Strategisch Beleidsplan 2013 - 2015
Bruggen bouwen tussen cliënt en maatschappij
Onze missie
RIBW ZWWF ondersteunt mensen met langdurige psychiatrische of ernstige psychosociale kwetsbaarheid om de regie over hun leven te hernemen. We bouwen bruggen tussen onze cliënten en de samenleving door hen professioneel te begeleiden bij het wonen, werken en het onderhouden van sociale relaties. Uitgangspunt is de eigen kracht van mensen.
Drs. Ria von Bönninghausen tot Herinkhave-Visser Bestuurder
2
Intro ‘Bruggen bouwen tussen cliënt en maatschappij’ is de titel van ons Strategisch Beleidsplan 2013 - 2015. Samen met medewerkers vanuit alle organisatieonderdelen heb ik gekeken naar wat de belangrijke ontwikkelingen in de samenleving betekenen voor ons werk en ons aanbod van diensten. Met ons werk zijn wij voor mensen met ernstig psychiatrische aandoeningen of psychosociale problemen de bruggenbouwer naar de maatschappij toe. We willen deze kwetsbare burgers nu en straks professioneel begeleiden bij het verder vormgeven van hun leven en het zo zelfstandig mogelijk in de wereld staan. In de veranderende marktomstandigheden vraagt dit meer dan ooit om intensieve samenwerking en co-creatie met gemeenten, andere zorgpartijen, welzijnsorganisaties en woningbouwcorporaties. Daarbij zien wij voor onszelf de rol weggelegd als coördinator in de keten van integrale zorg en begeleiding van onze cliënten. Kort samengevat zijn de belangrijkste doelen die wij nastreven: • In 2015 heeft RIBW ZWWF zinvolle samenwerkingsrelaties die een toekomstbestendige RIBW-zorg ondersteunen en onze positie in het veld versterken; • De kern van ons ondersteuningsaanbod is herstelondersteunend en heeft tot doel de cliënt te leren zoveel mogelijk zichzelf te helpen; • Ons zorgaanbod is afgestemd op wetenschappelijke methodieken met systematische praktijkevaluatie onderbouwd (evidence based en best practices); • In 2015 woont 95% van de cliënten met een Zorg Zwaarte Pakket (ZZP) indicatie 1 en 2 zelfstandig. Daarvoor maken we met de gemeenten en lokale woningbouwverenigingen afspraken over het beschikbaar komen van woningen; • Voor cliënten met een Zorg Zwaarte Pakket (ZZP) indicatie 3 en hoger die dit nodige hebben, blijven woningen beschikbaar of worden nieuwe vormen van beschermd wonen ontwikkeld; • Voor onze cliënten houden we passende dagbesteding op minimaal het huidige niveau toegankelijk door: • Aansluiting te zoeken met werkgevers, gemeenten, aanbieders van dagbesteding, welzijnswerk en vrijwilligersorganisaties in de regio om vraag en aanbod op elkaar af te stemmen en de cliënt te laten werken naar vermogen; • Ons aanbod op dit gebied in de regio te profileren als specialistische zorg. 3
Deze uitgave is een samenvatting van ons Strategisch Beleidsplan 2013 - 2015. Ik hoop dat u hem met belangstelling leest.
Bruggen bouwen tussen cliënt en maatschappij In de zesentwintig jaar sinds de oprichting is de stichting Regionale Instelling Beschermd Wonen Zaanstreek, Waterland en West-Friesland (RIBW ZWWF) uitgegroeid tot een professionele organisatie met ruim 300 medewerkers die begeleiding bieden aan bijna 1000 cliënten in de leeftijd van16 tot 85 jaar. Deze begeleiding bieden wij in beschermde woonvormen, bij de cliënten thuis en op steunpunten voor werken, leren en dagbesteding. Zo kort als mogelijk, zo lang als noodzakelijk. Ons werkgebied is Zaanstreek, Waterland en West-Friesland. Met ons werk zijn wij voor mensen met chronisch-psychiatrische of ernstig psychosociale problemen de bruggenbouwers tussen hen en de maatschappij. Doelstelling In 2015 heeft RIBW ZWWF zinvolle samenwerkingsrelaties die een toekomstbestendige RIBW-zorg ondersteunen en onze positie in het veld versterken. RIBW ZWWF begeleidt en ondersteunt mensen met onder meer de diagnose schizofrenie, persoonlijkheidsstoornissen, Korsakov en autisme. In toenemende mate gaat het om cliënten met een dubbele diagnose: zij combineren een psychiatrisch ziektebeeld met een verslaving. RIBW ZWWF heeft het beleid om geen cliënten met een verslaving als primaire diagnose te begeleiden.
Wij ondersteunen onze cliënten bij het ontwikkelen en herstellen van een perspectief op de toekomst.
Normaal leven Mensen met ernstige psychiatrische en psychosociale problemen willen een zo normaal mogelijk leven leiden, in normale buurten en fatsoenlijke woningen. Dit lukt hen alleen met professionele begeleiding. Als aanbieder van maatschappelijke Geestelijke Gezondheidszorg (GGz) en dienstverlening faciliteren en ondersteunen wij onze cliënten bij het ontwikkelen en herstellen van een perspectief op de toekomst. Wij zijn een belangrijke partner in de keten van langdurende zorg, naast de behandelinstelling en andere zorgaanbieders. We werken nauw samen met gemeenten, woningbouwcorporaties en zorg- en welzijnsinstellingen. De komende beleidsperiode zullen we de samenwerking uitbreiden. Daarbij zien we voor onszelf een rol weggelegd als coördinator in de keten van integrale zorg en begeleiding van onze cliënten. Herstelondersteunende zorg RIBW ZWWF ontwikkelt zich tot een herstelondersteunende organisatie. Bij herstel gaat het niet om het ‘genezen’ van de cliënt, maar om de manier waarop cliënten met hun psychische kwetsbaarheid omgaan. Herstellen betekent accepteren van kwetsbaarheden en de beperkingen die daaruit voortvloeien.
5
Het herstelproces is een individueel proces, waarbij de cliënt van een uitzichtloze situatie naar een situatie gaat waarin hij of zij weer een levensdoel heeft. Begeleiders maken ruimte voor dat proces. Belangrijke elementen in de zorg die wij bieden zijn probleemvermindering, probleemhantering, structuur brengen en het bieden van persoonlijke veiligheid. Zo krijgen cliënten meer regie over het eigen handelen. In geval van crisis hebben ze meer zekerheid over de persoonlijke veiligheid. Doelstelling In 2015 vormt herstelondersteunende zorg de kern van het ondersteuningsaanbod van RIBW ZWWF.
De cliënt is meer dan zijn diagnose Voor RIBW ZWWF is de cliënt meer dan zijn diagnose. Wij gaan uit van de kracht van mensen en geven ze geloof, hoop en vertrouwen in hun eigen ontwikkeling. Zo leren zij maximaal zelfstandig te leven met hun mogelijkheden en beperkingen. We ondersteunen met al onze professionele mogelijkheden en accepteren de cliënt zoals hij is. De cliënt als regisseur van zijn eigen leven We begeleiden onze cliënten bij het verder vormgeven van hun leven en het zo zelfstandig mogelijk in de wereld staan. De begeleiding is gericht op: • voorkomen van terugval door signalering, medicatie en samenwerking met behandelaars • stabiliseren en optimaliseren van de leefomgeving • stimuleren van de persoonlijke ontwikkeling De begeleiding is planmatig, resultaatgericht en praktisch. Wij ondersteunen de cliënt bij het aanleren en uitbouwen van vaardigheden op het gebied van huishoudelijke taken, dagbesteding, beheer van financiën, opleiding, werk en sociale contacten. Bij ons heeft iedere cliënt een persoonlijk begeleider die helpt bij het opstellen van een persoonlijk begeleidingsplan. Steeds blijft de cliënt de regisseur van zijn eigen leven. Met de cliënt kijkt de persoonlijk begeleider naar zijn ondersteuningsbehoefte en welke rollen professionals, naasten en vrijwilligers hierin kunnen vervullen. Over de invulling van de zorgbehoefte worden afspraken gemaakt in het begeleidingsplan. De persoonlijk begeleider coördineert de vervulling van de zorgbehoeften die de cliënt aangeeft. Als dat nodig is, gebeurt de uitvoering van het plan samen met andere instellingen. Betrokkenheid en inzet netwerk RIBW ZWWF hanteert twee instrumenten – een netwerkcirkel en een eenzaamheidschaal – voor cliëntenzorg, waarbij expliciet ruimte bestaat voor inbreng van leden uit het netwerk. Er wordt gewerkt aan uitbreiding en versterking van het persoonlijke netwerk van de cliënt, met minimale inzet van de eerste- en tweedelijnsprofessional. Om het netwerk te ontwikkelen brengen we de relaties van de cliënt in kaart en maken we afspraken over informatievoorziening, bejegening, betrokkenheid, ondersteuning en bereikbaarheid.
6
7
De cliënt is meer dan zijn diagnose. Wij gaan uit van de kracht van mensen en geven ze geloof, hoop en vertrouwen in hun eigen ontwikkeling.
8
9
Begeleiding bij wonen, werken, leren en dagbesteding RIBW ZWWF begeleidt haar cliënten zo dicht mogelijk bij hun leefomgeving en werkt zo toe naar een optimale balans tussen de cliënt en zijn leefomgeving. Bij begeleiding op het gebied van wonen maken we onderscheid tussen enerzijds individuele en groepsbegeleiding in beschermde woonvormen en anderzijds individuele begeleiding bij de cliënt thuis. Individuele en groepsbegeleiding in beschermde woonvormen Wie door psychiatrische problemen niet zelfstandig kan wonen, bieden wij begeleiding in onze beschermde woonvormen. Deze bestaan uit een aantal, veelal geclusterde, reguliere woningen in een woonwijk. Bij ons wonen cliënten individueel of samen met anderen in groepen van twee tot maximaal zeven bewoners. Zij hebben hun eigen zit/slaapkamer en delen de voorzieningen in huis. RIBW ZWWF heeft 295 plaatsen voor beschermd wonen, verdeeld over tien locaties in de regio en een trainingscentrum voor jongeren. RIBW ZWWF wil in de komende beleidsperiode het aantal plaatsen voor beschermd wonen op minimaal hetzelfde niveau houden. De psychiatrische problematiek van cliënten in de beschermde woonvormen zal zwaarder en complexer worden. Doelstelling Voor cliënten met een Zorg Zwaarte Pakket (ZZP) indicatie 3 en hoger die dit nodig hebben, blijven woningen beschikbaar of worden nieuwe vormen van beschermd wonen ontwikkeld.
Begeleiding bij werken, leren en dagbesteding RIBW ZWWF zoekt met de cliënten naar een passende dagbesteding, of dat nu een baan is, een opleiding, een hobby of vrijwilligerswerk. Binnen het netwerk van werkgevers, aanbieders van dagbesteding, welzijnswerk en vrijwilligersorganisaties in de regio waar RIBW ZWWF onderdeel van uitmaakt, zoeken we met de cliënt naar mogelijkheden. Het hebben van een zinvolle daginvulling is van essentieel belang voor het goed kunnen functioneren in de maatschappij. RIBW ZWWF biedt cliënten voor wie daginvulling in de reguliere arbeidsmarkt (nog) niet mogelijk is, werk- en leerplekken in verschillende takken van dienstverlening, waaronder grafische vormgeving, inpakwerk, webwinkels en vervoer. Daarbij is er een houtwerkplaats, een klussendienst en een groendienst. We begeleiden de cliënt om naar vermogen te werken. Doelstelling Voor cliënten houden we passende dagbesteding op minimaal het huidige niveau toegankelijk door: • aansluiting te zoeken met werkgevers, gemeenten, aanbieders van dagbesteding, welzijnswerk en vrijwilligersorganisaties in de regio om vraag en aanbod op elkaar af te stemmen en de cliënt te laten werken naar vermogen • ons aanbod op dit gebied in de regio te profileren als specialistische zorg
Individuele begeleiding aan huis Een groeiende groep cliënten woont zelfstandig en ontvangt begeleiding in hun eigen woning. Ze zijn verantwoordelijk voor hun eigen leefomgeving. Het komt erop neer, dat wij hun in het dagelijks leven de noodzakelijke steun in de rug bieden. RIBW ZWWF zorgt daarmee dat zelfstandig wonen behouden blijft voor zo’n 700 burgers uit de Zaanstreek, Waterland en West-Friesland. RIBW ZWWF kiest ervoor zich de komende jaren meer te richten op begeleiding van cliënten aan huis. Dit doen wij met behulp van een methodische begeleidingsaanpak gericht op het versterken van de eigen kracht en mogelijkheden van de cliënt. 10
11
Doelstelling In 2015 woont 95% van de cliënten met ZZP1 en 2 zelfstandig. Daarvoor maken we met gemeenten en lokale woningbouwcoöperaties afspraken over het beschikbaar komen van woningen voor onze cliënten.
Innovatie staat hoog in het vaandel RIBW ZWWF streeft naar de hoogst mogelijke kwaliteit en veiligheid in haar begeleiding. Zicht op potentiële risico’s is daarbij van belang. Daarom ontwikkelen wij de komende jaren een integraal beleid op kwaliteit, veiligheid en risicobeheersing. We verbeteren en ontwikkelen voortdurend onze werkwijzen. Zo werken wij aan een onderzoek- en ontwikkelagenda voor betere onderbouwing van de zorg, gekoppeld aan een beschrijving van een standaard voor RIBW-zorg. Hierin nemen wij de richtlijn Ernstige Psychische Aandoeningen (EPA) mee. Doelstelling In 2015 is ons zorgaanbod afgestemd op wetenschappelijke methodieken en met systematische praktijkevaluatie onderbouwd (evidence based en best practices). Ervaringsdeskundigheid en herstelwerkers Ervaringsdeskundigen en herstelwerkers doen hun intrede in onze organisatie. Deze ontwikkeling moet de komende periode meer gezicht, inhoud en acceptatie krijgen. We gaan onderzoeken welk percentage medewerkers we kunnen inzetten als ervaringsdeskundige en/of herstelwerker. Daarvoor richten we een Bureau Herstel in, met ervaringsdeskundigen en deskundige herstelwerkers. Dit bureau is in 2015, op het gebied van de cliëntenzorg, een deskundige gesprekspartner van de bestuurder. Cliënttevredenheid In het onderzoek naar de cliënttevredenheid van 2011 geven cliënten op een aantal punten een hoge tevredenheid aan. Zo stemt een groot deel van de ambulante cliënten in met het begeleidingsplan en voelen zij zich ook betrokken bij het opstellen van dit plan. 90% van de cliënten raadt onze ambulante zorg aan.
12
Toch zijn er ook onderwerpen waarop de cliënten minder tevreden waren, zoals keuzevrijheid bij huisvesting. Hierop nemen we de komende jaren actie. Voor beschermd wonen en ambulante begeleiding zorgen we voor meer keuzemogelijkheden in de begeleiding voor de cliënt. De huisvestingsmogelijkheden voor cliënten die beschermd wonen, stemmen we meer af op de begeleidingsfase waarin de cliënt zich bevindt. Voor de ambulante cliënten onderzoeken we hoe we de informatievoorziening over rechten en plichten van cliënten en RIBW ZWWF beter kunnen afstemmen op de behoeften van deze cliëntengroep.
Alle cliënten zijn betrokken bij het opstellen van hun begeleidingsplan.
13
Zichtbaar professioneel handelen
Zorg in een veranderende omgeving
Onze organisatie is in enkele jaren gegroeid van honderd naar ruim driehonderd medewerkers. Hun inzet en professionaliteit bepalen voor een groot deel ons succes. Daarom besteden we veel aandacht aan het verder ontwikkelen van een doordacht personeelsbeleid met concrete samenhangende personeelsinstrumenten. Opleiding en training zijn gericht op maximale en duurzame inzetbaarheid van medewerkers.
RIBW ZWWF levert zorg en begeleiding in een dynamische omgeving. De dynamiek komt voor een groot deel voort uit het streven van de overheid om de zorg doelmatiger in te richten en het hoofd te bieden aan de vergrijzing en ontgroening. De belangrijkste voorgestelde veranderingen in de periode 2013–2015 zijn:
Coördinator De komende jaren intensiveren wij onze rol van coördinator in de keten van integrale zorg en begeleiding. Dat vraagt meer dan ooit om medewerkers die zelfstandig werken, hun werkproces sturen en aanspreekbaar zijn op de resultaten. Medewerkers richten hun blik naar buiten en zijn zichtbaar voor andere partners in de wijk. In samenwerking met andere zorgpartijen, welzijnsorganisaties en woningbouwverenigingen wijzen zij de cliënt de kortste weg naar herstel. Flexibele inzet Op het gebied van personeelsbeleid neemt de urgentie van vernieuwende oplossingen steeds verder toe. Er komen minder werknemers en er moet meer zorg worden verleend met beperkte middelen. De productiviteit dient te worden opgevoerd en wordt steeds strakker gedefinieerd. Gezien de verwachte ZZP-wisselingen op locaties nemen we maatregelen om onze medewerkers flexibeler in te zetten. Doelstelling In 2015 omvat de flexpool van RIBW ZWWF dertig procent van het totale personeelsbestand. Daarnaast is tien procent van het personeelsbestand flexibel inzetbaar.
Lenteakkoord In het Lenteakkoord is bepaald dat ZZP 1 t/m 3 voor psychiatrische cliënten wordt geschrapt. Dit betekent dat zij geen mogelijkheid meer hebben tot opname in een beschermde woonvorm en zelfstandig moeten gaan wonen zonder 24-uurs toezicht en bescherming. Overheveling financiering van AWBZ naar Wmo De verantwoordelijkheid voor de bekostiging van de inloop, dagbesteding buiten de ZZP’s en begeleiding aan huis komt te liggen bij de gemeenten. Scheiding van wonen en zorg De overheid wil zorg en wonen in de AWBZ scheiden. Bewoners, te beginnen met de lichtere ZZP’s, krijgen vanaf 2015 meer eigen verantwoordelijkheid voor wonen. Extramuralisatie Langdurig zorgafhankelijke cliënten zullen meer thuis, in de wijk, worden behandeld en begeleid. Overheveling Jeugd-ggz De financiering van de Jeugd-ggz wordt overgeheveld naar de gemeenten.
Onderwijs De verwachting is dat de arbeidsmarkt voor de zorg in de toekomst met tekorten te maken zal krijgen. Om de toestroom van competente medewerkers te stimuleren, intensiveren we de contacten met de scholen voor mbo- en hbo-onderwijs.
14
15
September 2012
Stichting Regionale Instelling voor Beschermd Wonen Zaanstreek, Waterland en West-Friesland Slenkstraat 201-4, 1441 MN Purmerend Tel: 0800 - 33 88 33 88
[email protected] www.ribwzwwf.nl
