, smienten, aalscholvers, boeren- en huiszwaluwen, buizerds, krak- en slobeenden. Jaap en ik rijden een rondje Noord-Holland met als hoogtepunten het vrouwtje buffelkopeend. in de Zuidhaven bij Den Oever en een Siberische strandloper in de Putten. Dat gebied was op dat moment op de schop maar dat schrikte de vogels niet af. Op het Bovenland in de Middelpolder tel ik 16 lepelaars en langs de Amstel vind ik (na een melding van Diana) een echte Casarca samen met een ’soep’casarca. Op de nollen van Abbenes vinden we de gemelde Morinelplevier, die had ik nog niet eerder gezien. Verder nog kleine zilverreigers, een bruine kiekendief en een tapuit. Op 19 september gaat de vogelwerkgroep naar de IJdoornpolder. Het regent behoorlijk maar tot onze grote verrassing en opwinding komt daar ineens een Alpengierzwaluw langs vliegen die een paar rondjes maakt en weer verdwijnt. Het verschil met een gewone Gierzwaluw is groot. Een witte buik en keel, bruine borstband en groot, hij is veel groter. Ook zien we bosruiters, kanoet, alle zwaluwen en bonte strandlopers. Bij het Kennemermeer zien we groenlingen, tafel- en kuifeend. Bij de pier zijn steenlopers, scholeksters, oeverpiepers en visdief actief. Oktober Op de lantaarnpalen in de middenberm van de A4 (richting Rotterdam) tellen we 23 ooievaars en nog eens 6 in het weiland ernaast. De grote bonte specht eet uit onze silo’s, de koolmezen houden even afstand want de specht kan hard uithalen. In de Bovenkerkerpolder zijn graspiepers, kieviten, wintertaling, smient, grote Canadese gans, krak- en kuifeend, buizerds waarvan 1 opvallend
DE GROENE ZEGGE
december 2015
24
wit, blauwe en grote zilverreigers, aalscholvers en een groepje watersnippen aanwezig. Op zoek naar roofvogels op de Leusderheide horen en zien we een raaf, grote bonte specht, roodborsttapuiten, spreeuwen, goudhaantjes en een buizerd waarvan we later constateerden dat het een ruigpootbuizerd geweest moet zijn, o.a. vanwege een witte staart. In het A’damse Bos is het rustig, veel roodborsten maar dat is het dan wel qua vogels. Aan paddenstoelen is geen gebrek, er zijn ongelooflijk veel honingzwammen. Op 16 oktober doen we een dagje Texel, we zien daar heel veel goudhaantjes in de struiken en op de grond foeragerend, koperwiek, kramsvogels, een klapekster en alleen door mij gezien een ortolaan! Ik keek naar goudhaantjes door mijn telescoop en plots viel er een vogel in mijn beeld. De gele oogring en gele baardstrepen waren duidelijk te zien. Hij begon te poetsen, vloog daarna naar beneden het gras in en vertrok richting het zuiden. Op de Zuidpier met de vogelwerkgroep zien we niet heel veel maar wel leuke vogels. Een juveniele Jan van Gent, een roodkeelduiker, 3 zwarte zee-eenden, steenlopers, de paarse steenloper, oever- en graspiepers. In het A’damse Bos zie ik spekzwoerdzwammen, koraalzwammen, nog steeds veel honingzwammen en hoor ik weer boomklevers, merels en roodborst. November Op 10 november om 11.15 zie ik bij een temperatuur van 15 graden een zingende merel in de Da Costastraat. Het klonk als in het vroege voorjaar, een beetje weifelend en zacht. Zo leuk! Tot de volgende keer. Marleen Andriessen
DE GROENE ZEGGE
december 2015
25
ACTIVITEITENOVERZICHT 2015 – 4
2016 zo 10 jan Natuurwandeling in de Middelpolder van 10:00 – 11:30 Start: bij de Arc, Jeanne d'Arclaan 8, Amstelveen Thema: Vogels in de winter *)Info zo 10 jan Nieuwjaarsbijeenkomst voor leden, donateurs en belangstellenden in de Arc, Jeanne d'Arclaan 8, A'veen U bent welkom vanaf 12.00 u. (zie blz. 5) za 30 jan KNNV Winterwandeling in heempark De Braak, Amstelveen o.l.v. Ria Simon. Start 11.00 u Amsterdamseweg/hoek Prins Bernhardlaan, Amstelveen (zie www.knnv.nl/amsterdam ) di 2 feb Lezing georganiseerd door Stichting Beschermers Amstelland over de toekomst van Amstelland gevolgd door een lezing over duurzaam weidevogelbeheer in Amstelland. Aanvang 20.00 u. Aanmelden:
[email protected] Info: zie www.beschermersamstelland.nl za 13 feb KNNV lezing over de gierzwaluw door Gert de Jong & Koen Wonders in de kantine DNO, aanvang 20.00 u. Plaats zie www.knnv.nl/amsterdam zo 14 feb Natuurwandeling in De Braak van 10:00- 11:30 Start: Amsterdamseweg, bij de Banpaal, naast huisnr.204/206 Thema: Bomen in de winter *)Info zo 21 feb Natuurwandeling in de Noordelijke Oeverlanden van het Nieuwe Meer. Start om 10:00-11:30 bij de ingang Landschapspark “De Oeverlanden” aan het Jaagpad, Amsterdam. Thema: Bomen en mossen”. *)Info zo 13 mrt Natuurwandeling Vogeleiland Amsterdamse Bos, Amsterdam Start: om 10:00- 11:30 vanaf de Parkeerplaats Groot kinderbad Thema: Ontluikende natuur *)Info
DE GROENE ZEGGE
december 2015
26
wo 17 mrt Algemene Ledenvergadering om 19.30 uur in de Arc, Jeanne d'Arclaan 8, Amstelveen *)Info
IVN natuurwandelingen door natuurgidsen van IVN Amstelveen Aleid Offerhaus tel. 673 91 30. (www.ivn.nl/afdeling/amstelveen/activiteiten)
OVERIGE ACTIVITEITEN IVN-Cursussen Bomencursus periode 26 januari 2016 – half juni 2016 zie blz. 9 Organisatie: IVN-Amsterdam - Kinderactiviteiten IVN-Amsterdam Vrije inloop 13:00-15:30. Amstelpark, De Rietschuur, Amsterdam Info: www.ivn.nl/afdeling/amsterdam De 1e zondagmiddag van de maand doe-excursies voor kinderen in de basisschoolleeftijd onder begeleiding van een IVN-natuurgids, afwisselend in het Amstelpark of in het Amsterdamse Bos. Duur ongeveer 1½ uur. Verzamelen in het IVN-informatiecentrum de Rietschuur (Amstelpark) of in de Boswinkel (Amsterdamse Bos) open di t/m zo 10-17 u. Graag opgeven voor de activiteiten . Informatie en aanmelden Yvon Kraaijeveld: 06-34127007 (s’avonds) of
[email protected] Kijk onder activiteiten op www.ivn.nl/afdeling/amsterdam voor data, plaats en tijd. Activiteiten bevriende organisaties - KNNV afdeling Amsterdam Alle cursussen, excursies en lezingen op www.knnv.nl/amsterdam. E-mail:
[email protected] - Vereniging “ De Oeverlanden blijven” Activiteiten zie www.oeverlanden.nl - Tuinvereniging “Langs de Akker”, Langs de Akker 2, Amstelveen. Activiteiten zie www.langsdeakker.nl - Groei en Bloei Amstelveen, Matterhorn 14, 1186 EC Amstelveen Info: www.amstelveen-groei.nl
DE GROENE ZEGGE
december 2015
27
- Bijenpark imkervereniging Amstelland Langs de Akker 1 1186 DA Amstelveen Info: H.S. Kooij, secretaris.
[email protected] of www.nbvamstelland.nl. - Amsterdamse Bos, De Boswinkel, Bosbaanweg 5, 1182 DA Amstelveen. Open di t/m zo 10 - 17 uur. Informatie: tel.020 5456100; www.amsterdamsebos.nl, email:
[email protected] - De Heimanshof - Wieger Bruinlaan 1 te Hoofddorp De heemtuin is geopend op werkdagen van 9.00 tot 16.00 uur en tijdens activiteiten. Lezingen: 1e zondag v.d. maand van half drie tot half vier, niet in januari, juni t/m aug. Rondleidingen: het eerste weekend (za en zo) van juli, aug. van 14-17 uur en de derde zaterdag v.d. maand 15.00 u. Info: www.deheimanshof.nl - Natuurvereniging De Ruige Hof *) De Ruige Hof is op maandag en woensdag geopend tussen 10-17 uur en tijdens activiteiten. U bent dan altijd welkom voor informatie en een kopje koffie. Zie de Activiteitenkalender: www.deruigehof.nl T. 0294-285021, e-mail:
[email protected]. *) Natuurvereniging De Ruige Hof, Tuinhuis, Abcouderstraatweg 77, 1105 AA Amsterdam Zuidoost.
INZENDEN KOPIJ 10 FEBRUARI 2016 DE GROENE ZEGGE
december 2015
28
LEDENADMINISTRATIE Mutaties periode 1 september 2015 – 31 december 2015 Nieuwe leden: - Nadia Bron, Amstelveen (per 08-09-2015) - Pieta Harsveld, Amstelveen (per 08-09-2015 gezinslid) – Hans Koster, Amstelveen (per 27-10-2015)
Nieuwe donateurs: - Erna Blussé, Amsterdam (per 02-10-2015)
Afmeldingen per 31-12-2015: - Agnes de Haan, A'veen, lid - Cock Koopman-Heuzen, A'veen, donateur - Carin Nyst, A'veen, donateur - Olivia Zeitsen, Abcoude, lid
Omzetting: - Mariette Hoogeland, afgemeld als lid, aangemeld als donateur per 02-01-2016
Vriendelijk verzoek aan al onze leden en donateurs om wijzigingen in emailadres, woonadres en/of telefoongegevens zo vlug mogelijk aan mij door te geven.* * Mijn (e-mail)adresgegevens staan op pagina 2 van de Groene Zegge. Lennie Stegeman, Penningmeester en Ledenadministratie Col ofon De Groene Zegge is het mededelingen- en informatieblad voor leden en donateurs van IVN, Instituut voor natuureducatie en duurzaamheid, afdeling Amstelveen. Het blad wordt vier keer per jaar, aan het einde van het kwartaal gratis aan leden en donateurs toegezonden. IVN is een landelijke vereniging van vrijwilligers die streeft naar meer natuur en een betere kwaliteit van het milieu. Zij doet dit door activiteiten op het gebied van voorlichting en educatie voor jong en oud, zoals excursies, cursussen, tentoonstellingen, enz. Het lidmaatschap is € 22,-- per jaar (gezinsleden € 8,00). Donateurs: v.a. € 14,00 per jaar. Opzeggingen dienen vóór 15 november bij de ledenadministratie binnen te zijn. Ledenadministratie: Lennie Stegeman (zie bestuur) Info: Jaap de Jong, secretaris a.i., tel. 020 6473253. Website: www.ivn.nl/afdeling/amstelveen. Kopij aanleveren bij de redactie vóór de volgende sluitingsdata : 10/2, 10/5, 10/8, 10/11. Teksten bij voorkeur getypt en niet opgemaakt. Redactie: Hetty Kok (zie coördinatoren) I.v. m. auteursrechten dienen overgenomen teksten e.d. te zijn voorzien van bronvermelding en de goedkeuring van de auteur. De redactie behoudt zich het recht voor teksten in te korten. Foto's: Carla de Bruijn, Jeanine Brederoo, Willie Doorn-Meijne, Henk Glas, Henk Keizer, Marga Ronhaar, Jeannette Schenk.
DE GROENE ZEGGE
december 2015
29
Vogels observeren in De Ronde Hoep
DE GROENE ZEGGE
december 2015
30
COÖRDINATOREN Rondleidingen (maandelijks) Rondleidingen (op aanvraag) Tentoonstellingen IVN-kraam Natuurgidsencursus Bomencursus Insectencursus Paddenstoelencursus Vogelcursussen Grassencursus Insectenwerkgroep Natuurfotografiewerkgroep Paddenstoelenwerkgroep Plantenwerkgroep Vleermuizenwerkgroep i.o. Vogelwerkgroep Weidevogelbescherming
Aleid Offerhaus Aleid Offerhaus Jeanine Brederoo Els Poel-Hellinga info: Bestuur Bas ten Asbroek Els Poel-Hellinga Jenny Breij Marleen Andriessen Carla de Bruijn Els Poel-Hellinga Elly Riemens-Kruyff Henk Breij Henk Glas Jan de Jong Marleen Andriessen Aad van Paassen
PR
Diana Erkelens 645 86 55 e-mail:
[email protected]
Publiciteit
Bert Bent 643 07 67 e-mail:
[email protected]
Redactie “de Groene Zegge”
Hetty Kok e-mail:
[email protected]
Redactie Website
Jeannette Schenk Henk Breij e-mail:
[email protected]
Website
www.ivn.nl/afdeling/amstelveen
DE GROENE ZEGGE
december 2015
673 91 30 673 91 30 643 58 36 640 46 26 647 47 75 640 46 26 641 01 79 645 52 07 647 72 49 640 46 26 643 85 20 641 01 79 647 07 37 06 20396438 645 52 07 641 25 48
31
