Agenda Adviescommissie Economisch Vestigingsklimaat Vergadering 18 juni 2015

Grote Marktstraat 43 Postbus 66 2501 CB Den Haag Telefoon 088 5445 100 E-mail: [email protected] Internet: www.mrdh.nl Bankrekeningnummer NL96 BNGH 0285 1651 43 KvK nummer:62288024

Agenda Adviescommissie Economisch Vestigingsklimaat Vergadering 18 juni 2015 Plaats : Huisman Equipment BV, Admiraal Trompstraat 2, 3115 HH Schiedam Meenemen: Paspoort Tijd : 17:30 – 19:30 uur. Een broodmaaltijd staat vanaf 17.15 uur voor u klaar.

1. Opening en mededelingen We zijn te gast bij Huisman Equipment B.V., wereldwijde zakenpartner voor de maritieme en offshore industrie, gespecialiseerd in het bouwen van kranen, boortorens en pijplegsystemen. Huisman werkt vanuit thuishaven Schiedam, maar is ook actief in Tsjechië, Australië, China, Brazilië, Singapore, de Verenigde Staten van Amerika, Breda en Twente. Huisman Equipment B.V. zal zich zelf verder aan u presenteren. Verder wordt een korte toelichting gegeven op de gebiedsontwikkeling Wiltonhaven door René Schelwald (Vereniging Wiltonhavengebruikers) en Bart Heinz (gemeente Schiedam). Daarnaast zal wethouder Alexander van Steenderen ingaan op het belang van ‘reshoring’ voor Schiedam en de rol die een gemeente hierin kan spelen. 2. Concept verslag vergadering 10 maart 2015 Bijlage: concept verslag vergadering 10 maart 2015. Gevraagd: vaststelling van het concept-verslag. 3. Terugkoppeling begrotingsadvies Op 2 juni jl. is het begrotingsadvies over de ontwerpbegroting MRDH 2016, inclusief het financieel meerjarenbeleid 2017-2019.aangeboden aan het Algemeen Bestuur van de MRDH. Een kopie van dit advies is bijgevoegd. Bijlage: advies ACEV ontwerpbegroting 2016 aan AB. Gevraagd: ter kennisname. 4. Terugkoppeling werkwijze en vergaderdata en –tijden ACEV In de ACEV van 10 maart jl. zijn een aantal vragen gesteld over de werkwijze en vergaderdata en –tijden en het opzetten van een besloten Linked-In groep. In de afgelopen periode is er mailwisseling tussen u en Anouk van Eekelen over deze vragen geweest. Daarnaast is er verzocht om de vergadering van 17 november te verplaatsen. Op basis van deze inventarisaties wordt voorgesteld om: 1. de ACEV van 24 september te verplaatsen naar 15 oktober, aangezien dit meer speling geeft m.b.t. een zinvolle bespreking van het werkplan. Het werkplan komt immers pas op 23 september in het DB. 2. De ACEV van 17 november te verplaatsen naar 24 november.

1

3. De aanvangstijden te handhaven op 17.30 uur. 4. Er blijkt maar een klein deel van u geïnteresseerd te zijn voor een besloten Linked-In-groep. Voorstel is dan ook om deze niet aan te maken. 5. In het najaar van 2015 komt het werkplan MRDH 2016 in de zienswijzeprocedure. Het is van belang dat de adviescommissie hier vroeg bij betrokken wordt en willen dan ook voorstellen om in september een regioatelier met dit onderwerp te organiseren. Gevraagd: in te stemmen met hierboven genoemde voorstellen. 6.

Gesprekstafels Ten aanzien van de invulling naast de formele adviesaanvragen is de insteek dat we de ACEV gebruiken om ‘aan de voorkant bij te dragen aan de strategische lijnen van het werkprogramma’. Dit deel van de vergadering wordt ingericht met een aantal gesprekstafels waarbij wij met raadsleden in gesprek gaan over een thema met de bestuurlijk trekker en/of de werkveldtrekkers én met elkaar. Tafel 1

Tafel 2

Tafel 3

Reshoring: maakindustrie Het fenomeen reshoring is het terughalen van bedrijfsactiviteiten uit het buitenland; het tegenovergestelde van offshoring. In gesprek met u gaan we op zoek naar de ‘realiteit’ van de voorgestelde maatregelen, mede in relatie tot de vraag ‘waar ga je als overheid over’? Groen als economische dragers Een aantrekkelijk landelijk gebied is een belangrijke onderdeel van een goed vestigingsklimaat voor bedrijven en belangrijk voor inwoners, werknemers, recreanten en toeristen. Hoe ver reikt de ambitie voor het landelijk gebied in economisch perspectief. Regionaal economisch rendement van mobiliteitsinnovatie De MRDH heeft de ambitie een actieve rol op te pakken op het gebied van innovatie. Zowel om te zoeken naar effectievere/efficiëntere oplossingen voor mobiliteitsopgaven, als om kansen te genereren voor het bedrijfsleven en kennisinstellingen in de regio. Innovaties bieden kansen om de mobiliteit klantgerichter en efficiënter te organiseren. Anderzijds kunnen innovaties disruptieve consequenties hebben voor huidige systemen (denk aan Uber in de taximarkt) waar we ons op voor moeten bereiden. Ten tweede kan innovatie kansen bieden voor bedrijfsleven en kennisinstellingen in de regio om nieuwe business en kennis te ontwikkelen. De tafels worden simultaan gehouden. U kunt zelf een tafel kiezen. In de bijlage staat een uitgebreide beschrijving per tafel met de onderwerpen die besproken worden en de vragen die wij u willen stellen.

7.

Rondvraag en sluiting Indien u een thema heeft wat u tijdens een volgende adviescommissie wilt bespreken dan horen wij dat graag van u. Ook kunt u eventuele inhoudelijke vragen die u bij de rondvraag wilt stellen van te voren aan ons mailen ([email protected]). Uiteraard kunt u uw vragen en opmerkingen ook tijdens de rondvraag stellen.

2

Vergadering Adviescommissie EV MRDH Aanwezig Commissieleden:

Economisch Vestigingsklimaat/ MRDH:

Afwezig

Datum 10 maart 2015

Tijd 17.30 uur

Plaats Den Haag, MRDH

mw. A. van Eekelen (voorzitter), dhr. N.H. van Buren (vicevoorzitter), C. Bakker, A. Schippers, dhr. J. Vreugdenhil, mw. M.A. Swart, mw. M. van der Bijl, dhr. C.L. Derickx, dhr. C.A. Vogelaar, dhr. J. Dieleman, dhr. D.A. Blokland, dhr. J. van Rossum, mw. K.R. Oosterman-Feenstra, dhr. I.J. Trouwborst, mw. B. van Betegem, dhr. E. de Lanoy, mw. F. Fräser, mw. K.J. Kayadoe, dhr. J. Bolte, dhr. M.S. Storm, dhr. L.P.M. de Kleijn, dhr. J. van Sliedregt, dhr. A.J. Villerius, mw. E. Kernkamp, mw. E.W. van der Wilk-van Baren, dhr. C. van der Mark, dhr. P.J.M. Diederen.

dhr. L. Vokurka, dhr. F.C.A. van der Knaap, dhr. B. Nijhof, dhr. C. Stoppelenburg, dhr. P. Stehouwer, dhr. W. Dekker, mw. T. van Mourik dhr. H.J. van der Graaff, dhr. B.G. Euser, dhr.W. Smit, dhr. B. van der Linden, dhr. M.W. van Buuren, dhr. A. Kajouane, mw. C.M. Meerman-Van Benthem, H.T. Joosten, dhr. G.A.M. Bovens, dhr. G. van der Wees, mw. E. de Jong-Hoogendoorn, dhr. G.J. Alberts, dhr. P.C. de Vos, dhr. L. Sörensen, dhr. M. Alderliesten, mw. S. Solleveld, mw. E.W. van Blom, dhr. W.M. Hartog, dhr. I.F.A. Beij.

1.Opening en vaststelling agenda De heer Vokurka heet alle aanwezigen welkom. De heer Vokurka neemt de rol van secretaris op zich voor dit overleg. Het is een interactief programma en als gasten zijn aanwezig Bert Mooren (directeur VNO-NCW West) en Ingrid van Engelshoven (wethouder Den Haag). 2.Benoeming voorzitter De heer Vokurka meldt dat voor het voorzitterschap zich drie kandidaten hebben gemeld, te weten (in willekeurige volgorde): de heer N.H. van Buren (Capelle aan den IJssel), mevrouw A. van Eekelen (Wassenaar) en de heer C. van der Mark (Westland). Uiteraard staat het de commissieleden vrij om op een ander commissielid te stemmen. De heer Stoppelenburg licht de stemprocedure toe. Deze is conform de procedure zoals genoemd in artikel 24, 25 en 26 van reglement van orde van het algemeen bestuur MRDH. De heer Vokurka benoemt mevrouw M. van der Bijl tot voorzitter van het stembureau. De heer J. Dieleman en mevrouw B. van Betegem worden aangesteld als lid. Op verzoek van de heer Vokurka presenteren de leden zich kort aan de commissieleden. De voorzitter van het stembureau deelt de volgende uitslag mee aan de vergadering: - Stemronde 1: 27 uitgebrachte stemmen, 0 ongeldige stemmen. o De heer N.H. van Buren, 10 stemmen o Mevrouw A. van Eekelen, 13 stemmen o De heer C. van der Mark, 4 stemmen

1

Geen van de bovenstaande kandidaten heeft de volstrekte meerderheid behaald. Er zal een tweede stemronde plaatsvinden. De voorzitter van het stembureau vraagt de vergadering in te stemmen om de persoon met de op één na meeste stemmen te benoemen tot vicevoorzitter. De vergadering stemt hiermee in. De voorzitter van het stembureau deelt de volgende uitslag mee aan de vergadering: - Stemronde 2: 27 uitgebrachte stemmen, 0 ongeldige stemmen. o De heer N.H. van Buren, 12 stemmen o Mevrouw A. van Eekelen, 14 stemmen o De heer C. van der Mark, 1 stemmen Mevrouw A. van Eekelen is benoemd tot voorzitter van de Adviescommissie Economisch Vestigingsklimaat MRDH. De heer N.H. van Buren is benoemd tot vicevoorzitter van de Adviescommissie Economisch Vestigingsklimaat MRDH. De vergadering feliciteert Mevrouw A. van Eekelen en de heer N.H. van Buren met hun benoeming. 3.Werkwijze adviescommissie Economisch Vestigingsklimaat De heer Van der Knaap, manager Bedrijfsvoering MRDH, licht kort toe welke formele organen er binnen de MRDH bestaan en hoe deze zich ten opzichte van elkaar verhouden, met korte uitstapjes naar het reglement van orde van de Adviescommissie EV. De heer Van Buren vraagt of een advies van de Adviescommissie direct naar het Algemeen Bestuur gaat of eerst naar de Bestuurscommissie EV. De heer Van der Knaap geeft aan dat de Bestuurscommissie en het Algemeen Bestuur, in praktijk, gelijktijdig worden geïnformeerd over een advies van de Adviescommissie Er wordt aangegeven dat de Bestuurscommissie minder bekend is bij de gemeenteraadsleden en de vraag is of de werkwijze gelijk is aan de werkwijze van het Dagelijks Bestuur. Dit is het geval geeft de heer Van der Knaap aan. Alle reglementen en instellingsbesluiten zijn in het AB (constituerend beraad MRDH) van 19 december 2014 vastgesteld. Er is een voorstel bijgevoegd over de wijze waarop de vergaderingen van de adviescommissie EV kunnen worden ingericht, alsook waarop de informatievoorziening richting de leden van de adviescommissie vormgegeven kan worden. De heer Van der Knaap geeft aan dat de Adviescommissie gevraagd, maar ook altijd een ongevraagd advies kan geven aan de Bestuurscommissie en het Algemeen Bestuur. Er wordt volgens het instellingsbesluit minimaal 4x per jaar een vergadering bijeen geroepen. De voorgelegde planning is niet in beton gegoten en de Adviescommissie beslist zelf over het aantal vergaderingen en de planning, de voorzitter zal dit ter hand nemen. De agenda en stukken worden minimaal een week voor het overleg verzonden en de vergaderingen zijn openbaar, tenzij anders besloten wordt door de Adviescommissie. De besluiten en notulen van de commissie worden gepubliceerd op de website van de MRDH. Volgens de verordening is de secretaris-generaal van de MRDH de secretaris van de adviescommissie, in de praktijk zal de heer Vokurka deze rol vervullen. De medewerkers bestuurszaken voor Economisch Vestigingsklimaat zijn Kirsten Meijer en Hélène van Rijn. De presentatie wordt door de medewerkers Bestuurszaken per e-mail, met de agenda en stukken van de volgende vergadering, nagezonden aan de leden. Gevraagd besluit: In te stemmen met de voorgestelde werkwijze. 2

De Adviescommissie besluit om de voorgestelde werkwijze en vergaderplanning te agenderen voor het volgende overleg. De voorzitter roept op om voorstellen in te leveren voor de werkwijze van de Adviescommissie. 4.Werkprogramma Economisch Vestigingsklimaat De heer Vokurka, directeur Economisch Vestigingsklimaat MRDH, geeft een korte introductie van de agenda Economisch Vestigingsklimaat. Het werkprogramma wordt vorm gegeven door de 23 gemeenten en wat zij willen, geeft de heer Vokurka aan. De heer Van Buren geeft aan dat er in eerste instantie een pijler groen was en de duiding van groen van belang is. De heer Vokurka geeft aan dat vanuit Economisch Vestigingsklimaat er naar het economisch belang gekeken wordt van groen. Economisch Vestigingsklimaat is geen onderdeel van de overlegstructuren van de landschapstafels en regiegroep. Voor de uitvoering van projecten wordt samenwerking met de landschapstafels en provincie gezocht. De presentatie wordt door de medewerkers Bestuurszaken per e-mail, met de agenda en stukken van de volgende vergadering, nagezonden aan de leden. 5.Metropoolregio in debat De voorzitter, mevrouw Van Eekelen, introduceert de heer Mooren, directeur VNO-NCW West en mevrouw Van Engelshoven, wethouder Den Haag. Aan de hand van de opgehaalde stellingen gaan de heer Mooren en mevrouw Van Engelshoven met leden van de adviescommissie in gesprek over het belang van de samenwerking voor een gezond economisch vestigingsklimaat. Wanneer is voor jou de samenwerking binnen de MRDH succesvol? Wat is de meest spannende ambitie in de agenda EV?

Mevrouw Van Engelshoven, voorzitter Bestuurscommissie Economisch Vestigingsklimaat, vindt het onbegrijpelijk dat we in deze regio slecht scoren, want de MRHD heeft veel potentie met 3 universiteiten, hoge scholen en kennisinstellingen, met sterke economische clusters. In de basis is de MRDH sterk, met goede merken. In Europa staan we op nr. 27 en in de wereld komt de regio helemaal niet terug. De samenwerking binnen de MRDH is succesvol is als er meer economische groei is en er meer banen komen. De MRDH heeft te weinig innovatie- en concurrentiekracht. Er is teveel bestuurlijke drukte en te weinig samenhang. De uitdaging is om samen te werken, betekenisvolle stappen te zetten en dit bestuurlijk voor elkaar te krijgen. De Bestuurscommissie heeft deze opdracht. Kijk naar iconische investeringskeuzes. De heer Mooren geeft aan dat hij de bestuurlijke samenwerking al een tijd mee maakt. Er is sprake van fragmentatie van initiatieven en bestuurlijke strijd. De prijs hiervan is dat de regio achterloopt bij de wereld en dat scheelt veel banen. VNO-NCW staat achter de MRDH omdat grote stadsregio’s belangrijk zijn en alle 23 gemeenten deel nemen. De MRDH is van iedereen, wij is de hele regio, ook ondernemers, inwoners en expats. De tijd dat de overheid de economie van bovenaf kan regelen is voorbij. De overheid faciliteert partnerships met bedrijven en kennisinstellingen (triple helix). Deze samenwerking is cruciaal en dit geldt ook voor samenwerking met de provincie. De tip is om met een gezamenlijke economische agenda te werken en benut het organiserend vermogen van de regio. Deze synergie is belangrijk om niet achter te lopen.

3

Een goed beheer van de buitenruimte en het landelijk gebied valt onder het aandachtsgebied van de Adviescommissie Mevrouw Van Engelshoven geeft aan dat het woonklimaat telt voor werknemers. Groene ruimte in samenhang met Economisch Vestigingsklimaat is daarom belangrijkrijk. Voorzieningen in de stad, zoals goede onderwijsvoorzieningen en groene buitenruimte en recreatiemogelijkheden zijn belangrijk. Groen speelt zeker mee, maar het valt onder de provinciale bevoegdheden, maar het is voor EV een asset. In de economische agenda wordt het onderwerp zeker meegenomen. De balans tussen verstedelijking en groen is belangrijk voor recreatie. De heer Mooren merkt op dat er onlangs een gesprek was met de minister en het Rijk en een lobbygroep over de AV. De integrale benadering van dit onderwerp was belangrijk. Central Parc is van belang voor de economie van deze regio. De gouden vierhoek, het maatschappelijk middenveld, is het groen (groene slinger MRDH) in deze regio. De asset is dat burgers in dit gebied kunnen leven, wonen en werken. Dit is uniek voor deze regio en hiermee zet men zich op de kaart. De MRDH zet in op het meer benutten van de agglomeratiekracht van de regio. De woningbouw is daarbij een belangrijk aandachtspunt De heer Mooren geeft aan dat iedereen wil om en in de grote steden wonen. Wat kan in of bij de steden en waar om Vinex-wijken te ontwijken, is de vraag hierbij. Dit is een opgave voor het Rijk. De MRDH gaat niet over wonen. De woningmarkt kijkt echter ook naar de economische ontwikkelingen. Stem meer woningbouw met elkaar af, geeft de heer Mooren aan. Er is nu een scheve situatie, bij bijvoorbeeld Delft. Alle middelen van het Rijk voor woningbouw stoppen. Het succes is te vinden in het samenwerken en het bundelen van gemeentelijke middelen. Het is een regionale uitdaging om te werken aan verbinding van ambtenaren en bestuurders aan de opgaven. Geld is een relatief begrip en werk aan netwerksturen om de opgaven te realiseren, is de mening van de heer Mooren. Mevrouw Van Engelshoven geeft aan dat het onderwerp buiten de scope valt van de Bestuurscommissie en de Adviescommissie. Er is scheefheid in de regio op het gebied van woningbouw. Het geld vanuit het Rijk is op en investeringsmiddelen vallen weg. Belangrijk is de samenwerking tussen gemeenten en andere partijen (provincie, Rijk). Wij willen in de Metropoolregio voor 2,50 op de eerste rang zitten.

De heer Van Buren vindt dat EV forse ambities heeft, maar te weinig middelen. Er is een minimale bijdrage om de economie aan te pakken in de regio. Bij regio Eindhoven gaat het dubbele bedrag al naar Brainport. De heer Vokurka geeft aan dat het succes van de MRDH het samenbundelen van gemeente(gelden) is en samenwerking, bijvoorbeeld het betrekken van universiteiten. Verbinding van en aan de gemeenschappelijke doelen is belangrijk en ook netwerksturing. De heer Mooren geeft ook aan dat de investeringen moeten komen uit bedrijven. MRDH moet inzetten op zichtbare resultaten (laaghangend fruit) voor bedrijven en burgers. Een voorbeeld is het fietspadenplan uit Beter Benutten om de grotere woon- en werklocaties met elkaar te verbinden.

4

De heer Van Buren merkt op dat het verbeteren van het organiserend vermogen belangrijk is. De heer Mooren merkt nog op dat de wil om te zien in een groter geheel belangrijk is en om gebruik te maken van elkaars sterkte. Belangrijk is om gemeenteraadsleden te betrekken. 6.Vaststellen onderwerpen 2015 Tijdens de adviescommissies is er naast de officiele adviesaanvragen ook andere Economische onderwerpen besproken worden. Voorstel is om dit in de vorm van gesprekstafels te doen. Nadat hierover gesproken is, is besloten in ieder geval de volgende onderwerpen te bespreken: 18 juni: opkomst nieuwe maakindustrie; locatie Rotterdam 24 september: ecologisering van de economie 17 november: economie landelijk gebied/aantrekkelijke metropoolregio De secretaris en voorzitter bekijken per vergadering de agenda. De voorzitter roept op om onderwerpen aan te leveren bij de secretaris. Er wordt nog gekeken naar de planning en het tijdstip van aanvang door bestuursondersteuning omdat 17 november voor veel raadsleden een lastige datum is. 7.Rondvraag en sluiting Er wordt een kort verslag gemaakt van deze bijeenkomst. De voorzitter dankt allen voor hun aanwezigheid en sluit de vergadering.

De volgende vergadering van de adviescommissie is op donderdag 18 juni van 17.30-19.30 uur op locatie in Rotterdam

5

METROPOOLREGIO ROTTERDAM DEN HAAG

Grote Marktstraat 43 Postbus 66 2501 CB Den Haag Telefoon 088 5445 100 E-mail: [email protected] Internet: www.mrdh.nl KvK nummer: 62288024

MRDH

t a v net h a t algemeen a l n p m p p n hoebiuur pstuur i.a.v.

Bankrekeningnummer NLg6 BNGH 0285 1651 43

Grote Marktstraat 43 2511 BH Den Haag ^

contactpersoon Kirsten Meijer uw kenmerk

_ .

Datum

ons kenmerk

7838

2 juni 2015 „ . Onderwerp Advies ACEV ontwerpbegroting MRDH 2016

doorkiesnummer 088 5445 169 e-maii [email protected] bijlage(n)

Geachte voorzitter van het Algemeen Bestuur, Op 16 april 2015 is aan de leden van de adviescommissie economisch vestigingsklimaat (acev), via een schriftelijke ronde, gevraagd om uiterlijk 17 mei, hun opmerkingen ten aanzien van de ontwerpbegroting MRDH 2016, inclusief het meerjarenbeleid 2017-2019. De adviescommissie economisch vestigingsklimaat is positief over de ontwerpbegroting MRDH 2016, inclusief het financieel meerjarenbeleid 2017-2019. De Adviescommissie EV vindt de begroting weinig concreet, voor nu is dat begrijpelijk. De adviescommissie benadrukt het belang van een heldere koppeling tussen middelen en activiteiten en van inzicht in de vraag hoe de inzet van de MRDH aansluit op de inzet van andere partners. Zij adviseert om komende begrotingen op dit punt gaandeweg nader te preciseren. Belangrijk is dat steeds wordt gekeken naar de impact die investeringen hebben op de versterking van de regionale economie. Waarbij de adviescommissie van mening is dat de nadruk van de metropoolregio Rotterdam Den Haag uiteindelijk ligt in de realisatie van concrete projecten. Dit accent moet steeds meer doorklinken in de begroting. De adviescommissie ondersteunt onderzoek naar het weerstandsvermogen en risicomanagement, met de kanttekening dat daarbij zoveel mogelijk gebruik wordt gemaakt van de kennis en ervaring binnen de deelnemende gemeenten. Met vriendelijke groet,

Anouk van Eekelen voorzitter adviescommissie EV

Albrandswaard, Barendrecht, Brielle, Capelle aan den IJssel, Delft, Den Haag, Hellevoetsluis, Krimpen aan den Dssel, Lansingerland, Leidschendam-Voorburg, Maassluis, Midden-Delfland, Nissewaard, Pijnacker-Nootdorp, Ridderkerk, Rijswijk, Rotterdam, Schiedam, Vlaardingen, Wassenaar, Westland, Westvoome, Zoetermeer.

Agendapunt 07 Gesprekstafels: Bijlage Tafel 1

Reshoring: maakindustrie

Context Jarenlang verplaatsten bedrijven belangrijke onderdelen van hun productieproces uit landen met hoge kosten naar lage-lonenlanden. Het ging daarbij vooral om de arbeidsintensieve ‘basisindustrie’. De basisindustrie wordt meer door de internationale concurrentie beïnvloed dan de meer gespecialiseerde industrie, die intensieve research en development vraagt en erg op de internationale markten is gericht. Onderzoek, ontwerp en ontwikkeling gebeurden nog wel steeds in het Westen. Globalisering van handel en productie, technologische ontwikkelingen, de beschikbaarheid van energie en duurzaamheid zijn van grote invloed op de toekomst van de industrie. Deze trend verandert de laatste jaren ingrijpend van karakter. De hele productieketen – kennisintensieve ontwikkeling en het feitelijke maken – wordt weer steeds meer bij elkaar gebracht. De combinatie van 3D-printen, het gebruik van internet en robotica en open software zal volgens een toenemend aantal experts tot een nieuwe, schone industriële revolutie leiden. Deze ontwikkeling in de ‘smart industry’ biedt grote kansen, niet alleen voor grote industriële bedrijven, maar ook voor het MKB in de regio. Afgeleide van deze trend is ‘reshoring’. Reshoring Het fenomeen reshoring is het terughalen van bedrijfsactiviteiten uit het buitenland; het tegenovergestelde van offshoring. De MRDH heeft in samenwerking met de gemeente Rotterdam en de Kamer van Koophandel een onderzoek laten uitvoeren naar de regionale impact van reshoring in termen van economie en werkgelegenheid. Enkele conclusies uit het rapport: Offshoring has manifested itself mostly in the manufacturing industry and business service sector, moving labour intensive production and back-office functions such as IT, finance and call centres to low-wage countries. Changing consumer demands, increasing costs of production in low-wage countries and technological developments in ICT, automation and robotization influencing production processes are drivers for reshoring. At the same time, cost factors (especially labour), the availability of a skilled and motivated labour force and legislation are barriers for companies to reshore production or services. Reshoring seems to be more likely when countries or regions have strong clusters with a competitive advantage. Hence, reshoring defined as the practice of bringing outsourced personnel and services back to the MRDH region is not the holy grail that will solve unemployment. However, reshoring defined as the deliberate decision to carry out business operations in the MRDH provides perspective to retain jobs and create both direct and indirect employment in the region. It is estimated that reshoring of offshored activities by large companies in the high tech and chemical industry and in the business service sector can generate 250 direct jobs and 550 indirect jobs. However, with industrial companies being strongly represented in the high tech, chemical and agro & food clusters (currently accounting for 50 000 direct jobs in the MRDH), stimulating and effecten promoting these clusters may well result in more potential A 1% additional growth means en an Hoewel de in termen vanvery werkgelegenheid relatiefbenefits. beperkt zijn (tot 500 directe additional 500 direct jobs and an expected 1 250 indirect jobs in the region.

1.250 indirecte arbeidsplaatsen oftewel 1% van het arbeidspotentieel in de Mrdh in de industriële maak) is reshoring als onderdeel van de grote next economy-beweging niet te onderschatten.

1

Next economy Volgens Jan Rotmans leven we niet in een tijdperk van verandering, maar in een verandering van tijdperk. 2 De noodzaak tot vernieuwing en transitie is zeker in deze regio manifest. We moeten omschakelen naar de economie van de toekomst, oftewel de “next economy”. Dit begrip is erg hot, maar er zij ook veel misverstanden waar het nu precies over gaat. De één zegt dat het gaat over de transitie van fossiele naar hernieuwbare brandstoffen onder druk van grondstoffen schaarste en klimaatverandering, de ander dat het vooral gaat om de verschuiving van lineaire economie naar circulaire economie, door hergebruik van grondstoffen, recycling van afval, etc. De één zegt dat reshoring kansen biedt voor nieuwe werkgelegenheid in de maakindustrie, de ander zegt juist dat disruptieve technologieën als 3D-printing, sensoring, en robotisering op termijn zullen leiden tot ‘the end of work’. De één benadrukt dat de netwerk economie die alles met alles verbindt (Internet of Things of zelfs Internet of Everything) leidt tot grotere toegang tot kennis en meer evenwichtige verdeling van kapitaal, anderen zeggen dat Big Data in de handen van enkelen (Google, Facebook, Uber, etc.) juist zal leiden tot nog grotere verschillen in macht en rijkdom. Et cetera. Het bijzondere is dat iedereen eigenlijk wel een beetje gelijk heeft, omdat al deze dingen inderdaad tegelijkertijd gebeuren en ook nog eens in een razend tempo. Dit verklaart de verwarring en soms zelfs de paniek, maar het is ook de reden dat termen als ‘nieuw economisch paradigma’ worden gebruikt en opinieleiders als Jeremy Rifkin spreken over de Derde Industriële Revolutie. Tafel Reshoring De nieuwe maakindustrie, ‘reshoring’ of ‘next economy’ zijn geen zaken waarover je een discussie van ‘ voor of tegen’ kunt voeren. Het zijn bewegingen die al gaande zijn. Vanuit je overheidsrol kun je wel besluiten ‘HOE’ je met de geschetste bewegingen omgaat. In het onderzoek reshoring zijn een aantal beleidsmaatregelen genoemd: • Development of a high-skilled and vocational workforce, providing the skills to develop cutting-edge products; • Profiling and marketing the strong clusters in the region; • Encouraging R&D and export through financial instruments and collaborative publicprivate partnerships; • Reduction of labour costs (especially for low-skilled labour); • Reduction of legislative barriers (e.g. for the high-tech and chemical clusters in the MRDH). In gesprek met u gaan we op zoek naar de ‘realiteit’ van de voorgestelde maatregelen, mede in relatie tot de vraag ‘waar ga je als overheid over’ : • Locatie • Regelgeving • Arbeidsmarkt/onderwijs • Beeldvorming over de Metropoolregio • Beeld kwaliteit dienstverlening door (gemeenten in de ) Metropoolregio Tafel 2 Economie van het landelijk gebied

2

Een van de werkvelden van het economisch vestigingsklimaat van de Metropoolregio gaat over de Economische dragers van het Landelijk gebied. Een aantrekkelijk landelijk gebied is immers een belangrijke onderdeel van een goed vestigingsklimaat voor bedrijven en belangrijk voor inwoners, werknemers, recreanten en toeristen. De MRDH heeft West8 urban design en landscape architects (Adriaan Geuze) gevraagd een Perspectief op het landschap als vestigingsfactor te ontwikkelen. In het Perspectief (in wording) wordt het gebied bottom up én top down benaderd. Bottom up gaat over wat de vier landschapstafels, Duin, Horst en Weide, Hof van Delfland, IJsselmonde en Voorne-Putten, genereren. Rode draad daarin is de verbinding stad ommeland. Inzet is vooral op een netwerk van fiets- en vaarroutes langs interessante bestemmingen, die de MRDH gezicht geven. Enerzijds gaat het om het creëren van de routes (onder andere ‘slow lanes’ door het gebied) met een herkenbare naamgeving. Anderzijds gaat het ook om het stimuleren van het gebruik ervan, bijvoorbeeld routes vanaf scholen naar het buitengebied, communicatie via huis aan huis kranten over de routes. Top down gaat het om het creëren van unieke metropolitane landschappen. De belangrijkste zijn: 1. Central Park van de MRDH: van Maasland tot Berkel Rodenrijs met als centrum Hofwijk/De Tempel; 2. Bevaarbaar maken van de Rottemeren e.o. à la de Kagerplassen door waterpeilniveaus gelijk te trekken; 3. ’Terschelling' voor de kust tussen Den Haag en Hoek van Holland: nieuwe Delflandse duinen; 4. Aanwaspolders & De Maas. Deze unieke Metropolitane landschappen zijn op dit moment misschien nog visioenen, maar er kan al wel aan gewerkt gaan worden met gerichte investeringen. In gesprek met u gaan we op zoek naar de ambities die u stelt voor het landelijk gebied van de Metropoolregio en op welke wijze die ambities vorm kunnen krijgen. Dit doen we langs de volgende vragen: • Deelt u de ambities om een Metropolitaan landschap te creëren? • Is het Economische Vestigingsklimaat het beste gediend met de verbindingen tussen stad en ommeland of (ook) met grootschalige ingrepen? • Welke rol kan de MRDH het beste oppakken bij het realiseren van de ambities? (initiatiefnemer, procesbegeleider op inhoud en/of middelen?) • Op wie richten we ons voor de realisatie van de ambities? Mede-overheden, (Rijkprovincie), maatschappelijk middenveld, ondernemers?

3

Tafel 3

Het economisch rendement voor de regio van mobiliteitsinnovatie

Inleiding Het presidium van de VA heeft op 20 april in het kader van de Strategische Bereikbaarheidsagenda van gedachten gewisseld over de ambitie om vanuit de Vervoersautoriteit een actieve rol op te pakken op het gebied van innovatie. De conclusie was dat dit wenselijk is. Zowel om te zoeken naar effectievere/efficiëntere oplossingen voor mobiliteitsopgaven, als om kansen te genereren voor het bedrijfsleven en kennisinstellingen in de regio. Deze mobiliteitsopgaven komen deels ook voort uit technologische en maatschappelijke ontwikkelingen zoals Thuiswinkelen, HetNieuweWerken, 3D-printen en grootschalig dataverkeer. Ook de Bestuurscommissie EV heeft op 22 april ingestemd met een actief profiel van de MRDH op het gebied van mobiliteitsinnovatie. De doelstelling van de MRDH is hierbij dus tweezijdig. Ten eerste gaat het om de kansen en gevolgen voor de mobiliteit. Innovaties bieden kansen om de mobiliteit klantgerichter en efficiënter te organiseren. Dit kan meer kwaliteit voor de reiziger en een efficiëntere besteding van overheidsmiddelen opleveren. Anderzijds kunnen innovaties disruptieve consequenties hebben voor huidige systemen (denk aan Uber in de taximarkt) waar we ons op voor moeten bereiden. Ten tweede kan innovatie kansen bieden voor bedrijfsleven en kennisinstellingen in de regio om nieuwe business en kennis te ontwikkelen. Deze kansen willen we benutten. Deze bestuurlijke opdracht krijgt op verschillende manieren vorm. In de komende maanden werken Vervoersautoriteit, economisch vestigingsklimaat en een aantal partners zoals TU Delft, TNO, InnovationQuarter en de Rotterdamse Hogeschool aan concrete projectvoorstellen. Het doel is een samenhangend geheel aan projecten gericht op mobiliteitsinnovatie. In de bijeenkomst op 18 juni worden raadsleden eerst meegenomen in de stand van zaken over de samenhang tussen economie en mobiliteit. Vervolgens zal de discussie zich toespitsen op de stelling: de EV-kant van het werken aan bereikbaarheid moet zich richten op het genereren van kansen voor het innovatieve bedrijfsleven in de regio.

4

Economisch sterk, uitstekend bereikbaar Waar zijn we mee aan de slag? Lucas Vokurka Adviescommissie economisch vestigingsklimaat 10 maart 2015 1

Van wie zijn deze citaten? “What we need to see is a new vision of how to connect every region of Europe into a new internet of things, a Third industrial revolution for the 21st century that can actually integrate Europe as a single space and dramatically increase productivity and jobs” “The system involves new communication technologies to more efficiently manage economic activity; new sources of energy to more efficiently power economic activity; and new modes of transportation to more efficiently move economic activity.”

2

Jeremy Rifkin 3 maart, Conferentie Europese Investeringsbank, Berlijn “What we need to see is a new vision of how to connect every region of Europe into a new internet of things, a Third industrial revolution for the 21st century that can actually integrate Europe as a single space and dramatically increase productivity and jobs” “The system involves new communication technologies to more efficiently manage economic activity; new sources of energy to more efficiently power economic activity; and new modes of transportation to more efficiently move economic activity.”

3

New economy

4

Dynamische context

Urban Agenda Juncker

OECD MRDH Vervoersautoriteit

Agenda Stad

Economisch Vestigingsklimaat

Nationale Omgevingsvisie 5

World Expo

6

Clusteraanpak Telecom

ICT

Water

Energie

Maritime & Offshore

Agrofood

High Tech S&M

Logistiek 7

Bereikbaarheid

Branding

Financiering

Economische clusters

Werklocaties

Onderwijs & Arbeidsmarkt 8

Concretisering inzet MRDH: Doorvertaling van clusters, werkvelden en strategische thema’ ’s AEV/werkprogramma Kopverhaal: OESO / Jeremy Rifkin

Spoor 2: Transformatische opgaven (langjarig, focus in inzet)

Opmaat naar: MRDH Investeringsagenda (gezamenlijke prioriteiten)

- Agenda Stad - EU Urban Agenda

Spoor 1: Opschalen lokale initiatieven (impact, slagkracht)

9

Investeringsagenda Benoemen en expliciteren opgaven Inventariseren investeringsprogramma’s publiek (gemeenten, provincie, rijk) en privaat Samenstellen investeringskaarten Geplande investeringen Beoogde economische structuurversterking Gewenste extra investeringen/sleutelprojecten

10

Greenportcluster Inzet MRDH op - Bovengemeentelijke opgave uit de agenda van de triple helix samenwerking bv ontwikkeling logistiek bedrijventerrein Nieuw Reijerwaard voor Greenport- en Foodcluster - Crossovers Greenport bv op onderwijs & arbeidsmarkt - Ontwikkeling werklocatie Bleizo (koppeling economie en bereikbaarheid) Inzet is bepaald met Greenport WestlandOostland

Werkvelden • clusterontwikkeling, • bereikbaarheid, • onderwijs & arbeidsmarkt, • werklocaties 11

Beter benutten groen & landschap

Verbeteren vestigingsklimaat en verblijfskwaliteit • Bijdragen aan ontwikkeling van de identiteit en betrokkenheid bij de metropoolregio • Vergroten gebruiksmogelijkheden • Versterken economie van het landelijk gebied Projectgroep m.m.v. Adriaan Geuze

Werkvelden • versterking landelijk gebied • bereikbaarheid, 12

Aanhaken gemeenten warmte-initiatief

Werkvelden • smart infrastructure • financiering 13

Slim gemaakt Actieplan op voorstel lokale maakindustrie en met draagvlak overheden • Agro/hort/food/logistiek • Maritime/aerospace • Safety & security/ICT/hightech Werkvelden • clusterontwikkeling • werklocaties • onderwijs & arbeidsmarkt

14

Naar een Metropool Smartnet

Glasvezel Westland

Werkvelden • smart infrastructure • financiering

15

Vragen?

16

Verordening BC EV Instellingsbesluit AC EV Reglement van orde AC EV Planning AC EV

Frank van der Knaap Manager Bedrijfsvoering

10-03-2015

Adviescommissie Economisch Vestigingsklimaat

1

Verordening Bestuurscommissie Economisch Vestigingsklimaat MRDH 2015 Samenstelling: 23 (24) pfh EV gemeenten (+PZH) Taak: behartiging taken economische ontwikkeling van regio, w.o. ontwikkelen en realiseren van beleid en nemen van maatregelen (art. 2.2). Bevoegdheden I (art. 3) - voorbereiden Agenda EV (AB stelt vast) - vaststellen werkprogramma EV (jaarlijks) - subsidie: formuleren beleid en besluiten ter uitvoering - inwinnen adviezen en instellen platforms en consultaties 10-03-2015


2

Verordening Bestuurscommissie Economisch Vestigingsklimaat MRDH 2015 Bevoegdheden II (art. 3 en 4) - zienswijzen: - opstellen ontwerpbesluiten (afschrift naar AB) - ontwerpbesluiten via AB naar gemeenten - BC legt ontwerpbesluit voor advies voor aan AC EV - ingediende zienswijzen via AB naar BC - BC besluit - onderdeel EV begroting en jaarrekening voor 1 mrt via DB naar AB

10-03-2015


3

Instellingsbesluit Adviescommissie Economisch Vestigingsklimaat MRDH 2015 Bevoegdheden I (art. 3) - uitbrengen advies over ontwerpbesluiten in zienswijzeprocedure (via AB aan BC) - uitbrengen advies op verzoek BC EV - ongevraagd advies - advies met minderheidsstandpunt mogelijk - advies openbaar (elektronisch) Vergadering minimaal 4 x per jaar

10-03-2015


4

Reglement van orde AC EV - voorzitter (gekozen uit uw midden) - secretaris: directeur EV (kan deelnemen aan beraadslaging) - jaarschema vergaderingen (min. 4 x p/jr) - agenda en stukken 7 dgn van te voren - openbare vergadering en kennisgeving (agenda + stukken), tenzij…. - quorum: helft van de leden - adviezen bij meerderheid - beknopt verslag 10-03-2015


5

Ambtelijke Ondersteuning AC EV - Secretaris AC: directeur EV Lucas Vokurka - Klein team EV: procesmanagers, strategisch adviseurs, beleidsmedewerker - Groot team EV: gemeenten, partners in netwerk - Manager Bedrijfsvoering Frank van der Knaap - Bestuursondersteuning Hélène van Rijn/ Kirsten MeijerCommunicatie, Financiën, enz.

10-03-2015


6

Planning AC EV 18 juni, 24 september en 17 november (agendapunt 6) Afgestemd op BC EV en DB en AB MRDH

10-03-2015


7

Agenda Adviescommissie Economisch Vestigingsklimaat Vergadering 18 juni 2015

Recommend Documents