SIGMA
Economisch Dossier 2008 Algemene Vergadering & Persconferentie 18 juni 2008 SIGMA vzw, Federatie van de Algemeen vertegenwoordigers van materieel voor openbare en private werken, voor de bouw en voor goederenbehandeling Jules Bordetlaan 164, 1140 Brussel, Tel.: +32-2-778.62.00, Fax: +32-2-778.62.24 www.sigmafederation.be en www.eced-association.org
Inhoud
Hoofdstuk 1 De algemene economische conjunctuur
Hoofdstuk 2 De conjunctuur in de bouwsector en het materieel voor burgerlijke bouwkunde/bouw 2007
Hoofdstuk 3 De interne goederenbehandeling in 2007
Hoofdstuk 4 Belang en activiteiten van Sigma
2
Hoofdstuk 1 De Algemene Economische Conjunctuur A.
Optimisme in 2007 gerechtvaardigd
Na een sterke prestatie van 3% groei voor het
jaar 2006, was de Belgische
economie ook tijdens de eerste helft van 2007 nog in goede doen. Ook de SIGMAleden hebben hiervan kunnen profiteren ( zie hoofdstuk 2 en 3) Vooral in 2005 herstelde de economische groei in ons land spectaculair, van een quasi-stagnatie begin 2005 (-0,3% op jaarbasis) tot bijna 4% begin 2006. Sindsdien stabiliseerde de groei op een iets lager niveau (rond 2,6%). Voor heel het jaar 2007 werd een groei van bijna 3% opgetekend, het beste cijfer sinds het topjaar 2000.
3
Op internationaal vlak kon ons land via zijn belangrijkste handelspartners mee profiteren van de sterke activiteit in Azië. Dit kon echter niet beletten dat het aandeel van de NV België op de wereldmarkt bleef achteruitgaan. Het waren echter vooral de gezinsbestedingen die, dankzij een blijvend hoog consumentenvertrouwen, in het eerste semester van vorig jaar de economische groei hebben geschraagd. Maar na de zomer viel het groeiritme van onze economie fors terug. De stijging van de energiefactuur en de euro die ten opzichte van de dollar nóg duurder werd speelden de Belgische exporteurs parten. Bovendien was en is er heel wat onzekerheid over de Amerikaanse groeivooruitzichten, nog versterkt door de uitbreidende hypotheekcrisis. Ook moest onze economie het hoofd bieden aan de opkomende inflatie opstoot, als gevolg van hogere prijzen voor energie en bepaalde voedingsproducten. In 2007 liep de economische groei van de eurozone enigszins terug tot 2,6%, maar kwam voor het eerst sinds 2001 hoger uit dan de groei in de Verenigde Staten. Dat is vooral te danken aan de sterke dynamiek van de binnenlandse vraag in Europa, terwijl de Amerikaanse economie geconfronteerd werd met een forse vertraging op de huizenmarkt. In tegenstelling tot 2006, heeft de fiscale hervorming in 2007 geen bijkomende impact meer gehad op het beschikbare inkomen. Toch zou het reëel beschikbare inkomen van de particulieren gestegen zijn met 2,1% door de nieuwe werkgelegenheidsgroei, de loonstijging en de toename van de inkomsten uit vermogen (door de hogere rentevoeten). Dat gunstige economische klimaat weerspiegelde zich in het consumentenvertrouwen dat zich in de eerste helft van het jaar op een hoog niveau handhaafde. De gezinsbestedingen waren dan ook bijzonder dynamisch in de eerste drie kwartalen en zouden vorig jaar met 2,5% gegroeid zijn, waardoor de gezinsspaarquote terugviel.
4
De bedrijfsinvesteringen (gezuiverd voor aankopen van overheidsgebouwen) vormden samen met de particuliere consumptie de belangrijkste groeimotor van de economie van
de
in minder
de
eerste
gunstige
helft
van
vraagvooruitzichten
2007. vanaf
In
midden
het 2007
licht is
het
investeringstempo wat afgekoeld. Dankzij het sterke jaarbegin, kwam de gemiddelde jaarlijkse investeringsgroei echter nog uit op 7,0%. De toename van de binnenlandse werkgelegenheid wordt geraamd op 68 100 eenheden in 2007. Die sterke banengroei wordt verklaard door de vrij matige toename van de loonkosten in 2007, de bevestiging van de positieve trendombuiging in de evolutie van het aantal zelfstandigen en de verdere uitbreiding van de dienstenchequewerkgelegenheid.
5
De inflatie, gemeten aan de hand van het nationale indexcijfer van de consumptieprijzen (NICP), bedroeg 1,8% in 2007. De evolutie van de inflatie sinds de tweede helft van 2007 baart zorgen en zal ook invloed hebben op de prijszetting in onze sector. Maandelijkse evolutie van de inflatie
jaar-op-jaargroei in %, waarden in de grijze zone zijn vooruitzichten
6
B. Vooruitzicht 2008: vertraging De NBB verwacht ook in 2008 wereldwijd een dalende economische groei. De groei van de binnenlandse vraag zou dit jaar beduidend vertragen onder invloed van zowel de particuliere consumptie als de bedrijfsinvesteringen. Zo zou de binnenlandse vraag slechts met 2,1% groeien ten opzichte van 2,9% vorig jaar. In 2008 echter zal naar verwachting de geringere dynamiek van de werkgelegenheid samen met een grotere stijging van de inflatie de toename van het beschikbare inkomen beperken. In 2008 zal de spaarquote 12,2% bedragen, een daling ten opzichte van de twee voorgaande jaren. Voor 2008 wordt een vertraging van de bruto vaste kapitaalsvorming verwacht, zowel voor de investeringen van de particulieren als van de bedrijven. De uitvoer herstelde zich in 2006 en 2007, maar zal in 2008 vertragen door een verzwakt concurrentievermogen. Het BBP zou in 2008 ongeveer groeien met 1.8%. Sinds oktober 2007 stelt men een versnelde inflatie vast, vooral door de stijgende energieprijzen. Deze laatste zullen in 2008 hoog blijven, net als de prijzen voor levensmiddelen. Net zoals in 2007, zou de inflatie dit jaar blijven stijgen en tot 3 % bedragen. De loonkosten per uur zullen aanzienlijk stijgen, tot boven de indicatieve norm van 5% die overeengekomen was in het inter-professioneel akkoord 2007-2008, rekening houdend met het verwachte loonkostenverloop in onze buurlanden. In 2008 zou de werkgelegenheidstoename aanzienlijk blijven (46 600 personen). De werkgelegenheidsgraad zou dus stijgen van 62,2% in 2006 tot 63,7% in 2008. De werkgelegenheid nam sterker toe dan de beroepsbevolking, zodat het aantal werklozen (ruime administratieve definitie) verminderde met 56.800 eenheden in 2007 en in 2008 zou dat aantal nog met 21.600 eenheden dalen.
7
Kerncijfers voor de Belgische economie - Wijzigingspercentages in volume tenzij anders vermeld 2005 2006 2007 1,3 2,0 2,5 Consumptieve bestedingen van de particulieren -0,2 0,0 2,6 Consumptieve bestedingen van de overheid 6,7 4,2 5,1 Bruto vaste kapitaalvorming
2008 1,8 2,6 2,4
Totaal van de nationale bestedingen
2,1
Uitvoer van goederen en diensten Invoer van goederen en diensten Netto-uitvoer (bijdrage tot de groei van het bbp)
3,6 2,6 4,6 4,5 4,2 2,7 4,9 4,8 -0,3 -0,0 -0,1 -0,1
Bruto binnenlands product
1,7
2,8
2,7
1,9
Nationaal indexcijfer der consumptieprijzen Gezondheidsindex Reëel beschikbaar inkomen van de particulieren Spaarquote van de particulieren (in % van het beschikbaar inkomen) Binnenlandse werkgelegenheid (jaargemiddelde verandering, in duizendtallen) Werkloosheidsgraad (Eurostatstandaard, jaargemiddelde)
2,8 2,2 -0,1
1,8 1,8 2,6
1,8 1,8 2,1
3,0 2,8 1,3
Saldo lopende rekening (betalingsbalans, in % van het bbp) Wisselkoers van de euro in dollar (aantal dollars voor 100 euro) Korte rente (interbancair tarief, 3 maanden) (%) Lange rente (OLO,10 jaar) (%) Bron: Planbureau
8
3,0
2,9
2,1
12,2 12,5 12,1 11,7 51,1 52,7 68,1 46,6 8,4
8,2
7,6
7,3
2,6 2,7 2,9 2,5 124,4 125,6 137,0 144,0 2,2 3,1 4,3 4,5 3,4 3,8 4,3 4,4
GDP* USA JAPAN BELGIUM GERMANY FRANCE NETHERLANDS ITALY U.K. SPAIN DENMARK SWEDEN SWITZERLAND AUSTRIA
2008 0,5 1,4 1,4 1,4 1,4 2,1 0,3 1,6 1,8 1,2 2,0 1,3 1,9
INFLATION*
2009 0,6 1,5 1,2 1,0 1,2 1,6 0,3 1,6 1,7 0,5 1,7 0,9 1,7
2008 3,0 0,6 3,1 2,5 2,5 2,4 2,5 2,5 4,0 2,3 2,8 2,0 2,8
*Source: IMF, World Economic Outlook, 9th April 2008
9
2009 2,0 1,3 1,9 1,6 1,7 1,8 1,9 2,1 3,0 2,0 2,1 1,4 1,9
10
Hoofdstuk 2 De conjunctuur in de bouwsector en het materieel voor burgerlijke bouwkunde/bouw A. België verstedelijkt verder De verstedelijking in ons land neemt nog altijd toe. In 2006 kwam er 44 km² verstedelijkt gebied bij, in 2005 38 km², in 2004 40 km² en in 2003 51 km². Dat blijkt uit nieuwe cijfers van de Directie Statistiek van de FOD Economie. In 2006 bestond 5.912 km² van de oppervlakte van ons land uit verstedelijkt gebied (d.w.z. bebouwde gronden en aanverwante terreinen). In 2002 was dat nog 5.739 km². De verstedelijking nam bijgevolg 3,0% toe op vier jaar tijd. Binnen het verstedelijkte gebied zijn er diverse subcategorieën. Eén ervan is het woongebied. De oppervlakte van het woongebied steeg in diezelfde periode met 5,2%. Ook de oppervlakte gebruikt voor nijverheidsgebouwen en nijverheidsterreinen steeg met 2,7% en die voor handelsgebouwen en handelsterreinen met 2,1%. Proportioneel is het uiteraard het Brussels Hoofdstedelijk Gewest waar de bebouwde oppervlakte het grootste stuk inneemt. 78,3% van het Brusselse grondgebied is bebouwd,
tegen
25,6%
in
Vlaanderen
en
13,8%
in
Wallonië.
In Vlaanderen kwam er op een jaar tijd 18 km² woongebied bij, in Wallonië 12 km². Nijverheidsgebouwen- en terreinen leggen beslag op 5,6% van het Brusselse, 2,7% van het Vlaamse en 0,9% van het Waalse grondgebied. Wat handelsgebouwen en handelsterreinen betreffen bedragen die cijfers respectievelijk 5,0%, 0,7% en 0,3%.
11
B. De conjunctuur in de bouwsector Groei vertraagde in 2007 De afgelopen vijf jaar is de bouw sneller gegroeid dan de hele Belgische economie. Sinds eind 2006 verliest de bouw echter aan kracht. Van een periode met een bloeiende hoogconjunctuur gaat de bouw naar een periode met een zwakkere groei. De beschikbare cijfers geven voor 2007 toch nog een groei aan van 3,5% (tegenover 9,1% in 2006). Dit groeicijfer is nog steeds hoger dan dat van de hele Belgische economie, die voor 2007 slechts 2,8% liet optekenen. Ondanks een terugval in 2007 van 10% van het aantal vergunningen voor nieuwbouwwoningen (appartementen en eengezinswoningen), kijken de aannemers hoopvol naar de toekomst en zien ze groeipotentieel met mogelijkheden van bijkomende aanwervingen. De Confederatie Bouw stelt ook vast dat de bouwprijzen in 2007 met slechts 2,6% stegen, wat lager is dan de inflatie van 3%. Vanuit die invalshoek blijven de vooruitzichten voor de evolutie van de bouwprijzen voor 2008 goed. Ten opzichte van 2005 zijn de bouwprijzen gestegen met 8% tegenover een stijging van de verkoopprijzen van de bestaande woningen die in diezelfde periode met 15% stegen. De Confederatie Bouw verwacht dan ook dat de bouw en de nieuwbouw zullen standhouden en terrein zullen winnen. Het aantal werknemers in de bouw (arbeiders + bedienden), nam in de loop van het jaar wat af, maar heeft zich gestabiliseerd op 205.000 in het derde kwartaal van 2007. Dit is het hoogste niveau dat de sector heeft gehaald sinds de laatste 30 jaar. Daarbij komen nog de 52.000 zelfstandigen en ongeveer 5.000 interim-krachten in de bouw.
12
1. Residentiële Bouw Sinds 2002 leek het aantal toegestane bouwvergunningen voor nieuwe woningen alsmaar sneller te stijgen en begin 2006 werd de kaap van meer dan 60.000 eenheden (op jaarbasis) doorbroken. Het hoge vraagniveau hield het ganse jaar aan, waardoor onderstaande grafiek wordt gekenmerkt door een brede piek. Maar bij de aanvang van 2007 heeft de conjunctuur in de residentiële sector haar omslagpunt bereikt en gaat het vergunningsgemiddelde gestaag naar beneden. Het aantal vergunningen voor nieuwbouw van woongebouwen viel met 10% terug vorig jaar, tot een weliswaar hoog niveau van 54.000 afgeleverde vergunningen. Ook het aantal vergunningen voor renovaties van eengezinswoningen en appartementen daalde in 2007 met zowat 6%. Dit is mede te verklaren door de daling van 3% van het aantal verkochte bestaande woongebouwen, die meestal voor de verbouwing een stedenbouwkundige vergunning vereisen. Number of residential buildings
13
De verklaring voor de stevige dynamiek in de woningsector van de voorbije jaren is een samenspel van factoren geworden. Enerzijds inspireerden de historisch lage rentevoeten en de herzieningen in de personenbelasting de gezinnen om hun bouwplannen door te zetten. Anderzijds zagen beleggers en projectontwikkelaars onder impuls van de stijgende vastgoedprijzen, brood in de residentiële sector en investeerden ze massaal in nieuwe woongebouwen. Tevens zouden er als gevolg van de fiscale amnestie van 2004 ook veel middelen uit het buitenland naar de Belgische vastgoedsector zijn teruggevloeid. Surface area (m²) of residential buildings (seasonnally adjusted and smoothed)
Door de schaarste aan betaalbare bouwgronden (zeker in Vlaanderen), de wijzigende socio-demografische structuur van de Belgische bevolking en vanuit beleggingsmotieven werd er in de nieuwbouw ook steeds meer gekozen voor de bouw van appartementen. Nochtans bracht een recente studie naar de sociotechnische factoren die een rol spelen in het huishoudelijke energiegebruik aan het licht, dat Belgische gezinnen over het algemeen goed zijn geïnformeerd over de klimaat- en energieproblematiek. Doch schijnt dit slechts in beperkte mate te leiden tot gedragswijzigingen in hun energieconsumptie. In feite lijkt het doorsnee huishouden nog steeds de voorkeur te geven aan ‘comfortverhogende’ investeringen dan werken te laten uitvoeren met het oog op energiebesparingen.
14
Enkel in Vlaanderen werd de Europese energieprestatierichtlijn 2002/91/EG voor gebouwen tot op heden volledig in regionale wetgeving gegoten en lijkt zij stilaan haar eerste vruchten af te werpen. In het Waalse en het Brusselse Gewest werd het wettelijk kader voor de omzetting van de richtlijn pas recent gecreëerd. Beide gewesten dienen echter nog alle uitvoeringsbesluiten uit te vaardigen opdat de regelgeving in praktijk wordt gebracht. Tabel 1: woningbouw, afgeleverde bouwvergunningen Jaar 2004 2005 2006 2007
Totaal 52.229 59.123 60.975 54.200
(bron: NIS )
Tabel 2: begonnen gebouwen – woningbouw Jaar 2004 2005 2006 2007
Totaal 26.429 27.946 29.089 25.587
(bron: NIS)
15
2. Niet-residentiële bouw Binnen de sector van de niet-woongebouwen staat Vlaanderen in voor ongeveer 75% van het totaal volume aan niet-woongebouwen in België, tegenover 22% voor Wallonië en amper 3% voor het Brusselse gewest. Het overwicht van Vlaanderen is nog sterker in de subsector van de industriële en logistieke gebouwen. Van deze gebouwen komt momenteel maar liefst 90% in het Vlaamse gewest tot stand. Dat binnen deze sector de vraag in toenemende mate verschuift van productie-eenheden naar logistieke gebouwen is voor de Vlaamse bouw dan ook van cruciaal belang.
Construction permits non-residential buildings Number of non-residential buildings
Men ziet een verschuiving van de woningbouw naar de niet-woningbouw. De sector van de niet-woningbouw kan vandaag immers de mooiste cijfers voorleggen. Zowel het aantal als het volume van de vergunde nieuwe gebouwen nam toe in de eerste 9 maanden van 2007. Dit is in de eerste plaats het gevolg van de vraag uit de industrie, die enorme investeringen deed (7%). De Confederatie voorspelt dat het vraagpeil in deze sector hoog blijft, tenminste op korte termijn. Het aantal nieuwe vergunde bedrijfsgebouwen nam met 4% toe en worden ook steeds groter (+20% gemiddeld) . Dit is ook zo voor de gebouwen voor de dienstensector (inclusief
16
handelszaken). De vergunning voor renovatie van niet-woongebouwen stabiliseert zich (lichte afname -0,4% in 2007). Surface area (m²) of non-residential buildings (seasonnally adjusted and smoothed)
Tabel 3: bouwvergunningen niet-residentiële bouw Jaar 2004 2005 2006 2007
Totaal 4.279 4.221 4.504 4.501
(bron: NIS )
Tabel 4: begonnen niet-residentiële gebouwen Jaar 2004 2005 2006 2007
Totaal 4.047 3.711 3.934 3.890
(bron: NIS)
17
3. Burgerlijke bouwkunde / overheidsinvesteringen Tegen alle verwachtingen bij het prille begin van de nieuwe gemeentelijke regeerperiode in, blijft het orderboekje van de ondernemingen die werken in de burgerlijke bouwkunde eind 2007 relatief goed gevuld, nauwelijks minder dan het peil van 12 maanden eerder. De daling van de lokale bestellingen –die traditioneel optreedt na gemeenteraadsverkiezingen- werd deels gecompenseerd door enkele werken met grote omvang. Tocht stelt de Confederatie Bouw vrij opvallende gewestelijke verschillen vast. In Vlaanderen bleven de investeringen en werken stabiel, terwijl er in Wallonië een daling van niet minder dan 10% vast te stellen is, en een groei van zelfs 20% voor het Brussels gewest.
Het GEN (Gewestelijk
ExpresNet) is hieraan niet vreemd. Volgens de resultaten van de laatste driemaandelijkse enquête van de Nationale Bank vertegenwoordigde de burgerlijke bouwkunde in 2007 een aandeel van 16,8% in de totale activiteit van de bouwsector wat vergelijkbaar is met het activiteitsniveau in vorige kwartalen. Vanaf de maand mei richtte de synthetische conjunctuurcurve zich neerwaarts, door een minder gunstige beoordeling van de uitgeoefende activiteit en het orderbestand. Maar vooral bij de aanvang van het derde kwartaal daalde het ondernemersvertrouwen in deze sector met ondermeer slechtere vooruitzichten op het vlak van werkgelegenheid. In november vertoonde 2007 de maandelijkse bruto-indicator echter een opvallende opstoot en leek een meer gunstige perceptie van de economische bedrijvigheid het vertrouwen van de ondernemers te herstellen.
18
België dankt zijn logistieke toppositie aan zijn centrale ligging en de aanwezigheid van zee- en luchthavens van wereldformaat. Ons land bezit binnen de totale Europese logistieke markt nog steeds een marktaandeel van 6%. Voorlopig kunnen wij onze concurrentiepositie tegenover Centraal-Europa handhaven door de veel hogere koopkracht en door onze Multi-modale transportnetwerken in de omliggende landen. Maar naar de toekomst toe dreigen deze twee troeven weg te vallen. Centraal-Europa kent immers een versnelde toename van de koopkracht en voert op het vlak van infrastructuurwerken een inhaaloperatie uit. Missing links Uiteindelijk zal het van onze infrastructuur afhangen of onze Gewesten een logistieke toppositie zullen kunnen blijven bekleden. Momenteel is slechts een beperkt aantal missing links voor weg-, water- en spoorvervoer reeds in uitvoering, onder meer het autowegenkruispunt te Lummen en de tweede brug te Temse. Heel wat spoorwerken komen bijvoorbeeld pas binnen 10 jaar klaar als zij via reguliere begrotingsmiddelen worden gefinancierd.
19
Het is dus belangrijk via alternatieve financiering de realisatie van missing links te versnellen. De op stapel staande structuren voor publiek-private samenwerking moeten zo snel mogelijk op kruissnelheid komen. Het gaat onder meer over de noord-zuidverbindingen in Limburg en de Kempen, de afwerking van de ringwegen rond Antwerpen en Gent, spoor- en wegontsluitingen voor de havens van Antwerpen en Zeebrugge en voor de belangrijke vrachtluchthaven van Zaventem. Het Federaal Planbureau becijferde dat de gezamenlijke investeringsquote van de Belgische overheden dit jaar zou uitkomen op 1,5% wat erg laag is in vergelijking met het gemiddelde in de Eurozone (2,5%). Maar ook in komende jaren
zouden
de
overheidsinvesteringen
nauwelijks
stijgen
met
investeringsgemiddeldes van ongeveer 1,7%. Dergelijke ramingen bieden voor de volgende jaren dan ook weinig perspectieven aan de sector van de burgerlijke bouwkunde. We investeren al meer dan twintig jaar te weinig in onze infrastructuur. We moeten naar 2,6 procent van het bbp. Dit zegt recentelijk ook Fons Verplaetse, eregouverneur van de Nationale Bank in Knack. VERPLAETSE: “We moeten die inspanning geleidelijk aan verhogen, en ze bijvoorbeeld spreiden over een zestal jaar. Dat komt dan overeen met een stijging van 0,15 procent van het bbp, of 300 miljoen per jaar. Ik zal het scherp stellen: persoonlijk zou ik nog liever een begrotingstekort van 1 procent hebben, tenminste als dat veroorzaakt wordt door infrastructuurinvesteringen,
dan
een
begroting
in
evenwicht
dankzij
lage
overheidsinvesteringen. Want het aanzwengelen van de infrastructuurinspanning is van vitaal economisch en ecologisch belang. Het is aan de politici om die keuze te maken.” Als Federatie SIGMA kunnen wij dit enkel beamen. België- Overheidsinvesteringen (prijscourant, miljoen euro) Lokale overheden (prijscourant, miljoen euro)
Gewesten Investeringen wegen Onderhoud wegen
2000 426.5 228.3
2001 473.7 224.4
2002 486.9 235.5
2003 497.9 222.3
(Bron: BFAW/FBEV)
20
2004 2005 2006 2007 449.10 510.19 595.21 663.47 227.40 235.96 193.87 210.46
B. Vooruitzichten voor de bouw in 2008 De prognose van de Confederatie Bouw voor groei in de bouwsector in 2008 bedraagt zowat 1,5% waar de Nationale Bank een groei van de hele Belgische economie met 1,9 procent vooropstelt. De groeivertraging van de economie zal in grote lijnen ook de trend worden in de bouw. De orderboekjes geven werk tot half 2008 maar een vertraging zit er aan te komen. De grootste spelbrekers in de bouwdrang van de Belgen zullen de duurdere bouwgronden, de hoge rente en de oplopende bouwkosten zijn. Na de gunstige jaren 2006 en 2007 volgt nu dus een terugval, al is er nog steeds groei. De Bouwunie becijferde dat je voor een gemiddelde bouwgrond vandaag de dag rond de 180 euro per vierkante meter betaalt, een stijging van 74% tegenover 2002. Daarbovenop werd recent beslist de registratierechten op gronden bij een nieuwbouw (10% in Vlaanderen) te vervangen door een btw-heffing van 21%.Tot slot wijst de Bouwunie nog naar een traditioneel pijnpunt in de bouwsector: slechte betalers. Opdrachtgevers die hun factuur te laat, onvolledig of niet betalen, zadelen de ondernemers op met liquiditeitsproblemen. Mede omwille hiervan geeft slechts 58% van de bouwbedrijven aan winstgevende prijzen te kunnen aanrekenen, nochtans een basisvereiste voor een gezond bedrijf. Blijkbaar slagen slechts weinige bouwondernemers erin om tegelijk rendabel en concurrentieel te zijn. Ook dit is niet onbelangrijk voor de Sigma-leden.
(Bron: FOD Economie)
21
C. De bouwsector in Europa volgens Eurostat De barometer van Eurostat stond op lichte groei in januari 2008 in vergelijking met 2007.In vergelijking is er een toename met 0.7% met januari 2007. Vooral Duitsland springt uit de band met een groei van 7.4% in vergelijking met januari 2007. Roemenië is de snelst groeiende bouwmarkt in Europa met een groei van 30% in één jaar. Ook in Frankrijk, Nederland en Slowakije doet de bouw het niet slecht. Ondanks de successen in de ex-Oostbloklanden is de groei in de 15 landen van de euro-zone in de bouwsector nog altijd sterker. Vooral ook de daling in de landen zoals Zweden en Verenigd Koninkrijk hebben het resultaat voor niet-eurozone bepaald. Binnen de Eurozone wordt vooral Spanje gekenmerkt door een daling van 8% van de bouwmarkt. Globaal genomen in de EU van de 27 Lidstaten is het vooral de burgerlijke bouwwerken die binnen de bouw voor de groei hebben gezorgd meer zelfs dan de woningbouw. De burgerlijke bouw nam in de EU met 1.6% toe en steeg met 1.9% binnen de euro-zone de laatste 12 maanden vóór januari van 2008. In vergelijking hiermee kende de woningbouw in de volledige EU een groei met 0.5% en een sterkere stijging in de Eurozone met 1.7%. Niettemin blijven het voorzichtige cijfers die aangeven dat in West-Europa vooral de internationale financiële crisis, de sterke euro, de hogere intresten en hoge prijzen voor een rem hebben gezorgd in de bouw ( vooral in Spanje, Ierland en het Verenigd Koninkrijk). Voor 2008 verwacht men een zeer lichte groei in Europa volgens Euroconstruct.
22
Total Construction Output in Western and Eastern Europe until 2010 real annual percentage change
Source: EUROCONSTRUCT Conference Vienna 11/2007
Economic barometer Seasonally adjusted 2000 = 100
30
15
0
-15
DE
FR
NL
Euro zone
23
02-08
12-07
10-07
08-07
06-07
04-07
02-07
12-06
10-06
08-06
06-06
04-06
02-06
-30
New residential building construction cost index Seasonally adjusted 2000 = 100 160
DE
NL
euro zone
FR
140
120
Source : Eurostat
24
Q4 07
Q3 07
Q2 07
Q1 07
Q4 06
Q3 06
Q2 06
Q1 06
Q4 05
100
SIGMA Facts and Figures 2007 2007
25
Aantal verkochte eenheden van 1998-2007 Som van de verkoopcijfers meegedeeld door SIGMA-leden + een schatting van de verkoopcijfers van niet-leden
1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 178 472 188 755 105 517 407 44 38 703 57 94
168 459 209 909 81 510 362 21 30 520 118 80
69
82
65
47
67
48
60
7 174 8 22 5
4 113 5 11 0
8 194 5 9 3
11 204 12 15 -
6 240 1 25 4
10 233 4 22 12
6 453 5 27 14
TOTAAL
4.577 4.770 5.225 4.667 3.773 3.751 3.866 4.451 4.849
5.677
Trilplaten Trilstampers
1.192 1.224 1.195 503 602 610
989 660
1.119 566
TOTAAL
1.695 1.826 1.805 1.383 1.368 1.470 1.236 1.296 1.649
1.685
ALGEMEEN TOTAAL
6.272 6.596 7.030 6.050 5.141 5.221 5.102 5.747 6.498
7.362
Walsen Hydraulische graafmachines op rupsen Hydraulische graafmachines op banden Hydraulische minigraafmachines Graaf-laadcombinaties Wielladers Compactladers (skid steer) Laders op rupsen Bulldozers op rupsen Verreikers Alle terreinen heftrucks Dumpers en dumptrucks Hijskranen, zelfrijdend of gemonteerd op vrachtwagens Kabelkranen op rupsen Betonbreekhamers Wegschaven Asfaltafwerkmachines Slipform pavers
253 526 236 858 170 638 552 2 40 773 72 90
217 285 229 623 679 648 319 315 284 977 1.193 1.135 172 183 153 606 623 649 435 468 435 5 21 21 45 68 66 818 810 605 78 89 53 149 148 104
127
103
77
3 213 4 16 4
15 183 3 19 3
11 215 9 26 5
26
974 409
963 1.027 405 443
205 250 222 507 671 772 244 322 376 793 1.019 1.166 106 75 50 504 465 527 331 437 388 0 3 2 22 47 46 765 720 853 41 36 22 59 63 96
2007
880 356
967 329
283 949 327 1.335 85 660 368 0 58 891 26 130
1. Commentaar bij de SIGMA-cijfers 2007 Zonder enige twijfel is 2007 een bijzonder goed jaar geweest voor onze sector. De cijfers liegen er dan ook niet om. Sinds 2003 is de markt gestaag aan het stijgen en dit resulteert voor 2007 in verkoopscijfers die hoger zijn dan ooit tevoren wat het totale aantal verkochte machines betreft. Ook in een heel aantal categorieën is dit het geval. Het totale aantal verkochte machines stijgt met zo’n 13% en als we er de kleinere machines zijnde trilplaten en trilstampers uit weglaten bedraagt de stijging maar liefst 17%. Dezelfde fenomenen die van 2006 een topjaar maakten waren ook in 2007 nog steeds aanwezig: veel infrastructuurwerken, een sterk ondernemersvertrouwen en een lage rente. Gemeenteraadsverkiezingen met de bijbehorende investeringsboom waren
er niet.
Anderzijds
werden
we
in
2006
geconfronteerd met
een
verschuivingseffect in de uitleveringen door de plots stijgende levertermijnen van nieuwe machines. Hierdoor verschoven een aantal uitleveringen naar 2007. Daarnaast stelden we ook vast dat een aantal verhuurvloten sterk uitgebreid werden met grotere machines. Tenslotte mogen we ook niet vergeten dat in 2007 de vakbeurzen Bauma en Matexpo plaatshadden, wat toch steeds een extra stimulans betekent om te investeren in nieuwe machines. Een klassieke graadmeter die gehanteerd wordt is de som van het aantal bandengraafmachines, rupsgraafmachines en wielladers van meer dan 10 ton. Het totale geleverde aantal van deze ‘grote’ machines bedroeg in 2006 1393 eenheden en steeg in 2007 met 12% tot 1558 eenheden. De stijging is vooral te wijten aan de stijging van de rupsgraafmachines met meer dan 20%. De
27
bandengraafmachines echter zijn de enige machines die in grotere hoeveelheden verkocht worden en toch een forse daling kenden. In hoofdzaak was dit te wijten aan problemen met levertijden voor dit type machines. Vergeleken met de jaren vóór 2006 is het aantal verkochte machines echter nog steeds hoger. De compactladers of schrankladers kenden een lichte terugval. Dit type machines wordt immers steeds meer en meer vervangen door verreikers en lichte wielladers. Deze beide categorieën kenden dan ook een duidelijke stijging, vooral de kleinere wielladers. Dumpers, dumptrucks en bulldozers kenden een zeer forse stijging. Dit is te wijten aan het feit dat er toch relatief veel grote infrastructuurwerken moesten worden gerealiseerd. Verder volgt dit de algemene trend dat er veel in grote machines werd geïnvesteerd. De hijskranen stijgen, maar kampen nog steeds met zeer lange levertermijnen. Levertermijnen van 12 en zelfs 24 maanden voor bepaalde modellen hijskranen zijn niet ongebruikelijk deze dagen. De beperkte beschikbaarheid van machines bij de fabrikanten is onvoldoende om de vraag te voldoen. De wegenbouwmachines zoals walsen, asfaltafwerkmachines en slipform pavers stijgen nog verder, nadat ze vorig jaar al een vrij hoog niveau haalden en ook hier sneuvelen weer een aantal records. We mogen echter niet vergeten dat ondanks deze hoge verkoopscijfers de investeringen die onze overheden doen op het gebied van wegenaanleg en -onderhoud nog bedroevend laag zijn in vergelijking met onze buurlanden. De betonbreekhamers kennen procentueel veruit de grootste groei. De markt kende een forse toename, vooral met de verkoop van breekhamers voor kleinere graafmachines waar vroeger meer handgereedschap werd gebruikt. Een deel van de
28
stijging is echter te wijten aan het feit dat tot en met 2006 de breekhamers die samen met een machine werden verkocht in veel gevallen niet werden gerapporteerd in deze statistieken. In 2007 werd dit echter aangepast zodat dit een deel van de forse toename verklaart. De trilplaten kennen een toename en bovendien een verschuiving naar steeds zwaardere machines. De stampers vertonen een verzwakking na de abnormaal hoge cijfers in 2006 die te wijten waren aan een paar zeer grote orders. Het absolute cijfer blijft echter nog steeds goed. Algemeen zien we dus in 2007 bijzonder hoge verkoopscijfers en dan vooral voor de grotere machines. Ook binnen de verschillende categorieën zien we verschuivingen naar de zwaardere types. Ondanks de recordaantallen in verkochte machines staan de machine-importeurs vandaag voor een aantal lastige uitdagingen. De steeds maar stijgende grondstofprijzen van olie, staal, rubber e.d. zorgen ervoor dat de prijzen voor machines soms onverwacht sterk stijgen. Daarenboven worstelen vele fabrikanten
vandaag
nog
steeds
met
de
beperkte
beschikbaarheid
van
machinecomponenten en de daaruit voortvloeiende lange levertermijnen van hun toeleveranciers. Dit maakt de leveringstermijnen van de machines niet alleen lang, maar dikwijls ook onzeker, waardoor eindklanten hun machines soms laattijdig geleverd zien. Planning en flexibiliteit waren dan ook sleutelbegrippen in een efficiënte verkoopsorganisatie. De verwachtingen voor 2008 zien er echter al een stuk anders uit. Uiteraard verwachten we nog bijzonder goede resultaten voor de eerste maanden. Er moeten dan immers nog volop machines uitgeleverd worden die besteld werden in 2007. We stellen echter vast dat de orderintake na enkele maanden al aan het afnemen is, wat zeker zijn effect zal hebben op de verkopen van de tweede helft van het jaar. Bovendien kennen alle bouw-indicatoren van de Conjunctuuronderzoeken van de Nationale Bank na een ietwat twijfelende periode een neerwaartse trend. Voeg
29
daarbij nog de onzekere politieke toestand en we kunnen ervan uitgaan dat de tweede helft van 2008 al een heel wat minder fraai beeld zal vertonen dan de eerste. Bomen groeien immers niet tot in de hemel. We mogen ook niet vergeten dat de cijfers van 2007 uitzonderlijk goed waren zodat een vermindering niet noodzakelijk een slecht eindresultaat oplevert. Na de verhitte toestanden op de markt zoals we die afgelopen jaar beleefden komt een beetje afkoeling voor velen waarschijnlijk niet ongelegen, zolang de terugval maar beperkt blijft.
30
2.
Evolutie markt van bouwmachines in de EU en wereldwijd (bron: Off-Highway-research)
In 2007 brak men op West-Europees niveau het record van meer dan 200.000 verkochte machines. De markt van machines groeide met 12% tot 211560 machines in 2007. Voor 2008 voorspelt Off-Highway-research een terugval van 8% tot 184159 eenheden. In 2007 steeg de verkoop in alle landen behalve Oostenrijk. De grootste toename viel te noteren in Portugal ( +27%) en België( +19%). In de UK nam de groei toe met 18% in 2007 en dit tot 39403 eenheden. Daarnaast groeide Frankrijk met 16% tot 38732 eenheden en Duitsland met 18% tot 37711 eenheden. Verder kende Spanje een kleinere groei van 6% tot 21047 eenheden terwijl Italië een zeer lichte groei van 1 % kende tot 30945 eenheden. Wanneer we naar de productgroepen kijken op Europees niveau dan stellen we vast dat vooral de minigraafmachines succesvol waren in West-Europa. De markt groeide met 13% tot 70878 eenheden. Dit betekent dat één op drie verkochte machines in West-Europa een minigraafmachine was. Ook het materieel voor grote burgerlijke bouwkundewerken
zag
zijn
verkochte
aantallen
stijgen.
De
gearticuleerde
knikdumpers groeiden qua verkoop met 21% tot 3063 eenheden. De graafmachines op rupsen kenden op Europees niveau ook een aanzienlijke groei met 21% en dit tot 35697 eenheden. In de kleinere markten groeiden de bull-dozers met 29% tot 1915 eenheden en de schrapers met 20% tot 496 eenheden. Voor de meeste landen verwacht Off-highway-research een daling in 2008. Enkel in Denemarken, Nederland, Duitsland en Italië zou het peil van 2007 aangehouden kunnen worden. Wereldwijd werd China de grootste markt voor burgerlijke bouwkunde machines maar ook de grootste producent. De verkoop groeide in China met 25% in 2007 tot 226262 eenheden wat goed is voor 30% van de totale verkoop worldwide. Ook India kende een grote groei in 2007 waar de verkoop steeg met 47%
31
tot 36051 machines. Ook voor 2008 voorspelt Off-Highway-Research een sterke groei van 39% tot 50000 eenheden. De groei in Japan was meer bescheiden en draaide rond de +4% in 2007 tot 76216 eenheden. Voor dit jaar wordt een kleine groei van 1% verwacht. De Noord-Amerikaanse markt daalde met 16% qua verkoop tot 192160 eenheden. Wanneer men de wereldwijde markt neemt van construction equipment dan verwacht Off-Highway-Resarch dat men in 2008 ongeveer het zelfde volume zal kunnen draaien met verdere sterke groei van China en India en een daling in West-Europa en Noord-Amerika.
32
Grafieken
Eenheden
Evolutie van de verkoopcijfers van hydraulische graafmachines in België
Op rupsen
1600 1400 1200 1000 800 600 400 200 0 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007
1996
1997
1998
1999
2000
2001
2002
2003
Op banden Minigravers
2004
2005
2006
2007
Op rupsen
346
483
526
623
679
648
472
459
507
671
772
949
Op banden
222
255
236
319
315
284
188
209
244
322
376
327
Minigravers
495
689
858
977
1.193
1.135
755
909
793
1019
1166
1335
Evolutie van de verkoopcijfers van wielladers in België
Wielladers Verreikers
1000
Graaf-laadcombinaties
900
Compactladers
800 eenheden
700 600 500 400 300 200 100 0 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007
1996
1997
1998
1999
2000
2001
2002
2003
2004
2005
2006
2007
Wielladers
551
551
638
606
623
649
517
510
504
465
527
660
Verreikers
393
692
773
818
810
605
703
520
765
720
853
891
Graaf-laadcombinaties
183
187
170
172
183
153
105
81
106
75
50
85
Compactladers
453
465
552
435
468
435
407
362
331
437
388
368
33
Grafieken Dumpers en dumptrucks Telescoopkranen
Evolutie van de verkoopcijfers in België 160
Bulldozers op rupsen
140
eenheden
120 100 80 60 40 20 0 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007
1996
1997
1998
1999
2000
2001
2002
2003
2004
2005
2006
2007
Dumpers
54
68
90
149
148
104
94
80
59
63
96
130
Telescoopkranen
64
44
127
103
77
69
82
65
47
67
48
60
Bulldozers op rupsen
25
32
40
45
68
66
38
30
22
47
46
58
eenheden
Evolutie van de verkoopcijfers in België
Hydr. Breekhamers
Hydr. breekhamers
500 450 400 350 300 250 200 150 100 50 0 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007
1996
1997
1998
1999
2000
2001
2002
2003
2004
2005
2006
2007
137
133
213
183
215
174
113
194
204
240
233
453
34
Grafieken Evolutie van de verkoopcijfers in België 30 25
eenheden
20
Asfaltafwerkmachines Wegschaven
15
Slipformpavers
10 5
2007
2006
2005
2004
2003
2002
2001
2000
1999
1998
1997
1996
0
1996
1997
1998
1999
2000
2001
2002
2003
2004
2005
2006
2007
Asfaltafwerkmachines
21
9
16
19
26
22
11
9
15
25
22
27
Wegschaven
10
6
4
3
9
8
5
5
12
1
4
5
Slipformpavers
2
5
4
3
5
5
0
3
-
4
12
14
Evolutie van de verkoopcijfers in België Trilplaten
Trilstampers
Walsen
1.400 1.200 eenheden
1.000 800 600 400 200
19 96 19 97 19 98 19 99 20 00 20 01 20 02 20 03 20 04 20 05 20 06 20 07
0
Trilplaten Trilstampers Walsen
1996
1997
1998
1999
2000
2001
2002
2003
2004
2005
2006
2007
1.125 398
1.169 474
1.192 503
1.224 602
1.195 610
974 409
963 405
1.027 443
880 356
967 329
989 660
1119 566
187
180
253
217
285
229
178
168
205
250
222
283
35
Evolutie van de verkoop van "grote" machines (graafmachines op banden en rupsen en wielladers >10 ton) 1.800 1.700 1.600 1.500 1.400 1.300 1.200 1.100 1.000 900 800 700
1.558 1.498
1.455 1.393
1.340 1.227 1.145 996
1.052
1.075 996
1.018
908 800
812
1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007
36
37
38
Hoofdstuk 3 De interne goederenbehandeling in 2007 Het jaar 2007 vertoont een groei van +3,1%.
Totale markt - SIGMA 2004
2005
2006
2007
Elektrische vorkheftrucks
+3,5%
+5,9%
+12,6%
+6,1%
Thermische vorkheftrucks
+14,1%
+1,9%
+1,4%
+14,2%
Magazijntrucks
+10,4%
+6,4%
+10,3%
-1,8%
Totale markt
+9,8%
+5,3%
+8,7%
+3,1%
Totale markt - SIGMA Jaar
Eenheden
%
2000
8.524
2001
7.329
-14,0%
2002
7.504
2,4%
2003
7.595
1,2%
2004
8.343
9,8%
2005
8.784
5,3%
2006
9.547
14,4%
2007
9.846
12,1%
36
M agazijntrucks - SIGM A Jaar
Eenheden
%
2000
4.208
2001
4.130
-1,9%
2002
4.371
5,8%
2003
4.345
-0,6%
2004
4.795
10,4%
2005
5.110
6,6%
2006
5.634
10,3%
2007
5.530
-1,8%
37
Magazijntrucks
2005
2006
2007
%
Reachtrucks
702
787
630
-19,95%
Pallettrucks
2070
2317
2431
4,92%
Stapelaars
1186
1369
1391
1,61%
Horizontale Orderpickers
836
841
671
-20,21%
Overige
316
320
407
27,19%
5110
5634
5530
-1,85%
Totaal magazijntrucks
Magazijntrucks 2005-2007 6000 320 5000
316
841
407 671
836 4000 1369
1391 Overige
1186
HorizontaleOrderpickers
3000
Stapelaars Pallettrucks Reachtrucks
2000
2317 2070
2431
1000
702
787
630
2005
2006
2007
0
38
Vorkheftrucks - SIGM A Jaar
Eenheden
%
2000
4.309
2001
3.189
-26,0%
2002
3.131
-1,8%
2003
3.246
3,7%
2004
3.542
9,1%
2005
3.674
3,7%
2006 2007
3.913 4.316
6,5% 10,3%
Evolutie van de markt van de vorkheftrucks - SIGMA Elektrische trucks Jaar
3wieler
2000
838
2001
712 -15,0%
2002
760
%
4wieler
Benzine / LPG / Diesel
%
Totaal
1.098
%
Thermisch
%
Totaal
1.936
2.373
4.309
687 -37,4%
1.399 -27,7%
1.790 -24,6%
3.189
6,7%
743
8,2%
1.503
7,4%
1.628
-9,1%
3.131
2003
658 -13,4%
874
17,6%
1.532
1,9%
1.714
5,3%
3.246
2004
774
17,6%
812
-7,1%
1.586
3,5%
1.956
14,1%
3.542
2005
750
-3,1%
930
14,5%
1.680
5,9%
1.994
1,9%
3.674
2006
937
21,1%
954
17,5%
1.891
19,2%
2.022
3,4%
3.913
2007
988
5,4%
1.019
6,8%
2.007
19,5%
2.309
15,8%
4.316
39
Vorkheftrucks
2005
2006
2007
%
Elektrisch
1680
1891
2007
6,13%
Gas / LPG
599
592
692
16,89%
Diesel
1395
1430
1617
13,08%
Totaal Verbranding
1994
2022
2309
14,19%
Totaal Vorkheftrucks
3674
3913
4316
10,30%
Vorkheftrucks/Chariots élévateurs 2005-2007 5000 2005 : 3674 2006 : 3913 2007 : 4316
4500
4000 1617
3500 1430 3000
1395 Diesel
2500
Gaz / LPG 692 592
2000
599
1500
1000 1680
1891
2007
2006
2007
500
0 2005
40
Electrique
Commentaar bij de SIGMA-cijfers 2007 en vooruitzichten 2008 De
markt
van
de
interne
goederenbehandeling
maakte
in
2007
gekke
bokkensprongen. Daar waar de markt van de vorkheftrucks een valse start kende en algauw meer dan 20% achterop hinkte t.o.v. van het jaar voordien, werd in het prille tweede kwartaal een belangrijke inhaalbeweging geregistreerd die de markt nagenoeg gelijke tred liet houden met 2006, om na een forse groei in het najaar de markt meer dan 10% te doen uitstijgen boven het jaar 2006. De markt van de magazijntrucks kende een geheel ander verloop. In januari werd een achterstand tov 2006 geboekt van meer dan 42%. De daaropvolgende 11 maanden werd beetje bij beetje deze diepe kloof dichtgereden tot een uiteindelijk miniem verlies van 1,8% tov het jaar voordien wat een opluchting betekende voor de verschillende spelers in de interne goederenbehandeling. 2006 was dan ook een beresterk jaar geweest en het benaderen van de aantallen magazijntrucks en zelfs massaal overschrijden van de aantallen vorkheftrucks met 10,3% in 2007, was een resultaat dat de globale markt van de lifttrucks opnieuw naar een nieuwe recordhoogte bracht van 9846 eenheden, hetzij 299 stuks meer dan in 2006. Het verschil tussen de marktaantallen volgens Sigma en deze volgens WITS (internationale statistieken van de producenten) werd opnieuw beduidend groter. Voorlopig onderzoek wees uit dat België in verscheidene gevallen een transitland is voor Oosterse producenten die het niet te nauw nemen met lokale marktstatistieken. Zo gebeurt het dat laatstgenoemden trucks die voor Europa bestemd zijn boeken volgens het land van verscheping. Het grootste verschil is dan ook in de thermische vorkheftrucks terug te vinden (1102 stuks) doch verschillen worden in andere segmenten ook opgemerkt wat een totaal verschil oplevert van 1795 eenheden tov
41
1061
in
2006.
Verder
onderzoek
in
dit
verband
zal
zowel
binnen
de
sectievergaderingen als bij verschillende leveranciers worden gevoerd. Inmiddels is de roep naar het rentabiliseren van onze sector en/of het beveiligen van de lokale winstgevendheid bijzonder ernstig te noemen. Stijgende grondstofprijzen (staal en lood) en dalende verkoopprijzen drukten het voorbije jaar de marges drastisch, wat de servicegraad en de lange termijn engagementen mogelijks in het gedrang zouden kunnen brengen. Het belang van Sigma is dan ook tweeërlei: enerzijds het behartigen van de gemeenschappelijke belangen van onze leden onderling, doch anderzijds tevens het streven naar het verder professionaliseren van het imago van onze sector naar de buitenwereld. Verschillende middelen worden hiervoor aangewend: de tweejaarlijks organisatie van de ProLogistics beurs door professionals van EasyFairs, het organiseren van opleidingen op maat door Educam, het uitwerken van een Sigma charter, het verzekeren en verdedigen van de belangen van de Sigma-leden in het Paritair subcomité van de metaalhandel, binnen Federauto en eventueel in Europees verband, zijn een greep uit een niet beperkende lijst van activiteiten, maatregelen of strategieën, die onze sector moeten ondersteunen. Als ieder lid kan worden overtuigd om actief mee te werken aan de verdere uitbouw en professionalisering van onze gemeenschappelijke belangen via de Sigmavereniging, dan zal Sigma een begrip worden waar onze klanten en partners niet omheen kunnen. Het is dan ook in eenieders belang dat iedere nieuwe speler op de Belgische markt blijvend wordt overtuigd om lid te worden van onze beroepsvereniging. Hier zien wij
42
een belangrijke taak weggelegd voor de algemeen secretaris, doch ook voor de Raad van Bestuur en alle actieve leden. Wat met 2008? De sterk stijgende prijzen van zuivelproducten en van diverse voedingswaren, de snelle opwaartse beweging van de dieselbrandstofprijs aan de pomp en in de mazouttank thuis en daarenboven de Belgische politieke impasse waarin ons land is verzeild geraakt, tasten het consumentenvertrouwen aan. Nochtans kondigt 2008 zich in onze sector inmiddels veelbelovend aan. Het eerste kwartaal werd afgesloten met een globale stijging tov 2007 met meer dan 17%. Belangrijkste uitschieters zijn de magazijntrucks met 30,5%, doch ook elektrische vorkliften stijgen bijna 10% boven vorig jaar uit. Conclusies trekken zou al te voorbarig zijn - vaak beïnvloeden grotere deals in het voorjaar de marktcijfers grondig - maar feit is dat na een bijzonder voortvarende periode van nu al zes jaar, er blijkbaar geen einde komt aan de groei in onze sector. Redenen hiervoor zijn velerlei: de verdere uitbouw van de haven van Antwerpen (doch ook Zeebrugge mogen we niet vergeten), de logistiek strategische ligging van ons land die er voor zorgt dat, naast de nieuwe groeipolen in het voormalige Oostblok, het epische centrum van de oude Europese economie nog steeds hier ligt en last but not least de gezonde situatie van de KMO in Vlaanderen. Dat er donkere wolken komen overgewaaid mag echter niet worden onderschat: de neerwaartse herziening van onze Europese en nationale groeiprognoses, de gebrekkige aansluiting van onderwijs met de behoefte aan technisch geschoolde werknemers nodig voor het onderhouden van de steeds groter wordende machineparken overal in het land, de mobiliteitsproblematiek rond de grote logistieke en economische centra in Vlaanderen en het sterk toegenomen internationaal
43
transport over het land, hebben een nefaste invloed op onze activiteiten. Een debat te gronde dient in dit verband in samenwerking met onze partners van Federauto, doch ook met onze sociale partners, te worden ingeluid.
44
Ma rktevolutie van de vorkhe ftrucks Elektrisch en the rmisch volgens SIGMA
2600 2373 2400 2309 2200 2000
1936
1851
2022
1956
2007 1891
1800
1628 Elektrisch Thermisch
1600 1586 1400 1200
1399
1307
1000 1997
1998
1999
2000
2001
2002
2003
45
2004
2005
2006
2007
M arkte v olutie v an de v orkhe ftrucks Gas/LPG e n Die se l
1800
1664 1617
1600 1358 1400 1200
1408
1430
1391 1129
1000
Gas/LPG
807
Diesel
800 692 592
600 400 443
409
200 0 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007
46
Totaal Vorkheftrucks
5000
4309 4500
3913
3746
4000
3246
3000
2373
1845 1819
2022
1851 1790
2000
2309 2007
1891
1500 1014 1548
1000 500 805
"electrische heftrucks" "thermische vorkheftrucks" totaal vorkheftrucks
3158
3500
2500
4316
924
0 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007
47
49
Hoofdstuk 4 Belang en activiteiten van Sigma Op basis van de jaarlijkse enquête bij de leden kan gesteld worden dat de totale omzet van de activiteiten van de burgerlijke bouwkunde en bouw en de goederenbehandeling in 2007, 1.260.206.951 € bedroeg. Ten opzichte van 2006 is dit een stijging van 9,75 %. Dit is toch wel een zeer goed resultaat gezien de opeenvolgende goede resultaten van de laatste jaren. Wat de subsectoren van Sigma betreft, is er in de Sector Burgerlijke Bouwkunde een gemiddelde omzetstijging van 11.72%. De specifieke deelsector van de bekisting deed het vorige jaar iets minder goed; hun omzet daalde gemiddeld met 5%, goed voor een 42,992 miljoen €. Er waren dit jaar twee firma’s die niet in de enquête zaten maar dit kan enkel een deel van de daling verklaren. Ook in de sector van de goederenbehandeling werden in 2007 weer positieve resultaten gehaald met een omzetstijging
van
7.8%.
In
de
sectoren
Burgerlijke
bouwkunde
en
Goederenbehandeling werd gedurende het jaar toch opgemerkt dat het aantal machines niet in verhouding is met de uiteindelijke marges, dit door de heersende prijsdruk. Sigma telt op dit moment 71 leden. In de sectie “Burgerlijke Bouwkunde / Bouw” tellen wij 39 leden met de firma Wirtgen n.v. als nieuw lid, en in de sectie “Goederenbehandeling” zijn er 29 leden. Er zijn 5 bedrijven die lid zijn van meerdere Secties binnen SIGMA. De Sectie verhuur telt 8 leden waarvan één ook lid is van de sectie burgerlijke bouwkunde. De sectie van de burgerlijke bouwkunde heeft de afgelopen maanden onder leiding van de nieuwe voorzitter Dries Van Haut diverse nieuwe actiepunten opgenomen. Na
50
Matexpo werd gekeken met de groep hoe de beurs nog beter ten dienste kan staan van de exposanten en werden de bemerkingen overgemaakt aan de stuurgroep van Matexpo. De model verhuurvoorwaarden van de SIGMA-leden burgerlijke bouwkunde werden met de studiedienst van Federauto onderworpen aan een update. Inzake opleiding werd er werk gemaakt van de cursus VCA. Binnen de sectie werd ook vastgesteld dat de groeiende grijze import uit China en het verre Oosten voor problemen kan zorgen op de markt wanneer er geen strengere controle komt op naleving van de minimum standards ( naleving machinerichtlijn) in het belang van de markt en de veiligheid voor de gebruikers. De Europese federatie van de constructeurs CECE is hiermee ook begaan maar SIGMA probeert ook de nationale instanties te sensibiliseren voor de problematiek. Op niveau van Federauto werd de afgelopen weken voor de Sigma-leden ook werk gemaakt van de CAO waarbij de buitenmecaniciens de mogelijkheid gegeven wordt om op bedrijfsniveau te bepalen dat een half uur tot één uur als verplaatsingstijd en niet als arbeidstijd beschouwd kan worden. Dit was afgesproken in het nationale akkoord voor de metaalhandel en werd recentelijk geconcretiseerd. Binnen de sectie Lift-trucks, waarvan M. Luc Smeets voorzitter was tot deze algemene vergadering, werden het afgelopen werkjaar de volgende thema’s en werkzaamheden opgenomen. De sectie hecht veel belang aan de correcte weergave van de statistieken en er wordt uitgezocht wat de redenen is van de grote verschillen tussen de Sigmacijfers en de World Industrial Truck Statistics ( WITS). De nomenclatuur voor standaardcontracten wil men kaderen in een verdere ontwikkeling van een keurmerk. Inzake veiligheid en onderhoud. Verder werd de beurs Prologistics voorbereid in zijn “light” versie. ( easy fairs) De sectie onderhandelde met Artexis om een zo goed mogelijke betaalbare beurs te hebben met aandacht voor de professionele bezoeker. Ook in de sectie Lift-truck werd aandacht besteed aan de problematiek van de nieuwe CAO voor buiten-mecaniciens om een half uur tot één uur te kunnen beschouwen als verplaatsingstijd en niet als arbeidstijd om de accumulatie van overuren tegen te gaan.
51
Eind 2006 werd het publiek gedeelte van de nieuwe website van Sigma opengesteld (www.sigmafederation.be of www.federauto.be/sigma). Ook het gedeelte van de leden ( o.a. de mededeling van de statistieken van de burgerlijke bouwkunde ) werd verder ontwikkeld in 2007. Op internationaal vlak heeft Sigma verder het Secretariaat op zich genomen van E.C.E.D en dit tot februari 2008. De twee laatste algemene vergaderingen vonden plaats in München op 24-25 april 2007 naar aanleiding van de BAUMA-beurs en in Praag begin november vorig jaar. Het voorzitterschap werd overgenomen door Portugal met M. Gameiro in vervanging van M. Lubbers ( NL) die met pensioen is gegaan. De ere- Voorzitter van Sigma, M. Jean Vanderhaeghe, is erevoorzitter. Voorts maken deel uit van de board: Frankrijk (DLR), Duitsland (BBI) en Nederland en Noorwegen. ECED wil een nieuwe weg inslaan en ook individuele leden aantrekken als lid met het oog op een dealerforum op Europees niveau. Er werd een task force opgesteld met het doel een permanent secretariaat op te bouwen voor ECED in Brussel. Ook de relatie met de Europese Federatie van de verhuurbedrijven ( ERA) zal verder uitgebouwd worden. 1. Evolutie van het tewerkgesteld personeel ( SIGMA-leden) Naast de stijging van de omzet in 2007 binnen de sector, is er een stijging van de totale tewerkstelling met 6.8%. Bij de arbeiders is er een stijging van 7,6%. Bij de bedienden is de stijging 6 %, opmerkelijk beter dan in 2007.
Arbeiders Bedienden Totaal
2006
2007
1.438 1.340 2.778
1.547 1.420 2.967
52
Verschil in % 2007 - 2006 7,58% 5,97% 6,80%
2. Evolutie van de omzet (SIGMA-leden) in €
Burgerlijke bouwkunde / Bouw Bekisting Goederenbehandeling Totalen
2006
2007
719.128.875 45.255.011 383.870.267 1.148.254.153
803.402.550 42.992.261 413.812.140 1.260.206.951
Verschil in % 2007 - 2006 11,72% -5,00% 7,80% 9,75%
De interpretatie van deze cijfers kan tot verkeerde conclusies leiden. De meegedeelde cijfers geven de toestand weer op 31 december van ieder jaar en daarbij moet vanzelfsprekend rekening gehouden worden met de evolutie van het aantal leden. De enige bedoeling van deze gegevens bestaat er in het economisch en sociaal belang van Sigma, van zijn leden en van de Sector die Sigma vertegenwoordigt, te belichten.
53
Evolutie kerncijfers SIGMA
aantal
evolutie tewerkstelling Sigma-leden 3250 3000 2750 2500 2250 2000 1750 1500 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 jaar
omzet
evolutie omzet goederenbehandeling in € 450.000.000 400.000.000 350.000.000 300.000.000 250.000.000 200.000.000 150.000.000 100.000.000 50.000.000 0 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 jaar
omzet
evolutie omzet burgerlijke bouwkunde in € 900.000.000 800.000.000 700.000.000 600.000.000 500.000.000 400.000.000 300.000.000 200.000.000 100.000.000 0 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 jaar
54
De economische ontwikkeling in de markt van materieel voor Burgerlijke Bouwkunde, Bouw en Goederenbehandeling
Jaar
Omzet in de sector Burgerlijke Bouwkunde en bouw Jaarlijkse in € evolutie in %
Omzet in de sector Goederenbehandeling
in €
Jaarlijkse evolutie in %
Tewerkstelling SIGMA
Aantal
Jaarlijkse evolutie in %
Index der consumptieprijzen Basis 74/75
Jaarlijkse evolutie in %
1984
128.089.162
13,4%
65.322.993
16,4%
1.345
-0,10%
194,11
5,3%
1985
165.187.271
29,0%
79.427.019
21,6%
1.547
15,0%
201,92
4,0%
1986
149.691.373
-9,4%
91.088.823
14,7%
1.595
3,1%
203,11
0,6%
1987
186.004.130
24,3%
98.814.325
8,5%
1.465
-8,2%
206,05
1,4%
1988
225.542.750
21,3%
112.261.136
13,6%
1.512
3,2%
210,01
1,9%
1989
420.675.163
86,5%
138.926.175
23,8%
1.792
18,5%
217,59
3,6%
1990
420.088.176
-0,1%
175.866.747
26,6%
1.912
6,7%
225,18
3,5%
1991
362.762.327
-13,6%
155.304.153
-11,7%
1.752
-8,4%
231,45
2,8%
1992
352.315.772
-2,9%
161.362.398
3,9%
1.958
11,8%
237,01
2,4%
1993
344.935.238
-2,1%
131.994.452
-18,2%
1.906
-2,7%
243,53
2,8%
1994
365.758.343
6,0%
154.994.063
17,4%
1.920
0,7%
247,90
1,8%
1995
384.046.267
5,0%
167.703.564
8,2%
1.979
3,1%
251,55
1,5%
1996
365.997.338
-4,7%
174.411.687
4,0%
2.024
2,3%
257,90
2,5%
1997
387.957.159
6,0%
197.957.258
13,5%
2.125
5,0%
260,86
1,1%
1998
450.030.293
16,0%
273.827.476
38,3%
2.160
1,6%
262,38
0,6%
1999
520.868.371
15,7%
285.787.198
4,4%
2.275
5,3%
267,48
1,9%
2000
617.749.870
18,6%
318.652.723
11,5%
2.432
6,9%
274,16
2,5%
2001
599.835.126
-2,9%
307.499.895
-3,5%
2.594
6,7%
280,14
2,2%
2002
533.853.282
-11,0%
283.514.907
-7,8%
2.584
-0,4%
283,98
1,4%
2003
508.228.057
-4,8%
318.708.797
12,4%
2.556
-1,1%
288,92
1,7%
2004
548.886.289
8,0%
331.927.000
4,1%
2.572
0,6%
295,49
2,3%
2005
658.663.560
20,0%
361.800.440
9,0%
2.645
2,8%
304,03
2,9%
2006
719.128.875
31,0%
383.870.267
15,6%
2.778
8,0%
309,01
4,6%
2007
803.402.550
11,7%
413.812.140
7,8%
2.967
6,8%
318,57
3,1%
55
Auteur: Philippe Decrock Directeur Studiedienst
Publicatie: Studiedienst FEDERAUTO vzw, Jules Bordetlaan 164 – 1140 Brussel Tel. : 02/778.62.55 – Fax : 02/778.62.24
56
SIGMA v.z.w./a.s.b.l. Algemene Vergadering – Assemblée Générale Voorzitter – Président : Luc Smeets Leden – Membres : 71
Raad van Bestuur – Conseil d’Administration Voorzitter – Président : Luc Smeets Bestuurders – Administrateurs : 9
Sectie – Section Burg. Bouwk./Bouw – Génie civil/Constr. Voorzitter – Président : Dries Van Haut Leden – Membres : 34+5
Sectie – Section Lifttrucks Voorzitter – Président : N Leden – Membres : 24 +5
Sectie – Section Verhuur - Location Voorzitter – Président : Leden – Membres : 8+1
Afdeling – Division Belgian Tower cranes Voorzitter – Président : J. Galoy Leden – Membres : 9
