SERIE VISIES OP GENEZING: BURNOUT

SERIE VISIES OP GENEZING: BURNOUT BURNOUT, OORZAKEN EN BEHANDELWIJZEN

Inhoud 1.Introductie. . . . . . . . . . . . . ................................................. . . . . . .... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4 2.Symptomen........................................................... . . . . . . . . . . . . . .................... . . . . .......... . . . . . . . . . . 4 3.Oorzaken van burnout........................................................................... . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . .... 5 3.1Persoonlijke factoren........................................................................................... ...... . . . . 5-6 . . 3.2Werkgerelateerde factoren...................................,.......................................................6-9 3.3 Maatschappeijk gerelateerde factoren.............................................................................9 4.Behandeling........................................................................... . . .. . . . . . . . . .... ................. . . . .9-12

3

1. Introductie

Burnout is een wijze waarop de natuur duidelijk maakt dat je door het leven bent gegaan zonder aandacht te schenken aan de werkelijke behoefte van de ziel, geest en lichaam. Het is een schreeuw naar echt leven en authenticiteit. 2. Symptomen Lichaamelijk - Extreme vermoeidheid - Moeite met ontspannen - Pijn in nek, rug, schouders en andere plekken - Hoofdpijn - Verminderd libido (Geen zin in seks) - Slaap problemen

Mentaal -Verslechterde concentratie -Vergeetachtigheid -Achteruitgang in prestatie (of gevoel van) - Verwarde gedachten

4

Geestelijk - Geen betekenis in het leven zien en daarbij een verlies aan idealen en ambitie (zingevingcrisis) - Een cynische en pessimistische houding naar zelf, medemens en samenleving. Daarmee ontstaat een sterke onverschilligheid ook wel eens een “Terrible attack of indifference” genoemd. - Sociale angst die zich uit in het vermijden of willen vermijden van menselijke interactie. - Moeilijke situaties en noodzakelijke werkzaamheden vermijden en als belastend ervaren. - Gevoel van onbekwaamheid - Het hebben van een afgestompt gevoelsleven, moeilijk of niet contact kunnen maken met eigen gevoelsleven of die van anderen. - Depersonalisatie (mensen als nummer gaan zien en geen contact kunnen maken) - Snel geïrriteerd en boos - Algemene lusteloosheid

3. Oorzaken van Burnout In een burnout spelen meestal drie factoren een rol. Persoonlijke factoren, maatschappelijk gerelateerde factoren en werk gerelateerde factoren. Bij ieder individu zullen deze factoren in mindere of meerdere mate een rol spelen.

3.1 Persoonlijke factoren (Intra-psychisch) Burnout wordt ook wel eens de ziekte van de ‘super presteerder’ en de ‘overtoegewijde’ genoemd. Het uitgangspunt is dat alleen mensen die in vlam hebben gestaan kunnen opbranden. Waarvoor iemand primair bevlogen was is een essentiële vraag. Was het authentiek of niet? Er zijn enkele kwaliteiten en valkuilen die frequent gevonden worden in personen met een burnout: Kwaliteiten Groot gevoel voor verantwoordelijkheid. Toegewijd en gedisciplineerd (perfectionistisch)

Valkuilen Veel pieken en zorgen maken (oververantwoordelijk) Moeite met loslaten en ontspannen. Eigen grenzen van belastbaarheid overschrijden. Dus meer doen dan kan. Dwangmatig Hoger risico op teleurgesteld worden en het hebben van irreële verwachtingen.

Idealistisch en bevlogen

5

Kwaliteiten Vriendelijkheid en zachtmoedigheid

Valkuilen Problemen met assertiviteit Moeite met nee zeggen Conflict management problemen Moeite met delegeren Passief agressieve wijze van omgang met conflict en problemen.

Zoals eerder gezegt is het belangrijk onderzoek te doen naar wat je primaire motivatie was/is. Was je primaire motivatie om te kiezen voor een bepaald beroep of werk gebaseerd was op authenticiteit, op je ware capaciteit en talenten of illusies zoals status, waardering en bevestiging van anderen en acceptatie. Een belangrijk element in burnout is de desillusie. Een mens kan alleen gedesillusioneerd zijn als hij initieel een verwachtingen had. Waarvoor doe/deed je het? Voor de werkgever? Voor het gezin? Voor de mensheid? Voor erkenning? Had je irreële verwachtingen omtrent: -Autonoom zijn terwijl in er realiteit veel richtlijnen en regels zijn. -Kunnen werken aan zelfontplooiing terwijl het werk routinair is en weinig prikkelend. Dit wordt ook wel eens een boreout genoemd. -Werk doen dat zou moeten bijdragen aan maatschappelijk welzijn maar in de praktijk stroperig verloopt en weinig effect lijkt te hebben. -Hoop op bevestiging en erkenning? -Er zijn ook gebeurtenissen die in het leven plaats vinden die een bijdrage of een oorzaak kunnen zijn van burnout zoals een scheiding, relatie problemen, familie conflicten, gezinsproblemen en het langdurig verzorgen van een zieke partner zij het geestelijk of fysiek. 3.2 Werkgerelateerde factoren Er zijn enkele theorieën betreffende werkgerelateerde factoren die een burnout kunnen veroorzaken.

Gebrek aan wederkerigheid (dual level social exchange) Een belangrijke factor die mee kan spelen in burnout is een disbalans tussen investering en opbrengst. 6

Denk hierbij aan een leraar die aandacht besteed aan zijn werk en zijn les goed voorbereid. Hij kan de verwachting hebben van zijn leerlingen dat zij ook inzet tonen doormiddel van het maken van hun huiswerk opdrachten en opletten tijdens de les (Investering). Wanneer er geen wederkerigheid komt kan dat teleurstellend zijn. Wanneer deze teleurstelling chronisch wordt kan dat leiden tot cynisme en het gevoel dat niets helpt. Mensen met een sterker verlangen naar wederkerigheid zijn hiervoor kwetsbaarder. Tevens is het ook zo dat de werkomgeving deze disbalans tussen investering en opbrengst in de hand kan werken.

Verstooorde investering en opbrengst balans

Burnout besmetting (Socially induced burnout) De socially induced burnout gaat uit van besmetting. Collega’s worden belast en besmet met het gedrag en houding van hun collega en nemen hun negatieve denkbeelden en ontevredenheid over (directe oorzaak). Daarbij kan het ook zo zijn dat op een werkplaats waar enkele collega’s een burnout hebben, anderen automatisch zwaarder belast worden door het slechte functioneren van hun collega. (indirecte oorzaak)

7

Controle model (Demand control model) Het controle model gaat ervan uit dat de mate van beschikking over eigen keuzes een belangrijke rol speelt bij burnout. Meestal gaat dit gepaard met hoge taakeisen en weinig autonomie (het nemen van eigen beslissingen). Enkele voorbeelden hiervan zijn: - Geen controle hebben op de invulling van de agenda (dagindeling). - Hoge taakeisen met verstrengelde belangen. - Frequent moeten werken met strakke deadlines. - Verplicht volgens protocol werken met geringe tot vrijwel nihil eigen bijdragen.

Disbalans inzet en beloning (Efford reward inbalance) Bij een inzet en beloning disbalans is de geleverde inspanning afkomstig van interne motivatie en extern opgelegde taakeisen niet in balans met het salaris, waardering en controle over keuzes.

Flow model Het flow model gaat ervan uit dat er flow (optimaal functioneren) ontstaat wanneer de vaardigheden zijn afgestemd op de uitdagingen in de werk situatie. Wanneer de uitdaging te groot is wordt de kans op stress ook groter. Dit is tevens ook waar bij een onderprikkeling. Dit noemt men een boreout.

Overige factoren - Zingeving bekrachtigt ons werk Er zijn genoeg bedrijven gespeend van integriteit en zinvolheid. - Veiligheid is een basis behoefte van de mens Er zijn genoeg werkvloeren waar competitie, roddel, kritiek, onverschillig heid, intimidatie, afgunst en machtstrijd plaats vinden - Vertrouwen is een basis element om goed te kunnen samenwerken Er worden soms valse beloftes gedaan omtrent de mogelijkheden van zelfontplooiing, autonomie en collegialiteit bij het sollicitatie gesprek. - Meeste mensen hebben een diepe behoefte aan ontwikkeling en groei van hun talenten en capaciteiten. Sterke bedrijven weten dit en investeren hierin. - Verhoging van prestatie druk. (Kwaliteitseisen) - Te weinig werknemers resulterende torenhoge werkdruk.

8

- Onrechtvaardigheid (vriendjes politiek, partijdigheid, discriminatie) - Conflict in normen en waarden tussen werknemer en bedrijfsvisie - Onduidelijke rol bedeling of rolprobleem Bijvoorbeeld verantwoordelijkheden toegediend krijgen zonder bevoegdheden. - Gezagsondermijning - Fusie van bedrijf of reorganisatie - Beroepen waar een hoog appel wordt gedaan op emotioneel niveau met weinig compensatie (slecht betaald) en rust (veel werk uren). 3.3 Maatschappelijk gebonden factoren We hebben in Nederland enkele culturele eigenschappen die Burnout stimuleren. - Resultaat en prestatie gericht Weinig waardering processen die zich niet direct uiten in materiële vooruitgang maar wel het welzijn bevorderen. -Eerlijk, oprecht en kritisch Harde omgangsvormen en ongezouten kritiek die stevig appel doet op ons emotioneel welzijn. - Nadruk op individuele ontwikkeling en individualisme. Verminderde sociale cohesie die eenzaamheid versterkt - Cognitief sterk ontwikkeld Emotionele onderontwikkeling - Eigenschappen als zakelijk en to the point zijn worden meer gewaardeerd dan vriendelijkheid en zachtmoedigheid.

4. Behandeling Indien u vermoed een burnout te hebben onderneem dan actie en zoek professionele hulp. Er bestaan veel testen op internet en opvattingen in de maatschappij die te snel tot de conclusie kunnen leiden dat er sprake is van een burnout. Er zijn echter ook andere oorzaken met soort gelijke symptomen zoals: Werkstress, overspannenheid, aanpassingsstoornis, depressie, angststoornis, chronische vermoeidheid, postwhiplash en postvirale vermoeidheid. Een professional maakt een kundiger oordeel. Een burnout onbehandeld laten is niet zonder risico’s.Bij Burnout komt er een hoog niveau van stresshormoon en enkele cytokinine vrij die een zeer nadelige effecten hebben op het gehele lichaam en geest.

.

9

Hieronder enkele ziektebeelden: - Verhoogt risico op kanker (door cytokinine TNF-α) - Diabetes (verhoogd niveau van HbA1C) - Ontstekingen in gehele lichaam - Ontregeling van de hypothalamus-pituatary-adrenal-axis wat resulteert in een vergrote aanmaak van adrenaline en corticosteroïden (stresshormoon). Dit veroorzaakt vermoeidheid, verminderd libido en slaapproblemen. - Cardiovasculaire problematiek (Beroerte, hart infarct) - Verzwakking van immuun systeem (waardoor sneller ziek) - Problemen met bloed stolling (te veel of te weinig) - Gezondheidsgedrag neemt af bij burnout. Wat leid tot verhoogt risico op de bovengenoemde aandoeningen. Daarbij hebben personen met een burnout de neiging weinig te bewegen en een slecht dieet.

Beweging De eerste stap is het revitaliseren van het lichaam doormiddel van beweging, een gezond eetpatroon en het ervaren van kwalitatieve ontspanning. Het hoofd doel hier is om het lichaam gewoon te voelen zonder iets te moeten en zonder oordeel. Deze vorm is interessant om te gebruiken om mensen bewust te maken hoe ze functioneren op het gebied van discipline/doorzettingsvermogen, tevredenheid met eigen prestatie (met zelf) en een parallel leerproces over wat nieuw gedrag aanleren met iemand doet. Gaan sporten zonder leerdoel kan ook uitmonden in een vermijding van de kern van het probleem. Daarmee is de oorzaak van de burnout niet verwijderd en werkt het sporten als een onderdrukker. Het is belangrijk om te leren genieten van bewegen en actie. Bij Soulgym hebben wij de voorkeur te kiezen voor lichaamsbeweging die u het meeste ligt zodat u weer iets ervaart waar u plezier aan beleeft en na de behandeling gewoon mee kan door gaan. Met lichaamsbeweging beogen wij meer dan alleen uw conditie verbeteren. Met consequente beweging onder de juiste begeleiding worden de volgende doelen behaald: - Stress hormoon wordt gereduceerd en stemmingspositief hormoon neemt toe. - Contact met het lichaam wordt hersteld. Daarmee wordt vaak ook contact met het gevoelsleven hersteld. - Helpt om te aarden en in het nu te staan. - Plezier bevelen zonder dwang en prestatie te moeten leveren. - Gezonde gewoonte van bewegen creëren. - Vermindering van lichamelijke klachten. - Lijfelijke signalen weer voelen.

10

Haptotherapie De haptotherapie is in de veronderstelling dat lichaam en geest één zijn. Vanwege deze eenheid van lichaam en geest is het zo dat alle geestelijke aspecten van de mens zich ook fysiek manifesteren. Alle gevoelens beleven we ook fysiek, denk maar aan onbehagen, plezier, verdriet, blijdschap en boosheid. Alhoewel dit vanzelfsprekend is gebeurt het toch vaak dat dit aspect verwaarloost wordt omdat het cognitief niet wenselijk is. De haptotherapeut tracht doormiddel van een meestal fysieke benadering de cliënt bewust te maken van deze gevoelsaspecten die om aandacht vragen. Zo krijgen onduidelijke en moeilijke gevoelens handen en voeten en blijken ze van meer waarde te zijn dan we voorheen dachten. Het resulteert in een evenwichtiger, gefundeerder en authentieker handelen, voelen en denken. Het gaat erom te ontdekken wie je in wezen bent en wat je bezielt. In plaats van toeschouwer te zijn neem je deel (participeer je). Je kunt jezelf zijn, wanneer je durft te voelen wat je bezighoudt en daar ook zoveel vertrouwen in hebt dat je ernaar leeft.

Het SoulGym programma Het SoulGym programma tracht een fundamentele groei en verandering teweeg te brengen in gedragspatronen en karakter. Dit is een zeer lastige uitdaging maar wel de meest duurzame oplossing. De opbouw van het programma ziet er als volgt uit: 1. Past reality integration (PRI) Doornemen van ervaringen uit het verleden die je de persoon hebben gemaakt die je vandaag de dag bent en hoe deze ervaringen in de actualiteit je keuzes, karakter, interactie met de omgeving en gevoelsleven beinvloeden. Wanneer dit bewustzijn toeneemt weet je beter wanneer je reageert uit pijn afkomstig uit het verleden (kind bewustzijn) of uit het volwassen bewustzijn. 2. Proactief worden. a)Leren dat er binnen de mogelijkheden altijd een keuze is en dat we niets passief ondergaan. Er is vaak een patroon te ontdekken in hoe we onze keuzes maken en welke keuzes we keer op keer maken. b)In kaart brengen welke karaktereigenschappen, kwaliteiten en levensdoelen 100% de moeite waard zijn. Het creëren van een authentieke waarheidsgetrouwe levensvisie.

11

3. Hoofdzaak van bijzaak leren onderscheiden.

a)Uit de spiraal komen van het altijd “druk” hebben b)Kwaliteit van gezin, vriendschap en relaties verbeteren. c)Leren onthechten van activiteiten die niet bijdragen aan groei en verbetering.

4. Leren denken in eenheid in plaats van verdeeldheid. a)Jezelf leren zien als verbonden met de medemens en de medemens met jou. b)Anderen geen schade doen uit angst voor tekort komen c) Mentaliteit van schaarste opgeven. 5. Eerste anderen leren begrijpen en dan begrepen willen worden. 6. Leren inzetten van eigen talenten en capaciteiten ter dienst van de medemens. Dit is de meest bevredigende onderneming. Doen waarvoor je bestemd bent.

“Onze grootste angst is niet dat we onvolmaakt zijn. Onze grootste angst is dat we mateloos krachtig zijn. We vragen onszelf af: wie ben ik om briljant te zijn, prachtig, talentvol, fantastisch? Maar wie ben jij om dat niet te zijn? Je bent een kind van God. Je onbelangrijk voordoen bewijst de wereld geen dienst. Er is niets verlichts aan jezelf klein te maken opdat andere mensen zich bij jou niet onzeker zullen voelen We zijn allemaal bedoeld om te stralen als kinderen. We zijn geboren om de glorie van God, die in ons is, te openbaren. Die is niet alleen maar in sommigen van ons; die is in iedereen! En als wij ons licht laten stralen, geven wij onbewust andere mensen toestemming hetzelfde te doen. Als wij van onze angsten bevrijd zijn, bevrijdt onze aanwezigheid vanzelf anderen.” Nelson Mandela Sommige aspecten van het Soulgym programma zullen meer aandacht nodig hebben dan anderen. Dit is afhankelijk van waar de grootste uitdagingen liggen. Als u nog vragen heeft kunt u gerust contact met ons opnemen.

12

13

Soulgym praktijk voor fysiotherapie, coaching & haptonomie. Deze praktijk staat voor een wetenschappelijke, innovatieve en menselijke behandelwijze. Klik hier om meer te weten te komen over onze filosofie.

Contact gegevens Locatie Ede Van heutszlaan 142 6711 KW, Ede Tel: 063029482309 Locatie Doesburg Fictief 210 1212 OP, Doesburg Tel: 063029482309 Email: [email protected]

14