seeds&sharing Productmagazine | Brassica | December 2013
Stabilis RZ een zekerheid
Storema RZ het beste bewaarras
Mucsuma RZ sterk tegen trips
In deze uitgave 3 4 6 6 7 8 9
Naaimachine en Stabilis RZ vormen prima combinatie
Stabilis RZ presteert prima in hete zomer
Oriema RZ geeft snel voldoende groei
Prudentia RZ: ‘gewoon hele goede bloemkool’
Kleine kool ‘cool’ op REO Veiling Storema RZ is ons beste bewaarras
Storema RZ: perfect geschikt voor machinale oogst
10 12 14
Maak uw keuze in sluitkool ‘Mucsuma RZ sterkste ras tegen trips’
13 Mucsuma RZ: veelgevraagd ras
Voldoende boriumvoorziening verzekert opbrengst en kwaliteit
14
Gebroeders Kos over Teama RZ: ‘Uitnodigende kool’
15
‘Met Tourima RZ kun je vrijdagmiddag zorgeloos naar huis’
16 18 18 19
Gezonde Resima RZ komt perfect uit bewaring ’Resima RZ mooi kooltje voor dozen’
17 Futurima RZ zorgt voor de gewenste flexibiliteit op het bedrijf
Eind oktober is het een komen en gaan van trekkers en trailers op het erf van de familie Roorda in Ternaard. Zeven groentetelers uit de omgeving brengen hier hun product voor verpakking, koeling en opslag.
’Oriema RZ is een top ras
5
Naaimachine en Stabilis RZ vormen prima combinatie
Kwaliteit Madlene RZ heeft ons enorm geholpen Contactgegevens
Uitgelicht
De eigen bloemkool presteerde naar behoren, het oogstpercentage lag hoger dan normaal. “Een direct gevolg van de goede match tussen Stabilis RZ en onze bladnaaimachine.”
Nieuw houden we continu groei in het gewas en geven we schimmels als valse meeldauw geen kans.”
U heeft weer een gloednieuw magazine over brassica’s van Rijk Zwaan in handen. Met interviews en artikelen over nieuwe
In één keer oogsten
ontwikkelingen in de sector. Maar dit keer
“Om de bloemkool aan de praat te houden, zorgen
ook met een nieuwe vormgeving én een
we natuurlijk ook voor voldoende voeding. Voor
nieuwe naam.
de plantmachine uit strooien we 150 kilo zuivere stikstof. Daarna volgt nog twee keer een gift zuivere
Seeds & Sharing is de nieuwe titel van dit
stikstof. Het werkt. De gezonde omstandigheden
magazine. En die hebben we natuurlijk
en de Friese lucht betaalden zich dit jaar prima uit.
niet zomaar gekozen. De vorige naam was
We konden de eerste 8 hectare in één keer oogsten.
RZ Seeds & Services. Dit is en blijft een hele
Voornamelijk zessen en mooi wit. We lieten het veld
toepasselijke titel, want het is precies wat
kaal achter en het oogstpercentage van Stabilis lag
we al jaren aan onze partners leveren. Aan
dit jaar zeker op 80 procent. Dankzij onze nieuwe bladnaaimachine. Een investering die ik 10 jaar
die services verandert dan ook niets, maar waarom dan toch een andere naam?
Yde Roorda is verantwoordelijk voor het dichtnaaien van de kool.
eerder had moeten doen.” Alle opgeslagen groenten gaan via Bakker Barendrecht naar Albert Heijn. Een logistieke
Stabilis blijkt namelijk prima geschikt voor de
doen we dat graag. Het delen van kennis,
operatie die de nodige hectiek teweegbrengt.
naaimachine. “Het gewas is zeer opgaand
maar ook het delen van ambities.
Yde Roorda geniet er zichtbaar van. “Sinds het
waardoor de machine het blad goed kan pakken en
De ambitie om het maximale rendement
verzamelcentrum in Oosternijkerk 9 jaar geleden
dichtnaaien, zonder dat er aangetast blad in contact
uit onze rassen te halen, maar ook de
afbrandde, hebben wij die functie overgenomen. We
komt met de kool. Volgend jaar komt dit ras dan ook
ambitie om groenten met elkaar lekkerder,
zijn toen gestopt met de aardappelteelt. Kool telen
op iets grotere schaal terug. Het scheelt tien mensen
gezonder en makkelijker bereidbaar
we nog wel: zo’n 75 hectare broccoli, 23 hectare
vervelend handwerk en de kolen waaien niet meer
te maken. En zo bij te dragen aan een
bloemkool en 6 hectare wittekool. Bloemkool
open. Ideaal. Aan het einde van de rit heb je dus veel
verhoging van de wereldwijde groente
Stabilis RZ staat hier nu voor het tweede jaar.”
meer verkoopbare kool. Natuurlijk was het wel even
Sharing staat voor delen. En zoals u weet
wennen. Geef me een trekker en ik stap er op, maar
consumptie. Bij die gezonde ambitie, hoort ook een nieuwe vormgeving:
De familie Roorda teelt de kool op ruggen. “Na het
met deze machine was het meerdere dagen puzzelen.
fris en eigentijds.
ploegen in de herfst, gaan we er in het voorjaar
Er komt wel een dichte cabine op, je zit daar nu
in één werkgang met de woelpoot doorheen en
namelijk vol in de wind.”
Natuurlijk blijft het ook in dit nieuwe jasje
maken we de ruggen”, vertelt de teler. “Even een
gaan om de inhoud. Daarom wens ik u
goede regenbui en dan kan er geplant worden. De
met deze eerste ‘Seeds & Sharing Brassica’
rijen liggen 66 centimeter uit elkaar en op de rug is
vooral veel leesplezier en inspiratie.
de plantafstand 50 centimeter. Doordat de ruggen goed vochtig zijn, ‘pakt’ de jonge plant direct. Als de
Marcel Barten
plant wat groter is gaan we aanaarden. Maar niet te
Managing Director Rijk Zwaan Nederland
vroeg. We doen gelijk een rondje onkruidbestrijding. De eerste onkruidbestrijding voeren we trouwens uit voor het planten. De ruggenbouw bevalt ons goed. Meer zon, meer zuurstof en meer wind. Zo
2
Rijk Zwaan | Seeds&Sharing | Brassica
December | 2013
Stabilis RZ Maatschap Roorda Locatie
Ternaard
Aantal planten
30.000
Plantperiode
week 17, 19 en 21 2013
Oogstperiode
juli t/m begin aug. 2013
Plantafstand
66 x 50 cm
Grondsoort
klei
3
Stabilis RZ presteert prima in hete zomer
Prudentia RZ: ‘gewoon hele goede bloemkool’
Zoals dat voor veel van zijn collega’s geldt, is Stabilis RZ voor
zitten er nog wat achten tussen, op het totaal gaat
Eric Pouwels, zijn vrouw Jolanda en broer René Pouwels vormen met elkaar
Bas Huijser een absolute zekerheid in voor- en nazomer. Maar
het dan nog om ongeveer 10 procent.”
Pouwels Fresh Food B.V. Al sinds 1998 zijn ze gespecialiseerd in de teelt van
Huijser wil ook midden in de zomer de kwaliteiten van Stabilis;
bloemkool en prei. De gewassen worden, elk op een oppervlakte van 18 hectare,
daarom plant hij het ras óók in de maand mei. “Het is een risico,
Voordelen voor Huijser zijn verder dat Stabilis geen
geteeld in Kronenberg en omgeving en afgezet via veiling ZON fruit & vegetables.
maar zelfs in deze hete zomer ging het goed.”
last heeft van schift en weinig problemen met
Het geoogste product wordt in elke gewenste verpakking geleverd.
verbrand hartblad. Ook de zelfdekkendheid is een positief punt. “Door de hitte hadden we wat minder bladontwikkeling en moesten we dit seizoen meer zelf dekken, maar normaal is dat maximaal
“In het voorjaar wordt er enkele weken voor het
50 procent. Stabilis is een groeikrachtig ras en met
planten varkensdrijfmest geïnjecteerd”, vervolgt
een goede bemesting houden we die groei erin.
Eric zijn verhaal. “Bij de bloemkool maken we
Een voordeel hierbij is dat we op zware klei zitten.
ook gebruik van de bodemverbeteraar PRP-SOL.
Op de percelen met wat lichtere grond heeft hij
We ploegen de grond en rijden hem daarna
wat minder vocht voor-handen en zie je wat
aan met dubbellucht. We strooien 300 kilo
minder gewasontwikkeling.”
magnesamonsalpeter per hectare. Daarna wordt de kunstmest met de triltand ondergewerkt en ligt
Weinig uitstel Opvallend is het stabiele karakter van Stabilis: hij geeft relatief weinig uitstel bij hoge temperaturen
Bas Huijser teelde Stabilis RZ in 2013 voor het derde jaar.
Erik (l) en René Pouwels
we nog bijbemest met circa 600 kilo kalksalpeter
al drie jaar met succes voor het ras Prudentia RZ.
per hectare.”
en een goede kwaliteit onder verschillende
Ook op het afgelopen jaar kijkt Eric Pouwels met
omstandigheden. “Vorig jaar hadden we een natte
tevredenheid terug. “De teelt verliep naar wens.
De vroegste teelten worden afgedekt met geper-
zomer en ging het goed: nu was het heet en was
We hadden meerdere rassen staan en met een
foreerde folie. “We startten afgelopen seizoen
Bas Huijser runt het bedrijf in Oud-Beijerland
het resultaat uiteindelijk ook prima.” Toch was
oogstpercentage van 90 procent kwam Prudentia
met een 64-tray en volgend jaar gaan we voor
samen met zijn broer Pieter, die voornamelijk de
het half juli – met temperaturen ver boven de 30
er weer als beste uit. Bij de andere rassen kwamen
een gedeelte gebruikmaken van de 5-cm perspot.
kassla doet. Zelf verzorgt Bas de teelt en afzet van
graden – wel even spannend. “Toen was het echt
we niet verder dan 50 tot 70 procent, terwijl
Vanaf april wordt er dan geplant vanuit een
de bloemkool. “We leveren zowel aan de verse
wel noodzakelijk om te beregenen, en hadden
Prudentia dezelfde barre weersomstandigheden
144-tray. “Je kunt met de rassen schuiven, maar
markt als aan snijderijen. Dat betekent dat we een
we wel wat uitval door roodverkleuring. Normaal
heeft gehad. Het verschil was dus echt groot.”
ook met de potmaat.”
witte en mooi gesloten kool willen. Maar ook dat
gesproken zouden we dan wat meer achten snijden,
er na het oogsten niet teveel blad aan blijft en dat
maar daar was de markt nu niet naar.”
Positieve punten waren onder meer de
Vruchtwisseling
bladontwikkeling en zelfdekkendheid. Deze
De vruchtwisseling bestaat uit twee keer prei in
het blad niet te dicht op de kool zit. Stabilis voldoet prima aan die eisen: hij geeft ‘beste zessen’ die je
Aangezien dit soort hete zomers bepaald niet
eigenschappen zorgden mede voor een mooie witte
combinatie met één ronde bloemkool. De telers
redelijk makkelijk kaal kunt maken.”
standaard is in Nederland, blijft Huijser ervoor
en gladde kool. “De bloemkool was makkelijk te
kiezen ervoor wat minder groenbemesting in te
kiezen om Stabilis ook in mei te planten. Tot de
oogsten en had een prima gesloten onderkant. Ook
zetten en laten de grond ook wel eens braak liggen.
herfstrassen kan hij dan de hele zomer een mooie
zagen we geen gaten of rotte roosjes. We hebben
Aangezien dit leidt tot goede resultaten, zullen ze
Afgelopen jaar teelde Huijser Stabilis voor het
witte en vaste kool oogsten. “Ik heb liever dat ik
alles weg kunnen oogsten in drie beurten. In zo’n
aan deze aanpak niet veel veranderen. Zo houden ze
derde jaar. Het eerste seizoen plantte hij hem in
wat meer moet beregenen dan dat ik meer moet
voorjaar als dit jaar, zorgt dat voor tevredenheid.”
met Prudentia ook vast aan hetzelfde ras: “In 2014
de zomer voor eenderde naast een concurrentras.
dekken.”
Drie beurten
Door de goede ervaringen schaalde hij voor vorig en dit jaar op naar de helft. “Het verschil in groeidagen is 3 à 4 dagen: dat zorgt voor een goede spreiding. Het belangrijkste voordeel van Stabilis is dat hij in drie oogstbeurten weg is. Dat betekent niet alleen een oogstbeurt minder dan ons andere hoofdras, maar ook een kórtere oogstperiode. De eerste beurt neem je al zo’n 50 procent mee en de eerste twee beurten oogsten we alleen maar zessen. Alleen in de laatste beurt 4
de grond plantklaar. De vroege plantingen hebben Voor vroege bloemkoolteelt kiest het bedrijf nu
Streven naar kwaliteit
Stabilis RZ
Om dit goede resultaat te bereiken zijn ook alle
Gebr. Huijser Locatie
werkzaamheden gericht op het bereiken van
Oud-Beijerland
een hoge kwaliteit. “De percelen worden eerst
Teeltoppervlakte 25 ha
beoordeeld op vroegheid en vervolgens wordt
Aantal planten
80.000
Plantperiode
begin april - eind juni 2013
Oogstperiode
begin juli - half sept. 2013
Plantafstand
75 x 50 cm
Grondsoort
klei
het teeltplan daarop afgestemd. Om het risico op knolvoet zoveel mogelijk te beperken is vruchtwisseling noodzakelijk. En op percelen waar knolvoet voorkomt zetten we knolvoetresistente rassen.”
Rijk Zwaan | Seeds&Sharing | Brassica
December | 2013
willen we er zelfs nog wat meer van planten!” Prudentia RZ Pouwels Fresh Food BV Locatie
Kronenberg
Teeltoppervlakte
18 ha bloemkool
Aantal planten
ca. 10.000
Plantperiode
begin maart tot eind maart 2013
Oogstperiode
eind mei tot eind juni 2013
Plantafstand
50 x 75 cm
Grondsoort
zand
5
‘Oriema RZ is een topras’
Kleine kool ‘cool’ op REO Veiling
In het West-Vlaamse Vinkem, bij Veurne, teelt Bart Roose sluitkool en prei.
De belangrijkste afzetorganisatie voor vollegrondsgroenten in België bevindt zich in Roeselare:
“Op onze zware gronden kunnen we mooie bewaarkool oogsten”,
de REO Veiling. Hier worden jaarlijks 40 miljoen kisten verhandeld, goed voor een jaaromzet van
vertelt hij. “En voor de vroege wittekool gebruiken we nu Oriema RZ.
155 miljoen euro. Jurgen De Braekeleer is Product Manager bij de veiling en voorziet een flinke
We beproefden dit ras in 2012: een topper. Dit jaar bewees de kool zich
volumestijging van het aandeel sluitkool.
opnieuw. Geen verrassing dus dat ik Oriema er in 2014 weer bij zet.”
Bart Roose
Vroeger teelde Bart Roose er nog bloemkool en
laat. Dit geeft mijns inziens het beste
broccoli bij. “Maar dat doen we nu niet meer. De
resultaat wat betreft uniformiteit van de
prei en kassla. Daarnaast verhandelt de REO
combinatie prei en sluitkool bevalt ons goed. Ons
sortering en algehele plantontwikkeling.”
Veiling ook behoorlijk wat koolsoorten. De som van
preiseizoen loopt van half augustus tot 1 juni. De
Dé vollegrondsproducten bij uitstek zijn uiteraard
witte- en rodekool komt uit op ongeveer 7 miljoen
witte- en rodekool doen we in feite jaarrond. Rond
Donkere, frisgroene kleur
half juli starten we reeds met de vroege kool en we
“Zo’n 90 à 100 dagen later, ergens begin augustus,
verantwoordelijk voor onder meer sluitkool en
hebben nog bewaarkool tot juli.”
was de kool klaar. Dat waren toen hoofdzakelijk
courgettes, noemt de gewijzigde sortering als
zessen. Oriema komt vrij snel op productie en ziet
oorzaak van deze groei. “Wanneer we 5 jaar terug
er door de donkere, frisgroene kleur heel goed
gaan in de tijd, was de sortering voor witte- en
“Vorig jaar zette ik een proef van Oriema
uit. Ook dit jaar was de houdbaarheid op het veld
rodekool 6 stuks in een EPS-kist. Voor savooiekool
weg, toen viel naast de kwaliteit vooral de
prima. We hebben er een deel laten staan tot begin
gold 5 stuks. Deze maatsortering was de standaard
veldhoudbaarheid op. Ik besloot er dit jaar wat
september. Sommige kolen zijn nog doorgegroeid
voor de Belgische supermarkten. Voor savooiekool
meer van te gaan telen en plantte het ras op
tot vijven, maar ze bleven wel mooi fris van kleur en
is deze sortering nog steeds van kracht.”
25 april. Sinds dit jaar gebruiken we de afstand
ze barstten niet! Je zou ze zelfs nog even kort in de
50 x 50 centimeter voor alle kool, van vroeg tot
koelcel kunnen stoppen.”
Goede veldhoudbaarheid
Volgens Jurgen De Braekeleer zit er zeker nog groei in kleine kool.
stuks en groeit jaar na jaar. Jurgen De Braekeleer,
Kleinere kool “Op de savooiekool na, zien we tegenwoordig een heel andere trend. De drie belangrijkste
‘Oriema RZ geeft snel voldoende groei’
Over de grens
supermarkten nemen de ‘zessen’ (in Nederland
in binnen- en buitenland. Die klanten willen
36-ers) niet meer af, maar zijn volledig
uiteraard grote wittekool los in boxen of in EPS-H.
overgeschakeld op 7 of 8 stuks. Een heel stuk
Zij hebben het liefst echt bleke wittekool.
kleiner dus.” De REO Veiling belevert deze
Dit staat in feite haaks op de traditionele
supermarkten al enkele jaren in deze gevraagde
bewaarkool. Het volume voor snijderijen vormt
sortering. Dat de consument deze kleinere kool
ongeveer 10 procent van het totaal.”
meer apprecieert, blijkt uit de cijfers. Momenteel
geteeld in Schotland, Suffolk en in de
Vegetable Production Manager bij LFP,
vormt de sortering 7/8 stuks de helft van het
Kansen
wintermaanden in Cornwall. Anders dan
heeft Oriema “a good early vigour”. Het
volume rodekool. Voor wittekool is dat aandeel
“Naast de Belgische supermarkten, bevoorraden
in Nederland begint de teelt van vroege
ras geeft dus snel voldoende groei en
gegroeid naar 30 procent. De Braekeleer: “Sinds die
we ook Franse grootwarenhuizen. Ons Flandria-
heeft de nieuwe
wittekool al met een zaai in oktober.
kan als één van de vroegste rassen in
grootwarenhuizen kleinere kool aanbieden, merken
keurmerk is een gevestigde waarde, met name in
wittekool Oriema RZ
Ook Oriema wordt dan al gezaaid op
de markt een mooie wittekool worden.
zij, en wijzelf ook, een duidelijke stijging van het
het buitenland. Ook in Frankrijk wil de consument
geïntroduceerd in alle vroege markten in
een grotere traymaat (126-gaats) om,
Volgens John Mason zijn de mooie vorm
volume. Dat is het mooiste bewijs. Voor 2013 ramen
een kleinere, compacte kool. Die kolen worden
Europa. Behalve in Nederland en België
wanneer de grond het toelaat, vroeg te
en het hoge oogstpercentage opvallend.
we de voorlopige volumestijging zelfs op 20 procent
meestal verpakt in kratjes, dozen, of in netzakken
is het ras ook succesvol in Engeland. Eén
kunnen planten. Het grootste deel wordt
Voor de allervroegste primeurkool in
ten opzichte van 2012, uitzonderlijk!”
van 10 kilo (6 stuks of 10 stuks per 10 kilo).
van de grootverbruikers is Lincolnshire
begin februari gezaaid in 345-gaats trays,
het voorjaar, de wat groenere ‘primo’s’ ,
Field Products (LFP) in Spalding, in
voor plantingen in april. Om begin juni
komt Oriema net te laat en wordt Jetma
“We constateren drie duidelijke kanalen in de
onze telers zorgt ervoor dat we alle Europese
het belangrijkste koolteeltgebied in
een kilokooltje te kunnen oogsten, staat
RZ gebruikt. Maar de hele maand juni en
markt. Enerzijds de retail: de klant koopt verse
afzetmarkten open houden. We zijn flexibel in
Engeland. LFP is met 3.200 hectare één
de vroegste planting onder geperforeerd
begin juli geeft Oriema een witte verse
kool in de supermarkt en prefereert een kleiner,
sortering, service en verpakking. Dit geeft ons extra
van de grootste koolteeltbedrijven.
plastic op 47.500 planten per hectare.
kilokool. Zo kunnen de Engelsen zo snel
compacter type. Anderzijds is er groothandel naar
troeven. Concluderend durf ik te stellen dat kool
Van het totale areaal wordt 160 hectare
De latere plantingen staan niet afgedekt
mogelijk over van bewaarkool naar een
horeca, grootkeukens en traiteurs. Zij verkiezen
‘cool’ is en dat er zeker nog groei zit in kleine kool.
ingevuld door wittekool. Behalve in
en ook nauwer, namelijk op ruim 60.000
vers product.
netzakken van 25 kilo met daarin 6, 7 tot 9 stuks per
Er liggen in de toekomst nog volop kansen voor de
Lincolnshire wordt er voor LFP ook
planten per hectare. Volgens John Mason,
25 kilo. Daarnaast bevoorraden we ook snijderijen
Vlaamse koolteler.”
John Mason, Vegetable Production Manager bij LFP, te Spalding, Engeland
6
Rijk Zwaan
Rijk Zwaan | Seeds&Sharing | Brassica
Het flexibel inspelen op de marktvragen door
December | 2013
7
Over de grens
Storema RZ: perfect geschikt voor machinale oogst
Storema RZ is ons beste bewaarras De firma N. Oud uit Lutjebroek wordt gevormd door de broers Theo en Willem Oud.
Het bedrijf van Jürgen Reimers is gevestigd in Neufelderkoog in de
De 6 hectare sluitkool vormt op hun bedrijf een relatief klein onderdeel naast de hoofdteelt
Noord-Duitse regio Dithmarschen. Op 55 hectare teelt hij behalve
van 44 hectare bloemkool. De sluitkoolteelt is vooral bedoeld om het arbeidsplaatje in de
akkerbouwgewassen ook wortelen en 7 hectare witte bewaarkool
wintermaanden rond te krijgen, maar wordt uiterst serieus bedreven.
voor aflevering in de winter.
gewerkt om rond 15 mei klaar te zijn. De
Reimers teelt 4 hectare Storema RZ en daarmee is
kool ligt opgeslagen in drie verschillende
het zijn hoofdras. Door de langere groeiduur plant
koelhuizen: één koelhuis staat op het
hij Storema een week vroeger dan zijn andere
eigen bedrijf en er worden twee cellen
rassen, namelijk de tweede week van mei op een
gehuurd. Alle kool wordt wel thuis
dichtheid van 41.000 planten per hectare.
klaargemaakt. De afzet verloopt via
Willem Oud: “Over de opbrengst zijn we dik tevreden.”
The Greenery, waar het bedrijf slechts
Rijenbemesting
1,5 kilometer vanaf zit. Voor de firma
Op het bedrijf van Reimers wordt al vier jaar
Oud is Storema het ras dat het langst
gebruikgemaakt van rijenbemesting. Het
in de bewaring blijft. De belangrijkste
belangrijkste voordeel van deze methode van
reden om voor Storema te kiezen is
bemesten is de uniforme en gestage weggroei
commerciële versie van de machine. Het machinaal
de groene kleur na bewaring. Het
zonder stilstand, vooral in jaren met ongunstige
geoogste product is kwalitatief vergelijkbaar met
afbladeren gaat ook nog eens snel en
weersomstandigheden. Rijenbemesting betekent
handmatig gesneden kool. De machine snijdt
de sortering is uniform. Willem: “Door
dat links en rechts van de plant op ongeveer 8
zonder enige beschadiging het blad van de kool en
de dikte van het blad van Storema komt
centimeter diepte 180 kilo N per hectare vloeibare
kan zó snel werken dat het personeel de stroom
deze er van alle rassen die wij telen altijd
meststof in de grond wordt toegediend. Vanwege
van kool bijna niet aan kan. Omdat de kool nog
als beste uit. Over de opbrengst zijn
het onkruidbestrijdende effect wordt bij de start
steeds handmatig in de kisten moet worden
wij ook dik tevreden, die is dit jaar zelfs
ook nog 80 kilo N per hectare gegeven in de
gelegd, zit daar de beperkende factor. Storema
De koelcel wordt met Storema RZ efficiënt benut.
nog beter dan andere jaren. Dat heeft
vorm van kalkstikstof. Vanaf augustus wordt nog
heeft een aantal onmiskenbare voordelen bij de
Op het bedrijf wordt alweer voor het
blijft”, aldus Willem. “Over Storema
te maken met het sterke land, waar we
drie maal 8 kilo N per hectare overbemest via
machinale oogst. Door zijn goede uniformiteit deed
zesde seizoen Storema RZ geteeld.
weten we inmiddels dat we niet te
nu pas voor de tweede keer sluitkool
bladbemesting. In totaal wordt dus 280 kilo N per
Storema het veel beter dan de twee overige rassen
Van de 6 hectare kool is 3 hectare
zuinig met stikstof hoeven te zijn.
telen. Met de twee hectare Storema
hectare gebruikt, wat ca. 20 procent minder is dan
op het bedrijf van Reimers. Want in tegenstelling
rodekool, de rest wit. Storema vult ruim
Standaard strooien we aan de basis
vullen we naar verwachting tussen de
bij traditionele bemesting via vaste meststoffen.
tot de andere rassen hoefde Storema niet extra
tweederde van de oppervlakte witte
280 kilo N per hectare in de vorm van
200 en 215 koolboxen. Bij het tellen van
Ook via rijenbemesting wordt nog 60 kilo zwavel
bijgesneden te worden. Met dezelfde hoeveelheid
bewaarkool. Tot een paar jaar geleden
kalkammonsalpeter. Normaal gesproken
het aantal kolen in de kisten bleek dat
per hectare toegediend. Met rijenbemesting komen
mankracht verdubbelde de oogstprestatie.
werd ook nog Kalorama RZ geteeld,
is dat genoeg, maar dit jaar kreeg ik
we dit jaar tegen de 100 ton per hectare
problemen met de bodemvochtigheid alleen voor
maar vanwege toenemende problemen
er vanwege de droogte in augustus de
uitkwamen.”
tijdens perioden met extreme droogte en die waren
Compacte kool
met knolvoet is dat ras inmiddels
kleur niet helemaal goed op. Daarom
er met de vele neerslag in 2012 niet. Het voordeel
Reimers verkoopt zijn verse markt kool uitsluitend
vervangen door knolvoetresistente
heb ik 40 kilo N per hectare bijbemest
van de gelijkmatige stikstofafgifte kwam juist
via Landgard, die product van 2 tot 3 kilo vraagt.
rassen.
en daarna beregend. Allemaal dingen
goed naar voren.
Omdat Storema weinig omblad heeft is de omvang
Kerkland
die we in normale jaren niet hoeven te doen.” De gewasbescherming wordt
Storema wordt geteeld op grond
geheel in eigen beheer gedaan. Er wordt
die van de kerk in Venhuizen wordt
strak op schema gespoten, waardoor
gehuurd. Dat huren is voor langere
de kool er dit jaar ondanks de hoge
tijd, want inmiddels zit de firma
tripsdruk toch goed is uitgekomen.
Oud hier alweer bijna 20 jaar. “Wij verzorgen dit land als ons eigen land,
Topopbrengst
zijn er zuinig op en zorgen ervoor dat
In verband met de eerste vroege
de kali- en fosfaattoestand op peil
bloemkool wordt er elk jaar naar toe
8
Storema RZ
Machinale oogst
Firma N. Oud Locatie
Lutjebroek
Aantal planten
100.000
Plantperiode
15 mei 2013
Oogstperiode
eind okt. - begin nov. 2013
Plantafstand
50 x 41 cm
Oogstgewicht
2,5 - 3 kg
Grondsoort
klei, 20-25% afslibbaar
Rijk Zwaan | Seeds&Sharing | Brassica
weliswaar niet groot, maar als gevolg van het hoge soortelijk gewicht, levert de kool dezelfde kilo’s.
De oogst van Storema begint normaal gesproken
Een kist Storema is, in vergelijking met andere
in de tweede week van oktober na 140-150
rassen, 10 procent zwaarder. Hierdoor wordt de
groeidagen. Alle kool voor bewaring in de loods en
koelcel efficiënter benut en zijn de bewaarkosten
een deel van de kool voor bewaring in de koelcel,
per kilo bij Storema duidelijk lager. “Storema
wordt op het bedrijf van Reimers machinaal
is mijn hoofdras omdat de kool gemakkelijk te
geoogst. Reimers heeft vier jaar lang een prototype
oogsten en te schonen is. Er is weinig afval en
van een ASA Lift voor de machinale oogst getest.
de kwaliteit imponeert, ook na lange bewaring”,
Sinds 2012 wordt gebruikgemaakt van de
legt Reimers uit.
December | 2013
9
Maak uw keuze! Stel u zoekt een productieve, vroege wittekool voor afzet op de verse markt. In het schema komt u via Wittekool - Vers - Vroege en Middelvroege teelt - uit bij Toughma RZ, Oriema
Vroege teelt
Toughma RZ
Middelvroege teelt
Oriema RZ Marcello RZ
Late teelt
Bewaar
Ancoma RZ Kalorama RZ Storema RZ Mucsuma RZ
Snijderij
Marcello RZ
Zuurkool
Secoma RZ
Zuurkool
Zuleima RZ
Snijderij
Ancoma RZ
Zuurkool
Septima RZ Sufama RZ
Vers
RZ en Marcello RZ. Onderaan het schema ziet u naast de fotootjes een korte opsomming van de belangrijkste raseigenschappen. Hieruit blijkt
Wittekool
dat Toughma voor u afvalt, omdat die
Middelvroege teelt
in het compacte segment zit. Oriema en Marcello zijn de twee overgebleven opties. Aan u de keuze: Oriema is
Middellate teelt
Industrie
net iets sneller dan Marcello.
Late teelt
Op deze manier vindt u ook voor spitskool en rodekool gemakkelijk het ras dat het best aan uw wensen voldoet. Overigens vindt u ras beschrijvingen ook terug op onze website www.rijkzwaan.nl. Onder
Vers
Spitskool
‘producten’ kiest u vervolgens voor
Industrie
‘sluitkool’. En uiteraard kunt u steeds
Planting vroeg
Sonsma RZ
Planting voorjaar t/m herfst
Tourima RZ
Planting voorjaar t/m vroeg zomer
Snijderij
Teama RZ
terecht bij uw teeltadviseur voor advies op maat voor uw bedrijf!
Middelvroege teelt
Korte bewaar
Rexoma RZ
Late teelt
Bewaar
Resima RZ Futurima RZ Rodima RZ
Late teelt
Industriële verwerking
Futurima RZ Rodima RZ
Vers Rodekool
Industrie
Toughma RZ Koolgewicht Planten/ha Groeidagen Vorm
Redma RZ
1 - 2 kg 40 - 60.000 70 - 80 Rond
Oriema RZ
Kalorama RZ
Sonsma RZ
Secoma RZ
Septima RZ
Resima RZ
Marcello RZ
Storema RZ
Tourima RZ
Zuleima RZ
Redma RZ
Futurima RZ
Ancoma RZ
Mucsuma RZ
Teama RZ
Sufama RZ
Rexoma RZ
Rodima RZ
Koolgewicht Planten/ha Groeidagen Vorm
Koolgewicht Planten/ha Groeidagen Vorm
Koolgewicht Planten/ha Groeidagen Vorm
1,5 - 3 kg 40 - 50.000 80 - 90 Hoogrond 2 - 3,5 kg 36 - 50.000 85 - 100 Rond 2,5 - 5 kg 26 - 40.000 135 Peervormig
Koolgewicht Planten/ha Groeidagen Vorm
Koolgewicht Planten/ha Groeidagen Vorm
Koolgewicht Planten/ha Groeidagen Vorm
1,25 - 2,5 kg 40 - 60.000 140 Rond 2 - 3 kg 36 - 45.000 150 Peervormig 2,5 - 4 kg 26 - 40.000 140 Peervormig
Koolgewicht Planten/ha Groeidagen Vorm
Koolgewicht Planten/ha Groeidagen Vorm
Koolgewicht Planten/ha Groeidagen Vorm
1 - 1,25 kg 50.000 60 Spits
750 g - 1,5 kg 40 - 60.000* 65 - 70 Spits 1,5 - 2 kg 40 - 50.000 65 - 70 Spits
Koolgewicht Planten/ha Groeidagen Vorm
Koolgewicht Planten/ha Groeidagen Vorm
Koolgewicht Planten/ha Groeidagen Vorm
3 - 5 kg 30.000 120 Rond 5 - 6 kg 25 - 30.000 100 - 135 Platrond 4 - 8 kg 25 - 30.000 150 Rond
Koolgewicht Planten/ha Groeidagen Vorm
Koolgewicht Planten/ha Groeidagen Vorm
Koolgewicht Planten/ha Groeidagen Vorm
2 - 3,5 kg 25 - 30.000 140 - 150 Plantrond 1,5 - 4 kg 30 - 50.000 100 - 110 Ovaal 1,5 - 3 kg 35 - 45.000 125 Rond
Koolgewicht Planten/ha Groeidagen Vorm
Koolgewicht Planten/ha Groeidagen Vorm
Koolgewicht Planten/ha Groeidagen Vorm
1,5 - 3,0 kg 40 - 60.000 130 Rond 3 - 5 kg 25 - 40.000 140 Ovaal 2 - 4,5 kg 25 - 45.000 150 Peervormig
* afhankelijk van de plantafstand
10
Rijk Zwaan | Seeds&Sharing | Brassica
December | 2013
11
‘Mucsuma RZ sterkste ras tegen trips’
Mucsuma RZ: veelgevraagd ras
René Bruin uit Broek op Langedijk is eigenlijk deeltijdtuinder, zoals hij het zelf zegt. Op een oppervlakte van
Christian Bley is alweer de vierde generatie op het familiebedrijf dat hij samen met
4,5 hectare teelt hij in Oudkarspel en Sint Pancras sluitkool voor de bewaring. Daarnaast heeft hij nog een
zijn vader Jan in het Noord-Duitse Brunsbüttel runt. Op het totaal van 130 hectare
hectare vroege kool en twee hectare pootaardappelen. Dit doet hij naast zijn werk van gemiddeld drie dagen
wordt 11 hectare wittekool geteeld.
Over de grens
per week op een bloembollenbedrijf. Eén ding weet hij zeker: “ik wil altijd kool blijven telen!”
geen klagen: gemiddeld zit die tussen de 2,2 en 3,5
Bley teelt de Rijk Zwaan-wittekoolrassen Mucsuma
kilo per stuk. Naast Mucsuma teelt René ook nog
RZ en Storema RZ. Mucsuma wordt speciaal voor
rodekool van Rijk Zwaan, namelijk Resima RZ. Ook
de salade- en rollade-industrie geproduceerd.
daarmee haalt hij een opbrengst die gemiddeld
Het ras staat al drie jaar in het teeltplan. Er wordt
boven de 2,5 kilo per stuk ligt.
gebruikgemaakt van 300-gaats Speedies die rond
Wennen aan kleur
René Bruin (r) met vader Jan bij de oogst van Mucsuma RZ.
26.000 planten per hectare. In totaal bemest Bley
Op het veld heeft de grijsgroene gewaskleur van
320 kilo N per hectare, verdeeld over drie
Mucsuma wel eens aanleiding tot twijfel gegeven:
giften. Volgens teeltadviseur Günter Kühn kan
heeft hij nu wel stikstof genoeg? Het ras heeft
Mucsuma heel goed overweg met een lagere
volgens René een aparte kleur. Toch blijkt Mucsuma
stikstofbemesting. Ook in de biologische teelt
bij de oogst juist een hele mooie groene kleur te
kan met duidelijk minder stikstof toch een goede
hebben en kan hij zelfs goed overweg met minder
opbrengst gehaald worden. Aanvullend wordt
stikstof. De basisbemesting bestond dit jaar uit
door Bley per hectare nog 60 kilo zwavel
René teelt Mucsuma RZ sinds 2012. Hij ontdekte dit
290 kilo N per hectare, toegediend in de vorm van
toegediend. De zwavelbemesting houdt het blad
ras toen hij een keer in het koelhuis van zijn zwager
kalkammonsalpeter. Eind juli is daarbij nog 85 kilo
gezonder en leidt ook tot betere bewaarresultaten.
Marco Schipper was. “Wat is dat voor een mooie
KAS per hectare aan overbemesting toegediend. De
kool?” vroeg hij toen aan Marco. Die teelde toen al
kunstmeststrooier bleek de randen van het perceel
Uit onderzoek is gebleken dat inwendig zwart eerder
werd naar voren gebracht dat Muscuma erg
jaren Mucsuma, omdat op zijn zware grond weinig
niet helemaal goed bereikt te hebben, maar bij de
voor komt daar waar het calciumgehalte in de kool
gemakkelijk snijdt. En in vergelijking met de
rassen groeikrachtig genoeg waren om de 3 kilo per
oogst was daar helemaal niets van terug te zien.
juist erg laag was. Daarom worden op het bedrijf
soorten die ik tot nu heb geteeld, is Mucsuma veel
van Bley, vanaf de koolvorming, bij alle gevoelige
makkelijker schoon te maken, het bladverlies is
rassen drie behandelingen met een kalkmeststof
minder en de bewaarbaarheid nog iets beter”,
stuk te halen. De gezondheid was één van de meest in het oog springende zaken en René besloot vorig
Sterk tegen trips
jaar met 7.000 planten te beginnen. Dat is toen zo
Het belangrijkste is echter de gezondheid. Trips
uitgevoerd. De oogst begint op 1 oktober.
vertelt Christian Bley tevreden. “Bij de bewaring
goed bevallen dat hij in februari van dit jaar, op
was dit jaar bij veel telers een groot probleem.
Mucsuma wordt vanaf 3 kilo verkocht, hoewel het
van Mucsuma tot eind mei waren er sowieso geen
grond van de ervaring in zijn eigen koelhuis, besloot
René is daarover heel duidelijk: “Van alle drie
streefgewicht tussen 5 en 6 kilo ligt. “De opbrengsten
kwaliteitsproblemen en de kool was na het schonen
er bijna een hectare van te gaan zetten.
de wittekoolrassen die ik dit jaar heb geteeld, is
waren nog nooit zo hoog. De kool was weliswaar iets
nog altijd mooi groen. Er was geen tripsschade en
Op 27 april werd geplant op een afstand van 50 x 50
Mucsuma het ras dat het gezondst is gebleven.
kleiner, maar heel zwaar en gezond, waardoor we
ook inwendig zwart, dat bij andere rassen vaak
centimeter. Direct daarna was er nachtvorst, daar
Mucsuma had nagenoeg geen last van trips, in
ook minder aan gewasbescherming hebben hoeven
problemen geeft, is niet gevonden. Daarom willen
kregen de planten een tik van. Hiermee verklaart
tegenstelling tot mijn andere twee soorten.”
doen”, aldus Christian Bley.
enkele handelaren vaak speciaal Mucsuma hebben.
Gezellige kool
Goede inwendige kwaliteit
Bij het klaarmaken van de kool afgelopen seizoen
Mucsuma vormt een iets hoogronde kool met een
contract en daarvoor is Mucsuma ook geschikt. “In
bleek Mucsuma een vaste, zware kool te leveren
goede waslaag en veel groene binnenbladeren.
goede jaren remt de contractteelt onze omzet een
met een hoog soortelijk gewicht. René: “Ten
Het ras overtuigt met name door zijn vaste,
beetje en in slechte jaren redt hij ons. Wij hebben
opzichte van andere rassen ging het schonen een
inwendige kwaliteit en de fijne gelaagdheid.
hierdoor niet van die extreme schommelingen als
stuk gemakkelijker: de struk is niet te hard en met
Mucsuma heeft een resistentie tegen Fusarium.
andere telers, en daarom is dit voor ons een zekere
twee bladeren eraf was je eigenlijk al klaar. Ik zei
“Dat speelt in Dithmarschen weliswaar nauwelijks
afzet”, verklaart Bley jr. “We zouden nog wel willen
tegen m’n vader: zet de blazer maar uit, want die
een rol, maar is vooral voor Zuid- en Oost-Europese
uitbreiden in Mucsuma, maar we wachten nog op
hebben we met dit ras niet nodig. Dat maakt het
landen belangrijk. Daar is een teelt zonder deze
de terugkoppeling van de rollade-industrie. Tot nu
werken wel een stuk gezelliger als je met z’n tweeën
resistentie vaak niet mogelijk”, aldus Rijk Zwaan-
waren er alleen positieve commentaren over de
bezig bent.”
teeltadviseur Günter Kühn. Door de oogstploeg
maat, kleur en kwaliteit.”
René de iets ongelijkere weggroei ten opzichte van vorig jaar. Toch heeft hij over de kilogramopbrengst Mucsuma RZ René Bruin
12
15 mei worden geplant op een dichtheid van
Locatie
Oudkarspel
Aantal planten
37.000
Plantperiode
27 april 2013
Oogstperiode
eind okt. 2013
Plantafstand
50 x 50 cm
Oogstgewicht
2,2 - 3,5 kg
Grondsoort
lichte klei, 20-25% afslibbaar
Rijk Zwaan | Seeds&Sharing | Brassica
December | 2013
Christian (l) en Jan Bley: “Muscusma RZ heeft 10-15% minder stikstof nodig dan andere rassen.”
De vraag was zo groot, dat we niet genoeg konden leveren!” Sinds 25 jaar teelt Bley ook kool op
13
Voldoende boriumvoorziening verzekert opbrengst en kwaliteit
‘Met Tourima RZ kun je vrijdagmiddag zorgeloos naar huis’
Alle koolsoorten behoren in principe tot de
te voorkomen, geadviseerd om over de hele
gewassen met een hoge boriumbehoefte. Borium
groeiperiode, verdeeld over 3 – 5 giften, ongeveer 2
Maarten Schaap teelt savooiekool en spitskool. Hoewel de teler het een
zorgt samen met calcium voor onderhoud
kilo zuivere borium per hectare in het spuitschema
mooi product vindt, was de spitskool bijna afgevallen. Met name de
van de celwand en verbetert daarmee de
op te nemen. Borium kan zonder problemen met de
zomerteelt stond ter discussie, omdat de rassen die voorhanden waren
weerbaarheid van de plant. Daarnaast vermindert
meeste standaardbespuitingen gemengd worden.
onvoldoende kwaliteit hadden. “Dankzij de introductie van Tourima RZ
een voldoende hoeveelheid borium de kans op
Zo blijven de extra onkosten beperkt. Het is
ben ik toch spitskool blijven telen.”
tipburn in het gewas en helpt het tabaksblad in
echter erg belangrijk om met de extra
rodekool te voorkomen. De meest kenmerkende
boriumbemesting vroeg te beginnen, al vanaf
symptomen bij een slechte boriumvoorziening zijn
het moment dat de rijen zich gaan sluiten,
geen last van. Bovendien zijn de kolen sterk tegen
bruinverkleuring van het binnenste van de stronk
ca. 5 weken na het planten. Als u op dat
barsten en is ook het plantmateriaal elk jaar weer
en ten dele ook de duidelijke holle stronk. Dat is in
moment nog geen gewasbescherming hoeft
van goede kwaliteit. Het oogstpercentage ligt zo
de eerste plaats vooral een kwalitatief probleem
uit te voeren, dan is een bladbemesting met
rond de 98 procent.”
en een minder fraai gezicht, maar een verband
alleen borium toch onvermijdelijk.
met het eerder optreden van stengelrot is echter
Tourima is relatief een wat trager ras; hij
niet aangetoond. Op goede koolgronden is de
heeft ongeveer een week meer nodig dan het
pH-waarde van de bodem 7 of hoger, maar bij hoge
standaardras. Voor Maarten Schaap is dat geen
pH-waarden is de beschikbaarheid van borium in
probleem. “Je ziet wel dat een iets ruimere
de bodemoplossing beperkt. Ook een
bemesting goed beloond wordt. Je kunt de kolen
via de grond toegediende boriumbemesting wordt
dan op een gewicht vanaf 1 kilo oogsten en dat
bij hoge pH-waarden snel vastgelegd en is niet
geeft de mooiste presentatie. Tourima is mooi
meer voor de plant beschikbaar. Als alternatief
compact, maar heeft toch een goed gewicht.”
rest dan alleen een consequente bladbemesting
Waar hij andere jaren wel eens langer doorging,
met een boriummeststof. In Noord-Duitsland
Maarten Schaap: “Het oogstpercentage ligt rond de 98 procent.”
wordt, om een te lage boriumtoestand bij sluitkool
Het exacte teeltplan van Maarten Schaap hangt
Gebroeders Kos over Teama RZ: ‘Uitnodigende kool’
elk jaar weer af van de beschikbare huurpercelen.
plantte hij de laatste Tourima dit jaar al op 25 juli. “De grond waar het ras op stond was namelijk wat minder groeikrachtig. Dan moet je oppassen niet te lang door te willen gaan.”
Normaal gesproken plant hij ieder jaar tussen
Betrouwbaar
de 150.000 en 200.000 stuks spitskool. In 2010
Met Tourima kan Maarten Schaap een goed gevulde
zat hier voor het eerst Tourima tussen, tot grote
kist met een uniform product afleveren. Door de
tevredenheid van zijn afnemers. “Als ik daarna weer
goede productkwaliteit beleeft hij met Tourima
Robert en Gertjan Kos uit Oudkarspel hebben een
gemiddeld koolgewicht van 1,5 kilo met uitschieters
met een ander ras kwam, was de vraag ‘wanneer
nóg meer plezier aan de spitskoolteelt. “Zowel het
gespecialiseerd koolbedrijf. Behalve witte-, rode- en
tot 2 kilo en is ideaal voor de snijderij. Teama wordt
heb je weer van die mooie spitskool?’. Omdat het
oogsten als het inpakken gaat bij dit ras heel vlot.
savooiekool telen zij ook spitskool en boerenkool.
op het bedrijf van de gebroeders Kos vanaf de derde
ook een fijn ras was om te telen, heb ik de aantallen
Een belangrijk verschil met andere rassen is dat ik
Voor hun afnemers is het van belang dat zij zoveel
week van maart tot ongeveer 20 juni tweewekelijks
sindsdien flink verhoogd.”
nu vaak op vrijdagmiddag al zorgeloos weg kan.
mogelijk jaarrond kunnen leveren. Met sluitkool
geplant op een afstand 50 x 45 centimeter. Alleen
gaat dat prima, want die kan tot aan de eerste
de eerste planting wordt onder doek geteeld. Alle
Geen broei
vroege kool vanuit de bewaring worden geleverd.
Teama is bestemd voor de snijderij. De eerste wordt
Schaap start normaal gesproken met Sonsma RZ
Spitskool komt in de wintermaanden vanuit de
begin juni geoogst, de laatste half augustus. Voor de
onder acryldoek; ook dat ras geeft goede resultaten.
eigen CA-bewaring en daarna van Spaanse
broers is smaak belangrijk. Gertjan: “Wij eten - hoe
“Ik zou het areaal spitskool ook best willen
productie. De broers kozen voor Teama en telen dit
gek het misschien ook mag klinken - zelf veel kool,
uitbreiden, maar daarvoor is de afzet onvoldoende.
ras in samenwerking met een teler in Zuid-Spanje.
en weten dus hoe ons product smaakt. Teama is een
De combinatie met savooiekool bevalt bovendien
De rassenkeuze wordt door Kos gedaan.
uitnodigende kool met een lekkere smaak, die zeer
goed.” Voor de spitskoolteelt maakt hij nu voor het
goed past in wat de snijderij wil hebben: een mooie
overgrote deel gebruik van Tourima. Ook afgelopen
Hoewel spitskool Teama RZ vooral bedoeld is voor
kleur en een korte pit. Verder is Teama uniform en
seizoen bewees dit ras weer zijn kwaliteiten. “Wat bij
de winterteelt in Spanje en Portugal, voldoet het ras
geeft het ras een hoge opbrengst. Wij zijn er erg
in voorjaar en vroege zomer ook zeer goed onder
tevreden over en gaan hem komend seizoen zelfs
Nederlandse omstandigheden. De kool heeft dan een
nog iets meer naar voren halen.”
14
Gertjan Kos teelt Teama RZ voor de snijderij.
Tourima meteen opvalt, is zijn mooie vorm en frisse kleur. Het standaardras is nog wel eens gevoelig voor ‘broei van onder’, maar daar heeft Tourima totaal
Rijk Zwaan | Seeds&Sharing | Brassica
December | 2013
Natuurlijk blijf je altijd afhankelijk van het weer en andere externe factoren, maar Tourima toont zich nu al vier seizoenen een betrouwbaar ras!” Tourima RZ Maarten Schaap Locatie
‘s-Gravendeel
Aantal planten
100.000
Plantperiode
begin april - 3e week juli 2013
Oogstperiode
half juli - eind okt. 2013
Plantafstand
50 x 34 cm
Oogstgewicht
1 kg
Grondsoort
zware klei, 48%
15
Gezonde Resima RZ komt perfect uit bewaring
‘Futurima RZ zorgt voor de gewenste flexibiliteit op het bedrijf’
Natuurlijk zitten er fantastische percelen tussen. Toch concludeert Kees op den
In de kustpolders van Middelkerke, op de zware kleigrond, runnen Hans en Katleen Denoo
Kelder dat het bij hem dit jaar overal wat minder is. Het eerst geoogste strookje
– Demaeght een gemengd bedrijf. Meer dan 5 jaar combineren ze de teelt van kool met
Resima RZ is met 1,5 kilo bijvoorbeeld aan de lichte kant. Maar het gezonde gewas is
akkerbouw. De rassen zijn voornamelijk van Rijk Zwaan. “We kiezen onder meer voor
de teler goud waard. “In dit gebied liggen aantastingen als roodrot en trips constant
Rodima RZ en Futurima RZ. Op ons bedrijf heb je nu eenmaal rassen met groeikracht nodig.”
op de loer. Goede koolrassen maken dan het verschil.”
Kees op den Kelder bewaart tot mei en ook dan is de kwaliteit van Resima RZ nog prachtig.
Kees op den Kelder uit Luttelgeest is één van de
percelen nog wel bijtrekt. Het koude voorjaar en
weinige rodekooltelers in de Noordoostpolder.
de warme, droge zomer hebben de gewassen
“Ja, de spoeling hier is heel dun. Maar wij zijn
vertraagd. Hij is meer geïnteresseerd in de
voor de lange bewaring. Alle kool wordt verhandeld
volhouders. Voorlopig blijft sluitkool samen
prestaties na de bewaring. Op den Kelder bevestigt
via REO Veiling en is bestemd voor de versmarkt.
met pootaardappelen gewoon onze hoofdtak.
dat daar de winst gehaald wordt. “Of een kool
Hans: “We starten half juli met jonge kool en gaan
Daarnaast telen we nog akkerbouwmatige
gezond uit de koeling/bewaring komt, heeft direct
door met bewaarkool tot eind juni. We richten ons
gewassen als zaaiuien en winterwortels.”
invloed op de uiteindelijke kilo’s die je levert.
vooral op de kleinere sorteringen, de 7 en 8 stuks
Wij bewaren tot mei en ook dan is de kwaliteit
per kist. Waarom? De laatste jaren merkten we dat
van Resima nog prachtig, zowel van binnen als
er steeds vaker om een kleinere kool werd gevraagd,
De teler heeft totaal 55 tot 60 hectare in gebruik.
van buiten. De kolen zijn mooi rond en uniform.
zowel voor binnen- als buitenland. Die ontwikkeling
“Allemaal goed land, dat we nu al een paar jaar
En het belangrijkste: dit ras is erg sterk op roodrot.
sluit aan op het hedendaags aankoopgedrag van
bemesten met Protamylasse, een vloeibare kali.
Dat komt het bewaarresultaat ten goede.”
de kleinere gezinnen. Naast de kleinere maten
Kwaliteit als vanouds
Hans en Katleen Denoo – Demaeght telen witteen rodekool voor directe verkoop in het najaar en
Met name de aardappelen en kool, op één stukje
produceren we ook nog traditionele ‘zessen’.
na. En juist op die strook plantten we 10.000 stuks
De verhouding tussen die twee is ongeveer 50/50.”
vroege Resima. Onlangs hebben we die kolen geoogst. Ze vielen qua gewicht wat tegen, maar de kwaliteit en vorm waren als vanouds. Gewoon goed. Natuurlijk hadden we het perceel wel bemest en extra beregend. Waar het aan ligt? In ieder geval zie je maar weer, geen enkel jaar is hetzelfde.” Rijk Zwaan-teeltadviseur John Buijsman verwacht dat de omvang van de rodekool op de andere
Resima RZ Kees op den Kelder Locatie
Luttelgeest
Aantal planten
40.000
Plantperiode
week 14 en 17 2013
Oogstperiode
sept. - nov. 2013
Plantafstand
50 x 50 cm
Grondsoort
zavel, 20-25% afslibbaar
Trips houdt niet van Mucsuma RZ
Verlate start
Mucsuma RZ en Storema RZ. In de rodekool kiezen
“Dit jaar plantten we de bewaarkool vanaf 25 mei
we Rodima en Futurima. Onze ervaring leert dat
tot half juni. Normaal planten we iets eerder, maar
beide rassen gemakkelijk groeien en dat is welkom
vanwege de koude en natte omstandigheden, was
op deze zware poldergrond. Elk ras heeft zo zijn
de grond nog niet optimaal. Door de zwaarte is dit
eigenschappen. Futurima maakt bijvoorbeeld wat
een héél specifieke grond. Eigenlijk moet je er bij
meer bladvolume aan en herneemt iets vlotter na
slapen en op precies het gepaste moment bewerken.
een droge periode. Rodima kun je dan weer langer
Dit vraagt heel wat kennis en ervaring. Als je te vroeg
bewaren. Futurima maakt een wat ovale kool. Dat is
begint, kan dat fataal zijn. Maar het is een ideale
een groot voordeel, je kan ze wat vroeger uitsnijden
grond om goede bewaarkool op te telen.
of wat langer laten zitten. Door de vorm passen
Alle kool wordt bij ons op een afstand van 50 x 50
ze ook makkelijker in verschillende sorteringen.
centimeter geplant. Tenzij de plantdatum naar
Deze flexibiliteit is voor ons een groot pluspunt.”
Aan het begin van het seizoen dacht Kees op den Kelder de trips redelijk onder
achteren schuift, dan plant ik soms wat ruimer. We
controle te hebben. Eind oktober is hij toch weer verrast over wat hij aantreft in de
nemen altijd eerst bodemanalyses. Daarna bepalen
kool. “Gelukkig zit de aantasting vooral aan de oppervlakte, een blad eraf en hij is
we de hoeveelheid voeding per perceel. We starten
weer schoon. Wittekool Mucsuma heeft duidelijk minder last van trips. Zelfs achter
steeds met 200 eenheden N, deels Entec, deels
die tochtwal daar, waar de tripsdruk erg hoog is, presteert deze kool goed.
Sulfammo. Enkele weken na het planten gaat er ook
Kijk, zulke raseigenschappen moeten het doen.”
nog 300 kilo per hectare kalkcyanamide op. Entec ontdekte ik een paar jaar terug. We deden een proef
16
Futurima RZ
Hans en Katleen Denoo - Demaeght Locatie
Middelkerke (B)
uit en de kolen bleven beter doorgroeien.”
Aantal planten
100.000
150.000
Plantperiode
vanaf 27 mei 2013
vanaf 27 mei 2013
betekent vaker spuiten, dan doen we dat. Met Decis en Karate Zeon. Onze spuit
Zware poldergrond
Oogstperiode
25 okt. 2013
5 nov. 2013
beslaat 39 meter dus we zijn relatief snel rond, met minder paden. Maar ondanks al
“Voor onze kool gebruiken we voornamelijk de
Plantafstand
50 x 50 cm
50 x 50 cm
die inspanningen blijft trips hier een enorm probleem. Daarom is een ras als Mucsuma
rassen van Rijk Zwaan. In de wittekool zijn dat
Grondsoort
klei
klei
“Tegenwoordig bestrijden we trips op basis van een adviseringssysteem. Deze
en die beviel goed. De stikstof spoelde minder snel
tripsmonitor voorspelt de ontwikkeling in de tijd en wanneer de druk gaat stijgen. Want dat is de enige manier: je moet trips op het juiste moment raken. En als dat
De kool wordt geïnspecteerd door Kees op den Kelder (r) en Rijk Zwaan-teeltadviseur John Buijsman.
Rodima RZ
Hans en Katleen Denoo in gesprek met Rijk Zwaan-teeltadviseur Filip Hermans.
bijzonder waardevol voor ons.” Rijk Zwaan | Seeds&Sharing | Brassica
December | 2013
17
‘Resima RZ mooi kooltje voor dozen’ Cees Vijn in Medemblik heeft een
dit jaar toch niet beregend. “Beregenen brengt
Een derde van die oppervlakte
ook weer risico’s met zich mee, maar het had
bestaat uit rodekool, de rest is
niet langer moeten duren of ik was er aan
wit. Bijna alle kool gaat in de
begonnen.” Achteraf is alles goed terechtgekomen.
herfst het koelhuis in. Daarvoor
De belangrijkste reden om voor Resima te kiezen
aanwezig met een capaciteit van
Cees Vijn
1.100 koolboxen.
achtereenvolgende jaar Resima RZ geteeld.
groeikrachtig gewas, dat bleek dit jaar maar weer
je moet niet wachten tot ze overrijp zijn. Ik wil ze
Alle rodekool werd de eerste week van mei op
ook nog een tijd kunnen bewaren”, aldus Cees.
50 x 45 centimeter geplant. Cees mikt voor zijn
Behalve Resima, teelt hij ook al jaren Storema RZ
afzet vooral op kool van 1-1,5 kilo in dozen.
voor de late bewaring bij wittekool. Deze wordt op
Deze komen o.a. terecht bij de supermarktketen
50 x 50 centimeter geteeld voor 36-ers, maar ook op
Lidl. De bemesting van de rodekool is 225 kilo N
50 x 40 centimeter voor 60-ers in bakjes. “Dat gaat
per hectare die direct aan de basis wordt gegeven.
perfect op zwaar land.”
RZNL2013_Assortiment Brassica 2013-2014.indd 1
28-11-2013 12:24:52
Assortimentsboekje Brassica
Voor het seizoen 2014 heeft Rijk Zwaan een compact en handzaam overzicht gemaakt met een rassenoverzicht van wittekool, rodekool, savooiekool, bloemkool en koolrabi. Mocht u deze nog niet ontvangen hebben dan kunt u contact opnemen met Rijk Zwaan +31 (0)174 53 22 38 of
Jack Weel: ‘Kwaliteit van Madlene RZ heeft ons enorm geholpen’
Rijk Zwaan België +32 (0)3 647 06 07.
op diverse beurzen. U bent van harte welkom in onze stand, waar u met onze
erg goed, hij oogst gemakkelijk en de
teeltadviseurs van gedachten kunt
Jack Weel de VOF P. & A. Weel-van
geleden voor het laatst hadden gehad.”
kwaliteit was super. We zijn erg blij
wisselen over uw teelt en rassenkeuze.
Straaten in Grootebroek, een bedrijf met
Dit jaar werden op 3 juli 35.000 stuks
met dit ras, want die goede kwaliteit
hoofdzakelijk broccoli en bloemkool.
Madlene geplant, op een afstand van
heeft ons uiteindelijk geholpen om in
Bloemkool wordt op het bedrijf alleen
60 x 40 centimeter. De eerste oogst
een moeilijke markt toch te kunnen
in mei en oktober/november geoogst
vond plaats op 30 september.
verkopen!”, aldus een nog even
en dient hoofdzakelijk voor verlenging
“De eerste drie weken hebben we
enthousiaste Jack Weel.
van het seizoen. De broccoli loopt
doorgeoogst. We leverden 6 stuks in
meestal eind oktober op z’n eind, maar
een kist van 8 kilo af. Later werd de
in november kan nog steeds bloemkool
kool aanmerkelijk zwaarder, overigens
van een goede kwaliteit geoogst worden.
zonder kwaliteitsverlies. Eind oktober
“Vorig jaar bezocht ik met m’n vader de open dagen van Rijk Zwaan in
Afzet
Opperdoes en we waren allebei onder
De afzet verliep dit jaar moeizaam.
de indruk van de uniformiteit en de
Gelukkig kon Madlene nog een tijdje in
kwaliteit van Madlene RZ”, aldus Jack.
de koelcel met bevochtiging bewaard
“We speelden toen al met de gedachte
worden, om slap worden te voorkomen.
om weer met savooiekool te gaan
“De gezondheid van Madlene was
18
Arno van Oers Mobiel +31 (0)6 53 30 50 58
[email protected]
België
Filip Hermans Mobiel +32 (0)479 11 01 13
[email protected] Koen T’Syen Mobiel +32 (0)475 84 01 68
[email protected]
Accountmanagers Benelux Accountmanager trade & retail Maarten van der Leeden Mobiel +31 (0)6 12 98 48 07
[email protected]
Accountmanager plantenkwekers Peter Reinders Mobiel +31 (0)6 51 16 61 28
[email protected]
• 26 februari 2014, 14.00 – 17.00 uur, Bewaarkoolmiddag, Marne, Duitsland
December | 2013
Immuniteit Een plantenras wordt niet aangetast door een specifieke plaag of ziekte. Resistentie Het vermogen van een plantenras om de groei en ontwikkeling van een specifieke plaag of ziekte te beperken alsmede de schade die zij veroorzaakt in vergelijking met vatbare planten rassen onder vergelijkbare milieuomstandigheden en plaag- of ziektedruk. Deze plantenrassen kunnen echter wel enige ziektesymptomen of schade vertonen onder hoge plaag- of ziektedruk. Twee niveaus van resistentie worden gedefinieerd • Hoge resistentie (HR) plantenrassen beperken de groei en ontwikkeling van een specifieke plaag of ziekte onder normale plaag- of ziektedruk sterk in vergelijking met vatbare rassen. Deze plantenrassen kunnen echter wel enige ziektesymptomen of schade vertonen onder hoge plaag- of ziektedruk. • Intermediaire resistentie (IR): plantenrassen beperken de groei en ontwikkeling van een specifieke plaag of ziekte, maar kunnen meer symptomen vertonen in vergelijking met hoog resistente rassen. Intermediair resistente plantenrassen zullen minder ernstige ziektesymptomen of schade vertonen dan vatbare plantenrassen onder vergelijkbare milieuomstandigheden en/of plaag- of ziektedruk. Vatbaar Het onvermogen van plantenrassen om de groei en ontwikkeling van een specifieke plaag of ziekte te beperken.
• 22 en 23 januari 2014, BioVak, IJsselhallencomplex, Zwolle
• 11, 12 en 13 februari 2014 Tuinbouw Relatiedagen, Evenementenhal Gorinchem
Rijk Zwaan | Seeds&Sharing | Brassica
Dick van Pelt Mobiel +31 (0)6 53 78 87 54
[email protected]
Accountmanager voor industrieteelt Johan Decroos Mobiel +32 (0)475 45 64 45
[email protected]
• 5, 6 en 7 februari 2014 Fruit Logistica, Beurshal Messe Berlin, Duitsland
Jack Weel (m): “Zonder kwaliteitsverlies werd de kool zwaarder.”
Daan Heidema Mobiel +31 (0)6 53 15 88 36
[email protected]
• 18 januari 2014, Sluitkooldag RoDeKo, Loonbedrijf Poland, Zandweg 3-5, Waarland
• 25, 26 en 27 januari 2014 Agro-Expo, Vlaanderen, Roeselare, België
kist woog toen al ruim 10 kilo.”
Er bestaan verschillende niveaus van specialisatie in interacties tussen planten en ziekten of plagen. Het identificeren van dergelijke specialisatie vereist ingewikkelde analysemethodes. Vaststellen of een plant al of niet is aangetast door een speci fieke belager, kan afhangen van de gebruikte analysemethode. Het is belangrijk, in het algemeen, te benadrukken dat de specialisatie van belagers van tijd tot tijd en van plaats tot plaats kan variëren, afhankelijk is van milieufactoren en dat nieuwe biotypen van plaagveroorzakers of fysio’s van patho genen kunnen ontstaan die resistentie kunnen doorbreken.
De komende periode vindt u ons weer
beginnen, nadat we dit gewas vijf jaar
Open dagen
Nederland
Beursnieuws
Samen met zijn vader en moeder runt
sneden we ze voor de voet weg, een
Disclaimer
Maarten van Geest Mobiel +31 (0)6 53 43 39 20
[email protected]
Verder is Resima ook heel gezond en is het een
Resima begonnen. “Resima is duidelijk het snelst,
Teeltadviseur John Buijsman Mobiel +31 (0)6 51 26 74 24
[email protected]
Brassica
is dat het zo’n mooi kooltje voor in de dozen is.
eens. Cees is begin oktober met de oogst van Afgelopen jaar werd voor het tweede
Contactgegevens
Ondanks dat hij erover heeft getwijfeld, is Resima
bedrijf met 14 hectare sluitkool.
is een koelcel op het bedrijf
Assortiment seizoen 2014
Rijk Zwaan Nederland B.V. Burgemeester Crezéelaan 40 Postbus 40, 2678 ZG De Lier, Nederland Telefoon +31 (0)174 53 23 00 E-mail
[email protected] www.rijkzwaan.nl Rijk Zwaan Belgium nv Westkaai 8 2170 Merksem, België Telefoon +32 (0)3 647 06 07 E-mail
[email protected] www.rijkzwaan.be
Indien in een resistentiecode t.a.v. een bepaald ras wordt verwezen naar bepaalde biotypen of stammen waartegen resistentie wordt geclaimd, dan betekent dit dat geen resistentie wordt geclaimd tegen andere biotypes of stammen van dezelfde plaag of ziekte. Indien in een resistentiecode niet wordt verwezen naar biotypen of stammen waartegen resistentie wordt geclaimd, dan betekent dit dat resistentie alleen wordt geclaimd tegen bepaalde niet nader gespecificeerde biotypen of stammen. Beschrijvingen, illustraties, teeltadviezen en elke andere informatie in welke vorm dan ook van Rijk Zwaan, bijvoorbeeld over de houdbaarheidsdatum, zaai-, plant- en oogstdata, zijn zo nauwkeurig mogelijk afgestemd op ervaringen in proeven en praktijk. Rijk Zwaan aanvaardt echter in geen enkel geva aansprakelijkheid voor schade die voortvloeit uit het gebruik van zulke beschrijvingen, illustraties, teeltadviezen en informatie. De koper/gebruiker is zelf verantwoordelijk voor de juiste opslag van de zaden en dient zelf te beoordelen of de zaken en teeltadviezen geschikt zijn om voor de beoogde teelten respectievelijk onder de lokale omstandigheden te worden gebruikt. Opname van een ras in deze uitgave betekent niet auto matisch dat dit ras beschikbaar is voor exploitatie; het kan alleen voor beproeving beschikbaar zijn. Voor meer informatie kunt u contact opnemen met Rijk Zwaan (www.rijkzwaan.nl). De foto’s in deze uitgave demonstreren de types waartoe de genoemde rassen behoren en niet alle rassen als zodanig. Deze foto’s vormen geen enkele garantie, expliciet noch impliciet, t.a.v. de prestaties van het gewas.
19
“Mucsuma RZ heeft duidelijk minder last van trips”
Kees op den Kelder
Wilt u reageren op artikelen uit deze RZ Seeds & Sharing? Stuur dan een e-mail naar
[email protected]. Uw reactie wordt zeer op prijs gesteld.
Rijk Zwaan Nederland B.V. | Burgemeester Crezéelaan 40 | 2678 KX De Lier | Nederland | www.rijkzwaan.nl Rijk Zwaan Belgium nv | Westkaai 8 | 2170 Merksem | België | www.rijkzwaan.be
