STADSHERSTEL WANDELING

STADSHERSTEL WANDELING ‘Beleef monumentale momenten’

STADSHERSTEL WANDELING Van harte welkom bij deze Stadsherstel wandeling. Als grootste restaurerende organisatie heeft Stadsherstel Amsterdam als missie monumenten en beeldbepalende panden te redden door ze zorgvuldig te restaureren, een passende bestemming te geven en te verhuren. Op die manier kan dit erfgoed worden bewaard en toegankelijk blijven voor u en toekomstige generaties. Sinds haar oprichting in 1956 heeft Stadsherstel ruim 575 panden in en om de Stelling van Amsterdam gered waarbij de nadruk ligt op het stadscentrum van Amsterdam. De grotere monumentale panden, zoals kerken, forten en industriële monumenten krijgen een succesvol tweede leven als podium voor concerten, congressen, lezingen, recepties, diners en huwelijksvoltrekkingen.

Speciaal voor u hebben wij een wandeling samengesteld langs een aantal Bijzondere Locaties en woonhuizen gelegen in het centrum van Amsterdam. Zo wandelt u onder andere langs de Posthoornkerk aan de gezellige Haarlemmerstraat, de Vondelkerk nabij het Vondelpark, De Duif, de vredeskerk aan de statige Prinsengracht én de Amstelkerk, de houten witte kerk op het Amstelveld, waar tevens het kantoor van Stadsherstel is gevestigd.

U kunt de wandeling op ieder gewenste locatie starten. Wij hebben als startpunt het Centraal Station gekozen. Als u de rode lijn met de pijlen volgt, is het Centraal Station tevens weer uw eindpunt. De wandeling duurt ruim twee uur, maar korte pauzes voor een kop koffie of lunch in panden van Stadsherstel zijn zeker de moeite waard. Bovendien kunt u iedere eerste woensdag en derde zondag van de maand de Posthoornkerk, de Vondelkerk en De Duif gratis bezoeken tussen 12.00-16.00 uur. En wist u dat de Amstelkerk dagelijks is te bezoeken en hier maandelijks wisselende exposities zijn? Wij wensen u een prettige wandeling. ‘Beleef monumentale momenten’

STARTPUNT CENTRAAL STATION De start van deze wandeling is het Centraal Station, een rijksmonument ontworpen door architect P.J.H. Cuypers, die al eerder de Posthoornkerk ontwierp en later ook het Rijksmuseum. U gaat rechtsaf langs het station en steekt na 50 meter over naar links de Prins Hendrikkade op. Hier treft u het eerste Stadsherstel pand op deze route, namelijk Prins Hendrikkade 1 / Nieuwendijk 1. U herkent Stadsherstel panden aan het blauw witte emaille bordje. U loopt rechtdoor de Haarlemmerstraat in en ook daar ziet u diverse Stadsherstel panden, zowel aan uw linker- als rechterhand. Stadsherstel hield zich in de beginjaren vooral bezig met het restaureren van hoekpanden en vaak werden bouwvallige buurpanden ook meegenomen. De filosofie daarachter was dat met een hoekpand een positieve uitstraling naar twee zijden kan realiseren in de hoop dat dat het vliegwieleffect; dat andere buurtbewoners dus ook hun panden gingen opknappen, twee maal zo groot zou worden.

Haarlemmerstraat 1 Haarlemmerstraat 3 U gaat linksaf de Binnen Vissersstraat in en de nummers 9-11 / 13-15A / 15B-17 / 23 zijn Stadsherstel panden. U loopt de straat uit en gaat rechtsaf de Brouwersgracht op. De Posthoornkerk is iedere eerste Op de hoek Brouwersgracht 62 / Herenmarkt 23-25-27 gaat u woensdag en derde zondag van de rechtsaf de Herenmarkt in. Hier vangt u links al een glimp op van maand geopend van 12.00-16.00 uur. het West Indisch Huis, ook eigendom van Stadsherstel. U Soms is het mogelijk de toren te vervolgt uw route weer links de Haarlemmerstraat op en op beklimmen. Een magnifiek uitzicht nummer 124-126 aan uw rechterhand ziet u dan de eerste kerk over de stad is het resultaat. Houd de die architect Cuypers ontwerp: de Posthoornkerk. Bijna borden in gaten voor de exacte data verborgen in de straat, maar toch groots en opvallend door haar van de beklimmingen of spreek drie ranke torens in het centrum van de stad. gerust een van onze vrijwilligers aan.

/// POSTHOORKERK Start bouw 1861; torens in 1887; geheel gereed in 1889. De laatste officiële mis was in 1976. Het gebouw is in 1978 dichtgemetseld vanwege bouwvalligheid. Zowel Raad van State als Gemeenteraad gaven toestemming voor sloop en er werd een nieuwbouwplan ontwikkeld. In 1986 werd vanuit het Wijkcentrum De Gouden Reaal de Stichting De Posthoornkerk opgericht die zich inzette voor behoud en restauratie. De Posthoornkerk is de opvolger van een schuilkerk met dezelfde naam. Deze schuilkerk heeft in de 17e eeuw vier verschillende adressen gehad, de laatste op Prinsengracht 7, waar nog een posthoorn in de gevel te zien is. Immers, Amsterdam was sinds de Alteratie in 1578 een protestante stad; katholieken mochten wel hun godsdienst beoefenen, maar hun kerken mochten niet zichtbaar zijn vanaf de openbare weg.

Na het herstel van de vrijheid van godsdienst werden veel schuilkerken al vervangen door nieuwbouw. Het herstel van de bisschoppelijke hiërarchie in 1853 was het startsein voor één van de grootste bouwcampagnes uit de Nederlandse geschiedenis. Overal in het land verrezen nieuwe katholieke kerken. In die zelfde periode ontwikkelde zich een architectonische vernieuwingsbeweging die zich liet inspireren door de middeleeuwen. Cuypers was de belangrijkste representant van deze beweging in Nederland. Architectuur Cuypers heeft voor deze kerk gebruik gemaakt van moderne technieken, zoals bijvoorbeeld gietijzeren kolommen. De kerk is een kruisbasiliek met een driebeukig schip en een klaverbladvormige koorpartij. Om voldoende ruimte te creëren werden er twee galerijen boven elkaar gebouwd. Dit was revolutionair in de e kerkenbouw, maar kwam veel voor in de 17 -eeuwse Amsterdamse woonhuizen die als schuilkerk dienst deden. ‘Een toren moet hoog zijn, een lage toren is een onding’ was een bekende uitspraak van Cuypers. Vanaf de Haarlemmerstraat is duidelijk te zien dat de twee hoge torens, met name de spitsen, verschillend zijn. De derde toren, de kruisingstoren is te zien aan de Haarlemmerhouttuinen. Het gietijzeren hek aan de Haarlemmerstraat dateert van rond 1920. Binnen in de kerk vallen de grote hoogte en de vele kleuren bakstenen op. Sommige bakstenen zijn pas na het metselen geverfd zoals bijvoorbeeld de zwarte banden. Kerkelijk interieur De kruiswegstaties van de hand van Alexander Kläsener zijn te vinden in de gangen links en rechts, soms verstopt achter de zwarte gordijnen. In de gebrandschilderde ramen achter het koor zien we afbeeldingen van Patroonheiligen (midden onder St. Augustinus) en afbeeldingen uit het Oude en Nieuwe Testament. Rechtsonder zien we de inwijding van de kerk. De biechtstoel is gemaakt naar ontwerp van A.C. Bleys, de architect van de Nicolaaskerk. Rechts van het koor was het Jozefaltaar, daar zijn op de vloer nog de oorspronkelijke kleurige Engelse tegels te zien. De preekstoel was aan de linkerkant van het koor, aan de beschadigingen aan de kolom is nog te zien waar deze zat. Links van het koor was het Maria-altaar. Van daaruit was een doorgang naar de pastorie. Bijzonderheden restauratie Bij de restauratie zijn de galerijen van de kerkruimten afgesloten met glas en is over twee verdiepingen een inbouw gemaakt aan de voorzijde. Daar zijn nu kantoorruimtes die door hun huuropbrengst de exploitatie van de kerk mogelijk maken. In verband met de lichttoetreding zijn de gekleurde ramen vervangen door vensterglas.

///

U vervolgt uw wandeling over de Haarlemmerstraat en gaat linksaf de Korte Prinsengracht op. U steekt de gracht over en deze gaat over in de Prinsengracht. Ook hier treft u weer een hoekpand Prinsengracht 1 / Brouwersgracht 95-97-99-101 en de panden Prinsengracht 1A-3-5. Aan de overkant bevinden zich de even nummers van de Prinsengracht, waarvan nummer 8 een Stadsherstel pand is. Prinsengracht 25 Steek bij de eerstvolgende brug over naar rechts om uw weg te vervolgen aan de even kant van de Prinsengracht. Daar treft de panden Prinsengracht 142-144 / 146 / 148. Bij de brug links richting Westermarkt/ Raadhuistraat steekt u weer over naar de oneven kant van de Prinsengracht. Prinsengracht 333-335-337-339 Prinsengracht 451 Prinsengracht 457-459

Sla daarna rechtsaf de Leidsegracht op en vervolg de route links de Korte Leidsedwarsstraat in totdat u uitkomt op het bekende Leidseplein. Aan uw rechterhand ziet u de Stadsschouwburg. U vervolgt de wandeling rechtdoor richting de Stadshouderskade. Daar steekt u over en gaat linksaf de Vondelstraat in. Links ziet u de panden 39 en 41. In het pand 39 resideren de Vrijmetselaars. Vervolgens zie u de Vondelkerk, die zeker vanwege haar sprookjesachtige plafond een bezoek waard is. De Vondelkerk is iedere eerste woensdag en derde zondag van de maand geopend van 12.00-16.00 uur. U kunt gratis de kerk bezoeken en onze vrijwilligers vertellen u graag meer over het pand. VONDELKERK Bouwjaar: 1872 – 1879. Architect: P.J.H. Cuypers (Pierre, 18271921), tevens architect van Centraal Station, Rijksmuseum en de Posthoornkerk. Opdrachtgever: Bisdom Haarlem, bestuur van H. Nicolaas buiten de Veste In 1978 is de kerk gesloten vanwege bouwvalligheid. Plannen voor woningbouw kwamen niet van de grond en in 1980 is de Stichting Vondelkerk opgericht die het initiatief nam voor de restauratie. Opdrachtgever: Stichting Vondelkerk later overgenomen door Stadsherstel Amsterdam Restauratie: in 1985 gereed; restauratiearchitect André van Stigt. De bouw van de kerk De bouw van de Vondelkerk hangt ten nauwste samen met de aanleg voor de Vondelstraat waarvoor de eerste stedenbouwkundige plannen in 1866 door Cuypers werden ingediend. In dit stuk stadsuitbreiding zijn ook de woonhuizen Vondelstraat 36, 38, 40, 42, 44, 46 en 48 en Vondelstraat 73, 75, 77 en 79 (woonhuis Cuypers) door Cuypers ontworpen. Architectuur Cuypers heeft de Vondelkerk ontworpen naar middeleeuws voorbeeld, maar gebruik gemaakt van moderne technieken, zoals stalen constructies voor de toren. De ingang van de kerk was oorspronkelijk aan de zuidzijde, in het verlengde van de Vondelstraat. Hier zitten nu kantoren. Waar nu de garderobe is, was het koor met het altaar. Karakteristiek is de opbouw in gekleurd baksteen metselwerk, voornamelijk donker en lichtrood voor de pijlers. De gewelven hebben gele velden en groenwitte ribben. ‘Een toren moet hoog zijn, een lage toren is een onding’ was een bekende uitspraak van Cuypers, vandaar de 50 meter hoge toren. Bij een grote brand in 1904 ging de oorspronkelijke toren verloren. Door een ingenieuze constructie met een stalen ring waarop de toren rustte, bleven de kerk zelf gelukkig gespaard. De herbouw van de toren gebeurde naar een ontwerp van zoon Joseph Cuypers en werd, net als de bouw van de kerk enkele decennia eerder, mogelijk gemaakt dankzij vele giften, ook van niet-katholieken. Kerkelijk interieur Langs de zijbeuken (nu ingang toiletten) zijn tegeltableaus aangebracht als ondergrond voor de (niet meer aanwezige) kruiswegstaties. Op de consoles van de pilaren stonden heiligenbeelden. Deze zijn in de jaren ’70 geveild. In het midden van de kerk is, recht naar boven kijkend, een schild te zien met op een blauwe achtergrond een symbolische weergave van de heilige stad Jeruzalem. De gebrandschilderde ramen hebben onder andere voorstellingen van de vier evangelisten, Marcus, Mattheüs, Lucas en Johannes. Bijzonderheden restauratie Om de exploitatie van de kerk sluitend te maken zijn delen met glas afgescheiden en verhuurd als kantoorruimte. De inbouw is zo transparant als mogelijk gehouden, zodat de ruimtewerking van de kerk voelbaar blijft. In de kelder zijn de toiletten gekomen, daar is van dichtbij te zien hoe de gewelven zijn opgebouwd.

///

Wandel richting het Vondelpark, ga linksaf en aan uw linkerhand ziet u het nieuwe Vondel CS. Loop vervolgens het Vondelpark weer uit richting de Stadshouderskade. Steek over richting het Max Euweplein naar de Weteringschans. Sla linksaf en meteen rechtsaf richting het Kleine Gartmanplantsoen. Daarna de tweede rechts de Korte Leidsedwarsstraat weer in. Het rijksmonument Korte Leidsedwarsstraat 70, onderdeel van een tweelingpand in het centrum van Amsterdam is na een grondige restauratie weer klaar voor nieuwe bewoners. Dit karakteristieke pandje met authentieke versieringen en klokgevel is op 2 juli 2014 feestelijk en officieel opgeleverd door de oud bewoners die hier 48 jaar hebben gewoond. Deze straat loopt over in de Lijnbaansgracht. U gaat linksaf de Spiegelgracht op, vervolgens naar rechts de Prinsengracht op. Het hoekpand Prinsengracht 600 / Weteringstraat 1 is een Stadsherstel pand en hier gaat u rechtsaf de Weteringstraat in. Weteringstraat 19. Daarna gaat u linksaf de Eerste Weteringdwarsstraat in. Eerste Weteringdwarsstraat 30. Ook komt u langs het Hodshon Dedelhofje aan de Eerste Weteringdwarsstraat 83-105. Eerste Weteringdwarsstraat 70 / Vijzelgracht 4-6-8. Vervolg uw weg over de Vijzelgracht. Daarna links afslaan richting de Nieuwe Looierstraat. Nieuwe Looiersstraat 25-27. Vervolg de weg tot het einde van de Nieuwe Looierstraat tot u op de Reguliersgracht komt en links de Reguliersgracht vervolgt. U eindigt wederom op de Prinsengracht en slaat linksaf om de witte Amstelkerk te zien liggen. Maar als u nog eerst 20 meter de Prinsengracht vervolgt ziet u aan uw rechterhand kerk De Duif.

Te midden van de statige woningen is kerk De Duif, waar Jos Brink ooit preekte, een verborgen parel aan de Prinsengracht. Dit bijzonder geslaagde neoclassicistisch bouwwerk verbergt een verrassend groots interieur. De Duif is iedere eerste woensdag en derde zondag van de maand geopend van 12.00-16.00 uur. U kunt gratis de kerk bezoeken en onze vrijwilligers vertellen u graag meer over het pand.

///

DE DUIF Bouwjaar: 1857-1858, neo classicistische bouwstijl. Architect: Theo Molkenboer (1796-1863), tevens architect van de Keizersgrachtkerk (op nr 218) en vele andere kerken in Nederland. De kerk is gebouwd voor de Parochie van de Heilige Willibrordus binnen de Veste. De laatste officiële mis was in 1974. Daarna is het gebouw gekraakt door een actiegroep van parochianen die zich sterk gemaakt heeft voor behoud en restauratie van De Duif. Restauratie opdrachtgever: Stadsherstel Amsterdam NV (aankoop in 1995); restauratiejaar 1999-2002. De geschiedenis De geschiedenis van de parochie van Sint Willibrordus binnen de Veste gaat terug tot 1671. Meestertimmerman Gijsbert Pietersz bouwde toen vijf huisjes in de Kerkstraat. Eén daarvan, waar het Vredesduifje in de gevel stond, diende als toegang tot de kerk die achter de vier tuinloze huisjes doorliep. Immers, Amsterdam was sinds de Alteratie in 1578 een protestante stad; katholieken mochten wel hun godsdienst beoefenen, maar hun kerken mochten niet zichtbaar zijn vanaf de openbare weg. Het Vredesduifje bleef nog tot 1798 in gebruik, daarna werd een nieuwe kerk voor deze parochie gebouwd op de huidige locatie aan de Prinsengracht. Op 8 december 1796 volgde de inzegening van deze eerste katholieke kerk aan de 'openbare weg' sinds de Alteratie. De kerk werd al na 60 jaar wegens bouwvalligheid gesloopt en in 1857 vervangen door de huidige kerk. Met het herstel van de bisschoppelijke hiërarchie in 1853 werd De Duif één van de negen Amsterdamse parochiekerken, hetgeen een verdriedubbeling van het aantal parochianen betekende. De Leidse architect Th. Molkenboer ontwierp een nieuw en groter godshuis geïnspireerd door de barokke kerken van Italië, Frankrijk en België. De onderste verdieping wordt ingedeeld door gekoppelde Dorische pilasters op een hardstenen basement. Daartussen bevinden zich de ingangen, nissen met heiligenbeelden, een mozaïek uit later tijd en de tekst In loco isto dabo pacem - 'Op deze plek zal Ik (u) vrede schenken' -. Restauratie Na meer dan vijfentwintig jaar ingepakt te hebben gestaan is sinds juli 2000 is de monumentale voorgevel van De Duif weer in het zicht. In het fronton prijkt de natuurstenen duif die bij de restauratie haar oorspronkelijke bladgouden afwerking terug kreeg. Ook het eerder verwijderde kruis is weer op de geveltop geplaatst. Als bijzonderheid van de restauratie wijzen wij op de verwarming die uit circa 300 roosters op de vloer komt. Om deze warmte in de leefruimte van te kerk te behouden is een speciaal systeem ontwikkeld. Onderaan de balustrade, op ongeveer vier meter hoogte zijn gaten waaruit horizontaal lucht geblazen wordt. Deze luchtlaag vormt als het ware een thermisch plafond die de warmte beneden houdt en hier laat circuleren om een goed verblijfsklimaat te creëren. Het Smits-orgel Het orgel is van de beroemde firma Smits uit Brabant. Het is met 45 stemmen, verdeeld over 3 manualen en vrij pedaal, één van de grootste orgels uit de werkplaats van Smits en het grootste boven de rivieren. Het instrument werd om financiële redenen in twee delen gemaakt. Het eerste deel was speelklaar in 1864. Pas in 1882, zo’n 25 jaar na het gereed komen van de kerk, was er genoeg geld om het gehele orgel te voltooien. In 1973 werd het door de gemeente Amsterdam ingedeeld in de hoogste klasse - Superieur, klasse A - gelijk met de orgels in o.a. de Oude Kerk en de Nieuwe Kerk. Na een grondige restauratie is het orgel in de zomer van 2006 opnieuw in gebruik genomen. Er worden geregeld orgelconcerten gegeven.

Loop weer een klein stukje terug, steek de brug over naar rechts en u komt op een van de mooiste groene pleinen van Amsterdam, het Amstelveld. De witte Houten Amstelkerk, daterend uit 1670 was zeer vervallen en is in 1990 gerestaureerd door Stadsherstel waarna ze het als haar eigen kantoor in gebruik kon nemen. Ook is de kerk, net zoals elf andere bijzondere gebouwen, te reserveren voor diverse evenementen. U kunt de Amstelkerk op werkdagen tussen 09.00-17.00 uur bezoeken. Maandelijks zijn hier wisselende exposities.

VRIENDENGIFT De Vrienden van Stadsherstel hebben bijgedragen aan de Amstelkerk: het Bätz-orgel, de lantaarns, de luidklok en de klokkenstoel.

/// AMSTELKERK Bouwjaar: 1668-1670 Architect: Daniël Stalpaert (1615-1676), stadsbouwmeester. Stalpaert ontwierp o.a. ook het ’s Lands Zeemagazijn (nu Scheepvaartmuseum) en de Oosterkerk. Hij voltooide het door Jacob van Campen ontworpen Stadhuis (nu Paleis) op de Dam. De Amstelkerk is gebouwd als gereformeerde noodkerk voor de bewoners van het nieuw aangelegde tweede deel van de grachtengordel. Het Amstelveld was bedoeld om een grote stenen kerk neer te zetten. Om aan de onmiddellijke behoefte te voldoen werd op de hoek van de bouwlocatie deze houten noodkerk opgericht. De kerk, uitgevoerd in ongeverfd grenenhout, was zo eenvoudig dat men sprak van een ‘preekschuur’. Uiteindelijk werden de plannen voor een stenen kerk nooit uitgevoerd. De houten kerk bleef bestaan en in 1840 werd het interieur ingrijpend verbouwd in neogotische stijl en daarna voorzien van een orgel, gebouwd door de firma Bätz uit Utrecht. Geld voor het orgel is door gelovigen bij elkaar gespaard. In 1970 vierde de kerk haar 300-jarige bestaan en werd voorzien van een nieuwe klokkenstoel met klok. Reeds bij het inluiden begon met de slagen het gebouw zacht mee te deinen. De skeletconstructie bleek toen al niet zo best meer te zijn. Restauratie In 1986 kocht Stadsherstel de kerk met veel achterstallig onderhoud voor één gulden, maar met een restauratieverplichting. De balken waren door zwam aangetast ten gevolge van jarenlang lekkende goten. Het kerkelijk interieur (kerkbanken en preekstoel) is ondergebracht in de Hervormde Kerk in Amerongen. Bij de restauratie is een deel van de kerk afgescheiden en sindsdien als restaurant in gebruik. De bijgebouwen rond de kerk omvatten een vijftal woningen. In de kerkzaal is een verdieping rondom de middenruimte aangebracht op circa 1.80 meter boven de vloer. Hier zijn de kantoren van Stadsherstel Amsterdam gehuisvest. Onder de verdieping werd de kerkvloer verlaagd om benedenruimten te kunnen creëren. Bij de restauratie van de kerk is ook de restauratie van het orgel ter hand genomen. Het instrument werd gedemonteerd en verplaatst naar de werkplaats van de firma Flentrop in Zaandam. November 1991 kon het weer in gebruik worden genomen.

KOKADORUS Op het Amstelveld staat een bronzen beeld, gemaakt door Erica van Eeghen, van de marktkoopman Kokodorus. Hij is symbool geworden van de Joodse marktkoopman, eeuwenlang het meest typerende beroep van de Joden. Omdat zijn opa Ko heette, zijn oma Ka en zijn vader Dorus, noemde Meijer Linenwiel zich Kokadorus. Onder die naam werd hij de koning van de Nederlandse standwerkers, een briljant fantast en een verkoper van schrijfgerei, zakmessen, lepels, vorken, kammen, zeep, bretels, likdoornpleisters wondermiddelen en vooral praatjes. Hij stond vanaf 1881 als veertienjarige jongen op de maandag markt op het Amstelveld. Tijdens de Duitse bezetting was ook deze markt verboden voor Joden.

///

Vervolg u route verder op de Reguliersgracht.

REGULIERSGRACHT 65-67/KERKSTRAAT 321-323; WEER EEN FRAAIE HOEK Deze zeer vervallen maar voor het stadsbeeld zo belangrijke panden werden in 1974 als één cluster aangekocht en in 1991 gerestaureerd. Met veel zorg is de gedemonteerde gevel van nummer 65 weer met de oude steentjes opgetrokken, waarbij veel aandacht is besteed aan het metselverband. In de winkel van nummer 67 is de 19e-eeuwse winkelbetimmering gerestaureerd teruggebracht samen met de bijbehorende tegelpatronen in de vloer.

REGULIERSGRACHT 63; ARCHITECT VAN DE ‘HOLLANDSE RENAISSANCE’ Het pand Reguliersgracht 63 is net zoals nummer 57 ontworpen door Izak Gosschalk (later: Isaac) in opdracht van de firma Z. Deennik & Zoon timmerlieden, aannemers en makelaars. Nummer 63 was bestemd als woonhuis voor de directeur, de meester-timmerman Zeeger Deenik (1844-1906), die het in februari 1883 met zijn gezin kon betrekken. Gosschalk was in 1838 geboren aan de Nieuwe Herengracht en groeide op in een liberaal Joods artsengezin. De in zijn tijd zeer bekende Isaac Gosschalk (1838- 1907) heeft vooral in Amsterdam belangrijke gebouwen ontworpen. Hij is wel de architect van de ‘Hollandse Renaissance’ genoemd, maar hij heeft zich ook laten inspireren door de gotiek. Zijn naam werd met name gevestigd dankzij zijn vriend Gerard Adriaan Heineken voor wie hij een Stoombierbrouwerij ontwierp aan de Stadshouderskade. Dit pand betekende zijn doorbraak, vooral ook omdat reclamepionier Heineken er vaak afbeeldingen van gebruikte. Dit pand is in 1974 aangekocht en is een rijksmonument met een zeer originele laat 19e-eeuwse gevel in middeleeuwse trant (overkragingen, topgevel met windveren) maar met neorenaissance details; opmerkelijke oorspronkelijk waarschijnlijk open loggia op de 3e verdieping. Het pand is in 2003 gerestaureerd en gelukkig kon het aan één huurder verhuurd worden zodat het bijzonder fraaie 19e-eeuwse interieur zoveel mogelijk in oude staat behouden kon worden.

VRIENDENGIFT De stoephekjes zijn dankzij de steun van de Vrienden teruggebracht ook kreeg het pand een lantaarn met arm.

Reguliersgracht 19 In 1959 heeft Stadsherstel dit pand aangekocht en twee jaar later werd het op eenvoudige wijze gerestaureerd. Het is na de Eerste Wereldoorlog opnieuw opgebouwd met toepassing van de laat 17e-eeuwse halsgevelbekroning met vleugelstukken en segmentvormig fronton waarin zich een schelp bevindt. In de loop van de laatste twee decennia zijn de diverse woningen geheel gerenoveerd.

Reguliersgracht 11-13 In 1677 kocht de katholieke koopman Hendrick Staets het pakhuis De Maan en het naastgelegen nog onbebouwde perceel waarop hij pakhuis De Zon liet zetten. In de loop der jaren werden er diverse goederen opgeslagen, waaronder tabak, koffie, palmolie en linnen. In 1907 werd een verzoek tot verbouwing tot ‘kantoor met bergplaats’ ingediend. De panden waren in gebruik als drukkerij en archiefruimte van de ABN, toen Stadsherstel ze in 1978 overnam. Er bleken nog tal van originele details aanwezig te zijn, waaronder een zeventiende-eeuws hijswiel en kaarsennissen. In 1982 is de restauratie uitgevoerd. In het pand is een gevelsteen aangebracht ter ere van de heer Hengeveld die van 1966 tot 1991 directeur was van 15 Stadsherstel. Zijn naam is in de gouden letters terug te vinden. Sindsdien herbergt dit dubbele pakhuis zeven appartementen en een restaurant, Tia Rosa. Hier kunt u een tussenstop maken voor heerlijke Spaanse tapasgerechten. Loop de Reguliersgracht af richting het Thorbeckeplein. U komt op een van de drukste pleinen van Amsterdam, het Rembrandtplein. U kunt de route vervolgen door de Halvemaansteeg, de Binnenamstel over te steken (de Halvemaansbrug) de Kloveniersburgwal op. Loop de Kloveniersburgwal af tot aan de Raamgracht, waar u linksaf gaat het Rusland in. Rusland 27, Rusland 10-12, Rusland 3-5 / Oudezijds Achterburgwal 199. Oudezijds Achterburgwal 189-191-193-195 Aan de overkant ligt de even zijde en hier zijn twee Stadsherstel panden, te weten Oudezijds Achterburgwal 164 en Oudezijds Achterburgwal 156. Steek de gracht over en wandel de Oude Doelenstraat in, vervolgens gaat u aan de overkant van het water rechtsaf de Oudezijds Voorburgwal (oneven nummering) op. Pijlsteeg 33-53 / 57-63 Oudezijds Voorburgwal 228-230 Oudezijds Voorburgwal 224-226 / Servetsteeg 11 Oudekerksplein 32 / Enge Kerksteeg 3 Oudezijds Voorburgwal 30 Brouwerij De Prael Sla hierna linksaf de Oudezijdsarmsteeg in. Oudezijds Armsteeg 6-28. Daarna rechts de Warmoesstraat in. Warmoesstraat 15 Vervolg de Warmoesstraat totdat u op de Zeedijk komt en linksaf wandelt. De wandeling eindigt nu aan de Prins Hendrikkade waar het startpunt, het Centraal Station zich bevindt. ///////////////

Wij hopen dat u heeft genoten van de wandeling. Meer informatie over de panden en ander nieuws kunt u ook terugvinden op de website www.stadsherstel.nl Op de hoogte blijven Ook kunt u zich gratis inschrijven voor onze digitale nieuwsbrief. Dan ontvangt u regelmatig het laatste nieuws per e-mail en blijft op de hoogte van restauratienieuws, culturele activiteiten en bijzondere projecten. Stuur een mail naar [email protected]

VRIENDEN VAN STADSHERSTEL Zoals u kon lezen heeft de Vereniging Vrienden van Stadsherstel enkele unieke elementen teruggebracht of een dusdanige financiële bijdrage geleverd voor het redden van sommige monumenten. Onze Vrienden zijn namelijk liefhebbers van monumentaal gebouwd erfgoed en voelen zich verbonden met Stadsherstel Amsterdam al sinds 1980. De 2500 vrienden spelen als ambassadeur en schenker een belangrijke rol bij aankopen of restauraties van panden in en rondom Amsterdam. U kunt zelf ook uw bijdrage leveren aan het bewaren van dit erfgoed door Vriend te worden. Vrienden zijn van groot belang en daarom geven wij een aantal aantrekkelijke privileges: - Twee keer per jaar het Stadsherstel Magazine. - Digitale nieuwsbrief. - Een rondwandeling langs restauratieprojecten o.l.v. projectleiders. - Een rondvaart langs Stadsherstel panden voor een vriendenprijs. - Een presentatie over restauraties tijdens de Algemene Ledenvergadering. - Korting op of zelfs gratis toegang tot verschillende culturele evenementen in de bijzondere locaties van Stadsherstel. - Bovendien krijgen vrienden 5% korting op een Bijzondere Locatie voor het organiseren van een feestelijke bijeenkomst, huwelijk, diner of zakelijke congres.

CULTUUR Gedurende het hele jaar verwelkomen we verschillende ensembles, gezelschappen, organisaties en musici in onze Bijzondere Locaties. Van grootse klassieke producties tot intieme en vernieuwende programma’s. Stadsherstel draagt bovendien cultuur een warm hart toe en produceert ook zelf voorstellingen. Kijk op onze cultuuragenda voor een actueel overzicht van de diverse culturele activiteiten. www.stadsherstel.nl