Taal actief spelling en de nieuwe Cito-toets spelling. Taal actief

Taal actief spelling en de nieuwe Cito-toets spelling

Taal actief

Introductie In dit artikel wordt een vergelijking gemaakt tussen de spellingcategorieën zoals die voorkomen in Taal actief 3 en de categorieën van de nieuwe versie van de Citotoets Spelling. Het betreft hierbij het aantal categorieën, de omschrijving van de categorieën en het moment waarop een categorie in de methode wordt aangeboden of het moment waarop een categorie getoetst wordt. Onderstaand treft u in de eerste kolom van het schema het nummer van de categorie aan zoals die voorkomt in Taal actief 3, in de tweede kolom de omschrijving, in de derde kolom het grondwoord, in kolom 4 de groep of groepen waarin de categorie wordt aangeboden, in kolom 5 het thema of de thema’s waarin de categorie wordt aangeboden. In de kolommen 6 tot en met 8 treft u het nummer van de categorie, de omschrijving van de categorie en het afnamemoment aan zoals die voorkomen in de Cito-toets spelling 2006. In de laatste kolom treft u opmerkingen aan in verband met de vergelijking van de categorieën tussen Taal actief 3 en Spelling Cito 2006. Opmerking vooraf Taal actief 3 start in groep 4, maar in het computerprogramma voor spelling kunnen woorden en categorieën geoefend worden die tot het programma van groep 3 behoren.

Nummer Omschrijving categorie categorie

Afname -moment

Aanbieden bij Taal actief 3

29

Bezittelijke ’s bij namen

M7 - E7 - M8 Groep 7: parkeerweek 4 of 5

46

Verkleinwoorden op –aatje,

M7 - E7

Groep 7: parkeerweek 2

-ootje en –uutje

43

Onbeklemtoonde

M8


meervoudsuitgangen

35

Woorden met een

M7 - E7


koppelteken

Er zijn slechts 4 categorieën die wel voorkomen in de Cito toets, maar niet in Taal actief 3. Voor al deze categorieën vindt u op de website van Taal actief een lessuggestie.

Taal actief 3 Klankzuivere woorden Cat. Omschrijving

Spelling Cito 2006 en verder Grondwoord

Groep

Thema(‘s)

Cat. Omschrijving

Opmerking Afname

1 1a 1b 1c 1d 1e 1f 1g 1h

Eenlettergrepige woorden met korte 1 of lange klinker in gesloten lettergreep a kam 3 aa raam 3 e weg 3 ee teen 3 o rok 3 oo rook 3 u kus 3 i lip 3

mkm-woorden

M3 - E3

In Taal actief 3 worden de mkm woorden uitgesplitst in meer subcategorieën om tegemoet te komen aan de diverse spellingmoeilijkheden.

2 2a 2b 2c 2d 2e

Eenlettergrepige woorden die beginnen 1 met een medeklinker die auditief of visueel op een ander lijkt b bal 3 d doos 3 p paal 3 m mat 3 n noot 3

mkm-woorden

M3 - E3


3 3a 3b 3c 3d

Eenlettergrepige woorden met ie, oe, 1 eu of ui ie wiel 3 oe koe 3 eu reus 3 ui huis 3

mkm-woorden

M3 - E3




Groep

Thema(‘s)

Cat. Omschrijving

4 Eenlettergrepige woorden met 2 of 3 2 mmkm-woorden en medeklinkers aan het begin of mkmm-woorden aan het eind 4a twee medeklinkers aan het begin klas 3 4 1 4b twee medeklinkers aan het eind tent 3 4 4c woorden met st aan het eind kist 3 4 1 4d woorden met ts aan het eind muts 3 4 1 4e twee medeklinkers aan het begin krant 3 3 en aan het eind 4 mmkmm-woorden 4 1 4f drie medeklinkers aan het begin straat 4 2 5 woorden met meer dan twee 4g drie medeklinkers aan het eind worst 4 3 medeklinkers na elkaar Eenlettergrepige woorden met twee mede- 4 5 klinkers aan het eind met tussenklank 5a lf golf 3 4 2 5b lk melk 3 4 2 5c lm helm 3 4 2 5d lp tulp 3 4 2 5e rf korf 3 4 2

Opmerking Afname M3 - E3 M4

E3 – M4

E3 – M4

woorden met een tussenklank E3 – M4 die niet geschreven wordt

Taal actief 3 en Citotoets zijn identiek



5f rg berg 5g rk jurk 5h rm arm 5i rn doorn 5j rp dorp

Groep 3 4 3 4 3 4 4 3 4

Thema(‘s)

Cat. Omschrijving

Opmerking Afname

2 2 2 2 2

6 Woorden die beginnen met f of v 8 Woorden met f-,v-, s- of z-. 6a f fluit 3 4 2 5 1 6b v vis 3 4 2

M4 – E4 – M5

In Taal actief 3 meer uitgesplitst in subcategorieën.

7 Woorden die beginnen met s of z 8 Woorden met f-,v-, s- of z- 7a s som 3 4 3 5 2 7b z zon 3 4 3 5 2

M4 – E4

In Taal actief 3 meer uitgesplitst in subcategorieën.

8 Woorden met sch of schr 6 Woorden met sch of schr 8a sch school 3 4 5 8b schr schrift 4 3

E3 - M4 E4 - M5 E5

Aanbod en toetsing komen overeen.



Groep

Thema(‘s)

Cat. Omschrijving

Opmerking Afname

9 Woorden met ng of nk 7 Woorden met –ng of –nk 9a ng tong 3 4 4 5 2 en 3 6 1 en 2 7 1 8 1 9b nk bank 3 4 4 5 3

E3 - M4 E4 - M5 E5 - M6

10 Woorden met aar, eer, oor, uur, eur 14 10a aar jaar 3 4 4 5 1 10b eer heer 3 4 4 5 1 10c oor oor 3 4 4 5 1 10d uur uur 3 4 4 5 1 10e eur deur 3 4 4

M4 – E4 M5

Woorden met klankcombina- tie –eer, -oor of -eur

In Taal actief 3 wordt deze categorie ook in groep 7 en 8 aangeboden.

In Taal actief 3 komt deze categorie niet in groep 6 voor. In Taal actief 3 staat deze categorie ook voor groep 3 gepland.

Taal actief 3 Spelling Cito 2006 en verder Klankzuivere woorden Cat. Omschrijving Grondwoord Groep Thema(‘s) Cat. Omschrijving 11 Woorden met aai, ooi of oei 12 Woorden met –aai, -ooi 11a aai kraai 3 of –oei 4 3 5 1 11b ooi kooi 3 4 3 5 1 11c oei boei 3 4 3 5 1 12 12a 12b 12c

Woorden met eeuw, ieuw of uw 19 eeuw sneeuw 4 4 ieuw nieuw 4 4 uw ruw 4 4

13a Woorden met ch pech 13b Woorden met cht lucht

Woorden met -eeuw, -ieuw of -uw

4 5 17 Woorden met –ch of –cht 5 3 4 5 5 3 en 4 6 1 7 1 8 1

Opmerking Afname M4 - M5

In Taal actief 3 komt deze categorie ook in groep 3 voor.

E4 - M5 - E5

In Taal actief 3 komt deze categorie door het beperkt aantal woorden alleen in groep 4 voor.

E4 - M5 E5 - M6 E7

In Taal actief 3 begint deze categorie in groep 3 en loopt door tot en met groep 8.



Groep

Thema(‘s)

Cat. Omschrijving

Opmerking Afname

14 Woorden met ei of ij 11 Woorden met ei of ij 14a ei reis 3 4 5 5 4 6 1 7 2 8 1 14b ij ijs 3 4 6 5 5 6 1 7 2 8 1

M4 – E4 – M5 – M6 – E6 – M7– E7

In Taal actief 3 begint deze categorie in groep 3 en loopt door tot en met groep 8.

15 Woorden met au(w) of ou(w) 16 Woorden met au, auw, 15a au saus 4 5 ou, ouw 5 5 6 2 15b auw pauw 4 5 5 5 6 2 15c ou hout 3 4 6 5 5 6 2 15d ouw touw 3 4 6 5 5 6 2

E4 - E5 M6 - E6 M7

In Taal actief 3 komt deze categorie in groep 4 tot en met 6 voor, terwijl toetsing nog in M7 plaatsvindt. In Taal actief 3 is deze categorie meer uitgesplitst.



16a Woorden met i die klinkt als ie liter

Groep

Thema(‘s)

Cat. Omschrijving

5 6 25 6 2 7 1 8 2

Woorden waarin /ie/ geschreven wordt als i

Opmerking Afname M6 – E6 M7 – E7

In Taal actief 3 start deze categorie in groep 3 en loopt door tot en met groep 8.

17a Woorden met th die klinkt als t thee 7 3 40 Woorden waarin /t/ geschreven wordt als th 18 Woorden met c die klinkt als s of k 26 Woorden waarin /s/ geschreven wordt als c 18a c als s cel 6 3 7 2 8 2 18b c als k actief 6 3 27 Woorden waarin /k/ 7 2 en 3 geschreven wordt als c 8 2

M7 – E7 – M8

Taal actief 3 en Citotoets zijn gelijk.

M6 – E6 M7 – E7 – M8

Taal actief 3 en Cito-toets zijn gelijk.

19a Woorden met z die klinkt als s

langzaam

6

4

8

Woorden met f, v, s, z

M5

20a Woorden met b die klinkt als p

club

7

3

33

Woorden met -b

M7 – E7

21a Woorden met sz enigszins 7 3 48 Restwoorden

M6 – E6 M7 – E7 – M8

M7 – E7 – M8

Deze categorie komt niet voor in Cito-toets Taal actief 3 en Citotoets zijn gelijk. In de categorie restwoorden van het Cito komt dit probleem voor, maar is dan weinig specifiek.



Groep

Thema(‘s)

Cat. Omschrijving

Afname

22a Woorden met y

baby

8

3

32

Woorden met –y-

M8

23a Woorden met x taxi 8 3 44 24a Woorden met é café 8 3 38 25a Woorden met ch die klinkt als sj chauffeur 8 3 38 26a Woorden met ou die klinkt als oe journaal 8 4 38 27a Woorden met eau bureau 8 4 38 28a Vreemde woorden team 8 4 39

Woorden met –ks- geschreven als x Franse Leenwoorden Franse Leenwoorden Franse Leenwoorden Franse Leenwoorden Engelse leenwoorden

E7 – E7 E7 E7 E7 E7

29a Woorden met stomme e de de (niet in voor- en achtervoegsel)

5 10 3 3 4 4

Woorden met ge-, be-, ver- of met –el, -er, -en

M4 – E4 – M5

In Taal actief 3 komt deze categorie ook in groep 6 tot en met 8 voor. Daarnaast worden deze spellingproblemen specifieker in Taal actief 3 aangeboden.

30 Woorden met het voorvoegsel be, ge 10 of ver 30a be bezoek 4 6 5 4 6 3 7 4 30b ge getal 4 6 5 4 6 3 7 4 30c ver verkeer 5 4 6 3 7 4

Woorden met ge-, be-, ver- of met –el, -er, -en

M4 – E4 – M5

In Taal actief 3 komt deze categorie ook in groep 6 en 7 voor. Bovendien vindt er een verdere uitsplitsing plaats.

4 5 6 7 8

Opmerking

– – – – –

Taal actief 3 en Citotoets zijn gelijk. M8 Cat. 23 t/m 28: In Taal actief 3 worden M8 deze woorden in M8 groep 8 aangeboden, M8 terwijl de woorden al M8 in de toets van eind 7 M8 getoetst worden.

10 Taal actief 3 Klankzuivere woorden Cat. Omschrijving


Groep

Thema(‘s)

31a Woorden met het voorvoegsel ont

ontbijt

6

4

Komt niet in de Citotoets voor.

32a Woorden met het achtervoegsel te

ziekte

5

7

Komt niet in de Citotoets voor.

33a Woorden met het achtervoegsel ig jarig

5 6 7 8

5 en 6 24 Woorden met –lijk of –ig 4 4 5

M5 – E5 – M6 – M7

In Taal actief 3 uitgesplitst en de categorie komt ook in groep 8 voor.

34a Woorden met het achtervoegsel lijk(s) vrolijk

5 6 7 8

6 24 Woorden met –lijk of –ig 4 5 5

M5 – E5 – M6 – M7


35 Woorden met het achtervoegsel 42 Woorden met –teit of –heid heid of teit 35a heid snelheid 6 5 7 5 8 5 35b teit majesteit 7 5 8 5

E6 – M7 – E7


36a Woorden met age of oge waarbij g garage 7 6 28 klinkt als sj .

E6 – M7

Cat. Omschrijving

Woorden waarin /zju/ geschreven wordt als ge

Opmerking Afname

Deze categorie wordt bij Cito al in groep 6 getoetst



Groep

Thema(‘s)

Cat. Omschrijving

Afname

37a Woorden met isch(e)

elektrisch

7

6

41

M7 – E7

In Taal actief 3 komt deze categorie ook in groep 8 voor.

E6 – E7 – M8

Aanbod en toetsing komen overeen.

Woorden met –sch(e)

38 Woorden met tie die klinkt als tsie of ksie 30 Woorden met tie 38a tie politie 6 5 7 5 8 6 38b ctie directie 7 5 8 6 39a Woorden met ti die klinkt als sj(ie)

40 40a 40b 40c 40d 40e 40f

station

8

Opmerking

6

Woorden met iaal, iale(n), ieel, iële, 42 ueel of uele iaal liniaal 7 7 iale(n) linialen 7 7 ieel financieel 8 7 iële financiële 8 7 ueel actueel 7 7 uele actuele 7 7

Komt in de Citotoets niet voor. Woorden met –iaal, -ieel, -ueel of -eaal

M8

Komt in Taal actief 3 in groep 7 en 8 voor, terwijl toetsing alleen midden groep 8 plaatsvindt. Twee categorieën worden in Taal actief 3 na de toets aangeboden.

41a Woorden met air(e)

militair

8

7

Komt in de Citotoets niet voor.

42a Woorden met ee aan het eind

slee

4

7

Deze categorie wordt niet getoetst in de Cito-toetsen.



Groep

Thema(‘s)

Cat. Omschrijving

43 Verkleinwoorden 43a je huisje 4 7 9 5 7 43b pje boompje 4 7 9+ 43c tje broertje 4 7 9 5 7 46 43d nkje kettinkje 6 5 9+ 43e etje ringetje 5 7 9+ 43f etje (met verdubbeling van medeklinker) karretje 6 5 9+ 44a Woorden met eind d of midden d die hond klinkt als t 44b Woorden met eind d of midden d die niemand klinkt als t (verlengen niet mogelijk) 45 Meerlettergrepige woorden met gesloten lettergreep 45a Woorden met gesloten lettergreep dokter 45b Meervouden met gesloten lettergreep fietsen

4 5 6 7 8 5 6 7 8

Woorden met uitgang je of tje

Opmerking Afname

M4

Woorden met pje E5 – M6 Woorden met uitgang je of tje M4 Woorden met aatje, ootje, uutje Verkleinwoorden met –nkje Verkleinwoorden met etje Verkleinwoorden met etje

7, 8 en 9 18 Woorden met d 6 en 7 5 6 7 7 5 6 7

M7 – E7 M7 – E7 E5 – M6 E5 – M6 M4 – E4 – M5 – E5 – M6

In Taal actief 3 komt deze categorie in meerdere leerjaren voor. De categorie met aatje, ootje en uutje wordt niet onderscheiden in Taal actief 3. Download een gratis les voor deze categorie op www. taalactief.nl. In Taal actief 3 wordt deze categorie ook in de hogere leerjaren aangeboden.

Wordt niet getoetst in de Cito-toets. 4 5 6 4 5 6 7

8 8 6 8 6 6 6



46 Woorden met open lettergreep 46a open lettergreep aan het eind sla 46b Open lettergreep in het midden jager 46c Meervouden met open lettergreep apen 46d Open lettergreep waarbij sprake is van adres een korte klank

Groep

4 5 4 5 6 7 8 4 5 6 7 5 6

Thema(‘s)

Cat. Omschrijving

8 15 Woorden met –a, -o of –u 8 9 en 10 20 Woorden met open 8 en 9 lettergreep 6 en 7 7 en 8 8 en 9 9 8 6 7 8 6

47 Verdubbelingsregel 21 47a Woorden met verdubbeling van bakker 4 9 medeklinker 5 9 47 6 7 en 8 7 8 8 47b Meervouden met verdubbeling van ballen 4 10 medeklinker 5 9 6 7 7 8 47c Verbuiging met verdubbeling dikke 5 9 medeklinker

Woorden met gesloten eerste lettergreep Woorden met open en/of gesloten lettergreep

Opmerking Afname In Taal actief 3 wordt E4 – M5 deze categorie ook in de hogere leerjaren E4 – M5 – aangeboden. E5 – M6 – E6

In Cito-toets komt deze categorie niet voor. In Cito-toets komt deze categorie niet voor. E4 M7 – E7 M8

In Taal actief 3 worden meer subcategorieën onderscheiden en komt deze categorie in meer leerjaren voor.



Groep

Thema(‘s)

48 Woorden met tweetekenklank in open lettergreep 48a Woorden met tweetekenklank keuken 48b Meervouden met tweetekenklank boeken

4 10 5 9 6 7 4 10 5 9 6 7

49a Woorden met meervoud op s sleutels

4 10 5 10 6 8

Cat. Omschrijving

50 Woorden waarbij f verandert in v of s 22 verandert in z 50a ve(n) duiven 5 10 6 8 50b ze(n) huizen 5 10 6 8 51a Vergrotende en overtreffende trap dikst

Opmerking Afname Deze categorie komt in de Cito-toets niet voor.

Deze categorie komt in de Cito-toets niet voor. Verandering van f in v en s in z bij vervoeging en meervoudsvorming

E5 – M6

5 10 6 9

52a Woorden met meervoud op eren kinderen 5 10 23

In Taal actief 3 worden de subcategorieën onderscheiden.

Deze categorie komt in de Cito-toets niet voor. Woorden met -em, -elen, -enen of -eren

E5 – M6

In Taal actief 3 wordt aandacht besteed aan een specifiek probleem en komen de andere genoemde sub-categorieën elders aan bod.



Groep

Thema(‘s)

Cat. Omschrijving

Opmerking Afname

53a Woorden die beginnen met ‘s ‘s morgens 6 9 29

Woorden beginnend met ’s of eindigend op ‘s

E6 - M7 – E7 – M8

54a Meervouden met ‘s piano’s

Woorden beginnend met ’s of eindigend op ‘s

E6 – E7 – M8

55a Woorden waarbij heid verandert in heden

56 56a 56b 56c

6 10 29 7 8

hoeveelheden 7

9

Meervouden met trema 36 iën oliën 7 9 ieën knieën 7 9 eeën tweeën 7 9

57a Woorden met meervoud op a 57b Woorden met meervoud op i

musea politici

58a Stoffelijk bijvoeglijke naamwoorden gouden

8 8

In Taal actief 3 worden de categorieën gesplitst aangeboden. Deze categorie komt niet in de Cito-toets voor.

Woorden met een trema (drieëntwintig, ruïne)

E7 – M8

7 7

6 10 45 7 10

In Taal actief 3 worden de categorieën gesplitst aangeboden.

In de Cito-toets komt deze categorie niet voor. De genoemde categorieën in de Cito-toets komen niet in Taal actief 3 voor. In de Cito-toets komt deze categorie niet voor.

Stoffelijke bijvoeglijke naamwoorden

M8

In Taal actief 3 wordt deze categorie in groep 6-7 aangeboden, terwijl Cito deze categorie toetst in groep 8.



Groep

Thema(‘s)

Cat. Omschrijving

59 Samenstellingen 59a zonder tussenletters omhoog 5 10 13 6 9 59b en ziekenhuis 7 10 34 8 8 en 9 59c e zonnebril 7 10 8 9 59d s dorpsstraat 8 10 60a Afkortingen bijv.

Opmerking Afname

In Taal actief 3 wordt Samengestelde woorden met M4 – M5 – deze categorie vanaf twee of meer medeklinkers E5 – M6 – groep 5 aangeboden, na elkaar E6 terwijl toetsing al Tussenletters –n en –s in M8 plaatsvindt vanaf midsamenstellingen den 4.

6 10 7 9

61 Woorden die beginnen met een 37 hoofdletter 61a Namen van steden Amsterdam 6 9 7 10 61b Namen van provincies Groningen 6 9 61c Namen van landen of werelddelen Nederland 6 10 7 10 8 10 61d Namen van inwoners van landen Nederlander 6 10 7 10 61e Namen van inwoners van steden Amsterdamse 6 10 7 10 61f Bijvoeglijke naamwoorden van landen Nederlandse 6 10 7 10 8 10

Deze categorie komt niet in de Cito-toets voor. Woorden met een hoofdletter

M7

In Taal actief 3 wordt deze categorie in meerdere jaargroepen aangeboden.

17 Opmerkingen naar aanleiding van de vergelijking 1. De categorieën uit de Cito-toets Spelling zijn bij een aantal categorieën te algemeen, bijvoorbeeld woorden van het type mkm, terwijl in Taal actief 3 de spellingproblemen specifieker zijn. Hierdoor is meer gerichte ondersteuning en begeleiding mogelijk voor kinderen met spellingproblemen. (Zie bijvoorbeeld bovenstaande uitwerking bij categorieën 1 tot en met 3 van Taal actief 3) 2. Binnen Taal actief 3 vindt vaak een verdere uitsplitsing in subcategorieën plaats. 3. Sommige categorieën komen niet altijd in opeenvolgende toetsen voor. Bijvoorbeeld wel in groep 5, niet in 6 en wel weer in groep 7. (Zie hiervoor het overzicht met als voorbeeld categorie 13a van Taal actief 3) 4. De categorie mmmkm of mkmmm wordt niet voorgesteld in groep 3 van Taal actief 3 gezien de spellingmoeilijkheden die hierin voorkomen. 5. Een aantal categorieën begint eerder in Taal actief 3 en/of lopen langer door in Taal actief 3. Bijvoorbeeld categorie 6 en 7 van Taal actief 3. 6. In Taal actief 3 worden meer categorieën geoefend die ontbreken in de Cito-toets spelling. Het betreft de volgende categorieën: 10a-d woorden met aar of uur 19a woorden met z in het midden die klinkt als s 24a woorden met é 26a woorden met ou die klinkt als oe 27a woorden met eau 31a woorden die beginnen met het voorvoegsel ont 32a woorden die eindigen met het achtervoegsel te 39a woorden met ti uitgesproken als sie 41a woorden met air(e) 42a woorden met ee aan het eind 46d woorden met open lettergreep waarbij sprake is van een korte klank 48 woorden met tweetekenklank in open lettergreep 48a woorden met tweetekenklank 48b meervouden met tweetekenklank

49a woorden met meervoud op s 51a vergrotende en overtreffende trap 55a woorden waarbij heid verandert in heden 57a-b woorden met meervoud op a of i 60a afkortingen 7. In Taal actief 3 worden meer subcategorieën toegevoegd dan in de Cito-toets worden aangeboden. Bijvoorbeeld in Taal actief 3 wordt als categorie 10 genoemd woorden met aar, eer, oor, uur, eur terwijl bij de Cito-toets woorden met eer, oor, eur worden onderscheiden. 8. Soms loopt de categorie in de Cito-toets verder door dan in Taal actief 3. Bijvoorbeeld categorie 12 woorden met eeuw, ieuw of uw. Bij de Citotoets wordt dit ook getoetst in groep 5. 9. Categorieën die wel getoetst worden in de Cito-toets spelling en niet voorkomen in Taal actief 3 zijn verkleinwoorden op –aatje, -ootje en –uutje, de bezittelijke ’s bij namen (Carlo’s), onbeklemtoonde meervoudsuitgangen (monniken) en woorden met een koppelteken zoals e-mail. Deze categorieën behoren niet tot de leerstof spelling zoals bijvoorbeeld blijkt uit de kerndoelen en de tussendoelen die hiervan afgeleid zijn voor spelling. Een tweede reden om deze categorieën niet aan te bieden is gelegen in het feit dat de beschikbare woorden laag frequent zijn zoals blijkt uit woordfrequentieonderzoek.

Zoals u uit het schema kunt opmaken, zijn er zijn slechts vier categorieën die wel worden getoetst in de Cito-toets Spelling en die niet voorkomen in Taal actief 3. Van elk van deze vier categorieën treft u op www.taalactief.nl een uitgewerkte les aan in de vorm van een deel van de handleiding en een kopieerblad om de categorie te oefenen.

Taal actief spelling en de nieuwe Cito-toets spelling. Taal actief

Recommend Documents