GA S T L E S O N D E R N E M E R S C H A P
Handreiking voor ondernemers Ondernemerschap in de klas
Ondernemerschap in de klas Waarom als gastdocent voor de klas
het leuk en interessant om een gastles bij te wonen. Onder andere
Invullen van dit schema is meestal geen probleem. Wat ingewik-
Werkwijze
Er zijn allerlei redenen te noemen waarom praktijkmensen als u
omdat ze al min of meer geïnteresseerd zijn in het beginnen van een
kelder is, is de realisatie ervan. Bedenk goed welke onderwerpen
In dit gedeelte van het schema geeft u aan hoe u de verschillende
ervoor kiezen deelnemers in het beroepsonderwijs te vertellen over
eigen onderneming. Maar ook omdat het een welkome aanvulling is
u wilt behandelen en in welke (logische) volgorde u dit wilt gaan
onderdelen wilt gaan behandelen. U doet er slim aan om vooraf bij
hun bedrijf en het beroep van ondernemer.
op de ‘normale’ schoollessen. U kunt de deelnemers extra boeien
doen. Test ook of uw timing klopt, dus of u voldoende tijd hebt voor
de docent te informeren met welk niveau deelnemers u te maken
Het kan zijn dat u het gewoon leuk vindt om deelnemers voor te
door interactieve praktijkopdrachten in de les in te bouwen. Deze
bijvoorbeeld de inleiding (10 minuten) en de afsluiting (5 minuten).
heeft. Deelnemers van een lager niveau zijn vaak te enthousiasme-
lichten. Of u wilt jonge mensen graag enthousiast maken voor de
handreiking helpt u met het samenstellen van de gastles met behulp
branche en voor het ondernemerschap.
van opdrachten. Er zijn enkele concrete voorbeelden van opdrach-
Doel
beren, terwijl een hoger niveau deelnemers heel goed in staat zijn
In het beroepsonderwijs vindt u jonge en enthousiaste deelnemers
ten bijgevoegd.
Met de gastles wilt u de deelnemers een duidelijk beeld geven van
om zaken met u te bediscussiëren. Zij zullen ook sneller met vragen
uw beroep.
over de lesstof komen.
die worden opgeleid om straks de arbeidsmarkt op te kunnen en die
ren door hen dingen te laten zien en ze zelf zaken te laten uitpro-
• Inleiding:
Verder is het voor de deelnemers interessant als u iets vertelt over
mogelijk voor zichzelf willen beginnen.
bijvoorbeeld het in laten vullen van een kort vra-
de mogelijkheden binnen de branche en binnen uw bedrijf in het
Opzet
Duidelijker beroepsbeeld
bijzonder. Wellicht wilt u de deelnemers vertellen hoe uw eigen
Hier geeft u in kernwoorden weer wat u wilt gaan behandelen in
Het kan zijn dat u al ervaring heeft met het verzorgen van gastlessen.
loopbaan is verlopen.
de gastles.
mers of voer met hen een discussie. Brainstormen
Inleiding: inventariseer of de deelnemers bekend zijn met
over een bepaald onderwerp werkt ook heel goed.
Misschien is het voor het eerst dat u uw verhaal gaat houden voor een groep deelnemers. Hoe dan ook, u wilt terdege voorbereid zijn,
Draaiboek
zodat het verhaal goed overkomt. Door uw enthousiasme en door
Wij adviseren om een draaiboek te gebruiken ter voorbereiding op
wat de deelnemers gaan horen en zien, kunnen ze een goed beeld
uw gastles. Uw vakkennis blijft uiteraard uw belangrijkste troefkaart
krijgen van ‘het ondernemen’ in uw bedrijf. Zo wordt de keuze voor
voor de invulling van uw les.
een opleiding binnen het mbo bewuster en makkelijker gemaakt.
Een lesuur op school duurt normaal gesproken 50 minuten. Zo’n
genlijstje of een kleine quiz.
ondernemerschap en met uw vakgebied en welk
laat “zien, horen en beleven” dat u een ‘wereldbaan’ heeft.
hebben voor uw gastles op school. Geef ook aan of u daar zelf voor
leuke kanten?
wilt zorgen of dat u dit door de docent wilt laten regelen. Uiter-
Afsluiting: benadering dat die ‘wereldbaan’ ook voor de deel-
De gastles
Onderstaand schema maakt inzichtelijk waar, op welk moment, hoe
Over het algemeen vinden deelnemers in het beroepsonderwijs
en met welk doel u uw kennis kunt inzetten.
30 min.
Afsluiting:
5 min.
Uitwerking:
Werkwijze:
aard moet u in dat geval ruim van tevoren contact met de docent
nemers bereikbaar is.
opnemen.
Wat moet je er voor doen en wat moet je laten?
• Inleiding:
naambordjes, pennen, stiften, flip-over, laptop, DVD, beamer, scherm etc.
Schrijf in uw opzet de trefwoorden op die u in elk geval wilt behan-
Kern:
Hulpmiddelen
mooie kanten van het vak? En wat zijn de minder
• Afsluiting: 5 minuten
10 min.
sentatie.
men om te ondernemen?
• Kern: 30 minuten
activiteiten en welke beroepshouding daarbij horen.
Inleiding:
samenvatten door middel van een (klassikale) pre-
• Inleiding: 10 minuten
vinden wat het ondernemen precies inhoudt, welke diverse taken,
Lesstof:
de brainstormsessie door de deelnemers te laten
beeld de deelnemers hierbij hebben.
Kern:
u kunt er voor kiezen om de opdracht, de film of
Beschrijf hier welke hulpmiddelen of apparatuur u nodig denkt te
opdrachten kunt u de deelnemers tijdens de gastles laten onder-
Doel:
• Afsluiting:
toon een film, doe een rollenspel met de deelne-
Wat is er zo leuk aan ‘ondernemer’ zijn? Wat zijn de
dan vaak:
Tijd:
Vertel iets over uw bedrijf. Hoe bent u er toe geko-
lesuur geeft zo’n 45 minuten werktijd. Een handige tijdsindeling is Aan de hand van diverse praktijkvoorbeelden en interactieve
Onderwerp:
• Kern:
Hulpmiddelen:
• Kern:
etc.
delen, eventueel voorzien van een korte toelichting. • Inleiding:
zijn het deelnemers die de opleiding Ondernemen
laptop/pc, DVD-speler, beamer, geluid laten testen,
• Afsluiting:
wellicht wilt u de deelnemers een brochure van
volgen of juist een beroepsopleiding en daarnaast
uw bedrijf geven. Een klein presentje doet het ook
de CE Ondernemerschap gaan volgen?
altijd goed.
Vraagt u bijvoorbeeld aan de deelnemers of zij de • Kern:
• Afsluiting:
inhoud van een ondernemingsplan kennen.
Deze handreiking is een hulpmiddel om tijdens de gastles goed
vertelt u hier iets over de manier waarop u binnen
beslagen ten ijs te komen. Uiteraard kunt u uw eigen invulling geven
uw bedrijf omgaat met de begrippen samenwer-
aan de gastles. Deze handreiking is dan ook slechts bedoeld als
king, opdrachtverwerving, marktverkenning.
voorbeeld. Alle informatie die u in deze handreiking vindt, mag u
hier kunt u een voorbeeld van uw bedrijf laten zien.
gebruiken en combineren met uw eigen methodieken. Op de volgende bladzijden is een draaiboek opgenomen, welke u kunt gebruiken als voorbeeld voor het opzetten van uw gastles. Wij wensen u veel plezier en succes met uw gastles toe en hopen van harte dat u met overtuiging een ambassadeur van het ondernemerschap kunt en wilt zijn.
Gastles Ondernemerschap
Handreiking voor ondernemers
Voorbeeld van een draaiboek t.b.v. een gastles Tijd:
Opzet:
Werkwijze:
Hulpmiddelen:
Plenair: U vertelt de klas iets over het programma van de gastles, over uzelf, uw bedrijf en over het ondernemen.
• Flip-over • Stiften • Schrijfmateriaal • Laptop/beamer
Inleiding: 5 minuten 5”
Starten: • Welkom heten • Voorstellen gastdocent • Uw bedrijf • De branche
10”
10”
10”
Opwarmer: Maak vooraf enkele vragen met 3 antwoord-mogelijkheden over diverse wetenswaardigheden van uw bedrijf, producten, branche of dergelijke.
Voorbereidingsopdracht Opdracht beroepshouding
Uw vak is het leukste vak dat er is: De deelnemers krijgen informatie over uw vak en uw bedrijf.
Beroepshouding: Bij dit onderwerp gaat u met de deelnemers op zoek naar de juiste beroepshouding die hoort bij een ondernemer.
Hieronder zijn een aantal (algemene) tips opgenomen voor de aanpak van een gastles op school. Natuurlijk bepaalt u zelf of u het een en ander naar eigen inzicht aanpast. Voorbereiding deelnemers en met welke leeftijdsgroep u bij de gastles te maken
Plenair of in subgroepjes: U stelt de deelnemers een aantal vragen. U kunt de klas verdelen in kleine groepjes, waardoor u hen laat overleggen met elkaar, of u stelt de vragen individueel en laat de antwoorden door enkele deelnemers toelichten.
• Lijst met vragen • Lijst met antwoorden • Vragen op een dia (PowerPoint?) • Materiaal ter inleiding op de vragen?
Plenair: Als u de gastles hebt laten voorbereiden middels een voorbereidingsopdracht, dan koppelt u deze opdracht hier terug. Wat hebben de deelnemers op papier gezet? Welke antwoorden hebben zij gegeven op de vragen? Tijdens de kern van de gastles kunt u de opdracht over beroepshouding laten uitvoeren.
• De voorbereidings-opdracht met de juiste antwoorden. • Flip over en stiften.
Plenair: Hier gaat u iets vertellen over uw vak, zoals: • De grootte van uw bedrijf • Aantal medewerkers binnen uw bedrijf • De verschillende klanten-groepen • De doorgroeimogelijkheden in uw bedrijf • Wat er voor nodig is om een succesvolle ondernemer te zijn. • Wat u zelf nog kunt bedenken.
• Foldermateriaal (eigen bedrijf of de branche) • Dia’s (powerpoint) • PC/laptop met beamer • Flip-over • Stiften
Subgroepjes: Vraag de deelnemers naar wat zij verstaan onder de juiste beroepshouding. Dit noteren zij op een flip-overvel. In de nabespreking loopt u de ‘flaps’ na en geeft u uw feedback hierop.
• Flip-over • Stiften • Plakband om de flaps’ mee op te hangen bij de nabespreking.
Plenair: Vraag de deelnemers of zij nog onbeantwoorde vragen hebben. Geef een samenvatting van de gastles. Ook kunt u (enkele) deelnemers vragen wat zij van uw gastles hebben gevonden en een evaluatieformulier laten invullen.
• Evaluatieformulier • Klein presentje
Kern van de gastles • Deel de les overzichtelijk in met behulp van eerder genoemd draaiboek. • Houd de tijd in de gaten.
• Het is handig om van tevoren vast te stellen met welk niveau
Kern: 30 à 40 minuten 10”
Enkele tips voor een geslaagde gastles
krijgt. Hierop kunt u uw werkwijze en inhoud aanpassen. • Maak afspraken over de tijdsduur van de gastles. • Vraag in uw contact met de school waar u exact moet zijn (in welk lokaal). ROC’s hebben vaak meerdere locaties. • Check van tevoren waar u uw auto kwijt kunt. De meeste ROC’s hebben een eigen parkeerplaats.
• Maak afspraken over pauzes of toiletbezoeken tijdens de gastles. Indien u 2 lesuren verzorgt, kunt u na 1 lesuur een korte pauze inlassen. • Zorg voor voldoende afwisseling in de les: elke deelnemer leert anders (luisteren, zien, doen). • Zorg ervoor dat iedereen u goed kan zien tijdens de les. • Ga na of er vragen zijn aan het einde van de les. • Geef aan het eind van de gastles (tijdens de afsluiting) een korte samenvatting.
• Geef aan of u een laptop/beamer/DVD-speler nodig heeft, al dan
• Deel uw eventueel meegenomen materiaal uit aan het einde van
niet met geluid en vraag het ROC deze voor u te reserveren en
de gastles. Dit voorkomt dat de deelnemers afgeleid worden en
klaar te zetten in het lokaal.
in het materiaal gaan zitten bladeren.
• Als u gearriveerd bent, check dan (samen met de docent) of alle faciliteiten aanwezig zijn en naar behoren werken.
Afsluiting • Benadruk aan het einde van de gastles nogmaals de positieve
Start van de gastles • Geef de deelnemers de gelegenheid om hun plaats te zoeken in
kanten van het ondernemen alsook de realistische kanten. • Evalueer de les met behulp van een evaluatieformulier.
de klas en wacht met starten tot iedereen zit. • Vraag dan om stilte; u wilt immers rustig kunnen starten. • Praat niet te hard of te snel. Dit maakt de deelnemers onrustig en dat veroorzaakt ‘ruis’. • Geef in het begin aan wanneer er vragen gesteld kunnen worden: tussendoor (de deelnemer steekt dan eerst een vinger op) of aan het einde van de les. • Probeer in uw communicatie zoveel mogelijk aansluiting te zoeken bij uw publiek: vermijd moeilijke woorden en vakjargon.
Afsluiting: 5 minuten 5”
Afsluiting: Afronding van de gastles door de deelnemers te vragen of zij nog vragen hebben voor u. Evalueer de gastles.
Gastles Ondernemerschap
Handreiking voor ondernemers
Voorbeeld voorbereidings-
Opdracht in de klas -
Gastles Ondernemerschap -
opdracht – Informatie over
Beroepshouding
evaluatieformulier voor deelnemers
het bedrijf Binnenkort krijg je een gastles van een gastdocent. Deze gastdocent is ondernemer. Ter voorbereiding op de gastles ga je de volgende opdracht uitvoeren.
Beroepshouding is een containerbegrip. In elk bedrijf worden andere houdingen en gedragingen van medewerkers gevraagd. Maar er zijn zeker enkele gedragingen die typerend zijn voor een ondernemer of een ondernemend persoon.
Bezoek de website van het bedrijf. Geef antwoord op de volgende
• Vraag aan de deelnemers wat zij verstaan onder een juiste
vragen.
beroepshouding. U schrijft datgene wat u hoort op een flip-over
• Is het bedrijf zelfstandig, onderdeel van een keten of is het een
en bespreekt het daarna met de klas.
zzp-er?
1. Wat vond je van de gastles in het algemeen? zwak
noemen en laat hen beargumenteren waarom zij deze keuze
• Uitstraling
hebben gemaakt: wat zijn de kenmerken.
• Gebruiksvriendelijkheid
voldoende
goed
uitstekend
meer wel dan niet
ja
2. Voldeed de gastles aan jouw verwachtingen?
• Vraag aan de deelnemers een voorbeeldondernemer (icoon) te
• Wat vond je van de website op het gebied van:
onvoldoende
nee
meer niet dan wel
weet ik niet
• Eventueel verdeelt u de groep in kleinere subgroepjes. U laat de
• Welke producten of dienstverlening biedt het bedrijf aan?
groepen dan ‘brainstormen’ over dit onderwerp. Als de groepen
• Op welke klant(en) richt het bedrijf zich?
een aantal zaken hebben gevonden, presenteren zij dit voor de
• Hoe lang bestaat het bedrijf?
klas en geven een toelichting. U kunt aanvullen en vertellen wat
3. Heb je wat van de gastles geleerd? En zo ja, wat dan?
Ja, het volgende heb ik geleerd:
in uw bedrijf met name van belang is op dit gebied. Schrijf je antwoorden op en neem deze mee naar de gastles. Heel veel succes gewenst en graag tot ziens op school!
Onderstaande tekening kunt u op een flip-over overnemen en er uw toelichting op geven. Deze tekening verheldert precies waaraan een competente ondernemer moet kunnen voldoen.
JE JUISTE MIX:
Kennis en inzicht
Vaardigheden
DENKEN
DOEN
4. Wat vond je van de verschillende aspecten van de gastdocent?
Houding:
Duidelijkheid:
Aansluiting met de klas:
WILLEN
ZIJN
Motivatie
Houding en persoonskenmerken
Ruimte om vragen te stellen:
Afwisseling in het programma:
Hartelijk dank voor je medewerking.
Gastles Ondernemerschap
Handreiking voor ondernemers
www.ce-ondernemerschap.nl
05 / 2011 / 250
