Streekpact RESOC Kempen. Ontwerpversie

Streekpact 2013-2018 RESOC Kempen Ontwerpversie

1

Inhoudsopgave Voorwoord ···································································

4

Gebiedsomschrijving ···················································

5

Inleiding ·······································································

6

Leeswijzer ···································································

8

Proces van opmaak ······················································

9

Hoofdstuk 1 ONDERNEMEN, INNOVEREN EN INTERNATIONALISEREN ··············································

11

1.1 Sterk ondernemerschap in een sterk economisch weefsel

13

1.2 Innovatieve Kempen ··················································

19

1.3 Actief in Europa en de wereld ······································

21

Hoofdstuk 2 LEREN EN WERKEN IN EIGEN STREEK ······

25

2.1 De lerende Kempenaar ···············································

33

2.2 Meer mensen aan de slag in duurzame loopbanen··········

37

2.3 Inzetten op een goed werkende arbeidsmarkt ···············

37

Hoofdstuk 3 RUIMTE OM TE ONDERNEMEN IN EEN VLOT BEREIKBARE REGIO ·····················································

43

3.1 Duurzame mobiliteit ···················································

45

3.2 Ruimte om te ondernemen ··········································

52

Hoofdstuk 4 WELZIJN EN ZORG VOOR ELKE KEMPENAAR

57

4.1 Welzijn in een warme, zorgzame samenleving ···············

60

4.2 Kwaliteitsvolle zorgen hulpverlening ···························

63

4.3 Innovatie in de zorg ··················································

68

Hoofdstuk 5 GROENE EN DUURZAME KEMPEN ··············

71

5.1 Kempen duurzaam ·····················································

73

2

5.2 Groene open ruimte valoriseren ··································

79

Afkortingen ··································································

83

Colofon

…

RESOC/SERR Kempen Het regionaal sociaaleconomisch overlegcomité (RESOC) Kempen organiseert het streekoverleg tussen de werkgeversorganisaties, vakbonden en lokale besturen (gemeente- en OCMW besturen en provinciebestuur) van het arrondissement Turnhout. RESOC Kempen werd in 2005 opgericht in uitvoering van het decreet inzake streekontwikkelingsbeleid. Datzelfde decreet richtte ook de sociaaleconomische raad van de regio (SERR) op. In SERR Kempen wordt het sociaal overleg tussen de regionale werkgeversorganisaties en vakbonden georganiseerd. Een belangrijke opdracht van ieder RESOC – er zijn er 15 in Vlaanderen – is de opmaak van een Streekpact, telkens voor een periode van zes jaar (gelijklopend met de legislatuur van de gemeente- en provincieraden). In 2006 publiceerde RESOC Kempen reeds een miniStreekpact. In 2010 werd het eerste volwaardige Streekpact voor de periode 2007-2012 gelanceerd. Dit Streekpact bouwt hierop verder.

(logo’s van partners)

3

Voorwoord

krachten bundelen’. We kunnen dus direct aan de slag en dat is nodig ook. Geen tijd te verliezen.

‘Kansen creëren en krachten bundelen’, het zegt het helemaal. Voor u ligt het Streekpact 2013-2018. Een ambitieuze toekomstvisie om de Kempen te versterken. De centrale vraag was: ‘Hoe kunnen we van onze regio een nog betere plek maken om te ondernemen, te wonen, te werken, te studeren en te leven?’. Om deze vraag te beantwoorden zijn we uitgegaan van onze troeven en kwaliteiten. Daarmee willen wij het verschil maken. Want als er één voornemen is dat wij alvast gemaakt hebben, is dat we minder bescheiden moeten zijn en meer met onze realisaties naar buiten moeten komen. Wat u nu in handen heeft, is een staaltje van – om het met een modewoord te zeggen – co-creatie. Het document is het resultaat van een brede samenwerking, een intens proces van heel wat consultatiemomenten, gesprekken en workshops. Verschillende Kempense knappe koppen hebben een bijdrage geleverd. Meerdere pennen hebben toegevoegd, geschrapt, genuanceerd en weer aangevuld. Een woord van dank is dus zeker op zijn plaats voor al degene die hebben meegewerkt aan dit pact. In het bijzonder de penhouders willen we expliciet bedanken voor hun engagement. Het was prettig samenwerken, in alle openheid en met het belang van de streek voor ogen. Ook het RESOC Kempen team verdient een plaats in de schijnwerpers. Door jullie enthousiasme, expertise en coördinatie ligt hier een prachtig Streekpact in onze handen. Het begin van een nieuw hoofdstuk in de Kempense streekontwikkeling. Het stopt niet bij een sterke visie. De volgende stap is dat deze visie vertaald wordt in concrete acties en maatregelen. Dit willen we samen met u doen. Daarom is het motto van dit Streekpact: ‘kansen creëren en

4

Michel Meeus

Luk Hendrickx

voorzitter RESOC Kempen

voorzitter SERR Kempen

Gebiedsomschrijving De Kempen beknopt:        

27 gemeenten – centrale ligging 442.508 inwoners (2012) 127.447 ha BBP (2009): 13 miljard euro Gemiddelde jaarlijkse economische groei: 1,15% 30.437 BTW-plichtige ondernemingen Werkzaamheidsgraad (2011): 70,7% Werkloosheidsgraad (2012): 6,71%

5

Inleiding

  

Streekpact 2013-2013: samen de toekomst van de streek ontwerpen én realiseren



Typisch Kempen

Het belang van een beleid rond streekontwikkeling

De Kempen heeft een sterke identiteit. Vaak worden we gekarakteriseerd als een groene regio met heel wat natuur- en bosgebieden, waardevolle landschappen, stiltegebieden… - aangenaam om te vertoeven. We hebben eveneens het imago van een plattelandsregio met een hoge aanwezigheid van landen tuinbouwbedrijven. Maar we hebben ook andere troeven die vaak minder gekend zijn – onze centrale ligging als grensregio, maar ook tussen de haven van Antwerpen en het Ruhrgebied - maakt ons bijzonder interessant als vestigingsregio voor bedrijven. De Kempen kent de afgelopen jaren een sterke economische dynamiek rond sectoren zoals farma, voeding, metaal, de grafische sector, de chemie, de bouw en de nucleaire sector. In de regio zijn topkennisinstellingen, zoals VITO en SCK, gevestigd. En er zijn toonaangevende multinationals en KMO’s die voor heel wat werkgelegenheid zorgen en vaak koploper zijn binnen hun sector. We hebben heel wat goed opgeleide werknemers die gekend staan als harde werkers. Er is heel wat potentieel in de regio aanwezig. Met het Streekpact willen we dit potentieel verder ontplooien.

Om op een gestructureerde wijze om te gaan met deze uitdagingen is een strategisch streekontwikkelingsbeleid meer dan ooit van belang. Dit wordt uitgetekend binnen de schoot van RESOC Kempen. Het platform waarbinnen alle actoren die een sleutelrol spelen worden verenigd. De kernspelers zijn de sociale partners en de lokale besturen, maar we kunnen in de Kempen steunen op een breed partnerschap met ook de Strategische Projectenorganisatie Kempen (SPK), Thomas More Kempen, VDAB en VKW. Met het Streekpact wordt binnen RESOC Kempen een sterke langetermijnstrategie voor de streek uitgezet. Dit vanuit een sociaaleconomische invalshoek. Hoofdfocus ligt op het versterken van ons economisch weefsel en het creëren van werkgelegenheid, maar ook levenslang leren, kwaliteitsvol onderwijs, welzijn en zorg, mobiliteit en duurzaamheid staan centraal. Het gaat om een toekomstvisie die het richtinggevend kader is waarbinnen alle krachten gebundeld worden voor de komende zes jaar. Het RESOC biedt de ruimte voor overleg, coördinatie, besluitvorming en actie rond het Streekpact. Alle partijen engageren zich tot uitvoering van dit Streekpact en het zal de leidraad zijn voor advisering. Daarnaast blijven we rekening houden met de socio-economische dynamiek. Nieuwe problematieken en/of opportuniteiten in de regio kunnen de focus verleggen naar nieuwe uitdagingen en andere prioriteiten. Waar en wanneer nodig, zal dit Streekpact dus worden geactualiseerd.

De uitdagingen die zich stellen Op sociaaleconomisch gebied is de regio een middenmotor in Vlaanderen. Niet slecht voor een regio die enkele jaren geleden nog als achterstandsgebied gecatalogeerd werd, maar we ambiëren beter. Bovendien wordt de Kempen net als andere regio’s geconfronteerd met heel wat complexe uitdagingen, zoals:  

De vergrijzing van de bevolking Milieu- en mobiliteitsproblemen Structurele moeilijkheden op de arbeidsmarkt, zoals de mismatch tussen vraag- en aanbod en de zwakke positie van de kansengroepen Het energievraagstuk en de schaarste aan grondstoffen

De nasleep van de economische crisis Een sterke internationale concurrentie

6

Aanknopingspunten: EU 2020/Vlaanderen in Actie/Pact 2020/

kennisgedreven economie met sterke toekomstgerichte sectoren en geënt op een sterk parterschapsmodel tussen overheid, ondernemingen en onderwijs is het doel.

De Europese Unie heeft in de EU2020-strategie een aantal doelstellingen en prioriteiten gesteld die de Europese economie moet helpen om de crisis te boven te komen. De Vlaamse regering heeft deze doorvertaald in het Vlaanderen in Actieprogramma en het Pact 2020. Om een succesvol streekontwikkelingsbeleid voor de Kempen uit te tekenen, is complementariteit nodig met deze Europese en Vlaamse lange termijn toekomstprojecten. Ze moeten in elkaar passen. Zoals u in dit Streekpact zal lezen, staan ook in de Kempense toekomstvisie de principes van slimme groei, duurzame groei en groei voor iedereen centraal. We scharen ons eveneens achter de kwantitatieve doelstellingen op het gebied van werk, innovatie, onderwijs en klimaat en energie. Door het onderschrijven van de ambities van het Vlaanderen In Actie programma en de doelstellingen van het Pact 2020 wil de regio er mee voor zorgen dat Vlaanderen een Europese topregio blijft.

Duurzame regio We willen zorgvuldig omgaan met onze grondstoffen, ruimte, talenten, geld en middelen. Zodat we niet alleen de noden van vandaag kunnen invullen, maar ook die van morgen. Dit vertaalt zich in maatschappelijk verantwoord ondernemen, doordacht ruimtebeheer, duurzame mobiliteit, het streven naar duurzame jobs en een uitgebouwd loopbaanbeleid, het werken naar een klimaatneutrale regio,…. Warme regio De Kempen kenmerkt zich als een open en solidaire regio, maar we doen de komende jaren extra inspanningen om de sociale cohesie te versterken en een meer inclusieve samenleving te creëren. Een samenleving waar tegemoet wordt gekomen aan de toenemende zorgvraag en armoede intens bestreden wordt. Discriminatie moet worden uitgebannen en de deelname van kansengroepen en andere kwetsbare inwoners aan alle domeinen van de samenleving moet worden verzekerd. In gedeelde verantwoordelijkheid werken we aan de versterking van ons sociaal kapitaal.

Drie ambities voor de regio In het Streekpact 2013-2018 formuleren we drie ambities, die verder bouwen op de kenmerken en kwaliteiten van de regio. Het zijn drie inspirerende en uitdagende ambities. We willen de Kempen laten excelleren als 1. Veerkrachtige regio 2. Duurzame regio 3. Warme regio

Vijf strategische speerpunten Om deze ambities waar te maken werden vijf strategische ontwikkelingsdomeinen gedefinieerd.

Veerkrachtige regio Onze regio deelt in de klappen van de economische crisis, maar heeft niet de mentaliteit om af te wachten en te incasseren. Het is onze ambitie om de Kempen te profileren als een kwaliteitsvolle, dynamische en innovatieve woon-, werk-, ondernemings- en investeringsregio. We willen een duidelijke positie verwerven in het Vlaamse economische weefsel en in het bijzonder inzake het Nieuwe Industrieel Beleid en inzake een biogebaseerde economie. De transformatie naar een

speerpunten

of

Deze vormen eveneens de vijf hoofdstukken van dit Streekpact 20132018. Het gaat om: 1. Ondernemen, innoveren en internationaliseren 2. Leren en werken in eigen streek 3. Ruimte om te ondernemen in een vlot bereikbare regio

7

4. Welzijn en zorg voor elke Kempenaar 5. Groene en duurzame Kempen

Elk hoofdstuk is volgens hetzelfde stramien opgebouwd. In de inleiding worden de sterktes en zwaktes van de streek benoemd, alsook de uitdagingen die zich stellen. Vervolgens worden onze ambities en onze visie over het thema omschreven. Deze worden vertaald in concrete doelstellingen en acties om de vooropgestelde doelen te bereiken. We geven dus niet alleen weer wat we willen bereiken en waarom, maar ook hoe we dit willen bereiken en wie een bepaalde actie gaat trekken en of uitvoeren.

Deze vijf domeinen omvatten de essentiële ingrediënten om onze ambities te realiseren. Het zijn klassiekers, maar we zijn ervan overtuigd dat de acties die binnen deze speerpunten geformuleerd worden, hefbomen zijn om de Kempen vooruit te stuwen.

Naast een toekomstvisie en actieplan, wat u in dit document terugvindt, omvat het Streekpact ook een cijfermatige socio-economische analyse. Een soort regiobarometer. Dit is een schat aan informatie. Om over zo actueel mogelijke cijfers te beschikken, hebben we ervoor gekozen om deze ter beschikking te stellen op onze website www.resockempen.be. De fiches zullen regelmatig vernieuwd worden. Concreet zijn er cijferfiches beschikbaar over:  

   

Leeswijzer De toekomstvisie van RESOC Kempen is opgebouwd uit vijf hoofdstukken die individueel gelezen kunnen worden, zonder enige voorkennis. U kan dus naar hartenlust snuisteren in dit boek en geïnspireerd geraken door de ideeën om de regio te versterken.

Demografie Economie o Ondernemerschap o Investeringen en innovatie o Bedrijventerreinen o Sectorale analyses Arbeidsmarkt Onderwijs en levenslang leren Omgeving en leefmilieu Welzijn en zorg

(Noot: Finale en meer gedetailleerde lijst is afhankelijk van de update in zomer 2013)

8

Proces van opmaak

SWOT-analyses voor de thema’s economie, tewerkstelling en talentontwikkeling, mobiliteit, groene en duurzame Kempen en welzijn en zorg. Al deze elementen samen maakte dat we een stevige basis hadden om op verder te bouwen voor het bepalen van de inhoud van het nieuwe Streekpact.

Een kritische succesfactor voor het succes van een Streekpact is dat het document op een gedragen en onderbouwde wijze tot stand komt. Dit impliceert dat er een heel proces aan vooraf gegaan is. Het onderstaande schema geeft een mooie samenvatting.

In december 2011 werd er tijdens een plenaire bijeenkomst van RESOC een interactieve brainstorm gehouden om de prioritaire speerpunten voor het nieuwe Streekpact te bepalen (cf. vijf hoofdstukken). In januari werden deze verder uitgewerkt en werden er voor elk speerpunt binnen het RESOC-partnerschap trekkers gezocht. Het ging om experten op een bepaald thema die het engagement wilde opnemen om een startnota te produceren van één A4. Voka Kempen was auteur van het eerste hoofdstuk “ondernemen, innoveren en internationaliseren”. ACV en ABVV van het speerpunt “leren en werken in eigen streek”. IOK en de Provincie Antwerpen hebben hun expertise ingezet voor het hoofdstuk “ruimte om de te ondernemen in een vlot bereikbare regio”. Voor het hoofdstuk “welzijn en zorg” werd een heuse Kempense Welzijnstop georganiseerd met 120 aanwezigen uit de sector. Kartrekkers waren Welzijnszorg Kempen, Stad Turnhout, SPK en Thomas More Kempen. SPK was door zijn expertise rond Kempen Duurzaam dé uitgelezen partner om het vijfde hoofdstuk te schrijven. Al deze penhouders deden die niet vanachter een bureau, maar wel door verschillende stakeholders te bevragen en te betrekken. Het ging hier om stakeholders van de regio, maar ook daarbuiten. Een intensief proces, maar noodzakelijk om een gedragen pact op te maken.

In november 2011 werd er gestart met een doorgedreven evaluatie van het vorige Streekpact 2007-2012 met de trekkers van de verschillende speerpunten. Binnen elk hoofdstuk werd nagegaan welke doelstellingen gerealiseerd werden en welke niet. Op hetzelfde moment werd een socio-economische cijferanalyse gemaakt. De analyse van verschillende parameters moesten ons in staat stellen om te beoordelen of de regio stappen vooruit had gezet. Dit alles resulteerde in de opmaak van vijf

In de zomer van 2012 werden de startnota’s opgeleverd en verder uitgewerkt door het RESOC team. Dit resulteerde in ontwerphoofdstukken die in de periode oktober 2012 tot februari 2013 besproken werden op de plenaire RESOC vergadering. Elke maand kwam één hoofdstuk aan bod dat werd voorgesteld door de penhouder. Tijdens

9

de besprekingen werd er verder aangevuld, genuanceerd en geschaafd totdat alle partijen konden instemmen met de inhoud. In maart-april 2013 werd het ontwerp Streekpact voorgesteld aan de nieuw samengestelde lokale besturen. Hiervoor werden in de schoot van IOK en Welzijnszorg Kempen verschillende bijeenkomsten georganiseerd. De administraties van de provincie Antwerpen, alsook de deputatie hebben zich tijdens deze periode gebogen over de inhoud van het pact om de complementariteit met de provinciale beleidsplannen na te gaan. In april werd er een infoavond georganiseerd voor alle gemeente- en provincieraadsleden. De ontwerptekst werd voorgesteld en bemerkingen konden gegeven worden. Er werd dus ruim tijd uitgetrokken om de lokale besturen te betrekken. In juni 2013 vond dan de finale bespreking plaats op RESOC, waar de visietekst werd goedgekeurd. In de zomer gebeurde de laatste update van de regiocijfers, waarna in september – oktober 2013 het Streekpact 2013-2018 werd goedgekeurd door de 27 gemeenteraden van het arrondissement Turnhout en de provincieraad van de provincie Antwerpen. Het document is dus door en door besproken, overlegd, heen en weer gegaan en weer aangepast. Dit echter geen eindpunt. Het mag niet bij een boeiende tekst blijven. Het Streekpact moet ook uitgevoerd worden. Prioriteiten moeten gesteld worden, trekkers, timing en middelen moeten gevonden worden. Dit is de volgende fase.

10

Hoofdstuk 1 ONDERNEMEN, INNOVEREN EN INTERNATIONALISEREN

11

Een sterke en leefbare ondernemersregio

Uitdagingen De industriële sector heeft een belangrijk aandeel in de Kempense economie, maar is zeer conjunctuurgevoelig. De financieel-economische crisis en zijn nasleep hebben dan ook duidelijk hun impact gehad op de Kempense economie. In 2009 kromp de Kempense economie met 3,74%. De Vlaamse economie met 3,41%.

Ondernemingen zorgen voor economische groei, leveren producten en diensten en scheppen werkgelegenheid. Sterke ondernemingen zijn van cruciaal belang voor de toekomst van de regio. Als streek werken wij aan de uitbouw van een ondernemende, creatieve en internationaal georiënteerde omgeving waar ondernemingen zich thuis voelen, zich gesteund voelen en kunnen floreren. We maken daarbij geen onderscheid tussen ondernemerschap in de reguliere of sociale economie. Ondernemerschap, innovatie en internationalisering zijn sleutels tot een welvarende Kempen waarin het goed leven, wonen, werken én goed ondernemen is.

De uitdaging ligt in het uitwerken van een toekomstgerichte strategie om met deze conjunctuurgevoeligheid om te gaan. Wat zijn in onze regio de sectoren van de toekomst? Hoe kunnen we investeringen aantrekken en mensen stimuleren om ondernemingen op te richten? Hoe kunnen we de innovatiekracht van onze ondernemingen verhogen en hen stimuleren om meer zaken te doen op buitenlandse markten? Hoe kunnen we het industrieel weefsel in onze regio versterken en verankeren? Welk veranderingsproces is daarvoor nodig? De Kempense economie staat voor veel uitdagingen die we samen aangaan.

Sterktes Onze regio heeft wel wat troeven om uit te groeien tot een economische topregio. Zo is er onze centrale ligging in de driehoek Eindhoven Leuven - Aken, de Europese technologische topregio. Tegelijkertijd is de Kempen het hinterlandgebied tussen de haven van Antwerpen en het Duitse Ruhrgebied. We hebben een aantal sterke sectoren met een groot innovatievermogen: bouw, voeding, landen tuinbouw, chemie/farmacie, metaal, milieu- en nucleaire technologie. In deze sterke sectoren zijn wereldspelers actief, maar ook snelgroeiende en dynamische KMO’s. Zij zorgen voor heel wat werkgelegenheid en toegevoegde waarde. Daarnaast zijn er ook een aantal toonaangevende kennisinstellingen, zoals VITO, SCK-CEN en Thomas More Kempen, waardoor er heel wat unieke knowhow aanwezig is. Kennis waar onze bedrijven volop gebruik van (kunnen) maken. Bovendien is er een sterke werking op het gebied van het ondersteunen van onze ondernemers. We moeten minder bescheiden zijn en meer met deze troeven naar buiten komen.

Ambities We willen de Kempen uitbouwen tot een ondernemende, groene en leefbare regio die tegelijkertijd ook een innovatiegericht industrieellogistiek gebied is. In het speerpunt ‘Ondernemen, innoveren en internationaliseren’ zetten we onze strategie uiteen om van de Kempen een economische topregio te maken. We zetten in op drie terreinen: - Sterk ondernemerschap in een sterk economisch weefsel - Innovatieve Kempen - Actief in Europa en de wereld

12

1. 1 Sterk ondernemerschap economisch weefsel

in

een

sterk

Het is onze ambitie om de komende jaren een toonaangevende regio te worden op het gebied van het Nieuw Industrieel Beleid. Sterke ondernemingen Een sterke economie begint met sterke ondernemingen. Zij zorgen voor werkgelegenheid en welvaart in de regio. We willen zuurstof geven aan het ondernemerschap in onze regio zodat dat goede, creatieve ideeën kunnen omgezet worden in nieuwe bedrijvigheid. Het aantal startende ondernemingen moet naar boven. Daarom moet het imago van ondernemerschap worden verbeterd en zetten we extra in op de begeleiding van jonge starters. Ook bestaande bedrijven willen we ondersteunen in hun groei. Sensibilisering over innovatie en internationaal ondernemen is daarbij cruciaal. Het inwinnen van externe expertise en het onderhouden van goede contacten met andere ondernemers dragen ertoe bij dat een bedrijf goed scoort vandaag en morgen. Industriële transformatie tot fabrieken voor de toekomst Om bij de economische wereldtop van morgen te horen, schaart de Kempen zich actief achter het Nieuw Industrieel Beleid (NIB) dat de Vlaamse Regering uittekent. De bedoeling is om onze industrie moderner, groener, socialer, creatiever en innovatiever te maken. Het Nieuw Industrieel Beleid vormt voor de Kempen een belangrijke opportuniteit. Met onze hoge industrialiseringsgraad (36% van de Kempense economische activiteit t.a.v. 25% in Vlaanderen) is het essentieel dat we onze productiebedrijven met hun kennis op het vlak van onderzoek en ontwikkeling (O&O) in de Kempen verankeren. Door creatiever en innovatiever uit de hoek te komen, zullen bedrijven uit conjunctuurgevoelige sectoren beter stand houden als het economisch minder goed gaat. Daarom ontwikkelen we een regionale strategie om de behoeften van onze industrie te identificeren en acties op te zetten.

13

Sluitstuk van het Nieuw Industrieel Beleid is de creatie van Fabrieken voor de Toekomst. Samenwerking en clustering rond lead plants 1 , innovatie binnen open productieketens, slimme specialisatie en energieen materiaalefficiënte technologie zijn de kernonderdelen van een Fabriek voor de Toekomst. Om de transformatie naar een duurzame industriële regio in te zetten, willen we de komende jaren de ontwikkeling van deze Fabrieken voor de Toekomst maximaal ondersteunen. In onze regio zien we reeds een aantal koplopers, zoals de Open Manufacturing Campus op de Philipssite in Turnhout. We zetten intensieve begeleidingstrajecten op, zodanig dat meer ondernemingen in onze regio kunnen evolueren naar een lead plant.

Ook de sectoren die traditioneel aanwezig zijn in onze regio mogen niet over het hoofd gezien worden. De bouwsector, de non-ferro en de metaalsector zijn belangrijke motoren voor de economie in de Kempen. Ook de grafische sector en de landbouwsector verdienen onze aandacht. Innovatieve bedrijfsvoering moet in deze sectoren de economische dynamiek opnieuw aanzwengelen. Door de vele mogelijkheden voor internationaal wegen watertransport én de nabijheid van de Antwerpse haven zijn er opportuniteiten om ons te profileren als een belangrijke logistieke draaischijf in Europa. We willen daarbij koploper zijn op het gebied van duurzame logistiek.

Verder evolueren naar een kennisgedreven economie In onze regio zijn heel wat nationale en internationale bedrijven actief in toonaangevende innovatieve sectoren zoals fijne en duurzame chemie, farmacie en life sciences, voeding, nucleaire technologie en milieutechnologie. De knowhow van deze bedrijven moeten we ten volle valoriseren om van de Kempen een echte kennisregio te maken. Daarom stimuleren we de vorming van clusters en open innovatienetwerken over sectoren heen. Zo blijft de Kempen een economisch interessante regio, aantrekkelijk voor investeerders op lokaal, regionaal en internationaal niveau. Het Campina-project 2 , waarover u meer kunt lezen in het speerpunt ‘Ruimte om te ondernemen in een vlot bereikbare regio’, is een concrete vertaling van deze ambitie. 1

Lead plants = productie-eenheden van een multinational die de O&O-functie voeren en ook (een deel van) de productie in de regio handhaven. 2

De subregio van het Campinaproject (Mol, Dessel, Retie, Geel) herbergt een unieke samenstelling van kennisinstellingen en zones voor hoogwaardige bedrijvigheid. Met dit project wordt in een breed partnerschap tussen de lokale besturen, de kennisinstellingen VITO, Thomas More Hogeschool Kempen, SCK en NIRAS de krachten gebundeld om van deze subregio een innovatieve topregio te maken. Het project is ingediend bij het Agentschap Ondernemen in het kader van het actieplan Ondernemingsvriendelijke Gemeente. De ruimtelijke processen voor de realisatie van het Campinaproject zijn reeds door de provincie Antwerpen afgewerkt.

14

RESOC wil

het opzetten van trajecten voor potentiële ‘lead plants’ en de ontwikkeling van nieuwe productieconcepten, onder meer via de projecten ‘Open Manufacturing Campus - Open Productie Concepten’ (OMC-OPC)4 en ‘Lead Plants & Lead Companies’5.

Sterk ondernemerschap door: te werken aan een positiever imago van ondernemen en meer kennis over ondernemerschap, zowel in de Kempense huiskamers als in het onderwijs en andere opleidingsvormen.

de Kempense sterktes expliciet uit te dragen: onze ligging in de ELAt-driehoek en in het hinterland van de Antwerpse haven en het Ruhrgebied, onze sterke sectoren met veel innovatiemogelijkheden en de knowhow van onze kennisinstellingen.

het aanscherpen van de zin voor ondernemen en van het creatief en innovatief denken in het kleuter-, lager en secundair onderwijs.

de Kempen te promoten als een industrieel-logistieke regio met een hoge vestigingswaarde, die bulkt van opportuniteiten voor bedrijven uit nieuwe en meer traditionele sectoren.

te zorgen voor meer startende ondernemingen in de Kempen, met bijzondere aandacht voor jonge starters en groeisectoren. De duurzaamheid van onze ondernemingen vergroten door het pro-actief en systematisch begeleiden, opleiden en adviseren van starters, groeiers én bloeiers.

sterke sectoren blijvend te ondersteunen zodat deze op een duurzame wijze kunnen voortbestaan in de Kempen.

het stimuleren van duurzame netwerken en samenwerkingsverbanden tussen ondernemingen in onze regio

de kennisuittocht uit af te remmen en meer kenniswerkers naar onze regio te halen.

promotie en ondersteuning Ondernemen (MVO)3.

Verantwoord

de samenwerking tussen de haven van Antwerpen en het (Kempense) hinterland te verbeteren en de ENA-regio te promoten als gebied met groot economisch potentieel.

Werken aan een duurzame industrie en kennisgedreven economie door: een gerichte strategie en roadmap uit te werken om onze maakindustrie te versterken.

De subregio Mol-Geel (het Campinaproject) verder uit te bouwen tot unieke kennisrijke zone met hoogwaardige bedrijvigheid.

bij

Maatschappelijk

4

Project van de vzw OMC. Dit project kadert binnen de Oproep Nieuw Industrieel Beleid – Nieuwe Fabriek voor de Toekomst van het Agentschap Ondernemen. 3

5

Ondernemingen die maatschappelijk verantwoord ondernemen streven vrijwillig naar verbetering op bedrijfs- en maatschappelijk vlak door economische, milieugerelateerde en sociale overwegingen in de bedrijfsvoering op te nemen.

Project van Voka – Kamer van Koophandel Antwerpen-Waasland, Kempen en Mechelen. Dit project kadert binnen de Oproep Nieuw Industrieel Beleid – Nieuwe Fabriek voor de Toekomst van het Agentschap Ondernemen.

15

de ontwikkeling van economische hotspots te stimuleren, zoals de transportzone in Meer, het bedrijventerrein Veedijk, het overslagcentrum in Grobbendonk en anderen.

Acties

de verwezenlijking van innovatie-ondersteunende infrastructuur zoals het Logistiek innovatie- en trainingscentrum in Laakdal (LITC)6, het Living & Care Health Lab in Turnhout (LICALAB) 7 en de open incubator in het wetenschapspark in Geel.

Versterken van het ondernemerschap

Acties

Actoren

Meer scholen en opleidingscentra in de Kempen aanmoedigen om deel te nemen aan Vlajo-projecten en initiatieven van werkgeversorganisaties over ondernemerschap.

UNIZO

In samenwerking met verschillende media het imago van ondernemerschap verbeteren.

Voka

Kwaliteitsvolle begeleiding van werknemers die de overstap maken naar een zelfstandige activiteit.

UNIZO

Startersbegeleiding voor ondernemers verder uitwerken en sterker promoten.

UNIZO

Betere ondersteuning bieden aan ondernemingen die reeds voorbij de ‘startfase’ zijn door ondernemers met elkaar in contact te brengen en zo duurzame, lokaal verankerde netwerken te creëren.

UNIZO

Ondernemingen begeleiden in het maatschappelijk verantwoord ondernemen.

IOK

Voka

Voka

Voka

Voka

Provincie Antwerpen UNIZO Voka

6

Dit centrum heeft tot doel om bedrijven te begeleiden in een transformatie naar duurzame logistiek via innovatie. Ook wil het een open trainings- en opleidingscentrum voor logistiek worden. 7

LICALAB geeft Vlaamse en internationale bedrijven, zorgorganisaties, kennisinstellingen en overheden de kans om innovatieve projecten, diensten en zorgconcepten op vlak van wonen en zorg te testen in een echte leefomgeving.

16

regio te vergroten.

Werken aan een duurzame industrie Realisatie van open productie modellen op de Open Manufacturing Campus in Turnhout.

IOK

Realisatie van het project Lead Plants & Lead Companies.

Voka

Promotie van het TINA-fonds 8 zodat meer Kempense bedrijven dit benutten.

KIR

Betere bekendmaking van de door de Vlaamse overheid ontwikkelde structuren zoals Flanders Innovation Hub for Sustainable Chemistry (FISCH) en andere, Strategische Onderzoekscentra: IMEC, IBBT en VIB, Innovatieregiegroepen (IRG’s) en bedrijven stimuleren om hierin te participeren.

KIR

Philips Turnhout Voka

Voka

Voka

Versterken van het economisch weefsel en onze kenniseconomie Het ontwikkelen van een interne en externe communicatiestrategie met als doel een betere ‘regional branding’. Het interne luik concentreert zich op het creëren van een regiogevoel bij de eigen inwoners, bedrijven en besturen zodat deze spelers dit kunnen uitdragen. Het externe luik heeft als doel de regioherkenbaarheid bij actoren buiten de

SPK Voka

Promotie van de Kempen als toegangspoort tot de Antwerpse haven.

Nv De Scheepvaart

Nauwer samenwerken en contact houden met Antwerpse actoren om zo samenwerking tussen Kempense bedrijven en bedrijven uit de haven stimuleren. Meer opportuniteiten creëren om samen te werken op vlak van mobiliteit en (multimodale) logistiek, met als doel winwins voor verschillende actoren te creëren.

Voka

Realisatie van het project ‘Campina: op weg naar een innovatieregio’. De resultaten van alle acties grondig opvolgen en tijdig en gericht communiceren naar alle betrokken partners.

IOK

Ontwikkelen van zones voor kennisintensieve activiteiten en hoogtechnologische industriële activiteiten op de Campina-as Mol-Geel, met de uitbouw van een wetenschapspark met incubator in Geel, revitalisering van het voormalig militair domein Kievermont, de uitbreiding van Stenehei in Dessel, de herontwikkeling van de Balmattsite en de modernisering van de Electrabelsite te Mol.

Campinaplatform

Realisatie van het logistiek innovatie- en trainingscentrum (LITC) te Laakdal

IOK

Voka

IOK

Nike Thomas More Kempen KU Leuven

8

Het TINA-fonds is een investeringsfonds in de schoot van de investeringsmaatschappij PMV. TINA staat voor INnovatie en Acceleratie van het Vlaamse industriële weefsel.

17

Realisatie Living & (LICALAB) in Turnhout

care

health

lab

Cubigo

Stad Geel

SEL Kempen

Thomas More Kempen

Stad Turnhout Thomas More Kempen Welzijnszorg Kempen Realisatie open incubator Geel

IOK

18

1.2

Innovatieve Kempen

Innovatie moet onderdeel zijn van het DNA van onze Kempense bedrijven. De Kempen moet zich meer positioneren als een innovatieve kennisregio. Voor ons speelt innovatie zich af op verschillende domeinen: product, proces, markt, business model, sociale en financiële innovatie. Het gaat om creatief denken en omvat dus veel meer dan louter onderzoeks- en ontwikkelingsinspanningen. Innovatief denken en handelen moet zich in alle sectoren, bedrijfstypes en maatschappelijke geledingen innestelen. Het innovatievermogen van onze Kempense bedrijven en organisaties versterken zal noodzakelijk zijn om onze concurrentiepositie te handhaven in de economie van morgen. Dit vraagt om een brede betrokkenheid en inzet van de werknemers in onze ondernemingen. Het concept ‘open innovatie’, waarbij samenwerking wordt opgezet tussen bedrijven, kennisinstellingen en overheden (de zogenaamde triple helix, 03) wordt daarbij verder in de praktijk gebracht. Meer Kempense bedrijven, groot en klein, moeten aansluiting vinden bij kennisinstellingen (zowel in Vlaanderen, maar ook internationaal), zodanig dat innovatieve clusters kunnen ontstaan. We willen de drempels om creatief en innoverend te ondernemen wegwerken. Daarom gaat de Kempen zijn eigen innovatiestrategie ontwikkelen binnen de Kempense Innovatieraad (KIR). Dit is een samenwerking tussen het Innovatiecentrum van de provincie Antwerpen, Flanders DC, Thomas More Kempen, VITO, SCK-CEN, het Agentschap Ondernemen – afdeling Antwerpen, Innotek, SPK, UNIZO Kempen, VKW Kempen, Voka-Kamer van Koophandel Kempen, RESOC Kempen en toekomstige leden.

19

RESOC wil

Acties

Innovatie in de Kempen versterken door:

Acties

de Kempense speerpunten op vlak van innovatie te promoten. We willen onze troeven in kaart brengen en kenbaar maken aan de rest van de wereld.

Versterken van de Kempense innovatiekracht

Kempense bedrijven te stimuleren in hun innovatiebeleid. We willen dat steeds meer Kempense bedrijven innovatieplannen opstellen en middelen vrijmaken voor verschillende vormen van innovatie. Overleg met werknemers, inclusief de werknemersvertegenwoordigers, is daarbij wenselijk om een sterk draagvlak te creëren. nieuwe initiatieven op te starten waar mogelijk volgens het ‘O3 triple helix’ model. Dit betekent ondernemers, samen met onderzoeks- en onderwijsinstellingen en de overheid. intersectorale bovenregionale en internationale netwerken uit te bouwen en projecten op te zetten. het innovatielandschap transparanter te maken voor bedrijven. gestroomlijnde zetten.

communicatie

over

innovatieprojecten

op

Actoren

te

laagdrempelige steun en begeleiding bij subsidieaanvragen aan te bieden.

Uitwerken en implementatie van een gemeenschappelijk communicatieplan om de regio te promoten als innovatieregio.

KIR

Het uitwerken en organiseren van een jaarlijks innovatie-event

KIR

De KIR partners willen hun toekomstige initiatieven in overleg met elkaar optimaal afstemmen.

KIR

Op punt stellen en verspreiden van een gemeenschappelijke kalender van events.

KIR

Een actueel overzicht van relevante initiatieven ter beschikking stellen aan Kempense bedrijven en organisaties.

KIR

Een initiatief uitwerken voor advies en begeleiding van ondernemers, onder andere in functie van een vereenvoudigde toegang tot innovatiesteun.

KIR

Clusters opzetten en Europese subsidies benutten.

KIR SPK Voka

Het verder uitbouwen van de provinciale cleantech-antenne.

Centrum Duurzaam Bouwen en Wonen Kamp C SPK

20

Het versterken van de werking van de proefbedrijven en -centra binnen de landen tuinbouw en het Innovatiesteunpunt.

Innovatiesteunpunt Boerenbond Provincie Antwerpen

21

1.3

Actief in Europa en de wereld

Bedrijven moeten tot internationalisering gestimuleerd worden. Er is nood aan meer sensibilisering en begeleiding op maat van KMO’s. Internationaal ondernemen Internationaal ondernemen doet bedrijven groeien. Onze centrale ligging is ideaal om handel op te zetten met de naburige regio’s en landen. We stellen vast dat het voornamelijk grote bedrijven zijn die exporteren en dat het merendeel van de export naar de Europese Unie gaat. Kleinere bedrijven zijn minder actief op de buitenlandse markten. Daarom willen we onze bedrijven, groot en klein, stimuleren en mobiliseren om hun exportambities te verhogen. Meer Kempense bedrijven moeten investeren in snelgroeiende markten, zoals de BRIC-landen (Brazilië, Rusland, India, China). Om het internationaal ondernemen in de Kempen te versterken, hebben de partners Flanders DC, Thomas More Kempen, POM Antwerpen, Flanders Invest & Trade (FIT), Kogeka, Voka-Kamer van Koophandel Kempen, UNIZO, the Federation of Chambers of Commerce and Industry in Belgium en RESOC Kempen zich verenigd in het Platform Kempen Internationaal. Het platform (en haar toekomstige partners) wil door meer en betere samenwerking de Kempense bedrijven en organisaties ondersteunen bij internationaal ondernemen. Europees samenwerken Ondernemers zijn ingenieuze mensen die zich niet laten tegenhouden door het bestaan van administratieve en landsgrenzen. Toch is het zo dat de provincie Noord-Brabant, met de stedenrij Breda-TilburgEindhoven-Helmond en haar sterke en vernieuwende economische dynamiek, grotendeels onbekend terrein is. Dit willen we veranderen. We hebben namelijk heel wat gemeenschappelijk. Zo wordt de grensoverschrijdende regio Kempen – Noord-Brabant gekenmerkt door haar open ruimte (landbouw en natuur) maar ook door een aantal gelijklopende economische sterke sectoren. Langs beide zijden van de

22

RESOC wil

grens is er sprake van een goed uitgebouwde maakindustrie, voedingsnijverheid, (fijne) chemiesector, life-sciencessector en logistieke sector. Ook op het vlak van gezondheidszorg, groene economie en creatieve industrie lopen er parallellen tussen Noord-Brabant en de Kempen.

Inzetten op internationalisering van onze economie door: groeiende bedrijven te stimuleren internationaal te ondernemen.

Het is duidelijk dat er voor de Kempen interessante opportuniteiten zijn om een veel sterkere samenwerking aan te gaan met onze buurregio. We grijpen het Interreg-programma 2014-2020 en andere EUprogramma’s aan om deze samenwerking op te zetten.

en

te

sensibiliseren

om

de Kempense speerpunten kenbaar te maken in de regio, de provincie, Vlaanderen, België, Europa en de rest van de wereld om internationale investeerders aan te trekken. de bevoegde overheden te appelleren op de noodzaak van fiscale en andere stimuli voor verankering van onder meer innovatieve technologisch productiebedrijven in de regio via internationale samenwerking nieuwe initiatieven op te starten, waar mogelijk volgens het ‘O3 triple helix’ model, namelijk ondernemers samen met onderzoeks- en onderwijsinstellingen en de overheid. de bestaande dienstverlening voor Kempense ondernemers bekend te maken en te optimaliseren. Veel vormen van dienstverlening (helpdesk, exportsubsidies, etc.) zijn nog te weinig bekend bij Kempense ondernemers. Ook de bekendheid van het Flanders Investment & Trade (FIT) (en zijn country experts) vergroten bij grote en kleine ondernemingen. innovatieve sectoren te ondersteunen die inzetten op het aantrekken van internationaal menselijk én financieel kapitaal.

23

Acties

Structurele Europese samenwerking door: een sterke grensoverschrijdende samenwerkingsdynamiek uit te bouwen tussen Kempen/Antwerpen en Noord-Brabant.

Acties

Actoren

Internationalisering van onze economie

extra impulsen te geven aan sterke sectoren en bedrijven uit de Kempen om tot nauwere samenwerking met gelijkgestemde Europese actoren te komen. de Kempen volwaardig te doen opnemen in de ELAt-dynamiek en actievere samenwerking op te zoeken met potentiële Duitse en Nederlandse partners.

Organisatie van een jaarlijks event ter promotie van internationaal ondernemen.

Platform Kempen Internationaal

De internationale dagen van Thomas More Kempen uitbreiden met het thema internationaal ondernemen.

Thomas More Kempen

Een sterkere samenwerking binnen BiELAt9 uitbouwen. Het zaken doen met buurlanden Duitsland en Nederland, i.s.m. FIT country experts stimuleren.

FIT

Een actueel overzicht van het bestaande netwerk over internationalisering ter beschikking stellen aan Kempense bedrijven en organisaties.


Inspelen op actuele vraagstukken en het delen van kennis en ervaringen stimuleren. Acties bundelen in een jaarkalender. Komen tot meer afstemming.


Kempense export monitoren en knelpunten in kaart brengen.


Promotie van de Kempen interessante investeringsregio.

FIT

als

een

Bedrijven warm maken om stageplaatsen aan te bieden voor studenten ‘export’. Zij 9

24

Business in de Eindhoven-Leuven-Aken driehoek


Platform Kempen Internationaal Voka

kunnen ingeschakeld worden opmaak van exportplannen.

bij

de

Europese samenwerking versterken Opmaak van een gezamenlijke strategie voor grensoverschrijdende samenwerking. Hiervoor overleg organiseren met stakeholders uit verschillende sectoren, lokale en provinciale besturen, uit zowel de provincie Antwerpen (m.n. regio Kempen) als de provincie Noord-Brabant en vertegenwoordigers uit de Duitse grensregio.

Provincie Antwerpen

De samenwerkingsstrategie vertalen in concrete projecten. Financiering zoeken via het toekomstige Interreg V-programma en andere EU-programma’s.

Provincie Antwerpen

SPK Voka

SPK Voka

25

Hoofdstuk 2 LEREN EN WERKEN IN EIGEN STREEK

26

Talent, valuta van de toekomst Er is een grote diversiteit aan onderwijsinstellingen en een sterk gevarieerd aanbod aan studierichtingen. Bovendien beschikken we met het Thomas More Kempen over een University College van de toekomst.

Een goed werkende arbeidsmarkt is een kritische succesfactor voor een dynamische, veerkrachtige streek. We willen het Kempense talent koesteren, ontwikkelen en optimaal benutten, want het is onze belangrijkste grondstof. Door levenslang te leren en duurzame loopbanen uit te bouwen, willen we alle talent ontplooien. Daartoe willen we van onze regio een omgeving maken waarin leren en werken optimaal verloopt.

Uitdagingen Onze arbeidsmarkt kampt met heel wat uitdagingen. Een groot aantal Kempense jongeren verlaat de schoolbanken zonder diploma secundair onderwijs. Een groeiend aantal vacatures geraakt lange tijd of zelfs helemaal niet ingevuld. Te veel Kempenaren op arbeidsleeftijd zijn niet aan het werk. Ze zijn werkzoekend of niet-actief. De kwaliteit van jobs laat soms te wensen over. Er is nood aan meer werkbaar werk. De snel veranderende economie scherpt de vraag naar specifieke competenties aan. En dat allemaal tegen de achtergrond van een verdere vergrijzing en een groeiende diversiteit van de Kempense beroepsbevolking. Meer werknemers gaan op pensioen en minder jonge werknemers staan klaar om de fakkel over te nemen. De groep werkzoekenden van allochtone afkomst neemt exponentieel toe.

Sterktes Een grote sterkte is onze samenwerkingsgeest. Door talent en krachten te bundelen, hebben we reeds bewezen dat we creatieve en innovatieve oplossingen kunnen vinden voor regiospecifieke arbeidsmarktuitdagingen, zoals de hoge vrouwelijke werkloosheid, sluitingen van bedrijven, een groeiende groep van structurele werklozen. Onze regio is er ook steeds in geslaagd om een ruim vacature-aanbod én hoge vervullingsgraad van vacatures 10 te behouden. Veel van onze Kempense werkgevers zijn toonaangevend op het gebied van competentieontwikkeling en het creëren van loopbaankansen. Er zijn heel wat koplopers op het gebied van sociale innovatie en maatschappelijk verantwoord ondernemen. We beschikken ook over een dynamische en professionele sociale economiesector 11 voor de meest kwetsbare groepen.

Ambities Cruciaal voor de komende jaren is het versterken van het levenslang en levensbreed12 leren. De ongekwalificeerde uitstroom moet drastisch naar omlaag. We moeten inzetten op het verhogen van de werkzaamheidsgraad van vijftigplussers en kortgeschoolden en op het bijstaan van werkgevers en werknemers op het gebied van loopbaandenken en een levensfasebewust personeelsbeleid.

10

Dit is de verhouding tussen het totaal aantal ingevulde werkaanbiedingen en het totaal aantal afgehandelde werkaanbiedingen. 11 De sociale economie bestaat uit een verscheidenheid van bedrijven en initiatieven die in hun doelstellingen de realisatie van bepaalde maatschappelijke meerwaarden voorop stellen en hierbij de volgende basisprincipes respecteren: voorrang van arbeid op kapitaal, democratische besluitvorming, maatschappelijke inbedding, transparantie, kwaliteit en duurzaamheid. Bijzondere aandacht gaat ook naar de kwaliteit van de interne en externe relaties. Zij brengen goederen en diensten op de markt en zetten daarbij hun middelen economisch efficiënt in met de bedoeling continuïteit en rentabiliteit te verzekeren.

Veel jobs in de industriële sector zijn onzeker. Een verdere diversificatie van activiteiten – en bijhorende jobs - binnen de verschillende sectoren, 12

Levenslang en levensbreed leren: het continue proces waarbij personen en organisaties de nodige kennis, vaardigheden en attitudes verwerven om hun professionele, sociale en culturele taken in een snel veranderende samenleving beter aan te kunnen en zich ook kritisch, zingevend en verantwoordelijk tegenover dit geheel te kunnen opstellen.

27

in onze regio moet uitgebouwd worden. Het kwalificeren van verworven competenties en een versterkend heroriënteringsbeleid zijn een noodzaak om de tewerkstellingskansen van kortgeschoolden te vrijwaren én te verhogen. In dit speerpunt schuiven we drie ambities naar voor: - De lerende Kempenaar - Meer mensen aan de slag in duurzame loopbanen - Een goed werkende arbeidsmarkt

28

2.1

De lerende Kempenaar

Geen enkel talent verspild. Leren, doorleren en opnieuw leren is de boodschap. Onze talenten zijn een kostbaar goed. Daarom moeten Kempenaren het best mogelijke onderwijs en vorming kunnen genieten en nastreven. We ijveren voor een toegankelijk opleidingsaanbod van topkwaliteit. We maken creatief gebruik van de verschillende vormen van leren, zoals werkplekleren13 en e-leren14. Een goede studiekeuze is een belangrijke stap. We willen Kempenaren meer ondersteunen bij het kiezen van de juiste studierichting of opleiding. Zo vinden ze gemakkelijker aansluiting bij de arbeidsmarkt. We streven naar een optimale aansluiting tussen het onderwijs, opleidingen en de arbeidsmarkt. Het onderwijs moet aangepast zijn aan de gevraagde competenties in bedrijven. Acties om ongekwalificeerde uitstroom te verminderen met aandacht voor armoede en de toenemende culturele diversiteit zijn nodig. Onze regio staat immers open voor de wereld. Daarom willen we ook meer inzetten op een vlotte instroom van nieuwkomers in onze onderwijs- en opleidingsinstanties. Naast het formele onderwijs en erkende opleidingen zijn er ook heel wat waardevolle vormingsinitiatieven ingebed bij verenigingen en organisaties. Het formele scholingsaanbod en het vormingsaanbod in de regio moeten elkaar in de toekomst meer versterken.

13

Werkplekleren kan men omschrijven als een actief en constructief leerproces, dat steunt op ervaring en plaatsvindt in een echte arbeidssituatie met de werkelijke problemen uit de (toekomstige) arbeidspraktijk als leerobject (VLOR) 14 Leeractiviteiten waarbij interactief gebruik gemaakt wordt van een computer die verbonden is met een computernetwerk.

29

RESOC wil

Crisis of niet, onze arbeidsmarkt wordt steeds knellender. Voor steeds meer vacatures blijkt het moeilijk te zijn om iemand met het juiste profiel te vinden. Tegelijkertijd is er een grote reserve van werkzoekenden beschikbaar. We moeten continu inzetten op het versterken van competenties zodanig dat ieder een gepaste job vindt. Ook het aantrekken en opleiden van toptalenten en het aanscherpen van ondernemerscompetenties is van belang voor een sterke economie. Want jobs verdwijnen, er komen nieuwe jobs bij en bestaande jobs veranderen. Alle sociale partners willen zich inzetten voor het versterken van onze competenties om onze economie competitief te houden. Zij zullen hun leden informeren over rechten, plichten en kansen op het vlak van levenslang en levensbreed leren.

Een optimale aansluiting onderwijs-arbeidsmarkt door: jongeren en hun omgeving in hun onderwijsloopbaan een realistisch beeld te geven van de arbeidsmarkt en ondernemerschap. Tegen 2018 is in de Kempense scholen onderwijsloopbaanbegeleiding regiobreed uitgerold en het “leren kiezen” op basis van talenten en arbeidsmarktinzicht een feit. leerlingen, studenten en leerkrachten vertrouwd te maken met loopbaandenken en instrumenten als Persoonlijke ) ontwikkelingsplannen (POP’s en competentieCV’s/portfolio’s. meer dialoog en afstemming met de bedrijfswereld werknemersorganisaties over de verwachte competenties.

en

ongekwalificeerde uitstroom te verminderen tegen 2018 door verder in te zetten op structurele oplossingen in een sterk partnerschap tussen het onderwijsveld (scholen, CLB’s en het Lokaal Onderwijsplatform (LOP)), professioneel jeugdwerk, justitie en welzijn. jongeren uit richtingen die minder arbeidsmarktgericht zijn of afgehaakte studenten van het hoger onderwijs warm over te dragen naar VDAB, hun competenties in kaart te brengen en een passend traject uit te stippelen. een voldoende groot aanbod aan werkplekleren en kwaliteitsvolle begeleiding te creëren.

30

Acties

Een nabije, kwaliteitsvolle en flexibele opleidingsinfrastructuur door: een sterk uitgebouwd HBO5 aanbod in de regio. een blijvend werkzoekenden.

sterk

uitgebouwd

opleidingsaanbod

Acties

Actoren

Optimale afstemming onderwijs-arbeidsmarkt

voor

CLB’s

een betere afstemming tussen formele opleidingsverstrekkers en vormingsinitiatieven.

Opmaak van een regionale strategie en actieplan over onderwijsloopbaanbegeleiding en leren kiezen. Partnerschappen ontwikkelen om deze actieplannen te realiseren.

Sterker inzetten op levenslang en levensbreed leren. Tegen 2020 moet: 50% van de Kempense bedrijven een vorming-, training- en opleidingsbeleid en budget hebben.

Uitbouw van een talentencentrum waar leerkrachten, jongeren en ouders terecht kunnen voor advies en begeleiding over hun onderwijsloopbaan en het maken van een onderbouwde studiekeuze.

Provincie Antwerpen

15% van de Kempenaren levenslang en levensbreed leren, conform het Vlaamse streefdoel.

Organisatie van afstemming tussen onderwijs, justitie en het welzijnsveld.

Regionaal overlegplatform (ROP) Leren en Werken

Vlaamse jonge ondernemingen (Vlajo)

SERR Platform OnderwijsArbeidsmarkt Meer taalondersteuning van anderstalige studenten en leerlingen door: in de scholen en opleidingsinstanties meer ondersteuning te voorzien (o.a. meer onthaalklassen voor anderstalige nieuwkomers (OKAN) in de regio)

Verhogen van de kennis over beroepen en de arbeidsmarkt door workshops op jongerenbeurzen en in scholen.

ABVV ACLVB ACV UNIZO Voka

structurele ondersteuning van de Praatpunten (conversatietafels Nederlands tweede taal) in de diverse Kempense gemeenten.

31

Participatie van scholen in ondernemersprojecten verhogen (leerondernemingen, JIEHA, Vlajo, …).

UNIZO

Regionale knelpunten bij werkplekleren in kaart brengen.

SERR Platform OnderwijsArbeidsmarkt

Partnerschappen ontwikkelen om samen initiatieven op te zetten om het

SERR Platform Onderwijs-

Voka

werkplekleren te optimaliseren.

Organiseren van studie- en infomomenten over competentiemanagement.

Arbeidsmarkt

opleidingsinfrastructuur.

ABVV

Uitwerken van een sterk, afgestemd en toegankelijk HBO5 aanbod in de regio.

ACLVB ACV

Opmaak van een regionale nulmeting van ongekwalificeerde uitstroom. En het in kaart brengen van de oorzaken van ongekwalificeerde uitstroom van jongeren. Ontwikkelen van een actieplan.

CLB’s

voor

VDAB

Voka RESOC Kempen

Centra volwassenonderwijs (CVO’s) Thomas More Kempen

UNIZO

Bij de Vlaamse Overheid ijveren om voldoende structurele financiering te voorzien voor de verschillende trajecten leren en werken zodanig dat een voltijds engagement kan worden gerealiseerd.

AP Hogeschool

ROP Leren en Werken

VDAB

Partnerschappen ontwikkelen en versterken om opleidingsinfrastructuur te delen en toegankelijk te maken voor alle doelgroepen.

CVO’s

Opvolgen van de oprichting en werking van Excellente Centra15. Op basis van regionale knelpunten en toekomstprognoses een advies formuleren over de opleidingsbehoeften van de regio.


Scholengemeenschappen VDAB

Sterker inzetten op levenslang en levensbreed leren Nabije, kwaliteitsvolle en flexibele opleidingsinfrastructuur Regionale knelpunten m.b.t. de opleidingsinfrastructuur in kaart brengen.


Antone, de monitoringtool van het VDAB opleidingsaanbod, toegankelijk maken voor de sociale partners.

VDAB

Ontwikkelen van een regionale strategie ter bevordering van het levenslang en levensbreed leren. Hierbij wordt nagegaan hoe de brug tussen vorming en formeel leren kan versterkt worden.

Bij de Vlaamse overheid aandringen dat scholen meer mogelijkheden krijgen om hun opleidingen aan te passen aan de vereisten van de arbeidsmarkt. Mee ijveren voor een verhoging van het investeringsbudget voor

RESOC Kempen

Sensibiliseren over het belang van levenslang en levensbreed leren in de Kempense bedrijven.

Consortium De Rank

ABVV

Vormingplus Kempen

ACLVB ACV UNIZO

15

Platformen die op initiatief van VDAB en sectoren worden ingericht om opleidingstrajecten rond knelpuntberoepen uit te werken.

32

Voka Werkgeversorganisaties minstens 50% van hun opleidingskansen.

informeren leden over

Werknemersorganisaties en bedrijven aanmoedigen om gebruik te maken van de projectmogelijkheden binnen het Europees Sociaal Fonds.

UNIZO Voka ABVV ACLVB ACV UNIZO Voka

Samenwerken om goede praktijken over levenslang en levensbreed leren in kaart te brengen en te verspreiden.


Een advies opmaken voor de Vlaamse en federale overheid om een krachtiger stimuleringsbeleid voor levenslang en levensbreed leren uit te tekenen. Een vlottere combinatie leren en werken moet daarbij een hoofddoelstelling zijn.

RESOC Kempen

Meer taalondersteuning van anderstalige studenten en leerlingen Monitoren van de nood en spreiding aan OKAN-klassen in de Kempen en bekijken welke acties noodzakelijk zijn.

Gemeenten

Onderzoeken hoe de Praatpunten duurzaam en structureel gefinancierd en ingebed kunnen worden.

Vormingplus Kempen

Lokaal (LOP)

Onderwijsplatform

33

2.2 Meer loopbanen

mensen

aan

de

slag

in

duurzame

Iedereen krijgt en grijpt kansen om een mooie loopbaan uit te bouwen. De Kempen wil uitgroeien tot een economische topregio. Dit impliceert sterke sectoren en werkgevers. Maar evenzeer werknemers die in de best mogelijke omstandigheden hun talenten ontwikkelen en duurzame loopbanen uitbouwen. Overgangen van werk naar werk en van werkloos naar werk moeten vlot verlopen. Bijzondere aandacht gaat daarbij naar kansengroepen. Sterke loopbanen bij sterke werkgevers zijn de beste garantie tegen armoede. Werkende Kempenaren dragen bij aan de algemene welvaart en het welzijn van onze regio. Iedereen moet dan ook de mogelijkheid krijgen én grijpen om zijn eigen loopbaan vorm te geven. We willen inzetten op nieuwe jobs en het behoud van tewerkstelling in onze ondernemingen. Alle Kempense werkgevers, zowel profit, nonprofit als lokale besturen moeten kunnen rekenen op ondersteuning bij het voeren van een duurzaam loopbaanbeleid met bijzondere aandacht voor kansengroepen. Elke Kempenaar wordt gestimuleerd en ondersteund om zijn loopbaan in handen te nemen. Loopbanen verduurzamen kan door te zorgen voor de juiste man/vrouw op de juiste plaats en door het continu bieden van ontwikkelmogelijkheden. Het betekent evenzeer dat werknemersorganisaties en werkgeversorganisaties samen aandacht hebben voor werkbaar werk, voor een evenwichtige combinatie werk-privé en voor een gezonde werkbelasting en –omstandigheden. We willen de Europese doelstellingen m.b.t. de werkzaamheidsgraad 16 en de werkbaarheidsgraad 17 in de Kempen tegen 2020 behalen. Dit 16

De werkzaamheidsgraad toont de mate waarin de beroepsbevolking aan het werk is. 17 De werkbaarheidsgraad is een samengesteld cijfer dat aangeeft welk percentage van de werknemers een job heeft die voldoende leermogelijkheden

34

RESOC wil

komt neer op een globale werkzaamheidsgraad van 76%, specifiek voor de vrouwelijke beroepsbevolking 75%, voor vijfenvijftigplussers 50% en een jaarlijkse toename van 1% voor kansengroepen. Op het gebied van de tewerkstelling van de prioritaire kansengroepen (personen met een arbeidshandicap, allochtonen en vijftigplussers) willen we het beter doen dan het Vlaamse gemiddelde. Daarnaast willen we een werkbaarheidsgraad van 60% realiseren.

Meer mensen aan het werk in duurzame loopbanen door: het behalen van de Europese doelstellingen werkzaamheidsgraad in de Kempen tegen 202018.

m.b.t.

het behalen van de Vlaamse streefcijfers m.b.t. het aantal loopbaanen diversiteitplannen. In deze plannen wordt gewerkt op vier domeinen: duurzame diversiteit, kwaliteit van de arbeid, organisatie-innovatie en competentieontwikkeling. Het is een paritair instrument, wat wil zeggen dat het een projectplan van zowel de werkgever als de werknemers is. het veralgemeend invoeren van een levensfasebewust personeelsbeleid. Tegen 2018 voert 50% van de Kempense bedrijven een levensfasebewust personeelsbeleid. het sensibiliseren van werkgevers- en werknemersafgevaardigden over duurzame loopbanen, werkbaar werk en het creëren van actieve jobs19. het gebruik van loopbaanbegeleiding bij Kempenaren, in het bijzonder kansengroepen, uit te breiden. in de loopbaanen diversiteitplannen acties m.b.t. de duurzame tewerkstelling van kansengroepen structureel te integreren.

18 76% werkzaamheidsgraad voor beroepsbevolking 75% werkzaamheidsgraad voor vrouwen 50% werkzaamheidsgraad voor vijfenvijftigplussers Jaarlijkse toename van 1% in de werkzaamheidsgraad van kansengroepen Werkbaarheidsgraad van 60%. 19 Een actieve job is een job met een goed evenwicht tussen regelmogelijkheden en taakeisen. Het is een job met veel leermogelijkheden en weinig stressrisico’s.

biedt, goed te combineren is met het privéleven en geen aanleiding geeft tot werkstress of motivatieproblemen.

35

Acties

bij herstructureringen en faillissementen deskundige begeleiding te voorzien voor zowel werkgevers als ontslagen werknemers. We willen meer kwaliteitsvolle outplacementtrajecten.

Acties

Actoren

Meer mensen aan het werk in duurzame loopbanen Opvolgen van de werkzaamheidsgraaddoelstellingen, door per kwartaal een arbeidsmarktbarometer te publiceren en te analyseren en bespreken. Op basis van deze analyse adviezen en acties uitwerken.

SERR Kempen

Optimalisering VDAB-dienstverlening voor werkgevers.

UNIZO VDAB Voka

Begeleiden van Kempense werkgevers bij loopbaanen diversiteitplannen.

RESOC Kempen

Ondersteunen bij de vertaling van de loopbaanen diversiteitsplannen naar de werkvloer.


Opstellen en uitvoeren actieplan personeelsbeleid.

van een regionaal levensfasebewust

SERR Kempen

Bespreken van de regionale impact van de acties in sectorconvenanten20 met het doel de werkbaarheid van jobs te verhogen.

SERR Kempen

20

De sectorconvenanten zijn protocols van samenwerking tussen de sectoren (sectorale sociale partners) en de Vlaamse Regering over thema’s zoals een betere aansluiting tussen onderwijs en arbeidsmarkt, het stimuleren van

36

Leden van werknemersen werkgeversorganisaties informeren op vlak van levensfasebewust personeelsbeleid en stimuleren tot actie.

ABVV

verhogen.

ACLVB

Een advies opmaken voor de Vlaamse overheid om de criteria van het certificeringssysteem van de outplacementsector (CERTO) te verfijnen inzake kwaliteitsvolle begeleiding.

ACV UNIZO Voka

Afspraken maken tussen de partners om het loopbaandenken te promoten. Onderzoeken of nieuwe instrumenten en projecten ontwikkeld moeten worden.

SERR Kempen

Het EAD-instrumentarium 21 regiobreed inzetten. Informeren en sensibiliseren van werkgevers over de realiteiten en clichés van kansengroepen en de mogelijkheden tot ondersteuning bij tewerkstelling. Afstemmen van ieders werking in functie van een transparant aanbod.

Regionale commissie loopbaanen diversiteitsbeleid Kempen

Promoten en informatie verstrekken over opleidings- en tewerkstellingsmaatregelen aan werkgevers, werknemers en werkzoekenden.

ABVV

Centra loopbaanbegeleiding

voor

ACLVB ACV UNIZO VDAB Voka

Op basis van analyse en overleg actieplannen ontwikkelen om de tewerkstelling van kansengroepen te

SERR Kempen

competentieontwikkeling en het verhogen van de werkbaarheid van jobs en het verhogen van diversiteit op de arbeidsmarkt. 21 EAD staat voor Evenredige arbeidsdeelname van kansengroepen. Inzake instrumenten gaat het o.a. om Jobkanaal, de inzet van diversiteitsconsulenten, de loopbaanplannen, het ondersteuningsaanbod van de sectoren, de verschillende tewerkstellingsmaatregelen etc.

37

RESOC Kempen

2.3

Inzetten op een goed werkende arbeidsmarkt

Iedereen aan zet. De juiste persoon op de juiste plaats. We willen dat onze werkzoekenden vlot de weg vinden naar een job. Niet zomaar een job, maar een passende job. Een job die aansluit bij hun aspiraties, kennis en kunde en die past in hun loopbaanpad. Daarnaast houden we rekening met de noden van de ondernemingen en organisaties voor het invullen van hun vacatures. Steeds meer vacatures raken moeilijk ingevuld. Een specifiek beleid gericht op knelpuntberoepen en beroepen van de toekomst is nodig. De juiste man/vrouw op de juiste plaats is het doel. Via bemiddeling willen we werkzoekenden helpen een job te vinden. Daarbij is competentiegerichte matching essentieel. Er is nog heel wat onontgonnen talent dat ingezet kan worden. Sommigen geraken heel moeilijk aan de bak. Het gaat dan om personen met een grote afstand tot de arbeidsmarkt, zoals personen met een arbeidshandicap, allochtonen, kortgeschoolden, langdurige werkzoekenden, mensen met een leefloon, mensen in armoede, exgedetineerden, mensen met een multiproblematiek,…. Er is nood aan een specifiek beleid om hen te activeren naar werk. Maatregelen op het snijpunt van werk en welzijn vragen een goede afstemming van de arbeidsactoren en het welzijnsveld. In eerste instantie willen we deze mensen begeleiden naar werk bij gewone bedrijven en organisaties, de zogenaamde reguliere economie. Voor een aantal mensen is dit geen haalbare kaart. De sociale economie biedt dan een (tijdelijk) opvangnet. Als regio willen we een professionele, dynamische sociale economie. Er is nood aan meer dialoog en samenwerking tussen de reguliere en de sociale economie. De lokale besturen hebben een regierol op het domein van de sociale economie. Die regierol bestaat uit de ontwikkeling van een beleidsvisie op lokale sociale economie en het faciliteren van de samenwerking met en tussen de sociale economie. Via de projecten lokale diensteneconomie werken ze reeds nauw samen. Sterke

38

RESOC wil

partnerschappen tussen sociale economie en lokale besturen zijn dan ook een belangrijke sleutel voor toekomstig succes.

De perfecte match. Vraag en aanbod vinden elkaar door: sterke regionale partnerschappen tussen de socio-economische actoren, lokale besturen, VDAB en derden in functie van een goed werkende arbeidsmarkt. bereik en begeleiding van alle werkzoekenden volgens de principes van het sluitend maatpak. Dit wil zeggen dat de intensiteit van de bemiddeling of begeleiding aangepast is aan de behoeften van de werkzoekende. een kwalitatieve, competentiegerichte matching van werkzoekenden met openstaande vacatures zowel van de reguliere als de sociale economie. het imago van de Werkwinkel als dé plaats waar alle organisaties samen zitten die helpen in de zoektocht naar werk te verbeteren. De werkwinkels zijn een laagdrempelige toegangspoort. De dienstverlening en samenwerkingsverbanden binnen de Werkwinkels zijn geoptimaliseerd waar nodig. een analyse te maken van de regionale knelpunten op basis van een volledig en kwaliteitsvol overzicht van de vacatures en werkzoekenden. in het kader van de verdere bevoegdheidsoverdracht van het arbeidsmarktbeleid voldoende kennis en begeleidingscapaciteit te voorzien voor de begeleiding van mensen met een leefloon.

39

Iedereen competent door: werkzoekenden, bemiddelaars, werkgevers, werknemers de taal van competenties te leren begrijpen en spreken. De Kempen zet zijn ontwikkelde kennis op het gebied van competentieontwikkeling verder in en ambieert een blijvende koplopersrol.

voor kansengroepen optimale kansen op tewerkstelling en doorstroming naar reguliere tewerkstelling te realiseren.

Buitenlands talent verwelkomen door: het uitwerken van een beter onthaal- en verblijfsbeleid voor buitenlandse werknemers door lokale besturen.

meer certificering en erkenning van eerder verworven competenties. Ervaringsbewijzen zijn beter gekend en worden gebruikt door werkgevers en werknemers.

vlotte grensarbeid mogelijk te maken door sterke samenwerking tussen de bevoegde diensten voor arbeidsbemiddeling en beroepsopleiding en door de verdere uitbouw en bekendmaking van bestaande infopunten voor werknemers en werkgevers.

Drempels tot deelname aan de arbeidsmarkt wegnemen door: het gebrek aan kinderopvang, mobiliteitsproblemen, taalachterstand, laaggeletterdheid, ... weg te werken. het niet aanvaarden en aanpakken van discriminatie.

Een sterke sociale economie door: een sterke regierol sociale economie bij lokale besturen, die hiervoor optimaal samenwerken. een goede afstemming en samenwerking tussen sociale economie bedrijven onderling (maatwerkbedrijven, maatwerkafdelingen en lokale diensteneconomie). een sterke samenwerking tussen reguliere en sociale economie. verder te werken aan innovatie en professionalisering van de sector.

40

Acties Acties

beschikbaar te maken, zodanig dat een beleid op maat van de regio kan worden uitgetekend.

Actoren

De perfecte match, vraag en aanbod vinden elkaar Opvolgen van de VDAB-aanpak sluitend maatpak en meewerken aan de optimalisatie ervan.

SERR Kempen

De groep van moeilijk bereikbare werkzoekenden in kaart brengen. Doelgerichte acties opzetten om deze groep te bereiken.

SERR werkgroep structurele werkloosheid en knelpuntberoepen

De methodiek van de werkwelzijnstrajecten regiobreed uitgerollen

VDAB

De methodiek van de blind date sollicitaties verfijnen.

Fora werkgelegenheid

VDAB

lokale

SERR werkgroep structurele werkloosheid en knelpuntberoepen De evolutie van de Kempense knelpunteneconomie opvolgen en acties opzetten.


De haalbaarheid onderzoeken van een knelpunt-meldpunt, waar vacatures die na een maand niet ingevuld worden nauwgezet worden opgevolgd.


Vlaanderen de vraag stellen om - bij de opmaak van sectorfoto’s in het kader van het project van Vlaams Arbeidsmarktonderzoek van de toekomst (VLAMT) - data op regionaal niveau

RESOC Kempen

In lokaal overleg de werking van de werkwinkels evalueren op het vlak van toegankelijkheid en de wijze van bekendmaking van de dienstverlening. Hierover adviezen formuleren aan het dagelijks bestuur van de werkwinkel.

Fora lokale werkgelegenheid

Het lokaal tewerkstellingsbeleid stimuleren door participatie aan lokaal overleg en door het aanreiken van goede praktijken en ervaringsuitwisseling.

RESOC Kempen

De regionalisering van arbeidsmarktbeleid verder opvolgen.

het

SERR Kempen

Vragen aan de federale en Vlaamse overheid om voldoende middelen te voorzien zodat VDAB en zijn partners de nieuwe bijkomende taken als gevolg van de staatshervorming kwaliteitsvol en in nabijheid van de klant kan uitvoeren.

RESOC Kempen

VDAB Werkwinkelpartners

RESOC werkgroep lokaal werk

Drempels tot de arbeidsmarkt wegwerken

41

Tekorten voor kinderopvang in kaart brengen en overmaken aan de Vlaamse overheid en Kind en Gezin (cfr. speerpunt Welzijn en zorg voor elke Kempenaar)

Gemeenten

Onderzoeken hoe de mobiliteit naar bedrijventerreinen verbeterd kan worden.

ABVV ACLVB

De haalbaarheid van projecten als vanpooling worden onderzocht (zie ook speerpunt ‘Ruimte om te ondernemen in een vlot bereikbare regio’).

ACV

evaluatie besproken op de SERR.

VDAB

IOK

Sensibiliseren over het belang van competentieontwikkeling bij bedrijven en werknemers. Kempense werkgevers aanmoedigen gebruik te maken van de projectmiddelen van het Europees Sociaal Fonds. Goede praktijken in kaart brengen en verspreiden.

ABVV

Provincie Antwerpen UNIZO Voka

Verder in zetten op een sterk partnerschap om taalachterstand weg te werken bij werkzoekenden.

Centra voor Basiseducatie CVO’s Huizen van het Nederlands

ACV RESOC Kempen UNIZO VDAB Voka

VDAB Taalondersteuning op de werkvloer verder promoten.

ACLVB

Het SERR Actieplan Elders (eerder) Verworven Competenties actualiseren en uitvoeren.

ABVV ACLVB

SERR Kempen

ACV Jobkanaal VDAB

Een sterke sociale economie

Vragen aan de Vlaamse overheid om voldoende middelen te voorzien zodat wachtlijsten voor taalopleidingen vermeden worden.

SERR Kempen

IOK

Trajecten opzetten om te remediëren aan laaggeletterdheid.

Centrum Basiseducatie

De wenselijkheid van een Kempens platform sociale economie onderzoeken. Binnen dit platform kunnen regionale afspraken gemaakt worden over de nieuwe regelgeving, knelpunten inzake toeleiding in kaart gebracht worden en lokale besturen ondersteund in hun regierol en acties opgezet worden om de samenwerking reguliere – sociale economie te bevorderen. Stimuleren van de sociale economie ondernemers in het zoeken naar nieuwe nichemarkten en bij de opstart van nieuwe sociale economie activiteiten.

Gemeenten

Evaluatie van de implementatie van de nieuwe regelgeving voor de sociale

SERR Kempen

voor

VDAB

Iedereen competent Implementatie van de beroependatabank COMPETENT.

SERV

Kempense werkgevers ondersteunen bij de opmaak van competentiegebaseerde vacatures. Hiervan wordt een jaarlijkse

Jobkanaal

VDAB

RESOC Kempen SERR Kempen

42

RESOC Kempen

Provincie Antwerpen

economie. Hierover aanbevelingen doen aan de Vlaamse overheid en de regionale actoren. Onderzoeken van de mogelijkheid om de Kempense sociale economie te ondersteunen op het gebied van innovatie en strategische bedrijfsvoering.

SPK

Buitenlands talent verwelkomen Uitwerken van een onthaalbeleid inzake correcte en legale leefen werkomstandigheden voor buitenlandse werknemers.

ABVV ACLVB ACV Gemeenten UNIZO Voka

Participeren in de werking van European employment services (Eures) Scheldemond en leden informeren over de mogelijkheden van grensarbeid


43

Hoofdstuk 3 RUIMTE OM TE ONDERNEMEN IN EEN VLOT BEREIKBARE REGIO

44

Betere mobiliteit en optimaal ruimtegebruik

Kempense gemeentekernen blijkt soms nefast voor de ondernemers die nog wel in deze kernen aanwezig zijn.

Zonder goed uitgeruste terreinen om te ondernemen en manieren om op de bestemming te geraken, zullen mensen en bedrijven zich niet in onze regio vestigen. Daarom willen we in de Kempen volop werken aan betere mobiliteit en ruimtelijke mogelijkheden voor ondernemers.

Het ontwikkelen van bedrijventerreinen verloopt veel trager dan voorzien. Veel projecten liepen een vertraging op van twee tot vier jaar. Hierdoor is in de periode 2008-2011 slechts 30% gerealiseerd is van het geplande aantal hectaren.

Sterktes Ambities

De voorbije jaren is heel wat geïnvesteerd in de mobiliteit in onze regio. Het meest zichtbare project is de Kempense Noord-Zuidverbinding. Minder zichtbaar, maar zeker niet minder belangrijk, is de ontwikkeling van de Kempense binnenhavens in Meerhout (Euroports) en Grobbendonk (Antwerp East Port). Andere investeringen in de binnenscheepvaart, zoals het aanleggen van overslaginfrastructuur langs de Kempense kanalen, helpen onze regio ook met een betere aansluiting tussen het water- en het wegvervoer.

De Kempen wil volop werken aan betere en duurzame mobiliteit en het promoten van multimodaal vrachtverkeer, over spoor, weg en water. Daarnaast zetten we in op een optimale ontwikkeling van bestaande en nieuwe bedrijventerreinen en detailhandel in onze regio. Hierbij hebben we oog voor de noden van andere ruimtegebruikers, zoals de landbouw. Belangrijk voor het fietsverkeer is de aanleg van nieuwe fietsostrades. Dit zijn lange en rechtlijnige gemeentegrensoverschrijdende fietsroutes (langs bijvoorbeeld sporen en kanalen). Ook de elektrificatie van de spoorlijn Herentals-Mol moet er voor zorgen dat heel wat pendelaars en toeristen sneller zullen kiezen voor de trein als vervoersmiddel. Andere voorbeelden zijn de verhoging van de bruggen over het Albertkanaal en de aanleg van een nieuwe sluis op het kanaal Dessel-Kwaadmechelen. Deze ingrepen zullen ervoor zorgen dat grotere tonnages over de waterweg van en naar de Kempense bedrijven kunnen gevoerd worden.

Fietsers worden niet vergeten. Het bovenfunctioneel fietsroutenetwerk, dat fietsend woon-werkverkeer een duwtje in de rug geeft, is sterk uitgebreid en zal verder worden uitgebouwd. Daarnaast investeren we sterk in de bestaande en nieuwe bedrijventerreinen. We zoeken steeds naar manieren om op een optimale en duurzame wijze om te gaan met de beperkte ruimte. Uitdagingen

In dit speerpunt vindt u onze ambities om een kwalitatieve economische infrastructuur te realiseren. We zetten in op:

Het werk is zeker nog niet af. We worden geconfronteerd met trage infrastructuurwerken, de slechte staat van wegen en fietspaden en soms lukt het niet om snel en veilig bedrijventerreinen te bereiken met het openbaar vervoer of de fiets.

- Duurzame mobiliteit - Ruimte om te ondernemen

Bovendien worden we dagelijks geconfronteerd met steeds groeiende files op onze snelwegen en op ring- en andere gewestwegen. Deze problematiek wordt nog verergerd door de inplanting van grootschalige detailhandel langs deze wegen. De verwijdering van detailhandel uit de

45

3.1

Duurzame mobiliteit

Een vlotte, slimme, milieuvriendelijke en veilige mobiliteit is het doel. We willen ons allemaal vlot en veilig kunnen verplaatsen in een leefbare regio. Een duurzame mobiliteit is de ambitie. Dit betekent een mobiliteit met respect voor toekomstige generaties, waarbij economische en sociale belangen in evenwicht zijn. Het moet een mobiliteit zijn die voor iedereen toegankelijk is en die de impact op milieu en gezondheid zo klein mogelijk houdt. Een goed ontwikkeld en kwaliteitsvol vervoersnetwerk is ook een belangrijke randvoorwaarde voor de welvaart en het welzijn in onze streek. Mobiliteitsplan Kempen Om de regionale mobiliteitsknoop te ontwarren is een bovenlokale visie nodig. Daarom wil de streek op lange termijn een mobiliteitsplan voor de ganse regio opmaken én uitvoeren. In eerste instantie is het van belang om te komen tot een onderlinge afstemming van de bestaande visies en deelstudies die de jongste jaren voor de Kempen zijn gemaakt. Daarnaast moet er voor de ontbrekende deelgebieden bijkomend studiewerk geleverd worden. Daarom willen we dat er, naar analogie met de gebiedsgerichte visie 22 voor de Noorderkempen, een gebiedsgerichte visie voor de Middenkempen ontwikkeld wordt. Hierbij vragen we om te bekijken of de gemeenten van de Zuiderkempen mee opgenomen kunnen worden in het studiegebied. Het uiteindelijke doel is een bundeling van alle studies tot één mobiliteitsplan voor de Kempen. Dat wordt hét richtinggevend kader voor de optimalisering van de mobiliteit in de Kempen.

22

Een gebiedsgerichte visie geeft de gewenste ontwikkeling van de relevante beleidsdomeinen weer in dat gebied, in casu staan de beleidsdomeinen Mobiliteit en Ruimtelijke Ordening centraal.

46

Zorgen voor een vlotte bereikbaarheid met fiets, over water, spoor en weg

RESOC wil

Kempenaren moeten zich vlot kunnen verplaatsen van en naar hun werk, zowel binnen als buiten de regio. Voor onze economie is het van levensbelang dat naast werknemers ook goederen en grondstoffen op tijd op hun bestemming geraken. Zo dienen doortochten van lokaal bestemmingsverkeer mogelijk te blijven.

Een Kempens mobiliteitsplan door: de opmaak van Middenkempen.

een

gebiedsgerichte

visie

voor

de

onderzoeken of de gemeenten van de Zuiderkempen (Herenthout, Herselt, Hulshout, Laakdal en Westerlo) in het studiegebied van mobiliteitsstudie Middenkempen kunnen opgenomen worden.

Een efficiënt vervoer en vlotte bereikbaarheid maakt onze concurrentiepositie sterker en zorgt ervoor dat we aantrekkelijk blijven voor nieuwe bedrijven, investeerders en inwoners. Het is dus nodig dat we een kwalitatief afgestemd multimodaal vervoersnetwerk hebben, waarbij transport via weg, spoor en water vlot op elkaar aansluiten.

de realisatie van de reeds bestaande mobiliteitsplannen. een synthese van de bestaande visies en deelstudies tot één mobiliteitsplan voor de Kempen, zodat blinde vlekken en resterende knelpunten worden aangeduid en worden opgenomen op het verantwoordelijke beleidsniveau.

Intelligente logistieke systemen moeten zorgen voor een vlot lopende keten waarbij het creëren van meerwaarde centraal staat. Kortom om een kwalitatieve ruimtelijke economische structuur te hebben, moet de regio optimaal ontsloten zijn.

maximale afstemming van Kempense mobiliteitsplannen met aangrenzende regio’s.

Duurzaam woon-werk en fietsverkeer door: een performant uitgebouwd netwerk van fiets-, bus en spoorinfrastructuur in functie van kwaliteitsvol en duurzaam woon-werkverkeer. Hierbij moet rekening worden gehouden met stipte verbindingen, goede overstapmogelijkheden, correct werkende infrastructuur, voldoende capaciteit, goede toegankelijkheid en optimale communicatie. een leefbare en verkeersveilige regio. optimaal onderhoud van de infrastructuur.

47

een maximale bereikbaarheid van bedrijventerreinen met het openbaar vervoer. maximale promotie van duurzaam woon-werkverkeer vervoersmaatschappijen, overheden en bedrijven. afstemming tussen de (openbaar vervoer, fiets).

diverse

duurzame

een optimalisering van de kwaliteit van de transportinfrastructuur, o.a. door een optimaal en structureel onderhoud.

door

vlotte aansluitingen tussen de verschillende transportmodi.

vervoersmodi

van de Kempense stations comfortabele overstapknooppunten te maken met goede aansluitingen tussen treinen busverbindingen en met degelijke stationsinfrastructuur en fietspunten.

Betere benutting van de waterwegen door:

het in kaart brengen van de opties om het goederenvervoer per spoor in de regio op lange termijn uit te bouwen als alternatief voor het vervoer via de weg.

de optimalisering en verhoging van de capaciteit van de waterwegen en de samenhang van het netwerk versterken door het wegwerken van ontbrekende schakels.

kwaliteitsvolle dienstverlening naar de reizigers: voldoende en stipte verbindingen, goede overstapmogelijkheden, correct werkende infrastructuur, voldoende capaciteit, goede toegankelijkheid en optimale communicatie.

de optimalisering van de kwaliteit van de transportinfrastructuur o.a. door het verder uitbouwen en optimaal onderhouden van alle bestaande infrastructuur. optimale verbindingen met andere transportmodi o.a. door weldoordachte geconcentreerde hinterlandhubs, die gebruik maken van uitgebouwde terminals, loskades en intelligente informatiesystemen.

Een verbetering van de wegcapaciteit en –infrastructuur door: het wegwerken van ontbrekende schakels in het wegennet en het verbeteren van bestaande verbindingen zodat files drastisch verminderen

een goed evenwicht tussen de economische en toeristischrecreatieve functie van de Kempense kanalen.

de verbetering van de kwaliteit van de weginfrastructuur waar nodig. Een betere spoorontsluiting door: voldoende investeringen infrastructuur.

meer investeringen in het spoorverkeer in de regio, zodanig dat de capaciteit aanzienlijk wordt uitgebreid en missing links worden weggewerkt.

48

in

het

onderhoud

van

alle

Acties

het maximaal benutten van mogelijkheden voor multimodaal vervoer zodat er vlotte aansluitingen zijn tussen verschillende transportmodi.

Acties

Actoren

Mobiliteitsplan Kempen Opmaak van een gebiedsgerichte visie Midden naar analogie met de gebiedsgerichte visie Noorderkempen door de provincie Antwerpen.

Gemeenten Balen, Dessel Geel, Grobbendonk, Herentals, Herenthout, Herselt, Hulshout, Kasterlee, Laakdal, Lille, Meerhout, Mol, Olen, Retie, Vorselaar, Westerlo. Provincie Antwerpen

Bekijken of de gemeenten van de Zuiderkempen kunnen opgenomen worden in de mobiliteitsstudie Middenkempen.

Provincie Antwerpen

Duurzaam woon-werk en fietsverkeer Realisatie fietsostrade Herentals–Olen–Geel– Mol–Balen.

Gemeenten Balen, Geel, Herentals, Mol, Olen Provincie Antwerpen

Aanleg fietsostrade Herentals–Turnhout als prioriteit in de provincie Antwerpen.

Gemeenten Kasterlee

Herentals,

Stad Turnhout Provincie Antwerpen Realisatie fietsostrade langs beide kanten

49

langs

Albertkanaal,

Gemeenten Grobbendonk,

Geel,

Herentals, Meerhout, Westerlo

Laakdal, Olen,

NV De Scheepvaart Realisatie fietsostrade Herentals-Lier.

Gemeenten Herentals, Grobbendonk Provincie Antwerpen

Uitvoeren van de voorziene acties uit de mobiliteitsstudie Noorderkempen m.b.t. aanleg van bovenlokale functionele fietsroutes

Gemeenten Beerse, Kasterlee, Turnhout NV De Scheepvaart Stadsregio Turnhout IOK

Meer middelen voor het structureel onderhoud (o.a. sneeuwvrije paden, verlichting,…) van veilige fietspaden zodat ze in goede kwaliteit blijven. Hierbij wordt nagegaan of er opportuniteiten zijn voor sociale tewerkstelling (na toetsing van kwaliteitscontrole en arbeidsveiligheid).

AWV

Het organiseren van een tweejaarlijks regionaal platform over busvervoer. Verschillende belanghebbende actoren zullen hier overleg plegen over (regionale) pijnpunten en samen in dialoog gaan met De Lijn.

De Lijn

IOK

Onderzoek van mogelijkheden voor bedrijven om samen te werken in het kader van duurzaam woon-werkverkeer.

IOK

Pleiten voor een fiscaal voordeel duurzaam woon-werkverkeer.

IOK

Erkenning spoorwegstations fietspunten.

Provincie Antwerpen

Organisatie van een gezamenlijk initiatief om gemeenten te informeren over mogelijkheden van het Fietsfonds in functie van veilige fietsinfrastructuur.

Ervaringsuitwisseling over duurzaam woonwerkverkeer: delen van goede ervaringen om bedrijven en mensen te overtuigen zodat meer bedrijfsvervoerplannen opgemaakt en uitgevoerd worden.

Provincie Antwerpen

als

voor

Provincie Antwerpen

Voka

Provincie Antwerpen

beveiligde

NMBS

Deelfietssysteem Blue-bike in station Geel (via een straatterminal). Indien succesvol een verdere uitbouw van deelfietssystemen Bluebike in stations in de Kempen.

NMBS

Optimaliseren waterwegen

Gemeenten

Gemeenten IOK RESOC Kempen

50

Ophoging van alle bestaande bruggen over het Albertkanaal tot een vrije doorvaarthoogte van 9,10m en een doorvaartbreedte van 86 m. De realisatie van de projecten moet mogelijk gemaakt worden via alternatieve financiering (PPS), in overleg met lokale besturen (in functie van weginfrastructuur) en de provincie (m.b.t. fietsroutes).

NV De Scheepvaart

Ophoging van de spoorwegbrug in Herentals in overleg met Infrabel.

NV De Scheepvaart

Realisatie van de brug aan het Regionaal Overslagcentrum in Beerse.

Gemeente Beerse i.s.m. provincie Antwerpen en

NV De Scheepvaart Capaciteitsverhoging van het sluizencomplex in Wijnegem en Olen.

NV De Scheepvaart

Aanpak van het sluizencomplex in DesselLommel-Mol (Blauwe Kei): aanleg van een omloopkanaal met vierde sluis in functie van het transport van grotere volumes (1350 ton schepen) naar de regio Lommel-Overpelt.

NV De Scheepvaart

Een gestructureerde en weldoordachte planning van de uitbouw van hinterlandhubs met o.a. aanlegkades en overslagterminals (cfr. project Waterslag) en dit met respect voor de omgeving.

NV De Scheepvaart i.s.m. bedrijven

Uitbouw van de terreinen Hannekeshoek en Heirenbroek als watergebonden industrieterrein.

NV De Scheepvaart

Verdere integratie van IT-toepassingen in het watervervoer: o.a. een havenbreed informatiesysteem met de Haven van Antwerpen doortrekken op het Albertkanaal (cfr. project logistieke piloot van NV De Scheepvaart).

NV De Scheepvaart

Vlootintegratie in functie transport via binnenvaart.

NV De Scheepvaart

van

efficiënter

belangen van de bedrijven en de tewerkstelling (ev. niet-watergebonden bedrijven herlokaliseren)

Turnhout, Turnhout, RESOC Kempen, Provincie Antwerpen Implementatie: Gemeenten Arendonk, Beerse, Dessel, OudTurnhout, Turnhout IOK NV De Scheepvaart POM Antwerpen

Vlaamse overheid Uitwerken van een studie over een toekomstvisie voor alle Kempense kanalen.

NV De Scheepvaart

Opstarten van nieuwe pilootprojecten over sluizencomplexen en energieopwekking waar mogelijk (cfr. lopende projecten Ham en Olen).

NV De Scheepvaart

Optimaal spoorvervoer

Promoten van en sensibiliseren over de meerwaarde van goederenbundeling en multimodaal vervoer naar bedrijven via transportdeskundige en/of logistiek manager.

Voka

Uitwerken van een visie en implementeren van watergebonden activiteiten voor het kanaal Dessel-Schoten met aandacht voor de

Visievorming: Gemeenten Arendonk, Beerse, Dessel, Oud-

51

Realisatie van de elektrificatie van de spoorlijn Mol–Herentals (L15) en opstart studie verdere elektrificatie Mol–Hamont (L19).

Infrabel

Doortrekken van de treinverbinding Antwerpen-Neerpelt naar Hamont en Weert.

Infrabel

Realisatie van de rechtstreekse verbinding Mol–Brussel.

NMBS

Opstart en realisatie Turnhout (L29).

De Lijn

van

de

spoorstudie

Euro Immo Star

Infrabel

Realisatie van een aftakking naar het bedrijventerrein Veedijk (L29) ingeval er zich een groot bedrijf vestigt met een trafiek waarvoor het vervoer per spoor zich leent.

NMBS Stad Turnhout Vlaamse overheid Een halfuurverbinding instellen op de spoorlijn Turnhout-Antwerpen en TurnhoutBrussel.

NMBS

De optie open houden op de verbinding Turnhout – Tilburg (L29).

RWO

De verbinding Herentals–Aarschot (L29) is van belang voor de streek als verbinding met Leuven en Brussel. De optie voor het aanleggen van een spoorverbinding moeten worden opengehouden, met behoud van een functionele fietsverbinding HerentalsAarschot. Een haalbaarheidsonderzoek moet worden opgestart.

NMBS

Wegwerken bedieningsbeperkingen goederenspoorlijn 207 (L207) in functie van betere flexibiliteit en capaciteit van de lijn.

Infrabel

Realisatie masterplan Herentals (L15-L29).

De Lijn

stationsomgeving

Optimalisering wegvervoer Mobiliteitsonderzoek Zuiderkempen uitvoeren.

Midden-

en

Gemeenten Balen, Dessel Geel, Grobbendonk, Herentals, Herenthout, Herselt, Hulshout, Kasterlee, Laakdal, Lille, Meerhout, Mol, Olen, Retie, Vorselaar, Westerlo Provincie Antwerpen

Ontlasting van de kernen in de Middenkempen via het vrachtwagenroutenetwerk.

Gemeenten Grobendonk, Herentals, Kasterlee, Lille en Vorselaar

Spoorwegmaatschappijeigenaar

Provincie Antwerpen Bovenlokale aanpak van verkeersstromen van en naar Bobbejaanland via de verschillende aanvoerroutes.

Euro Immo Star Infrabel NMBS

Gemeenten Herentals, Olen

Geel, Kasterlee,

Provincie Antwerpen

Stad Herentals

Mobiliteitsstudie Noorderkempen: uitvoering van alle acties die zijn goedgekeurd door de 15 betrokken gemeenten. Deze acties kunnen nog aangepast worden indien dit gedragen wordt door het lokale bestuur en andere

Vlaamse overheid Station Mol (L15-L19): doortrekken onderdoorgang perrons naar nieuwe parking achterkant station.

Logistieke speler

NMBS

52

Gemeenten Arendonk, Baarle-Hertog, Beerse, Hoogstraten, Merksplas, OudTurnhout, Ravels,

stakeholders.

Rijkevorsel, Vosselaar

Turnhout,

het bedrijventerrein Beverdonk. Rechtstreekse aansluiting van de Industrieweg op het open afrittencomplex Herentals-West van de E313 zodat de industrie gescheiden wordt van de aanwezige wooncluster.

Provincie Antwerpen Aanpak knooppunt E313/E34 in Ranst (met eenvoudige wissel tussen beide autosnelwegen) in functie van de leefbaarheid van de kernen Wechelderzande, Lille en Poederlee.

AWV

Trajectcontrole op de noord-zuidrelatie in Lille en omgeving (in functie van ontlasting als alternatieve noord-zuidverbinding).

AWV

Trajectcontrole op de noord-zuidrelatie Mol– Oud-Turnhout (in functie van ontlasting als alternatieve noord-zuidverbinding).

AWV

Realisatie ring van Retie (N18-N118).

Gemeente Retie IOK

Aanpak verbinding ring van Geel en N71 in Mol.

AWV

Doortrekken van de N118 naar de ring van Geel (N119-N19).

AWV

Verbinding Goormansdijk N18 – N118.

AWV

Doortrekking Nikelaan tot afrittencomplex 25 van de E313.

op-

en

AWV

E313: uitbreiding naar 3 rijstroken tot in Lummen.

AWV

Geharmoniseerd beheer van de Kanaalweg van Laakdal-Meerhout tot Olen-Herentals.

AWV

Studie over en de aanleg van de bijkomende brug over het Albertkanaal ter ontsluiting van

NV De Scheepvaart

53

AWV

3.2

Ruimte om te ondernemen

Een regio waar bedrijven zich welkom voelen en kansen krijgen. Voldoende en goed uitgeruste bedrijventerreinen De Kempen wil bekend staan als gastvrije regio waar bedrijven plaats en mogelijkheden hebben om te starten, te groeien en te floreren. Eén van de grootste obstakels, is een gebrek aan ruimte. De Kempen wil voldoende duurzame regionale en lokale bedrijventerreinen. Bedrijventerreinen mogen niet langer het stigma hebben van vervuilend en lawaaierig. Hierdoor vergroot de maatschappelijke aanvaardbaarheid en krijgen bedrijven het vertrouwen van de overheid om te investeren. Hiervoor is het nodig dat we op een andere manier omgaan met bestaande bedrijventerreinen en terreinen die op korte termijn gerealiseerd worden. We moeten op zoek gaan naar manieren om bedrijventerreinen efficiënter te benutten Het promoten van gekoppelde en aaneengesloten bebouwing, in combinatie met bouwen in de hoogte en het voorzien van collectieve infrastructuur (gemeenschappelijke brandweg, collectieve parkings, waterbuffering) zijn maatregelen die bijdragen tot verdichting. Bedrijventerreinmanagement moet er voor zorgen dat de kwaliteit van bedrijventerreinen hoog blijft. Daarnaast moet de Kempen blijven inzetten op een acquisitiebeleid23 dat door meerdere regionale, provinciale en Vlaamse partners ondersteund wordt. Onze regio is gekend om een sterk arbeidsethos en om bedrijfssectoren die op hoog niveau presteren. Voorbeelden zijn de expertise die de Kempen bezit in de klassieke bouwen productienijverheid, biotechnologie, farmacie, nucleaire technologie, de chemische sector en de logistieke sector. Goed uitgeruste bedrijventerreinen in combinatie met een gericht acquisitiebeleid dragen ertoe bij dat deze sectoren aanwezig blijven in onze regio en zich in de toekomst nog kunnen versterken. 23

54

Aankoop- en vestigingsbeleid van industriegronden.

Kansen en mogelijkheden voor detailhandel

We werken hard aan een verbetering van het wegtransport in onze regio. Zo is er in de mobiliteitsstudie voor de Noorderkempen optimaal rekening gehouden met transport en logistiek. Goede wegen, alternatieve routes voor vrachtvervoer en goed bereikbare logistieke hot spots van hoge kwaliteit zijn belangrijke doelen voor de Kempen.

We willen in onze regio werk maken van een kernversterkend detailhandelsbeleid en leegstand bestrijden. Voor ons is de meest wenselijke vorm van detailhandel dus clustering in het centrum. Waar dat niet mogelijk is, gaat de voorkeur uit naar clustering aan de rand van het centrum.

Via de kanalen die onze regio doorkruisen is er ook hoogstaande logistieke bedrijvigheid mogelijk. De moderne overslagterminals in Meerhout en Grobbendonk zijn slechts twee voorbeelden van hoe logistieke spelers in onze regio inzetten op alternatieve vervoersmodi naast vrachtwagens.

Niet enkel de inplanting van detailhandel verdient onze aandacht, ook het aanbod in onze regio moet goed in balans zijn. Zo zijn koopcentra enkel aantrekkelijk als ze diverse producten en diensten kunnen aanbieden. Er moet een evenwicht zijn tussen ketenformules en zelfstandige, unieke winkelconcepten. We moeten erover waken dat innovatieve winkelcentraconcepten niet onmiddellijk een halt worden toegeroepen onder het mom van ‘kernversterking’. Daarom is het nodig dat er meer bovenlokale afstemming komt.

Ook op vlak van spoortransport moeten de mogelijkheden onderzocht worden. Het heractiveren van de IJzeren Rijn zal een zeer grote impact hebben op onze regio. We willen echter dat deze impact positief is voor de inwoners en bedrijven in de Kempen. Er moet een bevredigende oplossing gevonden worden om de overlast bij heractivering te beperken, in een positieve en constructieve dialoog met Infrabel. De IOKstudie ’Voorwaardenscheppend kader ingebruikname Ijzeren Rijn voor de Kempen’ vormt daarbij de toetssteen.

Winkelen in de kern van een gemeente is aangenaam, maar deze moet wel bereikbaar zijn en voorzien van voldoende parkeergelegenheid. Daarom willen we dat de mobiliteitsproblemen die kenmerkend zijn voor sommige Kempense kernen aangepakt worden. We streven dus naar een optimaal evenwicht tussen bereikbaarheid, locatie en aanbod. Ruimte en infrastructuur toegevoegde waarde

voor

multimodale

logistiek

Ten slotte moeten we in onze regio aandacht blijven schenken aan het genereren van toegevoegde waarde in de logistieke sector. De Kempen wil en kan meer zijn dan enkel een doorgeefluik op vlak van transport en logistiek. We moeten dus zoeken naar steeds betere manieren om opslag en bundeling van goederen te combineren met het verwerken of afwerken van goederen en materialen.

met

Eén van de grootste troeven van onze regio is haar ligging. De Kempen is een streek waar verschillende vervoersmodi en bedrijventerreinen goed op elkaar aansluiten. Hierdoor verdient logistieke bedrijvigheid ook in de toekomst een belangrijke plaats in onze regio. Een goede werking van logistiek en transport is immers sterk afhankelijk van de ligging van terreinen waar goederen kunnen worden opgeslagen en de water-, spoor- en autowegen die van en naar opslagplaatsen en andere bestemmingen leiden.

55

RESOC wil

de opmaak van een duidelijk, globaal commercieel plan voor de Kempense gemeenten. Dit plan staat in relatie tot de buurgemeenten en dient ter oriëntering van de detailhandel.

Voldoende en kwalitatieve bedrijventerreinen door: in te zetten op voldoende nieuwe bedrijventerreinen, zowel voor kleine als voor grote bedrijven, met aandacht voor de creatie van tewerkstelling (ambitie = 30 werknemers per hectare). Dit aanbod moet zich via twee sporen ontwikkelen: via bijkomende greenfields24 en via herstructureringen van bestaande terreinen.

de ontwikkeling en ondersteuning van detailhandel op maat. Belangrijke variabelen zijn bevolkingssamenstelling, aanwezige faciliteiten, ligging binnen de regio en bijzondere kwaliteiten/capaciteiten in een gemeente. multifunctioneel (meerdere functies op een terrein, gecombineerd met detailhandel) denken en werken aan te moedigen.

Ook de landen tuinbouwsector heeft nood aan hun eigen 'bedrijventerreinen'. Er moet gestreefd worden naar meer rechtszekerheid voor deze tak van de Kempense economie. het imago van de lokale en regionale bedrijventerreinen te verbeteren.

Duurzame logistiek door: een gediversifieerde aanpak waar er, naast het optimaal uitbouwen van de logistieke sector in onze regio, genoeg aandacht is voor andere specialismen in de regio (farmacie, chemie, etc.) en de mogelijkheid om deze sectoren te laten samenwerken.

te streven naar een maximale (draagbare) verdichting van bedrijventerreinen in onze regio. een opwaardering en optimalisering van de kwaliteit van bedrijventerreinen. een verdere uitbouw acquisitiebeleid.

van

een

gezond

en

voldoende en zeer goed uitgeruste locaties voor logistieke en transportgebonden activiteiten te voorzien.

duurzaam

een goed bereikbare regio, zowel voor wie aankomt met goederen/materialen als voor wie er mee vertrekt. Sterke detailhandel door: belangrijke lokale en bovenlokale ontwikkelingen met betrekking tot inplanting, verschuiving of verdwijning van detailhandelsvestigingen grondig op te volgen.

24

Nieuwe terreinen waar nooit eerder bedrijven gevestigd waren, nieuw ontgonnen gebied.

56

Acties Acties

Actoren

Ontwikkeling van bedrijventerreinen

van bedrijventerreinen te komen. Vervolgens duidelijke acties ondernemen: hoogbouw promoten, de ruimte tussen bedrijfsgebouwen optimaliseren (vb. beperkte groenzones), gemeenschappelijke parkings voor personenwagens.

Implementatie: IOK

Gemeentebesturen werken mee aan een kwaliteitsvol beheer van het openbaar domein van bedrijventerreinen dat onder hun verantwoordelijkheid valt, zoals wegbeheer en collectief groen. Initiatieven op vlak van sociale tewerkstelling dienen bekeken te worden.

Gemeenten

Optimaal samenwerken met partners als FIT, POM en Agentschap Ondernemen om een beter acquisitiebeleid te voeren in de Kempen. Op die manier onze regio op de (inter)nationale kaart zetten als een regio met veel mogelijkheden en goede werknemers.

Agentschap Ondernemen

Uitvoering van project ondernemingsvriendelijke gemeente ‘Campina: op weg naar een innovatieregio’

Gemeenten Dessel, Geel, Mol, Retie

Naast het in dienst nemen van de terreinen Beerse-Zuid en Veedijk in Turnhout zal er in de toekomst (eind 2012-2015) 141,5 ha bruto (108,5 ha netto) aan bedrijventerreinen worden gerealiseerd in onze regio. 140,3 ha bruto wordt ontwikkeld op basis van goedgekeurde planningsprocessen.

IOK

Grondig onderzoeken binnen welk Vlaams kader (de vertaling van Beleidsplan Ruimte Vlaanderen) nieuwe ontwikkelingen van bedrijventerreinen kunnen worden voorbereid. Ook willen we onderzoeken hoe het Vlaams subsidiebesluit inspeelt op het mogelijk herstructureren van bedrijventerreinen.

IOK

Naast het herstructureren van bestaande terreinen zullen er voor meerdere onbenutte terreinen door IOK extra activeringsteams opgezet worden.

IOK

Inzetten op duurzaam bedrijventerreinmanagement om zo de leefbaarheid en het imago van de Kempense terreinen verbeteren.

IOK

SCK-CEN

Voka

SPK

Het screenen van (verouderde) stedenbouwkundige voorschriften om tot soepelere regels omtrent de verdichting

Screening: gemeenten

IOK

Flanders Investment and Trade IOK POM Antwerpen

IOK NIRAS RESOC Kempen

Thomas More Kempen VITO Voka

Provincie Antwerpen

Meewerken

57

aan

een

grotere

Boerenbond

rechtszekerheid tuinbouwsector

voor

de

land-

en

dagelijkse goederen is.

Versterking Detailhandel Aantrekkelijker maken van gemeentekernen door, bijvoorbeeld publieke ruimtes een prominente rol geven in de gemeente.

Gemeenten

Planmatig bekijken van detailhandel in kernen. Een duidelijke afbakening maken van het ‘centrum’ in functie van kleine en middelgrote winkelcentra: criteria opstellen voor maximum vloeroppervlakte, vereiste parking- en stokkeringsfaciliteiten, etc.

Gemeenten

Een beleid voor baanontwikkeling en retailparken uitwerken en uitvoeren. Dit in combinatie met gemeentelijke mobiliteitsplannen: parkeerbeleid, aanbod openbaar vervoer, maximale implementatie van het STOP-principe25.

Gemeenten

Door het in kaart brengen van de bestaande diversiteit in het winkelaanbod, een analyse maken van de tekorten. Hieruit een voorkeurslijst maken van producten/diensten en deze aantrekken

Gemeenten

Het concept ‘buurtwinkel’ bevorderen om ervoor te zorgen dat er in elke deelgemeente een duidelijke minimumstandaard qua aanbod van

Gemeenten

IOK Provincie Antwerpen

IOK

Inzetten op detailhandel in combinatie met andere maatschappelijke functies zoals wonen, informatieverstrekking, vrije tijd, …

Gemeenten

Leegstand bestrijden door deze te gebruiken als hefboom voor herschikking en herbestemming.

Gemeenten

Ontwikkelen van de door de provincie Antwerpen geselecteerde bovenregionale en regionale ontwikkelingspolen.

Gemeente Mol

Provincie Antwerpen

Provincie Antwerpen

Provincie Antwerpen

Provincie Antwerpen Steden Turnhout, Herentals en Geel

Duurzame logistiek Provincie Antwerpen

Provincie Antwerpen

Het verder uitbouwen van de voor logistiek bestemde locaties in onze regio: Transportzone Meer in Hoogstraten, Veedijk in Turnhout en Liessel in Geel.

IOK

Promoten van en sensibiliseren over de meerwaarde van goederenbundeling en multimodaal vervoer naar bedrijven.

Voka

Bereikbaarheid via fiets-, spoor-, water-, vracht- en autoverkeer bevorderen: zie ambitie ‘Duurzame mobiliteit’. Dialoog opstarten tussen de regio en Infrabel en uitvoering van de flankerende maatregelen ingeval van activering van de IJzeren Rijn.

Provincie Antwerpen

Gemeenten Grobbendonk Infrabel

Balen, en Olen

IOK Steden Geel en Herentals,

25

In volgorde van belangrijkheid: stappen, trappen (fiets), het openbaar vervoer en indien echt nodig personenwagen.

58

59

Hoofdstuk 4 WELZIJN EN ZORG VOOR ELKE KEMPENAAR

60

Een zorgzame en veerkrachtige regio

Daarnaast is er het unieke samenwerkingsverband van de 27 OCMW’s van het arrondissement Turnhout binnen Welzijnszorg Kempen. En tot slot, het Kempens Welzijnsplatform, een plaats waar verschillende sectoren met elkaar in contact kunnen komen op basis van een positieve overlegcultuur.

De Kempen is een regio waar het goed is om te leven. Dit danken we aan onze veerkrachtige samenleving met een sterk sociaal weefsel. Dat is de basis die heel wat in beweging zet in onze regio. Omdat we die veerkracht willen versterken en gezondheid en geluk voor iedere Kempenaar nastreven is ‘Welzijn en zorg voor elke Kempenaar’ een speerpunt van het Streekpact 2013-2018.

Op het vlak van onderzoek en maatschappelijke dienstverlening is er een goede samenwerking tussen de Thomas More hogeschool en de welzijnssector. Met de onderzoeksgroepen ‘gezondheid & zorg’ en ‘mens & maatschappij’ wordt er onder meer onderzoek verricht naar het langer thuis wonen van ouderen (VONK 3), armoedebestrijding, biomedische technologie (MOBILAB) en de relatie voeding/gezondheid (Lab4Food).

Sterktes De zorgen welzijnssector is een belangrijke groeisector, ook in de Kempen. De sector is een belangrijke motor voor de socio-economische ontwikkeling van de streek. Er liggen nog heel wat kansen om het ondernemerschap en de tewerkstelling in de sector te stimuleren. Kansen die we met twee handen grijpen.

Ook op het gebied van innovatie hebben we heel wat troeven. De afgelopen jaren zijn er in de regio verschillende projecten opgestart om innovatieve technieken, instrumenten en methodieken in de zorgen welzijnssector te introduceren of uit te bouwen. Met infrastructuurprojecten als Living and Care Lab (LICALAB) in Turnhout en het wetenschapspark in Geel liggen hier bijzonder veel interessante mogelijkheden.

Een kwaliteitsvol welzijnsen zorgaanbod op mensenmaat, daar werken we samen aan. Daarom zetten we sterk in op de ondersteuning van mantelzorgers en op het mogelijk maken om thuis zorg en hulp te krijgen. We hebben een sterke dynamiek om hiervoor gezamenlijk projecten op te zetten. Getuige de projecten CADO 26 , ‘Zorgslot 27 ’, ‘Nachtzorg28’ en het netwerk geestelijke gezondheidszorg (GGZ) Kempen.

Uitdagingen De komende jaren zullen we geconfronteerd worden met een steeds sneller vergrijzende bevolking. De verwachte toename aan zestigplussers in de periode 2010-2020 zal in bijna alle Kempense gemeenten groter zijn dan gemiddeld in Vlaanderen. We moeten rekening houden met een hogere toename van de zorgnood dan de 30% toename die in Vlaanderen wordt verwacht. Dit heeft een impact op de voorzieningen in onze regio. Alsook op de nood aan arbeidskrachten en vrijwilligers in de hulpverlening. Het aantal huisartsen, verpleegkundigen en mantelzorgers zit nu reeds op een kritisch laag niveau. Prognoses leren dat de tekorten tegen 2018 bijzonder groot zullen zijn. De residentiële capaciteit moet met 70 à 80% toenemen tegen 2020. Ook in

26

Collectieve Autonome Dagopvang voor ouderen: een CADO is een voorziening die zorgbehoevende ouderen overdag opvangt en die daardoor ondersteuning verschaft voor mensen om thuis te blijven wonen. CADO is een uitbreiding van de thuiszorg, waarbij de hulp- en dienstverlening specifiek voor het thuismilieu verruimd wordt naar het dagopvangcentrum. 27 Het Zorgslot is een cilinderslot dat bij gebruikers van thuiszorg in de voordeur wordt geplaatst. Thuisverpleeg- en zorgkundigen, familieleden, dokters en hulpdiensten kunnen het slot openen met hun persoonlijke badge. Het Zorgslot werd getest in een project waar het Wit-Gele Kruis Antwerpen, Welzijnszorg Kempen en Mederi (koepelorganisatie thuisverpleegkundigen) aan meewerkten. 28 Het Pluralistisch Initiatief Nachtzorg Kempen is samenwerking met partners uit de thuiszorg en residentiële opvang. Dit initiatief biedt op een gestructureerde manier nachtopvang aan in thuiszorgsituaties door inzet van verzorgenden en

vrijwilligers, aanvullend op de mantelzorg. Nachtopvang in een ‘nachthotel’ – in een woonzorgcentrum - is ook een optie.

61

de psychiatrische zorg, de jeugdhulp, de woon-, begeleidings- en opvangvormen voor personen met een handicap en in de kinderopvang worden we geconfronteerd met een structureel tekort aan personeel en plaatsen. We zullen dus op zoek moeten naar creatieve oplossingen om aan de stijgende zorgvraag tegemoet te komen. Ambities De uitdagingen zijn dus groot. We hebben geen tijd te verliezen. We willen voortbouwen op onze sterktes en de krachten bundelen om de Kempen uit te bouwen tot een sterke zorggemeenschap waar de levenskwaliteit hoog is. We streven ernaar om op een aantal gebieden koploper te worden in Vlaanderen. Er zijn 3 centrale ambities op vlak van welzijn en zorg waar we op inzetten: -

Welzijn in een warme, zorgzame samenleving Kwaliteitsvolle hulpverlening Innovatie in de zorg

62

4.1

Welzijn in een warme, zorgzame samenleving

Zonder sterke buurten geen sterke zorg. Goede sociale relaties zijn van groot belang voor het welzijn van onze inwoners. We hechten veel belang aan de buurt voor het bevorderen van welzijn, welbevinden en gezondheid. Daarom streven we naar sociale inclusie: élke Kempenaar woont in een warme buurt waar mensen de mogelijkheden hebben om voor elkaar te zorgen en elkaar te helpen. De professionele zorgen hulpverlening moet hier naadloos op aansluiten. Gemeenschapsgerichte, lokale zorg is voor ons dan ook een prioriteit. Om dat te bereiken is een goede samenwerking cruciaal. We starten met een nieuwe vorm van samenwerking in de regio, namelijk de ‘welzijnsknooppunten’. Binnen deze welzijnsknooppunten willen we samen met verschillende sectoren één concreet probleem of project aanpakken. Een welzijnsknooppunt is een resultaatgerichte samenwerking en zal afhankelijk van de noden worden opgezet. Het gaat dus niet om structurele samenwerkingsverbanden. We gaan proactief te werk om het welzijn van de Kempenaar te versterken. We willen de komende jaren nog sterker inzetten op preventie, vroegdetectie en snelle interventie onder meer door vindplaatsgericht29 te werken. Mantelzorgers en vrijwilligers spelen een belangrijke rol in een zorgzame samenleving. Ze zijn een belangrijke pijler in kwaliteitsvolle zorg. We willen hen meer ondersteunen, waarderen en ervoor zorgen dat ze regelmatig ontlast worden van hun rol. Ervaringsdeskundigen, vrijwilligers en mantelzorgers beschikken bovendien over een

29

Hulpverleners treden actief naar buiten om contact te leggen met potentiële

cliënten.

63

RESOC wil

onschatbare kennis. We willen hen optimaal inzetten en hen betrekken bij het uittekenen van een goed zorgen hulpverleningsbeleid.

Sterke buurten door: in een aantal wijken het sociale weefsel te versterken en buurtgerichte zorg uit te bouwen. We willen resultaatgericht werken aan nieuwe modellen, methodieken en campagnes. een sterk uitgebouwd netwerk van organisaties en mensen die werken aan een solidaire en veerkrachtige samenleving en door sociale innovatie in de zin van creatieve, kleinschalige acties die inspelen op bestaande sociale noden.

Kwaliteitsvolle welzijnsen gezondheidzorg met sterke samenwerkingen, ook tussen professionelen en nietprofessionelen, door: ‘welzijnsknooppunten’ als nieuwe vorm van samenwerking om de kwaliteit van onze welzijn- en gezondheidszorg te garanderen. de deelnamegraad aan preventiecampagnes en actieplannen over welzijn en gezondheid te verhogen door beter samen te werken en maatregelen af te stemmen op verschillende doelgroepen. een toekomstgericht vrijwilligersen mantelzorgersbeleid uitgebouwd door organisaties en lokale besturen, waarin mantelzorgers en vrijwilligers worden ondersteund, erkend en gehoord. meer participatie van vrijwilligers in de (professionele) welzijnsen zorgsector.

64

Acties

Acties

Opmaak van een regionaal winternoodopvangplan als eerste stap in een regionaal plan van aanpak voor daken thuislozen.

Actoren

CAW De Kempen OCMW Geel OCMW Herentals OCMW Mol OCMW Turnhout

Sterke buurten Opmaak van een visie- en actieplan ‘zorgzame buurten’, in samenwerking met lokale besturen.

Thomas More Kempen

Versterken van het sociaal kapitaal 30 en bewustmakingscampagne over sociale inclusie.

Lokale besturen

Het Kempens Welzijnsplatform geeft een forum aan sociaal innovatieve acties van middenveldorganisaties, gemeentebesturen en bedrijven in functie van verdere ontwikkeling en uitbreiding van acties.

Kempens Welzijnsplatform

Organisaties stimuleren om verenigingen waar armen het woord nemen maximaal te betrekken bij initiatieven voor sociale inclusie. Gratis toegankelijke computerruimtes en opleiding om e-inclusie te bevorderen.

Kwaliteitsvolle welzijnsen gezondheidszorg In kaart brengen over welke thema’s welzijnsknooppunten ontwikkeld kunnen worden. Vervolgens worden de juiste organisaties aangesproken om dat welzijnsknooppunt tot stand te brengen.


Tweejaarlijkse organisatie Kempense Welzijnstop

een

Kempens Welzijnsplatform Kempens Welzijnsplatform


Uitwisselen van goede praktijken en resultaatgericht samenwerken aan preventieprojecten rond bepaalde thema’s.

Provinciaal Steunpunt Vrijwilligerswerk

Digid@k

Aanbod aan vorming en ondersteuning voor organisaties en lokale besturen die een toekomstgericht vrijwilligersbeleid uitwerken. Ondersteuning van mantelzorgers

Lokale besturen

Middenveldorganisaties

Lokale besturen

van

Vormingplus Kempen

Verenigingen voor vrijwilligers, mantelzorgers en gebruikers 30

Sociaal kapitaal kan algemeen omschreven worden als ‘de hulpmiddelen die in een gemeenschap aanwezig zijn om de gezins- en sociale organisatie vorm te geven.' Deze hulpmiddelen vinden hun voedingsbodem in acties zoals gemeenschapsactiviteiten, sociale steun en participatie. Belangrijke elementen van sociaal kapitaal zijn de kwaliteit van sociale relaties, groepslidmaatschap, formele en informele netwerken, gedeelde normen, vertrouwen, wederkerigheid en inzet voor de gemeenschap.

65

4.2

Kwaliteitsvolle zorgen hulpverlening

Zorg op maat is de norm. De Kempen wil gekend staan om haar kwaliteitsvolle zorgen welzijnsaanbod. Kwaliteit omvat de zogenaamde 5 B’s: bereikbaar, betaalbaar, beschikbaar, bruikbaar en begrijpbaar31. In onze regio willen we garanderen dat iedereen op de nodige momenten beschikt over zorg op maat. Daarvoor gaan we verschillende wegen bewandelen. Om te beginnen moet er een inhaalbeweging komen om te beschikken over voldoende capaciteit binnen onze zorgen hulpverlenende instanties. De cijfers tonen aan dat de regio structureel onderbedeeld is binnen een aantal sectoren en dat we geconfronteerd worden met een zorgvraag die sterker stijgt dan gemiddeld in Vlaanderen. Bij uitbreidingsrondes moet de regio voorrang krijgen. Een persoonlijke aanpak van mensen, waarbij het menselijke aspect en het welzijn van de betrokkenen centraal staan, is essentieel in een kwaliteitsvol aanbod. We willen vanuit een geïntegreerde aanpak op Kempens niveau werken aan een sector die aaneengeschakeld is van onthaal tot gespecialiseerde zorg. Hulpverleners werken daarbij sectoroverschrijdend samen. Een goede samenwerking tussen alle actoren in de welzijnsen zorgsector is hier onontbeerlijk. De regio wil ook gekend staan om zijn laagdrempelige zorg. Hiervoor tekenen we een Kempens onthaalmodel uit. Om hulpverlening door competente professionals te garanderen, moet er bovendien een voldoende grote pool aan personeel beschikbaar zijn. Dit wordt een belangrijke uitdaging in de toekomst. Daarom willen we ervoor zorgen dat de Kempense zorgen welzijnssector een

31

Deze definitie wordt ontleend aan Bouverne -De Bie, M. (2005). Het OCMW en het recht op maatschappelijke dienstverlening, in J. Vranken, K. De Boyser& D. Dierckx (red.). Armoede en sociale uitsluiting. Jaarboek 2005. Leuven: Acco.

66

RESOC wil

aantrekkelijke werkgever is, waar ruimte is voor persoonlijke ontwikkeling zodat duurzame loopbanen uitgebouwd kunnen worden.

Voldoende zorgcapaciteit: Eerstelijnsgezondheidszorg en thuiszorg zijn in 2018 versterkt. In de gehandicaptenzorg is er in 2018 zorggarantie voor de meest zorgbehoevenden. Het aanbod in de ouderenzorg in onze regio stijgt mee met de toenemende vergrijzing is in 2018 minstens gelijk aan het Vlaamse gemiddelde. In de integrale jeugdzorg is er voldoende aanbod van alle hulpverleningsmodules met een maximale wachttijd van 6 maanden voor elke hulpvraag. De capaciteit van de geestelijke gezondheidszorg is in 2018 sterk uitgebreid en minstens gelijk aan het Vlaamse gemiddelde. Zowel in opvang van baby’s en peuters als in buitenschoolse kinderopvang is er tegen 2018 een voldoende en kwaliteitsvol aanbod. In de opvang van baby’s en peuters is er in 2018 plaats voor minstens de helft van de kinderen tot 3 jaar. In afwachting van een nieuwe regelgeving voor de openstelling van de bouw van een hartcentrum in de Kempen willen we dat er een degelijk gebiedsdekkend initiatief wordt ontwikkeld voor het realiseren van de B2-centra32.

32

B2-centra zijn hartcentra waar aan hartkatheterisatie wordt gedaan (bijvoorbeeld om stents te plaatsen), maar waar geen hartchirurgie gebeurt.

67

Acties

Zorg op maat door: een integrale aanpak van welzijnsen gezondheidsvragen, geënt op een nauwere samenwerking tussen verschillende sectoren en segmenten (eerste-, tweede-, derdelijnszorg) van de hulpverlening.

Acties

Actoren

Voldoende zorgcapaciteit

een faciliterende organisatiestructuur die een professionele interpersoonlijke band tussen patiënt, omgeving, mantelzorger en professionele zorgverlener mogelijk maakt. toegangsdrempels tot zorgen hulpverlening weg te werken, zodanig dat de zorgvrager correct, snel en efficiënt wordt geholpen.

Voldoende en competent personeel in de zorg door: een goed uitgebouwd opleidingsaanbod in de regio, zodanig dat er voldoende nieuwe instroom is in de sector. het stimuleren van levenslang leren bij het personeel- zowel bij welzijnsorganisaties als bij lokale besturen - in functie van de verdere professionalisering en competentieontwikkeling. een duurzaam HR-beleid bij welzijns-, gezondheidsorganisaties en lokale besturen zodat ze een aantrekkelijke werkgever zijn.

68

Opvolgen van de wachtlijstenproblematiek in de diverse deelsectoren van de zorg. In kaart brengen hoeveel bijkomende plaatsen/middelen nodig zijn in functie van belangenbehartiging naar de bevoegde overheden.

RESOC Kempen

Versterken van het aanbod eerstelijnsgezondheidszorg.

SEL Kempen

van

de

Lokale besturen

Ondersteunen van de eerstelijnsgezondheidszorg in het uitbouwen van modellen van toegankelijke en betaalbare zorg.

SEL Kempen

Een vraaggestuurd aanbod in de gehandicaptenzorg voor personen met de hoogste zorgnoden.

Sector gehandicaptenzorg

Uitwerken van een aanbod van rechtstreeks toegankelijke hulpverlening voor alle personen met een handicap in de Kempen.

Sector gehandicaptenzorg

Sterker inzetten op het aanwerven van pleeggezinnen.

Pleegzorg Antwerpen

Realisatie van nieuwe en kwaliteitsvolle zorgnormen in de geestelijke gezondheidszorg, door versterkte samenwerking.

Sector Geestelijke gezondheidszorg

Lokale besturen

Reguliere zorgdiensten Provincie

Aandringen bij de bevoegde overheid voor een capaciteitsuitbreiding in de geestelijke gezondheidszorg.

Netwerk GGZ Kempen

Tegen de zomer van 2014 een advies formuleren over het aantal mobiele teams dat in de Kempen nodig is voor adequate zorgverlening. Hiermee gefundeerd pleiten voor een versterking van de geestelijke gezondheidszorg in de Kempen.

Netwerk GGZ Kempen

Verdere uitbouw van opvang van baby’s en peuters en buitenschoolse kinderopvang, alsook antwoorden bieden op specifieke noden (bv. vakantie-opvang, urgente opvang).

Gemeenten

Proeftuinen opzetten voor nieuwe modellen van betaalbare kinderopvang.

Gemeenten

RESOC Kempen

KIKO Landelijke Kinderopvang Lokaal kinderopvang

overleg

KIKO Landelijke Kinderopvang Lokaal kinderopvang

Visievorming over het creëren van voldoende, kwaliteitsvolle, toegankelijke en betaalbare zorgen hulpverlening in de regio door middelen van samenwerking, op lokaal niveau waar nodig.

Realiseren van integrale, kwaliteitsvolle zorgen welzijnstrajecten door versterking van de samenwerking tussen actoren in de eerstelijnsgezondheidszorg.

SEL Kempen

Opmaak van een Kempense visie, strategie en bijhorend actieplan voor integrale trajecten in de ouderenzorg.

SEL Kempen

Draagvlak creëren voor zorgcoördinatie 33 en onderzoeken hoe dit te realiseren in de Kempen.


Opstarten van een lerend netwerk over hoe innovatief sociaal ondernemerschap de kwaliteit van de zorgen hulverlening kan verhogen en er onder andere meer tijd is voor de patiënt/klant.


Onderzoeken van de haalbaarheid van een Kempens onthaalmodel voor hulpvragen, bestaande uit neutrale informatie- en onthaalpunten (fysiek en digitaal).

CAW de Kempen

Thomas More Kempen

OCMW Turnhout

overleg Voldoende en competent personeel


Opzetten van acties voor het promoten van zorgberoepen bij leerlingen secundair onderwijs.

HIVSET Kempens Welzijnsplatform Provinciaal Platform voor de Promotie van Zorgberoepen Thomas More Kempen

Zorg op maat Uitwerken van samenwerkingsmodellen gekenmerkt door een persoonsvolgende, sector-overschrijdende en integrale manier van werken.

Onderzoek naar oorzaken van het tekort en

ABVV

Kempens Welzijnsplatform 33

Zorgcoördinatie verwijst naar alle activiteiten gericht op het regisseren, verbinden, afstemmen en bewaken van de organisatie en uitvoering van de zorgverlening aan een zorgbehoevende persoon op het moment dat meerdere zorgverstrekkers betrokken zijn bij een en dezelfde persoon.

69

het verloop van personeel in de zorgen welzijnssector.

ACLVB ACV Thomas More Kempen

Afstemming van het opleidingsaanbod op de behoeften van de arbeidsmarkt.


Promotie van loopbaanen diversiteitsplannen in de zorgen welzijnssector ter bevordering van een duurzaam HR beleid met aandacht voor loopbaanen levensfasen.

RESOC Kempen


70

4.3

Innovatie in de zorg

Innovatie als antwoord op veranderende zorgnoden. Innoveren is nooit een doel op zich. Het draagt bij tot kwaliteitsvolle, efficiënte en effectieve zorgen hulpverlening waarbij de zorgvrager centraal staat. Innovatieve oplossingen zijn nodig om de stijgende zorgvraag op te vangen. De Kempen wil een regio zijn waar creatief nagedacht en geëxperimenteerd wordt over sectorale grenzen heen. Waar bewust en voortdurend op zoek wordt gegaan naar vernieuwing om de zorgen welzijnssector te versterken. Innovatie kan dan ook vele vormen aannemen, van het verbeteren van producten en organisatiestructuren tot het creëren van proeftuinen en het inzetten van technologie en ICT. De sleutel tot de succesvolle realisatie en implementatie van innovatieve toepassingen is de kruisbestuiving tussen de zorgen welzijnssector, de profitsector, het onderwijs, kennisinstellingen en de overheid. Om te vermijden dat we innoveren als doel beschouwen moet er steeds een goede afstemming zijn tussen het innovatieve product en de gebruiker. Het welzijn van de betrokkenen is daarbij steeds dé toetssteen. Er zijn in onze regio mooie kansen om binnen de witte economie tot een sterkere kruisbestuiving te komen tussen social profitorganisaties en private spelers. In de brede zorgen welzijnssector is er immers een cruciale plaats weggelegd voor professioneel en sociaal gericht ondernemerschap. Zo kan de sector zich verder ontwikkelen tot een economisch zwaartepunt in de regio.

71

RESOC wil

Acties

Een sterke innovatiecultuur in welzijn en zorg door:

Acties

de uitbouw van een sterke innovatiecultuur in de regio over sectoren heen. We zetten volop in op kennisdeling over innovatie en ondernemerschap, ook buiten de grenzen van de regio.

Actoren

Innovatiecultuur in welzijn en zorg

regionale samenwerkingsverbanden te realiseren tussen de profitsector, zorgen welzijnssector, onderwijs, kennisinstellingen en overheden om alle kansen te geven aan nieuwe bedrijvigheid en het screenen van processen en methodieken afkomstig uit andere dan welzijnssectoren. een sterkere samenwerking tussen de sector en onderzoeksinstellingen uit te bouwen. Zo proactief inspelen op nieuwe zorgnoden door onderzoek en methodiekontwikkeling, met maximale aandacht voor valorisatie van de resultaten in de praktijk. de Kempen koploper te maken op het gebied van het uittesten van innovatieve toepassingen in de praktijk. Producten, methodieken, etc. worden toegepast in proeftuinomgevingen. ICT (telemonitoring, e-health, gebruik van sociale media, …) en andere technologische toepassingen op een vlotte manier te implementeren, met speciale aandacht voor het ontwikkelen van de noodzakelijke competenties.

Bekendmaken van de activiteiten en het aanbod van de Kempense Innovatieraad (KIR) aan de spelers uit de welzijnsen zorgwereld.


Opname van het thema welzijn en zorg binnen de werking van de Kempense Innovatieraad.

KIR

In kaart brengen over welke thema’s nood is aan lerende netwerken, inspiratie- en studiedagen ter ondersteuning en versterking van de innovatie in de zorgen welzijnssector.


Opmaken van een actieplan over wederzijdse kruisbestuiving tussen de profiten social profit sector en onderwijsinstellingen.

SPK

Tweejaarlijks opmaken van een advies over wenselijke onderzoekspistes voor Thomas More en andere onderzoeksinstellingen.


Ontwikkeling van proeftuinomgevingen waar innovatieve concepten, producten en methodieken worden ontwikkeld en getest.

Cubigo SEL Kempen Stad Turnhout Thomas More Kempen Welzijnszorg Kempen

Onderzoek naar elektronische

72

het toepassen communicatie

van en

SEL Kempen Thomas More Kempen

gegevensdeling via eHealth 34, Vitalink 35 en het ezorgplan 36 in de zorgen welzijnssector in de Kempen en vertaling naar een actieplan. Ontwikkeling en versterking van ICTcompetenties bij werknemers in zorgen welzijnssectoren en studenten in sociale richtingen

Thomas More Kempen HIVSET

34

Ehealth is de federale dienst die voorziet in de nodige basismiddelen voor een kwaliteitsvolle en beveiligde elektronische communicatie binnen de Belgische gezondheidszorg 35 Vitalink is een digitaal platform van de Vlaamse overheid voor gegevensdeling. Relevante zorgactoren en patiënten /gebruikers kunnen er gegevens beschikbaar stellen en delen, met als doel om medische begeleiding te optimaliseren. 36 Via het e-zorgplan hebben alle eerstelijns zorgverleners de mogelijkheid om digitale gegevens te delen. Binnen de eerstelijn stellen de provincies een elektronisch zorgplan op. Dit vervangt de papieren zorgplannen en biedt de verschillende zorgverleners die betrokken zijn bij een bepaalde gebruiker de kans om toegang te hebben tot de meest recente informatie over de gebruiker en om elk hun deel van het zorgplan up-to-date te houden

73

Hoofdstuk 5 GROENE EN DUURZAME KEMPEN

74

De Kempen kleurt groen

anderzijds geloven we dat de regio in een aantal geselecteerde domeinen een vooraanstaande rol kan spelen bij het vormgeven van duurzame ontwikkeling. Daarnaast is er concurrentie voor de invulling en het gebruik van onze schaarse grondstoffen en ruimte. Ook hier gaan we in partnerschap en dialoog met elkaar om elke vraag te toetsen op het vlak van duurzaamheid en waar mogelijk win-win’s te realiseren.

Groen is de kleur van de Kempen. Door onze bossen en parken, onze natuurgebieden, onze diversiteit aan landen tuinbouw en andere open ruimte kleurt onze regio groen. De Kempen kan zich ook nadrukkelijker profileren als figuurlijk groen door een sterke inzet op duurzaamheid. Duurzaamheid die ingebed is in alle facetten van het leven. De Kempen als groene en duurzame regio, daar zetten we verder op in.

Kansen grijpen De hoogdringendheid om in te zetten op de vrijwaring en versterking van ons groen karakter is wereldwijd doorgedrongen. Ook in de Kempen is dit gevoel aanwezig. Dit biedt heel wat opportuniteiten voor evidente en minder evidente samenwerkingen en projecten. Partners die op het eerste zicht niets met elkaar te maken hebben kunnen elkaar versterken. De Kempen zal in de periode 2013-2018 niet alleen deze kansen grijpen, maar ook kansen creëren.

Sterktes De sterkte van onze groene regio uit zich in verschillende troeven. In de eerste plaats is er nog heel wat open ruimte, met enerzijds een hoge natuurwaarde en anderzijds een sterke landen tuinbouwsector. Daarnaast zijn er in onze bedrijfswereld een aantal koplopers op het vlak van duurzame ontwikkeling (denk aan toonaangevende bedrijven zoals Umicore en AGC glass, aan de kennisinstelling VITO, bouwbedrijven als voortrekker van duurzaam bouwen, etc.), en zijn er sterke sectoren in de Kempen vertegenwoordigd die een belangrijke rol kunnen spelen in toekomstige maatschappelijke duurzaamheidstransities. Via het programma Kempen Duurzaam zijn de voorbije jaren reeds diverse clusters en innovatieve projecten opgezet om de Kempen te versterken als voorbeeldregio op vlak van duurzaamheid. Maar dit werk is niet af!

Binnen dit hoofdstuk focussen we op twee ambities: - Kempen duurzaam - Groene open ruimte valoriseren

Uitdagingen Ondanks het reeds geleverde werk blijft de vaststelling dat we op vele fronten slechts een eerste stap hebben gezet. Belangrijke maatschappelijke uitdagingen en noden – op zowel economisch, sociaal als ecologisch vlak – blijven in onze wereld nog teveel onbeantwoord. Door het schetsen van inspirerende toekomstbeelden enerzijds en door het opzetten van open-innovatietrajecten37 met Kempense sleutelspelers 37

Open innovatie staat voor kennisdelen en strategische samenwerkingsverbanden tussen bedrijven en kennisinstellingen met het oog op innovatie.

75

5.1

Kempen duurzaam

Duurzaamheid is streekontwikkeling.

de

rode

draad

doorheen

de

Duurzaamheid is dé toetssteen voor onze streekontwikkeling. Dit impliceert dat we de wijze waarop we gebruik maken van diverse bronnen – water, lucht, energie, koolstofverbindingen38, … - duurzaam is. Gebruik (en hergebruik) dienen efficiënt te zijn en met zo min mogelijk schadelijke impact. Dit veronderstelt nieuwe technologieën, nieuwe organisatievormen, nieuwe samenwerkingen, nieuwe beleidskeuzes, etc. Er zijn met andere woorden heel wat transities op zeer verscheiden domeinen nodig om het motto Kempen duurzaam waar te maken. De Kempen gaat deze uitdaging aan. We hebben de troeven in handen om de transitie naar een duurzame regio te realiseren. Dit doen we door in het dagelijks leven de duurzaamheidstoets te doen en van duurzaamheid een evidentie te maken. Wat energie-efficiëntie en het gebruik van duurzame energiebronnen betreft biedt de Europese burgemeestersconvenant voor lokale duurzame energie een mooi kader. Deze burgemeestersconvenant is de vertaling van de Europese klimaatdoelstellingen naar het lokale niveau. Anderzijds doen we dit ook door nieuwe duurzame waardeketens te ontwikkelen en nieuwe markten aan te boren. Vertrekkend van de in de Kempen aanwezige kennis en kunde zowel bij landen tuinbouwbedrijven, industriële spelers als kennisen onderwijsinstellingen en gebruik makend van de voorbeeldfunctie, de faciliterende en stimulerende rol van de overheid en in nauwe samenwerking met spelers uit binnen- en buitenland, werken we verder aan onze basiscompetenties. We verfijnen deze tot slimme specialisaties, clusters van expertise en knowhow waarlangs onze kenniseconomie kan groeien.

38

Koolstofverbindingen zijn atoomverbindingen, waarin steeds het element koolstof (C) aanwezig is. In organismen (mensen, dieren en planten), maar ook in fossiele brandstoffen zijn koolstofverbindingen aanwezig.

76

RESOC wil

We zijn ervan overtuigd dat enkel sterke samenwerking kan leiden tot de ontwikkeling van deze slimme specialisaties. Daarom zetten we in op verschillende hefboomtrajecten. Aanvankelijk op kleinere schaal brengen we samenwerkingen tot stand, werken we slimme specialisaties uit om ze dan tenslotte uit te testen in pilootomgevingen. Uiteraard met het oog op het economisch rendabel zijn van deze ontwikkelingen.

Werken naar een klimaatneutrale39 regio op termijn door: de lokale realisatie van de Europese klimaatdoelstellingen zoals vertaald in de Europese burgemeestersconvenant. in te zetten op de sensibilisering van verschillende doelgroepen en op verschillende thema’s (voeding, energie, afval, biodiversiteit, ecologisch tuinieren, …).

Zeer kenmerkend voor onze regio is de nucleaire zone in Dessel, Geel en Mol. Dit is een unieke zone in Vlaanderen, de enige waar nucleaire bedrijvigheid en onderzoek plaatsvinden. Deze uniciteit zorgt voor heel wat kennisopbouw, tewerkstelling en economische meerwaarde. We waken er zeer streng over dat de nucleaire en aanverwante activiteiten op deze zone voldoen aan voorwaarden inzake duurzame streekontwikkeling, veiligheid, milieu en volksgezondheid. Het RESOCstandpunt Nucleair Veilige Kempen bundelt deze voorwaarden.

het verduurzamen van mobiliteit en het verhogen van de verkeersleefbaarheid van de dorpskernen. verduurzaming van bedrijventerreinen en woonwijken.

De berging van het laagradioactief, kortlevend afval in Dessel, het zogenaamde cAt-project zal in deze Streekpactperiode volop gerealiseerd worden. Omdat dit niet louter een ‘afvalverhaal’ mag zijn, werken NIRAS, als verantwoordelijke voor de berging, samen met de lokale partnerschappen MONA en STORA en Kempense spelers binnen het regionaal overlegplatform ‘cAt in de regio’ aan diverse projecten die een meerwaarde hebben voor de regio en de berging.

in te zetten op duurzame bouw en op renovatie. Meer bepaald het bestaande patrimonium aan woningen en gebouwen energetisch optimaliseren. Hierin nemen we als regio ook zelf het voortouw (sociale huurwoningmaatschappijen kunnen bijvoorbeeld een voortrekkersrol opnemen). te zorgen dat inwoners van de Kempen met een laag financieel vermogen mee betrokken worden en kunnen deelnemen aan de initiatieven. vanuit de gemeenten te werken aan een strategisch beleid over de inplanting van hernieuwbare energie-opwekkers, zoals wind- en zonne-energie.

39

Klimaatneutraal of CO2-neutraal zijn termen die aangeven dat een proces niet bijdraagt aan klimaatverandering.

77

Hefboomtrajecten voor verdere transitie naar een duurzame Kempen door:

de ontwikkeling van waterstof als energiedrager verder uitbouwen en de toepassingen verhogen.

de ontwikkeling van een biogebaseerde 40 en cradle-to-cradle 41 economie geënt op de specifieke kenmerken en troeven van de regio.

duurzame logistiek, zoals de ontwikkeling van een duurzaam logistiek- distributiesysteem op lokaal niveau en de inbedding van duurzame logistieke processen binnen bedrijven.

het vermarkten van algenbiomassa 42 en -extracten: verder werken aan de pilootinstallaties en -processen voor de productie van algen en hun gebruik binnen de voedingssector en de fijnchemie.

realisatie van minstens één Liveable Community43 in de Kempen

Een nucleair veilige en duurzame Kempen door:

bioraffinage: uitzuiveren en verfijnen van biomassa tot waardevolle producten die als grondstof kunnen dienen voor voeding en chemie.

het behoud en verdere versterking van nucleaire expertise in de regio. duurzame toepassingen en valorisatie van nucleaire technologie (medisch, materiaalkunde, …).

optimale benutting van regionale rest-biomassastromen met het oog op hernieuwbare energie zowel in functie van groene elektriciteit als in functie van benutting van groene warmte.

het maximaliseren van de socio-economische meerwaarde van het cAt-project, een project gekoppeld aan de berging van laagradioactief en kort levend afval in Dessel.

geothermie: het bestuderen van het thermisch potentieel van de diepe Kempense ondergrond (> 1 km diep) en de eventuele economische valorisatie ervan in de praktijk brengen.

40

Dit is een economie waarin de bouwstenen voor materialen, chemische en andere stoffen en energie afkomstig zijn van hernieuwbare grondstoffen. Het gaat om heel de waardeketen van de productie van hernieuwbare biologische grondstoffen, hun voorbereiding en industriële omzetting tot duurzame producten en het vermarkten/de consumptie ervan. 41 De centrale gedachte van de cradle to cradle (wieg tot wieg) filosofie is dat alle gebruikte materialen na hun leven in het ene product nuttig kunnen worden ingezet in een ander product. 42 Biomassa = alle organische materialen en hernieuwbare grondstoffen van plantaardige of dierlijke oorsprong die bestemd zijn voor industriële toepassingen (niet-voeding gebruik) of voor energieopwekking (warmte, elektriciteit, motorbrandstof)

43

LivCom, een internationale door de VN erkende organisatie, erkend “leefbare gemeenschappen”. Hierbij nemen zij elementen als bevolkingsinspraak, zorg voor erfgoed, toekomstvisie, duurzaamheid, gezonde leefomgeving, milieuvriendelijkheid etc. in rekening.

78

Acties Acties

beeldkwaliteitsplannen (in regionale aanpak) die de bestaande en potentiële waardevolle kenmerken verankeren

Actoren

2) het ontwerp en de effectieve inrichting van verkeerspoorten (overgangen naar verblijfsgebieden).

Werken naar een klimaatneutrale regio De Kempense gemeenten stimuleren tot het onderschrijven van de campagne ‘Klimaatneutrale organisatie 2020’ en de Europese burgemeestersconvenant en hen ondersteunen bij de realisatie van de doelstellingen, waaronder de opmaak van een gemeentelijk klimaatplan (opgenomen in de gemeentelijke beheersen beleidscyclus).

IOK

Verder inzetten op sensibiliseringsacties m.b.t. thuiscomposteren, klimaatscholen, duurzame samenaankopen, ecologisch tuinieren, zwerfvuil en op ermee samenhangende informatiekanalen (energie infotoer, duurzaamheidskrant).

IOK

Lokale besturen bevorderen van gemeente.

het de

IOK Provincie Antwerpen

4) het ondersteunen bij implementatie van integrale planning bij infrastructuurwerken, waarin mobiliteitsaspecten essentieel onderdeel zijn.

Liveable

IOK

5) specifieke acties om fietsgebruik bij de burger te stimuleren.

Uitvoeren van Community

ondersteunen biodiversiteit het

project

bij in

de

opmaak

VITO

van

IOK

1) een mobiliteitsforum voor Kempense gemeenten. Op dit forum worden ervaringen uitgewisseld en knelpunten aangekaart. 2) het afstemmen mobiliteitsplannen fietsperspectief.

IOK Afvalbeheer

van gemeentelijke ook vanuit

3) de inventarisatie en realisatie van gemeentegrensoverschrijdende missing links in het lokaal fietspadennetwerk.

SPK

Ondersteunen van gemeentebesturen bij de realisatie van kernversterkende maatregelen en het verhogen van de verkeersleefbaarheid van de gemeenten, dit op lokale en regionale schaal. Dit o.a. door: 1)

Faciliteren van de volgende acties voor een duurzame mobiliteit:

Provincie Antwerpen

6) het stimuleren/faciliteren van autodelen en de inzet van elektrische mobiliteit.

IOK

BREEAM-standaard 44 , nu vooral gebruikt om de milieuprestatie van een gebouw te meten, ook toepassen voor

Provincie Antwerpen

44

IOK Stad Geel

BREEAM staat voor Building Research Establishment Environmental Assessment Method en is een wereldwijd erkende methode om de milieuprestaties van gebouwen te meten.

gemeentelijke

79

gebiedsontwikkeling. Het wetenschapspark in Geel wordt ontwikkeld als een pilootproject.

Thomas More Kempen

Bedrijventerreinmanagement heeft oog voor de duurzame invulling van nieuwe bedrijventerreinen en de verduurzaming van bestaande bedrijventerreinen (optimalisering van het ruimtegebruik, opwaardering van het openbaar domein en uitstraling, biodiversiteit, klimaatimpact). Bedrijven worden aangemoedigd om de biodiversiteitsscan BIODIVA te doorlopen.

IOK

Bij de planfase hebben lokale besturen aandacht voor duurzaam wonen, door een duurzaamheidstoets van de ontsluitingswijze, oriëntatie van de kavels, waterafvoer, inrichting openbaar domein etc. Het iTi-concept45 wordt hierbij als basis gebruikt.

Gemeenten

Verduurzaming van bestaande woningen en wijken via campagnes zoals samenaankopen (niveau individuele woningen) en via het hertekenen van het openbaar domein (wijkniveau) met oog op verbeteringen inzake leefkwaliteit,

IOK

45

waterbeheer, groen, sociale cohesie. Het iTi-concept wordt hierbij als basis gebruikt.

Provincie Antwerpen

Organiseren van een symposiumreeks over duurzame renovatie en uitwerken van concrete projecten binnen het duurzamebouwnetwerk provincie Antwerpen of kortweg DuBoNePa. Ook de samenwerking met secundaire scholen wordt hierin versterkt.

Kamp C

Opzetten van een vergistingsproject in Beerse met nacompostering en valorisatie van het beschikbare methaangas.

IOK Afvalbeheer

Provincie Antwerpen SPK

IOK Duurzame Kempen: hefboomtrajecten

Het iTi-concept is een strategie voor duurzaam en hedendaags wonen. Het

staat voor het ontwikkelen van op maat gemaakte en omgevingsafhankelijke verkavelingsen bouwprincipes die:  Innovatief zijn  die de woonomgeving doordacht Transformeren met hedendaagse bouwvormen  met Integratie van duurzaamheids- en leefbaarheidsaspecten

Uitwerken van een toekomstbeeld voor een hernieuwbaar-biogebaseerde economie in de regio. Vertalen van deze visie in innovatieve projecten.

SPK

Verdere ontwikkeling en realisatie van SunBuilt 46 en uitdiepen van de verwezenlijkingen in een vervolgtraject.

SPK

Uitwerken en realiseren van een traject van de bioraffinage van gras, met specifiek aandacht voor de valorisatie van de in gras aanwezige eiwitten.

SPK

Realisatie boringen.

VITO

46

van

concrete

geothermische

Thomas More Kempen VITO

Sunbuilt is een investeringsproject voor de productie, oogst en verwerking van algen.

80

Uitbouwen van een strategische cluster met Vlaamse en Nederlandse innovatieve bedrijven met een visie om als regio Kempen een koplopersrol op te nemen

WaterstofNet vzw

Uitwerken en realiseren van een nieuw logistiek model om lokale (streek)producten op grote schaal bij de consument te krijgen. Daar waar mogelijk gekoppeld aan sociale economie.

Rurant

Bedrijven begeleiden om businessmodel duurzame strategisch in te bedden.

LIITC vzw

in hun logistiek

Koplopers Kempen Duurzaam werken verder aan nieuwe ideeën en initiatieven voor duurzame ontwikkeling, die gerealiseerd kunnen worden in het Kempense werkveld.

Realisatie van wetenschappen

Voka SPK

Nucleair veilige Kempen

Realisatie van MYRRHA47 in Mol.

SCK-CEN

nucleaire

NIRAS Thomas More Kempen MONA NIRAS RESOC Kempen STORA

SPK

Regionaal Nucleaire Coördinatiecel (RNC)

leerstoel

Versterken van de samenwerking en projecten in de schoot van het regionaal overlegplatform ‘cAt in de regio’.

SPK

Opvolgen van de ontwikkelingen in de nucleaire sector op economisch, juridisch technologisch en op vlak van veiligheid, volksgezondheid, werkomstandigheden en innovatie.

een

47

Een innovatieve onderzoekskernreactor, aangedreven door een deeltjesversneller en gekoeld door een vloeibaar metaal (lood en bismut). De reactor kan ingezet worden voor onderzoek naar transmutatie, materiaaltesten, kernfusietechnologie en de ontwikkeling van splijtstoffen, productie van medische radio-isotopen en de bestraling van silicium voor electronica in onder meer windturbines, zonnepanelen en hybride voertuigen.

81

5.2

Groene open ruimte valoriseren

De Kempense open ruimte als troef. Met slechts 321 inwoners per km² is de Kempen een groene oase in de metropool Vlaanderen. De Kempen heeft meer, dan andere Vlaamse regio’s, mooie open ruimtes, met daarin belangrijke natuur- en landbouwgebieden. Samen willen we deze open ruimte maximaal valoriseren. De rust en de landschappelijke pracht bevordert niet alleen het welzijn van de Kempenaren. De open ruimte biedt ook economische baten. Denk maar aan onze landen tuinbouw, onze horeca en toerisme. Ook ecosysteemdiensten 48 zoals waterzuivering, bestuiving van gewassen, klimaatregulering enz. hebben een economische waarde. Deze troef uitspelen, doen we met respect voor het milieu en de omgeving. Om het groene én open karakter van de Kempen te versterken moeten we inzetten op een optimale afstemming van ons ruimtegebruik. Hierbij gaan natuur, economie, biodiversiteit, stedelijke ontwikkeling, landen tuinbouw, toerisme en welzijn hand in hand. Lokale besturen, natuurverenigingen, boeren, burgers, toeristen, ondernemers, … allen hebben we belang bij een kwaliteitsvolle, groene open ruimte. Daarom gaan we met z’n allen zo inventief mogelijk aan de slag om ons ruimtegebruik af te stemmen, zoveel mogelijk linken te leggen, functies met elkaar te verweven en waar nodig respectvol naast elkaar te ontwikkelen.

48

Ecosysteemdiensten omvatten ‘al de goederen en diensten die ecosystemen aan de samenleving leveren’ zoals natuurlijke bescherming tegen overstroming, bestuiving door wilde insecten, natuurlijke waterzuivering, klimaatregulering, natuur-gebonden recreatie ed.

82

RESOC wil Meer samenwerking door: Het behoud van de open ruimte en een versterking van de landschappelijke structuren in functie van landbouw, natuur en bos, door:

acties van plattelandsactoren en gebiedsgerichte partners te stroomlijnen

een sterk respect voor en behoud van het platteland als open ruimte voor landbouw en natuur en door slim (toeristischrecreatief, economisch) medegebruik ervan.

De leefbaarheid van het platteland versterken met het tegengaan van de verschraling ervan, door: het versterken van het sociaal en economisch weefsel op het platteland via verbrede landbouw, zorg, groene energie, uitbouw van lokale toeristische activiteit, uitbouw van kinderopvang en jeugdwerking, speelbossen, enz.

het verderzetten of opnieuw ontwikkelen van kwaliteitsversterkende ruimtelijke processen en gebiedsgerichte werking zoals ruilverkaveling49, natuurinrichting50, landinrichting51 of vernieuwende vormen daarvan, integrale gebiedsplannen, recreatie en toeristische ruimte.

De streekidentiteit versterken en valoriseren, door:

het inzetten op het inbreiden 52 van het urbane of stedelijke weefsel in functie van ruimte voor wonen en economie met vernieuwende ruimtelijke concepten.

de kwaliteitsopschaling van de toeristische en recreatieve structuur en verdere integratie van de regionale promotie daarvan, onder meer via de werking van Pure Kempen.

het versterken van de wisselwerking en de relaties tussen het rurale en het urbane weefsel waarbij gewerkt wordt aan concrete projecten rond voedselvoorziening (korte keten), zorg (groen als genezende ruimte), ontspanning (plattelands- en natuurrecreatie en toerisme) en educatie.

het versterken van het imago van de landbouw.

49

Ruilverkaveling, ook wel kavelruil genoemd, is een proces waarbij eigenaren van een stuk land, de zogenaamde grondgebruikers, kavels met elkaar ruilen. Het doel is dan dat alle grondgebruikers er op vooruitgaan. 50 Natuurinrichting wil door actief ingrijpen betere omstandigheden creëren voor de ontwikkeling van de natuur in gebieden die daarvoor aangewezen zijn. 51 Landinrichting is van toepassing op de landelijke gebieden, de recreatiegebieden, de woongebieden met een landelijk karakter en de ontginningsgebieden. Landinrichtingsprojecten willen gebieden zodanig inrichten dat alle facetten die in het gebied aanwezig zijn (milieu, natuur, landbouw, recreatie, cultuurhistorie, …), zich volwaardig kunnen ontwikkelen. 52 Het bouwen binnen bestaande bebouwing

83

Acties

recreatief medegebruik, groene gevels en daken, ontsluiting en collectief vervoer. Actoren

Acties Behoud van de open ruimte landschappelijke structuren

en

Gebiedsgerichte processen opzetten ter versterking van natuur, landbouw, erfgoed en de economische valorisatie ervan.

versterking

van

de

Provincie Antwerpen i.s.m. Bosgroepen Erfgoedorganisaties Gemeenten IOK Kempens Landschap Boerenbond Natuurpunt Regionale landschappen Rurant TPA VLM

Inzetten op de aanduiding van de kolonies van Merksplas en Wortel als Unesco werelderfgoed als hefboom voor ruimere streekvalorisatie en -ontwikkeling.

Kempisch Landschap

Opmaken van een visie over het urbane weefsel met focus op kwaliteitsversterking en inbreiding van het urbane weefsel door middel van gemeenschappelijke tuinen en parken, optimaal ruimtegebruik bedrijvenzones, versterken groenblauwe verbindingen 53 , inzetten op toeristisch en

ArTur

53

Inzet van landbouwers en sociale economie in natuur- en landschapsonderhoud.

Boerenbond

Voorwaarden scheppen voor economisch rendabele en maatschappelijk aanvaardbare intensieve veehouderij en glastuinbouw en dit vertalen in een realistisch en coherent vergunningenbeleid.

Provincie Antwerpen i.s.m. gemeenten

Via het project Landschapsbeelden en biodiversiteit kansen scheppen om te werken aan natuurverbindingen.

Provincie Antwerpen

Het voeren van een accuraat invasieve exotenbeheer en hiermee invulling geven aan de doelen van de EU2020– biodiversiteitsdoelen.

Agenschap Natuur en Bos

Verder werken aan de realisatie van de natuurrijkdom van de regio, zowel via de kwalitatieve uitbouw van natuurgebieden als voor soorten.

Agentschap Natuur en Bos

Provincie Antwerpen

Agrobeheergroepen Natuurpunt

Samenwerking stimuleren Samenwerkingsverbanden onderzoeken, opzetten en versterken tussen landbouwen natuuractoren (IOK, gemeenten, bosgroepen, regionale landschappen, Rurant, Kempens Landschap, Boerenbond, Natuurpunt, TPA, erfgoedorganisaties, enz.) die de exploitatie, de werking en het imago van allen ten goede komen.

IOK

Groenblauwe verbindingen zijn verbindingen van water en groen doorheen een stedelijke context.

84

Provincie Antwerpen

Leefbaarheid van het platteland versterken Pilootprojecten en proeftuinen inrichten om de verschraling van het platteland tegen te gaan. Om zo buurtversterking te bevorderen en de nabijheid van voorzieningen te garanderen, hetzij door lokale inbedding, hetzij door het verhogen van de bereikbaarheid.

Rurant SPK Welzijnszorg Kempen

Streekidentiteit versterken en valoriseren Door in te zetten op marketing (Pure Kempen) en bewustmaking bij diverse geledingen van de maatschappij (individuen, lokale overheden, organisaties, bedrijfsleven) de lokale productie- en consumptieketens versterken.

Rurant

Het verruimen van streekeigen beplanting zowel op privédomeinen als in de openbare ruimte. Optimalisatie van landschappelijke inpassing van landbouwbedrijven o.a. via streekeigen beplanting.

Provincie Antwerpen

Verder werken aan kennisontwikkeling en innovaties in landen tuinbouw, met focus op reductie van emissie, geur en fijn stof.

Provinciale proefbedrijven

Draagvlakversterkende initiatieven uitwerken m.b.t. landbouw en dit voor diverse doelgroepen.

Provincie Antwerpen

85

Afkortingen

ENA

Economisch netwerk Albertkanaal

EU

Europese Unie

ANB

Agentschap Natuur en Bos

EURES

European employment services

AP Hogeschool

Artesis Plantijn Hogeschool

FISCH

ArTur

Architectencentrum Turnhout

Flanders innovation chemistry

Arvastat

Arbeidsmarkt vraag en aanbod statistieken

FIT

Flanders investment and trade

AWV

Agentschap wegen en verkeer

GGZ

Geestelijke gezondheidszorg

BREEAM

Building Research Establishment Environmental Assessment Method

Ha

Hectare

HBO5

Hoger beroepsonderwijs

BRIC

Brazilië, Rusland, India, China

HR

Human resources

CADO

Collectieve autonome dagopvang

HRM

Human resources management

cAt

Laag- en middelactief kortlevend nucleair afval, ook categorie A-afval genoemd.

IBBT

Interdisciplinair technologie

ICT

Informatie- en communicatietechnologie

IMEC

International consultancy

Innotek

Innovatie-, technologie- en kenniscentrum

IOK

Intercommunale voor de ontwikkeling van de Kempen

IRG

Innovatieregiegroep

IT

Informatietechnologie

iTi

Het iTi-concept is een strategie voor duurzaam en hedendaags wonen. Het staat voor het ontwikkelen van op maat gemaakte en omgevingsafhankelijke verkavelingsen bouwprincipes die: Innovatief zijn, die de

CERTO

Certificeringsorgaan outplacementkantoren

voor

CLB

Centrum voor leerlingenbegeleiding

CV

Curriculum vitae

CVO

Centrum voor volwassenonderwijs

DNA

Deoxyribonucleic acid, de belangrijkste chemische drager van erfelijke informatie in levende organismen

DuBoNePa

Duurzaam Antwerpen

netwerk

bouwen

provincie

EAD

Evenredige arbeidsdeelname en diversiteit

ELAt

Eindhoven-Leuven-Aken triangle

86

hub

instituut

for

voor

management

substainable

breedband

education

woonomgeving doordacht Transformeren met hedendaagse bouwvormen met Integratie van duurzaamheids- en leefbaarheidsaspecten.

OCMW

Openbaar welzijn

centrum

voor

maatschappelijk

OKAN

Onthaalonderwijs anderstalige nieuwkomers

OMC-OPC

Open manufacturing campus – open productie concepten

JIEHA

Jong initiatief voor ethische handel

KIR

Kempense innovatieraad

KMO

Kleine en middelgrote onderneming

PMV

Participatiemaatschappij Vlaanderen

Kogeka

Katholiek onderwijs Geel-Kasterlee

POM

Provinciale ontwikkelingsmaatschappij

KU Leuven

Katholieke Universiteit Leuven

POP

Persoonlijk ontwikkelingsplan

LICALAB

Living & Care Health Lab

PPS

Publiek private samenwerking

LITC

Logistiek innovatie- en trainingscentrum

RESOC

Regionaal sociaaleconomisch overlegcomité

LOP

Lokaal overlegplatform onderwijs

RNC

Regionaal nucleaire coördinatiecel

MOBILAB

Multidisciplinair onderzoekslaboratorium voor biomedische- en revalidatietechnologie

ROC

Regionaal overslagcentrum

MONA

Mols overleg nucleair afval

ROP

Regionaal overlegplatform

MVO

Maatschappelijk verantwoord ondernemen

RWO

Ruimtelijke ordening, woonbeleid en onroerend goed

MYRRHA

Multi-purpose hYbrid Research Reactor for High-tech Applications

SCK-CEN

Studiecentrum voor kernenergie d’étude de l’énergie nucléaire

NIB

Nieuw industrieel beleid

SEL

NIRAS

Nationale instelling voor radioactief afval en verrijkte splijtstoffen

Samenwerkingsinitiatief eerstelijnsgezindheidszorg

SERR

Sociaaleconomische raad van de regio

SPK

Strategische projectenorganisatie Kempen

STOP-principe

Volgorde van vervoerskeuze: stappen, trappen, openbaar vervoer, personenwagen

der

Belgische

–

Centre

NMBS

Nationale maatschappij Spoorwegen

NV

Naamloze vennootschap

O&O

Onderzoek en ontwikkeling

STORA

Studie en overleg radioactief afval Dessel

O3

Onderwijs, overheid en ondernemers

TINA

Transformatie, innovatie en acceleratie

87

TPA

Toerisme provincie Antwerpen

Unesco

United nations educational, cultural organisation

UNIZO

Unie voor zelfstandige ondernemers

VDAB

Vlaamse dienst voor arbeidsbemiddeling en beroepsopleiding

VIB

Vlaams instituut voor biotechnologie

VITO

Vlaamse onderzoek

Vlajo

Vlaamse jonge ondernemingen

VLAMT

Vlaams arbeidsmarktonderzoek toekomst

VLM

De Vlaamse Landmaatschappij

VLOR

Vlaamse onderwijsraad

VN

Verenigde Naties

VONK3

Vlaams onderzoeks- en kenniscentrum voor de derde leeftijd

instelling

voor

scientific

and

technologisch

van

de

88

Streekpact RESOC Kempen. Ontwerpversie

Recommend Documents