Succesvol Jong Ondernemerschap in Zeeland

EcoNotaBene Nieuwsbrief over de economische ontwikkelingen in Zeeland, zomer 2008

Succesvol Jong Ondernemerschap in Zeeland Het stimuleren van ondernemerschap is één van de speerpunten van het provinciaal sociaal-economische beleid. Vitaliteit van een economie is immers gebaat bij jonge, innovatieve bedrijven. De Provincie Zeeland is al geruime tijd betrokken bij de activiteiten van de Stichting Jong Ondernemen. Het bekendste project van de Stichting is dat van de mini-onderneming: een groep studenten die gezamenlijk een bedrijfje opstarten, vanaf het schrijven van een business plan tot en met het liquideren van het bedrijfje aan het einde van de schoolperiode. De studenten staan hier niet alleen voor. De Stichting zorgt voor deskundige begeleiding door het inzetten van mentoren en accountants, die belangeloos de studenten adviseren en begeleiden. Zeeland en Noord-Brabant werken samen in de activiteiten van Jong Ondernemen. De provincies

waren de eerste in Nederland die voor de activiteiten van Jong Ondernemen financiering hebben verstrekt. De studentbedrijven, waarvan er momenteel in Zeeland al 45 actief zijn, gaan met andere regio’s de strijd aan om de titel beste studentbedrijf van Nederland. Dit jaar is het voor de eerste keer gelukt dat een Zeeuws bedrijf, StowIt van de Hogeschool Zeeland, de landelijke finale bereikt en gewonnen heeft. lees verder op pagina 2

Het beste studentbedrijf van Nederland: StowIt. V.l.n.r : Anouk de Groen, Danielle van Houwellingen, Antonija Kosic, Jeroen Verschiere, Esther Tange, Tom Stroo. Onderste rij: Esther Niemantsverdriet, Wouter Duim, Katie Meijer.

www.zeeland.nl

EcoNotaBene

vervolg van pagina 1

Jong Ondernemen De studenten verkopen zelf ontwikkelde douchetasjes met zuignappen; hierdoor is het probleem van rondslingerende flessen shampoo en douchespullen voorgoed opgelost. Antonija Kosic, student en ‘mede-eigenaar’ van StowIt: ‘Het was ontzettend leuk om dit project mee te maken en te winnen! We hebben veel geleerd van hoe het er in het bedrijfsleven aan toe gaat. Ik ga met twee andere studenten een doorstart proberen te maken met dit bedrijf, we zijn nu bezig om uit te zoeken of en hoe dat kan. Ik heb daar wel vertrouwen in. Ons ondernemingsplan werd beoordeeld met een 9 en het wordt volgend jaar als voorbeeld gebruikt voor andere groepen studenten.’

Jong Ondernemen Nederland, opgericht in 1990, is een landelijke non-profit organisatie die zich ten doel stelt om ondernemend gedrag onder de Nederlandse jeugd te stimuleren. De activiteiten van de stichting strekken zich uit over de gehele onderwijskolom, vanaf Kids-in Bizz op basisscholen tot en met de Student Company in het HBO. De werkwijze is nagenoeg hetzelfde: het ontwikkelen van een meer ondernemende houding bij jongeren. Voor meer informatie: Jos Strobbe, tel. 0118 – 63 1432, e-mail: [email protected].

Bedrijventerreinen in Zeeland In Zeeland is nog bijna 1.000 hectare bedrijventerrein beschikbaar. Dat blijkt uit cijfermateriaal over de bedrijventerreinenvoorraad in Nederland (IBIS Werklocaties 2007). Per 1-1-2007 bedroeg de totale bruto-oppervlakte aan bedrijventerreinen in Zeeland 5.882 ha. Na correctie voor openbare voorzieningen blijft een netto-oppervlakte van 4.243 ha over. Het aandeel van Zeeland in de landelijke voorraad bedrijventerreinen was 6%.

Uitgifte op lokaal-regionale terreinen in ha, 2000 t/m 2006

0

2

4

6

8

10

12

14

16

18

20

22

24

26

28

30

32

34

36

38

40

Middelburg

Sluis

Goes

Terneuzen

Reimerswaal

Hulst

Schouwen-Duiveland

Vlissingen

Tholen

De netto-oppervlakte bedrijventerreinen in Zeeland was als volgt samengesteld:

Kapelle

Borsele

Noord-Beveland

Veere

gemengd

Van de netto-oppervlakte bedrijventerreinen in Zeeland was 945 ha nog uitgeefbaar: 450 ha aan zeehaventerrein (22% van het landelijke totaal) en

2

hoogwaardig

495 ha aan lokaal-regionaal terrein (5% van het landelijke totaal). Van de 3.298 uitgegeven ha is in de periode 2000-2007 227 ha aan lokaal-regionaal terrein uitgegeven. Het grootste deel daarvan (211 ha) was op gemengde terreinen. 16 ha was voor hoogwaardige bedrijvenparken. Aan zeehaventerrein is in dezelfde periode 190 ha uitgegeven. De gemiddelde prijs van bedrijventerreinen bedroeg in Zeeland in 2007 64 euro per vierkante meter tegen 96 euro landelijk. Zuid-Holland is de duurste provincie (205 euro/m2 ), Groningen het goedkoopst (39 euro/m2). Voor meer informatie over deze gegevens kunt u contact opnemen met Ben Zielschot, tel. 0118-631436 of [email protected]

Nieuwsbrief over de economische ontwikkelingen in Zeeland, zomer 2008

interview: De kunst om te onderscheiden Concurrentievoordeel van Breskens zit onder water Door haar beschutte ligging heeft de jachthaven van Breskens een bijzonder goed leefklimaat voor zeedieren. Met innovatieve toepassingen zoals een ‘kunstmatige vis’ uitgerust met camera’s kan die bijzondere onderwaterwereld boven worden gehaald en beleefbaar worden gemaakt voor zowel toeristen als wetenschappers. Een nieuwe impuls die de (toeristische) economische positie van Breskens en West-Zeeuws-Vlaanderen versterkt. En: het sluit naadloos aan bij de groeiende belangstelling voor duurzaamheid, klimaatverandering en waarde van de natuur.

• Arno Boomert

Het project Kennisinstituut Maritiem Onderwaterleven Breskens zoals het officieel heet kent op het eerste gezicht alleen maar winnaars en waarschijnlijk is dat ook zo. A.J.M. (Arno) Boomert gelooft er heilig in. Hij ziet grote kansen en de voorzitter van Bedrijfs Belangen Vereniging Breskens (BBVB) vindt dat Breskens die met beide handen moet aanpakken. Als voormalig recreatieondernemer en tegenwoordig adviseur en coach van ondernemende ondernemers weet hij als geen ander hoe de (toeristische) wereld is veranderd in nog geen twintig jaar tijd. ‘We hebben een belevingseconomie. Mensen willen zelf ervaren, beleven en actief dingen doen, ook in hun vrije tijd. De tijd dat een schepje en een emmertje op het strand genoeg was, is al lang voorbij. Bovendien moeten we concurreren met zonzekere bestemmingen elders. Het gaat er dus om ons te onderscheiden van andere (toeristische) plaatsen. Dat is de kunst.’ ‘De inhoud en de wetenschap laten wij als ondernemers uiteraard graag over aan de deskundigen’, zegt Arno

Boomert, ‘maar inspelen op en uitbouwen van andere activiteiten met dat onderwater, dat is aan ons ondernemers.’ De bedoeling is dat een op afstand bestuurbaar onderwater videosysteem in de rol van ‘kunstmatige vis’ mooie plaatjes maakt van de onderwaternatuur in Breskens. De beste opnamen worden professioneel verwerkt in een documentairefilm, die zal worden vertoond op verschillende (publieks)lokaties in Breskens en via internet. Ook kan het publiek zelf interactief kennismaken met het besturen van de vis. Daarnaast wordt Breskens voorgesteld als unieke lokatie voor een langlopend wetenschappelijk onderzoek naar de soortenrijkdom van uit de Atlantische oceaan en elders afkomstige diersoorten, die zich op harde ondergrond vestigen. Kansen benutten Breskens heeft nieuwe (economische) impulsen hard nodig. Het voormalige vitale vissersdorp is door tal van ontwikkelingen in de tijd teruggevallen. De komst van de Westerscheldetunnel waardoor de veerverbinding naar Vlissingen ophield te bestaan, betekende een nieuwe opdoffer. ‘De lokale economie staat zwaar onder druk’, zegt Boomert. ‘De verblijfsrecreatie is weliswaar in omvang enorm toegenomen, maar het gaat erom om dat die verblijfsrecreanten ook geld besteden in Breskens en omgeving. Je kunt wel duizenden mensen op een recreatiepark wegzetten, maar als die niets uitgeven, is dat een gemiste kans.’ En Breskens heeft nog meer kansen. De voorzitter van de plaatselijke bedrijfsbelangenvereniging

rekent voor – op gezag van statisticidat iemand die in een jachthaven ligt ongeveer 50 euro per dag kan besteden. ‘Kijk eens hoeveel boten er in onze jachthaven liggen en je kunt uitrekenen hoeveel omzet er gegenereerd zou kunnen worden. Dat gebeurt nog niet, dus we moeten er door middel van samenwerking alles aan doen om nieuwe kansen te benutten. Het plan voorziet dan ook nadrukkelijk in het verbeteren van de omgeving en het creëren van een aangenamer verblijfsklimaat. ‘Het dorp krijgt letterlijk een facelift’, stelt Boomert. ‘We proberen Breskens een hedendaags gezicht te geven, met actuele verwijzingen naar het water, de zee en de jacht- en vissershaven. Dorp en haven worden verbonden met het onderwaterleven als nieuwe aantrekkingskracht. Ook is een beeldbepalend kunstwerk voorzien van rode pinguins. Anders dan anders.’

‘De rolverdeling bij dit alles is duidelijk: de gemeente als initiatiefnemer, Provincie en Europese Unie als voorwaardenscheppend en wij -de ondernemers- als partners in uitvoering. Wij zijn er om het voort te zetten. En we doen er alles aan om het draagvlak in het dorp zo groot mogelijk te maken. Een vliegwiel voor samenwerking? Dat kun je gerust zeggen.’

3

EcoNotaBene

Provinciaal Sociaal-Economisch Beleidsplan 2009-2012 Provinciale Staten hebben op 16 mei de Startnotitie Provinciaal Sociaal-Economisch Beleidsplan (PSEB) 2009-2012 vastgesteld. Het beleidsplan gaat in op de kansen en uitdagingen die de ontwikkelingen rondom energie en klimaat, demografie en arbeidsmarkt met zich meebrengen voor de Zeeuwse economie. In Zeeland willen we een prettig- woon-, werk- en leefklimaat behouden met een evenwichtige groei en duurzame ontwikkeling van de Zeeuwse economie. De Provincie stimuleert diverse economische sectoren, met allemaal hun eigen speerpunten. Innovatie, kwaliteitsverbetering, kennisontwikkeling en het leggen van nieuwe verbindingen en samenwerking tussen de sectoren zijn hierbij essentieel. De totstandkoming van het nieuwe PSEB is een interactief proces. Zowel bij de evaluatie van het huidige PSEB als de aanzet voor het nieuwe PSEB wordt een vertegenwoordiging van de economische partners betrokken. Onderzoeksbureau Ecorys ondersteunt de Provincie bij dit traject. In juni vonden voor de sectoren verschillende workshops plaats waarbij o.a. vertegenwoordigers van de branche- en intermediaire organisaties gevraagd werden om hun ideeën en visie te geven. Het conceptbeleidsplan wordt na de zomer geschreven en gaat in het najaar officieel de inspraak in. Via de provinciale website www.zeeland.nl kunt u meedenken over en reageren op het plan.

Gehonoreerde projecten Pieken in de Delta In april is bekend geworden welke projecten in het kader van Pieken in Zuidwest-Nederland een subsidie hebben ontvangen in de 2e subsidietender. Het gaat om de volgende projecten: • Toerisme: Toeristische Zeeland Portal, Zeeuwse Lagune, Uitgelezen! Gevoel wordt Wetenschap (Schouwenduivelandpas) • Logistiek: Vitale Logistiek, Brabacon, Consortium Logistiek Zuidwest-Nederland • Procesindustrie: - bio-energie: Kenniscentrum Duurzame Technologie Zuidwest-Nederland, Expertise- en voorlichtingscentrum voor Bio-energie en Industriële Technieken - maintenance: Oprichten van een Maintenance Competence Center in Zuidwest-Nederland, Best in Class Human Capital Aanpak voor World Class Maintenance, World Class Maintenance Consortium, Auto Generation Wiring Diagrams, Maintenance Valuepark Naast bovengenoemde gehonoreerde projecten zijn nog een tweetal projecten in beoordeling. Voor de volgende subsidietender kunnen projecten nog worden ingediend tot 30 juni 2008. Kijk voor meer informatie op: www.piekenindedelta.nl of neem contact op met Piet Filius 0118-63 1421 of Paulus Woets 0118-63 1892.

Creatieve industrie in Zeeland Onlangs heeft Jeanette de Bruijn (studente aan de NHTV in Breda) een afstudeeronderzoek gedaan naar de creatieve industrie in Zeeland. Dit artikel presenteert de aanbevelingen van het afstudeeronderzoek. De aanbevelingen worden betrokken in de nieuwe beleidsplannen van de afdelingen Economie en Welzijn. In de creatieve industrie is de symbolische waarde van producten erg belangrijk en zijn de producten gericht op specifieke doelgroepen en individuen. Belangrijke elementen in deze sector zijn: betekenis, cultuur en ondernemerschap.

4

Binnen de creatieve industrie worden goederen en diensten met culturele of artistieke waarde geproduceerd en deze producten worden gebruikt om een levensstijl vorm te geven. De creatieve industrie bestaat uit drie domeinen: de Kunsten (zoals musea), de Creatief-zakelijke dienstverlening (architecten-, reclame,- en communicatiebureaus) en Media & Entertainment (bijvoorbeeld fotografie, omroeporganisaties en filmproductie).

lees verder op pagina 5

Nieuwsbrief over de economische ontwikkelingen in Zeeland, zomer 2008

column: Zeeland zonder onderwijs? … heerlijk! Geen luidruchtige studenten, geen stakende scholieren, niet meer staan in de bus, geen huisvestingsproblemen, geen inspecties, tientallen vergaderingen minder, miljoenen euro’s over op de provinciale begroting, geen slapeloze nachten meer. Goed, bovenstaande positieve kanten van een onderwijsloos Zeeland zijn natuurlijk sterk overtrokken, maar het geeft wel aan dat onderwijs een hoop geld en energie kost. Maar waarom willen wij dan toch allemaal zoveel bereiken op onderwijsgebied? Omdat een goed begin het halve werk is. De jeugd heeft de toekomst, en het onderwijs staat aan de wieg van die toekomst. Informatie opnemen, kennis vergaren, voorbereiden op een baan, snuffelen aan de maatschappij, contacten leggen, je leert het allemaal op school. De school heeft een spilfunctie in de maatschappij. Maar zonder overheid en ondernemers kan zij niet het onderste uit de kan halen. Dat kan alleen door samenwerken: door het delen van kennis en ideeen. En ja, als Provincie kunnen en willen wij daaraan een belangrijke bijdrage leveren.

Want dankzij goed onderwijs kwalificeren wij onze bevolking optimaal, houden wij de economie draaiende, de cultuur levendig, de bevolking jong en zien we een duurzame en innovatieve toekomst van Zeeland tegemoet. Daar zet het provinciebestuur zich graag voor in! Nieuwe verbindingen, kennis maken en ontmoeten, dat begint bij jezelf. Daarom betrekken wij onderwijsinstellingen, overheden, ondernemers, ouders én jongeren bij het ontwikkelen en uitvoeren van ons onderwijsbeleid. Laat u ook inspireren door het onderwijs, want Zeeland zonder onderwijs bestaat niet! G.R.J. van Heukelom Gedeputeerde Onderwijs

vervolg van pagina 4

Creatieve industrie in een regio draagt bij aan een prettige leefomgeving en trekt creatieve klasse naar zich toe. Ook trekt creatieve industrie andere bedrijvigheid aan, het maakt regio’s aantrekkelijk voor toeristen en het kan de werkgelegenheid in een regio vergroten. Zeeland telt meer dan 1100 bedrijven in de creatieve industrie en de afgelopen tien jaar is de werkgelegenheid in deze branche met 23% gegroeid. Op dit moment vindt samenwerking tussen economische sectoren en de creatieve industrie voornamelijk plaats op projectbasis. Wanneer de samenwerking voor beide partijen winstgevend kan zijn staan zowel de creatieve industrie als de andere economische sectoren open voor samenwerking. Een deel van de creatieve industrie in Zeeland heeft nog moeite met het tonen van zijn meerwaarde aan andere economische sectoren, omdat de medewerkers soms nog onvoldoende de taal van de ondernemer spreken.

Wat is het advies aan het provinciaal bestuur? De Bruijn: ‘Om meer culturele infrastructuur te creëren in Zeeland kan de Provincie Zeeland inzetten op het aantrekken van jonge kunstenaars, dat ook op lange termijn meer bedrijvigheid naar Zeeland toetrekt. Om het cultureel ondernemerschap te stimuleren, kan de Provincie Zeeland initiatieven stimuleren als het opzetten van een onderwijsinstelling voor de filmindustrie en het bieden van leer-/ervaringsplekken voor starters en studenten in een bedrijfsverzamelgebouw met ervaren ondernemers. Ook kan de Provincie de promotie van de creatieve industrie stimuleren zodat die meer kan samenwerken met andere economische sectoren.’ Voor meer informatie: Jos Strobbe 0118-63 1432, e-mail: [email protected].

Dit is een uitgave van Directie Infrastructuur en Vervoer

5

EcoNotaBene: Nieuwsbrief over de economische onwikkelingen in Zeeland

Stimulering Voordelta De minister van Verkeer & Waterstaat (V&W) en Havenbedrijf Rotterdam hebben gezamenlijk twaalf miljoen euro beschikbaar gesteld voor een stimulering van projecten die bijdragen aan de economie en de ecologie van de regio de Voordelta. De gelden zijn bestemd voor projecten in de sectoren visserij (drie miljoen, vanuit het Europees Visserij Fonds, per project 5.000 tot 1.000.000 euro) en recreatie en toerisme (negen miljoen, per project 10.000 tot 4.500.000 euro). De gelden voor toerisme zijn ondergebracht in de Tijdelijke verordening stimulering Voordelta. De investeringsperiode voor recreatie & toerisme bedraagt zes jaar, de eerste tenderperiode sluit in het najaar 2008. Aanvragen voor een bijdrage vanuit de stimuleringsgelden kunnen na openstellen van de regeling worden ingediend bij de Provincie Zeeland. De openstelling van de regeling wordt deze zomer verwacht. Informatie over de subsidieregio en de voorwaarden waaraan een aanvraag moet voldoen, is te vinden op de website van de Provincie Zeeland: www.zeeland.nl/stimuleringvoordelta. Op de website kunt u ook het laatste nieuws lezen over de regeling en meer informatie over staatssteunaspecten en het digitale subsidie aanvraagformulier vinden . Voor vragen kunt u een e-mail sturen naar [email protected].

COLOFON EcoNotaBene is de nieuwsbrief van de Provincie Zeeland over de ontwikkelingen in de Zeeuwse Economie. ‘Ruimte maken voor kansen’ is het motto waaronder de Provincie Zeeland inzet op versterking van de sectoren Landbouw, Visserij en Aquacultuur, Industrie en Havens, Recreatie en Toerisme, MKB en Woon-/zorgeconomie. Duurzaamheid, innovatie, scholing en promotie staan hierbij centraal. Redactie: Provincie Zeeland (afdeling Economie en afdeling Communicatie), PvH Mediaproducties Eindredactie: Provincie Zeeland, afdeling Communicatie Fotografie • Afdeling Economie • A. Kosic • Bedrijfs Belangen Vereniging Breskens PrePress Provincie Zeeland, Afdeling I&D Druk Verhage & Zn, Middelburg Oplage 700

6