Sturing en informatiegebruik in het sociaal domein Bijeenkomst voor managers sociaal domein en informatiemanagers Verslag bijeenkomst 6 mei 2016
Waarom zijn we bij elkaar? Gemeenten en partners zijn al even onderweg met het vormgeven van de transformatie in het sociaal domein. Er zijn grote ambities geformuleerd voor die transformatie. We willen dat er anders gewerkt gaat worden in het sociaal domein. Datagebruik kan hierbij inzicht bieden. Managers sociaal domein en informatiemanagers staan voor de opgave om sturing te geven aan de transformatie in het sociaal domein. Ambitie Maximaal maatschappelijk effect tegen minimale kosten Opgave Beheersen en verantwoorden
Ontwikkelen en sturen
Van verantwoording over beleid en strikte uitvoeringsregels naar sturing op ontwikkeling en maatwerk in dagelijkse uitvoering De centrale vraag tijdens de bijeenkomst: hoe kan je sturen op het sociaal domein? En hoe kan je data gebruiken om noodzakelijke inzichten te realiseren?
“Sturen op de transformatie in het sociaal domein is leren en ontwikkelen”
Selectie van uitdagingen en dilemma’s “Hoe blijven we constant het goede gesprek voeren zowel binnen de gemeente als met andere partijen. Hoe blijven we op de hoogte van wat er in de praktijk gebeurt?”
Informatie - manager
“De datakwaliteit is nog niet optimaal en met de gegevens die we hebben kunnen we maar beperkt sturen. Hoe kun je als er niet voldoende data is toch goed sturen?”
“Hoe kunnen we ervoor zorgen dat met behulp van data we de professional beter kunnen laten werken? Datagebruik vraagt om een andere manier van werken en is daarmee ook een cultuurvraagstuk.”
Informatie - manager
Manager sociaal domein
Manager sociaal domein
“Hoe zorgen we ervoor dat we blijven uitproberen en ontwikkelen? We moeten constant alert blijven op nieuwe manieren op datamogelijkheden en deze ook toepassen in de gemeente.”
Wat kun je overlaten aan de markt en wat moet de gemeente regelen? Zijn we als gemeente in staat om te sturen? Eerst moeten we een beter beeld hebben van hoe het gaat in de praktijk, voordat we kunnen sturen en loslaten.
Manager sociaal domein
Levers of Control (Robert Simons) We willen ondernemende professionals in het sociaal domein. Stuur dan op meerdere manieren, in samenhang. Belief system – Bijdrage leveren Wat is belangrijk in het sociaal domein? Het aanmoedigen van professionals om nieuwe kansen te zoeken door ze te inspireren en de missie duidelijk te maken.
Diagnostic control system – Resultaten bereiken Wat gebeurt er in ons domein? De constante monitoring van (tegenstrijdige) doelstellingen met behulp van data.
Transformatie Sociaal Domein
Data cruciaal
Boundary system – Goede dingen doen
Interactive control system - Vernieuwen
Wat zijn de grenzen en spelregels? Duidelijk maken aan professionals wat wel en niet kan en daarbinnen zijn ze vrij om te handelen.
Wat zijn de kansen en bedreigingen? Deze kun je ontdekken door middel van gesprekken, waarin data inzichten de basis zijn.
Welke uitdagingen zien wij? De gemeente Utrecht heeft verteld hoe zij sturen in het sociaal domein en hoe ze daar data bij gebruiken. Een inspirerend model. Maar elke gemeente heeft op een eigen wijze het sociaal domein ingericht, met een eigen manier van contracteren en verantwoorden. De manier van sturen moet daarbij passen. Daarmee is voor iedere gemeente de uitdaging net anders. Hieronder de uitdagingen die wij grofweg uit de bijeenkomst halen:
1
Sturen versus verantwoorden Het vormgeven van de transformatie in het sociaal domein vraagt ontwikkelen en leren met je partners. Dit vraagt om gesprekken te organiseren met je partners om data te duiden, hiervan te leren en bij te sturen. Dat vraagt om andere data en een ander gesprek dan de klassieke verantwoording. Nu willen we iets weten over de maatschappelijk opgave en het maatschappelijk effect. Informatie over het aantal uren en ‘producten’ dat is ingezet is niet relevant. Het gaat immers om de vraag: is het beoogde resultaat behaald?
2
Kort cyclisch leren kan alleen door gestelde kaders Kort cyclisch bijsturen kan doordat je met je stelsel en contracten kaders hebt gesteld. Binnen die kaders kan je bijstellen en samen ontwikkelen. Dat zijn niet alleen financiële kaders en volumeafspraken, maar ook leidende principes voor de dienstverlening in het sociaal domein.
Welke uitdagingen zien wij? (2)
3
Perfecte data versus doen met de data die je hebt ‘Meten is weten’. Op dit moment hebben veel gemeenten uitgebreide dashboards en zijn er al veel data beschikbaar. Tegelijkertijd zijn de data op veel plekken nog onvolledig of van mindere kwaliteit, een veel genoemde reden om de informatie niet te gebruiken. In plaats van datasets verder te perfectioneren, ga je op zoek naar welke informatie professionals echt helpt om hun werk beter te doen. Visualisatie en presentatie is hierbij belangrijk.
4
Wendbare data versus systematisch meten Er zijn volop data beschikbaar die inzicht bieden in de opgave van het hier en nu. Inzicht in de verandering van zulke data per wijk of buurt helpen ook om je koers kort cyclisch bij te stellen. Wat de relevante data zijn kan verschillen per wijk en verandert in de tijd. Maar als gemeente wil je ook inzicht in het behalen van resultaten op de lange termijn. Hiervoor moet je bepaalde indicatoren langere tijd vastleggen om de ontwikkeling te meten. Het dilemma hierbij is dat je op korte termijn wilt blijven (bij)sturen, maar daardoor achteraf moeilijk vast kunt stellen welke interventies welke effecten hebben gehad op de lange termijn ontwikkeling.
Samen aan de slag We kijken terug op een leuke en verkennende bijeenkomst! Dit was de eerste bijeenkomst over sturing en datagebruik in het sociaal domein. Iedereen is nog aan het ontdekken, de één wat meer dan de ander, de één wat verder dan de ander. We hebben allerlei onderwerpen geraakt: de inrichting van het stelsel, verschillende soorten sturing, de contracten met aanbieders, de verantwoording, et cetera.
Elkaar blijven inspireren Wij nemen het initiatief om in september weer een bijeenkomst te organiseren. Het thema staat nog open. Wel weten we dat we dan specifieker in willen gaan op een vraagstuk zodat iedereen ook echt een vertaling kan maken richting de eigen gemeente. Wij geloven dat door ervaringen te blijven delen en elkaar te inspireren we gezamenlijk werken aan een betere sturing in het sociaal domein! Wij faciliteren dit graag!
Contactgegevens Maurits Depla
[email protected] I 06-13947253
Ottelien Holla
[email protected] I 06-12107624
Wouter van der Bij
[email protected] I 06-30898192
