seeds&sharing Productmagazine | Kassla | December 2013
Cosmopolia RZ breed oogstvenster
Terugblik Perchloraat
Nieuw online platform
In deze uitgave
Cosmopolia RZ is in één woord super De familie Den Hoedt heeft het eerste zomerseizoen sla achter de rug in Strijen. Zowel de nieuwe locatie als het gekozen ras zijn heel goed bevallen, vertellen de telers. Aart den Hoedt komt meteen
3
Cosmopolia RZ is
4 De hele zomer dubbel E met Cosmopolia RZ
in één woord super
Inzicht in Markt & Consument
5
Onderzoek naar consumentengedrag en verken-
Terug- en vooruitblik België
Terug- en vooruitblik Nederland door Jeu Craenmehr
6 Erik Hovens start als teeltadviseur bij Rijk Zwaan
De extreme zomerse omstandigheden hadden geen
plan van Nieuw Reijerwaard in Ridderkerk en dus
negatieve invloed op de sla. “Er hing hier al een
zochten vader Cees en zonen Aart en Henk naar
schermdoek en deze trokken we bij een instraling
ning van bestaande en nieuwe afzetmarkten is
een nieuwe locatie om het bedrijf voort te zetten.
boven 600 Watt voor 80 procent dicht. En natuurlijk
steeds noodzakelijker. Ook voor de ontwikke-
Het werd de Hoeksche Waard. “Een voormalige
moet je wel voldoende water geven. De eerste week
door Rik Van Laere
lingen in sla.
tomatentuin”, licht Aart toe. En dat vroeg om de
na planten startten we met 60 millimeter, daarna
6
nodige aanpassingen. “We trokken het plastic
om de dag gietbeurten van 15 millimeter en indien
Wie eet nu eigenlijk uw producten, waarom,
weg en schrokken van wat we zagen. De bodem
nodig dagelijks. Tot twee weken voor de oogst.”
wanneer, bij wat en waar? En welke rol spelen de
was gewoon blauw. Voordat we het eerste rondje
Aart den Hoedt plantte de 1,5 hectare ‘nieuwe’
Afscheid Jeu Craenmehr
lokale kook- en eetgewoonten en de plaatselijke
sla konden planten, hebben we daarom eerst het
kas driemaal vol met Cosmopolia. “De kortste
22 jaar gesprekspartner
retail- en verkoopkanalen? Kennis van markt en
betonpad vernieuwd, toen 10 centimeter compost
teeltronde duurde 26 dagen. De snelheid van het
consument zijn noodzakelijk om succesvolle
op de grond gereden, de spitmachine erdoor
ras, zijn sterkte tegen smet en de schone grond
groenterassen te ontwikkelen en uiteindelijk om
gehaald en tot slot de grond gestoomd.”
maakten dat we deze zomer geen enkel smet-
de consumptie van onze gezonde producten te
middel hebben gebruikt. Ook de bovenkant is
Nieuwe dienst:
verhogen. Daarom is Rijk Zwaan ook gestart met
Prima hartvulling
Growing Partner RZ
Lovemysalad.com. Met dit social salad network
“Door de compost schoot wel het kaliumgehalte
kunt u de dialoog aangaan met de consument,
van de grond omhoog. Met de voorraadbemesting
Koelcel met luchtbevochtiging
én met andere professionals in de groenteketen.
– 7 kilo per are magnesalmonsalpeter – en water-
Om te zorgen dat de sla even mooi het bedrijf
gift hebben we dat recht getrokken. Nu konden we
verlaat als dat ze geoogst is, investeerden de telers
Om dieper in te kunnen gaan op de wensen en
gaan poten. De eerste ronde Cosmopolia ging eind
in een nieuwe koelcel met luchtbevochtiging.
behoeften van de consument, is onderzoek van
mei de grond in, in 4 cm-potten. Fantastisch, na 4
Hier is plaats voor 18 pallets en we houden de sla
groot belang. Alleen vragen naar behoeften is
weken konden we al oogsten. De kroppen groeiden
gekoeld op 4 à 5 °C met een luchtvochtigheid van
niet voldoende, ontwikkelingen in verschillende
voorspoedig weg en ontwikkelden snel een mooi
95 procent.
landen en markten dienen ook nauwlettend en
hart. Dus die konden we al met 20 kilo opsnijden.
structureel gevolgd te worden. Zo kan er over
En dat kwam onze afnemer The Greenery goed
een langere periode een compleet beeld worden
uit, want die had te maken met een vroege vraag
verkregen. Welke kansen er zijn voor sla, maar
naar kropsla. Ongeveer 80 procent van ons product
ook welke ontwikkelingen er spelen op bestaande
gaat naar supermarktketen Jumbo, de overige
markten. Is het bijvoorbeeld een kans of bedrei-
20 procent is voor export, bijvoorbeeld in dozen
ging dat Engelse en Duitse supermarkten steeds
naar Rusland. Overal waar ze de kwaliteit van
meer regionaal geteelde producten verkopen?
Cosmopolia kunnen waarderen.”
7
Contactgegevens
Met die uitdagingen ben ik dit jaar aan de slag gegaan als consument- en marktonderzoeker bij
Strijen 11 mei t/m 17 juli 2013
samen met u optimaal kan benutten.
Plantperiode
25 mei t/m 1 aug. 2013
Oogstperiode
25 juni t/m 10 sept. 2013
Annette Meeder
Plantdichtheid
16,5 per m²
Oogstgewicht
210-350 g
Grondsoort
lichte klei
Rijk Zwaan | Seeds&Sharing | Kassla
De snelheid van het ras, zijn sterkte tegen smet en de schone grond maakten dat de familie Den Hoedt deze zomer geen enkel smetmiddel gebruikte.
Firma C. den Hoedt en zn. Zaaiperiode
te verwerven, zodat Rijk Zwaan die vervolgens
netjes, want toprand komt in dit ras niet voor.”
Cosmopolia RZ Locatie
Rijk Zwaan. Ik kijk er naar uit om nieuwe inzichten
Consumer & Market Researcher
2
oogstvenster. Heel prettig, want zo konden we perfect inspelen op de vraag van onze afnemer.”
Kassen pasten niet langer in het bestemmings-
7 5
Uitgelicht
ter zake en omschrijft Cosmopolia RZ als supersla. “Prima kwaliteit kroppen en met een breed
December | 2013
3
De hele zomer dubbel E met Cosmopolia RZ
Terug- en vooruitblik België door Rik Van Laere
Aandacht voor perchloraat Perchloraat was afgelopen seizoen hét gespreksonderwerp in de slasector. Gericht onderzoek stelde namelijk een lineair verband vast tussen perchloraat in
Didier en Thierry Heyse telen al sinds 2009 naar tevredenheid het zomerras Cosmopolia RZ.
de bodem en perchloraat in het gewas. Kalimeststoffen uit één specifiek gebied
In de loop der jaren werd het vertrouwen in het ras alleen maar groter. Dit jaar werden er in
veroorzaakten veel onrust.
de nieuwste van de twee kassen zelfs drie rondes geplant. deze cruciale periode. Plant voldoende
laten zich dan ook raden.
ruim en gebruik jonge planten. Maak
Na het spoelen zakten vooral het
zoveel mogelijk gebruik van fris water
“Het grootste voordeel van het ras is zijn degelijk-
goed bij ons past. Hij verdraagt veel water, makke-
heid”, vertelt Didier. Zelfs op de Mechelse veiling,
lijker dan Flandria RZ dat vroeger deed.”
Rik Van Laere
stikstofcijfer en het zoutcijfer erg diep
in het koelste moment van de nacht.
het de telers continu EE te oogsten. Ook in de periode
Ook op andere gebieden is Cosmopolia voor de
Iedereen handelde snel en proactief.
weg. Extra mest, onder meer chloor-
Behandel pas bij een temperatuur onder
van 22 juli tot 2 augustus, toen de temperaturen
telers een betrouwbaar ras. “Hij geeft een schone
De samenwerking tussen veilingen,
potas en stikstof, moest glazigheid
de 20-25 °C en breng de plant eerst op
erg hoog opliepen en veel telers te maken kregen
krop. Mooi gesloten en met een klein snijvlak. Ze
proefstations, voorlichters en meststof-
voorkomen en voldoende omvang en
spanning. Denk eraan dat bepaalde
met houdbaarheidsproblemen. Wat hun geheim
vliegen de bak in!” Meeldauw is voor de telers geen
fenhandel resulteerde in een positieve
groei creëren. En dankzij de zomerse
producten minder efficiënt werken
is? “Niet te hoge etmaaltemperaturen en gieten op
probleem, mede door het strakke spuitschema. “De
meststoffenlijst. De tuinders reageerden
omstandigheden kon de bodem toch
bij extreme temperaturen. Preventief
het koudste moment van de dag. Soms was dat dit
dag na het planten beginnen we al; in de zomer zit
efficiënt door te spoelen, afhankelijk van
nog voldoende opdrogen. Het is nog
en vroeg behandelen tegen Bremia,
jaar best een uitdaging, maar in een goede slateelt
alles er na 10 tot 12 dagen al op. Vier spuitbeurten
een bodemanalyse en het bodemtype.
afwachten wat de verdere gevolgen voor
Botrytis, rupsen en bladluizen is een
moeten nu eenmaal alle details kloppen.”
zijn dan voldoende. Tegen luis spuiten we niet,
Directe gevolgen: minimaal 4 weken leeg
teelt en handel zijn.
must. Cosmopolia RZ bevestigde zijn rol
want daarvoor gebruiken we phytodrip. En rupsen
of een zomerronde minder. In juni, juli,
houden we onder controle met een biologisch
augustus en zelfs nog september werd
Details tellen in hoogzomer
Een voordeel voor de gebroeders Heyse is dat ze
middel. Zo kunnen we zonder problemen voldoen
daardoor duidelijk minder sla gezaaid,
Pas in juli ging een stabiele zomer van
42-131 RZ. Deze nieuwkomer is 1-31
kunnen beschikken over boorputwater. “In de
aan de MRL’s.” Ook bij het bespuiten draait het
geplant en aangevoerd. En net in een
start, zelfs met een hittegolf. Afwitten
witresistent en geschikt voor een teelt
zomer is dit water relatief koel, zo voorkomen we
echter om de details. Spuiten boven de 25 - 26 °C
periode van betere prijsvorming door
bleek toen echt noodzakelijk, zei het
na Cosmopolia of een oogst in mei - juni
een stresssituatie voor de plant. In de winter is
doen de telers bijvoorbeeld niet, om verbranding
het beperkte aanbod. De financiële
met een geringe dosis. Ieder detail telt in
en september - oktober.
dit overigens ook een voordeel: dan is het water
en ongelijkheid te voorkomen. “Dus werd het deze
juist relatief warm.” De telers zitten in Meigem
zomer vaak ’s avonds laat of ‘s ochtends heel vroeg,
op goed vochthoudende zandleem. Tussen twee
dat moet je er voor over hebben.”
waar ze in de zomer toch behoorlijk streng zijn, lukte
Veel gieten
teelten door geven ze daarom beperkt water,
Thierry (links) en Didier Heyse weten: in een goede slateelt moeten alle details kloppen.
gevolgen voor de jaarrond slatuinders
als hoofdras voor hoogzomer. Daarnaast deden we ervaring op met de royale
Terug- en vooruitblik Nederland door Jeu Craenmehr
Het betere fingerspitzengefühl
beter is om in de eerste week na planten goed te
30 dagen
gieten. “De eerste 10 dagen geven we ongeveer
Met het late voorjaar en de hete zomer was het
50 liter, verdeeld over beurten van 5 liter per keer.
al met al een bijzonder jaar. Dat blijkt ook uit de
Bijbemesten met gietwater doen we nooit. We
afwitperiode; het krijt ging er pas op 1 juni op en
Zowel in het compacte, midden als zware segment hebben onze rassen een goed jaar
hebben een heel hoog zoutcijfer, dus gieten veel.
bleef tot eind augustus liggen. Cosmopolia kwam
achter de rug. De positieve resultaten zijn toe te schrijven aan de kunde van telers en
Dat is ook een van de redenen dat Cosmopolia zo
ook in deze hete zomer weer goed tot z’n recht. “In
deels ook aan de rasspecifieke ondersteuning van onze adviseurs. Wij hopen u ook in
de snelste teeltronde konden we al na 30 dagen sla
de toekomst het ‘fingerspitzengefühl’ per ras te blijven overbrengen.
van 47 tot 50 kilo oogsten. Dat we in die periode nog alles in de dubbel extra konden leveren, dat heeft ons dit jaar best goede prijzen opgeleverd!”
Cosmopolia RZ Didier en Thierry Heyse
4
Locatie
Meigem (B)
Zaaiperiode
13 maart t/m 13 juli 2013
Plantperiode
12 april t/m 26 juli 2013
Oogstperiode
17 mei tot eind aug. 2013
Plantdichtheid
13 per m2
Oogstgewicht
470-500 g
Grondsoort
zandleem
Ik verwacht dat onze veredelings
mate de teeltkosten. Zeker in de winter.
activiteiten zich meer en meer gaan
Benut de energie dan ook zo efficiënt
richten op rassen die nog meer weer-
mogelijk. Probeer groei te houden en
stand bieden aan ziekten en plagen.
zorg voor een ‘energiezuinige’ kas.
De strenge milieueisen vragen hierom
Onder meer door plastic langs de
en ook u als teler heeft behoefte aan
wanden, het gebruik van een scherm en
Het afgelopen seizoen was de kwaliteit
kwaliteitsrassen die met zo min mogelijk
een schoon glasdek. Zover de buitenom-
van de geleverde sla prima, enkele
gebruik van energie en gewasbescher-
standigheden dit toelaten, kunt u stoken
uitzonderingen daar gelaten. Onze
mingsmiddelen geteeld kunnen worden.
op een actief klimaat. Doe dit bewust en
rassen zijn prima in staat om ook in 2014
maak daarbij gebruik van ervaringen en
weer te voldoen aan de kwaliteitseisen.
kennis omtrent uw ras. Lukraak stoken is
Aan onze teeltondersteuning zal het niet
niet meer van deze tijd.
liggen.
Let op energie Energieverbruik beïnvloedt in sterke Rijk Zwaan | Seeds&Sharing | Kassla
December | 2013
Jeu Craenmehr
5
Afscheid Jeu Craenmehr 22 jaar gesprekspartner op niveau Ruim 22 jaar bezocht Jeu Craenmehr tuinbouwbedrijven voor Rijk Zwaan. Altijd met plezier, zegt de nu 65-jarige teeltadviseur. “Ik voelde me altijd welkom bij m’n klanten, probeerde ook echt bij te dragen aan het slagen van hun teelten. Hopelijk heb ik met mijn ervaring en kennis dat verschil kunnen maken.”
Contactgegevens Nieuwe dienst van Rijk Zwaan: Growing Partner RZ Growing Partner RZ is een platform van
kon ik klanten altijd meerwaarde bieden.
Rijk Zwaan op internet. Op dit platform
Maar kennis alleen, is wat mij betreft
zullen onze teeltadviseurs u regelmatig
niet voldoende. Je moet het goed
op de hoogte brengen van de laatste
kunnen overbrengen. Ik sta dan ook voor
ervaringen met de u bekende rassen.
duidelijke boerentaal. Uit het hart. Aan de
Nieuwe ontwikkelingen, ervaringen uit
andere kant heb ik ook geleerd wanneer
de praktijk, informatie over specifieke
ik mijn mond moet houden.”
rassen en andere voor u relevante informatie zal via dit platform worden
“Het grootste compliment dat ik ooit
gedeeld. Growing Partner RZ zal de
kreeg, was dat ik een ‘mensenmens’ ben.
nieuwsbrieven die u van Rijk Zwaan
Daar ben ik trots op. Je probeert er ook
gewend bent, vervangen.
“De jaren bij Rijk Zwaan waren de
hebben we een heel boekje vol. En elk
voor je klanten te zijn als het minder gaat.
mooiste van mijn werkzame leven.
ras vraagt om zijn eigen teeltmethode.”
Als de prijzen slecht waren, stak ik ze een
U zult binnenkort een e-mail ter activatie
hart onder de riem. Probeerde eerst rust
van Growing Partner RZ ontvangen.
te creëren om daarna waar mogelijk te
Via de link in deze e-mail kunt u uw
Het is een fantastisch bedrijf dat mijn functioneren altijd heeft gewaardeerd.
Uit het hart
Ja, ik kon hier echt m’n ei kwijt.” En dat
“De bedrijven van nu zijn veel groter
adviseren. Mooi werk, en nu is het tijd
eigen account op Partner RZ activeren.
ei bestond bij Jeu voornamelijk uit het
dan vroeger en hebben meestal
voor andere leuke dingen. Zo volg ik
Vervolgens zult u, wanneer er een
geven van teeltadvies. “In het begin
monocultuur. Om dan voor zo’n teler een
golflessen en wandel elke dag een stuk
nieuw bericht op Growing Partner RZ
hielp ik ondernemers vooral bij het telen
gesprekspartner op niveau te blijven,
met de hond. En ook mijn tuin kan wel
beschikbaar is, een e-mail ter notificatie
van gewassen. Na een tijdje hoefden we
moet je echt verstand van zaken hebben.
wat extra aandacht gebruiken. Dat komt
ontvangen. Zo blijft u altijd op de hoogte
ze daarover niks meer te vertellen. Onze
Door de jaren heen heb ik dan ook
wel goed. Verder wil ik mijn opvolger
van de laatste ontwikkelingen op het
aandacht verschoof toen naar meer
veel cursussen gevolgd en opleidingen
Erik Hovens alle succes toewensen en
gebied van kassla.
rasspecifieke ondersteuning. Logisch,
gedaan. En natuurlijk doe je veel ervaring
u als klant hartelijk danken voor de
want hadden we eerst maar één ras, nu
op in de praktijk. Door mijn leergierigheid
jarenlange prettige samenwerking.”
Op Growing Partner RZ kunt u naast het lezen van berichten ook reageren op berichten. U kunt een vraag stellen
Erik Hovens start als teeltadviseur bij Rijk Zwaan
naar aanleiding van het bericht, of direct contact opnemen met uw teeltadviseur.
Op 1 november is Erik Hovens in dienst
te dragen aan een hoger rendement is
Als teeltadviseur
getreden bij Rijk Zwaan. Hij volgt
wat hem aanspreekt in de functie van
wordt hij verant-
Jeu Craenmehr op als teeltadviseur
teeltadviseur bij Rijk Zwaan. “Ik vind het
woordelijk voor de
bladgewassen voor de regio Zuid-Oost
leuk en uitdagend om in de agrarische
teelt van bladgewassen in
Nederland.
sector te werken en geniet van de drive
Limburg en Oost-Brabant, daar-
die zo typerend is voor tuinbouwonder-
naast zal hij zich specialiseren in de
Erik Hovens (44) studeerde aan de HAS
nemers. Mijn eerste uitdaging is nu om
hydroteelt. “Rijk Zwaan is een toonaan-
Den Bosch en werkte daarna 17 jaar
helemaal thuis te raken in de teelt van
gevend bedrijf dat gaat voor kwaliteit.
voor ZON fruit & vegetables, waarvan
bladgewassen, om zo een volwaardige
Ik kan er een product adviseren waar
de laatste jaren als relatiebeheerder.
gesprekspartner te worden voor de
ik zelf achter sta en dat vind ik heel
Het adviseren van telers en daardoor bij
telers.”
belangrijk.”
6
Rijk Zwaan | Seeds&Sharing | Kassla
Nederland Erik Hovens Mobiel +31 (0)6 10 26 04 93
[email protected] Maarten van Geest Mobiel +31 (0)6 53 43 39 20
[email protected] Wim in ’t Groen Mobiel +31 (0)6 53 29 89 91
[email protected] Rijk Zwaan Nederland B.V. Burgemeester Crezéelaan 40 Postbus 40, 2678 ZG De Lier, Nederland Telefoon +31 (0)174 53 23 00 E-mail
[email protected] www.rijkzwaan.nl
België Marc Celis Mobiel +32 (0)475 84 01 70
[email protected] Rik Van Laere Mobiel +32 (0)475 45 64 44
[email protected] Peter Scheire Mobiel +32 (0)475 25 87 35
[email protected] Rijk Zwaan Belgium nv Westkaai 8 2170 Merksem, België Telefoon +32 (0)3 647 06 07 E-mail
[email protected] www.rijkzwaan.be
Accountmanagers Benelux Accountmanager trade & retail Maarten van der Leeden Mobiel +31 (0)6 12 98 48 07
[email protected]
Disclaimer Er bestaan verschillende niveaus van specialisatie in interacties tussen planten en ziekten of plagen. Het identificeren van dergelijke specialisatie vereist ingewikkelde analysemethodes. Vaststellen of een plant al of niet is aangetast door een specifieke belager, kan afhangen van de gebruikte analysemethode. Het is belangrijk, in het algemeen, te benadrukken dat de specialisatie van belagers van tijd tot tijd en van plaats tot plaats kan variëren, afhankelijk is van milieufactoren en dat nieuwe biotypen van plaagveroorzakers of fysio’s van pathogenen kunnen ontstaan die resistentie kunnen doorbreken. Immuniteit Een plantenras wordt niet aangetast door een specifieke plaag of ziekte. Resistentie Het vermogen van een plantenras om de groei en ontwikkeling van een specifieke plaag of ziekte te beperken alsmede de schade die zij veroorzaakt in vergelijking met vatbare plantenrassen onder vergelijkbare milieuomstandigheden en plaag- of ziektedruk. Deze plantenrassen kunnen echter wel enige ziektesymptomen of schade vertonen onder hoge plaag- of ziektedruk. Twee niveaus van resistentie worden gedefinieerd • Hoge resistentie (HR) plantenrassen beperken de groei en ontwikkeling van een specifieke plaag of ziekte onder normale plaag- of ziektedruk sterk in vergelijking met vatbare rassen. Deze plantenrassen kunnen echter wel enige ziektesymptomen of schade vertonen onder hoge plaag- of ziektedruk. • Intermediaire resistentie (IR): plantenrassen beperken de groei en ontwikkeling van een specifieke plaag of ziekte, maar kunnen meer symptomen vertonen in vergelijking met hoog resistente rassen. Intermediair resistente plantenrassen zullen minder ernstige ziektesymptomen of schade vertonen dan vatbare plantenrassen onder vergelijkbare milieuomstandigheden en/of plaag- of ziektedruk. Vatbaar Het onvermogen van plantenrassen om de groei en ontwikkeling van een specifieke plaag of ziekte te beperken. Indien in een resistentiecode t.a.v. een bepaald ras wordt verwezen naar bepaalde biotypen of stammen waartegen resistentie wordt geclaimd, dan betekent dit dat geen resistentie wordt geclaimd tegen andere biotypes of stammen van dezelfde plaag of ziekte. Indien in een resistentiecode niet wordt verwezen naar biotypen of stammen waartegen resistentie wordt geclaimd, dan betekent dit dat resistentie alleen wordt geclaimd tegen bepaalde niet nader gespecificeerde biotypen of stammen. Beschrijvingen, illustraties, teeltadviezen en elke andere informatie in welke vorm dan ook van Rijk Zwaan, bijvoorbeeld over de houdbaarheidsdatum, zaai-, planten oogstdata, zijn zo nauwkeurig mogelijk afgestemd op ervaringen in proeven en praktijk. Rijk Zwaan aanvaardt echter in geen enkel geva aansprakelijkheid voor schade die voortvloeit uit het gebruik van zulke beschrijvingen, illustraties, teeltadviezen en informatie. De koper/gebruiker is zelf verantwoordelijk voor de juiste opslag van de zaden en dient zelf te beoordelen of de zaken en teeltadviezen geschikt zijn om voor de beoogde teelten respectievelijk onder de lokale omstandigheden te worden gebruikt. Opname van een ras in deze uitgave betekent niet auto matisch dat dit ras beschikbaar is voor exploitatie; het kan alleen voor beproeving beschikbaar zijn. Voor meer informatie kunt u contact opnemen met Rijk Zwaan (www.rijkzwaan.nl). De foto’s in deze uitgave demonstreren de types waartoe de genoemde rassen behoren en niet alle rassen als zodanig. Deze foto’s vormen geen enkele garantie, expliciet noch impliciet, t.a.v. de prestaties van het gewas.
Accountmanager plantenkwekers Peter Reinders Mobiel +31 (0)6 51 16 61 28
[email protected]
December | 2013
7
“Degelijke Cosmopolia RZ vliegt de kist in”
Thierry en Didier Heyse
Wilt u reageren op artikelen uit deze RZ Seeds & Sharing? Stuur dan een e-mail naar
[email protected]. Uw reactie wordt zeer op prijs gesteld.
Rijk Zwaan Nederland B.V. | Burgemeester Crezéelaan 40 | 2678 KX De Lier | Nederland | www.rijkzwaan.nl Rijk Zwaan Belgium nv | Westkaai 8 | 2170 Merksem | België | www.rijkzwaan.be