HOGER ONDERWIJS
STUDIEGIDS SENIORENCONSULENTENVORMING HOGERE LEERGANGEN VOOR FISCALE EN SOCIALE WETENSCHAPPEN CVO
Academiejaar 2011-2012 www.fhs.be
[2]
INHOUDSTAFEL Inleiding
pg 03
Waarom Seniorenconsulentenvorming studeren?
pg 04
Waarom studeren aan de Hogere Leergangen voor Fiscale en Sociale Wetenschappen?
pg 05
Seniorenconsulentenvorming, iets voor u?
pg 06
Overzicht van het leerplan
pg 08
Omschrijving van de modules Gerontologie
pg 09
Psychosociale hulpverlening
pg 10
Vormingswerk en agogische vaardigheden
pg 11
Inclusief ouderenbeleid
pg 12
Praktische inlichtingen
pg 13
Kostprijs van de opleiding
pg 14
Professoren en lectoren
pg 16
Uw tewerkstelling: seniorenconsulent of ouderenbeleidscoördinator?
pg 18
Een getuigenis
pg 19
Ligging en contactgegevens
pg 20
Inleiding De opleiding Seniorenconsulentenvorming werd in 1989 in Vlaanderen opgestart door het Hoger Instituut voor Gezinswetenschappen. De opleiding werd vanaf 2000 erkend en gesubsidieerd door het Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap, Departement Onderwijs. Sinds 2000 volgden honderden volwassenen de opleiding Seniorenconsulentenvorming. Van bij het begin stond de opleiding borg voor een hoge onderwijskwaliteit dankzij excellente lesgevers en de modulaire opbouw.
Het uitgangspunt van de opleiding is de waardering en erkenning van de competenties van ouderen. Onze aandacht gaat uit naar de manier waarop de ouder wordende mens, gebruikmakend van al zijn mogelijkheden, antwoordt op de uitdagingen waarvoor hij zich gesteld ziet. We willen voorkomen dat over ouderen enkel wordt gesproken in functie van hun ouderdom, hun leeftijd of hun gebreken. We willen daarom hun bijdrage aan gezin, familie en de samenleving voor het voetlicht brengen.
In 2008 werd de opleiding Gezinswetenschappen overgedragen aan de vzw HUB-EHSAL. Sinds 2009 werd ook de opleiding Seniorenconsulentenvorming ondergebracht in de vzw HUB-EHSAL, meer precies in de Hogere Leergangen voor Fiscale en Sociale Wetenschappen cvo.
De opleiding wil daarom voldoen aan de volgende kenmerken: • de studie over ouderen wordt onderwezen op hoog niveau; • de opleiding is praktijkgericht, met een stevige theoretische onderbouw; • de opleiding wordt verzorgd door academici en andere experten uit het werkveld.
De opleiding Seniorenconsulentenvorming wil een antwoord geven op de nood aan kennis over ouderen. Ze wil ook mensen van diverse leeftijden de kans geven om bij te leren over het belang en het functioneren van ouderen in de hedendaagse samenleving.
Wij danken u alvast voor de belangstelling die u toont voor onze hogeronderwijsinstelling. We hopen u binnenkort te mogen verwelkomen als één van onze studenten. Luc Maes Voorzitter
Herman De Cnijf Directeur
Els Messelis Coördinator
[3]
Waarom Seniorenconsulentenvorming studeren? [4]
• De levensverwachting van vrouwen en mannen
De opleiding Seniorenconsulentenvorming is een 'millefeuille' eersteklas
stijgt. Er zijn steeds meer ouderen. De kennis over het verouderen en de studie over ouderen in familie en samenleving wordt dan ook steeds belangrijker. De opleiding Seniorenconsulentenvorming speelt daarop in door een actuele, kwalitatieve, praktijken toekomstgerichte opleiding aan te bieden. • De opleiding stelt de cursist in staat om zijn zelfkennis te verhogen en om de ouder wordende omgeving beter te leren kennen. • Er is nood aan seniorenconsulenten die de brug
“De informatie over de opleiding Seniorenconsulentenvorming rolde mijn leven binnen op een scharniermoment. Bij het afronden van mijn beroepsloopbaan was ik op zoek naar een nieuwe zinvolle wending. Eén van de richtinggevende krachtlijnen in dat proces was mijn interesse voor het ouder worden en het ouder zijn. Ik heb een gezonde nieuwsgierigheid naar alles wat met 'levensloop' van mensen en maatschappelijke evolutie te maken heeft. De opleiding SCV was mij op het lijf geschreven. Hét pluspunt voor mij is de gelaagdheid van de hele opleiding zowel naar modules, lesinhouden als docenten. Dat dit alles gebeurt in een gezonde groepssfeer en in een aangenaam kader, maakt het geheel nog boeiender en rijker. Het modulaire systeem van de opleiding benadert de senior en de vergrijzing telkens vanuit een bepaalde invalshoek. Men kijkt onder andere naar het eigen ouder worden, naar de zorg voor ouderen, naar vergrijzing als een maatschappelijk gegeven, naar de betekenis van ouderen voor een samenleving…
kunnen slaan tussen ouderen en organisaties die instaan voor het ouderen(zorg)beleid. • De opleiding speelt in op de vergrijzing van de bevolking en op de toenemende professionalisering binnen de ouderenzorg en het ouderenbeleid.
De opleiding is één van de sturende krachten die mijn leven nu vorm geeft. Ik werk mij als vrijwilliger-seniorenconsulente meer en meer in binnen het lokaal 'ouderen-netwerk'. Door de opdrachten en taken die we kregen binnen de modules heb ik contacten gelegd met mensen van het lokaal dienstencentrum, van het OCMW en van de plaatselijke politiek. Zo gids ik leerwandelingen, werk ik mee aan een vorming 'seniorenraadgever' en ben ik betrokken bij het grootschalig behoefteonderzoek bij ouderen. Ik zet mijn voelsprieten op voor wat er beweegt op het brede vlak van vergrijzing. De opleiding SCV is voor mij een inspiratiebron met een duurzame werking. Het is als een kompas, waarbij ik, voortdurend zoekend, mijn eigen weg uitstippel. Kortom: de opleiding SCV is voor mij een ‘millefeuille’ eersteklas!” Marleen De Bels is verbonden aan de opleiding als studiecoach
Waarom studeren aan de Hogere Leergangen voor Fiscale en Sociale Wetenschappen? • Het programma van de Hogere Leergangen voor Fiscale en Sociale Wetenschappen (HLFSW) stelt u in staat om het beroep van seniorenconsulent uit te oefenen: een beroep met toekomst.
en andere experten op het vlak van ouderen(zorg)beleid. • De docenten waarborgen een kwalitatief hoogstaande opleiding die een combinatie is van theo-
• De opleiding wordt opgebouwd vanuit een plura-
retische kennis en de praktische toepassing ervan.
listische en interdisciplinaire benadering. De inter-
• De opleiding aan HLFSW heeft betrekking op alle
generationele rijkdom en ouderen in gezinnen en
invalshoeken van ouderen: inzichten vanuit de
familienetwerken staan centraal.
psychogerontologie, de sociale gerontologie,
• In de opleiding beklemtonen we de rechten en plichten van senioren op economisch, sociaal en
groepswerk met ouderen, ouderenbeleid, communicatie met ouderen komen aan bod.
cultureel gebied. We besteden prioritair aandacht
• De spreiding van de opleiding (over minimaal 2 en
aan de persoon in de gezinscontext en in de maat-
maximaal 4 jaar, met 1 dag les per week) geeft de cur-
schappij. De klemtoon ligt op het ondersteunen
sist voldoende ruimte om de leerstof te verwerken.
van formele en informele vormen van integratie
• Het schriftelijk studiemateriaal dat aan HLFSW
van ouderen, zowel van diegenen die hulp vragen
wordt gebruikt is een mix van handboeken, syllabi
als van ouderen die belangrijke actieve bijdragen leveren aan de samenleving.
“Dankzij de opleiding seniorenconsulentenvorming heb ik een ruim inzicht gekregen: vakken zoals psychogerontologie (zingeving, tijdsbesteding), communicatie met ouderen, agogische vaardigheden hebben ertoe geleid dat ik nu meer voeling heb met ouderen. Ook op beleidsniveau zijn er nog veel hiaten. Graag wil ik me voor die doelgroep blijven inzetten omdat de opleiding me duidelijk maakte waar de knelpunten en de noden zijn. Het waren vaak de praktijkervaringen die de weg naar de theorie veel toegankelijker maakten. De interviews, de gesprekken, de vormingen hebben me veel inzicht gegeven in de materie senioren. We kregen veel opdrachten en in combinatie met de vele andere taken was het niet altijd evident om alles te klaren. Volhouden is dus de boodschap! Mijn tips voor toekomstige studenten? Seniorenconsulentenvorming is een boeiende opleiding met zeer bekwame docenten en met toekomstperspectieven. Want er zullen in de toekomst nog veel seniorenconsulenten nodig zijn.“
en actuele artikels. • Als afgestudeerde van HLFSW beschikt u niet
• De opleiding beoogt een flexibele vertaling van
alleen over een grote theoretische kennis maar ook
ondersteuningsprincipes in uiteenlopende situaties.
over een ruime praktische deskundigheid in het
• De cursussen worden gedoceerd door academici
Boeiende vakken en bekwame docenten
werken met ouderen.
Katrin Vandoren, cursiste Seniorenconsulentenvorming
Seniorenconsulentenvorming, iets voor u? [6]
Doelgroep • Jongeren en ouderen die willen werken met ouderen, in dienstencentra, woonzorgcentra, thuiszorg, gemeenten, OCMW’s, vormingscentra;
Profiel van de SCV-student in het academiejaar 2010-2011
Vooropleiding Module A
Module B
Assessment
16%
7%
5%
Secundair onderwijs-Hoger Beroepsonderwijs
48%
45%
39%
Bachelor-Master
36%
48%
56%
Module A
Module B
Module C
Vrouw
96%
97%
89%
Man
4%
3%
11%
• 50-plussers die een beter inzicht willen krijgen in hun eigen
Geslacht
verouderingsproces en dat van hun familieleden; • Leden van ouderenverenigingen en (ouderen)adviesraden die hun kennis over begeleiding van ouderen en ouderenbeleid willen
Leeftijd
actualiseren; • Geëngageerde personen die zich als vrijwilliger willen inzetten voor ouderen;
Module C
Module A
Module B
Module C
< 40 jaar
16%
13%
11%
40-50 jaar
52%
48%
37%
> 50 jaar
32%
39%
52%
• Professionals die hun deskundigheid in het werken met ouderen
Toestand op de arbeidsmarkt Module A
Module B
Module C
Werkend
64%
68%
76%
Werkzoekend
20%
16%
13%
Gepensioneerd
8%
10%
9%
Andere
8%
6%
2%
verder willen ontwikkelen.
Toelatingsvoorwaarden
Diploma
Het decreet betreffende het volwassenenonderwijs
• 4° een certificaat van een opleiding van het secun-
Indien de cursist slaagt voor de vier modules van de
van 15 juni 2007, gepubliceerd in het Belgisch
dair volwassenenonderwijs van minimum 900
opleiding, behaalt hij het door de Vlaamse
Staatsblad op 31.08.2007, stelt het volgende: “Art.
lestijden;
Gemeenschap erkende diploma van Gegradueerde in
34. § 1. Om als cursist toegelaten te worden tot een opleiding van het hoger beroepsonderwijs, moet de
• 5° een diploma van het hoger onderwijs voor soci-
de Seniorenconsulentenvorming.
ale promotie;
cursist voldaan hebben aan de deeltijdse leerplicht.”
• 6° een diploma van het hoger beroepsonderwijs;
Bijscholingsmodules
Daarenboven moet de cursist beschikken over een
• 7° een diploma van het hoger onderwijs van het
Wie niet alle modules wenst te volgen, maar toch
van de volgende studiebewijzen: • 1° een studiegetuigschrift van het tweede leerjaar
geïnteresseerd is in een gedeelte van de opleiding
korte type met volledig leerplan; • 8° een diploma van bachelor of master.
kan inschrijven voor één welbepaalde module of submodule. De bijscholing brengt de geïnteresseerde in
van de derde graad van het secundair onderwijs; • 2° een diploma van het secundair onderwijs;
Er wordt rekening gehouden met Elders Verworven
dat geval op de hoogte van de nieuwste tendensen in
• 3° een certificaat van een opleiding van het secun-
Competenties
Verworven
het gekozen aspect van ouderenbeleid en ouderen-
dair onderwijs voor sociale promotie van minimum
Kwalificaties (EVK). Daarvoor kan een assessment
zorg. Iedere bijscholing levert een wettelijk erkend
900 lestijden;
georganiseerd worden, waarbij de cursist een verhan-
certificaat van de bijscholing op.
(EVC)
en
Elders
deling schrijft en een mondeling gesprek voert.
[7]
Overzicht van het leerplan [8]
De opleiding is modulair opgebouwd en bestaat uit vier modules. Module A: Gerontologie
200 u
A1 Algemene gerontopsychologie en demografie
80 u
A2 Veranderingen in relaties
40 u
A3 Geriatrie m.i.v. veranderingen in lichamelijkheid
40 u
A4 Psychogeriatrie Module B: Psychosociale hulpverlening*
40 u 200 u
B1 Communicatie
40 u
B2 Stervensbegeleiding
40 u
B3 Psychosociale aspecten van thuis- en mantelzorg
40 u
B4 Practicum Module C: Vormingswerk en agogische vaardigheden*
80 u 260 u
C1 Tijdsbesteding, netwerkvorming & maatschappelijke participatie
60 u
C2 Beleidsparticipatie en economische participatie
40 u
C3 Agogische vaardigheden
40 u
C4 Animatie
40 u
C5 Practicum Module D: Inclusief ouderenbeleid*
* Toegang tot module B, C en D: mits basisinzicht in de gerontologie. Om dat basisinzicht te verwerven, is het volgen van module A verplicht.
Aantal uren
80 u 260 u
D1 Sociale zekerheid & juridische aspecten
40 u
D2 Algemeen ouderenbeleid
40 u
D3 Huisvesting zorgvoorzieningen specifiek behoeftegericht ouderenbeleid
60 u
D4 Practicum
120 u
Totaal aantal uren
920 u
Omschrijving van de modules
Module A: gerontologie
Gerontologie is de basismodule. Het accent ligt op
A1: Algemene gerontopsychologie en demografie
ouderen in de samenleving en de psychosociale
• • • • • • •
inzichten van het ouder worden. Er worden theoretische kaders over ouder worden aangereikt die als kapstok kunnen dienen voor de hele opleiding. De diversiteit binnen de ouderengroep en de gevolgen van het ouder worden, worden vanuit de
De situatie van de ouderen in onze samenleving: demografie - door prof. dr. Patrick Deboosere Ouderen uit de migratie:situatie en leefwereld - door Piet Janssen Psychogerontologie - door prof. em. Alfons Marcoen Maatschappelijke positie van ouderen - door Els Messelis Beeldvorming van ouderen in de media - door prof. em. Magda Michielsens Psychogerontologie: zingeving, tijdsbeleving en zelfbeleving - door dr. Nancy Van Ranst Integratieopdracht psychogerontologie - door Els Messelis
psychologie, de sociologie, de gerontologie en de
A2: Veranderingen in relaties
medische wetenschappen toegelicht. De compe-
• De oudere binnen zijn/haar familie: een exploratie van het intergenerationeel relatienetwerk - door dr. Sara Mahieu • Partnerrelatie en intieme seksualiteit bij ouderen - door Fons Verhoelst
tenties en de mogelijkheden van ouderen worden in de verf gezet. Relaties van ouderen binnen
A3: Geriatrie m.i.v. veranderingen in lichamelijkheid
familienetwerken en de inter- en intrageneratio-
• Veranderingen in het lichaam bij ouderen. Ziekteverschijnselen en omgang hiermee op de hoogste leeftijden - door prof. dr. Jean-Pierre Baeyens • Menselijk handelen bij ouderen: een holistische, ergotherapeutische visie - door Jordy Boey
nele solidariteit in de huidige samenleving worden besproken. De weerslag van de demografische veranderingen op het gezin komen eveneens
A4: Psychogeriatrie
in ruime mate aan bod.
• Ouderen psychiatrie: enkele topics - door dr. Ann Haekens • Klinische ouderenpsychologie - door Luc Van de Ven
Deze module focust vooral op kennisoverdracht. Weten is de doelstelling. Afgeleid daarvan wordt een verhoogd inzicht en een genuanceerde en kritische visie op ouderen verwacht.
[9]
Module B: Psychosociale hulpverlening [10]
De communicatie met ouderen, de zingeving en de
B1: Communicatie
levensvragen bij ouderen staan centraal in deze
• Het gesprek met de oudere mens - door Herman Dierickx • Omgaan met culturele diversiteit in de ouderenzorg en -dienstverlening - door Liesbet Tilsley • Communicatie en zingeving bij ouderen - door dr. Nancy Van Ranst • Reminiscentiewerk bij ouderen - door Joke Willaert
module. Veel aandacht gaat naar het opzetten van een kwalitatieve communicatie, het tegengaan van geweld binnen de familiale context, de optimalisatie van zingeving in het leven, levensvragen bij ouderen en rouwbegeleiding. De rol die gezinnen spelen in de zorg voor en de steun aan oude-
B2: Stervensbegeleiding • Recht op een waardig levenseinde en humor in de palliatieve hulpverlening - door prof. dr. Wim Distelmans • Omgaan met eindigheid en rouwbegeleiding - door prof. dr. Manu Keirse • Ethische beslissingen omtrent het levenseinde en euthanasie - door prof. dr. Johan Stuy
ren is cruciaal binnen deze module.
B3: Psychologische aspecten van thuis- en mantelzorg Deze module beoogt kennisoverdracht en de praktijk. Aan de hand van oefeningen wordt bekeken hoe methodische richtlijnen in de communicatie met ouderen het best gehanteerd worden. De
• • • • •
Van thuiszorgdecreet naar woonzorgdecreet ouderen - door Lieve Belmans Goede afspraken maken goede vrienden: financiële afspraken in de thuiszorg - door Lieve Belmans Ouderenmis(be)handeling: doorbreek het taboe - door Ans Geers en Els Messelis Familiebegeleiding in thuiszorg en residentiële zorg - door Arlette Van Assel Informele zorg van ouderen in Vlaanderen - door dr. Lieve Vanderleyden
visie op de ouder wordende mens bepaalt sterk de
B4: Practicum
wijze van omgaan met ouderen.
door dr. Nancy van Ranst
Module C: Vormingswerk en agogische vaardigheden Zinvolle tijdsbesteding, sociale netwerken, maat-
C1: Tijdsbesteding, netwerkvorming en maatschappelijke participatie
schappelijke participatie en levenslang leren van
• (Ontbreken van) sociale netwerken van ouderen: kwetsbaarheid - door drs. Nico Dewitte • (Problemen bij) netwerkvorming en sociale cohesie bij ouderen: vereenzaming - door Els Messelis • Het sociaal-cultureel landschap in Vlaanderen - door Dirk Verbist
ouderen dragen bij tot hun welbevinden en actieve deelname in de samenleving. Ouderen kunnen op verschillende manieren zinvol actief blijven en
C2: Beleidsparticipatie en economische participatie
diverse rollen uitoefenen, zowel binnen als buiten
• • • • • •
de familiale netwerken. In deze module wordt een aangepaste attitude ontwikkeld om met behulp van bepaalde methodieken ouderen te activeren op het terrein van vormingswerk. Het leren en
Voorbereiding op pensioen: een nieuwe uitdaging - door Kris Desmet Empowerment van ouderen - door Koen Geenen Strategische planning bij verenigingen en social-profitwerk - door Jon Goubin Empowerment bij ouderen: nieuwe uitdagingen - door Els Messelis Ouder worden en werken: een probleem of een uitdaging? - door Annette Smedts Participatiestructuren voor ouderen - door Wim Van Roy
hulp geven bij het leren (oudereneducatie) zijn
C3: Agogische vaardigheden
belangrijk. De cursist leert de opgedane kennis
• • • • •
flexibel aanwenden in verschillende contexten.
Preventie bij ouderen - door Bruno Buytaert Gerontagogiek en oudereneducatie - door Huib Hinnekint Groepswerk met ouderen: de meerwaarde van het educatief traject - door Els Messelis De groepswerkmethodiek in het welzijn en de zorg voor ouderen - door Arlette Van Assel De mogelijkheden en beperkingen van preventie in het werken met ouderen - door Arlette Van Assel
C4: Animatie • Animatie bij ouderen - door Luk Remans
C5: Practicum door Els Messelis en Arlette Van Assel
[11]
Module D: Inclusief ouderenbeleid [12]
Ouderen in gezinnen en in de maatschappij staan
D1: Sociale zekerheid en juridische aspecten
centraal in deze module. Ouderen vormen een
• • • • •
belangrijke doelgroep voor het beleid. Omdat het gezin een belangrijke eenheid is in de samenleving, dient de overheid aandacht te besteden aan de noden en de behoeften van ouderen in gezinnen, familienetwerken en de maatschappij. Niet alleen het juridische, fiscale en economische aspect maar ook wonen, mobiliteit, zorg, levenslang leren en tijdsbesteding vormen aspecten van een inclusief ouderenbeleid. De recente ontwikkelingen in gezinnen en families zorgen voor verschuivingen in de ouderenzorg. Er wordt geleerd om het ouderenbeleid mee vorm te geven en het procesmatig te ondersteunen.
De kam trekken door het pensioenstelsel - door prof. dr. Bea Cantillon De juridische en fiscale positie van ouderen - door Luc Maes Tegemoetkomingen bij ouderen - door Karine Rochtus Erfeniskwesties bij ouderen - door meester Liliane Versluys Inkomen en pensioenen - door Kristel Wijshof
D2: Algemeen ouderenbeleid • • • • • • • •
Opmaken van ouderenbeleidsplannen - door Hilde Adamczak De politieke participatie van ouderen - door prof. em. Ann Hermans Internationaal en Europees ouderenbeleid - door Huib Hinnekint Lokaal sociaal beleid en ouderenbeleid: hand in hand? - door Karine Lycops Kwaliteitsvolle werking van ouderenadviesraden - door Els Messelis Beleidsplanning en behoeften onderzoeken bij ouderen - door Els Messelis Federaal, Vlaams en provinciaal ouderenbeleid - door Mie Moerenhout Lokaal ouderenbeleid - door Luk Remans
D3: Huisvesting, zorgvoorzieningen en specifiek behoeftegericht ouderenbeleid • • • •
Beleidsthema veiligheid: onveiligheidsgevoelens bij ouderen - door dr. Liesbeth De Donder Beleidsthema: thuis- en mantelzorg - door Filip D'Haene Overzicht van zorgvoorzieningen in Vlaanderen - door Mathieu Martens Beleidsthema: wonen en ouderen - door Pieter Van Hoof
D4: Seminarie door Els Messelis en Luk Remans
Praktische inlichtingen Verloop van het academiejaar
[13]
Planning modules 2011-2012
De lessen worden gegeven op Campus Brussel van de
Module A
Module C
Module D
Hogeschool-Universiteit Brussel (HUB), Stormstraat 2,
Lesdag
maandag
dinsdag
dinsdag
1000 Brussel. U krijgt één dag per week les, van 9u30
Start
26 september 2011
27 september 2011
28 februari 2012
tot 12u en van 13u tot 16u. Modules lopen van eind
Einde
13 februari 2012
14 februari 2012
26 juni 2012
september tot februari en van februari tot juni. Module A wordt elk jaar minstens één keer aangeboden. De modules B, C en D worden jaarlijks georgani-
Planning modules tot en met 2013-2014
Inschrijving
seerd. Soms worden modules gelijktijdig georgani-
2012-2013
Module A dinsdag
Inschrijven kan door het inschrijvingsformulier ingevuld en
Module B maandag
ondertekend terug te bezorgen aan de Hogere Leergangen
seerd. U vindt hiernaast de planning tot en met academiejaar 2013-2014.
Module C maandag
voor Fiscale en Sociale Wetenschappen cvo. De inschrijving
Module A maandag
is definitief na betaling van het inschrijvingsgeld op rekening-
studenten een cursus 'Actief leren en studeren'
Module C dinsdag
nummer IBAN BE20 0000 50203156 (BIC BPOTBEB1) van de
georganiseerd.
Module D maandag
HLFSW, met vermelding: ‘Opleiding Seniorenconsulenten-
Module B dinsdag
vorming module [A, B, C of D]’ en de naam van de cursist.
Op maandag 19 september 2011 wordt voor alle
2013-2014
Inschrijvings- of cursusgelden worden niet terugbetaald.
Kostprijs van de opleiding [14]
De opleiding Seniorenconsulentenvorming valt onder
In alle modules moet u verder rekening houden met
Volgende cursisten worden gedeeltelijk vrijgesteld en
de regeling van het volwassenenonderwijs. Er wordt
cursusgeld en een beperkte uitgave voor de aankoop
betalen een inschrijvingsgeld van 0,25 euro per
één euro per lestijd aangerekend. Een aantal catego-
van handboeken en extra kopieën.
lestijd:
rieën worden geheel of gedeeltelijk vrijgesteld van
• alle cursisten met een inkomen uit een wachtuit-
inschrijvingsgeld.
Volledige of gedeeltelijke vrijstelling van betaling inschrijvingsgeld
Inschrijvingsbedragen
Volgende cursisten worden volledig vrijgesteld van
De bedragen voor module A en module B, exclusief
betaling van het inschrijvingsgeld:
cursusgeld, zijn:
• alle cursisten met een inkomen via maatschappe-
• Volledig bedrag: 200 euro inschrijvingsgeld
lijke dienstverlening of een leefloon of die ten
• Volledig vrijgesteld van inschrijvingsgeld: 0 euro
laste zijn van één van deze categorieën;
• Gedeeltelijk vrijgesteld van inschrijvingsgeld: 50 euro
• alle cursisten met een inkomen uit een wachtuitkering of een werkloosheidsuitkering; voor een opleiding die gevolgd wordt in het kader van een
De bedragen voor module C en module D, exclusief
door de Vlaamse Dienst voor Arbeidsbemiddeling
cursusgeld, zijn:
en Beroepsopleiding erkend traject naar werk.
• Volledig bedrag: 260 euro inschrijvingsgeld • Volledig vrijgesteld van inschrijvingsgeld:0 euro • Gedeeltelijk vrijgesteld van inschrijvingsgeld: 65 euro
kering of een werkloosheidsuitkering; • alle cursisten die in het bezit zijn van één van de volgende attesten of die ten laste zijn van een persoon die in het bezit is van één van de volgende attesten: o een attest, uitgereikt door de bevoegde overheid, waaruit een arbeidsongeschiktheid van tenminste 66% blijkt; o een attest waaruit het recht blijkt op een integratietegemoetkoming aan gehandicapten; o een attest waaruit de inschrijving bij het Vlaams Agentschap voor Personen met een Handicap blijkt.
Plafonnering inschrijvingsgeld
Opleidingscheques
Betaald educatief verlof
Het inschrijvingsgeld is per student per academiejaar
De opleiding kan (gedeeltelijk) betaald worden met
Omdat de opleiding Seniorenconsulentenvorming een
geplafonneerd tot 400 euro. Studenten die in het eer-
opleidingscheques. Opleidingscheques zijn er voor
door het Departement Onderwijs erkende en gesubsi-
ste semester een module hebben gevolgd en zich in
werknemers die op eigen initiatief (dus niet op vraag
dieerde opleiding is in het kader van het hoger
het tweede semester inschrijven voor een module
van de werkgever) een opleiding volgen. Elk jaar kan
beroepsonderwijs, komen de studenten in aanmer-
kunnen veelal genieten van die plafonneringsmaatre-
voor maximaal 250 euro opleidingscheques aange-
king voor 100 of 120 uren afwezigheid voor educatief
gel. Bijvoorbeeld: een student volgde in het eerste
vraagd worden bij de VDAB. Van die 250 euro betaalt
verlof. Dat betaald educatief verlof moet opgenomen
semester van het academiejaar 2010-2011 de module
u slechts de helft, de Vlaamse overheid legt de rest
worden tussen de aanvang van de module en het
C (kostprijs: 260 euro) en schrijft zich in het tweede
bij. De opleidingscheques mag u gebruiken voor het
einde van de eerste examenzittijd. Bij het begin van
semester in voor de module B (kostprijs normaal: 200
betalen van het inschrijvingsgeld. Meer info krijgt u
iedere module wordt het document ‘Aanvraag educa-
euro). Het inschrijvingsgeld voor de module georgani-
bij de VDAB (Cel Opleidingscheques voor werk-
tief verlof’ ter beschikking gesteld van de cursisten.
seerd in het 2de semester wordt in die situatie
nemers, Keizerslaan 11, 1000 Brussel) of via hun web-
beperkt tot 140 euro.
site: www.vdab.be.
Hulp bij studie U kunt als cursist individuele coaching en groepscoaching aanvragen. Seniorenconsulente Marleen De Bels staat in voor die begeleiding.
[15]
Professoren en lectoren U vindt hieronder een overzicht van de professoren en de lectoren van de verschillende colleges:
[16]
• Hilde Adamczak - Diensthoofd Dienstencentra OCMW te Genk • Prof. dr. Jean-Pierre Baeyens – Professor bij Université du Luxembourg en geriater te Oostende • Lieve Belmans - Maatschappelijk werkster en educatief medewerkster bij Ons Zorgnetwerk te Leuven • Jordy Boey – Ergotherapeut en diensthoofd ergotherapie bij AZ Damiaan te Oostende • Bruno Buytaert - Medewerker VIGez (Vlaams Instituut voor Gezondheidspromotie en ziektepreventie) • Prof. dr. Bea Cantillon - Prof. Sociaal Beleid en directeur bij Centrum Sociaal Beleid Herman De Leeck • Prof. dr. Patrick Deboosere - Doctor in de Sociale Wetenschappen en professor bij de VUB (Faculteit Economische, Sociale en Politieke Wetenschappen–Interface Demography Vakgroep Sociaal onderzoek) • Herman De Cnijf - Directeur Hogere Leergangen voor Fiscale en Sociale Wetenschappen cvo • Dr. Liesbeth De Donder - Doctor in de Agogische Wetenschappen en Onderzoekseenheid Agogiek bij de VUB
• Herman Dierickx - Master in de Psychologische Wetenschappen en zelfstandig eerstelijnspsycholoog • Prof. dr. Wim Distelmans - Kankerspecialist en professor in de palliatieve geneeskunde bij de VUB • Koen Geenen - Ergotherapeut en opleidingscoördinator Bachelor in de Ergotherapie bij de K.H. Kempen en Onderzoeksmedewerker Vonk 3 bij de K.H. Kempen • Ans Geers - Vormingsmedewerker bij Vlaams Meldpunt Ouderenmis(be)handeling te Zottegem • Jon Goubin - Master in de Communicatiewetenschappen en coördinator interne kwaliteitszorg en organisatieontwikkeling bij Socius • Dr. Ann Haekens – Ouderenpsychiater bij het Psychiatrisch Ziekenhuis Broeders Alexianen te Tienen en het Centrum voor Geestelijke Gezondheidszorg VlaamsBrabant Oost te Tienen • Filip D'Haene - Hoofdverantwoordelijke Dienst Ouderenzorg OCMW te Kortrijk • Prof. em. Ann Hermans - Voormalig hoogleraar bij de K.U.Leuven (Faculteit Psychologie en Pedagogische Wetenschappen) en houder meerdere politieke mandaten
• Kris Desmet - Voormalig directeur bij Seniorencentrum Brussel
• Huib Hinnekint - Voormalig directeur van het Centrum voor Andragogisch onderzoek en expert bij de Vlaamse Ouderenraad
• Drs. Nico Dewitte - Wetenschappelijk medewerker bij de VUB en docent bij Hogeschool Gent
• Piet Janssen - Voormalig stafmedewerker welzijn en projectvisieontwikkeling bij het Vlaams Minderhedencentrum
• Prof. dr. Manu Keirse - Master in de Klinische Psychologie en in de Medico-Sociale Wetenschappen en Ziekenhuisbeleid, in Familiale en Seksuologische Wetenschappen, Doctor in de Medische Wetenschappen, Rijksuniversiteit Leiden en voorzitter Hoger Instituut voor Gezinswetenschappen • Karine Lycops - Master in de Pedagogische Wetenschappen en de Sociale Pedagogiek en hoofd Sociale Dienst OCMW te Genk • Luc Maes - Voorzitter Hogere Leergangen voor Fiscale en Sociale Wetenschappen cvo en EHSAL-FHS-Seminaries • Dr. Sara Mahieu - Doctor in de Psychologische Wetenschappen en psychologe in het woon- en zorgcentrum Den Olm • Prof. em. Alfons Marcoen - Hoogleraar Emeritus bij de K.U.Leuven (Faculteit Psychologie en Pedagogische Wetenschappen, Centrum voor Ontwikkelingspsychologie) • Mathieu Martens - Algemeen Directeur rust- en verzorgingstehuis Mater Dei • Els Messelis - Maatschappelijk werkster en Master in de Sociale Gerontologie. Coördinator Seniorenconsulentenvorming Hogere Leergangen voor Fiscale en Sociale Wetenschappen cvo • Prof. em. Magda Michielsens - Doctor in de Letteren en Wijsbegeerte, Em. prof. Universiteit Antwerpen en Universiteit Nijmegen, het Magda Michielsens Onderzoekshuis • Mie Moerenhout - Gerontologe en directeur Vlaamse Ouderenraad • Luk Remans - Vormingsmedewerker Welzijnsvoorziening bij de Vereniging van Vlaamse Steden en Gemeenten • Karine Rochtus - Maatschappelijk werkster bij de Nationale Dienst Maatschappelijk Werk van de Christelijke Mutualiteit • Annette Smedts – Loopbaanadviseur en begeleiding en advies bij Vibam
• Prof. dr. Johan Stuy - Doctor in de Moraalwetenschappen, professor bij de VUB (Vakgroep Wijsbegeerte en Moraalwetenschappen) en voorzitter Centrum voor bio-ethiek bij de VUB • Liesbet Tilsley - Master in de Politieke en Sociale Wetenschappen en minderhedenambtenaar bij de Provincie Antwerpen (Dienst Welzijn en Gezondheid) • Arlette Van Assel - Sociaal Pedagoge, Hoofd Cluster Preventie, Consultatie en Deskundigheidsbevordering bij GGZ Regio te Breda • Dr. Nancy Van Ranst - Doctor in de Psychologische Wetenschappen bij Hogere Leergangen voor Fiscale en Sociale Wetenschappen cvo en bij de Arteveldehogeschool te Gent • Luc Van de Ven - Master in de Klinische Psychologie en klinisch ouderenpsycholoog bij UPC-K.U.Leuven • Dr. Lieve Vanderleyden - Doctor in de sociale wetenschappen en wetenschappelijk attaché/ expert bij de Studiedienst Vlaamse Gemeenschap • Pieter Van Hoof - Master in de Sociale Gerontologie en afgevaardigd beheerder bij 'De Kleine Kasteeltjes' • Wim Van Roy - Master in de Politieke Wetenschappen en coördinator bij 'De Wakkere Burger' • Dirk Verbist - Master in de Politieke en Sociale Wetenschappen en directeur van de Federatie van Organisaties voor Volksontwikkelingswerk (FOV) • Fons Verhoelst - Klinisch en gezondheidspsycholoog, seksuoloog, filosoof en psychoanalytisch psychotherapeut • Meester Liliane Versluys - Advocate • Kristel Wijshof - Medewerkster Pensioendienst-Studiedienst bij LCN/OKRA • Joke Willaert - Master in de Sociale Gerontologie en lector bij de Arteveldehogeschool te Gent
[17]
Uw tewerkstelling: seniorenconsulent of ouderenbeleidscoördinator? [18]
Werken als seniorenconsulent Seniorenconsulenten kunnen aan de slag in thuiszorg-
• De cliëntgebonden taken zijn onder andere: con-
De algemene competenties van de seniorenconsulent
diensten, in gemeenten en OCMW’s, woonzorgcentra,
tact leggen met de oudere, samen met de oudere
houden tal van kernkwaliteiten in om als beroeps-
transmurale en residentiële settings om daar ouderen
zijn hulpvraag vastleggen, stappen zetten voor het
kracht actief te zijn (onder meer communicatief,
en families te begeleiden en te ondersteunen. Ook in
bieden van ondersteuning, voorlichting, informatie,
assertief en empathisch zijn). De seniorenconsulent
dienstencentra en in de sociaal-culturele sector zijn
advies en vorming geven, familieleden en mantel-
beschikt daarnaast over specifieke competenties (o.a.
ze vaak actief.
zorgers ondersteunen…
in staat zijn om diverse contacten te leggen, netwer-
De seniorenconsulent is een professioneel deskundige die bevordert dat de oudere de regie over zijn of
• De professiegebonden taken zijn onder andere: de
ken te ontwikkelen en te onderhouden, adviezen op te
eigen deskundigheid bevorderen, zich profileren
maken, vorming aan te bieden, vrijwilligers te bege-
als seniorenconsulent…
leiden, vergaderingen te leiden, bruggen te bouwen
haar eigen leven houdt. Hij streeft naar vergroting van
• De organisatiegebonden taken zijn onder andere:
de zelfredzaamheid en het welbevinden van de oudere
samenwerken met collega’s en diverse organisa-
via informatie, advies en begeleiding. De senioren-
ties, vrijwilligers begeleiden, bijdragen leveren
consulent komt niet in de plaats van aanbieders van
aan de ontwikkeling van het ouderenbeleid
zorg- en hulpverlening voor ouderen maar is een
(adviesraden ondersteunen, adviezen opstellen,
steun bij het vinden van de juiste diensten. Daarbij
afsprakennota’s maken…).
gaat hij uit van de mogelijkheden van de oudere zelf.
tussen ouderen, het beleid en ouderenorganisaties…).
“Seniorenconsulentenvorming: een boeiende reis” “De opleiding seniorenconsulent volgde ik uit pure interesse. Want leren, levenslang leren is een uitdaging voor iedereen. De opleiding seniorenconsulent toonde mij een wereld die ik voordien niet kende. Iedere week met de trein vanuit West-Vlaanderen naar Brussel sporen was al een ervaring op zich. Werken met de computer en het spreken voor een groep zijn vaardigheden die ik vroeger niet voor mogelijk hield. Als aankomende senior en omdat ik nog actief ben in de sociale sector als verpleegkundige, ben ik begaan met het fenomeen van de vergrijzing. Zowel jongeren als ouderen staan voor een enorme uitdaging. Ook als oudere is het nodig om nog een stuk verantwoordelijkheid te durven dragen voor onze maatschappij. Heel wat ouderen zetten zich in voor ouderenverenigingen. Ze zijn de voortrekkers en geëngageerden die deze steeds groter wordende groep stimuleren en aansporen hun stem te laten horen in onze maatschappij. Participatie aan het beleid zorgen er voor dat het ouderenbeleid niet meer weg te denken is in onze eigen gemeenten. Mijn visie over ouderen is positief toegenomen. Het kapitaal dat ouderen ons nalaten, kunnen we niet verloren laten gaan. Ik kreeg de kans om mensen te ontmoeten die een hart hebben voor ouderen. Ik denk hier aan de seniorenraad, de schepen verantwoordelijk voor het ouderenbeleid, de dienst van het OCMW en zoveel anderen die zich inzetten voor het werken met ouderen. Voor mezelf was de reis doorheen de vier modules samen met de medecursisten en ondersteund door de lesgevers een heel boeiende ervaring. Ik hoop met deze opleiding in de toekomst een meerwaarde te kunnen betekenen voor de senioren in mijn omgeving.” Christel Logie, cursiste Seniorenconsulentenvorming
[19]
Werken als ouderenbeleidscoördinator Meer en meer worden seniorenconsulenten
• Vaardigheden: o.a. begeleidende/
binnen het lokaal ouderenbeleid aangewor-
coachende vaardigheden (werken met
ven als 'ouderenbeleidscoördinator'. Lokaal
groepen; nieuwe initiatieven opstar-
ouderenbeleid is een belangrijk aandachts-
ten,…) en algemene vaardigheden
punt in gemeenten en OCMW’s.
(adviezen opstellen en opvolgen; analyseren en synthetiseren; communicatie-
Het functieprofiel van een ouderenbeleidscoördinator omvat drie belangrijke luiken: kennis, vaardigheden en attitudes.
vaardigheden…). • Attitudes: o.a. verantwoordelijkheidszin, creatief denken, diplomatie.
• Kennis: o.a. kennis van en inzicht in de
We staan er borg voor dat de student die
psychologische en de maatschappelijke
de opleiding Seniorenconsulentenvorming
aspecten van het ouder worden, kennis
volgt, alle competenties die nodig zijn om
van de sociale kaart en van de acties ten
een goede seniorenconsulent of ouderenbe-
aanzien van ouderen in de gemeente.
leidscoördinator te worden zal verwerven.
Ligging De cursussen vinden plaats in de gebouwen van de Hogeschool-Universiteit
Banaba Psychosociale gerontologie
Brussel (Stormstraat 2, 1000 Brussel). De school is vlot bereikbaar met het
Indien je wil bijleren over ouderen en je beschikt over een diploma hoger onderwijs
openbaar vervoer: het station Brussel-Centraal ligt op enkele minuten wandelen, verschillende metrohaltes bevinden zich vlakbij en de MIVB-bussen met nummers 29, 38, 63, 66 en 71 houden halt vlak voor de HUB.
Welkom op onze infodagen • zaterdag 25 juni 2011 van 9u tot 13u • zaterdag 3 september 2011 van 9u tot 13u
FHS
zoals een bachelor in Sociaal werk, Gezinswetenschappen, Orthopedagogie, Ergotherapie, Verpleegkunde of Toegepaste psychologie, dan kun je binnen de HUB ook opteren voor de banaba Psychosociale gerontologie. Meer informatie over deze opleiding vind je op www.hubrussel.be/psychosocialegerontologie.
in de HUB, Campus Brussel, Stormstraat 2, 1000 Brussel • vrijdag 24 juni 2011 van 13u tot 18u • zaterdag 3 september 2011 van 10u tot 14u in de HUB, Campus Hoger Instituut voor Gezinswetenschappen, Huart Hamoirlaan 136, 1030 Brussel
Contact HLFSW: Stormstraat 2 1000 Brussel Tel: 02-210 13 41 Fax: 02-217 64 12 E-mail:
[email protected] Web: www.fhs.be
SENIORENCONSULENTENVORMING
De Hogere Leergangen voor Fiscale en Sociale Wetenschappen cvo zijn een onderdeel van de Hogeschool-Universiteit Brussel
