Strategisch Meerjarenplan Samenwerkingsverband Nationale Parken

Strategisch Meerjarenplan 2011-2014 Samenwerkingsverband Nationale Parken

Strategisch Meerjarenplan 2011-2014

VOORWOORD

Voorwoord De 20 nationale parken zijn de visitekaartjes van de Nederlandse natuur. Zij vertellen het verhaal van de Nederlandse natuur. De nationale parken bieden u de gelegenheid de mooiste natuurgebieden te ervaren en ervan te genieten. Om de kwaliteit van de nationale parken voor de toekomst veilig te stellen is samenwerking met alle betrokken partijen van groot belang. Die samenwerking wordt steeds belangrijker vanwege ontwikkelingen in het maatschappelijke krachtenveld waarin de parken opereren. In de afgelopen vijf jaren is de samenwerking met en tussen de parken aanmerkelijk versterkt. Dat heeft een basis gelegd waarop veel activiteiten in gang gezet konden worden en zijn bereikt. Op basis hiervan is het tweede Strategisch Meerjarenplan van het Samenwerkingsverband Nationale Parken voor de periode 2011 – 2014 opgesteld. In de komende jaren zal het accent vooral gelegd worden op het verder uitbouwen en het faciliteren van de samenwerking met en tussen de nationale parken en op het versterken van de belangenbehartiging en het vergroten van het draagvlak voor de nationale parken. Ik hoop van harte dat bij de uitvoering van het SNP-Strategisch Meerjarenplan 2011-2014 alle betrokken partijen zich blijvend verantwoordelijk voelen en zich actief blijven inzetten voor de instandhouding en ontwikkeling van de bijzondere natuur van de nationale parken, zodat de komende generaties van deze bijzondere natuur kunnen blijven genieten.

frieda van diepen-oost voorzitter stichting samenwerkingsverband nationale parken

’s-Gravenhage, november 2010

4

INLEIDING

Inleiding In december 2006 heeft het Samenwerkingsverband Nationale Parken (SNP) zijn eerste Strategisch Meerjarenplan vastgesteld. Nu hebt u het tweede Meerjarenplan voor u liggen. Opnieuw is de bedoeling van het plan in hoofdlijnen aan te geven welke doelen en prioriteiten het SNP de komende jaren nastreeft. En net als in 2006 wil het Samenwerkingsverband daarmee niet in de bevoegdheden van de parken treden, maar datgene dat hen bindt verenigen, versterken en optimaliseren. De opbouw van dit Meerjarenplan is als volgt: Hoofdstuk 1 geeft een schets van de huidige positie van de Nationale Parken en van het SNP, een plaatsbepaling binnen het beleid en een beeld van de ontwikkelingsfase waarin de parken en het Samenwerkingsverband zich anno 2010 bevinden. Hoofdstuk 2 bevat een terugblik op de afgelopen vier jaar en op wat daarin zoal gedaan en bereikt is. Deze terugblik mondt uit in een aantal evaluatiepunten dat mede richting moet geven aan de inzet voor de komende jaren. In Hoofdstuk 3 geeft een schets van de kerntaken en speerpunten voor de periode 2010-2014. Voor zes speerpunten zal uiteen worden gezet welke activiteiten en projecten nodig zijn om de doelen van het SNP in deze periode te realiseren. In Bijlage 1 is een indicatief activiteitenprogramma voor de komende jaren neergelegd. Het gaat daarbij om een weergave van de ambities ofwel om een ‘streefprogramma’. Dit zal jaarlijks op zijn concrete realisatiemogelijkheden worden bezien en dan in jaarwerkplannen worden uitgewerkt. In Bijlage 2 ten slotte is opnieuw het toekomstbeeld voor de Nationale Parken opgenomen, zoals dat in 2006 is geformuleerd en thans nog als referentiekader fungeert.

5

Positie van de Nationale Parken en het Samenwerkingsverband

1. Positie van de Nation en het Samenwerking 1.1. Beleidsmatige context Het stelsel van Nationale Parken in Nederland, hoofdzakelijk ontwikkeld in de periode 1989-2006, biedt een staalkaart van de Nederlandse natuur. Ieder park omvat namelijk één of meer voor ons land representatieve, belangrijke ecosystemen. Het stelsel van de Nationale Parken verbindt de eigen belevingswaarde en identiteit van elk park tot een voor burgers herkenbaar netwerk van bijzonder waardevolle, toegankelijke natuurgebieden. De Nationale Parken zijn grotendeels gelegen binnen de Ecologische Hoofdstructuur (EHS). De EHS moet het duurzame voortbestaan van de gewone en bijzondere planten en dieren in Nederland mogelijk maken. Vanwege de mooie natuur en het publieksvriendelijke karakter zijn de Nationale Parken in de Nota Ruimte (2004) beschreven als de parels van de EHS. De parken hebben geen formeel juridische status. Desondanks betekent de status Nationaal Park dat bij ingrepen extra rekening wordt gehouden met de kwaliteit en kwetsbaarheid van het gebied. De natuurwetgeving wordt hier gewoonlijk extra zorgvuldig toegepast.

De Minister van LNV is eindverantwoordelijk voor het functioneren van de Nationale Parken. De minister bepaalt

Daar komt bij dat de parken voor een belangrijk deel

onder meer hoe de Overlegorganen zijn samengesteld

samenvallen met de Natura 2000 gebieden die Nederland

en benoemt de voorzitters daarvan. Sinds 2007 vindt de

heeft aangewezen en dus de bescherming genieten die

financiering van de parken plaats via het Investeringsbudget

daaruit voortvloeit. De Nationale Parken vormen daarmee een

Landelijk Gebied (ILG). Het rijk heeft toen met de provincies

onderdeel van het Europese netwerk van natuurgebieden, dat

zevenjarige overeenkomsten afgesloten, waarin budgetten

zich richt op het behouden en verder ontwikkelen van soorten

zijn vastgelegd voor het realiseren van duidelijk omschreven

en ecosystemen in de EU-lidstaten. Met de realisatie van de

rijksdoelen, waaronder de Nationale Parken.

Nationale Parken geeft Nederland mede invulling aan haar internationale verplichtingen, aangegaan in diverse verdragen

Hoewel de Nationale Parken dus internationaal en

en conventies.

nationaal stevig verankerd zijn ontlenen zij hun kracht vooral aan hun regionale betekenis en verbindende kracht. De Overlegorganen fungeren als een regionaal platform,

6


ale Parken sverband waarin veel partijen en belanghebbenden samenwerken

zz

Beheer en ontwikkeling van natuur

t.b.v. de ontwikkeling van de parken in brede zin. Via de

zz

Educatie en voorlichting

Overlegorganen wordt niet alleen de natuurbeschermende

zz

Natuurgerichte recreatie

en natuureducatieve betekenis van de parken waargemaakt,

zz

Onderzoek

maar wordt ook hun toeristisch-recreatieve functie voor de wijde omgeving zo goed mogelijk gestalte gegeven.

De meeste Nationale Parken in ons land zijn opgericht in de periode 1989-2006. Daarvoor waren er slechts 3

1.2. Doelstellingen Nationale Parken en stand van zaken

natuurgebieden die de status van Nationaal Park hadden (Veluwezoom, De Hoge Veluwe en Kennemerduinen, de voorganger van NP Zuid-Kennemerland). In bovengenoemde

De meest recente officiële begripsomschrijving van Nationale

periode zijn dus 17 parken gesticht, waaronder het

Parken is te vinden in het Structuurschema Groene Ruimte 1

grensoverschrijdende Grenspark De Zoom-Kalmthoutse

(SGR1) van 1993. Daarin is de volgende definitie opgenomen:

Heide.

Nationale Parken in Nederland zijn conform internationaal aanvaarde definities aaneengesloten gebieden van tenminste

In 2008 hebben onderzoekers van Alterra de stand van zaken

1.000 ha, bestaande uit natuurterreinen, wateren en/of bossen,

bij de parken in beeld gebracht1. Daarbij concludeerden zij

met een bijzondere landschappelijke gesteldheid en planten- en

dat de doelen natuur, educatie + voorlichting en recreatie over

dierenleven, waar tevens goede mogelijkhedenaanwezig zijn voor

het algemeen door de parken goed behartigd werden. Op

recreatief medegebruik. In Nationale Parken worden

deze terreinen is in de loop der jaren veel gebeurd en in gang

natuurbeheer en natuurontwikkeling geïntensiveerd, worden

gezet. Op de functie onderzoek wordt echter maar matig

natuur- en milieueducatie sterk gestimuleerd en vormen van

gescoord. In de meeste parken blijkt geen onderzoeksagenda

natuurgerichte recreatie alsook onderzoek bevorderd.

te bestaan, zoals die er wel is voor de andere doelen. Naar de toekomst toe hebben de onderzoekers van Alterra

Op grond van deze omschrijving kennen de Nationale Parken

onder meer aanbevolen de externe oriëntatie en relaties

sinds jaar en dag de volgende vier doelen:

van de parken te versterken en de slagvaardigheid van de Overlegorganen tegen het licht te houden. Dit laatste is intussen gebeurd in een onderzoek uitgevoerd door Pro Facto / Rijksuniversiteit Groningen2. Daarin werd geconcludeerd dat de Nationale Parken hun positie 1

Nationale Parken: naar meer omgevingsgericht werken, Alterra-rapport 1710, Wageningen, 2008

2

Perspectieven voor Nationale Parken, Rapportage over de organisatie, werkwijze en het functioneren van Overlegorganen van Nationale Parken, Groningen, september 2009

7


vooral ontlenen aan hun centrale plaats in een netwerk

1.3. Doelen en rol van het SNP

van bestuursorganen, natuurbeschermingsorganisaties,

8

grondeigenaren en burgers/gebruikers. Het is de kracht van

De stichting Samenwerkingsverband Nationale Parken

veel Overlegorganen dat zij een verbindende rol kunnen

(SNP) is na een (aanloop)periode van ca. 10 jaar waarin op

spelen zonder te beschikken over een juridische status of

informele basis overleg werd gevoerd, officieel opgericht

formele bevoegdheden. Het overlegmodel vormt in de ogen

in november 2005. Het doel van het SNP is in de statuten

van de onderzoekers daarom een goed fundament voor de

omschreven als:

verdere ontwikkeling van de Nationale Parken.

“het door middel van samenwerking ontwikkelen van

In het Strategisch Meerjarenplan 2007-2010 (december

de Nationale Parken in Nederland tot natuurgebieden

2006) is een toekomstbeeld van de parken geschetst dat nog

van bijzondere ecologische, educatieve, recreatieve en

steeds actueel is en daarom als bijlage in dit nieuwe MJP is

wetenschappelijke betekenis en daarvoor in de samenleving een

opgenomen.

solide draagvlak te creëren en in stand te houden”.


Het SNP werkt aan dit doel door de volgende activiteiten te

zz

Het stimuleren van de betrokkenheid en de vrijwillige

ontplooien:

medewerking van de bevolking bij de Nationale Parken

zz

Het creëren van een overlegplatform voor de parken

door te zorgen voor grotere bekendheid en duidelijker

onderling en met landelijke partners, in het bijzonder

zichtbaarheid .

met het oog op de uitwisseling van kennis en ervaring. zz

zz

Het faciliteren van de taakuitvoering door de Nationale

Het Samenwerkingsverband staat ten dienste van de

Parken d.m.v. de ontwikkeling en coördinatie van

Nationale Parken en hun gezamenlijke belang. Dat houdt in

gemeenschappelijke projecten vooral op het gebied van

dat het SNP sterk opereert vanuit de behoeften en wensen

communicatie, educatie en voorlichting, onderzoek en

van de parken. Weliswaar heeft het SNP ook rekening te

kwaliteitsverbetering.

houden met wensen vanuit de subsidiegever LNV, maar

Het behartigen van de belangen van het stelsel van

haar voornaamste ‘opdrachtgevers’ zijn de gezamenlijke

Nationale Parken in algemene zin, in het bijzonder in de

parken, die het Samenwerkingsverband tenslotte ook hebben

relatie met het rijk en de provincies.

opgericht.

9

Terugblik op Meerjarenplan 2007-2010

2. Terugblik op Meerjar 2.1. Ervaringen en resultaten 5 speerpunten

Met de uitvoering, mede op initiatief van het SNP, van het eerder aangehaalde onderzoek van Alterra (Wageningen,

In het Strategisch Meerjarenplan voor 2007-2010 heeft het

2008), is een begin gemaakt met het in kaart brengen van

SNP gekozen voor de volgende vijf speerpunten:

de situatie in de Nationale Parken op een aantal onderdelen,

zz

Aantoonbare verbetering van de natuurkwaliteit

waaronder de natuurkwaliteit. De idee was door het

zz

Vergroting van het bewustzijn en de verantwoordelijkheid

vaststellen van de nul-situatie de vooruitgang over enkele

voor de natuur

jaren te kunnen ‘meten’. Het onderzoek heeft een aantal

zz

Optimalisering van het natuurgericht recreëren

punten opgeleverd waarop de parken nog een verbeterslag

zz

Versterking van draagvlak en organisatie

kunnen maken, maar heeft niet geleid tot harde gegevens die

zz

Profilering van het stelsel van Nationale parken

‘vergelijkenderwijs’ benut kunnen worden.

In deze paragraaf zal worden aangegeven wat van deze

De mogelijkheid om de parken te ondersteunen bij het

speerpunten ‘geworden’ is, met de bedoeling zo goed

werken aan de natuurkwaliteit door de organisatie van

mogelijk in beeld te brengen waar in de komende jaren de

visitatiebezoeken is verkend en besproken, maar kon (nog)

accenten op gelegd moeten worden.

niet in concrete actie worden omgezet.

1. Aantoonbare verbetering van de natuurkwaliteit

2. Vergroting van het bewustzijn en de verantwoordelijkheid voor de natuur

Het voornemen om de parken en terreinbeheerders te ondersteunen bij hun inspanningen om de natuurkwaliteit

Dit speerpunt is vooral nagestreefd door de inzet van

te verhogen, heeft voornamelijk uitwerking gekregen via het

Voorlichting en Educatie (V&E) in de parken. Al vóór dat

Manifest Natuurkwaliteitsimpuls. Hierin werd bij landelijke,

de stichting SNP officieel is opgericht, waren er afspraken

regionale en plaatselijke overheden aandacht gevraagd voor

gemaakt met IVN over de coördinatie en kwaliteitszorg met

kwaliteitsverhogende maatregelen in de parken.

betrekking tot V&E. Deze afspraken zijn in de afgelopen jaren verder in praktijk gebracht en geëvalueerd. Op grond daarvan

Deze actie heeft succes gehad. In samenwerking met de

kon worden vastgesteld dat een zgn. Basispakket V&E in alle

terreinbeherende organisaties zijn in 2007 maar liefst 44

parken gegarandeerd is.

majeure projecten naar voren geschoven. Eind 2009 waren

10

daarvan 9 projecten in uitvoering, terwijl voor 23 projecten

Er zijn initiatieven genomen om met nieuwe middelen nieuwe

serieuze voorbereidingsactiviteiten gaande waren. Van de

doelgroepen te bereiken. Het meest in het oog springende en

€ 120 mln. die voor de uitvoering van de projecten nodig is

succesvolle voorbeeld hiervan is de cursus ‘Gastheerschap

was ultimo 2009 - twee jaar na de start - bijna 1/3 concreet

voor horeca- en recreatieondernemers’. De cursus heeft ten

toegezegd. Het Manifest heeft er zeker toe bijgedragen dat

doel ondernemers meer bij de parken te betrekken, onder

op een aantal plaatsen veel inzet geleverd is om maatregelen

meer door hen, ten behoeve van hun gasten, te voorzien

die de natuurwaarden in de parken verbeteren bij voorrang in

van adequate kennis en informatie. In enkele jaren tijd is

uitvoering te nemen.

de cursus in ca. 15 parken geïntroduceerd. De reacties van


enplan 2007-2010

ondernemerszijde waren zonder uitzondering positief.

In 2006, 2008 én 2009 zijn workshops georganiseerd waarin met vertegenwoordigers van de parken en verwante

Het voornemen om te onderzoeken hoe vrijwilligers meer

organisaties is nagedacht over de optimale vormgeving van

en beter kunnen worden ingeschakeld voor activiteiten in de

natuurgerichte recreatie in de Nationale Parken. Daarnaast

parken, is weliswaar geagendeerd maar heeft nog niet tot

heeft het Kenniscentrum Recreatie in opdracht van het SNP

concrete resultaten geleid.

een quickscan onderzoek uitgevoerd naar de stand van recreatievoorzieningen in een aantal parken.

3. Optimalisering van het natuurgericht recreëren

Hoewel met deze acties veel informatie en ideeën op tafel zijn gekomen, bestaat de indruk dat de parken nog steeds een

Op dit speerpunt waren in het Meerjarenplan drie acties

slag moeten maken om beter aan te sluiten bij hedendaagse

voorzien, te weten visieontwikkeling (uitmondend

wensen van bezoekers en recreanten en om zich ook op het

in afspraken over een ‘basispakket’ recreatie),

punt van duurzame recreatie te onderscheiden van andere

pilotprojecten mogelijk maken en uitwisseling van goede

natuurgebieden.

praktijkoplossingen via themadagen of workshops. Dank zij samenwerking met het Kenniscentrum Groen Vooral op de ontwikkeling van een gezamenlijke visie en

en Handicap, zijn duidelijk vorderingen gemaakt m.b.t.

de uitwisseling van kennis en ervaringen is energie gezet.

de toegankelijkheid van de parken voor gehandicapten.

11


Nadat aan dit onderwerp een workshop was gewijd, hebben

Federation en intensivering van de internationale

meerdere parken gerichte adviezen van het kenniscentrum

contacten, onder meer door deelname aan conferenties;

gevraagd en gekregen over verbeteringen die zij in dit vlak

––

kunnen aanbrengen.

Intensivering van de samenwerking met de ‘natuurlijke’ partners, de terreinbeherende organisaties en het IVN;

––

Professionalisering van de samenwerking door stroomlijning en afstemming van de verschillende overlegcircuits (voorzitters, secretarissen, werkgroepen);

––

Bevorderen van uitwisseling van kennis en ervaringen, zowel tijdens reguliere ontmoetingen als via speciale themadagen en workshops;

––

Oriëntatie op de mogelijkheden om d.m.v. externe werving, sponsoring e.d. de financiële grondslag voor de parken en het stelsel te verbreden;

––

Inschakeling van externe deskundigen / adviseurs bij de beantwoording van vragen waarvoor het samenwerkingsverband zich gesteld zag, zoals m.b.t. de bestuurlijke organisatie en de communicatiestrategie;

––

Ondersteuning (met financiële bijdragen) van door de parken uitgevoerde pilotprojecten die een voorbeeldfunctie voor andere parken (kunnen) vervullen.

Zonder ook maar van één van deze punten iets af te willen dingen, dient de discussie die in 2009/2010 is gevoerd over de bestuurlijke organisatiestructuur van de parken, hier even speciaal voor het voetlicht te worden gebracht. 4. Versterking van draagvlak en organisatie

N.a.v. een bestuurskundig onderzoek uitgevoerd door Pro Facto / Rijksuniversiteit Groningen (zie ook par. 1.2.)

In de periode 2007-2010 zijn veel initiatieven genomen om

werd breed geconcludeerd dat het overlegmodel in de

het draagvlak voor en de organisatie van het stelsel van

huidige verhoudingen een goede basis vormt voor de

Nationale Parken te verstevigen. Een opsomming:

verdere ontwikkeling van de parken, en dat er (dus) geen

––

Contacten en lobby in de richting van LNV, VNG en IPO;

aanleiding is om een generieke wijziging van de bestuurlijke

––

Samenwerking met kenniscentra zoals Alterra en de

structuur na te streven. Tegelijkertijd werd vastgesteld dat

stichtingen Recreatie en Groen&Handicap;

er ruimte is om, als de lokale omstandigheden dat vereisen,

Idem met belangenorganisaties zoals de ANWB,

structuuraanpassingen en organisatorische verbeteringen

Koninklijke Horeca Nederland en Recron;

door te voeren. Verschillende parken hebben inmiddels

Gezamenlijk lidmaatschap van de parken van Europarc

stappen op dit gebied gezet.

–– ––

12


5. Profilering van het stelsel van Nationale Parken

huisstijl) zowel van het samenwerkingsverband als van individuele parken;

In de achterliggende jaren zijn veel dingen gedaan om de

––

identiteit van de parken verder te ontwikkelen en de Nationale

organisaties over (wederzijdse) zichtbaarheid, o.m. op

Parken als een herkenbaar sterk merk neer te zetten. Ook hier kan een opsomming verhelderen waar het zoal om ging: ––

––

––

over de Nationale Parken; ––

Productie en uitgave van een NP Magazine dat de kennis over Nationale Parken i.h.b. onder bestuurders en

Digitaal beschikbaar stellen van een handboek

beleidsmakers kan vergroten; ––

Verbetering van de afstemming en samenwerking op

toepassingen;

het gebied van de communicatie door instelling van een

Invoering van gedeeltelijk uniforme beeldmerken voor de

werkgroep die zich speciaal hierop richt;

parken, waarin naast de gemeenschappelijke vormentaal ––

Medewerking aan TV series en de uitgave van publicaties

benut kan worden; “Huisstijl” met voorbeelden en aanbevolen ––

het vlak van bebording; ––

Restyling en nadere uitwerking van de NP huisstijl opdat deze centraal en decentraal in alle producten en uitingen

Uitwerking van afspraken met terreinbeherende

––

Ontwikkelen van een (strategisch) Communicatieplan

ook de eigenheid van ieder park naar voren komt;

waarin de gemeenschappelijke uitgangspunten voor

Productie en plaatsing van 60 zgn. Informatiezuilen bij

de communicatie verzameld zijn. Dit plan moet de

entrees en / of parkeerplaatsen van de parken;

komende tijd nog in concrete maatregelen worden

Vernieuwing van de website (o.m. aanpassing aan de

uitgewerkt

13


Geconcludeerd kan worden dat op het punt van de profilering en ‘branding’ (vergroting merkbekendheid) belangrijke vooruitgang is geboekt, maar ook dat we op dit gebied nog niet ‘klaar’ zijn. Het zojuist aangehaalde Strategisch Communicatieplan bevat diverse actiepunten die nog om uitwerking vragen.

2.2. Reflectie De resultaten van de achterliggende 4 jaar overziend en daarop reflecterend kunnen een paar dingen worden opgemerkt. Het eerste dat naar voren komt is dat drie van de vijf speerpunten die de afgelopen jaren leidend waren voor het werk van het SNP, rechtstreekse ‘doorvertalingen’ waren van de doelen die voor de Nationale Parken zijn vastgesteld, te weten natuurontwikkeling, voorlichting en educatie en natuurgerichte recreatie. Dit heeft ongetwijfeld motiverend gewerkt en bijgedragen aan versterking van de eenheid binnen het stelsel (“we werken aan dezelfde dingen”). Toch is het de vraag of de verwachtingen die hierdoor worden gewekt op termijn wel door het SNP kunnen worden waargemaakt. Immers, het zijn vooral beheerders en andere werkers in de parken die, onder regie van de Overlegorganen, ervoor moeten zorgen dat verbeteringen op deze taakvelden worden gerealiseerd. Het Samenwerkingsverband in brede zin (de “familie” NP) moet natuurlijk altijd aan deze doelen blijven werken. Maar het Samenwerkingsverband in engere zin (de “stichting” SNP) heeft amper directe mogelijkheden om te werken aan natuurontwikkeling, educatie en/of recreatieve voorzieningen. Het SNP lijkt er verstandig aan te doen zich eerst en vooral te richten op ondersteuning van de parken, draagvlakverbreding, belangenbehartiging, e.d.

14


In de tweede plaats is de samenwerking aanmerkelijk

aandacht verdient. Dit is de voornaamste conclusie uit het

versterkt en is er bij alle betrokkenen een groter enthousiasme

eerder aangehaalde onderzoek van Alterra (2008) en werd

voor het stelsel ontstaan. Dat heeft een basis gelegd waarop

bevestigd in het rondetafelgesprek met diverse stakeholders,

veel dingen in gang konden worden gezet en bereikt zijn

dat ter voorbereiding van dit nieuwe Meerjarenplan heeft

(kwaliteitsimpuls, huisstijl, cursussen gastheerschap, website,

plaatsgevonden.

workshops, goede onderlinge overlegstructuur, etc, etc.). In de komende jaren gaat het erom wat bereikt is te borgen

In dit verband zijn er voor het SNP in elk geval drie

en verder uit te bouwen in het belang van de 20 parken.

aandachtspunten:

Niet alleen liggen er volop kansen om door bundeling

1.

In vergelijking met de jaren waarin het stelsel is

van krachten aan verbeteringen te blijven werken, maar

opgebouwd is de beleidsmatige omgeving van de

samenwerking wordt ook steeds belangrijker vanwege

parken aanzienlijk turbulenter geworden. Decentralisatie

ontwikkelingen in het maatschappelijke krachtenveld waarin

van geldstromen en introductie van nieuwe

de parken opereren.

beleidscategorieën (EHS, Natura-2000, Nationale

Daarbij moet het SNP met twee elementen rekening houden:

Landschappen, etc.) hebben de verhoudingen diffuser

1.

De SNP-werkorganisatie is klein en relatief kwetsbaar.

gemaakt. Dit vraagt dat de Nationale Parken zich méér

Dat houdt in dat als méér activiteiten geïnitieerd worden

dan ooit onderscheiden als dé visitekaartjes van het

dan deze kleine werkorganisatie aankan, er gaten vallen

natuurbeleid.

in afwerking en onderhoud. Daarom is het zaak selectief

2.

2.

Er valt naar verwachting veel winst te behalen door

te zijn in de dingen die worden opgepakt. Steeds moet

het belang en nut van de Nationale Parken voor hun

bedacht worden dat het beter is een beperkt aantal zaken

omgeving duidelijker te definiëren en voor het voetlicht

goed te faciliteren, dan veel dingen half te doen.

te brengen. In het bijzonder de sociaal-economische

Vanwege het streven om van het SNP een succes te

functie van de parken voor de regio blijft nog te vaak

maken, was er in de afgelopen jaren misschien niet

onderbelicht. Door meer samenwerking te zoeken en

altijd voldoende oog voor vragen die in de parken zelf

verbindingen aan te gaan met partners in de regio kan de

leefden én voor hun vermogen om landelijk ontwikkelde zaken te ‘absorberen’. Een leerpunt is dus nog wat

positie van de parken aanzienlijk versterkt worden. 3.

Zowel de parken als het Samenwerkingsverband zoeken

gevoeliger te worden voor de wensen en behoeften van

al langere tijd naar verbreding van hun financiële basis.

de deelnemende parken. Omgekeerd moeten de parken

Gelet op het feit dat overheden de komende jaren

‘leren’ voor welke zaken zij een beroep op het SNP

moeten bezuinigen en thans nog niet duidelijk is hoe

kunnen doen en dat de samenwerking ook verplichtingen

de financiering na afloop van de ILG-periode wordt

met zich meebrengt. Samenwerking is geen volledig

geregeld, neemt het belang van deze zoektocht toe.

vrijblijvend gebeuren en vraagt erom dat de partners elkaar steeds opnieuw opzoeken.

Samenvattend betekent het bovenstaande dat belangenbehartiging en stevige maatschappelijke en politieke

Terugblikkend is een derde punt dat de externe oriëntatie

positionering belangrijke opgaven vormen voor het SNP in de

op de omgeving, zowel bij de parken als bij het SNP, meer

komende jaren.

15

Speerpunten voor de periode 2011-2014

3. S peerpunten voor de De ervaringen uit de jaren 2007-2010, en de reflectie die

overheden, het bedrijfsleven, maatschappelijke organisaties,

daarop hiervoor is gegeven, leiden tot de keuze om in de

alsook met het brede publiek. Van daaruit kunnen nieuwe

komende periode in te zetten op twee kerntaken, namelijk:

allianties en ‘win-win’-situaties worden gecreëerd.

verder uitbouwen en faciliteren van de samenwerking

De hiervoor benoemde kerntaken worden in de periode 2011-

en van daaruit:

2014 geoperationaliseerd via de volgende zes speerpunten:

belangenbehartiging en draagvlakvergroting

1.

Gezamenlijk de ambities bepalen en (helpen) realiseren

2.

Versterken en faciliteren van de samenwerking

Samenwerking is goed beschouwd de core business van het

3.

Kennisuitwisseling en vernieuwing

SNP en zoals eerder aangegeven is er de afgelopen jaren op

4. Profilering van het stelsel van Nationale Parken

dit gebied veel bereikt. De bestaande samenwerking moet

5.

thans worden geborgd en uitgebouwd met als doel het hele

6. Belangenbehartiging

Draagvlakvergroting

stelsel kwalitatief op een (nog) hoger plan te brengen. Vanuit een sterke samenwerking is het vervolgens mogelijk effectief te werken aan de versteviging van het draagvlak voor

1. G ezamenlijk de ambities bepalen en (helpen) realiseren

(de ambities van) de parken en het stelsel. Dat vraagt om het aantrekken van de relaties op verschillende niveau’s bij

In het recent vastgestelde strategisch Communicatieplan3 is de identiteit van de Nationale Parken als volgt omschreven: De twintig nationale parken vertellen het verhaal van de Nederlandse natuur. Elk park wordt gekenmerkt door een karakteristiek Nederlands natuurlandschap met bijzondere planten en dieren. Het zijn gebieden met een aantoonbaar hoge natuurkwaliteit, die toegankelijk zijn en waar bezoekers welkom zijn, waar een aansprekend pakket aan educatieve producten wordt aangeboden en waar bezoekers kunnen genieten van rust, ruimte en voorzieningen zonder de natuurdoelstelling van het gebied te schaden. Alle betrokken partijen bij het park werken met elkaar samen om dit beeld vorm te geven. Het SNP wil samen met de parken de ambities die hierin doorklinken operationaliseren en de parken helpen bij de realisatie daarvan. Daarbij gaat het er niet alleen om in de parken de hoge kwaliteit waar te maken die het keurmerk NP belooft, maar óók om de verbinding tussen mens en natuur in stand te houden, die steeds meer op de achtergrond dreigt

3

16

Strategisch Communicatieplan 2010-2014, maart 2010

te raken.


periode 2011-2014 Voor de komende vier jaar betekent dit o.m. de volgende

2.

acties: zz

zz

benutten van de mogelijkheden om als parken mede het nationaal natuurbeleid uit te dragen.

Kwaliteitscriteria ontwikkelen voor het (keur)merk NP

zz

De organisatie van visitatiebezoeken of audits

en de toepassing daarvan uitdragen en ondersteunen.

die de parken kunnen benutten om voor zichzelf

De karakteristieken en waarden van de Nationale Parken

verbeterpunten in kaart te brengen en na te gaan op

moeten door alle betrokkenen gedeeld worden om

welke manier optimalisering tot stand gebracht kan

gericht en eensgezind aan de realisatie van alle ambities

worden. De audits zullen o.m. aandacht hebben voor de

te kunnen werken (Communicatieplan pag. 30/31).

samenhang en afstemming tussen de doelen en kunnen

Evaluatie van de Natuurkwaliteitsimpuls uit 2006,

leiden tot het (eventueel gezamenlijk) opzetten van

de impact daarvan en de mogelijkheden om deze

projecten om kwaliteiten op een hoger plan te brengen.

op enigerlei wijze een vervolg te geven. Versterking van de kwaliteiten van de natuur, het landschap en de aanwezige cultuurhistorische elementen blijft een hoofddoel van de parken en het SNP wil hen daarbij waar mogelijk behulpzaam zijn. zz

De uitbouw van recreatieve mogelijkheden in de parken stimuleren, opdat deze beter gaan aansluiten bij (veranderende) wensen van meerdere doelgroepen. Hierbij kan o.m. gebruik gemaakt worden van het quickscan onderzoek dat het Kenniscentrum Recreatie begin 2010 heeft uitgebracht4. Bij de ontwikkelingen op dit terrein moeten eisen op het gebied van duurzaamheid een belangrijke rol spelen. Het door Europarc Federation opgestelde ‘Charter for sustainable tourism’ biedt hiervoor goede handvatten.

zz

Aansturen op de ontwikkeling en invoering van stimulerende, nieuwe vormen van communicatie en educatie in de parken. Denk daarbij aan het gebruik maken van nieuwe media en meer vraaggericht werken in het educatieve vlak. De voorstellen die IVN in september 2010 heeft uitgebracht n.a.v. de herijking van het Basis- en Pluspakket communicatie en educatie, leggen hiervoor de basis. Speciale aandachtspunten in dit verband zijn: 1.

zorgen voor toereikende capaciteit voor

4

communicatie en educatie in de parken en

Kenniscentrum Recreatie, februari 2010

Vraag en aanbod van recreatievoorzieningen in nationale parken,

17


2. Versterken en faciliteren van de samenwerking

opbouw van een helpdeskfunctie ten behoeve van parken die met vragen en problemen kampen op andere dan de

Dat betekent allereerst zorgen voor adequate

zojuist genoemde terreinen, is een volgende stap op dit

overlegstructuren en informatiekanalen, die de basis voor de

gebied. Denk aan advisering bij organisatievragen, bij het

samenwerking vormen. Het SNP wil dé ontmoetingsplaats

opzetten van een lobby, etc.

voor de parken zijn waar wordt bepaald wat het stelsel van

zz

Ondersteuning van de parken en een coördinerende

Nationale Parken is, wat het wil bereiken, op welke manier

rol spelen t.b.v. de realisatie van de primaire taken van

en waarom. Overeenstemming daarover met alle interne

de parken op het gebied van natuurkwaliteit, recreatie,

betrokkenen is een belangrijke voorwaarde om de parken bij

educatie en onderzoek (zie ook speerpunt no. 1).

de buitenwereld goed voor het voetlicht te kunnen brengen.

zz

Ondersteuning van de parken bij het aangaan van

In het verlengde hiervan zal gewerkt worden aan de rol van

internationale contacten en samenwerkingsrelaties,

het SNP als servicebureau, dat handreikingen levert, adviezen

onder meer via het netwerk van de Europarc Federation.

verstrekt en op andere manieren ondersteuning aan de parken verleent.

3. Kennisuitwisseling en vernieuwing

Dit leidt tot de volgende actiepunten: zz

zz

18

Organisatie van effectief overleg en informatie-

Het uitwisselen van kennis en ervaringen en uitvoeren van

uitwisseling tussen de partners op diverse niveaus.

gemeenschappelijke, parkoverschrijdende projecten behoort

Denk aan de reguliere overlegverbanden en

tot de kerntaken van het SNP. Het samenwerkingsverband is

werkgroepen, maar ook aan de uitbreiding van interne

immers mede in het leven geroepen om van elkaar te kunnen

communicatiemethoden, gericht op versterking van de

leren en te voorkomen ieder park zelf steeds weer het wiel

interne betrokkenheid, zoals voorgesteld in het eerder

moet uitvinden.

aangehaalde strategisch Communicatieplan (pag. 35/36).

Daar komt bij dat de parken niet stil kunnen blijven staan

Uitbouw van SNP als servicebureau dat zorgt voor

en zich voortdurend verder willen ontwikkelen. Dat betekent

up-to-date website, moderne huisstijl met bijbehorend

dat zij ‘in’ zijn voor innovaties en vernieuwingen die kunnen

handboek, voor partners toegankelijk fotoarchief, etc. De

bijdragen aan de doelrealisatie. Het SNP heeft dit de


afgelopen jaren waar mogelijk ondersteund en zal dat de

zz

Vergroten van de zichtbaarheid van de parken / het

komende tijd blijven doen.

stelsel in pers en media. De SNP wil hierin actiever

Een en ander betekent als actiepunten:

worden. Dat kan door persberichten te maken over

zz

De organisatie van workshops, minisymposia en

interessante ontwikkelingen en gebeurtenissen in (een

andere activiteiten die zorgdragen voor de kennis- en

van) de parken of door jaarlijks een actie/evenement te

ervaringsuitwisseling tussen de parken en betrokken

organiseren waarmee de (landelijke) pers wordt gehaald

partners. Het zorgen voor onderlinge uitwisseling

(Communicatieplan, pag.36/37).

van onderzoeksrapporten en –resultaten kan hier

zz

Stimuleren en ondersteunen van bestuurders en

heel goed deel van uitmaken. De actie kan mede

medewerkers van de partners om de identiteit van het

leiden tot versterking van de interne betrokkenheid

Nationaal Park en het stelsel als ambassadeurs uit te

en het ‘wij’ gevoel, zoals betoogd in het strategisch

dragen bij hun externe contacten. Dit kan bijdragen

Communicatieplan (pag. 34/35).

aan de gewenste beeldvorming over de parken bij de buitenwereld (Communicatieplan, pag.34).

zz

Het ondersteunen en eventueel initiëren van

zz

Meewerken aan publicitaire initiatieven van derden

pilotprojecten die nieuwe oplossingen (kunnen)

(uitgevers, omroepen, etc.) die de parken onder de

opleveren voor vragen van de parken en als zodanig een

aandacht van een breder publiek kunnen brengen. Mede

voorbeeldfunctie vervullen.

op grond van ervaringen uit de afgelopen periode zal alleen worden meegewerkt als initiatieven aan een aantal

4. Profilering van het stelsel van Nationale parken

criteria voldoen (Communicatieplan, pag.37).

De inspanningen om de gemeenschappelijke identiteit van de parken (zie speerpunt 1) te verduidelijken en uit te dragen zullen de komende jaren onverminderd worden voortgezet. Dat is de voornaamste drijfveer geweest voor het (laten) opstellen van het strategisch Communicatieplan dat hiervoor de kaders aangeeft. De profilering van de Nationale Parken staat centraal in de communicatie van het SNP en is vertaald naar drie strategische communicatiedoelen en doelgroepen (zie Communicatieplan, pag. 15/16). De voornaamste acties die hieruit voortvloeien voor dit meerjarenplan zijn: zz

De doorontwikkeling en promotie van de huisstijl opdat deze zichtbaar is in alle visuele uitingen van de parken. Dit vraagt onder meer om het beheren, onderhouden en verder uitwerken van het huisstijlhandboek en het adviseren over het gebruik daarvan (Communicatieplan, pag. 32).

19


5. Draagvlakvergroting

zz

Ondersteuning van initiatieven om de inzet van vrijwilligers in de parken te vergroten. Hoewel op veel

Als de interne samenwerking solide is en een stevig draagvlak

plaatsen al vrijwilligers in de parken werkzaam zijn, valt

heeft bij alle betrokkenen (zie speerpunt 2) is de basis

door betere coördinatie en informatie-uitwisseling op dit

aanwezig om te kunnen werken aan draagvlakvergroting in

gebied nog veel winst te boeken. In een workshop eind

de buitenwereld. Doel daarvan is de maatschappelijke steun

2010 zijn hiervoor de eerste stappen gezet.

voor de parken en het stelsel te verstevigen. Dat begint uiteraard met vergroting van de bekendheid en

6. Belangenbehartiging

zichtbaarheid van de Nationale Parken (zie speerpunt 4), maar zal vooral moeten gebeuren door maatschappelijke

Het SNP zal op verschillende fronten de belangen van de

organisaties, bedrijfsleven, beleidsmakers en politici en

parken behartigen en bevorderen dat in beleid en regelgeving

uiteindelijk brede bevolkingsgroepen, de betekenis van de

de functie van de parken goed gewaarborgd blijft.

parken te laten zien en ervaren.

De belangenbehartiging is o.m. gericht op het veilig stellen

Een belangrijk aandachtspunt in dit verband is het uitwerken

van een structurele basis voor de parken, ook ná de ILG-

en benutten van de sociaal-economische functie van de

periode, en op verbreding van die financiële basis door het

parken voor hun omgeving. De samenwerking van veel

aanboren van nieuwe geldstromen.

parken met recreatieondernemers, zoals de afgelopen

Daartoe zal het SNP in de richting van het rijk en het IPO de

jaren opgebouwd in het kader van het ‘gastheren’-project,

betekenis van (het stelsel van) parken voor het natuurbeleid

kan bijvoorbeeld worden verbreed met andere groepen

duidelijk blijven neerzetten. In de richting van het publiek zal

ondernemers, met profijt zowel voor het park als voor de betrokken bedrijven. Onder dit speerpunt worden de komende jaren de volgende acties voorzien: zz

Evaluatie en continuering van het NP-Magazine. Als dit kwartaalblad twee jaar bestaat zal worden nagegaan of daarmee onder bestuurders, politici en beleidsadviseurs een duidelijker notie over de nationale parken is bereikt en of aanpassingen in de bladformule nodig zijn.

zz

Ontwikkeling van handreikingen voor de uitbouw van de samenwerking van parken met het bedrijfsleven in hun omgeving, mede op basis van ervaringen die daarmee in het buitenland zijn opgedaan.

zz

Onderzoeken van samenwerkingsmogelijkheden met het onderwijs en andere maatschappelijke organisaties, met het doel jongeren meer bij de parken te betrekken.

20


meer en meer duidelijk gemaakt moeten worden dat toegang

zz

Het aanboren van fondsen en het ontwikkelen

tot en beleving van natuur niet altijd gratis kan zijn.

van financiële partnerships met bedrijven. Dit

De mogelijkheden om financiële partnerships met het

moet beginnen met het gezamenlijk opstellen van

bedrijfsleven te vormen worden steeds belangrijker. Het SNP

richtlijnen waaraan bedrijven moeten voldoen die

wil niet alleen de parken ondersteunen bij hun inspanningen

het SNP of individuele parken willen sponsoren (zie

om nieuwe geldbronnen aan te boren, maar zal ook zelf

Communicatieplan, pag.38/39). Aansluitend zal een

serieus sponsors en fondsen zoeken die willen bijdragen aan

plan voor fondsenwerving worden opgesteld en in

projecten of hun naam aan de parken willen verbinden.

uitvoering worden genomen. In het kader van speerpunt

Per saldo brengt belangenbehartiging de volgende acties met

2 zal het SNP ook individuele parken zoveel mogelijk

zich mee: zz

Het onderhouden van relaties met het Ministerie van

ondersteunen bij het zoeken van sponsors of fondsen. zz

Het onderhouden en uitbreiden van het landelijk

LNV, Tweede Kamerleden en het IPO. LNV en Tweede

netwerk met strategische partners. Daarbij gaat het

Kamer moeten worden aangesproken op hun blijvende

niet alleen om de vertrouwde partners als ANWB,

verantwoordelijkheid voor de instandhouding van

Recron, Kenniscentrum Recreatie, etc., maar ook om

het stelsel. In de richting van het IPO gaat het vooral

het aanknopen van nieuwe relaties met partijen die een

om het veiligstellen van de basisfinanciering en de

toegevoegde waarde voor de parken kunnen hebben.

secretariaatsfunctie van de parken.

21

BIJLAGE

Bijlage 1: Indicatief Activiteitenprogramma De in hoofdstuk 3 geschetste acties en projecten nodigen

Daarom moet onderstaand programma als leidraad worden

uit tot het maken van een activiteitenprogramma waarin

beschouwd, als een indicatie voor de activiteiten die het

de ambities van het samenwerkingsverband maximaal tot

SNP hopelijk kan entameren. Jaarlijks zal e.e.a. in concrete

uitdrukking komen. Een zodanig ‘streefprogramma’, dat

jaarwerkplannen en begrotingen worden uitgewerkt, waarbij

hieronder zal worden weergegeven, gaat echter al gauw de

rekening wordt gehouden met feitelijke mogelijkheden, maar

financiële en personele mogelijkheden van het SNP te boven.

ook met nieuwe ontwikkelingen, vragen en verwachtingen.

No. Speerpunt / activiteit / project

Bijdragen van

1.

Indicatie kosten per jaar

Gezamenlijk de ambities bepalen en (helpen) realiseren

1.1. Kwaliteitscriteria ontwikkelen voor het (keur)merk NP

beheerders, IVN e.a. partners

pm

1.2. Evaluatie + vervolg Natuurkwaliteitsimpuls

beheerders

pm

1.3. Stimuleren uitbouw van recreatieve mogelijkheden ANWB,Recron, St. Recreatie,

€ 15.000,-

andere externe org.

1.4. Aansturen op de ontwikkeling van nieuwe vormen van

IVN, beheerders

€ 15.000,-

ext. desk.

€ 15.000,-

educatie en voorlichting

1.5. De organisatie van visitatiebezoeken of audits 2.

Versterken en faciliteren van de samenwerking

2.1. Organisatie van effectief overleg en informatie-

pm (zie ook 7)

uitwisseling tussen de partners

2.2. SNP als servicebureau + ontwikkeling helpdeskfunctie

Externe org.

2.3. Ondersteuning en coördinerende rol t.b.v. realisatie

22

€ 150.000,pm (zie ook 7)

primaire taken parken

2.4. Ondersteuning Internationale contacten en

Europarc,

Eurosite, IUCN, DCNA, e.a.

samenwerkingsrelaties

€ 25.000,-

BIJLAGE

3.

Kennisuitwisseling en vernieuwing

3.1. Organisatie van kennis- en ervaringsuitwisseling Adviesburo’s e.a. org.

€ 10.000,-

3.2. Ondersteunen van pilotprojecten

€ 10.000,-

4.

Profilering van het stelsel van Nationale Parken

4.1. Doorontwikkeling en promotie van de huisstijl

Externe org.

€ 25.000,-

4.2. Vergroting van de zichtbaarheid in pers en media

beheerders e.a. partners

€ 20.000,-

4.3. Stimuleren en ondersteunen van bestuurders en

€ 5.000,-

medewerkers om als ambassadeurs op te treden

4.4. Meewerken aan publicitaire initiatieven van derden

Externe org.

€ 5.000,-

5.1. Evaluatie en continuering van het NP-Magazine

Externe org.

€ 70.000,-

5.2. Handreikingen voor de uitbouw van de samenwerking van

Partners

pm

bedrijfsleven

5.

Draagvlakvergroting

parken met het bedrijfsleven

5.3. Onderzoeken van samenwerkingsmogelijkheden met het

LNV, OCW,

IVN e.a. org.

onderwijs om jongeren meer bij de parken te betrekken

5.4. Ondersteuning van initiatieven om de inzet van

beheerders,

vrijwilligers in de parken te vergroten

IVN, e.a. org.

6.

Belangenbehartiging

6.1. Onderhouden van relaties met het Ministerie van LNV, Alle partners

pm

pm

pm

Tweede Kamerleden en het IPO 6.2. Aanboren van fondsen en het ontwikkelen van financiële Bedrijfsleven +

partnerships met bedrijven

6.3. Onderhouden en uitbreiden van het landelijk Alle partners

€ 5.000,-

Particulieren pm

netwerk met strategische partners

Subtotaal

€ 370.000,-

23

BIJLAGE

Organisatie SNP 7. Organisatie SNP 7.1. Personele kosten:

24

- Directeur SNP (1 fte)

pm

- Ambtelijk secretaris (0,5 fte)

€ 55.000,-

- Stafmedewerker (1 fte)

€ 95.000,-

- Administratief medewerker (0,2 fte)

pm

7.2. Drukwerk / organisatie / bureau / vergaderkosten

€ 35.000,-

7.3. Algemene administratieve lasten

€ 15.000,-

7.4. Financiële administratie

€ 20.000,-

Subtotaal

€ 220.000,-

Totaal generaal

€ 590.000,-

25

BIJLAGE

Bijlage 2: T oekomstbeeld zoals geformuleerd in 2006 Nationale Parken zijn gebieden met een aantoonbaar

De auto wordt hier achtergelaten en men kan te voet, per fiets

hoge natuurkwaliteit, die vrij toegankelijk zijn, waar een

of met ander speciaal vervoer zoals bijvoorbeeld electrobusjes

aansprekend pakket aan educatieve producten aanwezig is

verder. Er zijn voldoende wandel en fietspaden om van de

en die een infrastructuur hebben waarbij de mens van rust

natuur te genieten. In het park zijn de voorzieningen sober en

en ruimte kan genieten, zonder daarbij de natuurdoelstelling

prevaleren rust en ruimte. De hele bejegening draagt eraan bij

van het gebied te schaden. Het zijn gebieden waarin

dat de bezoeker zich in het park verantwoordelijk gedraagt.

terreinbeheerders, overheden en belanghebbende instanties samenwerken om een voorspoedige ontwikkeling van het

De bewoner:

gebied volgens afspraken in een beheer- en inrichtingsplan te

De bewoners/omwonenden realiseren zich dat zij in een

realiseren. Alle partijen voelen zich verantwoordelijk voor het

bijzonder gebied leven. Zij genieten daarvan, maar zien

Nationaal Park en zijn er trots op. Ieder park heeft een vorm

ook de veranderingen het eerst en worden daar actief bij

van bewonersparticipatie.

betrokken. Zij zijn kritisch maar ook trots en betrokken bij hun gebied. Zij voelen zich verantwoordelijk en zijn de

Het ideale toekomstbeeld zou er zo uit kunnen zien:

ogen en oren van het park. Er is een open verhouding met de terreinbeherende instanties en het Overlegorgaan. De ondernemers in het Nationaal Park zijn gastheren van het

De bezoeker:

Nationaal Park, en laten dat in hun bedrijf zien. Er is een

Iedere Nederlander weet dat er 20 Nationale Parken zijn, waar

uitgebreid vrijwilligersnetwerk dat op verschillende wijze

de natuurkwaliteit aantoonbaar hoog is, waar verschillende

betrokken is bij het NP.

soorten natuur van Nederland te zien en te beleven zijn.

26

Het is duidelijk dat deze gebieden onderdeel zijn van een

De terreinbeheerders en het IVN:

ecologisch netwerk dat niet alleen van nationaal maar ook

De beheerders werken samen om in het gebied die

van internationaal belang is. Men weet de Nationale Parken

meerwaarde en natuurkwaliteit te realiseren die de Nationale

te vinden, en weet dat het gebieden zijn waar men goede

parken zo bijzonder maken. Zij dragen de bouwstenen

informatie kan krijgen in een bezoekerscentrum of bij een

daarvoor aan in het Beheer- en Inrichtingplan, en worden

informatiepunt.

gesteund in de uitvoering door het Overlegorgaan. Voor grote

Bij de entrees van het park is duidelijk zichtbaar dat het

knelpunten worden nieuwe en creatieve oplossingen gezocht.

hier om een Nationaal Park gaat; vanaf de entrees zijn

De beheerders realiseren zich daarbij dat zij werken in een

duurzaamheid, kwaliteit en soberheid kernwoorden. De

omgeving die van hen vraagt open en transparant te zijn;

bezoekerscentra zijn goed uitgerust met informatie over

ook vragen de wetgever en de samenleving van hen om de

het hele gebied. Als men het bezoekerscentrum verlaat

effecten van maatregelen voor het gebied duidelijk te maken.

weet men waarom dit gebied zo uniek is en welke betekenis

In nauwe samenwerking met deskundigen van het IVN

het heeft in de nationale en internationale context. Bij het

dragen zij zorg voor een goede communicatie en voorlichting

bezoekerscentrum zal men vaak kennis kunnen maken

over wat er in de terreinen gebeurt. In de verschillende

met regionale producten en in de directe omgeving zijn

Nationale Parken zijn de beheerders/eigenaren van het park

voorzieningen en activiteiten voor bijzondere doelgroepen.

zichtbaar op een wijze die past binnen een Nationaal park..

BIJLAGE

De overheden:

Andere partners:

Het ministerie van LNV heeft een blijvende

De Nationale Parken hebben op regionaal en op nationaal

verantwoordelijkheid voor de Nationale Parken; Het

niveau een stevig netwerk waardoor zij met partner-

ministerie gebruikt deze natuurgebieden vanwege

organisaties ( ANWB, Recron, Natuurverenigingen, etc.)

hun bijzondere status als pilot gebieden voor nieuwe

projecten kunnen opzetten.

systemen van monitoring en kwaliteitstoetsing. Men zet onderzoeksbudgetten in om effecten en spin-off te meten, en gebruikt de parken als proeftuin voor innovatie. De

Betekenis van deze visie voor de individuele parken en het Samenwerkingsverband

Nationale Parken en de Nationale Landschappen worden in communicatie-uitingen beide als de Nederlandse

De individuele parken zijn zelf aan zet om met hun

paradepaardjes van natuur en landschap gepresenteerd. Het

Overlegorganen in hun Beheer- en Inrichtingsplan een visie

Samenwerkingsverband Nationale Parken is gesprekspartner

voor het gebied te ontwikkelen. Realisatie van het ideaalbeeld

in de relevante beleids- en adviesgremia van het ministerie.

ligt vooral in handen van de parken zelf.

De provincies zijn trots op hun nationale parken, en

Uitgangspunt van dit toekomstbeeld is echter wel dat er een

zetten gelden actief in om de doelen van de parken te

eenduidig en gedragen beeld is van wat een Nationaal park is

verwezenlijken. Zij ontwikkelen een visie op de nationale

c.q. hoort te zijn, en dat dit beeld ook zichtbaar is. Veel is al

parken in hun regio, waarbij ontwikkelingsmogelijkheden

gerealiseerd, maar van eenduidigheid is op dit moment geen

uitdrukkelijk in beschouwing worden genomen, en

sprake. Het is essentieel voor de verdere doorontwikkeling

cultuurhistorie als thema nadrukkelijk wordt meegenomen.

van de Nationale Parken dat het Samenwerkingsverband, de

Zij betrekken de parken bij hun beleid. Zij verankeren de

nationale overheid en de terreinbeherende organisaties op

parken in hun streekplan en beheersplan.

nationaal niveau tot een gedeeld beeld komen.

De waterschappen hebben een belangrijke functie in een

Het Samenwerkingsverband wil bij het realiseren van dit

aantal nationale parken. Zij nemen in hun beheersplannen

toekomstbeeld ondersteunen en faciliteren door:

de visie van het B&I plan over en bekijken actief de kansen

––

parken

voor optimalisatie in het kader van de Kaderrichtlijn Water en WB 21.

––

het stimuleren van kennisuitwisseling tussen de parken

––

het genereren van middelen voor grotere projecten t.b.v. meerdere NP

De gemeenten staan dicht bij de parken en voelen zich bij uitstek verantwoordelijk. Zij weten wat de economische spin-off van de parken is, en hoe de omgeving het gebied

het behartigen van de belangen van de gezamenlijke

––

het opzetten en onderhouden van relevante netwerken op nationaal en internationaal niveau

waardeert. Zij respecteren de grondslagen van het NP en houden bij hun beleidsontwikkeling rekening met de effecten op het NP. De Nationale Parken worden verankerd in de bestemmingsplannen.

27

Colofon

Uitgave Samenwerkingsverband Nationale Parken

Fotografie Lars Soerink

Vormgeving en druk Aktief BV www.aktief.nl

Oplage 1.000 exemplaren Den Haag, januari 2011

Deze uitgave is gedrukt op FSC gecertificeerd papier.

Strategisch Meerjarenplan Samenwerkingsverband Nationale Parken

Recommend Documents