Economisch Dossier 2011 Algemene Vergadering & Persconferentie 28 juni 2011
SIGMA vzw, federatie van de algemeen vertegenwoordigers van materieel voor openbare en private werken, voor de bouw en voor goederenbehandeling
Inhoud
SIGMA
Hoofdstuk 1 De algemene economische conjunctuur in 2010
Hoofdstuk 2 De conjunctuur in de bouwsector en het materieel voor burgerlijke bouwkunde / bouw 2010
Hoofdstuk 3 De interne goederenbehandeling in 2010
Hoofdstuk 4 Belang en activiteiten van SIGMA
SIGMA - Economisch Dossier 2011 - Algemene Vergadering & Persconferentie 28 juni 2011
3
Hoofdstuk 1 De algemene economische conjunctuur in 2010 Over heel 2010 is het bruto binnenlands product (bbp) naar volume, na correctie voor de kalendereffecten, gegroeid met 2,1 pct., na een achteruitgang met 2,7 pct. in 2009. Het bbp blijft evenwel nog 0,6 pct. onder zijn niveau van 2008. De toegevoegde waarde gaf een herstel te zien in de diensten (+1,8 pct., terwijl ze met 1,6 pct. was teruggelopen het jaar voordien), en nog meer in de industrie, waar de toegevoegde waarde opliep met 3,8 pct. en zo deels het in 2009 geleden verlies van 7,4 pct. goedmaakte. Alleen de bouw blijft futloos, met een stijging van de toegevoegde waarde die beperkt bleef tot 0,3 pct., na een achteruitgang met 3,3 pct. het jaar voordien. De Belgische inflatie, gemeten aan de hand van de jaar-op-jaargroei van het maandelijks indexcijfer van de consumptieprijzen, trok in de loop van 2010 aan door de gestage toename van de grondstoffenprijzen. Ook de onderliggende inflatie liet vanaf mei 2010 een stijging optekenen. De onderliggende inflatie zou in de loop van dit jaar verder oplopen naarmate de recente toename van de grondstoffenprijzen doorsijpelt in de prijzen van andere goederen en diensten. Toch zou de totale inflatie geleidelijk afkoelen van ruim 3% in januari tot 2,2% in december. De noteringen op de termijnmarkten van begin januari geven aan dat de grondstoffenprijzen dit jaar nagenoeg stabiel zouden blijven op hun huidige niveau, waardoor hun jaar-op-jaargroei steeds kleiner wordt. Jaargemiddeld zou de inflatie niettemin oplopen van 2,2% in 2010 tot 2,7% in 2011 als gevolg van de toename van de grondstoffenprijzen tijdens de afgelopen maanden.
beschikbaar inkomen van 1,6%. In dat jaar overtrof de indexering van de lonen en de sociale uitkeringen ruimschoots de nulinflatie, maar in 2010 en 2011 blijft de indexering achter op de versnellende inflatie. Samen met het terugschroeven van een aantal belastingverminderingen en een quasistabilisering van de uurlonen vóór indexering leidt dat tot een lichte terugval van het reëel beschikbaar inkomen in 2010 (-0,5%). De investeringen in woongebouwen werden vanaf 2008 tot midden 2010 systematisch teruggeschroefd. Geholpen door de lage hypothecaire rente en een tijdelijke btw-verlaging op nieuwbouw- en verbouwingsprojecten, begon de woningbouw in de tweede helft van 2010 licht te hernemen. Niettemin impliceert dat op jaarbasis nog een terugval van 3,4% in 2010. In 2011 volgt een schuchter herstel van 1%. De bedrijfsinvesteringen zetten in de loop van 2010 een herstelbeweging in. Die herneming was evenwel onvoldoende om de forse terugval in de loop van 2009 te compenseren. Daardoor lieten de bedrijfsinvesteringen jaargemiddeld nog een licht negatieve groei optekenen in 2010 (-1,1%), na de forse inzinking in 2009 (-8,1%). Rekening houdend met een al bij al gematigde groei van de economische activiteit in de loop van 2011 en met een industriële capaciteitsbezettingsgraad die pas in het derde kwartaal van 2010 zijn langetermijngemiddelde bereikte, zou de jaargroei van de bedrijfsinvesteringen slechts 3% bedragen in 2011.
De gezondheidsindex, die niet beïnvloed wordt door het prijsverloop van benzine en diesel, trekt aan van 1,7% in 2010 tot 2,4% in 2011. In augustus 2010 werd de spilindex voor de overheidswedden en sociale uitkeringen overschreden Als gevolg van een door de recessie aangetast vertrouwen steeg de spaarquote van de particulieren in 2009 tot 18,3%, zijn hoogste niveau sinds 1996. Daardoor nam de consumptie zelfs licht af met 0,3%, ondanks een toename van het reëel
4
SIGMA - Economisch Dossier 2011 - Algemene Vergadering & Persconferentie 28 juni 2011
De opleving van de economische activiteit in 2010 was vooral toe te schrijven aan de buitenlandse vraag. Over het jaar in zijn geheel is het volume van de uitvoer van goederen en diensten fors de hoogte ingegaan met 10,6 pct. stijging, na in 2009 te zijn ingestort met 11,4 pct. Gelet op zijn hoge gehalte aan ingevoerde producten, heeft deze opleving van de uitvoer een grote weerslag gehad op de invoer van goederen en diensten; zijn groei was evenwel minder dynamisch (+8,4 pct.), als gevolg van enerzijds een nog gematigde groei van de binnenlandse vraag (+0,8 pct.) en anderzijds een afroming van de voorraden in het midden van het jaar. Hierdoor is de bijdrage van de netto-uitvoer van goederen en diensten tot de bbp-groei opnieuw duidelijk positief geworden (+1,8 pct.), na twee jaar van negatieve bijdrage (met respectievelijk -1,0 en0,5 pct. in 2008 en 2009). Het herstel van de binnenlandse vraag was heel wat minder uitgesproken, met een toename van 0,8 pct., na een achteruitgang met 1,1 pct. in 2009. Terwijl de consumptieve bestedingen stijgen - zowel bij de huishoudens (+1,6 pct. tegen een daling met 0,2 pct. in 2009), als bij de overheid (+1,1 pct. na een bescheiden groei van 0,4 pct. een jaar eerder), blijven de investeringsuitgaven een aarzelend verloop vertonen. Ondanks een terugkeer naar een positieve groei vanaf het tweede kwartaal van 2010, laat de brutovorming van vast kapitaal door de ondernemingen over heel het jaar nog een daling met 0,9 pct. zien, heel wat minder dan de achteruitgang met 7,5 pct. die nog in 2009 werd opgetekend. De investeringen in de bouw en renovatie van woningen door de huishoudens hebben zich in de tweede helft van het jaar eveneens hersteld, maar aangezien ze sinds het begin van 2009 onafgebroken waren teruggelopen, blijven ze gemiddeld over 2010 2,5 pct. lager.
De in aantal personen gemeten werkgelegenheid is op kwartaalbasis gegroeid gedurende 2010, en reageerde zo eveneens snel - zij het met enige vertraging - op het herstel van de economische activiteit. Zo is de binnenlandse werkgelegenheid zoals trouwens ook de gesalarieerde werkgelegenheid - aangegroeid met 0,7 pct. in 2010, dat wil zeggen met meer dan 29 000 personen, na te zijn gekrompen met 0,4 pct. in 2009, een verlies van circa 16 000 eenheden. Het Belgische overheidstekort bedroeg op 31 december 2010 341,6 miljard of 99% van ons bbp. De ons omringende landen (Duitsland, Nederland, Frankrijk en Groot-Brittannië) zitten gemiddeld aan 75%. Het Belgische beleid van het verleden zorgde voor een extra overheidsschuld van pakweg 25%. Voor de begroting van 2010 werd uitgegaan van een rente op de staatsschuld van 3,3%. Was ons overheidstekort vergelijkbaar met onze buurlanden, dan lag die 85 miljard lager. Als de huidige politieke crisis ons dus momenteel wellicht zowat 100 tot 300 miljoen kost, ligt de jaarlijkse kost van de extra Belgische schuld tien tot dertig keer hoger. Hoe verklaren we die buitensporig hogere Belgische schuld in vergelijking met onze buurlanden? Niemand zal ontkennen dat die voor een belangrijk deel te wijten is aan de politieke tweedeling van dit land, met vroegere wafelijzers, economische onderprestatie van Wallonië, ingewikkelde politieke structuren én het klassieke Belgische compromis dat communautaire tegenstellingen wegkoopt.
Zoals doorgaans wordt vastgesteld tijdens een conjunctuuromslag, heeft de arbeidsmarkt zich in de eerste plaats aangepast via het aantal gewerkte uren per persoon, alvorens een beroep te doen op aanpassingen van het aantal werknemers. Het gemiddelde aantal uren, dat op kwartaalbasis is toegenomen vanaf het derde kwartaal van 2009, is nog verder opgelopen tot medio 2010. Het arbeidsvolume van de werknemers heeft zich dus in sterkere mate hersteld dan het aantal werkende personen, en zijn toename beliep gemiddeld 0,8 pct. in 2010, terwijl het met 2,1 pct. was teruggelopen in 2009.
SIGMA - Economisch Dossier 2011 - Algemene Vergadering & Persconferentie 28 juni 2011
5
Wat brengt 2011 ? Volgens de flash-raming van het bruto binnenlands product (bbp) is de economische groei aangetrokken in het eerste kwartaal van 2011. Naar volume is het bbp - gezuiverd voor seizoen- en kalenderinvloeden gegroeid met 1 pct. ten opzichte van het voorgaande kwartaal. Ook op jaarbasis versnelt de activiteit: het bbp neemt toe met 3,0 pct., na een groei met respectievelijk 2,0 en 2,1 pct. In het derde en vierde kwartaal van 2010 (NBB). De consumenten schatten de toekomstige economische ontwikkelingen in België opnieuw wat rooskleuriger in. Daarentegen zijn hun verwachtingen ten aanzien van de werkloosheid voor het eerst in bijna 1 jaar niet verder verbeterd. Voorts zijn, na de forse dip van vorige maand, de gezinnen wat minder somber gestemd over hun toekomstige financiële situatie. Hun verwachtingen ten aanzien van hun spaarvermogen, die in maart ook duidelijk terugzakten, zijn evenwel ongewijzigd gebleven.
De regering in lopende zaken voorziet dat het begrotingstekort in 2011 zou zakken tot 3,57 procent van het bbp. Volgend jaar moet de Belgische begroting zakken tot 3 procent van het bbp, om in 2015 met een evenwicht aan te knopen. Dat is althans de boodschap aan Europa. Volgens cijfers van de Hoge Raad voor Financiën stabiliseert de Belgische schuld in 2011 op 97,5 procent van het bbp. Dat is evenveel als voor 2010. Algemeen werd gevreesd dat de schuld de grens van de 100 procent van het bbp zou overschrijden, eind vorig jaar of begin dit jaar. Dat is dus niet gebeurd. En zal ook niet meer gebeuren. Vanaf 2012 moet die schuld dalen: tot 96,9 procent bbp in 2012, tot 94,8 procent in 2013, tot 91,8 procent in 2014 en tot 88 procent in 2015. Zo staat het althans in het nieuwe saneringsplan dat de Hoge Raad van Financiën voorschotelt aan de Belgische overheden.
Kerncijfers voor de Belgische economie Wijzigingspercentages in volume - tenzij anders vermeld
Consumptieve bestedingen van de particulieren
2008
2009
2010
2011
1,5
-0,3
1,4
1,6
Consumptieve bestedingen van de overheid
2,3
0,6
0,9
1,3
Bruto vaste kapitaalvorming
2,9
-5,3
-1,7
3,7
Totaal van de nationale bestedingen
2,1
-2,2
0,8
1,7
Uitvoer van goederen en diensten
1,7
-11,6
9,8
4,7
Invoer van goederen en diensten
3,0
-11,1
8,4
4,4
Netto-uitvoer (bijdrage tot de groei van het bbp)
-1,0
-0,5
1,2
0,3
Bruto binnenlanfs product
1,0
-2,8
2,0
2,0
Nationaal indexcijfer der consumptieprijzen
4,5
-0,1
2,2
2,7
Gezondheidsindex
4,2
0,6
1,7
2,4
Reëel beschikbaar inkomen van den particulieren
2,1
1,6
-0,5
1,1
Spaarquote van de particulieren (in % van het beschikbare inkomen)
17,0
18,3
16,6
16,2 37,6
Binnenlandse werkgelegenheid ( jaargemiddelde verandering, in duizendtallen)
75,9
-15,9
28,5
Werkloosheidsgraad (Eurostatstandaard, jaargemiddelde)
7,0
7,9
8,4
8,4
Saldo lopende rekening (betalingsbalans, in % voor 100 euro)
-1,9
0,8
1,2
0,9
Wisselkoers van de euro in dollar (aantal dollars voor 100 euro)
147,1
139,3
132,7
132,6
Korte rente (Euribor, 3 maanden) (%)
4,6
1,2
0,8
1,2
Lange rente (OLO, 10 jaar) (%)
4,4
3,9
3,4
4,2
Bron: FOD Economie
6
SIGMA - Economisch Dossier 2011 - Algemene Vergadering & Persconferentie 28 juni 2011
1.7
1.7
1.6
1.4
1.2
0.9
Ierland
1.7
Slowakije
Nederland
1.8
Duitsland
2.0
Portugal
Spanje
2.1
Italië
Malta
2.3
Finland
Slovenië
2.6
Oostenrijk
België
2.8
Frankrijk
Cyprus
4.7
In 2010 moest België (97,5 procent) enkel Griekenland (een schuld van 140 procent bbp) en Italië (120 procent) laten voorgaan.
Totale inflatie in 2010 in de landen van het eurogebied (veranderingspercentage t.o.v. het voorgaande jaar)
Luxemburg
Griekenland
Volgens regeringsnota’s stond België in 2010 op de weinig benijdenswaardige derde slechtste plaats in Europa inzake overheidsschuld. In 2011 staat het die plaats af aan Ierland.
0.7
-1.6
Bron: EC
Economic forecasts for Belgium (23/03/2011) Real GDP
Consumer Prices
Growth rate in %
General Government Balance
Growth rate in %
Date of update
% of GDP
2011
2012
2011
2012
2011
2012
Federal Planning Bureau 1
2,0
.
2,7
.
.
.
01/11
INR/ICN 1
2,0
.
2,7
.
.
.
01/11
1,8
.
2,1
.
-4,7
.
12/10
National Bank of Belgium
2
European Commission 2
1,8
2,0
1,9
1,9
-4,6
-4,7
11/10
OECD 2
1,8
1,8
1,6
1,8
-4,5
-3,6
11/10
IMF
1,7
.
1,9
.
-5,1
.
10/10
2
ING 1
1,9
1,8
2,9
1,9
-4,0
-3,0
03/11
BNP Paribas 2
2,2
2,0
3,4
2,1
-3,8
-3,1
02/11
Dexia 1
1,6
1,6
2,9
1,8
.
.
02/11
KBC Bank 1
1,7
.
1,8
.
-4,5
.
12/10
Deutsche Bank
1,6
1,5
2,3
1,9
-3,9
-3,2
02/11
IRES 1
2,4
.
2,4
.
-4,3
.
01/11
Consensus Belgian Prime News 2
1,8
.
2,0
.
-4,3
.
01/11
Consensus Economics
03/11
1,6
1,7
1,9
2,1
.
.
Consensus The Economist 2
1,7
1,8
2,2
2,0
.
.
03/11
Consensus Wirtschaftsinstitute 2
1,5
.
1,5
.
-5,1
.
10/10
2
Averages All institutions
1,8
1,8
2,3
1,9
-4,4
-3,5
International public institutions
1,8
1,9
1,8
1,9
-4,7
-4,2
Credit institutions
1,8
1,7
2,5
1,9
-4,1
-3,1
Bron: NBB Inflation forecasts based on the evolution of the national index of consumer prices Inflation forecasts based on the evolution of the harmonised index of consumer prices
1
2
SIGMA - Economisch Dossier 2011 - Algemene Vergadering & Persconferentie 28 juni 2011
7
Vooruitzichten Verenigde Staten
BBP (% op jaarbasis)
Inflatie (%)
Lopende rekening (%BBP)
2010
2011*
2012*
2010
2011*
2012*
2010
2011*
2012*
2,9
2,6
2,6
1,6
3,1
2,2
-3,2
-3,9
-3,7
Eurozone
1,7
1,9
1,6
1,6
2,5
2,1
-0,6
-0,2
0,2
Duitsland
3,5
3,4
2,2
1,1
2,0
1,8
-
-
-
Frankrijk
1,4
2,0
1,6
1,5
2,1
1,8
-
-
-
Italië
1,2
0,9
1,4
1,5
2,3
2,0
-
-
-
Spanje
-0,1
0,9
1,2
1,8
3,0
2,2
-
-
-
België
2,1
2,3
1,6
2,2
3,2
2,2
-
-
-
Verenigd Koninkrijk
1,3
1,4
1,9
3,3
4,0
2,1
-2,5
-2,0
-1,7
Zwitserland
2,7
2,0
2,0
0,7
0,7
1,1
9,6
9,4
9,3
Japan
4,0
-1,3
2,2
-0,7
0,1
-0,2
3,6
2,3
2,8
Zuid-Korea
6,2
4,0
4,2
3,0
4,6
3,2
2,8
2,2
2,0
Thailand
7,8
4,1
4,8
3,3
4,0
3,2
4,6
3,5
3,0
China
10,3
9,3
9,0
3,3
4,7
3,3
5,2
4,6
4,1
Taiwan
10,8
5,5
4,8
1,0
1,8
1,8
9,4
7,5
7,0
Singapore
14,5
5,8
5,8
2,8
4,5
3,0
22,2
18,0
17,0
India
9,1
9,0
8,5
12,0
7,5
5,2
-2,5
-2,5
-2,0
Brazilië
7,5
4,0
4,5
5,0
6,5
5,5
-2,3
-3,0
-2,7
Polen
3,8
3,9
3,7
2,7
3,9
2,8
-3,4
-3,9
-3,5
Tsjechië
2,2
2,3
3,0
1,4
1,8
2,1
-3,8
-3,0
-3,2
Hongarije
1,1
2,5
2,8
4,9
4,1
3,2
2,1
1,3
-1,1
Rusland
4,0
4,5
4,5
8,8
9,0
7,5
4,8
3,5
2,5
Wereld
4,1
3,3
3,7
2,4
3,4
2,7
-
-
-
Bron: Dexia
8
SIGMA - Economisch Dossier 2011 - Algemene Vergadering & Persconferentie 28 juni 2011
Conjunctuurbarometer van de Nationale Bank van België Mei 2011
Conjunctuurbarometer van de Nationale Bank van België - Mei 2011 15 10 5 0 -5 -10
-15 -20 -25 -30 -35
10
I
2001
2002
2003
2004
2005
Gezamenlijke Ruwbouw Van Gebouwen - Belgie
2007
2008
2009
2010
2011
Burgerlijke Bouwkunde - Belgie
10 I
NS707
Perscommuniqué van 24 mei 0
2006
IS710
2011:
0
De conjunctuurbarometer van de Nationale Bank van België is in mei voor de twee -10 gedaald.
-10
de maand op rij merkelijk
-20 in de vier ondervraagde bedrijfs Het ondernemersvertrouwen verzwakte, net als in april, takken. De daling 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2006 2007 2008 2009 2010 2011 was het sterkst in de verwerkende nijverheid. Met uitzondering van de bouw blijven in de diverse sectoren de vooruitzichten betreffende de vraag duidelijk verzwakken. Vooruitzichten Inzake Het Volume Van De Opdrachten Bij De Architecten
-20
Woongebouwen - Belgie
Niet-woongebouwen - Belgie
conjunctuurtrend weergeef t, heeft een De algemene synthetische afgevlakte curve die de onderliggende 40 LS727QA026P LS728QA026Pgericht. omslagpunt bereikt en is voor het eerst sinds 9 maand neerwaarts 10 30 20
0
20
-10
10
-20
0
-30
-10
-40
2006
2007
2008
2009
2010
Seizoengezuiverde en afgevlakte reeks
2011
-20
2006
2007
2008
2009
2010
2011
Seizoengezuiverde reeks
Bronnen: NBB - Conjunctuuronderzoekingen
SIGMA - Economisch Dossier 2011 - Algemene Vergadering & Persconferentie 28 juni 2011
9
Algemene synthetische curve
Verwerkende nijverheid
Bouwnijverheid
Handel
Dienstverlening aan bedrijven
Seizoengezuiverde en afgevlakte reeks
Seizoengezuiverde reeks
Bron: NBB
10
SIGMA - Economisch Dossier 2011 - Algemene Vergadering & Persconferentie 28 juni 2011
REGIONALE CONJUNCTUURCURVEN Vlaanderen
Wallonië
Verwerkende nijverheid 20 10
Verwerkende nijverheid 20
RS975R10
10
0
0
-10
-10
-20
-20
-30
-30
-40
-40
-50
2006
2007
2008
2009
2010
2011
-50
RS975R50
2006
2007
Bouwnijverheid 10
RS707R10
0
-10
-10
-20
-20
2006
2007
2008
2009
2010
2011
-30
RS916R10
-10
-20
-20
-30
-30
2006
2007
2008
2009
2006
2007
2008
20
2010
2011
-40
RS296R10
10
0
0
-10
-10
-20
-20
-30
2006
2007
2008
2009
Seizoengezuiverde en afgevlakte reeks Seizoengezuiverde en afgevlakte
2010
2011
2006
2007
2008
2009
2010
2011
Dienstverlening aan bedrijven 20
10
-30
2009
RS916R50
Dienstverlening aan bedrijven 30
2011
Handel 0
-10
-40
2010
RS707R50
Handel 0
2009
Bouwnijverheid 10
0
-30
2008
-40
RS296R50
2010
2011
2006
2007
reeks
Seizoengezuive rde brutoreeks Seizoengezuiverde
2008
2009
2010
2011
reeks
Bron: NBB
SIGMA - Economisch Dossier 2011 - Algemene Vergadering & Persconferentie 28 juni 2011
11
Hoofdstuk 2 De bouwsector in 2010 en 2011
Algemeen conjunctuuroverzicht De bouwsector kende een groei in 2010, al kwam die vrij traag op gang. Wat zal 2011 brengen voor de bouw in zijn geheel en voor elke deelsector? De vooruitzichten van de Confederatie geven hierover een duidelijk beeld. Het kader is alvast dat de economische groei zou stagneren onder de 2%. De bouwsector verwacht dat het schuchtere herstel van 2010 zich dit jaar zal voortzetten. Ze rekent op een groei van één procent. De Confederatie Bouw, ziet vooral een gunstigste markt voor de burgerlijke bouwkunde en renovatie. Nieuwbouw zou nog enkele maanden kunnen profiteren van het hoger beschikbaar inkomen van de gezinnen en, voorlopig toch, de lage rentetarieven. Maar op middellange termijn verwacht de Confederatie Bouw dat een vastgoedproject voor gezinnen moeilijker te financieren zal zijn. Men verwijst hiervoor naar de verwachte stijging van de rentetarieven en de vastgoedprijzen, die sterker stijgen dan de lonen. De Confederatie Bouw roept een volgende regering dan ook op om daar aandacht aan te besteden. Een eventuele herziening van de fiscaliteit op vastgoed zou op zijn minst voor de gezinnen neutraal moeten zijn. In 2010 kende de bouwsector, ondanks het globale economische herstel, nog een negatieve tendens. Voor het derde jaar op rij daalde de activiteit, met 1,2 procent. De burgerlijke bouwkunde zag zijn productie stijgen (+13 procent in de eerste jaarhelft).
Voor de woningmarkt gaat de Confederatie er vanuit dat het aantal vergunningen voor het bouwen van nieuwe huizen dit jaar (2011) verder zal dalen met 5 a 10% tot circa 41.000. In 2009 bedroeg de afname al zo`n 7%, terwijl in 2008 nog 51.500 vergunningen werden afgegeven. Bij renovatie waarvoor een bouwvergunning nodig is, was er een stabilisatie op een hoog niveau. Energie-renovatie vertoonde een duidelijk opwaartse trend, dank zij de groene leningen en de belastingsverminderingen. De nieuwbouw kon profiteren van het lagere btwtarief: het aantal vergunde woningen steeg met 4 procent tegenover 2009, maar ligt wel nog altijd 10 procent lager dan in 2008. Wat de overheidsinvesteringen betreft, zijn de vooruitzichten wat dubbel. In de aanloop naar de verkiezingen van 2012 schakelen de gemeenten traditioneel hun investeringen in een hogere versnelling. Maar alle andere overheden moeten besparen.
Een van de grootste problemen in de Belgische bouw is het tekort aan werknemers in tal van bouwberoepen. Gemiddeld raken per maand circa 4.000 vacatures niet ingevuld. De Confederatie heeft daarom besloten de inspanningen voor de beroepsopleidingen te vergroten door de participatiegraad van de werknemers aan beroepsopleidingen te verhogen. Het aantal jongeren dat wordt opgeleid voor een bouwberoep zal stijgen middels leerovereenkomsten en de begeleiding van jongeren in bouwbedrijven die verbeterd en uitgebreid zullen worden.
SIGMA - Economisch Dossier 2011 - Algemene Vergadering & Persconferentie 28 juni 2011
13
Woningbouw: daling bij nieuwbouw en renovatie Het aantal vergunde woningen lag in het eerste halfjaar van 2010 uitzonderlijk hoog. Dat ging ten koste van de cijfers in de maanden die volgden. Hoewel het effect van die anticipatie onzichtbaar is in de jaarcijfers van vergunde woningen, werd de ontwikkeling van de bouwstarts daardoor wel verstoord. Het aantal vergunningen voor nieuwbouwwoningen bedroeg tijdens de maanden september tot november 2010 duidelijk minder (9.132 woningen) dan tijdens de drie maanden daarvoor (13.873 woningen). Deze daling is het logische gevolg van de versnelling van de formaliteiten voor een bouwaanvraag, die tot zeer hoge cijfers voor het tweede kwartaal (zelf tot juli) heeft geleid. Veel bouwers wilden toen immers de deadline 31 maart 2010 halen om nog in aanmerking te komen voor de toepassing van het verlaagde btw-tarief op een schijf van 50.000 € van de werken. Het anticipatie-effect, dat versneld werd voor de projecten die deels van een verlaagde btw kunnen genieten, smukt de cijfers van 2010 op ten koste van die voor 2011. In die omstandigheden zou de productie van nieuwe woningen niet terug aanknopen met de groei van vóór 2012, ook al lijkt de vraag in de tussentijd stabiel te kunnen blijven. Het ziet ernaar uit dat de negatieve effecten van de aanhoudende stijging van de werkloosheid gecompenseerd kunnen worden door positieve factoren, zoals een toename van het beschikbare gezinsinkomen, bijzonder aantrekkelijke hypothecaire tarieven en bouwkosten die in reële termen lager liggen dan vóór de crisis.
Renovatie van woningen De renovatiemarkt wordt structureel gedragen door de uitbreiding van het woningbestand. Bovendien wordt ze, althans gedeeltelijk, gekenmerkt door het uitvoeren van werkzaamheden die niet altijd kunnen worden uitgesteld, wat haar relatieve stabiliteit helpt te verklaren. De voorbije jaren wordt steeds vaker een beleid gevoerd ter bevordering van energierenovatie. Dat
14
geeft nieuwe groeistimulansen aan die markt. Verschillende stimulerende maatregelen werden verstevigd zodat de groei van de renovatie in 2009 ondersteund werd, hoewel de crisis ook dat bedrijfssegment trof. Die impulsen zullen ook tot in 2011 hun uitwerking blijven hebben. Zonder extra steun of een nieuwe eigen dynamiek, zou op langere termijn het adrenalineniveau van de renovatiemarkt kunnen dalen. Toch wordt verwacht dat een groei zich doorzet. Voor de renovatie van woningen daalde het aantal bouwvergunningen tijdens de maanden september tot november 2010 (7964 vergunde renovaties) ten opzichte van de drie maanden daarvoor (8230 vergunde renovaties). Dit is een daling met 3,2%.
Niet-woningbouw: nieuwbouw daalt, renovatie stijgt De terugvallende bouw van niet-woongebouwen kon niet gestopt worden door het in 2010 vastgestelde economisch herstel. Ondanks het herstel blijft de industriële productie lager liggen dan vóór het uitbreken van de financiële crisis. Bedrijven hebben dus maar weinig uitbreidingsbehoeften. Het Federaal Planbureau verwacht geen herstel van de bedrijfsinvesteringen vóór 2011. De vraag naar nieuwe niet-woongebouwen zou zich moeten herstellen, maar de timing daarvoor is vrij onzeker. Als enkele heel grote projecten in 2011 het licht zien, zoals in 2010 het geval was, zal het herstel snel zichtbaar worden. Wanneer dergelijke projecten ontbreken, zal dat de vraag in 2011 treffen en het herstel naar 2012 verschuiven. In beide gevallen dienen zich relatief zwakke groeivooruitzichten voor de bouw van nieuwe nietwoongebouwen aan, overigens in navolging van die voor de hele economie. Renovatie is traditioneel vrij ongevoelig voor conjunctuurschommelingen. Toch worden er grote verstoringen vastgesteld over de periode 2009-2010. In 2009 haalde de (bijzonder negatieve) conjunctuurcomponent het immers
SIGMA - Economisch Dossier 2011 - Algemene Vergadering & Persconferentie 28 juni 2011
Conclusies van de structureel opwaartse trend van het bedrijfssegment, dat gekenmerkt wordt door een gebouwenvoorraad die voortdurend toeneemt en verbetert. Met de terugkeer van de economische groei die in 2010 werd waargenomen, stopte die negatieve druk van de conjunctuur op de structurele dimensie. De geringe economische groei beperkt echter de toename van de niet-woningbouw, vooral over de periode 2010-2011.
Burgerlijke bouwkunde Verschillende indicatoren tonen aan dat de sector van de burgerlijke bouwkunde ontsnapte aan de gevolgen van de financiële crisis. Los van de problemen op het vlak van gemeentelijke inkomsten hebben lokale overheden immers hun investeringsinspanningen voortgezet met het oog op de verkiezingen van 2012. Daarbij komt het feit dat de crisis aan de basis lag van herstelplannen, die onder andere het uitvoeren van infrastructuurwerken inhielden. Gelet op een langere reactietijd dan aanvankelijk gepland, geniet de burgerlijke bouwkunde daarvan echter maar sinds 2010, vooral wat het onderhoud van de Waalse gewestwegen betreft. Met andere woorden: het is veeleer voor de jaren 2012 en vooral 2013 dat de vooruitzichten onzeker en zelfs negatief zijn. Als bezuinigingsmaatregelen van de gemeenten vanaf 2012 uitblijven, zou de burgerlijke bouwkunde moeten blijven groeien tot aan de volgende lokale verkiezingen. Maar op langere termijn zullen gemeentelijke investeringen lijden onder de traditionele terugvalfase die op een verkiezingsjaar volgt. Bovendien dreigt de terugval te verergeren omdat tegelijkertijd de impulsen uit de herstelplannen wegvallen en omdat bezuinigingsmaatregelen zich zullen opdringen om de overheidsfinanciën te saneren tegen 2015.
De economische crisis heeft de bouw in een moeilijke periode gebracht die slechter uitvalt dan voor het gemiddelde van de economie. Voor de bouw in zijn geheel blijkt de moeilijke periode vooral langer te zijn. De economie is in 2010 weliswaar opnieuw beginnen te groeien, maar dit zou voor wat de bouw betreft waarschijnlijk pas in 2011 het geval zijn. Toch verschillen de toestand en de vooruitzichten voor de bouw sterk naargelang het bedrijfssegment. Sommige segmenten, zoals de energierenovatie of de burgerlijke bouwkunde, zitten duidelijk in een expansiefase die niet onderbroken werd door de crisis en die zich zou moeten doorzetten na de crisis. Andere segmenten, zoals de overige renovatiewerken, hebben een vrij ongewone terugvalfase doorgemaakt toen de crisis op haar hoogtepunt was (in 2009), maar begonnen daarna heel snel weer te groeien (vanaf 2010). De toestand is ten slotte moeilijker voor de nieuwbouw (zowel woningbouw als niet-woongebouwen) omdat zich op dat gebied geen groeivooruitzicht lijkt aan te dienen vóór 2012. Bovendien moet er nog gewezen worden op een echte ontkoppeling tussen de sector van de gebouwen en de burgerlijke bouwkunde waarvan de fundamenten bijzonder sterk verschillen. De sector van de gebouwen kan vanaf 2012 op betere dagen hopen, als gevolg van de verbeterende algemene economische omgeving. De burgerlijke bouwkunde moet zich vanaf dan voorbereiden op een grote terugval die onder andere veroorzaakt zal worden door de terugvallende investeringen van de lokale overheden na de gemeenteraadsverkiezingen van 2012. Als die terugval gecumuleerd wordt met andere negatieve factoren voor de burgerlijke bouwkunde (einde van de steun van de herstelplannen en gevolgen van de maatregelen om de begroting te saneren), dreigt de balans in 2013 naar de negatieve kant over te hellen voor de bouw in zijn geheel, terwijl tegen die datum de toestand nochtans beter zou moeten zijn voor de sector van de gebouwen.
SIGMA - Economisch Dossier 2011 - Algemene Vergadering & Persconferentie 28 juni 2011
15
De globale bouwsector De globale bouwproductie zal dit jaar met +3,0 % stijgen volgens IHS Global Insight wat het herstel van de industrie benadrukt. Dit bedrijf dat economische voorspellingen doet, zegt dat dit vergelijkbaar is met een terugval van -0,1 % vorig jaar. In termen van individuele sectoren zal de nietwoningbouw de leiding nemen met een groei van +4,3 % van de activiteiten en de bouw verbonden aan de communicatie-industrie moet tot de meest aantrekkelijke subsectoren behoren. Er wordt een goed jaar verwacht voor de infrastructuursector met een groeivoorspelling van +3,7 %. De sterkste groei wordt verwacht voor de energie-infrastructuur, met een vooruitgang van +4,8 %. Daartegenover staat dat de globale woningbouwmarkt traag lijkt en IHS Global Insight verwacht een groei van amper +1,2 % van de productie dit jaar.
16
Volgens het bedrijf zal het tot 2015 duren vooraleer dit segment opnieuw de piek van US$ 2,5 biljoen bereikt die in 2006 gehaald werd. Daartegenover staat dat de globale bouwmarkt verwacht wordt volgend jaar opnieuw het hoge niveau van voor de ineenstorting te halen van US$ 6,0 biljoen. De sterkste groei wordt volgend jaar verwacht in de zich ontwikkelende continenten Azië en ZuidAmerika, met wat voorsprong op andere zich ontwikkelende markten zoals het Midden-Oosten, Afrika en Oost-Europa. In West-Europa wordt de bouwmarkt verwacht opnieuw groei te boeken dit jaar, al zal het slechts met een fractie van een procent zijn, terwijl Noord-Amerika opnieuw een terugval zal ondergaan, onder invloed van blijvende dalingen op de woningbouwmarkt. Deze blijvende zwakte op de bouwmarkt in NoordAmerika remt het globale herstel van deze sector.
SIGMA - Economisch Dossier 2011 - Algemene Vergadering & Persconferentie 28 juni 2011
De bouw en bouwmachinemarkt in Europa en in de wereld 2009 was voor constructie het slechtste jaar van het decennium. De totale constructie viel terug met -8.8% in de 19 Euroconstruct landen. Een verdere inkrimping met -3.3% wordt gemiddeld verwacht voor 2011. De moeilijkheden veroorzaakt door de hoge openbare deficieten in Ierland, Spanje en Portugal forceerden belangrijke maatregelen van overheidswege, besnoeiingen in woningbouw en openbare investeringen. De zwakke vraag op de thuismarkt en de herzieningen op het vlak van de openbare investeringen, het vermijden van langetermijnverbintenissen en de herinschatting van lopende openbare projecten leidden tot een lagere performantie in vele andere landen. De besten van de klas (Finland, Duitsland, Polen, Verenigd Koninkrijk, Zweden, Zwitserland) beneficIêren wel van groeiend vertrouwen en vraag op de thuismarkten. Volgens de landen analyses uitgevoerd door de 19 Euroconstruct leden, moet 2011 verandering brengen
en de bouwmarkt consolideren op gemiddeld een lichte -0.1% en dus op het niveau van 2010. Na 3 jaren recessie, hebben de bouwmarktspelers een extra jaar om zich te herstructureren alvorens te positioneren voor een matig herstel. Tegen 2013 zouden de Euroconstruct landen een totale constructie-output realiseren iets lager dan in 2007, in de grootte-orde van €1341 bn (€1506 bn in 2007). Het herstel wordt vewacht variabel te blijven, daar waar enkele landen een depressie zullen aanhouden, terwijl de aktiviteit significant sterker zal zijn In Centraal en Oost-Europa dan in West-Europa. Van de 3 subsectoren, bewees burgerlijke bouwkunde het meest stabiel te zijn gebleven tijdens de crisisjaren en tijden de nasleep. Transport infrastructuur zal inboeten ten voordele van Energie en Water constructies. Een potentieel gevaar van besnoeiingen in openbare investerignen zal de infrastructuur in Czech Republic, Ierland, Spanje
SIGMA - Economisch Dossier 2011 - Algemene Vergadering & Persconferentie 28 juni 2011
17
Forecast Bouw 2011 5%
4%
3%
2%
1%
0%
Total construction
Residential
Non-residential
Bron: Voorspellingen van IHS Global Insight voor bouwproductie in 2011
Infrastructure
en UK negatief beïnvloeden. De meest aangetaste subsector van de residentiële bouw zal nauwelijks herstellen, nochtans wordt een groei met 1.9% verwacht in 2011. In 2013 wordt de output van de residentiële sector niet voorspeld boven deze van 2008 uit te komen. In 2013 wordt ook 60% van de residentiële output verwacht van renovatieaktiviteit te komen. De niet-residentiële bouw zou het slechtst herstellen, de output in 2013 zou nauwelijks het niveau van de vroege jaren 2000 halen. Overheidssubsidies voor Gezondheidszorg en Onderwijs en Renovatie dreigen te zullen lijden onder teruglopende openbare financiën. Bron: Euroconstruct Philippe Decrock Directeur Studiedienst FEDERAUTO
18
SIGMA - Economisch Dossier 2011 - Algemene Vergadering & Persconferentie 28 juni 2011
Orderboek opnieuw beter gevuld
Bouwbarometer
Voor de periode van maart tot mei 2011 geven de aannemers aan te beschikken over een orderboekje met daarin werk voor 5,50 maanden. Dit is opnieuw een toename in vergelijking met de vorige drie maanden. Het vertrouwen van de aannemers blijft wel wat achter. De laatste cijfers over de bouwvergunningen blijven laag voor nieuwbouw en zelfs negatief gericht voor wat de nietwoongebouwen betreft.
Bron: Confederatie Bouw Jan 2006 - Apr 2011
SIGMA - Economisch Dossier 2011 - Algemene Vergadering & Persconferentie 28 juni 2011
19
Facts & Figures 2010
Aantal verkochte eenheden van 1999-2010 Som van de verkoopcijfers meegedeeld door SIGMA-leden + een schatting van de verkoopcijfers van niet-leden
1999
2000
2001
2002
2003
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
Walsen
217
285
229
178
168
205
250
222
283
249
151
158
Hydraulische graafmachines op rupsen
623
679
648
472
459
507
671
772
949
1.145
555
547
Hydraulische graafmachines op banden
319
315
284
188
209
244
322
376
327
377
225
198
Hydraulische minigraafmachines
977
1.193
1.135
755
909
793
1.019
1.166
1.335
1.064
839
868
Graaf-laadcombinaties
172
183
153
105
81
106
75
50
85
53
30
28
Wielladers
606
623
649
517
510
504
465
527
660
654
318
347
Compactladers (skid steer)
435
468
435
407
362
331
437
388
368
262
204
211
Laders op rupsen
5
21
21
44
21
0
3
2
0
2
0
0
Bulldozers op rupsen
45
68
66
38
30
22
47
46
58
84
22
41
Verreikers
818
810
605
703
520
765
720
853
891
1.238
696
682
Alle terreinen heftrucks
78
89
53
57
118
41
36
22
26
7
7
9
Dumpers en dumptrucks
149
148
104
94
80
59
63
96
130
152
21
41
“Hijskranen, zelfrijdend of gemonteerd op vrachtwagens”
103
77
69
82
65
47
67
48
60
58
53
22
Kabelkranen op rupsen
15
11
7
4
8
11
6
10
6
25
20
15
Betonbreekhamers
183
215
174
113
194
204
240
233
453
432
255
314
Wegschaven
3
9
8
5
5
12
1
4
5
8
2
2
Asfaltafwerkmachines
19
26
22
11
9
15
25
22
27
19
15
21
Slipform pavers
3
5
5
0
3
-
4
12
14
13
3
3
TOTAAL
4.770
5.225
4.667
3.773
3.751
3.866
4.451
4.849
5.677
5.842
3.416
3.507
Trilplaten
1.224
1.195
974
963
1.027
880
967
989
1.119
1.098
1.140
1.073
Trilstampers
602
610
409
405
443
356
329
660
566
470
561
578
TOTAAL
1.826
1.805
1.383
1.368
1.470
1.236
1.296
1.649
1.685
1.568
1.701
1.651
ALGEMEEN TOTAAL
6.596
7.030
6.050
5.141
5.221
5.102
5.747
6.498
7.362
7.410
5.117
5.158
SIGMA - Economisch Dossier 2011 - Algemene Vergadering & Persconferentie 28 juni 2011
21
1. BURGERLIJKE BOUWKUNDE / BOUW - COMMENTAAR BIJ DE SIGMA-CIJFERS 2010 Licht herstel ? Zoals blijkt uit de macro-economische gegevens, heeft het economische herstel zich reeds in 2009 ingezet. Echter, na een crash van tientallen percenten (zeker wat betreft sommige investeringsgoederen), waren de eerste maanden van dit herstel niet meer dan een iets minder pijnlijke situatie en zeker niet van die aard om euforisch over te zijn. Begin 2010 was zelfs slechter dan begin 2009, en één jaar geleden schreven we nog in dit eigene dossier dat er niet direct beterschap was. En dan kwam de zomer: los van de aangename tijd voor kinderen, vakantie, was er plots een situatie waar de vraag de productiecapaciteitbezetting deed stijgen naar een niveau waaruit zowel consumenten als bedrijfsleiders vertrouwen putten. Alle indicatoren gingen op groen, en vrijsnel steeg de vraag naar een niveau dat we in meer dan een jaar niet gezien hadden, waarbij vooral de maanden november en december er bovenuit staken. De lichte stijging welke we dan ook zien in de markt van de bouwmachines, is dan ook het gevolg van dit ‘janus-jaar’, een jaar met twee gezichten. Een jaar dat zich in vergelijking met 2009 als volgt laat vertalen: een daling in het eerste kwartaal 2010, een stabilisatie in het tweede kwartaal, een lichte groei in het derde kwartaal om te gaan naar een sterke groei in het laatste kwartaal. We mogen bij het lezen van deze cijfers echter niet vergeten dat er een vertraging zit tussen de economische realiteit (bestelling van de klant), en het uitleveren aan de klant. Begin 2009, heeft hier nog wat geprofiteerd van de bestellingen van 2008, daar waar dit begin 2010 uiteraard niet het geval was. Op de markt van de tweedehandse machines, welke zo mogelijk nog harder getroffen werd door de crisis, was er ook in 2010 een heropleving te zien. Echter ook hier zien we dat dit in een overgangsjaar was, en daar waar de eerste jaarhelft nog getekend
22
was door weliswaar lage maar toch licht stijgende prijzen, ging men in de tweede jaarhelft over naar en activering van de handel in occasies. Ik denk dat we dan ook mogen besluiten dat het vraagteken achter ‘licht herstel’, weggenomen mag worden. Er is en was duidelijk herstel. Onze Sigma cijfers begin 2011 tonen dit dan ook aan met een globale stijging van + 30% tov begin 2010. Mogen we nu euforisch zijn wat betreft 2011 ? ‘Off-Highway Research’ voorspelt een groei van 7 % voor België in 2011, wat echter noch steeds 35% ligt onder het niveau van 2007. De 30% stijging begin 2011 welke wij vaststellen, zal zeker niet representatief zijn voor geheel 2011, anderzijds lijkt en herstel naar een 2005-2006 niveau mogelijk, wat op zich niet slecht is. Enkele nieuwe feiten kunnen echter de productie en dus aanlevering van machines bemoeilijken. Allereerst hebben alle constructeurs hun capaciteit tijdens 2009 zeer sterk verminderd, en zijn zij toen in ‘Overlevings-modus’ gegaan. Sinds het vierde kwartaal 2010 groeit de markt echter sneller dan de productie. De overlevingsmodus was immers dermate drastisch dat het nog enige tijd zal vergen voor de pre-crisis productie terug zal gehaald worden, dit zal dus vermoedelijk een beperkend effect hebben op de verkopen in 2011. De nucleaire ramp in Japan, heeft het productieapparaat van een aantal merken verstoord, ook dit zal een belemmerend effect geven. Als laatste factor dienen we zeker de introductie te vermelde van TIER4, (milieu vriendelijke motoren), welke alle constructeurs verplicht heeft zware aanpassingen te doen aan het materieel, meestal gaat ook dit samen met productie-vertragingen. In cijfers Wat betreft het algemene totaal, is er quasi geen evolutie, en gaan we van 5117 eenheden, naar 5158.
SIGMA - Economisch Dossier 2011 - Algemene Vergadering & Persconferentie 28 juni 2011
Kijken we per type, dan kunnen we drie verschillende evoluties onderscheiden:
Hydraulische graafmachines op rupsen en verreikers dalen nog licht tegenover 2009, en dat na een daling van 40 à 50 % in 2009.
Bulldozers op rupsen en dumpers, stijgen met een spectaculaire 85 % & 95 %, wat hen na een even grote daling in 2009, terugbrengt naar een niveau dat nog ruim ligt onder dat van 2008 en zelfs onder dat van 2005.
Samengevat kunnen we stellen dat 2010 het jaar was van de ommekeer, en kunnen we hopen op een terugkeer naar een normaal niveau in 2011.
Hydraulische minigraafmachines, wielladers, walsen en skid steers, stijgen slechts enkele percenten, daar waar de daling in 2009 toch substantieel was (-25 % à -50 %). Hier zijn we nog steeds ver verwijderd van de niveaus van de vorige jaren.
David Vandermeulen Sectievoorzitter Burgerlijke Bouwkunde / Bouw
Maandelijkse evolutie van de verkoopcijfers van de machines zonder trilmaterieel 2008 2009 700
2011
600
2010
500
2009
400
2008
300 200
december
november
oktober
september
augustus
juli
juni
mei
april
maart
februari
0
januari
100
2010
2011
Januari
480
310
223
266
Februari
558
278
309
267 413
Maart
546
558
383
April
605
354
324
Mei
439
288
445
Juni
429
247
413
Juli
497
246
209
Augustus
501
276
379
September
539
447
392
Oktober
485
397
424
November
399
214
358
December
505
342
385
Maandelijkse evolutie van de verkoopcijfers van alle machines 2008 2009 2011 2010 2009
december
november
oktober
september
augustus
juli
juni
mei
april
maart
februari
2008
januari
900 800 700 600 500 400 300 200 100 0
2010
2011
Januari
585
388
286
413
Februari
692
342
395
298
Maart
648
782
524
642
April
720
473
441
Mei
537
366
585
Juni
531
342
557
Juli
507
290
241
Augustus
645
406
509
September
643
624
550
Oktober
572
513
580
November
470
273
452
December
591
449
474
SIGMA - Economisch Dossier 2011 - Algemene Vergadering & Persconferentie 28 juni 2011
23
2.
Evolutie van de bouwmachinemarkt in de EU en wereldwijd
(Bron: Off-Highway-Research, 2010-2011)
Het meest recente rapport van Off-Highway Research voorspelt dat de verkoop van bouwuitrusting in Europa dit jaar met +5,4% zal toenemen tot 104.821 eenheden. Het jaarlijks overzicht van de Europese markt van dit bedrijf wijst op een vertraagde groei vergeleken met de sprong van +15 % na het historische dieptepunt van 86.400 eenheden in 2009. Toen de markt in 2007 piekte werden er 212.028 bouwmachines verkocht in Europa, dus de volumes die dit jaar verwacht worden halen nog altijd niet de helft van de volumes van tijdens de boom in dat jaar. Off-Highway Research verwacht voor de toekomst een groei van minder dan 10 % voor de komende drie jaar met een verkoop van 120.927 eenheden in 2014.
24
De sterkste groei wordt dit jaar in Ierland verwacht, waar een groei van +26,5 % verwacht wordt tot 658 machines. Na de sterke terugvallen in 2008 en 2009 zal de markt echter nog maar 13 % vertegenwoordigen van zijn grootte in 2007 – met 5.206 machines. De Grote 5 Er wordt dit jaar ook een flinke groei verwacht in Frankrijk en Duitsland, met stijgingen van respectievelijk +17,8 % en +15,6 %. Daardoor zal Duitsland eens te meer de grootste uitrustingsmarkt in Europa worden met 27.850 machines, terwijl Frankrijk het VK zal inhalen en zo de tweede plaats grijpen met 21.585 verkochte machines. De andere markten van de ‘Grote 5’ zullen naar verwachting krimpen dit jaar. In het VK verwacht men een terugval van de verkoop met -5,6 % tot 18.638 eenheden, in Italië een terugval van -7,5 %
SIGMA - Economisch Dossier 2011 - Algemene Vergadering & Persconferentie 28 juni 2011
tot 13.755 eenheden en in Spanje verwacht men dat de uitrustingsmarkt met -9,8 % zal dalen tot 2.220 machines. Terwijl Italië en het VK dit jaar een verkoop zullen halen die de helft bedraagt van hun pre-kredietcrisis volumes dat jaar, zal de Spaanse markt slechts 10 % bedragen van wat hij was voor de crisis. In 2007 bedroeg de uitrustingverkoop 21.053 eenheden. Naar machine-type De sterkste groei volgend jaar wordt verwacht in de lagere volume segmenten van de markt, met voorspellingen van een groei van meer dan 10 % wat de verkoop van bulldozers, rupsladers, haulers, wegschaven en alle terrein vorkheftrucks betreft. De verkoop van wielgraafmachines zal echter met +12 % stijgen tot 7.090 eenheden, dankzij de vastheid van de twee grootste Europese markten voor dit type machine, nl. Duitsland en Frankrijk.
Wat de grote volume producten zoals rupsgravers, minigraafmachines, verreikers en compactladers betreft, zal de groei om en nabij de +5 % bedragen. De enige productgroep waarvoor dit jaar een terugvallende verkoop voorspeld wordt is die van de graaf-laadcombinaties waarvoor Off-Highway Research een terugval van -0,2 % van de verkoop voorspelt tot 4.398 eenheden, tegenover de piek van 13.793 machines in 2007. Er wordt dit jaar een groei van +8,5 % verwacht van de verkoop van bouwuitrusting in China, India, Japan, Noord-Amerika en West-Europa tot 807.665 machines, zo blijkt uit de gegevens van Off-Highway Research. Bron: Off-Highway Research
Off-Highway Research world equipment market back at 2007 levels 900000 800000 700000 600000 500000 400000 300000 200000 100000 0
2007
2008
China
Europe
2009
2010
North America
2011
India
Bron: Off-Highway Research
SIGMA - Economisch Dossier 2011 - Algemene Vergadering & Persconferentie 28 juni 2011
25
Japan
Evolutie van de verkoopcijfers van hydraulische graafmachines in België 1400
Minigravers
1200
Op banden
1000
Op rupsen
800 600 400 200 0
1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010
Op rupsen
1996
1997
1998
1999
2000
2001
2002
2003
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
346
483
526
623
679
648
472
459
507
671
772
949
1.145
555
547
Op banden
222
255
236
319
315
284
188
209
244
322
376
327
377
225
198
Minigravers
495
689
858
977
1.193
1.135
755
909
793
1.019
1.166
1.335
1.064
839
868
Evolutie van de verkoopcijfers van wielladers in België 1400
Compactladers
1200
Graaf-laadcombinaties
1000
Verreikers
800
Wielladers
600 400 200 0
1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 1996
1997
1998
1999
2000
2001
2002
2003
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
Wielladers
551
551
638
606
623
649
517
510
504
465
527
660
654
318
347
Verreikers
393
692
773
818
810
605
703
520
765
720
853
891
1238
696
682
Graaf-laadcombinaties
183
187
170
172
183
153
105
81
106
75
50
85
53
30
28
Compact-laders
453
465
552
435
468
435
407
362
331
437
388
368
262
204
211
26
SIGMA - Economisch Dossier 2011 - Algemene Vergadering & Persconferentie 28 juni 2011
Evolutie van de verkoopcijfers in België 200
Bulldozers op rupsen Telescoopkranen
160
Dumpers en dumptrucks
120 80 40 0
1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 1996
1997
1998
1999
2000
2001
2002
2003
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
Dumpers
54
68
90
149
148
104
94
80
59
63
96
130
152
21
41
Telescoopkranen
64
44
127
103
77
69
82
65
47
67
48
60
58
53
22
Bulldozers op rupsen
25
32
40
45
68
66
38
30
22
47
46
58
84
22
41
SIGMA - Economisch Dossier 2011 - Algemene Vergadering & Persconferentie 28 juni 2011
27
Evolutie van de verkoopcijfers in België 500
Hydr. Breekhamers
400 300 200 100
1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010
Hydr. Breekhamers
1996
1997
1998
1999
2000
2001
2002
2003
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
137
133
213
183
215
174
113
194
204
240
233
453
432
255
314
Evolutie van de verkoopcijfers in België 30
Slipform-pavers
25
Wegschaven
20
Asfalt-afwerkmachines
15 10 5 0
1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 1996
1997
1998
1999
2000
2001
2002
2003
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
Asfalt-afwerkmachines
21
9
16
19
26
22
11
9
15
25
22
27
19
15
21
Wegschaven
10
6
4
3
9
8
5
5
12
1
4
5
8
2
2
Slipform-pavers
2
5
4
3
5
5
0
3
-
4
12
14
13
3
3
28
SIGMA - Economisch Dossier 2011 - Algemene Vergadering & Persconferentie 28 juni 2011
Evolutie van de verkoopcijfers in België 1500
Walsen Trilstampers
1200
Trilplaten
900 600 300 0
1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 1996
1997
1998
1999
2000
2001
2002
2003
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
Trilplaten
1.125
1.169
1.192
1.224
1.195
974
963
1.027
880
967
989
1.119
1.098
1.140
1.073
Trilstampers
398
474
503
602
610
409
405
443
356
329
660
566
470
561
578
Walsen
187
180
253
217
285
229
178
168
205
250
222
283
249
151
158
Evolutie van de verkoop van “grote” machines (graafmachines op banden en rupsen en wielladers >10 ton) 2000
1500
1000
500
1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010
1993
1994
1995
1996
1997
1998
1999
2000
2001
2002
2003
2004
2005
2006
2007
2008 2009
2010
800
812
908
996
1.052
1.145
1.340
1.498
1.455
1.075
996
1.018
1.227
1.393
1.558
1.614
901
SIGMA - Economisch Dossier 2011 - Algemene Vergadering & Persconferentie 28 juni 2011
907
29
sectorale resultaten van de handel Toelichting bij de tabellen De oppervlakte van elke kleur binnen een vakje weerspiegelt het percentage deelnemers die eenzelfde tendens gesignaleerd hebben. De individuele antwoorden werden ‘’gewogen’’ met het jaarlijkse omzetcijfer om rekening te houden met de relatieve belangrijkheid van ieder bedrijf. Antwoorden die melding maken van een vermindering of een beoordeling ‘’lager dan normaal’’. Antwoorden die melding maken van een onveranderde toestand of een beoordeling ‘’normaal’’. Antwoorden die melding maken van een vermeerdering of een beoordeling ‘’hoger dan normaal’’. Onvoldoende antwoorden.
30
SIGMA - Economisch Dossier 2011 - Algemene Vergadering & Persconferentie 28 juni 2011
Verkoop van materiaal voor de bouw en de burgerlijke bouwkunde VERLOOP TIJDENS DE VOORGAANDE MAAND *
BEOORDELINGEN
Tegenover dezelfde maand van het vorige jaar Omzet
Omzet (in functie van het seizoen)
100
100
75
75
50
50
25
25
0
05 06 2010
07
08
09
10
11
12
01 2011
02
03
04
0
05
05 06 2010
07
08
Tegenover de vorige maand Voorraden 100
75
75
50
50
25
25 05 06 2010
07
08
09
10
11
12
10
11
12
01 2011
02
03
04
05
02
03
04
05
Peil van de voorraden
100
0
09
01 2011
02
03
04
05
01 2011
02
03
04
05
0
05 06 2010
07
08
09
10
11
12
01 2011
Verkoopprijzen 100 75 50 25 0
05 06 2010
07
08
09
10
11
12
VOORUITZICHTEN VOLGENDE DRIE MAANDEN Tewerkstelling
Verkoopprijzen
100
100
75
75
50
50
25
25
0
05 06 2010
07
08
09
10
11
12
01 2011
02
03
04
0
05
05 06 2010
07
Vraag van de klanten 100
75
75
50
50
25
25 05 06 2010
07
08
09
10
11
12
01 2011
09
10
11
12
01 2011
02
03
04
05
03
04
05
Bestellingen bij leveranciers
100
0
08
02
03
04
05
0
05 06 2010
07
08
09
10
11
12
01 2011
02
Mei 2011 NBB Conjunctuuronderzoeken * Voor de aangeduide referentieperiode heeft de weergegeven evolutie betrekking op de voorgaande maand. Bijvoorbeeld voor de enquêtemaand mei verwijst het verloop naar de in april opgetekende ontwikkelingen.
SIGMA - Economisch Dossier 2011 - Algemene Vergadering & Persconferentie 28 juni 2011
31
Hoofdstuk 3 De interne goederenbehandeling in 2010
Het jaar 2010 vertoont een volumestijging van +26,9 %
Totale markt - SIGMA Elektrische vorkheftrucks
2005
2006
2007
2008
2009
2010
+5,9%
+12,6%
+6,1%
- 1,3%
- 48,0%
+16,0%
Thermische vorkheftrucks
+1,9%
+1,4%
+14,2%
-19,2%
- 43,3%
+15,4 %
Magazijntrucks
+6,4%
+10,3%
- 1,8%
+ 3,9%
- 35,9%
+33,3%
Totale markt
+5,3%
+8,7%
+3,1%
- 2,6%
- 39,8%
+26,9%
Totale markt - SIGMA
Magazijntrucks - SIGMA
Jaar
Eenheden
%
2000
8.524
2001
7.329
-14,0%
2002
7.504
+2,4%
Jaar
Eenheden
%
2000
4.208
2001
4.130
-1,9%
2002
4.371
+5,8%
2003
7.595
+1,2%
2003
4.345
-0,6%
2004
8.343
+9,8%
2004
4.795
+10,4%
2005
8.784
+5,3%
2005
5.110
+6,6%
2006
9.547
+8,7%
2006
5.634
+10,3%
2007
9.846
+3,1%
2007
5.530
-8,2%
2008
9.592
-2,6%
2008
5.744
+3,9%
2009
5.773
-39,8%
2009
3.684
-35,9%
2010
7.328
26,9%
2010
4.911
+33,3%
Magazijntrucks
2006
2007
2008
2009
2010
%
787
630
804
414
653
+57,7
Pallettrucks
2.317
2.431
2.467
1.865
2.242
+20,2
Stapelaars
1.369
1.391
1.415
896
1.083
+20,9
Reachtrucks
Horizontale Orderpickers
841
671
591
319
671
+110,3
Overige
320
407
467
190
262
+37,9
5.634
5.530
5.744
3.684
4.911
+33,3
Totaal magazijntrucks
SIGMA - Economisch Dossier 2011 - Algemene Vergadering & Persconferentie 28 juni 2011
33
Magazijntrucks 2006-2010 6000
Reachtrucks
5000
Pallettrucks
4000
Horizontale Orderpickers
Stapelaars Overige
3000 2000 1000 0
2006
2007
2008
2009
2010
Vorkheftrucks 2006-2010 5000
Diesel Gas / LPG
4000
Elektrisch
3000
2000
1000
0
2006
2007
2008
2009
2010
Vorkheftrucks
2006
2007
2008
2009
2010
%
Elektrisch
1.891
2.007
1.982
1.031
1.196
16,00%
Gas / LPG
592
692
614
362
389
7,46%
Diesel
1.430
1.617
1.252
696
832
19,54%
Totaal Verbranding
2.022
2.309
1.866
1.058
1.221
15,41%
Totaal Vorkheftrucks
3.913
4.316
3.848
2.089
2.417
15,70%
34
SIGMA - Economisch Dossier 2011 - Algemene Vergadering & Persconferentie 28 juni 2011
Vorkheftrucks - SIGMA Jaar
Eenheden
2000
4.309
%
2001
3.189
-26,0%
2002
3.131
-1,8%
2003
3.246
3,7%
2004
3.542
9,1%
2005
3.674
3,7%
2006
3.913
6,5%
2007
4.316
17,5%
2008
3.848
-10,8%
2009
2.089
-45,7%
2010
2.417
15,7%
Evolutie van de markt van de vorkheftrucks - SIGMA Elektrische trucks %
“4-wieler”
Benzine / LPG / Diesel
Jaar
“3-wieler”
%
Totaal
%
Thermisch
2000
838
2001
712
-37,4%
1.399
-27,7%
1.790
-24,6%
2002
760
6,7%
2003
658
-13,4%
743 874
8,2%
1.503
7,4%
1.628
-9,1%
3.131
17,6%
1.532
1,9%
1.714
5,3%
3.246
2004
774
17,6%
812
-7,1%
1.586
2005
750
-3,1%
930
14,5%
1.680
3,5%
1.956
14,1%
3.542
5,9%
1.994
1,9%
3.674
2006
937
24,9%
954
2,6%
1.891
12,6%
2.022
1,4%
3.913
2007
988
5,4%
1.019
6,8%
2.007
6,1%
2.309
14,2%
4.316
2008
944
-4,5%
1.038
1,9%
1.982
-1,2%
1.866
-19,2%
3.848
2009
467
-52,7%
564
-44,7%
1.031
-48,0%
1.058
-43,3%
2.089
2010
606
29,8%
590
4,6%
1.196
16,0%
1.221
15,4%
2.417
1.098 -15,0%
687
1.936
%
2.373
SIGMA - Economisch Dossier 2011 - Algemene Vergadering & Persconferentie 28 juni 2011
Totaal 4.309 3.189
35
Goederenbehandeling COMMENTAAR BIJ DE SIGMA-CIJFERS 2010 EN VOORUITZICHTEN 2011 De crisis voorbij? De globale markt magazijntoestellen
De Europese markt van
de
heftrucks
en
De globale markt van toestellen voor de interne goederenbehandeling is in het voorbije jaar met 45%, en daarmee duidelijk sterker als algemeen verwacht, gestegen. Met een wereldwijde vraag van bijna 800.000 machines bereikte de markt een niveau van meer dan 80% van het topjaar 2007. Twee factoren bepaalden deze opleving. In de ontwikkelde industrielanden gingen veel ondernemingen terug over tot vervangings investeringen, die ze tijdens de voorbije twee jaar voor zich uit hadden geschoven. Anderzijds hebben de massieve investeringen in nieuwe heftrucks in de opkomende groeimarkten hun gewicht in de wereldmarkt significant verhoogd. Dit geldt in het bijzonder voor Brazilië en China. In China als “jong” industrieland steeg het BIP bijvoorbeeld met 10%, en de vraag naar interne transportmiddelen groeide in het zog van de hoge industriële prestaties met 70% op meer dan 200.000 stuks. De vraag van de volksrepubliek komt hiermee overeen met meer dan drie vierden van de totale Europese markt.
De Europese markt van interne transportmiddelen groeide in 2010 tegenover het vorige jaar met 30% naar 260.000 trucks. Dit echter met grote regionale verschillen. De West-Europese markt steeg met 23% daar waar de Oost-Europese markt, die door de crisis naar een extreem laag niveau was weggezakt, met 94% stijging is opgeveerd. Dit door een quasi verdubbeling van de aantallen in markten als Rusland en Polen. De landen van deze regio bouwen hun markt aan heftrucks en magazijntoestellen dus verder uit en winnen op lange termijn nog aan belang als afzetgebied voor alle fabrikanten. Voor West-Europa hebben vrijwel alle landen een stijging tussen 15 en 30% gekend. Enkel in de landen die het zwaarst onder de Eurocrisis lijden, Portugal Ierland en Griekenland, ging de vraag verder achteruit. Voor ons van groot belang was vooral de zeer gunstige evolutie op de Duitse markt. Deze markt is voor ons immers algemeen economisch en dus ook voor de interne transportmiddelen een locomotief. In Duitsland werd een groei opgetekend van 38% en is met 60.000 toestellen de belangrijkste markt binnen Europa.
Totale Markt Goederenbehandeling SIGMA 12000
Volume
10000 8000
8524
7329
7504
7595
8343
8784
9547
9846
9592 7328 5773
6000 4000 2000 0
36
2000
2001
2002
2003
2004
2005
Jaar
2006
2007
2008
2009
SIGMA - Economisch Dossier 2011 - Algemene Vergadering & Persconferentie 28 juni 2011
2010
Opdat de vraag echter terug het niveau van voor de crisis zou bereiken zou het volume van 2010 nogmaals met 40% moeten stijgen. De Belgische markt van de heftrucks en magazijntoestellen STIJGING VAN 27%! De Belgisch markt heeft de Europese trend dus gevolgd. De daling in de verkoop van materiaal voor intern transport was in 2009 extreem: min 39,8% t.o.v. 2008. In 2010 heeft de markt zich in de eerste jaarhelft gestabiliseerd op het lage niveau van 2009. Vanaf de zomermaanden is er dan een duidelijke remonte gekomen die tot het jaareinde heeft aangehouden. Vooral uitgestelde vervangingsinvesteringen hebben deze groei gevoed. Uitbreidingen van de bestaande vloten werd nauwelijks opgetekend. Ten overstaan van 2009 waren de 7328 verkochte eenheden bevredigend, en zeker ook beter dan de inschattingen aan het begin van vorig jaar. We zien echter dat ten overstaan van het tien-jaargemiddelde we nog bijna 1000 eenheden of meer dan 10% achterop hinken. En 25% ten overstaan van topjaar 2007…
Tevens positief te melden is dat naast de verkoop ook de andere activiteiten van onze sector in 2010 zich goed hebben ontwikkeld. Onze leden meldden ons een stijging in de verhuur korte termijn, de verkoop van wisselstukken en de serviceactiviteiten. Heftrucks De markt voor heftrucks herstelt zich opvallend trager dan deze van de magazijntoestellen. Voor 2010 werd een stijging van iets meer dan 15% opgetekend. Dit zowel voor de elektrische als voor de thermische heftrucks. Het feit dat de havens en de (zware) industrie slechts in de tweede jaarhelft van een remonte konden getuigen en nog steeds een zeer voorzichtige politiek ten overstaan van investeringen voerden is hiervan de oorzaak. Onderstaande grafiek toont duidelijk dat met 2417 verkochte eenheden we nog steeds een bijzonder mager jaar achter de rug hebben, met goed duizend eenheden minder dan het gemiddelde van 3500 stuks over de laatste tien jaren. Het aandeel van de heftrucks in de totale markt zakt hiermee naar 32% tov 36% in 2009, waar dit aandeel historisch 42 à 43% bedroeg. Gezien de heftrucks belangrijk grotere omzetten genereren dan magazijntoestellen, heeft dit ernstige gevolgen op de omzet uit verkoop van onze leden.
Marktevolutie heftrucks
SIGMA - Economisch Dossier 2011 - Algemene Vergadering & Persconferentie 28 juni 2011
37
Marktevolutie magazijntoestellen 7000
Volume
6000 5000 4000
4208
2000
4130
4371
4346
2001
2002
2003
4795
5110
5634
5530
5744
4911 3664
3000 2000 1000 0
2004
2005
Jaar
2006
2007
2008
2009
2010
Voor de magazijntoestellen tekende zich een veel gunstiger evolutie af.
Nog steeds is het effect hiervan op de prijsniveaus en de daaruit resulterende marges ongezond.
Een stijging van 33,3% tov van 2009 tot een marktvolume van 4911 maakt dat 2010 als een “normaal” pré-crisisjaar bestempeld kan worden.
We worden bovendien geconfronteerd met een veranderend aankoopgedrag. Er is duidelijk een shift naar aankoopbeslissingen door financiële departementen op basis van mega-Excel sheets in plaats van door technische departementen op basis van operationele noden.
De grootdistributie en levensmiddelensector, grootste afnemers van dit type toestellen, zijn veel minder door de crisis getroffen en hebben bijgevolg ook sneller terug hun investeringsprogramma’s opgestart. Financiële consequenties Door de relatieve marktverbetering en het feit dat al onze leden reeds in 2009 grondige herstructure ringen en kostenbesparingsprogramma’s hadden doorgevoerd én in 2010 verder gebruik hebben gemaakt van de anti-crisismaatregelen hopen we dat de jaarresultaten -en vooral dan de rendabiliteit -van onze leden zich in het voorbije jaar hebben verbeterd. De in 2010 gepubliceerde jaarresultaten van 2009 hebben immers onze vorig jaar geuite vrees bevestigd : een totale omzetdaling van meer dan 25% maar vooral een problematische rendabiliteit waarbij verschillende leden met rode cijfers werden geconfronteerd. De reflex van vele bedrijven om een deel van de oplossing van de door de crisis veroorzaakte problemen te zoeken in het onder druk zetten van leveranciers, heeft zich in 2010 doorgezet.
38
Tevens wordt – vooral door grote spelers – getracht het eigen bedrijfsrisico naar de leverancier door te schuiven. Indien onze leden hierop ingaan door ongelimiteerde flexibiliteit aan te bieden in looptijd van contracten, te presteren draaiuren en aantal ter beschikking gestelde toestellen leggen ze hiermee een enorme hypotheek op de eigen toekomst. In het belang van onze klanten wil SIGMA onze sector daarom duidelijk profileren als essentiële partner bij het organiseren van intern transport met oog voor alle eisen : ergonomie, ecologie, veiligheid, efficiëntie. De verschillende initiatieven en workshops op ProLogistics 2010, en natuurlijk SigmaCert, zijn hiervan enkele voorbeelden. Outlook 2011 De voorwaarden voor een aanhoudende opwaartse trend op de Belgische markt zijn goed. Onze veelal op export georiënteerde bedrijven hebben na de spaarprogramma’s tijdens de crisis een hoge inhaalbehoefte, die ook in 2011 nog voor groei moet zorgen.
SIGMA - Economisch Dossier 2011 - Algemene Vergadering & Persconferentie 28 juni 2011
In lijn met de vooruitzichten op een stijging van het BIP en de Industriële Productie met respectievelijk +1,6% en 2,7% zijn de verwachtingen voor onze sector dat in 2011 we terug boven de 8000 eenheden kunnen evolueren. Hierbij wordt de voornaamste groei in het segment van de heftrucks verwacht (+20%). Ook op service niveau voorzien we een aanhoudende vraag. Dit vertaalt zich in nieuwe aanwervingen bij onze leden, vooral van service technici. Er is dus zeker voor 2011 een voorzichtig positivisme. Dit uiteraard onder de voorwaarde dat we gespaard blijven van nieuwe ernstige verstoringen in de markt. Jean-Paul Dubois sectievoorzitter Goederenbehandeling / Lift-Trucks
SIGMA - Economisch Dossier 2011 - Algemene Vergadering & Persconferentie 28 juni 2011
39
Marktevolutie van de vorkheftrucks 2500
2373
2309
2198
2000
1851
1973 1936
1500
1578
1548
1000
1790 1628
1399
1307
1956
1503
1994
1714
1532
2022 1891
1586
Thermisch Elektrisch
1982 2007
1866
1680 1221 1058 1031
1196
500 0
1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010
Marktevolutie van de vorkheftrucks gaz en diesel 1800 1500
1664 1408
1440
1391
1272
1200
1358 1219
1395
Gas
1430 1252
1129
832
900
907
600 300
Diesel
1617
696 709
443
533
518
585 409
598
599
592
692
614 362
389
0 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010
40
SIGMA - Economisch Dossier 2011 - Algemene Vergadering & Persconferentie 28 juni 2011
Totaal vorkheftrucks 4500
4309
4000
3551
3500
4316
3746
3542
3674
3913
Totaal
3848
Thermisch
3189 3131 3246
3158
Elektrisch
3000 2500 2000 1500 1000 500 0
1819
1014
1722 1635
880 906
805 842
729
2007 2029
1137 1135
1845 1851
921 1307
870 894 924
1973
2198
1578 1548
2373 1790 1936 1399
1628
1714
1956 1994 2022
1680 1503 1532 1586
1891
2417
2309 1982 2007
2089
1866 1058 1031
1221 1196
1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010
SIGMA - Economisch Dossier 2011 - Algemene Vergadering & Persconferentie 28 juni 2011
41
sectorale resultaten van de handel Toelichting bij de tabellen De oppervlakte van elke kleur binnen een vakje weerspiegelt het percentage deelnemers die eenzelfde tendens gesignaleerd hebben. De individuele antwoorden werden ‘’gewogen’’ met het jaarlijkse omzetcijfer om rekening te houden met de relatieve belangrijkheid van ieder bedrijf. Antwoorden die melding maken van een vermindering of een beoordeling ‘’lager dan normaal’’. Antwoorden die melding maken van een onveranderde toestand of een beoordeling ‘’normaal’’. Antwoorden die melding maken van een vermeerdering of een beoordeling ‘’hoger dan normaal’’. Onvoldoende antwoorden.
42
SIGMA - Economisch Dossier 2011 - Algemene Vergadering & Persconferentie 28 juni 2011
Verkoop van lift-trucks, compactladers, enz. VERLOOP TIJDENS DE VOORGAANDE MAAND *
BEOORDELINGEN
Tegenover dezelfde maand van het vorige jaar Omzet
Omzet (in functie van het seizoen)
100
100
75
75
50
50
25
25
0
05 06 2010
07
08
09
10
11
12
01 2011
02
03
04
0
05
05 06 2010
07
08
Tegenover de vorige maand Voorraden 100
75
75
50
50
25
25 05 06 2010
07
08
09
10
11
12
10
11
12
01 2011
02
03
04
05
02
03
04
05
Peil van de voorraden
100
0
09
01 2011
02
03
04
05
01 2011
02
03
04
05
0
05 06 2010
07
08
09
10
11
12
01 2011
Verkoopprijzen 100 75 50 25 0
05 06 2010
07
08
09
10
11
12
VOORUITZICHTEN VOLGENDE DRIE MAANDEN Tewerkstelling
Verkoopprijzen
100
100
75
75
50
50
25
25
0
05 06 2010
07
08
09
10
11
12
01 2011
02
03
04
0
05
05 06 2010
07
Vraag van de klanten 100
75
75
50
50
25
25 05 06 2010
07
08
09
10
11
12
01 2011
09
10
11
12
01 2011
02
03
04
05
03
04
05
Bestellingen bij leveranciers
100
0
08
02
03
04
05
0
05 06 2010
07
08
09
10
11
12
01 2011
02
Mei 2011 NBB Conjunctuuronderzoeken * Voor de aangeduide referentieperiode heeft de weergegeven evolutie betrekking op de voorgaande maand. Bijvoorbeeld voor de enquêtemaand mei verwijst het verloop naar de in april opgetekende ontwikkelingen.
SIGMA - Economisch Dossier 2011 - Algemene Vergadering & Persconferentie 28 juni 2011
43
Hoofdstuk 4 Belang en activiteiten van SIGMA Atomium,23 juni 2010:Voorzitter Luc Smeets signaleerde voor 2009 een sectoriële omzet van 984,67 miljoen EUR, m.a.w. een daling met -27,10 % t.o.v. het jaar voordien. De sectie LiftTrucks noteert -22,30 % met een omzet van 378,12 miljoen, de sectie burgerlijke bouwkunde / bouw goed – 31,50 % met 561,34 Luc Smeets miljoen. De subsectie Bekisting tempert hier enigszins de negatieve resultaten en noteert op zich een bescheiden omzetgroei van + 1,50 % tot 45,21 miljoen EUR. De tewerkstelling onder de SIGMA-leden nam af met – 7,21 %. De jaarlijkse enquête gehouden onder de aangesloten SIGMA-leden geeft voor het geheel van de activiteiten in burgerlijke bouwkunde, bouw (inclusief de deelsector bekisting) en goederenbehandeling, voor 2010 een totale omzet van 1.012.730.043 EUR. Ten opzichte van 2009 (984.667.107 EUR) betekent dit alvast een gemiddelde vooruitgang met een matige + 2,85 %, na het ingrijpende verlies van -27,10 % in 2009 t.o.v. de historische ‘all time high’ hoogconjunctuur en de in omzet-termen absolute topjaren 2007 (1.260.206.951 EUR) èn 2008 (ondanks een sterk tanend 4de kwartaal, toch 1.350.653.652 EUR). De subsector Burgerlijke Bouwkunde (exclusief bekisting) realiseert in 2010 een ex aequo t.o.v. 2009 hetzij een opgemeten omzetstijging van + 0,98 %. De specifieke deelsector bekisting daarentegen haalde vorig jaar in 2009 nog + 1,50%, nu in 2010 alweer + 5,41 %, hiermee liefst voor de 3de keer opeenvolgend een beduidend beter resultaat neerzettend dan eerder (+ 3,60 % in 2008 tegenover nog - 5,00 % in 2007). Als dusdanig enigszins de consolidatie van een bijna omgekeerde evolutietrend vergeleken bij de hoofdmoot. De subsector Goederenbehandeling realiseert een omzetstijging van + 5,32 %. Deze door de financieel-economische crisis en recessie georkestreerde cijfers contrasteren enigszins met het toenemend belang van SIGMA: eind 2009 telde SIGMA goed 80 leden, wat betekent dat over de periode 2008-2009 het ledenbestand mocht toenemen met + 20 %. Terugblikkend op de voorbije periode 2010-2011 mochten wij
respectievelijk Solumatics BVBA, RDS Electronics BVBA, Vanbomat BVBA en Emrol BVBA als nieuwe leden verwelkomen, terwijl Terex Roadbuilding Europe NV (wegens opheffing van de zetel in Europa), Hydrokit Benelux (wegens stopzetting van de ondernemingsactiviteit) en Intrans Benelux BV (gezien het Belgische importeurschap voor Mitsubishi overging op De Ronde & Drubbel NV), om dus uiteenlopende redenen, niet konden aanblijven. De Torenkraners lieten in een formele brief gericht aan de voorzitter van SIGMA weten dat zij hun lidmaatschap van SIGMA naar 2011 toe niet langer wensten aan te houden, om zich te hergroeperen onder een onafhankelijke vzw Belgian Tower Crane Federation (BTCF). SIGMA telt hiermee vandaag 73 representatieve leden-ondernemingen waarvan 40 + 6 in Burgerlijke Bouwkunde / Bouw en 27 + 6 in Goederenbehandeling (6 leden zijn namelijk zowel lid van de sectie Burgerlijke Bouw als van de sectie Goederenbehandeling en worden hier niet dubbelgeteld). Binnen SIGMA wordt iedere spontane vraag om lidmaatschap systematisch voorgelegd aan de desbetreffende sectievergadering respectievelijk aan de Raad van Bestuur, dewelke ook kordaat in de ene of andere zin beslist. Ondernemingen hebben er in deze woelige economische tijden enigszins meer belang bij dan ooit het lidmaatschap van SIGMA aan te gaan of te hernieuwen. SIGMA, samen met het overkoepelende FEDERAUTO, biedt haar leden een dynamisch discussieforum en een sectorieel overlegplatform bij uitstek, stelt een aantal deskundige, kwaliteitsvolle diensten en informatiestromen ter beschikking en laat toe zowel een persoonlijke visie te formuleren als een actieve rol te spelen in de behartiging van zowel individuele als collectieve belangen. Het valt overigens op dat de SIGMA-leden talrijk deelnemen aan de trimestriële sectievergaderingen, wat ook wijst op de vele bekommernissen waar de SIGMA-leden mee te maken krijgen en de raad en ondersteuning die SIGMA en vooral FEDERAUTO in dit verband kunnen bieden. Dankzij een excellente samenwerking met FEDERAUTO, de onvoorwaardelijke ondersteuning van haar Studie- en juridische Diensten en dankzij een ongedwongen samenhorigheid van de SIGMAleden zelf, is SIGMA in staat te groeien en zulks louter tot nut van àl haar leden.
SIGMA - Economisch Dossier 2011 - Algemene Vergadering & Persconferentie 28 juni 2011
45
De statutaire verkiezing van de Raad van Bestuur voor de periode 2010-2013 door de Algemene Vergadering vorig jaar, herbevestigde goed alle bestuurders in hun mandaat. Toch moest afscheid genomen worden van Dhr. Daniel Tordeur (Matermaco) wegens het aangekondigde einde van zijn beroepsaktiviteit en kwam hiermee een mandaat vrij binnen de sectie burgerlijke bouwkunde / bouw, dat door de algemene vergadering uiterst democratisch werd toegewezen aan Dhr. Jean-Pierre De Coninck (BIA NV). Binnen de sectie Lift-Trucks werd een bijkomend mandaat ingevuld en toegewezen aan Dhr. Eric Maertens (Barloworld Handling NV). Het aantal bestuurders kwam hiermee op 10 in plaats van 9. Aansluitend aanvaardden Luc Smeets, JeanPaul Dubois en Dries van Haut het voorzitterschap te continueren respectievelijk van SIGMA zelf, van de Sectie Goederenbehandeling / Lift-Trucks en van de Sectie Burgerlijke Bouwkunde / Bouw. Op niveau van de Raad van Bestuur stuurt SIGMA aan op een gedragscode die onder de vorm van een Compliance Policy, in een tijdperk van Corporate Governance, een charter moet vormen voor de leden, zonder evenwel moraliserend of te betuttelend te willen zijn. Een position paper inzake
46
mededingingsrecht, reeds bestaande binnen andere groeperingen, werd voor SIGMA destijds omgezet in het Nederlands, het Frans en het Engels. SIGMA dringt hiermee bij haar leden aan op eerlijke concurrentie en wil met respect voor mededingingsregels garant staan voor een correcte vrijemarktwerking. Eind 2010 – begin 2011 vonden een aantal noodgedwongen ontwikkelingen plaats: Dhr. Luc Smeets (TMHBE), sedert begin 2008 Voorzitter, locomotief en bezieler van SIGMA, werd naar 2011 toe binnen Toyota Material Handling geconfronteerd met nieuwe professionele en internationale uitdagingen en zag zich verplicht zijn functie als voorzitter van SIGMA los te laten. Ter opvolging van Luc Smeets, verkoos de Raad van Bestuur, ter gelegenheid van de Nieuwjaarsreceptie van SIGMA, Dries Van Haut (Van Haut – Sectie Burgerlijke Bouwkunde / Bouw) tot nieuwe voorzitter. inmiddels stelde de sectievergadering Burgerlijke Bouwkunde / Bouw, David Vandermeulen (Bergerat Monnoyeur) voor als nieuwe sectievoorzitter en bijgevolg als waarnemend bestuurder in de Raad van Bestuur, dit geheel conform het interne reglement van SIGMA, zoals ook aansluitend bekrachtigd in de Raad van Bestuur van 23.02.2011. Gezien Dhr.
SIGMA - Economisch Dossier 2011 - Algemene Vergadering & Persconferentie 28 juni 2011
David Vandermeulen tegelijk Sectievoorzitter BB en Waarnemend Bestuurder is, maar geen Bestuurder als dusdanig en het maximum aantal Bestuurdersmandaten (5 BB resp. 5 LT ) sedert de laatste Algemene Vergadering van 23.06.10 voor de periode 2010-2013 ingevuld zijn, gezien het vicevoorzitterschap statutair wel door een Bestuurder dient waargenomen, werd Dhr. Geert De Bruycker (De Bruycker) door de Raad van Bestuur van 25.05.2011 voorgesteld en unaniem tot vicevoorzitter benoemd. SIGMA blijft in alle opzichten getuigen van een doorgedreven sectordynamiek. Een vast agendapunt op de dagorde van de Sectie Goederenbehandeling / Lift-Trucks vormt steeds de discrepantie tussen de SIGMA-marktcijfers en de veel hoger uitvallende World Industrial Trucks Statistics (WITS). In eerste instantie dienen binnen SIGMA alle nog ontbrekende marktspelers overtuigd te worden lid te worden en cijfers systematisch en consequent te rapporteren. Een nieuwe ontwikkeling is dat één keer per jaar een uitsplitsing van verkoopvolumes per provincie in
kaart zal worden gebracht, dit volgens de rubrieken die we steeds hanteren en voor ’t eerst m.b.t. 2009 en 2010. De op te geven cijfers betreffen voor Burgerlijke Bouwkunde / Bouw alleen facturaties, voor de opgave is het bepalende criterium het leveringsadres. De op te geven cijfers betreffen voor Goederenbehandeling / Lift-Trucks de order intake, voor de opgave is het bepalende criterium eveneens het leveringsadres. De SIGMA-website en in het bijzonder de onlinerapportering van de verkoopcijfers binnen de sectie Burgerlijke Bouwkunde / Bouw, vragen steeds om meer gebruiksvriendelijkheid en om een betere kwaliteit van de informatievoorziening. Sectievoorzitter David Vandermeulen vraagt om m.b.t. de maandstatistiek bij onvolledigheid van de rapportage, toch deelstatistieken te kunnen vrijgeven. Met FEDERAUTO Dir. Studiedienst Philippe Decrock, Hoofdjurist Patrick Piret en Statistiekverantwoordelijke Fabienne Guns wordt opnieuw nagegaan wat nu precies de mogelijkheden zijn, rekening houdend met de Europese regelgeving die het (on)willekeurig vrijgeven van detailinformatie om deontologische redenen verbiedt. Met de hulp van de externe
SIGMA - Economisch Dossier 2011 - Algemene Vergadering & Persconferentie 28 juni 2011
47
website-beheerder A Web Development Company (www.awebdevelopmentcompany.be) zal, daar waar nodig, opnieuw bijgestuurd worden, opdat de anonimiteit van de rapportering ook ten allen tijde gevrijwaard mag blijven, vanzelfsprekend steeds mede onder het toeziend oog van FEDERAUTOStatistiekverantwoordelijke Mevr. Fabienne Guns. De statistiek is punt N° 1 op de agenda voor SIGMA. Een onderbouwde geloofwaardigheid van de statistiekrapportering is essentieel in de discussie tussen importeur en constructeur. Zijn de verschillen tussen SIGMA en CECE verklaarbaar (quid annulatie-effect, timing-effect ?). Bij CECE gaat het doorgaans om Order Intake, bij SIGMA om Facturaties. De Off-Highway Research-cijfers wijken eveneens significant af van de SIGMA-cijfers. Ook de World Industrial Truck Statistics (WITS) fungeren doorgaans als referentie om marktprognoses te becijferen, ook hier bestaan, zoals steeds bevestigd in de SIGMA Sectie Goederenbehandeling / LiftTrucks, grote verschillen met de SIGMA-cijfers.
48
In samenwerking met AGORIA (constructeurs) zal getracht worden om verschillen in rapporteringscriteria en –categorieën (SIGMA-CECE & SIGMA-WITS) uit te klaren. In een poging tot betere aansluiting van de SIGMA-cijfers met deze van de CECE, wordt ook de gehanteerde productindeling onder de loupe genomen. Ook de classificatie van producten (bv. compaction - earthmoving) van CECE zal vergeleken worden met de eigen SIGMA-benadering: indien ook andere klassen van producten qua tonnage zich opdringen, is het voorstel om mogelijkerwijze de klassengrenzen bij te stellen. Moeten nieuwe producten / soorten machines worden opgenomen in de SIGMA-statistiek ? Een belangrijk criterium en vereiste in het kader van de statistiekdeontologie is dat minimaal 3 merken moeten rapporteren per subcategorie!
SIGMA - Economisch Dossier 2011 - Algemene Vergadering & Persconferentie 28 juni 2011
SIGMACert
Daar waar vroeger de meningen onuitgesproken dan wel verdeeld waren, was in de loop van 2009 onder de leden een aanzienlijke consensus gegroeid aangaande de wenselijkheid van een eigen veiligheidskeur. Een KB van 09.01.2011 voorziet in de omzetting van Europese Richtlijn 2006/123/EG Parlement, betreffende de erkenning van externe diensten voor technische controles op de werkplaats en maakt het huidige moment rijp voor aktie. De Launch & Kick-Off van SIGMACert ter gelegenheid van de jaarlijkse algemene vergadering en persconferentie van vorig jaar, liet alvast toe om de goed 115 aanwezigen, hetzij 55 SIGMAleden, 16 vertegenwoordigers van de pers en 44 genodigden, in het Atomium tot op 102 m hoogte te brengen voor de lang verwachte kick-off van SIGMACert als Belgische veiligheidskeurnorm (cf. www.sigmacert.be). FEDERAUTO / Directeur Studiedienst Dhr. Philippe Decrock en Hoofd Homologatie & Technische Reglementering & Algemeen Secretaris
Federauto Carrosserie Dhr. Luc Schets lichtten het project, de procedures en toekomstige werking en meerwaarde van een SIGMACert-veiligheidskeur uitvoerig toe: SIGMACert moet op termijn helpen om de klant te fideliseren, moet het onderhoud en de herstelling van machines helpen sturen, met de absolute meerwaarde dat de arbeidsveiligheid van het machinepark sterk zal verbeteren. Door de Raad van Bestuur van SIGMA werd eind vorig jaar niettemin hard aan de noodrem getrokken omdat de rendabiliteit van het project geenszins kon worden gegarandeerd. De m.b.t. SIGMACert aansluitend in functie van significante kostenbesparingen tussen partijen gevoerde onderhandelingen, werden inmiddels zo goed als afgerond en knopen doorgehakt: een nieuwe SIGMACert-overeenkomst werd gesloten tussen KIWA Belgium NV en SIGMA vzw. De ontwikkelde platformen Normatief + Software blijven hiermee behouden. Met KIWA Belgium NV / Directeur Janneck Peersman (www.kiwa.be), TWISKA (www. twiska.eu) en AM Norman (www.amnorman.be) in
SIGMA - Economisch Dossier 2011 - Algemene Vergadering & Persconferentie 28 juni 2011
49
onderaanneming, staan de implementatie van een Belgische keurnorm en de operationalisering a.h.v. het bijhorende ict-platform nu voorop. De uitwerking van de SIGMACert-norm voor veiligheidskeuring en de ontwikkeling van een itc-software platform om deze te dragen, het testen van subreleases hiervan en het bepalen van interface-modaliteiten m.b.t. een software-matige importmodule die de automatische inlezing van data vanaf de systemen van de leden-ondernemingen moet toelaten, werden gelanceerd, gerealiseerd of zo goed als gerealiseerd.
Met EDUCAM / Directeur Dhr. Luc De Moor (www.educam.be) en EDUCAM Trainer Guy De Maesschalck als belangrijke partners, werden in een eerste fase reeds tot 250 personen geïnitieerd in een Keurmeester- dan wel Back-Office opleiding. Nieuwe EDUCAM-Opleidingen Keurmeester, BackOffice en dit keer ook Sales Force zullen opnieuw worden ingepland en opgestart.
Binnen de sectie Goederenbehandeling / LiftTrucks werden in gezamelijk overleg 4 afzonderlijke checklists ontwikkeld, respectievelijk voor heftrucks, voor voorzetapparatuur, voor batterijen en voor batterijladers. Omwille van de gediversifieerdheid en complexiteit van het productengamma binnen de sectie Burgerlijke Bouwkunde / Bouw, werd hier gekozen om de ontwikkeling van SIGMACert in eerste instantie toe te spitsen op 2 checklists, 1 voor graafmachines en 1 voor wielladers, later zullen meer productcategorieën worden toegevoegd. Bedoelde checklists, met onderkenning van vitale en nonvitale controlepunten, werden gefinaliseerd en werden en worden verder gedocumenteerd a.h.v. zgn. kwalificatiecriteria (beschrijvingen bij elk controlepunt met duiding van effectieve beoordelingscriteria).
Een representatief College van Deskundigen zal worden samengebracht met de intentie over het systeem te waken en permanent bij te sturen waar nodig: SIGMA zal een aantal leden-ondernemingen afvaardigen, de representativiteit waarborgen, mogelijk het voorzitterschap opnemen, KIWA Belgium NV zal het secretariaat verzorgen, verder zal het College worden opengetrokken naar o.m. vertegenwoordigers van gebruikers van machines, actoren rond veiligheid en relevante overheidsinstanties. Vanuit hun expertise zullen o.m. het zodadelijk op te richten representatief College van Deskundigen (met als taak op geregelde tijdstippen permanente bijsturing en controle over het systeem naar de toekomst.) en een reeds uit (technisch-) commerciële professionals & specialisten uit een aantal representatieve leden-ondernemingen bestaande Management Stuurgroep, Technische Stuurgroep en ITC-Stuurgroep, mee instaan voor de ontwikkeling en continue upgrading van het concept.
Vanaf heden zullen continu 3 pijlers in gang getrokken moeten worden door de leden-ondernemingen: de implementatie van de importmodule door de itcafdelingen van de importeurs, de organisatie van de backoffice door de importeurs ook in functie van de te realiseren backoffice-opleidingen, de opbouw van een zorgsysteem door de importeurs (planningstructuur, opvolging competentie keurmeesters, … ), dit alles gefaciliteerd bij middel van een standaard Handboek aan te leveren door AM Norman en verder aan te wenden door Educam. Van belang zal zijn om steeds de technische afdeling van de invoerder goed te betrekken in de operationele fase: hoe bijvoorbeeld de keur optimaal laten samenlopen met R&M, onderhoud & herstelling ?
Het moet vermeld dat AGORIA zich inzet m.b.t. de problematiek van CE-niet-conforme machines en dit a.h.v. nieuwe CECE-folders, met de bedoeling klanten te informeren over hoe ermee om te gaan. Een en ander sluit perfect aan bij wat SIGMA met SIGMACert voor ogen heeft, zodat hier mogelijk synergieën kunnen worden ontwikkeld. I.v.m. noncompliant machinery werden aldus een aantal CECE-folders via AGORIA toebedeeld en op www. sigmafederation.be opgenomen. Op de CECEbrochures m.b.t. (Non-) Compliant Machinery wordt nog opgenomen dat bij machinebreuk / arbeidsongeval de werkgever verantwoordelijk is en de respectievelijke bestuurdersaansprakelijkheid draagt.
50
SIGMA - Economisch Dossier 2011 - Algemene Vergadering & Persconferentie 28 juni 2011
CE of niet CE? Markttoezicht en corrigerende maatregelen Binnen de Europese Unie geldt het principe van vrij verkeer van goederen. Dit houdt in dat elke lidstaat op hun grondgebied, het in de handel brengen van machines die aan de machinerichtlijn voldoen, niet mogen verbieden, beperken of verhinderen. Machines worden herkend als conform door de aangebrachte CE-markering en moeten tevens vergezeld van een verklaring van overeenstemming volgens bijlage II, deel 1, onder deel A van de richtlijn. Dit principe geldt eveneens voor niet voltooide machines, voorzien van een in bijlage II, deel 1, onder deel B van de richtlijn., bedoelde inbouwverklaring Het is tevens de taak van de lidstaten om erop toe te zien dat de veiligheid en gezondheid van personen, met name werknemers en consumenten, op hun grondgebied wordt gewaarborgd. Daarvoor wordt gebruik gemaakt van markttoezicht, dat op zich wordt opgericht via een rechtkader. Volgens artikel 4, punt 1 van de machinerichtlijn wordt onder markttoezicht het volgende verstaan.
“De lidstaten treffen alle dienstige maatregelen om te waarborgen dat machines uitsluitend in de handel gebracht en/of in bedrijf gesteld kunnen worden indien zij voldoen aan de erop van toepassing zijnde bepalingen van de richtlijn en geen gevaar opleveren voor de veiligheid en de gezondheid van personen en, in voorkomend geval, huisdieren of goederen, wanneer zij op passende wijze worden geïnstalleerd en onderhouden en overeenkomstig hun bestemming of in redelijkerwijze voorzienbare omstandigheden worden gebruikt.”
Ook hier geldt hetzelfde principes voor niet voltooide machines. Elke lidstaat heeft, om deze procedure te kunnen opstarten, de juiste autoriteiten en bevoegdheden op punt gesteld, teneinde te kunnen controleren of machines en/of niet voltooide machines in overeenstemming zijn.
SIGMA - Economisch Dossier 2011 - Algemene Vergadering & Persconferentie 28 juni 2011
51
In België worden de controles uitgevoerd door de FOD Economie. Indien toch blijkt dat een machine, vergezeld van een verklaring van overeenstemming en CE-markering, of in het geval van niet voltooide machines, vergezeld van een inbouwverklaring, niet in overeenstemming is met deze richtlijn kan elke lidstaat de volgens artikel 11 opgestelde vrijwaringclausule hanteren. Deze clausule houdt in dat elke lidstaat alle noodzakelijke maatregelen treft om deze machine en/of niet voltooide machine uit de handel te nemen, te verbieden dat zij in de handel wordt gebracht en/of in bedrijf wordt gesteld. De lidstaat stelt daarop ook de Europese Commissie alsook de andere lidstaten op de hoogte van deze maatregel. De sancties die de lidstaten op basis van deze bepaling hebben genomen, gaan over het blokkeren aan de grens, strafrechtelijke sancties (boetes) zowel voor de onderneming zelf als voor de betrokken individuele personen (bedrijfsleiders, leidinggevenden, e.a) en dit op basis van de nationale wetgeving die de richtlijnen in het nationale recht omzet of andere strafrechtelijke bepalingen zoals bvb in verband met arbeidsongevallen en veiligheidsvoorschriften op de werkplek, e.a.
In België, omvat dit de volgende sancties: Er kunnen administratieve en gerechtelijke sancties opgelegd worden. • Er kunnen administratieve sancties opgelegd worden door de Minister of zijn afgevaardigde afhankelijk van de risico’s verbonden aan het product of de dienst. Dit kan gaan van een waarschuwing tot bijvoorbeeld de schorsing, het verbod, de intrekking, de wijziging of de vernietiging van een product of dienst. • Onverminderd de toepassing van de straffen waarin is voorzien in het Strafwetboek is er een dubbele regeling inzake de gerechtelijke sancties. Enerzijds, naargelang de overtreding, worden de overtreders gestraft met een geldboete waarvan de bedragen kunnen variëren van 500 Euro tot 20 000 Euro. Deze bedragen kunnen worden verdubbeld bij herhaling. Anderzijds kunnen de hoven en rechtbanken bevel geven tot de verbeurdverklaring van de ongeoorloofde winst die dankzij de overtreding werd gemaakt en de aanplakking van het vonnis vragen. Bron: Agoria
52
SIGMA - Economisch Dossier 2011 - Algemene Vergadering & Persconferentie 28 juni 2011
Con-Ser-T Actie ‘Construction Service Technician’. SIGMA vzw (www.sigmafederation.be), de federatie van invoerders en algemeen vertegenwoordigers gespecialiseerd in materieel voor burgerlijke bouwkunde, bouw en goederenbehandeling, plant alvast ter gelegenheid van MATEXPO, Kortrijk 0711.09.2011 (www.matexpo.be) een actie, die de toekomstige instroom van service-techniekers in onze branche zou kunnen helpen ondersteunen. Bedoeling is jonge mensen en leerlingen / studenten uit het hoger-technisch secundair onderwijs, beter bekend te maken met en te motiveren voor een bijzonder boeiende sector, waar moderne hightech interventies op steeds complexere machines en moderne technologieën, roepen om steeds volwaardigere competenties. SIGMA voorziet volgend concept: aanbieding van een te doorlopen programma met time-table en routeplan t.a.v. op naam vooringeschreven studenten (ingedeeld in groepen), zodat zij zich, vertrekkend met instructies vanaf de SIGMA-stand op Matexpo (dispatching), opeenvolgend kunnen aanbieden op de stand van participerende ledenondernemingen, telkens in aansluitende sessies van een 20-tal minuten (demo van telkens een ander type machine mits hantering laptop, gps, diagnoseapparatuur, datatransmissie …); de deelnemende leden-ondernemingen van SIGMA vzw zullen dan
beschikken over een overzicht wie wanneer welke groepen mag verwachten; aansluitend inpikken met mogelijk te organiseren stagetrajecten voor studenten bij leden-ondernemingen in functie van vestiging en nabijheid scholen. Ook de Sectie Goederenbehandeling / Lift-Trucks van SIGMA wil naar de toekomst dergelijke actie doortrekken. In het verlengde van deze actie zal de discussie weliswaar breder dienen gevoerd te worden om ook structureel het aanbod te vergroten. Kunnen scholen aangezet worden tot uitbreiding van hun onderwijs-aanbod in functie van de behoeften binnen onze sector ? Het sociaal overleg werd inmiddels afgerond en de respectievelijke CAO’s afgesloten. Naar de toekomst zal echter vooral het debat rond tijdskrediet, de vervangingsplicht bij brugpensioen en het brugpensioen 50+ als dusdanig, dienen te worden gevoerd met oog op zgn. vrijstelling op sectoraal niveau, rekening houdend met een accuut toenemende vergrijzing, ontgroening en een structureel potentieel tekort aan personeelsinstroom. Demografisch dreigen we nu in een stroomversnelling te komen.
Construction Service Technician ? Contact Us.
SIGMA - Economisch Dossier 2011 - Algemene Vergadering & Persconferentie 28 juni 2011
53
Beurzenbeleid PROlogistics 2010 6de editie (Brussels Expo 2930.09.2010): zoals aangegeven door organisator easyFairs, daalde het aantal bezoekers (3663) met – 30 % t.o.v. 2008. Zo ook het aantal exposanten (144): - 20 % t.o.v. 2008. SIGMA wenst deze beurs alvast te blijven ondersteunen omdat de federatie de overtuiging is toegedaan dat ook in tijden van zware economische crisis er ruimte moet zijn voor een nieuwe dynamiek die de sector van de interne goederenbehandeling de professionele uitstraling biedt die hij verdient. Met MATEXPO 2009 (Kortrijk Xpo, 02-06.09.2009), de 33ste Internationale Vakbeurs voor Bouwmachines, ontmoetten zowat 326 trouwe exposanten en bij de 37500 vakmensen en professionele bezoekers elkaar. Een expo van bouwmachines, gespecialiseerde bouwtechnieken, materieel voor de bouwnijverheid, zwaar materieel voor de wegenbouw en burgerlijke bouwkunde, bouwvoertuigen, werfuitrustingen, steigers, bouwliften, hoogtewerkers, omheiningen, bekistingen, veeg- en reinigingsmachines, machines voor recyclage van sloopafval, machines voor de industrie (havenbedrijven, overslagfirma’s, industriële multinationals), voor openbare werken en voor goederenbehandeling. TransportMedia lanceerde ter gelegenheid van MATEXPO alvast een speciale editie van het vakblad Transport Management en in samenwerking met Confederatie Bouw èn SIGMA, voor het eerst een promotionele pilootaflevering van BOUW.TV op Kanaal Z. In het kader van MATEXPO 2011 zal SIGMA opnieuw meewerken aan een nieuwe uitzending BOUW.TV van TransportMedia op Kanaal Z (uitzending in lusvorm op 03-04.09.2011, heruitzending 10-11.09.2011).
ECED SIGMA was tot op heden lid van ECED (European Confederation of Equipment Distributors - www. eced-association.org). De toegevoegde waarde van het ECED-lidmaatschap werd echter ter discussie gesteld, nu ook Algemeen Secretaris Tom Antonissen de secretariaatsfunctie wegens nieuwe professionele wendingen zo goed als neerlegt en een nieuwe Raad van Bestuur diende verkozen op de Algemene Vergadering van 27.05.11, gezien ook Voorzitter José Gameiro (PT) had laten verstaan zijn voorzitterschap niet meer te hernieuwen. Besloten werd het SIGMAlidmaatschap tot nader order op te schorten.
54
SIGMA - Economisch Dossier 2011 - Algemene Vergadering & Persconferentie 28 juni 2011
1. Evolutie van het tewerk gesteld personeel (SIGMA-leden) Stagnerende tot lichtstijgende omzetcijfers, stagnerende tot lichtdalende tewerkstellingscijfers in 2010. In 2009 zagen we bij de arbeiders wel een daling met - 7,9 % t.o.v. 2008, bij de bedienden toen een daling met – 6,5 %. 2009
2010
Verschil in % 2010 - 2009
Arbeiders
1.447
1.440
-0,48%
Bedienden
1.307
1.307
0,00%
Totaal
2.754
2.747
-0,25%
2009
2010
Verschil in % 2010 - 2009
561.337.361
566.838.467
0,98%
2. Evolutie van de omzet (SIGMA-leden) in €
Burgerlijke bouwkunde / Bouw Bekisting
45.208.081
47.653.838
5,41%
Goederenbehandeling
378.121.665
398.237.738
5,32%
Totalen
984.667.107
1.012.730.043
2,85%
De interpretatie van deze cijfers kan tot verkeerde conclusies leiden. De meegedeelde cijfers geven de toestand weer op 31 december van ieder jaar en daarbij moet vanzelfsprekend rekening gehouden worden met de evolutie van het aantal leden. De enige bedoeling van deze gegevens bestaat er in het economisch en sociaal belang van SIGMA, van zijn leden en van de Sector die SIGMA vertegenwoordigt, te belichten.
SIGMA - Economisch Dossier 2011 - Algemene Vergadering & Persconferentie 28 juni 2011
55
evolutie kerncijfers sigma Evolutie tewerkstelling Sigma-leden 3250
Aantal
3000 2750 2500 2250 2000 1750 1500
1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010
Jaar
Evolutie omzet burgerlijke bouwkunde in € 1000000000
Omzet
800000000 600000000 400000000 200000000
1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010
Jaar
Evolutie omzet goederenbehandeling in € 500000000
Omzet
400000000 300000000 200000000 100000000
1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010
Jaar
56
SIGMA - Economisch Dossier 2011 - Algemene Vergadering & Persconferentie 28 juni 2011
De economische ontwikkeling in de markt van materieel voor Burgerlijke Bouwkunde, Bouw en Goederenbehandeling (exclusief bekisting) Jaar
Omzet in de sector Burgerlijke Bouwkunde en bouw in €
Omzet in de sector Goederenbehandeling
Tewerkstelling SIGMA
Jaarlijkse evolutie in %
in €
Jaarlijkse evolutie in %
Aantal
Jaarlijkse evolutie in %
Index der consumptieprijzen Basis 74/75
Jaarlijkse evolutie in %
1984
128.089.162
13,4%
65.322.993
16,4%
1.345
-0,10%
194,11
5,3%
1985
165.187.271
29,0%
79.427.019
21,6%
1.547
15,0%
201,92
4,0%
1986
149.691.373
-9,4%
91.088.823
14,7%
1.595
3,1%
203,11
0,6%
1987
186.004.130
24,3%
98.814.325
8,5%
1.465
-8,2%
206,05
1,4%
1988
225.542.750
21,3%
112.261.136
13,6%
1.512
3,2%
210,01
1,9%
1989
420.675.163
86,5%
138.926.175
23,8%
1.792
18,5%
217,59
3,6%
1990
420.088.176
-0,1%
175.866.747
26,6%
1.912
6,7%
225,18
3,5%
1991
362.762.327
-13,6%
155.304.153
-11,7%
1.752
-8,4%
231,45
2,8%
1992
352.315.772
-2,9%
161.362.398
3,9%
1.958
11,8%
237,01
2,4%
1993
344.935.238
-2,1%
131.994.452
-18,2%
1.906
-2,7%
243,53
2,8% 1,8%
1994
365.758.343
6,0%
154.994.063
17,4%
1.920
0,7%
247,90
1995
384.046.267
5,0%
167.703.564
8,2%
1.979
3,1%
251,55
1,5%
1996
365.997.338
-4,7%
174.411.687
4,0%
2.024
2,3%
257,90
2,5%
1997
387.957.159
6,0%
197.957.258
13,5%
2.125
5,0%
260,86
1,1%
1998
450.030.293
16,0%
273.827.476
38,3%
2.160
1,6%
262,38
0,6%
1999
520.868.371
15,7%
285.787.198
4,4%
2.275
5,3%
267,48
1,9%
2000
617.749.870
18,6%
318.652.723
11,5%
2.432
6,9%
274,16
2,5%
2001
599.835.126
-2,9%
307.499.895
-3,5%
2.594
6,7%
280,14
2,2%
2002
533.853.282
-11,0%
283.514.907
-7,8%
2.584
-0,4%
283,98
1,4%
2003
508.228.057
-4,8%
318.708.797
12,4%
2.556
-1,1%
288,92
1,7%
2004
548.886.289
8,0%
331.927.000
4,1%
2.572
0,6%
295,49
2,3%
2005
658.663.560
20,0%
361.800.440
9,0%
2.645
2,8%
304,03
2,9%
2006
719.128.875
8,4%
383.870.267
6,1%
2.778
5,0%
309,01
1,6%
2007
803.402.550
11,7%
413.812.140
7,8%
2.967
6,8%
318,57
3,1%
2008
819.470.600
14,0%
486.643.070
26,8%
2.968
0,0%
326,94
2,6%
2009
561.337.361
-31,5%
378.121.665
-22,3%
2.754
-7,2%
327,79
0,3%
2010
566.838.467
0,98%
398.237.388
5,32%
2.747
-0,3%
337,00
2,8%
Sectie BB SIGMA 2011: voor 2011 beperken de verkoopvolumeprognoses zich tot ‘een zachte stijging’ (aarzeling, fluctuaties, leveringtermijnen lopen momenteel op en verkopen april-mei 2011 zouden best eens kunnen resulteren in leveringen in 2012). Sectie LT SIGMA 2011: begin 2011 ging iedereen uit van een YTD 12.2011 volumestijging met maximaal 10 à 15%.
SIGMA - Economisch Dossier 2011 - Algemene Vergadering & Persconferentie 28 juni 2011
57
Raad van Bestuur 2010-2013 © Bouwkroniek De Raad van Bestuur van SIGMA 2010-2013 (v.l.n.r.): Eric Maertens (Barloworld Handling), voorzitter Dries Van Haut (Van Haut), voorzitter sectie goederenbehandeling Jean-Paul Dubois (Still), Luc Smeets (Toyota Material Handling Belgium), Jean-Christophe Smeets (Hilaire Van Der Haeghe), Jean-Pierre De Coninck (Bia), Kris Vochten (VCM Belgium), Chris Mathijs (Manitou Benelux), algemeen secretaris Serge Hollander. René Danielsson (Motrac Handling & Cleaning) en Geert De Bruycker (De Bruycker) staan hier niet op de foto.
Raad van Bestuur 2007-2010 © Bouwkroniek De Raad van Bestuur van SIGMA 2007-2010 (v.l.n.r.): Daniel Tordeur (Matermaco), Geert De Bruycker (De Bruycker), Chris Mathijs (Manitou Benelux), René Danielsson (Motrac Handling & Cleaning), erevoorzitter Jean Vanderhaeghe, voorzitter sectie goederenbehandeling JeanPaul Dubois (Still), voorzitter Luc Smeets (Toyota Material Handling Belgium), Kris Vochten (VCM Belgium), voorzitter sectie burgerlijke -bouwkunde / bouw Dries Van Haut (Van Haut), algemeen secretaris Serge Hollander. Jean-Christophe Smeets (Hilaire Van Der Haeghe) ontbreekt op de foto.
58
SIGMA - Economisch Dossier 2011 - Algemene Vergadering & Persconferentie 28 juni 2011
SIGMA vzw asbl Algemene Vergadering – Assemblée Générale Voorzitter – Président: D. Van Haut Leden – Membres: 73 Raad van Bestuur – Conseil d’Administration Voorzitter – Président: D. Van Haut Bestuurders – Administrateurs: 10
Sectie – Section
Burgerlijke Bouwkunde / Bouw Génie Civil / Construction
Voorzitter – Président: D. Vandermeulen Leden – Membres: 40+6
Sectie – Section
Goederenbehandeling Manutention / Lift-Trucks
Voorzitter – Président: J.-P. Dubois Leden – Membres: 27 +6
Eindredactie: FEDERAUTO vzw Jules Bordetlaan 164 1140 Brussel Tel +32 (0) 2 778 62 00 Fax +32 (0) 2 778 62 24 Philippe Decrock - Directeur Studiedienst Fabienne Guns - Statistiek & Studiedienst Serge Hollander - Algemeen Secretaris SIGMA Publicatie: Vanden Broele www.federauto.be www.sigmacert.be www.sigmafederation.be