Jaarverslag 2009 Stadsherstel Historisch Rotterdam
inhoudsopgave
Preadvies van de raad van commissarissen
4
Directieverslag 2009
6
Alfabetische lijst van aandeelhouders per december 2009
18
Jaarrekening 2009
20
Accountantsverklaring
36
Nieuwe huurders van Stadsherstel
38
Algemene informatie
46
4
preadvies
Preadvies van de Raad van Commissarissen
jaarverslag stadsherstel historisch rotterdam
jaarverslag stadsherstel historisch rotterdam
Het doet ons genoegen U hierbij de jaarrekening over het boekjaar 2009 van Stadsherstel Historisch Rotterdam N.V. aan te bieden, alsmede het directieverslag. Wij stellen U voor de jaarrekening 2009 van de vennootschap vast te stellen overeenkomstig de voorliggende, door Ernst & Young Accountants gecontroleerde stukken, welke vaststelling de directie en de Raad van Commissarissen conform de statuten tot décharge strekt. Deze vaststelling houdt tevens in dat het resultaat wordt bestemd overeenkomstig het dividendvoorstel van de directie. In het verslagjaar heeft de Raad van Commissarissen vier maal vergaderd. De directie heeft de Raad gedetailleerd geïnformeerd over de beleggingen in onroerend goed, de daarmee behaalde resultaten en de ontwikkeling van het vermogen. Daarnaast is met de directie intensief overlegd over het beleggingsbeleid en de gewenste groei van de onderneming. Met instemming van de Algemene vergadering van Aandeelhouders (AvA) d.d. 9 juni 2009 is toegetreden tot Raad van Commissarissen de heer ir. S.B. de Vries namens de gemeente Rotterdam en met goedkeuring van de AvA is benoemd de heer J.D.M. de Mooy. als lid van de Raad van Commissarissen. Wij danken de directie voor haar toewijding en bijdrage aan de ontwikkeling en het resultaat van de onderneming in het jaar 2009.
April 2010 Namens de Raad van Commissarissen,
Ir G.J. Woudenberg, president-commissaris
pr ea d vi es
5
6
DIREC T IEVERSLAG 2 0 0 9
Directieverslag 2009
jaarverslag stadsherstel historisch rotterdam
jaarverslag stadsherstel historisch rotterdam
DIRE CTIEVERSLAG 20 0 9
De restauratie van het gemeentelijk monument het voormalige handelshuis A.J. ten Hope aan de Westzeedijk 497 - gebouwd in 1910 - is in februari 2009 van start gegaan. Februari 2010 heeft de oplevering plaats gevonden
Het voormalig Hervormd Burgerweeshuis, een groot rijksmonument uit de 2de helft 18de eeuw werd op 16 juli 2009 eigendom van Stadsherstel Historisch Rotterdam. Er wordt met verschillende kandidaat gebruikers en architectenbureau BroekBakema gewerkt aan herbestemming- en restauratieplannen
In nauw overleg met de gemeente Rotterdam worden de herontwikkelingsmogelijkheden onderzocht van het rijksmonument Eendrachtsweg 67 – bekend als het voormalig Turks consulaat. Het pand is eigendom van de gemeente en heeft een rijke bewoners geschiedenis: het was o.m. woonhuis van de families Milders, de Monchy en Brenninkmeijer
Met ingang van 1 januari 2009 is onder verantwoordelijkheid van het Ministerie van OCW voor Stadsherstellichamen een tijdelijke regeling van kracht met een (voorlopige) looptijd van twee jaren om genoemde benadeelde organisaties de gevolgen van het vervallen van de vrijstelling van de vennootschapsbelasting (m.i.v. het fiscale jaar 2008) te helpen opvangen.
In het verslagjaar is het aandelenkapitaal van Stadsherstel Historisch Rotterdam NV door emissie met 21.729 aandelen uitgebreid, met een nominale waarde van € 10.000.
Stadsherstel Historisch Rotterdam stelt zich ten doel
Genoemde ambitie kan worden gerealiseerd omdat
om in verval geraakt monumentaal vastgoed aan te
de organisatie wordt gesteund door participatie van
pakken. Zij richt zich vooral op het vastgoed waar de
een grote groep aandeelh ouders, in belangrijke mate
reguliere markt niet tot initiatief komt en de overheid
af komstig uit het Rotterdamse bedrijfsleven.
het niet als haar kerntaak ziet om ontwikkeling voor
De vennootschap kan daarenboven rekenen op
haar rekening te nemen. Stadsherstel Historisch
aanzienlijke belangstelling van aandeelhouders
Rotterdam houdt zich kortom bezig met ‘monumenten
buiten de stad.
tussen wal en schip’.
7
8
DIREC T IEVERSLAG 2 0 0 9
PROJECTONTWIKKELING
jaarverslag stadsherstel historisch rotterdam
De aanpak van het project is opgedeeld in twee fasen; in de eerste fase de restauratie van het oorspronkelijke pand met een
Restauratie Westzeedijk 497, voormalig A.J. ten Hope pand
vloeroppervlakte van ca 2.400 m2 bvo en in de nabije toekomst
De restauratie en herbestemming is in 2009 begonnen.
de eventuele realisatie van een dakbouw (pent‑office) binnen de
Alle benodigde vergunningen waren verleend, subsidies
contouren van ca 600 m2 dakvlak. Voor beide onderdelen is
definitief toegezegd en er werd prijsovereenstemming bereikt
Stadsherstel door de gemeente Rotterdam een integrale
met aannemer BAM Woningbouw Rotterdam BV. Start van
monumentenvergunning en een bouwvergunning toegekend.
de restauratie vond plaats in februari 2009.
Wel zal tijdig beslist moeten worden of de dakopbouw
Met twee huurders werd in het verslagjaar definitief overeen-
wordt vervaardigd i.v.m. de eindigheid van de vigerende
stemming bereikt over de huur van het gehele pand voor een
vergunningen. Uiteraard is dat afhankelijk van mogelijke
langere periode. In de twee onderste verdiepingen bevindt
belangstelling van zittende, c.q. nieuwe huurders voor deze
zich de creatieve afdeling (zgn. product ontwikkelingsstudio)
uitbreidingsmogelijkheid. De gecontracteerde huurder LMC
van feestartikelen firma Boland BV en op de bovengelegen
heeft laten blijken serieuze belangstelling te hebben in geval
verdiepingen de nieuwe opleiding van het LMC:
van voldoende aanmeldingen van nieuwe leerlingen voor het
het Lyceum voor Beeldende Vormgeving
Lyceum voor Beeldende Vormgeving
Bijna 10 jaar lang stond het grote leegstaande monumentale
De oplevering door aannemer BAM Woningbouw Rotterdam
pakhuis gelegen aan de Westzeedijk 497, te wachten op de
heeft na afloop van het verslagjaar 2009 inmiddels plaats
slopershamer. Dat zou er uiteindelijk niet van komen door
gevonden op 21 februari jl. Later dan de aanvankelijke
de interventie van Stadsherstel. Een geslaagd voorbeeld van
prognoses, ondermeer vanwege onverwachte aanzienlijke
het Rotterdamse nieuwe bouwen van de hand van architect
asbestsanering na de start van de werkzaamheden. Voor de
Verheul Dzn uit 1910 kreeg erkenning doordat het Rotterdams
verlate oplevering is in goed overleg met de huurders een
Gemeentebestuur besloot het pand, op voorstel van Stads‑
oplossing gevonden.
herstel, op te nemen in haar register van gemeentelijke monumenten. Waar andere beleggers en projectontwikkelaars
Het uitgangspunt dat het project een netto rendement moet
op deze complexe locatie er niet in slaagden initiatieven door
opleveren van 5% zal bij de overeengekomen huurcontracten
te zetten, kon hier de specifieke aanpak van Stadsherstel
worden gerealiseerd. Ten slotte valt te melden dat de kosten
wel tot resultaat komen. Basis was een herstelplan van
van de onvoorziene asbestsanering met een beroep op de
architecten Drost + van Veen gericht op commerciële
aansprakelijkheid van de vorige eigenaar afdoende konden
en verwante bijzondere bestemmingen aansluitend op
worden bestreden.
gemeentelijke ambities voor ontwikkeling van de
De officiële opening van het monumentale pand zal plaats
creatieve sector.
vinden op 16 juni a.s. na afloop van de jaarlijkse Aandeel
jaarverslag stadsherstel historisch rotterdam
DIRE CTIEVERSLAG 20 0 9
9
houdersvergadering van Stadsherstel met een officiële
gevonden voor haar expanderende activiteiten; te weten
handeling van burgemeester Ing. A. Aboutaleb. Beide huurders
ca 2.000 m2 verhuurbare vloeroppervlakte in het Heinekenpand
hebben dan hun openingen al achter de rug; het LMC heeft
aan de Crooswijksesingel 50.
haar opening op 5 maart jl. laten plaatsvinden met de officiële
Stadsherstel op haar beurt ziet uitstekende mogelijkheden het
verkoop van een door leerlingen vervaardigd schilderij door
voormalige Hervormd Burgerweeshuis in zijn oorspronkelijke
veilingmeester en oud-leerling Alexander Pechtold.
historische waarde te herstellen en tegelijkertijd via een
BAM en Stadsherstel waren gezamenlijk de gelukkige koper;
herbestemming ruimte te scheppen voor enerzijds kleinschalige
de opbrengst kwam ten goede aan het realiseren van een
commerciële functies of anderzijds het onderbrengen van
bibliotheek op de school. Boland gaat open op 5 juni as.,
semipublieke functies als beschermd wonen, kinderopvang, e.d.
met naar aan te nemen, het personeel in de allernieuwste
Daarbij een open oog hebbend voor het kleinschalige historisch
feestkleding gestoken!
milieu binnen het Beschermde Stadsgezicht Delfshaven. Vanzelfsprekend worden de herbestemmingvoorstellen in
Het voormalig Hervormd Burger Weeshuis,
nauw overleg met het bestuur van de deelgemeente Delfshaven
Voorhaven 57 in eigendom
ontwikkeld.
Op de valreep van het vorige verslagjaar kon overeenstemming
Het architectenbureau BroekBakema – Ir Meindert Booij -
bereikt worden over de aankoop van een belangwekkend
is opgedragen de restauratie en herbestemming te begeleiden.
monumentaal koopmanshuis op de grens van het Beschermd
De directie is voornemens nog in het voorjaar 2010 de Raad
Stadsgezicht Delfshaven, aan de Voorhaven 57 en de 2de
van Commissarissen te consulteren over de kwaliteit van de
Schansstraat 3a/b, In 2009 werd het complex eigendom van
bij de makelaar binnengekomen initiatieven van kandidaat
Stadsherstel.
huurders en zo mogelijk een uitspraak te vragen over de
Ooit gebouwd als bedrijfshuisvesting voor een Delftse koop-
daarbij horende investeringen. Uitgangspunten zijn het
man in de 2de helft van de 18de eeuw, in de volgende eeuw
gebruikelijke rendement en de bekende verhouding van
vermaakt aan de Rotterdamse Hervormde Gemeente met de
eigen en vreemd vermogen.
verplichting herbestemd te worden als weeshuis, om vervolgens in de 20ste eeuw na de oorlog gebruikt te worden als buurthuis
Het voormalige Turkse consulaat,
onder de naam Piet Hein.
Eendrachtsweg 57, rijksmonument Geruime tijd staat het voormalige Turkse consulaat in vervallen
Recent opereerde op deze plek een centrum voor maatschap-
toestand te wachten op restauratie en een definitieve bestemming.
pelijk (jongeren-) werk, de Disck groep - met het accent op
De afgelopen tien jaar is een diversiteit aan tijdelijke gebruikers
kantooractiviteiten. De laatste gebruiker verlaat Delfshaven
in het gebouw ondergebracht. Recent is het pand in gebruik
en heeft elders binnen het bestand van Stadsherstel onderdak
gegeven aan antikrakers. Voortvloeiend uit een gesprek tussen
10
DIREC T IEVERSLAG 2 0 0 9
jaarverslag stadsherstel historisch rotterdam
de wethouder monumentenbeleid Grashoff en Stadsherstel
vvo) en een grote huurderwisseling in het Heinekenpand
is een studie opgestart naar behoud en herstel onder regie
met de verhuur aan de HefGroep – maatschappelijk werk
van Stadsherstel.
(ca 2.000 m2 vvo) waren opvallende resultaten. Maar ook in het
Dat proces is op gang gekomen met een studie naar historische
Henkespand werd een aanzienlijke ruimte aan een instelling
waarden en een oriëntatie van de ontwikkelingsmogelijkheden
voor naschoolse opvang verhuurd t.w. de Stichting MAX
door architectenbureau Molenaar & Van Winden in
(ca 400 m2 vvo). Onder deze omstandigheden is de directie blij
samenwerking met adviseur J.W. Walraad. Bestemmings-
met de structuur van de vastgoedportefeuille van Stadsherstel.
mogelijkheden als kleinschalig kantoorgebruik en culturele
Die is namelijk nogal divers samengesteld met de mogelijkheid
voorzieningen zijn als uitgangspunt genomen. Ruimtelijke
om op wisselende marktsentimenten in te spelen.
mogelijkheden en kosten van herstel zijn in grote lijnen in
Voor het merendeel zijn onze panden geregistreerd als rijks-
kaart gebracht.
monument of als gemeentelijk monument, of komen zij voor
Recent is het overleg met het Ontwikkelingsbedrijf Rotterdam
op een kandidaat-monumentenlijst. Na de verwerving van de
(OBR) van de gemeente en Stadsherstel in een stroomversnel-
Stieltjesstraat 34 ( Douanekantoor), de Westzeedijk 497
ling gekomen. De mogelijkheden van een aanpak door
en het complex Voorhaven 57 bestaat de portefeuille uit elf
Stadsherstel beginnen dermate reëel te worden dat de directie
rijksmonumenten, één (kandidaat) gemeentelijk monument
verwacht spoedig haar Raad van Commissarissen voorstellen
en vier beeldbepalende panden. Na de restauratie en
ter besluitvorming te kunnen voorleggen.
herbestemming van het voormalige Douanekantoor en het voormalige A.J. ten Hope huis en op termijn het voormalige
Portefeuille
Hervormd Burgerweeshuis bestaat de vastgoedportefeuille uit
De terugval van de Nederlandse - en Rotterdamse
een aantal zeer interessante grotere en kleinere monumenten
economie heeft ook de vastgoedportefeuille van
die nagenoeg geheel zijn gerestaureerd. Deze gebouwen
Stadsherstel niet onberoerd gelaten; verwachtingen met
herbergen een palet aan attractieve bedrijven. Van startende
betrekking tot verhuurmogelijkheden aan commerciële partijen
tot gerenommeerde ondernemingen, zoals architectenbureaus,
van nieuwe en in ontwikkeling zijnde projecten maar ook
grafische vormgevers, maquettebouwers, horecaondernemingen,
binnen de bestaande portefeuille konden niet worden ingelost.
sociaal culturele instellingen, mediabedrijven en hotels.
Waar de organisatie traditioneel veel aantrekkingskracht
Al die ondernemingen dragen bij aan de pluriformiteit van
uitoefende op de creatieve sector liep de belangstelling uit die
de stedelijke economie.
hoek sterk terug. Tijdig kon de acquisitie naar andere wervingsgebieden worden verlegd, met name naar semipublieke sectoren als maatschappelijk werk, zorg en onderwijs. Resultaten bleven niet uit; nieuwe verhuringen zoals in het A.J. Ten Hope pand aan het LMC – onderwijs (ca 1.300 m2
jaarverslag stadsherstel historisch rotterdam
LANDELIJKE EN LOKALE ONTWIKKELINGEN
DIRE CTIEVERSLAG 20 0 9
11
schade te compenseren. De directie volgt de ontwikkelingen met belangstelling
Modernisering van de monumentenzorg
Nieuwe Rijksmonumenten in Rotterdam
In november 2009 heeft de minister van OCW met de Tweede
Rotterdam heeft op 20 februari j.l. landelijk de aandacht
Kamer gesproken over zijn voornemen om de monumenten-
getrokken met de aanwijzing door de minister van OCW van
zorg te gaan vernieuwen. De kamer heeft enthousiast op de
18 naoorlogse Rotterdamse gebouwen als rijksmonument.
voorstellen gereageerd en wacht met belangstelling, dit en
Deze 18 Rotterdamse uitverkoren gebouwen maken onderdeel
komend jaar, op de uitwerking van de nieuwe regelgeving.
uit van 100 landelijke ‘toppers’. Met de registratie van de
De minister heeft drie pijlers benoemd waarbinnen de
nieuwe rijksmonumenten heeft de minister definitief het
modernisering gestalte moet krijgen.
belang van behoud en bescherming van naoorlogse architectuur
• cultuurhistorische belangen gaan meer meewegen
onderstreept. Vooralsnog gaat het om een eerste representatieve
in de ruimtelijke ordening;
dwarsdoorsnede van de wederopbouwperiode. Later zal
• krachtiger en eenvoudiger regelgeving;
systematisch het hele areaal doorzocht worden op ‘monument-
• bevorderen van herbestemming.
waardigheid’. Het is logisch dat Rotterdam een vooraanstaande
Voor Stadsherstel is vooral van belang dat er een vereen
plaats inneemt op de lijst van 100. Bij uitstek is Rotterdam dus
voudiging van regelgeving op het gebied van vergunningen op
de wederopbouwstad van Nederland.
stapel staat; dat subsidie-instrumenten versimpeld worden en
Daarom vond ook de eerste officiële registratie van de nieuwe
ruimer van middelen worden voorzien, dat geldt met name
rijksmonumenten plaats in Rotterdam in het pas gerestaureerde
voor de bestaande Besluit Restauratie Instandhouding Monu-
Huf-gebouw aan de Hoogstraat, oorspronkelijk van de Rotter-
menten (BRIM) regeling waar het tot nu toe voor Stadsherstel
damse architecten van der Broek en Bakema aan de Hoogstraat.
niet aantrekkelijk genoeg was in deze regeling te stappen
Op de lijst van de 18 Rotterdamse iconen komen o.m. voor: de
vanwege de ontoereikendheid voor grote niet woonhuismonu-
Bijenkorf, het Groothandelsgebouw, de vm Rotterdamse
menten (rijksmonumenten) Stadsherstel wacht de nieuwe
Bank aan de Coolsingel, de vm. Amsterdamse Bank, de vm.
regelgeving af op hanteerbaarheid voor de portefeuille.
Twentse bank en de vm. Nederlandse Handelsmaatschappij,
Verder staat nieuwe regelgeving op stapel om het vervallen
de Aankomst en Vertrekhal op de Wilhelminapier, de vm.
van de vrijstelling van overdrachtsbelasting te compenseren.
Thalia bioscoop aan de Lijnbaan, het gehele Lijnbaanwinkel-
Het voornemen bestaat om extra middelen in te zetten voor
complex en de Luciaschool aan de Hennekijnstraat.
restauratieachterstanden bij rijksmonumenten. Voorshands
Voor Rotterdam was dit niet een begin. Reeds door voormalig
zal het hier gaan om een jaarlijks bedrag van ca € 23 miljoen.
wethouder monumentenbeleid Herman Meijer is het onder-
Speciaal ten behoeve van Stadsherstellichamen wordt voor de
zoek naar de wederopbouw architectuur van start gegaan,
jaren vanaf 2011 gestudeerd op regime op maat, om de fiscale
zelfs registratie als gemeentelijk monument heeft vanaf de
12
DIREC T IEVERSLAG 2 0 0 9
jaarverslag stadsherstel historisch rotterdam
de prominente aanwezigheid van aantrekkelijke historische gebouwen is belangrijk als vestigingsfactor voor (creatieve) bedrijven en bewoners, daarenboven stimuleren historische gebouwen en structuren in hoge mate het toeristisch verblijf in DE stad .
negentiger jaren al plaatsgevonden. Met de recente registratie
Rotterdam’. In het gemeentelijk beleid werd en wordt expliciet
tot rijksmonument wordt dit toenmalige onderzoek feitelijk
groot belang gehecht aan bijdragen van organisaties als
bekroond. De gemeente Rotterdam is voornemens haar beleid
Stadsherstel.
te continueren om de naoorlogse architectuur onder regie van de landelijke- en gemeentelijke monumentenzorg te brengen.
FISCALE ASPECTEN
Niet alleen voor het gemeentelijk monumentenbeleid zijn en worden de grenzen verlegd, ook voor onze organisatie worden
VpB en Stadsherstellichamen
nieuwe perspectieven geopend. De portefeuille van Stadsherstel
Zoals in eerdere directieverslagen reeds werd aangegeven
kenmerkt zich nu nog door de aanwezigheid van louter panden
is de fiscale status van stadsherstellichamen drastisch gewijzigd.
uit de vooroorlogse periode. De uitbreiding van het terrein van
Na parlementaire besluitvorming in 2007 kwam vast te staan
de officiële monumentenzorg naar de jongste bouwkunst zal
dat ook Stadsherstel Historisch Rotterdam NV met ingang van
ook voor Stadsherstel Rotterdam relevant worden; binnen
1 januari 2008 belastingplichtig zou worden voor de vennoot
enkele jaren mag een nieuw werkveld aan de activiteiten van
schapsbelasting (Vpb-plicht).
de organisatie worden toegevoegd. Het is zeer wel denkbaar dat
In het kader van het Belastingplan 2008 is de uitzonderings
daar ook monumenten tussen zitten die tussen wal en schip
positie die de Stadsherstellichamen met de woningcorporaties
vallen. Er wordt uitgekeken naar relevante panden.
innamen, opgeheven. Stadsherstellichamen, verenigd binnen de Vereniging Het Behouden Huis, hebben toen zeer spoedig
Stadsvisie Rotterdam
actie ondernomen richting het Ministerie van Financiën en de
Ook in de afgelopen bestuursperiode werkte het Rotterdams
politieke partijen in zowel de Eerste als de Tweede Kamer.
gemeentebestuur aan de verbetering van de attractiviteit van
Dat heeft destijds niet tot de gewenste herziening van de
de stad overeenkomstig de vigerende gemeentelijke beleids
nieuwe fiscale wet- en regelgeving geleid; het belastingplan
nota Stadsvisie Rotterdam. In deze visie werd ondermeer
2008 kon onveranderd van kracht worden.
gewerkt aan een actief beleid tot behoud van cultuurhistorische waarden. Immers, de prominente aanwezigheid van aantrek
De gevolgen waren voor de Stadsherstellen ingrijpend. Deze
kelijke historische gebouwen is belangrijk als vestigingsfactor
organisaties realiseren in de praktijk slechts uiterst bescheiden
voor (creatieve) bedrijven en bewoners, daarenboven stimuleren
rendementen vanwege de grote complexiteit van de restauratie
historische gebouwen en structuren in hoge mate het toeristisch
opgaven, de relatief hoge investeringen en exploitatielasten die
verblijf in de stad. De gemeente zal naar verwachting ook de
met ontwikkeling, beheer en onderhoud gepaard gaan. Zelfs
komende bestuursperiode verder bouwen aan het monumen-
hebben de Stadsherstellichamen vastgelegd dat hun winst
tenbeleid als verwoord in de nota ‘Werken aan de Collectie
streven is gemaximeerd op 5% van het geïnvesteerd eigen
jaarverslag stadsherstel historisch rotterdam
vermogen. Daarenboven worden door verschillende Stads
DIRE CTIEVERSLAG 20 0 9
13
(OCW) en de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed (RCE).
herstellichamen dividenduitkeringen niet in contanten uitgekeerd maar in stock, waardoor de gerealiseerde
Op de valreep van 2008 bleek dat de lobby van de vier
(bescheiden) winst binnen de ondernemingen voor herinves
grote Stadsherstellen, opererend binnen de context van de
tering kan worden aangewend. Voor Stadsherstel Rotterdam,
belangenvereniging Het Behouden Huis, succes had geboekt.
die binnen het nationale palet van de Stadsherstellen tot de
De Staatssecretaris voor Financiën zegde na overleg met het
grotere organisaties behoort, zou de jaarlijkse afdracht aan de
ministerie van OCW toe dat de door de VpB maatregel
fiscus aanzienlijk zijn. Bovendien waren de betrokken partijen
getroffen Stadsherstellichamen zullen worden gecompenseerd
van mening dat deze fiscale maatregel niet bijdroeg aan de
door het ministerie van OCW. Laatstgenoemde zal met de
beeldvorming van hoge maatschappelijke urgentie van het
organisaties in overleg treden om een compensatie maatregel
beoogde cultuurbehoud, op grond waarvan potentiële en
uit te werken. Stappen zijn daartoe inmiddels ondernomen.
bestaande aandeelhouders verleid moeten worden juist in
Van rijkswege is een jaarlijks compensatie budget beschikbaar
Stadsherstellen te investeren.
van € 2.000.000. De inwerkingtreding van de compensatie zou met ingang van 1 januari 2009 plaatsvinden.
De Eerste en Tweede Kamer boden nog een laatste strohalm aan de Stadsherstellichamen in de vorm van een motie waarbij
Vpb compensatie voor Stadsherstellichamen
de regering werd opgeroepen: ‘de kamer gehoord de beraad-
Na het verstrijken van het verslagjaar 2009 is onlangs
slaging, overwegende dat de Vpb-heffing bij de woning
het besluit van het Ministerie OCW binnengekomen
corporaties gevolgen heeft voor de maatschappijen voor
omtrent de inwerkingtreding van een tijdelijke subsidie
stadsherstel; overwegende dat deze maatschappijen voor
regeling ter compensatie van door de Vpb plicht getroffen
Stadsherstel belangrijk werk doen voor het behoud van ons
Stadsherstellichamen. De regeling restauratie monumenten
cultureel erfgoed; verzoekt de regering in overleg te treden
Stadsherstellichamen WJZ/183934 (8269).
met de maatschappijen voor stadsherstel, om te bezien op welke
Stadsherstel Historisch Rotterdam NV is van mening dat de
wijze de financiële gevolgen van de Vpb-heffing een optimale
nieuwe regeling op haar van toepassing is. De werkingsduur
voortzetting in de weg staan’.
van deze regeling omvat de boekjaren 2009 en 2010 en als maatstaf voor de verdeling van de compensatie onder de
In eerste instantie heeft de ambtelijke top en later de Staats
Stadsherstellichamen zal het gemiddelde van de resultaten
secretaris van Financiën met een delegatie van de meest
van de betrokken ondernemingen genomen worden over de
betrokken Stadsherstellichamen gesproken. Ter versterking
periode 2004 t/m 2007. Voorwaardelijk voor een mogelijke
van de positie is coalitievorming gezocht en gevonden
compensatie werd aan de betrokken stadsherstellen gevraagd
met en bij de Stichting Nationaal Restauratiefonds en het
inzicht te verschaffen in de in 2009 en 2010 verworven – c.q. te
Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschappen
verwerven monumenten en gerestaureerde – c.q. te restaureren
14
DIREC T IEVERSLAG 2 0 0 9
jaarverslag stadsherstel historisch rotterdam
projecten. Totaal is voor de twee compensatiejaren een bedrag
In Belastingplan 2010 is evenwel de afschaffing van de
4 miljoen euro beschikbaar.
monumentenvrijstelling opgenomen die in werking is getreden
Stadsherstel heeft tijdig het verzoek om compensatie bij het
met ingang van 1 januari 2010. In de plaats van de vrijstelling
ministerie van OCW ingediend. Inmiddels is een subsidie van
is een subsidieregeling aangekondigd voor ideële monumenten-
ca. € 317.000 toegezegd. De subsidie zal in april 2010 als
organisaties. In 2010 wordt daaromtrent naar alle waarschijn
renteloos voorschot worden uitgekeerd en komend boekjaar
lijkheid nieuwe regelgeving van kracht.
aan de hand van een eindverantwoording met accountants verklaring, definitief worden omgezet in subsidiebijdragen.
AQUISITIE Aangifte Vpb 2008/2009 Met betrekking tot de actuele belastingaangifte Vpb 2009 en vorig boekjaar kan het volgende worden gemeld. De Vpb
De belangstelling van Stadsherstel is vooral gericht op
plicht, vanaf begin 2008 van kracht, heeft over 2008 en het
verwerving van officieel geregistreerde/nog te registreren
afgelopen boekjaar 2009, voor zover nu valt te bezien, nog geen
rijksmonumenten of gemeentelijke monumenten. Deze keuze
daadwerkelijke heffing van Vpb opgeleverd. Dit tengevolge
wordt verklaard uit oogpunt van tot voor kort geldende fiscale
van in het verleden opgebouwde compensabele verliezen in
regelgeving en bestaande gunstige financieringsmogelijkheden
de onderneming.
van de restauratiewerkzaamheden door rijk, provincie en
In het verslagjaar 2009 is derhalve geen reservering in de
gemeente. Ook nu in het nieuwe fiscale regime Stadsherstel
jaarrekening opgenomen. Het nog resterende compensabel
Historisch Rotterdam NV met ingang van 1 januari 2008
verlies (ca. € 260.000) is vooralsnog niet gewaardeerd en zal,
Vpb-plichtig is geworden, is de directie van mening dat
bij toekomstige resultaten tot vorenstaand bedrag, leiden tot
de organisatie zich moet blijven toeleggen op, met name,
het uitblijven van daadwerkelijke heffing.
het behoud van officieel erkende monumenten en historisch waardevolle gebieden.
Vrijstelling overdrachtsbelasting voor
De organisatie sluit hiermee aan op het beleid van het Rotter-
monumenten afgeschaft
damse gemeentebestuur dat erop gericht is om over een breed
De verkrijging van rijksmonumenten was tot 1 januari 2010
front de attractiviteit van de stad te verbeteren. Dat beleid
vrijgesteld van overdrachtsbelasting, mits aan strikte
is vastgelegd en door de gemeenteraad goedgekeurd in de
voorwaarden werd voldaan. Deze voorwaarden werden vorig
Rotterdamse Stadsvisie. Behoud en versterking van het
jaar nog tijdelijk verruimd door de Staatssecretaris van Finan-
historisch erfgoed (monumentale gebouwen en historische
ciën nadat de rechter had geoordeeld dat de vigerende regeling
structuren) is daarbij integraal onderdeel van de aanpak.
discriminerend was. Rijksmonumenten konden vrij van
De gemeente zet daarbij vooral in op uitbreiding van de
overdrachtsbelasting worden overgedragen.
gemeentelijke monumenten en het binnen de actieve
jaarverslag stadsherstel historisch rotterdam
DIRE CTIEVERSLAG 20 0 9
15
monumentenzorg brengen van de naoorlogse bouwkunst.
2009 doordrongen is van de capaciteit van de organisatie om
Het gemeentelijk beleid wordt ondersteund met een
behoud van het culturele erfgoed concreet gestalte te geven.
gemoderniseerd monumentensubsidiestelsel, waarmee de
In goed overleg met de gemeente Rotterdam, en vastgoed
hersteloperaties door middel van (laagrentende) financiering
adviseur Parc Makelaars is in het verslagjaar het gesprek
eenvoudiger en aantrekkelijker kunnen plaatsvinden.
geopend over af te stoten (potentiële) monumenten binnen de gemeentelijke vastgoed portefeuille. Verdere concretisering
Markant historisch waardevolle gebieden, zoals singels,
van mogelijk door Stadsherstel op te pakken projecten mogen
beschermde stadsgezichten en verouderde havengebieden,
in 2010 verwacht worden. Het is daarbij zeker van belang dat
die voor stedelijke ontwikkeling in aanmerking komen,
de Gemeente Rotterdam gezorgd heeft voor de vervulling
hebben de bijzondere aandacht. In het laatstgenoemde gebied
van de vacature in de Raad van Commissarissen met een
worden soms verlaten en in verval geraakte monumentale
vertegenwoordiger. Uiteraard wordt ook de particuliere
bedrijfspanden als pakhuizen, fabriekshallen en kantoren
vastgoedmarkt voor mogelijke relevante monumenten in
aangetroffen die uitnodigen om opgeknapt te worden voor
het oog gehouden.
een nieuwe bestemming. Interessante objecten zijn ondermeer het Schiehavengebied (Lloyds kwartier), het Coolhavengebied
Aandelenkapitaal
(Coolhaveneiland), het Stadshavensgebied en het Waalhaven
Het gestorte aandelenkapitaal per 31 december 2009 bedraagt
gebied. Juist hier raken monumenten nog wel eens tussen wal
€ 11.533.908. In het verslagjaar heeft één aandeelhouder haar
en schip.
participatie uitgebreid.
Het resultaat over 2009 stemt hoopvol. Niet in de laatste plaats
Beheer
door de recente verwerving van het voormalig Hervormd
In het verslagjaar werd het beheer van de onroerendgoed
Burgerweeshuis aan de Voorhaven 57 gelegen in het
portefeuille van Stadsherstel verzorgd door de firma
Beschermd Stadsgezicht Delfshaven. Ook de betrokkenheid van
Kolpa VVS Beheer BV.
Stadsherstel bij het sterk in verval verkerende rijksmonument aan de Eendrachtsweg 67 (het voormalig Turks Consulaat),
Directie en administratief personeel
tevens gelegen in een nog aan te wijzen beschermd stadsgezicht
De heer Ir M.C. Bulthuis heeft gedurende het boekjaar 2009 de
Westersingel/Mauritsweg/Eendrachtsweg past naadloos binnen
directie gevoerd. Mevrouw E.W.F. de Winter heeft gedurende
de doelstelling en het gemeentelijk monumentenbeleid.
het boekjaar 2009 de financiële administratie gevoerd en het
Stadsherstel is waar nodig in staat actief het verval te stuiten
directiesecretariaat verzorgd. Er worden geen wijzigingen in de
door herstel en herbestemming van het historisch erfgoed, en
samenstelling van het personeelsbestand verwacht.
het daarmee een nieuwe toekomst te geven. Stadsherstel is verheugd dat de gemeente Rotterdam ook in het verslagjaar
16
DIREC T IEVERSLAG 2 0 0 9
Jaarrekening 2009 De directie stelt zich, statutair, ten doel een nettorendement te realiseren van maximaal 5% op het ter beschikking gestelde kapitaal. De winst-en-verliesrekening over 2009 vertoont een positief resultaat van € 238.409. Financiën (ontwikkeling) De vennootschap verwacht mogelijke acquisities te kunnen financieren met de bestaande leencapaciteit in combinatie met de uitbreiding van kapitaal van een nieuwe aandeelhouder in 2010. Eventuele schommelingen van lopende liquiditeits behoeften kunnen worden voorzien vanuit de bestaande kredietfaciliteit. Risicobeheersing Ten opzichte van de doelstelling van de vennootschap en in relatie tot de activiteiten, is risicobeheersing met name gericht op bezettingsgraden van het onroerend goed, financiering en kwalitatieve restauratie en regelgeving. De directie is van mening dat betreffende risico’s in voldoende mate worden beheerst. Dividendvoorstel De directie stelt voor om over 2009 2% stockdividend uit te keren.
Stadsherstel Historisch Rotterdam NV
jaarverslag stadsherstel historisch rotterdam
jaarverslag stadsherstel historisch rotterdam
DIRE CTIEVERSLAG 20 0 9
17
18
AANDEELHOUDERS PER DEC EMBER 2009
jaarverslag stadsherstel historisch rotterdam
Alfabetische lijst van aandeelhouders per december 2009
jaarverslag stadsherstel historisch rotterdam
AANDEELHOUDERS PER DE CEMBER 20 0 9
Aanneming Maatschappij J.P. van Eesteren B.V.
Proper-Stok Groep B.V.
ABN AMRO Bank N.V.
Rabo Vastgoedgroep Holding N.V.
AM B.V.
REAAL Schadeverzekeringen N.V.
Amvest Vastgoed B.V.
Redevco B.V.
Aon Groep Nederland B.V.
Rodamco Nederland Winkels B.V.
ASR Deelnemingen N.V.
Simmons & Simmons
ASR Schadeverzekering N.V.
Smit Internationale Beheer B.V.
Avery Weigh-Tronix B.V.
Stichting Administratiefonds Volkskracht
Banque Artesia Nederland N.V.
Stichting Com.wonen
Beheersmaatschappij Breesaap B.V.
Stichting Elise Mathilde Fonds
Beheersmaatschappij De Heyde B.V.
Stichting Ondernemersbelangen Rotterdam
Drs J.Th. Bernard
Stichting Organisatie van Effectenhandelaren te Rotterdam
Blauwhoed B.V.
Stichting Stadswonen
Bontenbal Bouw B.V.
Stichting Vestia Groep
C & A Nederland c.v.
Stichting Woonbron
Coöperatieve Rabobank Rotterdam U.A.
Stichting Woonstad Rotterdam
Dura Participatie B.V.
TBG Europe N.V.
Dura Vermeer Bouw Heyma B.V.
TBI Holdings B.V.,
DVB Bank SE
Unilever N.V.
Europees Massagoed-Overslagbedrijf (EMO) B.V.
VastNed Management B.V.
FGH Bank N.V.
Vesteda Groep B.V.
Formabouw B.V.
F.L. van Vliet
Fortress Participations B.V.
Volker Bouwmaatschappij B.V.
H.D. Projectrealisatie B.V.
Vopak Nederland B.V.
Heineken Nederland B.V.
Van der Vorm Vastgoed Holding B.V.
HILLGATE Deelnemingen B.V.
W. Warnar Beheer B.V.
Historisch Genootschap Roterodamum
H.M. Winkelman Beheer B.V.
Hollandsche Beton Groep N.V.
Van Zon Consultancy B.V.
IBC Utiliteitsbouw B.V. Imtech N.V. ING Bank N.V. ING Vastgoed Investering B.V. Kolpa VVS Beheer B.V. Koninklijke Aannemingmaatschappij Van Waning B.V. Koninklijke Volker Wessels Stevin N.V. Koninklijke Vopak N.V. Koninklijke Woudenberg Ameide B.V. Leyten Vastgoedontwikkeling B.V. LSI Participations B.V. Maasmond Rotterdam B.V. Maersk Holding B.V. Manhave’s Bouwbedrijf B.V. B.V. Matura Handelmaatschappij Middelland Beheer B.V. NEXT Real Estate B.V. Van Omme & De Groot Participatiemaatschappij B.V. Ontwikkelingsbedrijf Rotterdam Optas Pensioenen N.V. OVG Projectontwikkeling B.V. Parc Makelaars B.V. PCM Grafisch Bedrijf Rotterdam B.V. PortionPack Holland B.V. ProDelta Holding B.V.
19
20
JAARRE K ENING 2 0 0 9
jaarverslag stadsherstel historisch rotterdam
Stadsherstel Historisch Rotterdam N.V. Jaarrekening 2009
jaarverslag stadsherstel historisch rotterdam
TOELICHTING ALGEMEEN
JAARREKENING 20 0 9
Overige activa en passiva De overige activa worden opgenomen voor de nominale waarde of lagere realisatiewaarde. De overige passiva
Grondslagen van consolidatie
worden opgenomen voor de nominale waarde.
In de geconsolideerde jaarrekening worden opgenomen de financiële gegevens van Stadsherstel Historisch
Netto omzet
Rotterdam N.V. en alle rechtspersonen waarin door
Als netto omzet wordt aangemerkt de over het verslagjaar
Stadsherstel Historisch Rotterdam N.V. beslissende
aan huurders in rekening gebrachte huur en doorberekende
invloed wordt uitgeoefend op het zakelijke en financiële
servicekosten.
beleid. Alle activa, passiva en resultaten worden volledig in de geconsolideerde jaarrekening verwerkt. In de consolidatie
Belastingen
zijn betrokken Stadsherstel Historisch Rotterdam N.V. en haar
De belastingen worden berekend op basis van het verant-
100% deelneming Historische Gebouwen Rotterdam B.V.
woorde resultaat, rekening houdend met fiscaal vrijgestelde posten en geheel of gedeeltelijk niet-aftrekbare kosten.
Grondslagen van waardering en resultaatbepaling Algemeen De jaarrekening is opgesteld op basis van een stelsel van bepaling van vermogen en resultaat dat uitgaat van historische kostprijzen. Op de rechtspersoon is van toepassing het jaarrekeningregime voor kleine rechtspersonen zoals bedoeld in artikel 2:396 BW. Materiële vaste activa De materiële vaste activa worden gebaseerd op verkrijgingsprijzen, verminderd met de ontvangen subsidies of op lagere marktwaarde. Er vindt geen afschrijving plaats. De reden waarom wordt afgezien van afschrijving op de panden in exploitatie ligt besloten in de doelstelling van de vennootschap, namelijk het op een maatschappelijk en economisch verantwoorde wijze behouden en exploiteren van monumentale en beeldbepalende gebouwen in Rotterdam. Waardevermindering als gevolg van economische of technische slijtage zal, gezien de instandhoudingsdoelstelling, in beginsel niet aanwezig zijn, waardoor de noodzaak van afschrijving ontbreekt. Vorderingen De vorderingen worden gewaardeerd tegen nominale waarde, zo nodig onder aftrek van een voorziening wegens dubieuze invorderbaarheid. Voorzieningen Betreft een voorziening voor groot onderhoud, die wordt bepaald aan de hand van een meerjaren onderhoudsplan.
21
22 JAARRE K ENING 2 0 0 9
jaarverslag stadsherstel historisch rotterdam
GECONSOLIDEERDE BALANS PER 31 DECEMBER 2009
2009(€)
2008(€)
Vaste activa Materiële vaste activa
20.858.612
18.399.581
Vlottende activa Vorderingen
199.833
164.315
Liquide middelen
607.820
1.199.648
807.653
1.363.963
Kortlopende schulden
647.934
598.038
159.719
765.925
21.018.331
19.165.506
Langlopende schulden
8.525.388
6.901.286
Voorzieningen
243.119
253.597
Groepsvermogen
12.249.824
12.010.623
21.018.331
19.165.506
jaarverslag stadsherstel historisch rotterdam
JAARREKENING 20 0 9
GECONSOLIDEERDE WINST EN-VERLIESREKENING OVER 2009
2009(€)
2008(€)
Netto omzet
1.102.695
1.173.216
Overige bedrijfsopbrengsten
-
-
1.102.695
1.173.216
Bedrijfslasten Personeelskosten
132.880
128.268
Overige bedrijfskosten
574.198
555.239
707.078
683.507
395.617
489.709
Financiële baten en lasten
(223.838)
(169.166)
Resultaat voor belastingen
171.779
320.543
Belastingen
(66.630)
14.130
Resultaat na belastingen
238.409
306.413
23
24 JAARRE K ENING 2 0 0 9
jaarverslag stadsherstel historisch rotterdam
TOELICHTING OP DE GECONSOLIDEERDE BALANS
2009(€)
2008(€)
Materiële vaste activa Gebouwen
20.858.612
18.399.581
Boekwaarde per 1 januari
18.399.581
17.173.523
Investeringen minus ontvangen investeringssubisidies
2.459.031
1.226.058
Desinvesteringen
-
-
Boekwaarde per 31 december
20.858.612
18.399.581
Huurdebiteuren
58.508
42.201
Omzetbelasting
32.394
6.948
Belastingen en sociale lasten
276
-
Overige vorderingen
13.718
19.981
Overlopende activa
94.937
95.185
199.833
164.315
ABN AMRO Bank N.V. rekening-courant
104.934
126.735
ABN AMRO Bank N.V. deposito
798
793
Rabobank, rekening-courant
1.635
72.120
Rabobank, bedrijfstelerekening
500.453
1.000.000
607.820
1.199.648
Aflossingen langlopende schulden
226.727
192.067
Crediteuren
145.069
132.191
Belastingen en sociale lasten
-
71.691
Te betalen dividend
9.208
16.263
266.930
185.826
647.934
598.038
Vorderingen
Liquide middelen
Kortlopende schulden
Overige schulden en overlopende passiva
jaarverslag stadsherstel historisch rotterdam
JAARREKENING 20 0 9
25
26 JAARRE K ENING 2 0 0 9
jaarverslag stadsherstel historisch rotterdam
2009(€)
2008(€)
Langlopende schulden Stichting Nationaal Restauratie Fonds: •
restauratiehypotheek inzake Aelbrechtskolk 35/37
92.804
97.293
•
restauratiehypotheek inzake Heerenhuis de Heuvel
68.428
71.669
•
krediethypotheken inzake Heinekenpand
938.438
968.130
•
gemeentelijke restauratiehypotheek
402.953
418.973
•
krediethypotheek inzake Wyt-gebouw
2.762.196
2.833.309
•
krediethypotheek inzake Stieltjesstraat
1.165.183
1.194.964
•
restauratie hypotheek inzake Westzeedijk 497
1.503.791
-
Hypothecaire lening Rabobank Westzeedijk
1.257.890
1.305.350
Hypothecaire lening Rabobank Voorhaven
300.000
-
Rekening-courant NRF Bouwrekeningen
(11.128)
(32.185)
8.480.555
6.857.503
Waarborgsommen huurders
44.833
43.783
8.525.388
6.901.286
Stichting Nationaal Restauratie Fonds inzake Aelbrechtskolk 35/37 Dit betreft een restauratiehypotheek, hoofdsom € 145.210, tegen 3% rente met een looptijd van 30 jaar. Als zekerheid is verstrekt het recht van eerste hypotheek op de panden Aelbrechtskolk 35 en 37. Stichting Nationaal Restauratie Fonds inzake Heerenhuis de Heuvel Dit betreft een restauratiehypotheek, hoofdsom € 104.114 tegen 1,7% rente met een looptijd van 30 jaar. Als zekerheid is verstrekt het recht van eerste hypotheek op het pand aan de Baden Powelllaan 12. Stichting Nationaal Restauratie Fonds inzake Heinekenpand Dit betreft dit een krediethypotheek met een maximale hoofdsom van € 2.268.900, tegen een rente van 4,10% voor 10 jaar vast met een maximale looptijd van 30 jaar. Als zekerheid is verstrekt het recht van tweede hypotheek op het pand aan de Crooswijksesingel 50. Stichting Nationaal Restauratie Fonds inzake gemeentelijke restauratiehypotheek Dit betreft een restauratiehypotheek, hoofdsom € 544.536, tegen 1,9% rente met een looptijd van 30 jaar. Als zekerheid is verstrekt het recht van hypotheek op het pand aan de Crooswijksesingel 50, tweede in rang. Stichting Nationaal Restauratie Fonds inzake Wyt-gebouw Dit betreffen twee krediethypotheken, totale hoofdsom € 2.926.000, tegen 4,7% en 1% rente met een looptijd van 30 jaar. Als zekerheid is verstrekt het recht van hypotheek op het pand aan de Dunantstraat/Pieter de Hoochweg en het pand aan de Crooswijksesingel.
jaarverslag stadsherstel historisch rotterdam
JAARREKENING 20 0 9
Stichting Nationaal Restauratie Fonds inzake Stieltjesstraat Dit betreft een restauratiehypotheek, en is samengesteld uit verschillende leningsdelen, te weten; hoofdsom € 500.000 tegen 4,8%, € 457.550 tegen 1,3%, € 250.000 tegen 1 % en € 42.450 tegen 1,5%. De leningen hebben
een looptijd van 30 jaar. Als zekerheid is verstrekt het recht van hypotheek op het pand aan de Stieltjesstraat. Stichting National Restauratie Fonds inzake Westzeedijk Dit betreft een restauratiehypotheek, en is samengesteld uit verschillende leningsdelen, te weten per 1 mei 2009 ingaand hoofdsom ad € 500.000 tegen 1,5% en een ingaande hoofdsom ad € 100.000 tegen 1,5% per 1 augustus 2009 ingaande hoofdsom ad € 950.000 tegen 5,2 %. De leningen hebben een looptijd van 30 jaar. Als zekerheid is verstrekt het recht van hypotheek op het pand aan de Westzeedijk. Hypothecaire lening Rabobank Dit betreft een krediethypotheek, hoofdsom € 1.424.000 tegen 4,8%. Als zekerheid is verstrekt het recht van hypotheek op het pand aan de Westzeedijk. Hypothecaire lening Rabobank Voorhaven Dit betreft een hypotheek, hoofdsom € 300.000 tegen 5,8%. Eerste aflossing vindt plaats op 1 juni 2011. Als zekerheid is verstrekt het recht van hypotheek op het pand aan de Voorhaven 57. Rekening-courant Nationaal Restauratie Fonds Stadsherstel heeft drie bouwrekeningen lopen bij het Nationaal Restauratie Fonds, te weten: •
Bouwrekening Bureaux A.J. ten Hope, Westzeedijk 497 tegen een rente van 5,2%
•
Bouwrekening Bureaux A.J. ten Hope, Westzeedijk 497 tegen een rente van 5,1%
•
Bouwrekening vm Hervormd Burgerweeshuis, voorhaven 57 tegen een rente van 5,1%
Waarborgsommen huurders De waarborgsommen dienen bij beëindiging van de huurovereenkomst aan de desbetreffende huurders te worden gerestitueerd; er wordt geen rente vergoed. Aflossingsverplichtingen binnen twaalf maanden na de afloop van het boekjaar zijn niet begrepen in de hierboven genoemde bedragen, maar opgenomen onder de schulden op korte termijn.
27
28 JAARRE K ENING 2 0 0 9
jaarverslag stadsherstel historisch rotterdam
2009(€)
2008(€)
Balans per 1 januari
253.597
376.185
Dotatie in het verslagjaar
144.600
120.000
Onttrekking in het verslagjaar
(155.078)
(242.588)
Balans per 31 december
243.119
253.597
Voorzieningen Betreft een voorziening voor onderhoud aan de panden.
De voorziening heeft overwegend een langlopend karakter.
jaarverslag stadsherstel historisch rotterdam
JAARREKENING 20 0 9
TOELICHTING OP DE GECONSOLIDEERDE WINST-EN-VERLIESREKENING
2009(€)
2008(€)
Netto omzet
1.102.695
1.173.216
Overige bedrijfsopbrengsten
-
-
Onder de overige bedrijfsopbrengsten zijn opgenomen de boekwinsten, behaald bij de verkoop van panden in exploitatie. Personeelskosten Salarissen
118.371
112.200
Sociale lasten
12.600
12.260
Overige personeelskosten
1.909
3.808
132.880
128.268
Bij de vennootschap waren in het verslagjaar 2 personen op parttime-basis in dienst. Bezoldiging van bestuurders en commissarissen Ter zake van de bezoldiging van de directie is in het boekjaar een bedrag van € 60.000 (2008: € 60.000) ten laste van het resultaat gekomen. De leden van de Raad van Commissarissen van Stadsherstel Historisch Rotterdam N.V. zijn onbezoldigd.
Overige bedrijfskosten Algemene kosten
112.692
203.214
Exploitatiekosten onroerend goed
461.506
352.025
574.198
555.239
Rente banken
18.525
54.495
Rente leningen Nationaal Restauratie Fonds
(239.389)
(214.637)
Overige rente
(681)
Rente NRF Bouwrekening
(2.293)
(9.123)
(223.838)
(169.166)
Financiële baten en lasten
99
29
30 JAARRE K ENING 2 0 0 9
jaarverslag stadsherstel historisch rotterdam
ENKELVOUDIGE BALANS PER 31 DECEMBER 2009
2009(€)
2008(€)
Vaste activa Materiële vaste activa
537.993
Financiële vaste activa
4.020.247
561.947 3.421.984
4.558.240
3.983.931
Vlottende activa Vorderingen Liquide middelen
14.827.748
13.817.366
5.737
28.503
14.833.485
13.854.869
Kortlopende schulden
210.690
248.618
14.622.795
19.181.035
Langlopende schulden
6.927.915
Voorzieningen
3.296
13.597.251 17.581.182 5.557.422 13.137
Eigen vermogen Aandelenkapitaal
11.533.908
11.229.907
Overige reserves
477.507
474.303
Onverdeelde winst
238.409
306.413
12.249.824
19.181.035
12.010.623 17.581.182
jaarverslag stadsherstel historisch rotterdam
JAARREKENING 20 0 9
ENKELVOUDIGE WINST-EN-VERLIESREKENING OVER 2009
2009(€)
2008(€)
Resultaat uit deelneming na aftrek van belastingen
598.263
648.352
Overige baten en lasten na aftrek van belastingen
(359.854)
(341.939)
Resultaat na belastingen
238.409
306.413
31
32 JAARRE K ENING 2 0 0 9
jaarverslag stadsherstel historisch rotterdam
TOELICHTING OP DE ENKELVOUDIGE BALANS EN DE ENKELVOUDIGE WINST-EN-VERLIESREKENING Grondslagen van waardering en resultaatbepaling De deelneming wordt gewaardeerd op netto vermogenswaarde, zijnde het aandeel van de vennootschap in het eigen vermogen van de deelneming, bepaald op basis van de grondslagen zoals opgenomen in de toelichting op de geconsolideerde balans en winst-en-verliesrekening. Het resultaat deelneming betreft het aandeel in het resultaat van de deelneming, bepaald overeenkomstig de voor de groep geldende grondslagen. Voor de overige grondslagen van waardering en resultaatbepaling wordt verwezen naar de toelichting op de geconsolideerde balans. Enkelvoudige winst en-verliesrekening In de enkelvoudige winst en-verliesrekening zijn slechts het resultaat uit deelneming na aftrek van de belastingen daarover en het vennootschappelijke resultaat na belastingen als afzonderlijke posten vermeld, omdat de financiële gegevens van Stadsherstel Historisch Rotterdam N.V. reeds zijn verwerkt in de geconsolideerde winst en-verliesrekening.
2009(€)
2008(€)
Materiële vaste activa Gebouwen
537.993
561.947
4.020.247
3.421.984
3.421.984
2.773.632
Aandeel in de resultaten
598.263
648.352
Balans per 31 december
4.020.247
3.421.984
Financiële vaste activa Deelneming Historische Gebouwen Rotterdam B.V. Deelneming Historische Gebouwen Rotterdam B.V. Balans per 1 januari
jaarverslag stadsherstel historisch rotterdam
JAARREKENING 20 0 9
2009(€)
2008(€)
Vorderingen Historische Gebouwen Rotterdam B.V.
14.815.924
13.811.609
Debiteuren
5.730
-
Belastingen en sociale lasten
276
-
Overige vorderingen
5.818
5.757
14.827.748
13.817.366
ABN AMRO Bank N.V. rekening courant
5.664
28.431
ABN AMRO Bank N.V. deposito
73
72
5737
28.503
179.267
144.607
Crediteuren
7.840
5.572
Belastingen en sociale lasten
-
71.691
Te betalen dividend
9.208
16.263
Te verrekenen servicekosten
271
-
Overige schulden
14.104
10.485
210.690
248.618
Liquide middelen
Kortlopende schulden Aflossingen langlopende schulden
Langlopende schulden Stichting Nationaal Restauratie Fonds: • restauratiehypotheek inzake Aelbrechtskolk 35/37
92.804
97.293
• restauratiehypotheek inzake Heerenhuis de Heuvel
68.428
71.669
• krediethypotheken inzake Heinekenpand
938.438
968.130
• gemeentelijke restauratiehypotheek
402.953
418.972
• krediethypotheek inzake Wyt-gebouw
2.762.196
2.833.309
• krediethypotheek inzake Stieltjesstraat
1.165.183
1.194.964
• krediethypotheek inzake Stieltjesstraat
1.503.791
-
• rekening-courant NRF Bouwrekeningen
(11.128)
(32.185)
Waarborgsommen
5.250
5.270
6.927.915
5.557.422
Voor de toelichting op de door Stichting Nationaal Restauratie Fonds verstrekte leningen en rekening-courant bouwrekeningen wordt verwezen naar de toelichting op de geconsolideerde balans. Aflossingsverplichtingen binnen twaalf maanden na de afloop van het boekjaar zijn niet begrepen in de hierboven genoemde bedragen, maar opgenomen onder de schulden op korte termijn.
33
34 JAARRE K ENING 2 0 0 9
jaarverslag stadsherstel historisch rotterdam
2009(€)
2008(€)
13.137
13.137
Onttrekking in het verslagjaar
(9.841)
-
Balans per 31 december
3.296
13.137
Voorzieningen Betreft een voorziening voor onderhoud aan de panden. Balans per 1 januari
De voorziening heeft overwegend een langlopend karakter. Aandelenkapitaal Het maatschappelijk kapitaal bedraagt € 30.854.296. Geplaatst en volgestort zijn: 25.073.713 (2008: 24.412.841) aandelen à € 0,46 nominaal
11.533.908
11.229.907
Balans per 1 januari
11.229.907
10.051.926
Emissies
10.000
666.100
Stockdividend 2008, respectievelijk 2007
294.001
487.464
Bij: correctie voorgaande jaren
-
24.417
Balans per 31 december
11.533.908
11.229.907
Balans per 1 januari
474.303
457.505
Mutatie uit hoofde van de bestemming van het resultaat 2009, resp. 2008
3.204
17.929
Correctie voorgaande jaren
-
(1.131)
Balans per 31 december
477.507
474.303
Balans per 1 januari
306.413
520.525
Mutatie uit hoofde van de bestemming van het resultaat 2008, resp. 2007
(306.413)
(520.525)
Resultaat boekjaar
238.409
306.413
Balans per 31 december
238.409
306.413
Overige reserves Betreft de algemene reserve.
Onverdeelde winst
Personeel Bij de vennootschap waren in het verslagjaar 2 personen op parttime-basis in dienst (2008: 2)
jaarverslag stadsherstel historisch rotterdam
JAARREKENING 20 0 9
OVERIGE GEGEVENS Statutaire bepalingen inzake de bestemming van het resultaat Artikel 31 van de statuten vermeldt: 1 ‘Uit de winst, die in het laatst verstreken boekjaar is behaald, wordt zo mogelijk op de geplaatste aandelen een dividend uitgekeerd van vijf procent van hun nominaal bedrag. 2 Indien de in enig boekjaar behaalde winst niet toereikend is om het in lid 1 van dit artikel gemeld percentage uit te keren kan de algemene vergadering besluiten in volgende jaren het tekort in te halen, indien de winst zulks toelaat. 3 Voor het overige wordt de overwinst aangewend overeenkomstig het in artikel 2 omschreven doel (het verwerven, restaureren en exploiteren van historisch waardevolle bouwwerken in Rotterdam)’. Artikel 32, lid 3 van de statuten vermeldt: ‘Indien de algemene vergadering op voorstel van de directie zulks bepaalt, wordt een interimdividend uitgekeerd, echter uitsluitend voor zover er winst in de vennootschap is’. Artikel 32, lid 5 van de statuten vermeldt: ‘Indien blijkens de vastgestelde winst en verliesrekening in enig jaar verlies is geleden, geschiedt in de volgende jaren geen winstuitkering, zolang zodanig verlies niet is aangezuiverd’.
Voorstel tot bestemming van het resultaat
2009(€)
2008(€)
Dividenduitkering
230.678
303.209
Toevoeging aan de algemene reserve
7.731
3.204
238.409
306.413
35
36
A C C OUNTAN T SVER K LARING
jaarverslag stadsherstel historisch rotterdam
Aan: de Raad van Commissarissen en de Aandeelhouders van Stadsherstel Historisch Rotterdam N.V.
Accountantsverklaring
jaarverslag stadsherstel historisch rotterdam
Verklaring betreffende de jaarrekening
ACCOUNTANTSVERKLARING
weergeven in de jaarrekening van vermogen en resultaat relevante interne beheersingssysteem, teneinde een verantwoorde keuze te kunnen maken van de
Wij hebben de in dit verslag opgenomen jaarrekening 2009
controlewerkzaamheden die onder de gegeven omstan-
van Stadsherstel Historisch Rotterdam N.V. te Rotterdam
digheden adequaat zijn maar die niet tot doel hebben
bestaande uit de geconsolideerde en enkelvoudige balans
een oordeel te geven over de effectiviteit van het interne
per 31 december 2009 en de geconsolideerde en enkel
beheersingssysteem van de vennootschap. Tevens omvat
voudige winst-en-verliesrekening over 2009 met
een controle onder meer een evaluatie van de aanvaard-
de toelichting gecontroleerd.
baarheid van de toegepaste grondslagen voor financiële verslaggeving en van de redelijkheid van schattingen die
Verantwoordelijkheid van het bestuur
het bestuur van de vennootschap heeft gemaakt, alsmede
Het bestuur van de vennootschap is verantwoordelijk voor
een evaluatie van het algehele beeld van de jaarrekening.
het opmaken van de jaarrekening die het vermogen en het resultaat getrouw dient weer te geven, alsmede voor het
Wij zijn van mening dat de door ons verkregen
opstellen van het jaarverslag, beide in overeenstemming
controle-informatie voldoende en geschikt is als basis
met Titel 9 Boek 2 BW. Deze verantwoordelijkheid omvat
voor ons oordeel.
onder meer: het ontwerpen, invoeren en in stand houden van een intern beheersingssysteem relevant voor het
Oordeel
opmaken van en getrouw weergeven in de jaarrekening van
Naar ons oordeel geeft de jaarrekening een getrouw beeld
vermogen en resultaat, zodanig dat deze geen afwijkingen
van de grootte en de samenstelling van het vermogen van
van materieel belang als gevolg van fraude of fouten bevat,
Stadsherstel Historisch Rotterdam N.V. per 31 december
het kiezen en toepassen van aanvaardbare grondslagen voor
2009 en van het resultaat over 2009 in overeenstemming
financiële verslaggeving en het maken van schattingen die
met Titel 9 Boek 2 BW.
onder de gegeven omstandigheden redelijk zijn. Verantwoordelijkheid van de accountant Onze verantwoordelijkheid is het geven van een oordeel over de jaarrekening op basis van onze controle. Wij
Verklaring betreffende andere wettelijke voorschriften en/of voorschriften van regelgevende instanties
hebben onze controle verricht in overeenstemming met Nederlands recht. Dienovereenkomstig zijn wij verplicht te voldoen aan de voor ons geldende gedragsnormen en
Op grond van de wettelijke verplichting ingevolge artikel
zijn wij gehouden onze controle zodanig te plannen en
2:393 lid 5 onder f BW melden wij dat het jaarverslag,
uit te voeren dat een redelijke mate van zekerheid wordt
voor zover wij dat kunnen beoordelen, verenigbaar is met
verkregen dat de jaarrekening geen afwijkingen van
de jaarrekening zoals vereist in artikel 2:391 lid 4 BW.
materieel belang bevat. Een controle omvat het uitvoeren van werkzaamheden ter verkrijging van controle-informatie over de bedragen
Rotterdam, 20 april 2010
en de toelichtingen in de jaarrekening. De keuze van de uit te voeren werkzaamheden is afhankelijk van de
Ernst & Young Accountants LLP
professionele oordeelsvorming van de accountant, waaronder begrepen zijn beoordeling van de risico’s van afwijkingen van materieel belang als gevolg van fraude of fouten. In die beoordeling neemt de accountant in aanmerking het voor het opmaken van en getrouw
w.g. Drs. W.E. Paardekooper RA
37
38
NIEUW E HUURDERS VAN S TADSHERST EL
jaarverslag stadsherstel historisch rotterdam
Party Studio ontwerpt in monument Twee jaar geleden was de Party Studio van de firma Boland rijp voor een eigen locatie, eentje met een ‘wauw’-factor. Liesbeth Bergshoef bekeek voor haar studio units in de Schiecentrale. Haar aandacht werd echter getrokken door een banner op het nabij gelegen bouwvallige monumentale Ten Hope-pand, ook bekend als de pepermuntfabriek. Precies een dag nadat Liesbeth Bergshoef
de Party Studio in het geheel gerestaureerde Ten Hope-pand is getrokken, gaan we er op bezoek.
jaarverslag stadsherstel historisch rotterdam
NIEU WE HUURDERS VAN STADSHERS T EL
39
‘Het gebouw heeft me gegrepen, het geeft energie! 2500 monsters De Party Studio is gehuisvest op de begane grond en in de kelder van het pand. De ingang zit om de hoek van de Westzeedijk, aan de 2e IJzerstraat. De luiken op de begane grond zijn blijven zitten; passanten hebben een kijkje op het studiogebeuren en buiten werktijd zorgen de dichte luiken voor veiligheid. Op de begane grond is tevens een hal waar monsters De beslissing om de studio hier te vestigen is pas na rijp beraad
van alle actuele 2500 artikelen een plek krijgen. Klanten
genomen. Liesbeth Bergshoef: “Aan het pand zelf lag het niet,
kunnen er eveneens overleggen met de ontwerpers en
al was het toen nog een bouwval. Door de grondige restauratie
concepten bekijken. In de kelderverdieping wordt het daglicht
konden we er pas een jaar later in. Als tussenoplossing betrokken
weggehouden. Daar bevindt zich de professionele fotostudio.
we een tijdelijke ruimte aan de Crooswijksesingel. Intussen had
Voor de jaarlijkse catalogus (print en digitaal) showen modellen
Stadsherstel een mede-gebruiker voor de pepermuntfabriek:
hier de nieuwste kostuums en gaan vele andere feestattributen
een school! Zou dat wel samengaan met ons als commercieel
op de foto.
bedrijf? Martin Bulthuis heeft mij overtuigd dat de combinatie
“Het gebouw heeft me gegrepen”, bekent Liesbeth Bergshoef.
zou werken, al heeft het pittige discussies gekost. We zijn het
“Het is een goed idee geweest om onze creatieven in een eigen
avontuur aangegaan, met vol vertrouwen in de mensen met
inspirerende omgeving te huisvesten. Het gebouw geeft onze
wie wij hier samenwerken.”
studio bovendien een eigen identiteit. Deze plek heeft en geeft energie!”
Piratenpak De Party Studio is onderdeel van Boland Party Partners B.V., een toonaangevend gespecialiseerd bedrijf in import en export van kostuums, pruiken hoeden, vlaggetjes, confetti en talloze andere feestartikelen. De nummer drie in Europa levert internationaal aan winkelketens, evenementenbureaus, groothandels en andere grote afnemers. Kunnen inspelen op trends en populaire thema’s is geboden in deze snel veranderende branche. Liesbeth Bergshoef: “Als inkoopmanager had ik te maken met klanten die om vernieuwing vroegen in plaats van meer van hetzelfde. Klassiekers als het piratenpak en de prinsessenjurk blijven natuurlijk in ons basisassortiment van 2500 artikelen. Maar met een eigen studio kunnen we snel updaten en eigen lijnen en collecties ontwikkelen. Toen ik de Party Studio begon, was ik in m’n eentje. Nu zitten we hier in het nieuwe pand al met zeven medewerkers en het pand biedt nog alle mogelijkheden voor verdere groei. De verwachtingen komen al uit. De studio genereert nieuwe opdrachten. En de uitstraling en locatie hebben ook een positief marketingeffect.”
40
NIEUW E HUURDERS VAN S TADSHERST EL
jaarverslag stadsherstel historisch rotterdam
Pepermuntfabriek inspireert kunstzinnige leerlingen Op zolder zwaait een oude branddeur krakend open. In het schemerlicht staan de ovens waarin vroeger de ingrediënten voor pepermunt werden gesmolten. Geknipt om straks de oven voor keramiek te plaatsen, vindt Ger Vroegindeweij. Zijn nieuwe Lyceum voor Beeldende Vormgeving is de trotse nieuwe gebruiker van de voormalige pepermuntfabriek aan de Westzeedijk. Ger Vroegindeweij
Het nieuwe lyceum is een samenwerking van LMC Voorgezet
management, allemaal glimmen ze van trots dat zij de kop
Onderwijs en de Willem de Kooning Academie. Een absoluut
lopers zijn in dit unieke onderwijsgebeuren.
unicum voor Rotterdam en voor Nederland. De school werd in maart 2010 officieel geopend. Naast de algemeen vormende
Ger Vroegindeweij: “Onze leerlingen hebben minimaal
vakken krijgen de 26 allereerste brugklassers iedere week tien
havo-advies en zijn geselecteerd via een toelatingstoets.
uren kunstvakvoorbereidend onderwijs. Tekenen, schilderen,
Aantoonbaar creatief en nieuwsgierig zijn ze. Ze komen uit
3D, digitale media, kunstgeschiedenis en filosofie. De kunst
Rotterdam, maar ook tot wel een uur reistijd vanuit de regio.
vakdocenten zijn afgestudeerd aan de lerarenopleiding van de
En allemaal voelen ze zich geluksvogels die uitverkoren zijn
Willem de Kooning academie. Leerlingen, docenten en het
voor deze bijzondere opleiding in dit inspirerende gebouw!”
jaarverslag stadsherstel historisch rotterdam
NIEU WE HUURDERS VAN STADSHERS T EL
41
Op de groei De monumentale voormalige pepermuntfabriek aan de Westzeedijk hoort bij het historische vastgoed van Stadsherstel Rotterdam. “Ons lyceum verdient een opmerkelijke huisvesting. Het karakter en de mogelijkheden van dit gebouw spraken ons zeer aan, net als de buurt,” legt Ger Vroegindeweij uit. De verbouwing gebeurde in goed overleg met Stadsherstel. “Waardevolle historische elementen zijn bewaard, terwijl het toch een bruikbaar schoolgebouw is geworden. Alle functies van ons verlanglijstje hebben een plek. Wij hebben de verdiepingen in gebruik, elk 600 m² groot. Het gebouw leent zich voor de groei die wij als nieuwe opleiding gaan doormaken. Dit eerste schooljaar één brugklas, volgend schooljaar twee. Over vijf á zes jaar huisvesten we hier maximaal 300 leerlingen. Onderwijsinhoudelijk groeien we ook nog; de curricula van de opeen volgende schooljaren zijn in ontwikkeling. De prognose is dat twee verdiepingen volstaan, maar mocht een ‘plan B’ nodig zijn dan is er een bouwvergunning voor een extra verdieping er bovenop.”
Doorkijk klassen Een patio in het hart van het complex geeft overal daglicht. De klassieke notenhouten schooldeur aan de Westzeedijk zit strak in de lak. De hal en het trappenhuis hebben witte gestuukte wanden en lambrisering in rustige ouderwetse tinten die overal in de school terugkomen. Op de eerste verdieping liggen vier klaslokalen achter elkaar aan een gang, gescheiden door glazen paneelwanden. “Zo troffen we het aan”, vertelt Ger Vroegindeweij. “Het is de originele inrichting die we gerestaureerd hebben. Je kijkt dwars door de klassen heen. Schoolborden kun je dus niet ophangen, daarom gebruiken we verrijdbare smartboards die de docent aanklikt op zijn laptopje. Zo zijn er meer oplossingen voor de beperkingen van dit monument.” In de grote kantine verraden eenzame ‘peertjes’ aan het plafond dat er nog wordt gewerkt aan en definitieve voorziening die verlichting combineert met geluiddempend effect. De bovenste verdieping kent vrijwel geen tussenmuren. De grote lichte ruimtes lopen in elkaar over. Alleen de hoek waar kunstgeschiedenis wordt gegeven, is enigszins afgescheiden. De rest is inspirerende atelierruimte met diverse specialistische hoeken en een expositieruimte.
‘Iedere week tien uur kunstvakken op het rooster’
42
NIEUW E HUURDERS VAN S TADSHERST EL
jaarverslag stadsherstel historisch rotterdam
MAX Kinderopvang in Henkes-pand In het historische Henkes-pand aan de Voorhaven werd vroeger jenever gestookt. Een bewaard paneel met de tekst ‘huisgemaakte apfelstrudel’ herinnert nog aan een latere horecafunctie. Nu is het een paradepaard van MAX Kinderopvang. “Wat hier gebeurt, is uniek voor Rotterdam!”
Maureen van Doorn
Het interieur is gestript tot op het bouwkundig karkas en
van de stichting MAX Kinderopvang, steekt haar enthousiasme
daarna compleet opnieuw ingericht. Sinds oktober 2009 is
niet onder stoelen of banken. “Onze gebouwen moeten iets
MAX in het Henkes-pand operationeel. De capaciteit van de
uitstralen dat kinderen blij maakt. Hier aan de Voorhaven
buitenschoolse opvang is voor zeventig kinderen waarvan de
konden we voor het eerst en van meet af aan neerzetten waar
ouders werken of studeren. Maureen van Doorn, bestuurder
MAX Kinderopvang voor staat.”
jaarverslag stadsherstel historisch rotterdam
NIEU WE HUURDERS VAN STADSHERS T EL
43
Vrije hand MAX is op commerciële leest geschoeid; groei is dan een logische ambitie. De zoektocht naar geschikte locaties waarin de pedagogische visie kan worden waargemaakt, is immer aan de orde. Zo kwam de stichting in contact met Stadsherstel Rotterdam, eigenaar van het Henkes-pand aan de Voorhaven. “Stadsherstel vindt het goed zoals wij dit pand nieuw leven hebben gegeven. Men wist dat het doordacht en duurzaam zou gebeuren. Zo is het hout van de oude trap op veel plekken in de inrichting opnieuw gebruikt. We hebben Stadsherstel natuurlijk steeds op de hoogte gehouden, maar uiteindelijk zagen ze het
Plezier hebben
resultaat pas toen alles zo goed als klaar was. We hebben echt
Wat maakt MAX Kinderopvang speciaal? Maureen van Doorn:
de vrije hand gekregen”, kijkt Maureen van Doorn terug.
“Wij onderscheiden ons door het pedagogische beleid,
“We zijn erg ingenomen met dit pand. Het heeft gezorgd
geïnspireerd op de pedagogiek vanuit Regio Emilia, Italie,
voor een klik tussen onze organisaties. We kijken uit naar
ontwikkeld door de pedagoog Loris Malaguzzi. Zijn opvatting
een vervolg op deze samenwerking!”
is dat alles uit de kinderen zelf komt. Door goed te luisteren en te kijken, ontdekken wij als begeleiders wat een kind bezig houdt en waar het aan toe is. Ook de ruimte is een pedago gische factor. Daarom hebben we de inrichting van dit pand bewust rustig en neutraal gehouden. Kinderen brengen er met hun activiteiten zelf kleur in. Ze worden uitgedaagd dingen te onderzoeken en grenzen te verkennen. Daarbij is het proces belangrijker dan werkjes of tekeningen. Het klinkt allemaal erg serieus, maar de kinderen hebben er vooral veel plezier in.”
‘Dit pand laat zien waar MAX voor staat!’ Echte pollepels Kinderen zoet houden tot het tijd is, met keurig kleuren tussen de lijntjes, dat zal bij MAX niet gebeuren. Wat kunnen kinderen dan zoal doen aan de Voorhaven? Maureen van Doorn: “Koken en bakken, hun maaltijd helpen klaarmaken. Niet met keukenspullen uit de speelgoedwinkel, maar met echte pollepels. Er is verder een technisch werkplaats, een atelier, een computerhoek waar ze bijvoorbeeld animaties maken, een hoek met naaimachines. Verkleden gebeurt met de pet van opa en de handtas van tante. Alles zo waarheidsgetrouw mogelijk. De grote ruimte dient als trefpunt voor de kinderen en de begeleiders. Het is tevens de plek waar een uitvoering of presentatie gebeurt. Aangrenzend zijn de verschillende functionele hoeken, vormgegeven als huisjes rond een plein. En natuurlijk is er een besloten tuin waar de kinderen lekker buiten kunnen spelen en bloemen en tomaatjes zien groeien.”
44
NIEUW E HUURDERS VAN S TADSHERST EL
jaarverslag stadsherstel historisch rotterdam
HefGroep – groot in kleinschaligheid Een van de gebruikers van het voormalige Heinekenpand aan de Crooswijksesingel is de HefGroep. Het voormalige kantoor van de brouwerij is statig en bijzonder. Het blijkt uitstekend te passen bij de groep. ‘Als welzijnsorganisatie zijn wij een stevige partij in de stad. Dat mag je als groep best uitstralen”, vindt bestuursvoorzitter Ingo Veels. Ingo Veels
Januari 2009 ontstond de HefGroep na een fusie van een aantal
kritische massa en profiteren we in de hele groep van de
organisatie op het gebied van welzijn en kinderopvang. Een
optelsom van expertise van onze diverse partners. Met onze
grotere organisatie staat stabieler in de markt, dat geldt ook
bandbreedte aan activiteiten en specialismen kunnen we beter
voor de zachte sector. Ingo Veels: “De Wet Maatschappelijke
tegemoet komen aan vragen uit de markt. Of marktwerking bij
Ondersteuning maakte dat wij commercieel en volgens een
ons soort werk past, daar zet ik een vraagteken bij. Het succes
marktmodel moesten werken. Het aanbesteden bijvoorbeeld
van welzijnswerk is afhankelijk van hoe je in de wijken en
was nieuw voor ons. De eerste keer deden we dat veilig buiten
buurten herkenbaar bent. De kwaliteit van draagvlak, netwerk
ons vertrouwde werkgebied en tot onze verbazing waren we
en relaties is daar essentieel. Daar gaat een aanbesteding maar
nog succesvol ook. Door de fusie hebben we een voldoende
zeer ten dele over.”
jaarverslag stadsherstel historisch rotterdam
NIEU WE HUURDERS VAN STADSHERS T EL
‘Dit gebouw straalt uit dat wij een stevige partij zijn in de stad!’
Neutrale locatie De HefGroep is actief voor peuters en schoolkinderen, tieners en jongeren, ouderen en volwassenen in talloze categorieën, ieder met een eigen problematiek en benadering. Voor al deze doelgroepen maakt het weinig uit of het Servicebureau, de Raad van Bestuur en enkele directies van de HefGroep in het fraaie jaren dertig-pand aan de Crooswijksesingel zitten. “De mensen kennen onze medewerkers en locaties in de buurten. Dáár grijpt ons werk aan!” stelt Ingo Veels. “Toch is bewust voor dit gebouw gekozen. Behalve dat het allure heeft en representatief is, ligt het voor onze werkgebieden centraal. Bovendien wilden we qua vestiging een neutrale locatie en niet een gebouw van een van de fusiepartners. Daarnaast is het volume dat we huren afgestemd op de toekomstige groei van de organisatie. Om tegemoet te komen aan nieuwe vragen en opdrachten uit het veld, starten we binnen afzienbare tijd in een zijvleugel een interne bedrijfsschool.”
Bruidsschat Toen de fusie zich voltrok en een nieuwe locatie werd gezocht, beschikte de HefGroep over een prachtige bruidsschat. Fusiepartner Disck had het voormalig weeshuis Piet Hein aan de Voorhaven in Delfshaven als kantoor in eigendom. Stichting Stadsherstel Rotterdam had daar haar oog op laten vallen voor restauratie en huisvesting van nieuwe functies. Ingo Veels: “We zijn gaan praten en kwamen overeen het historische weeshuis aan Stadsherstel te verkopen, gekoppeld aan huur van een deel van dit Heinekenpand. Al met al was het een gunstige verhuis-ruil. Huisvesting in een monument kent natuurlijk
De HefGroep
beperkingen. Zelfs de vloerbedekking, inclusief sporen van
Binnen de groep operen in welzijnswerk en
gebruik, genoot aanvankelijk monumentale bescherming.
kinderopvang de Stichting Welzijn Feijenoord,
Uiteindelijk is ook dat naar onze wens geregeld.”
Thermiek (Overschie, Hillegersberg/Schiebroek) en Disck (Delfshaven). Ook in andere deelgemeenten van Rotterdam voert de HefGroep projecten uit. Bij de HefGroep werken in totaal duizend medewerkers. Meer informatie op www.HefGroep.nl .
45
46
ALGEMENE INF ORMAT IE
Algemene informatie
jaarverslag stadsherstel historisch rotterdam
jaarverslag stadsherstel historisch rotterdam
Raad van Commissarissen Ir G.J. Woudenberg, president-commissaris S.M.T. Schipper Mr H.M.I.Th. Breedveld Drs J. Dura Mr R.A. van Gerrevink J.D.M. de Mooy Ir S.B. de Vries Directie Ir M.C. Bulthuis Accountant Ernst & Young Accountants LLP Adviseurs Parc Makelaars B.V. Houthoff Buruma Notarissen Schipper Noordam Advocaten Deloitte Belastingadviseurs Kolpa VVS Beheer B.V. Vastgoedmanagement Doelstelling van de vennootschap Stadsherstel Historisch Rotterdam N.V. heeft tot doel het op een maatschappelijk eneconomisch verantwoorde wijze behouden en exploiteren van monumentale en beeldbepalende gebouwen in Rotterdam e.o. Secretariaat en administratie Mw E.W.F. de Winter Correspondentieadres Stadsherstel Historisch Rotterdam N.V. Postbus 23080 3001 KB Rotterdam Telefoon: 010-240 0999 Fax: 010-413 7068 E-mail:
[email protected] Website: www.stadsherstel-rotterdam.nl ABN AMRO Bank 42.60.18.826 Handelsregister nr. 24140008 Bezoekadres Veerkade 15 3016 DE Rotterdam
Colofon Jaarverslag 2009 Stadsherstel Historisch Rotterdam Ontwerp Opera Graphic Design, Breda Fotografie Steven Teenstra en Jan de Vries Interviews Marc Peters Druk G.B. ‘t Hooft Rotterdam
ALGEMENE INFORMAT IE
47