schip en werf GROOT VERMOGEN M ET ZUINIG KARAKTER D E BINNENVAART OP T L IJF GESCHREVEN, TIJDSCHRIFT VOOR MARITIEME TECHNIEK

schip en werf T IJD S C H R IF T VOOR

M A R IT IE M E TECHNIEK

52ste jaargang, 8 februari 1985, nummer 3

w

\

♦

GROOT VERMOGEN M ET ZUINIG KARAKTER D E BINNENVAART OP T L IJF GESCHREVEN, C A T E R P IL L A R

Geveke Motoren en Grondverzet BV., Sector Motoren, Afd. Service en Verkoop n O t/o lz O Scheepvaart Ketelweg 20. yC V C N C 3356 LE Papendrecht, _ j. Telefoon: 078-150555. V l 1X10101611

time between overhauls for the Vasa 32 engine on heavy fuel is today 12 000 hours.

Which fuel quality will your ship be running on in the future? W hatever the answer, the Real Heavy Fuel Engines from Wartsila Diesel offer you a way to be prepared. A way already in service worldwide. A way already proven in the . toughest operating conditions. J . And what’s more, a way that will '** ■ _/ iK start paying for itself immediately, Safety, Reliability and Total L fj^J Economy — for whichever fuel _ < * quality your ship is going to run

THE REAL HEAVYFUEL ENGINESVASA22HF ANDVASA32. FROM530T06750kW. THE ENTIRE RANGE FOR 700 cSt.

W ÀRTSILÀ ® 03©SL a

a

S

S

I S

I ^

B

T

I t E

FUEL ECONOMY

For more information please contact: WARTSILA VASA FACTORY N0HAB DIESEL AB WARTSILA POWER SINGAPORE (Pte) Ltd. P.O. Box 244, SF-65101 Vaasa 10, Finland P.O. Box 920, S-46129 Trollhâttan, Sweden P.O. Box 619. Teban Garden, Singapore 9160 Tei. +358-61-111 433, Telex 74250 wva sf Tel. +46-520-38200. Telex 42141 diesel s Tei. +65-2659122, Telex 36636 wartfe rs

AB Bofors Kantoor Nederland, Parkstraat 69 A, 2514 JE DEN HAAG, Tel. +31-70-643546, 465935 Tlx 31409 boned nl

52ste jaargang, 8 febr. 1985, no. 3 Schip en Werf - Officieel orgaan van de Nederlandse Vereniging van Technici op Scheepvaartgebied

TIJD SC H R IFT VOOR M A R IT IE M E T E C H N IE K

Spelevaren in de toekomst

de Centrale Bond van Scheepsbouwmeesters in Nederland CEBOSINE het Maritiem MARIN.

Research

door H. J. Brandenburg

Instituut Nederland

Verschijnt vrijdags om de 14 dagen Redactie Ir. J. N. Joustra, P. A. Luikenaar en Dr. ir. K. J. Saurwalt

Redactie-adres Heemraadssingel 193, 3023 CB Rotterdam telefoon 010-762333 Voor advertenties, abonnementen en losse nummers Uitgevers Wyt & Zonen b.v. Pieter de Hoochweg 111 3024 BG Rotterdam Postbus 268 3000 AG Rotterdam tel. 010-762566*, aangesloten op telecopier telex 21403 postgiro 58458 Abonnementen Jaarabonnement 1985 buiten Nederland losse nummers (alle prijzen incl. BTW)

ƒ 73,55 ƒ 118,70 ƒ 5,25

Bij correspondentie inzake abonnementen s.v.p. het 8-cijferige abonnementsnummer ver­ melden. (Zie adreswikkel.) Vormgeving en druk Drukkerij Wyt & Zonen b.v. Reprorecht Overname van artikelen is toegestaan met bronvermelding en na overleg met de uitgever. Voor het kopiëren van artikelen uit dit blad is reprorecht verschuldigd aan de uitgever Voor nadere inlichtingen wende men zich tot de Stichting Reprorecht. Joop Eijlstraat 11, 1063 EM Amsterdam.

ISSN 0036 - 6099

S. en W . - 52ste jaargang - nr. 3 - 1985

In de opmerkelijke jaarrede van de voorzit­ ter der Koninklijke Nederlandse Redersvereniging, R. W. Scheffer, tevens voorzit­ ter van de hoofddirectie van Smit Interna­ tionale N.V., werd ook aandacht geschon­ ken aan de mogelijke ontwikkeling van pas­ sagiersschepen en het scheepvaarttoerisme. De gehele jaarrede ter gelegenheid van het 75-jarig bestaan van de vereniging werd ditmaal wat genoemd wordt een futu­ ristische verkenning van hoe de scheepvaartwereld er over nog eens 75 jaar wel­ licht uit zou kunnen zien. Deze blik op de toekomst werd voor zover de verschillende scheepstypen betreft, geïllustreerd door een aantal schone prenten van de illustra­ tor Rudolf Das. Het minst verrassende was eigenlijk het beeld van het toekomstige reuzen-cruiseschip, in de vorm van een gigantische cata­ maran. Want in feite ligt dit toekomstbeeld, qua vormgeving, bijzonder dicht bij het ont­ werp, dat reeds is gepubliceerd door de Finse werf Wartsila te Helsinki. Ook de Noorse Klostergroep schetste een plan voor hun toekomstig passagiersschip dat uitgaat van een semi-catamaran romp. In al deze gevallen ziet men het toekomstig cruisegebeuren toegespitst op de hotelfunctie, waarbij het ganse recreatieve toe­ ristische leven zich voornamelijk op en rond het schip zal afspelen. De drijvende hotelschepen zullen dan ook uitgerust wor­ den met alle mogelijke sport-, spel- en overige genoegensfaciliteiten, zoals deze trouwens op de moderne cruiseschepen al in hoge mate in zwang zijn. Maar wat er wel bij komt zijn de mogelijkheden voor water­ sport. De catamaran- of trimaranvorm creëert tussen de drijflichamen rustig wa­ ter, waarin naar believen zeilboten, kano’s en wat dies meer zij, afgevierd zouden kunnen worden. Zo zullen dan in de toe­ komst deze vakantieschepen geheel toe­ groeien naar een soort Sporthuis Centrum vakantieoorden. Gezien de reeds bestaande ontwerpen en plannen ziet het er wel naar uit dat deze drijvende kastelen er al wel eerder zouden kunnen komen dan pas over de 75 jaren,

die gesteld werden. Wellicht nog in deze eeuw. Maar wat dan nog? Afgezien van de mogelijke technische ontwikkelingen kan men moeilijk zeggen dat dit nu zo'n specta­ culaire omwenteling gaat worden. Als men namelijk 75 jaar terugziet is er in die tijd­ spanne met het passagiersvervoer heel wat meer gebeurd dan in de volgende voor­ zien wordt. Het hele passagierswezen is in die tijd van even voor W.O. I. tot nu toe zeer drastisch veranderd. Kijken we eens even terug. Passagiersvervoer vond toen in 1909 nog vrijwel uitsluitend plaats met lijndiensten, die de gehele wereld omspanden. Plezier­ vaarten waren vrijwel onbekend, al was er hier en daar al een aarzelend begin ge­ maakt met vakantiereizen. Wat Nederland betreft had de ROTTERDAM (II) in 1895 een tiendaagse excursietocht onderno­ men ter gelegenheid van de opening van het Kielerkanaal. Dit wordt wel eens aange­ merkt als de eerste Nederlandse cruisetocht, maar was het met een gezelschap van 180 genodigden dus eigenlijk niet. In feite begon deze eerste pleziervaart van de Nederlandse koopvaardij op 2 februari 1914 toen de ROTTERDAM (IV) een toe­ ristenreis aanving vanuit New York naar de Middellandse Zee. Helaas heeft de oorlog verdere ontwikkelingen drastisch onder­ broken en eerst geruime tijd erna werd de draad weer opgenomen. Eerst in de jaren dertig zouden deze vakantiereizen pas tot volle ontwikkeling komen, al bleef dat in

Inhoud van dit nummer: Spelevaren in de toekomst....... 35 De cruiseschepen m.s. Nieuw Amsterdam en m.s. Noordam ... 37 Nieuwsberichten........................ 47

35

onze koopvaardijvloot in hoofdzaak be­ perkt tot de schepen der H.A.L. Lijndiensten voor passagiersvervoer ble­ ven toch de ruggegraat daarvan. Men ver­ geet wel eens dat deze in hoofdzaak dre­ ven, niet op de toevallige toeristen en va­ kantiegangers, maar op diegenen, die be­ roepshalve gedwongen waren grotere of kleinere reizen over zee te maken. Indiëgangers en militairen, de 'bollenjongens' en overige verkopers van onze nationale produkten, inkopers in de mode-industrie, de artiesten en industriëlen, ontwerpers en koloniale ambtenaren. Ook Nederland speelde daarin een belangrijke rol. In 1913 beschikte onze koopvaardijvloot bijvoorbeeld op een totaal van 283 sche­ pen in geregelde lijndiensten over 145 pas­ sagiersschepen. De grootste ervan was de in 1908 in dienst gestelde ROTTERDAM (IV) van 24.149 brt. Maar ook het K.P.M.scheepje de LAURENS PIT van 265 brt. behoorde er toe. Deze maatschappij bezat overigens het leeuwedeel van het genoem­ de aantal, namelijk 61. Tot geruime tijd na de Tweede Wereldoor­ log zou Nederland zijn deel blijven houden. Grote en kleine passagiersschepen, die gezien hun lijndienstfunctie toch allemaal nog over laadruimte voor vrachtvervoer beschikten. Vracht/passagiersschepen, waarbij het accent viel op het vrachtver­ voer, maar toch over vaak vrij aanzienlijke passagiersaccommodatie beschikten. Want Nederland had zoal zijn diensten op Zuid-Afrika, Zuid-Amerika en de Grote Me­ ren, West-lndië, in en op het Verre Oosten inclusief China en Japan. In 1940 telde onze koopvaardijvloot niet minder dan 165 schepen ingericht voor het vervoer van meer dan twaalf passagiers. En toen, na de Tweede Wereldoorlog kwam het vliegtuig en veel sneller dan ie­ mand had voorzien was het gedaan met de gewone passagiersvaart Werkgevers, in­ clusief de reders, kwamen er achter dat het heel wat goedkoper was om hun employ­ ees met het vliegtuig over te sturen, in stede hun de luxe te gunnen van een betaalde vakantie aan boord van een oceaansto­ mer. Zo is thans de ganse lijn-passagiersvaart een gesloten hoofdstuk in de vader­ landse geschiedenis geworden. Zelfs de eertijds vele vrachtschepen, die dan toch nog over een accommodatie van twaalf passagiers beschikten, zijn verleden tijd geworden, samen met de vaak zo genoeg­ lijke vracht/passagiersschepen. Het is wel­ haast onmogelijk geworden om via de zee zijn bestemming te bereiken anders dan per cruiseschip, schepen die, gezien hun bestemming, hun ladingvermogen verlo­ ren hebben. Maar er hebben in de 75 jaren sinds 1909 nog een groot aantal veranderingen plaats­ gevonden ten aanzien van dit vervoer. Gro­ tere schepen kwamen met minder passa­ giers, want de laatsten wilden meer comfort en ruimte. De verhouding aantal passa­ 36

giers versus bemanningsleden was dras­ tisch veranderd De ROTTERDAM (IV) had voor 3575 passagiers aanvankelijk 472 be­ manningsleden. De NIEUW AMSTER­ DAM (II), dertig jaar later, een bemanning van 695 op 1210 passagiers In 1909 was stoomvoortstuwing algemeen, maar later meer en meer verdreven door motoren. In de personeelssfeer is enorm veel veranderd. In 1909 stond de naam van de kapitein naast de scheepsnaam in Lloyd’s Register, want hij was met het schip getrouwd. Met de officieren waren ze vrij­ wel 365 dagen van het jaar in dienst van de maatschappij. Gewone bemanningsleden werden per reis gemonsterd en zaten im­ mer op een schopstoel. Civiele dienst per­ soneel stond dag en nacht klaar voor de passagiers in de hoop op een royale fooi. Vooral na de Tweede Wereldoorlog zijn er enorme technische ontwikkelingen ge­ weest op nautisch, communicatief en scheepstechnisch gebied. Radar kwam, satellietnavigatie en T.O.R. Van welke kant men het ook beziet, moet men vaststellen dat er rustig gesproken kan worden van een totale omwenteling in het passagiersbedrijf. Maar goed, weer terug naar nu en wat komen zal. Er zijn dus wat de Grote Vaart betreft nog cruiseschepen en veerboten. De laatste zijn er altijd geweest voor de korte trajecten, zoals de vaart op Engeland. Thans vrijwel alleen in de vorm van ro-ro ferries, die aanzienlijke hoeveelheden au­ to's en vrachtwagens kunnen meezeulen; de enige vorm van passagierslijndienst, die gebleven is. Nederland neemt er in zeer bescheiden mate aan deel, want in 1984 waren er nog zes van deze vervoermidde­ len onder Nederlandse vlag in de vaart vanuit Europoort, Hoek van Holland, Scheveningen en Zeebrugge. Wel zijn deze veel groter dan de vroegere (de NORSTAR is 12.502 brt.), maar het aantal is aanzienlijk afgenomen. Wat de cruiseschepen betreft is het nog veel zorgelijker, want in feite telde de Ne­ derlandse koopvaardijvloot genoemd jaar er maar één, de VACATIONER van de Rotterdamse cruiserederij Vacation Liners B V. Het is dus heel hard gegaan. Een kwart eeuw geleden in 1959 waren er inclu­ sief de veerboten nog 94 passagierssche­ pen. Maar zal men zeggen, hoe dan die beroemde dammen' van de H.A.L., de ROTTER-, NIEUW AMSTER- en NOORDAM. Deze schepen varen onder Antilli­ aanse vlag met nog wat Nederlands perso­ neel. Maar in feite is het een Amerikaans hotel- en touringbedrijf, gevestigd in Ber­ muda en de zetel ergens aan de westkust van Amerika, die dan ook drie cruisesche­ pen exploiteert. Deze schepen kunnen nauwelijks nog worden gerekend als beho­ rende tot de Nederlandse koopvaardij. Thans dus alleen de VACATIONER, een voormalige containercoaster in 1971 door de Merwede in Hardinxveld gebouwd en in

1982 te Harlingen omgebouwd voor de cruisevaart met maximaal 176 passagiers Uit het bescheiden aantal bemanningsle­ den van rond twintig personen blijkt al dat men op deze cruisereizen niet de luxe en verzorging mag verwachten, die tot nog toe synoniem waren voor deze soort vakantie­ schepen. Hutten moeten dan ook door de passagiers zelf schoongemaakt worden, maar dat wil niet zeggen, dat de Middel­ landse Zeereizen niet genoeglijk zouden kunnen zijn. Misschien juist wel. Het is wel een nieuw concept van vakantiereizen, waar men mee bereikt, dat het voor een veel groter publiek betaalbaar wordt. Het is wellicht mogelijk dat met dat beeld voor ogen het gehele cruisebedrijf in de volgende 75 jaren die grote uitbreiding zal ondergaan, die Scheffer in zijn jaarrede voorzag. Wellicht moeten we dan de kant op die zeevaartschoolleraar Helwig voor­ zag in zijn idee van betaalbare vakantie­ schepen. Opgelegde V.L.C.C.’s volstou­ wen met woon- en speelcontainers voor massale vakantie-zeereizen. Wellicht dat Nederland nu eens het spits kan afbijten en zijn rol weer kan meespelen in het passa­ giersvervoer, dat thans voor ons vrijwel geheel verleden tijd is geworden.

N ie u w e u itg a v e n Bij Bureau Veritas volgende publikaties:

verschenen

de

-

Experience with marine engineering systems over the last thirty years’ by G. C. Volcy, Deputy Director of R & D divi­ sion. Paper presented to the North East Coast Institution of Engineers ans Shipbuil­ ders.

-

Quality Assurance and Certification in the Offshore Industry' Technical paper 84/2 by Huynh due Bau and C. Guinard.

-

Extreme conditions of operation of stern gear’ Technical paper 84/3, by G. C. Volcy, presented at ISME 83 Tokyo.

-

Behaviour o f white metal bushes for different U D ratio's and misalignment conditions'. Technical paper 84/4 by G. C. Volcy. J. P. Pressicaud and R. Ville, presented at the 5th Lips propeller sym­ posium in Eindhoven.

The publications are available on request from: Bureau Veritas. Coolsingel 75, 3012 AD Rotterdam. Tel 010-137310.

ALS HET QM WERFKRANEN GAAT

Tevens op dit moment beschikbaar: Twee Potain werfkranen type 875, resp. 877. Haakhoogte plm. 20 meter, railsrijdend. Gieklengte 41 meter, max. capaciteit 15.000 kg.

Potain is de betrouwbare Franse bouwkraan, waar de Nederlandse Industrie- en Bouwmachine Maatschappij de importeur van is. Rendabele kwaliteitsmachines met zeer aantrekkelijke condities en de vermaarde N.I.B.M. 2 4-uurs service.

Nederlandse Industrie- en Bouwmachine Maatschappij b.v. Deventerweg 9,2803 MA Gouda Tel. 01820-30033, Telex 28520 Vestiging: Sittard, tel. 04490-10566, telex 36134 Hoogeveen, tel. 05280-66644

&

&

&

N.I.B.M. ook voor A ir m a n compressoren en minl-graafmachines. B e r g e a u d steenbrekers en recycling-installaties E le p h a n t bouwlitten, lieren en pompen. M a c k trucks. N ia s h a hydraulisch aangedreven rupskranen en generatoren, S a m fa ro n dumpers, ruwterrein vorkhef­ trucks en verreikers T o y o ta vorkheftrucks en schrankladers.

A 1

Reikon b.v. heelt o.a. een brede ervaring in de verkoop en het onderhoud van dieselmotoren, luchlcompressoren, keerkoppelingen, geluidsdempers, vonkenvangers en reductiekasten voor de scheepvaari en industrie. Reikon b.v. heeft voor Nederland de alleenvertegenw oordiging van: ABC DIESELMOTOREN

-

verkoop inbouw service onderdelen direct uit voorraad Spijkenisse leverbaar

ERVOR LUCHT­ COMPRESSOREN

TEVENS VERKOOP EN SERVICE VAN: REINTJES KEERKOPPELINGEN EN REDUCTIEKASTEN

R E IN T J E S

- uitgebreide voorraad onderdelen, ook van de verouderde typen.

- verkoop van complete sets - onderdelen uit voorraad GARRITT UITLAATGASSEN­ DEMPERS EN VONKENVANGERS

Elementenweg 8, Postbus 242 3200 AE Spijkenisse Tel.: 01880-14187, Telex 24371

C I7 I/O I? LUCHTCOMPRESSOREN

zeevenhooven compressoren als er voor lucht maar weinig ruimte is... De moderne F-serie kompressor heeft ongelooflijk weinig ruimte nodig Een vloeroppervlak van slechts 0,6 m is al voldoende

Perslucht zonder problemen. Geen smering, geen nastellen, geen slip Het vermogen van de kwaliteits STRÖMBERG elektromotor wordt door een betrouwbare tandriem op het schroelkompressorblok overgebracht.

Lagere onderhoudskosten. De F-serie is zo ontworpen, dat het onderhoud eenvoudig en snel door u zeil kan worden uitgevoerd

U hoort ze bijna niet.

Betere persluchtkwaliteit. De F-serie kompressor spaart uw machines en gereedschappen Een efficiente nakoeler en elektro­ magnetische kondensaat-aftap zorgen voor perslucht van topkwaliteit

Warmte-terugwinning. Vrijwel alle aan een kompressor toegevoegde energie wordt omgezet in warmte Waarom zou u deze warmte met benutten? Het warmte-terugwinmngssysteem van F-sene maakt het mogelijk de vrijkomende warmte op eenvoudige wijze te gebruiken voor bijv. ruimteverwarming

F-serie kompressoren doen fluisterend hun werk en kunnen dus in elke omgeving worden opgesteld.

Zuinig met energie. De stroomkosten bepalen voor een groot deel de gebruikskosten van de kompressor. Dankzij het "high efficiency konsept springt de F-serie zuinig om met energie

Zeevenhooven bv Rotterdam, Postbus 6114 Tel. 010-153522 Roden Postbus 18 Tel. 05908-19405

A2

De Cruiseschepen m.s. Nieuw Amsterdam en m.s. Noordam

m.s. Nieuw Amsterdam

door ir. J. Toet* Inleiding In oktober 1980 werd door de Holland Amerika Lijn de opdracht verstrekt aan Chantiers de l'Atlantique te St Nazaire voor de bouw van twee identieke luxe passagiersschepen voor onbeperkte in­ ternationale reizen en langdurig verblijf in de tropen. De schepen zijn ontworpen als één-klasse schip elk voor 1354 passagiers waarvan 1214 in beneden bedden. De maximum snelheid onder proeftocht condities bedraagt ca. 22 knopen. Het eerste schip de Nieuw Amsterdam’ is medio juni 1983 opgele­ verd terwijl de ’Noordam' zijn eerste reis vanuit Le Havre naar Tampa U.S.A. aanvaardde op 8 april 1984. De schepen zijn geregistreerd te Sint Maarten, Ned. Antillen en voldoen geheel aan de voorschriften van de Nederlandse Scheep­ vaart Inspectie, welke grotendeels gebaseerd zijn op de internatio­ nale voorschriften voor het vervoer van passagiers (SOLAS). Als brandpreventie is gekozen voor Methode I zonder sprinkler-installatie. De schepen voldoen verder aan de voorschriften van Lloyd’s Register of Shipping onder de categorie + 100 A1 Passenger Ship + LMC. Verder zijn voorschriften van Amerikaanse autoriteiten zoals Pub­ lic Health’ en ’Coast Guard’, voor zover van toepassing, gevolgd. Ten einde geluidshinder te beperken is voorgeschreven dat de door NSI uitgegeven 'Guidelines for the Prevention of Noise Hindrance on new vessels’ zowel voor bemanning als passagiers zullen gelden. S. ©n W. - 52ste jaargang - nr. 3 - 1985

Hoofdafmetingen (Fig. 1) Lengte o.a. Lengte p.p. Breedte mld Holte tot Bdek mld Holte tot hoofddek mld Diepgang max DW bij 7,4 m diepgang Tonnage bruto netto

214,65 m 181,60 m 27,20 m 10,34 m 15,76 m 7,514 m 3850 t 33930 16050

Indeling van het schip (fig. 2 op bijlage) Boven de Dubbele Bodem (DB) zijn elf dekken waarop hutten en de publieke zalen zijn ondergebracht. Het uitwateringsdek is het B dek, echter in het voor- en achterschip opgetrokken tot het A dek. De 14 waterdichte afdelingen met in totaal 23 WD deuren, geven het schip een twee-compartimenten standaard. In verticale zin heeft het schip 5 brandzones met hoofdbrandschotten op de spanten 23, 70,5, 127,5 en 176,5. Voor de verticale bewegingen van de passagiers zijn drie trappenhuizen geïnstalleerd: het voortrappenhuis van C dek tot het zonnedek met een perso­ nenlift, het hoofdtrappenhuis van C dek tot het zonnedek met 4 ’ Oud-Hoofdingenieur van de Holland Amerika Lijn te Rotterdam.

37

8

8 S 2 2 S S ? --* „ (Ti ', . r~ .- . ^"5

i I

personenliften en het achtertrappenhuis van C dek tot het navigatiedek met 2 personenliften. Voor de bemanning zijn een aantal separate trappenhuizen en liften aanwezig. 11 Dekken Boven de DB waarin brandstof-, smeerolie, ballasttanks en holdingtanks voor sewage en lenswater ondergebracht zijn bevinden zich 11 dekken. D dek Dit dek bevindt zich 5 m boven de basislijn. Op deze hoogte bevinden zich van voor tot aan het ketelruim accommodatie en wasplaatsen voor de bemanning. C dek Op dit dek bevinden zich vooruit bemanningsverblijven met was­ plaatsen, verder tot aan de hoofdmachinekamers passagiershut­ ten. Achter de hoofdmachinekamer zijn koel- en vrieskamers en de stuurmachinekamer ondergebracht. B dek Vooruit bevinden zich officiersverblijven met daarachter passa­ giershutten. Aan SB naast de hoofdmachinekamer bevinden zich een bemanningsrecreatieverblijf en de verbrandingsovenkamers. Achter de hoofdmachinekamer zijn officierenverblijven met daar­ achter de toegangsbreak. Proviandruim, een koelkamer, werkplaatsen voor timmerman en stoffeerder en een moskee bevinden zich in het achterschip. Ongeveer midscheeps bevinden zich de huiddeuren, die gebruikt worden wanneer de cruisetenders in gebruik zijn. A dek Vooruit de bootsmansbergplaats en verfbergplaats met daarach­ ter tot aan het achterste brandschot passagiersverblijven. Op dat dek bevindt zich ook de controlekamer en het hospitaal. Achter het brandschot officiersverblijven en officierslounge. Hoofddek Vooruit de bagageruimte, welke ook als bemanningsrecreatieruimte ingericht kan worden. Tot aan het hoofdtrappenhuis zijn passagiershutten ondergebracht. Op de ruimte om het hoofdtrap­ penhuis met 'front-office’ en kantoren van de purser komen de 4 entreedeuren uit, welke de hoofdtoegangen tot het schip vormen. De eetzaal met 650 zitplaatsen komt ook op het hoofdtrappenhuis uit. Achter de eetzaal bevindt zich de keuken met daarachter de bemanningskeuken en de bemanningseetzaal. Geheel achter bevinden zich de lieren voor het langszij brengen en meren van het schip. Promenadedek Op het open voordek zijn de ankerlieren en de meerlieren ge­ plaatst, Voor in het dekhuis zijn de bibliotheek, de kaartkamer en een conferentiezaal ondergebracht. Deze ruimten zijn door vouw­ wanden gescheiden en kunnen ook als conferentiezalen ingericht worden. Aan SB zijde erachter ligt de cinema met 230 zitplaatsen. Aan BB ligt een lobby welke als koffiekamer en voor ontvangsten gebruikt wordt. Tussen twee hoofdbrandschotten ligt aan BB de winkelgalerij en aan SB een lounge met bar en dansvloer. In het volgende gedeelte, tussen twee brandschotten, ligt de grote zaal (mainlounge) (Fig.3) welke zich over twee dekken uitstrekt met een vide boven de dansvloer. De zaal heeft ca. 750 zit­ plaatsen. Achter de grote zaal bevindt zich het lidorestaurant met ca. 300 zitplaatsen en toonbanken voor zelfbediening. Op het open ach­ terdek (Fig. 4) bevindt zich een zwembad, afmetingen 5 x 7 m, met daaromheen plaats voor ligstoelen. Aan SB zijde op het open dek is een barbecue geïnstalleerd.

38

m.s. Nieuw Amsterdam

□

n

Bijlage bij Schip en Werf no. 3 - 1985 Fig. 2. Indeling van het schip

van de hoofdofficieren t.w. kapitein, hotelmanager, hoofdwerk­ tuigkundige en 1S'®stuurman. Dan volgt het radiostation met de hut voor de f s!®radio-officier. Van het voortrappenhuis tot het achter­ trappenhuis zijn passagiershutten gesitueerd. Achter de schacht is het gymnasium met massagekamers en sauna. Op het open dek bevinden zich een Whirlpool en het tweede zwembad van 5 x 5 m met de mogelijkheid een tegenstroom te handhaven. Zonnedek Aan de voorzijde een passagiersruimte met bar en dansvloer welke naar drie zijden een uitzicht geeft naar buiten. Deze zaal kreeg op beide schepen de naam: Kraaiennest. Tot aan het hoofdtrappenhuis vindt men passagiershutten met daarachter het sportdek. Achter dit open dek vindt men fankamers en schacht ondergebracht in een dekhuis waarop de schoorsteen is gemonteerd. Topdek Voor een open ruimte met het magnetisch kompas als middelpunt. Fankamers zijn ondergebracht in een dekhuis waarin de radarmast is gefundeerd. Achter het dekhuis bevindt zich het open officierendek.

Fig. 3. Grote Zaal a/b Nieuw Amsterdam

Antieke Kunstvoorwerpen Aan boord van beide schepen is in de publieke zalen en corridors een antiekverzameling geplaatst. Als thema voor het m.s. Nieuw Amsterdam werd gekozen voor de periode van de Vereenigde Westindische Compagnie uit de tijd van de 17® en 18® eeuw. Het thema voor m.s. Noordam is de tijd van de Verenigde Oostindische Compagnie in de 17® eeuw. De zalen op beide schepen kregen namen welke aan genoemde tijden herinneren, (Fig. 5) Hutten Van de 605 hutten zijn er 70% buitenhut welke uitgerust zijn met poorten voor de lagere dekken en ramen voor de hogere dekken.

Fig. 4. Overzicht open dekken achterschip Bovenpromenadedek Aan de voorzijde van het hoofdtrappenhuis passagiershutten. Daarachter bevindt zich het balkon van de grote zaal met bar en dansvloer. Achter de schachten bevinden zich de fotowinkel, het casino, de 'flipper’ automaten en de nachtclub met bar en dans­ vloer. Aan de buitenzijde van het dekhuis kan men een rondwandeling maken: 5 ronden is 1 mijl. Dit dek is tevens het inschepingsdek voor de sloepen. Bootdek Van voren tot aan de schachten bevinden zich de passagiershut­ ten. Daarachter hebben fankamers, de CO-2 kamer, de nooddynamokamer en de teenagerroom’ een plaats gevonden. Navigatiedek Aan de voorzijde bevindt zich de brug met direct erachterde hutten S. en W. - 52ste jaargang - nr. 3 - 1985

Fig. 5. Ornament in de grote zaal op de Nieuw Amsterdam 39

Er zijn 5 verschillende typen hut welke in principe met 2 beneden bedden ot een dubbel bed zijn uitgerust. Een aantal hutten hebben convertibele bedden: twee eenper­ soons bedden welke naar believen tegen elkaar geschoven kun­ nen worden en dan een tweepersoonsbed vormen. (Fig. 6) Onge­ veer 12% van de binnen- en buitenhutten zijn uitgerust met opklap­ bare bovenkooien en kunnen desgewenst als drie- en vierpersoonshutten ingericht worden. De kleinere binnenhutten hebben een studio-opstelling, Alle hutten zijn voorzien van een sanitaire eenheid; wastafel, toilet en bad of douche. De 136 officieren, incl. 2 loodsen, zijn over het algemeen in 1persoonshutten ondergebracht, elk met een sanitaire eenheid: wasbak, toilet en douche. De 431 bemanningsleden zijn gehuis­ vest in 2- of 4-persoonshutten met gezamenlijke wasplaatsen en toiletten. Alle hutten zijn voorzien van thermische branddetectie, en de passagiershutten daarenboven zijn met radio, TV en telefoon uitgerust, Een wek-installatie, welke door de passagiers zelf via de telefoon op de juiste tijd ingesteld kan worden, is voorzien. Luchtbehandellngs-installatie De lucht van alle publieke ruimten en hutten van pasagiers en bemanning wordt behandeld. Bij een buitenluchtconditie in de zomer van T = 35°C en 75% rel. vochtigheid wordt een binnenconditie van T=25°C en 50% rel. vochtigheid onderhouden. De verwarming voor de winter is bere­ kend op een binnentemperatuur van 22°C bij een buitentempera­ tuur van -15°C. In het stabilisator-ruim zijn 4 elektrisch gedreven Carrier koelma­ chines opgesteld van het semi-gesloten type met een totale capa­ citeit van 4800000 kcal/uur. Een buizennet met circulatiepompen ligt door het gehele schip om een veertigtal luchtbehandelingsinstallaties en een dertigtal con­ densors van ijsblokjes-machines van gekoeld water met een minimumtemperatuur van 6°C te voorzien. Om de grootte van de installatie beperkt te houden en een redelijk rendement te verzekeren wordt met ca. 45% recirculatie van de lucht gewerkt. De retourlucht wordt via de corridors en filters door de ventilatoren aangezogen. tn de hutten van de passagiers wordt de lucht gedistribueerd met een 'duoduct'-systeem, een leiding met warme lucht en een met gekoelde lucht. De gewenste temperatuur wordt bij een constante totale luchtstroom verkregen door de verhouding van koude en warme lucht te wijzigen. De regeling wordt verkregen via een instelbare pneumatische thermostaat. Hetzelfde systeem wordt in de wintergebruikt waarbij het gekoelde water vervangen wordt door verwarmd water van 30°C. De bemanningsverblijven hebben zoneregeling van de tempera­ tuur met de mogelijkheid om in elke hut de hoeveelheid lucht te regelen, Bijzondere aandacht is besteed aan het onderdrukken van geluid van de uitblaasmonden. Iedere publieke ruimte heeft zijn eigen luchtbehandelingsinstalla­ tie, welke een constante luchthoeveelheid bij lage druk levert, met een temperatuurregeling in een of meerdere zones. De overmaat lucht van de eetzaal wordt naar de keuken afgevoerd, zodat een gedeelte van de toegevoerde lucht uit gekoelde lucht bestaat. De afzuigventilatoren van de keuken zijn zo bemeten dat een onderdruk t.o.v. de eetzaal onderhouden wordt. Zoetwater voorziening Door het grote waterverbruik van ca. 500 m3 per dag is het maken van zoetwater uit zeewater een noodzaak. De installatie bestaat uit: - 2 stuks 6 traps stoom flashverdampers elk met een capaciteit van 220 m3 per 24 uur - 2 stuks 2 traps koelwater flashverdampers elk met een maxi­ mum capaciteit van 135 m3 per 24 uur. 40

Fig. 6 Luxe buitenhut De laatste verdampers zijn ook uitgerust met stoomvoorwarmers ten einde van de capaciteit verzekerd te zijn bij een langdurig op lager vermogen draaien van de hoofdmotoren. Alle verdampers zijn geheel gefabriceerd van niet ijzer-metalen. - Een omgekeerde osmose installatie met een capaciteit van 125 m3 per 24 uur bij zeewatertemperatuur van 25°C. Het gedistilleerde water van de verdampers wordt door injectie behandeld ten einde de pH te verhogen (o.a. voor de ketelwater suppletie), daarna gechloreerd en naar de verbruikstank, totaal ca. 1000 m3, gepompt. Het drinkwater wordt in het schip gedistribu­ eerd door hydrofoorsystemen met drie druktanks, een tank voorde hogere dekken en twee voor de lagere dekken. Het warmwater circuit wordt van het hydrofoorsysteem afgetakt met circulatie­ pompen en stoomverwarmers. Het koude water wordt weer gechloreerd met een injectie varië­ rend met de opbrengst van de pompen ten einde ten minste 0,2 ppm vrij chloor in het systeem te handhaven. Het chloorgehaite wordt op de brug continu geregistreerd met alarm ten einde verzekerd te zijn dat het water te aller tijde beantwoordt aan de eisen van de U.S. Health Inspection. Doordat gekozen is voor een vacuüm toiletinstallatie kon ook de watertoevoer naar de toiletspoeling zoetwater zijn, uiteraard voor­ zien van vacuümbrekers. Het water, geproduceerd door de osmose-installatie, wordt ge­ bruikt als waswater voor de wasserij, welke een waterverbruik heeft van ca. 90 m3 per dag wanneer op volle capaciteit gewassen wordt. Een separaat hydrofoorsysteem verzorgt water voor de machine­ kamers o.a. voor het opvullen van de koelwatersystemen en water voor de centrifuges. Keuken Op het hoofddek beslaat de keuken, welke achter de eetzaal (fig. 7) ligt, de gehele breedte van het schip met een totale oppervlakte van ca. 900 m2. Speciale zorg is besteed aan de doorstroming naar en de afvoer vanuit de eetzaal. De verschillende zones voor het bereiden van het voedsel, zoals slagerij, visverwerking en groenten zijn zoveel mogelijk geschei­ den, terwijl het vuile servies een zo kort mogelijke weg behoeft af te leggen naar de bordenwas- en glazenspoelmachines. In de keu­ ken zijn zeven koelkamers en 25 koelkasten opgenomen, allen aangesloten op een centraal koelsysteem. In de keuken zijn wanden, plafonds en apparatuur van roestvrij-

SIEMENS

Optimale veiligheid aan boord dank zij Siemens automatiseringstechniek

SIMOS32 het nieuwe bewakingssysteem Door kennis en ervaring van meer dan 1200 geleverde scheepsautomatiseringen, ontwikkelde Siemens het nieuwe SIMOS * 32 bewakingssysteem. Dit systeem bewaakt, meldt storingen e n .... • protocolleert, geeft een overzicht van aiarm-meldingen, meet­ waarden, manoeuvreerprotocollen en andere informatie • verzamelt alle gegevens onverliesbaarin het geheugen

• is eenvoudig te bedienen • biedt de mogelijkheid, öök gedurende en na de inbedrijfstelling, om gegevens te veranderen of in te voeren • heeft een hoge beschikbaarheidsgraad, daar de onderlinge alarmunits onafhankelijk van elkaar zijn. Siemens Nederland N.V. Afd. Industriële Energietechniek Postbus 16068 2500 BB Den Haag Telefoon: 070-78 2470(doorkiesnr.)

\

Siemens: Efficiency in de scheepvaart 6

euro-blast bv S taalstralen en K onserveren

Twee volautomatische straal- en verfinstallaties zorgen In dit hypermoderne bedrijf voor de vereiste kwaliteit en snelle levering.

HOLLAND ROERPROPELLER voor optimale manoeuvreerbaarheid «<S>n veerponten passagierschepen binnenschepen kraanschepen drijvende bokken s le e p -e n duw boten reinigingsvaartuigen patrouillevaartuigen

EURO-BLAST Werpstralen afmetingen 2,10 x 0,45 m en 4,20 x 0,20 m Cabinestralen afmeting 24 x 6 x 6 m Maximum gewicht 15 ton Mobiele installaties 't aanbrengen van alle coatings Tel, 085-629002 - Telex 45738 Postbus 505 - 6800 AM Arnhem Leemansweg 1

arnhem

Standaard leverbaar tot 1600 pk. Speciale uitvoeringen en grotere vermogens, aangepast aan uw wensen en bedrijfsomstandigheden, kunnen geleverd worden. Vraag prijs en uitvoerige dokumentatie bij

Johan Dane bv machinefabriek en handelsondem eming

Postbus 3044, 2935 ZG Ouderkerk a/d IJssel tel. 01808 - 2889/3008, telex 24157 JDANE

MACHINEFABRIEK

iSpirer-*

designers of patrol boats Naval architects, marine engineers, consultants, surveyors P.O Box 444 - 4200 AK Gorinchem - Holland Tel. 01830-35711 - Telex 25677

A4

☆

Leidingwerk voor de scheepsbouw

☆

Divers groot verspaningswerk

☆

Groot konstruktiewerk (b.v. bordessen)

☆

Aluminium prefab units

EMMEN Telefoon: 05910-24889 Telex 30008

b.v.

Alle reddingboten zijn voorzien van eigen dieselvoortstuwing. De cruisetenders, met een maximum van 140 zitplaatsen, worden normaal gebruikt voor het vervoer van personen van en naar het schip wanneer dit op de zee ligt. De 37 reddingsvlotten, elk voor 25 personen, kunnen door middel van zes speciale davits met volle bezetting te water gelaten worden. WD deuren De waterdichte deuren kunnen gelijktijdig vanaf de brug hydrau­ lisch gesloten worden. Gesloten deuren kunnen ter plaatse ge­ opend worden teneinde normaal verkeer mogelijk te maken, ze worden echter weer met tijdvertraging automatisch gesloten. De­ ze manoeuvre is zichtbaar op de brug, waar het bedieningscontrolepaneel geplaatst is. Op het paneel wordt de situatie van elke deur met open-dicht verklikker aangegeven. De waterdichte huiddeuren van proviand 'break', oiie'break en ’cruisebreaks' kunnen ter plaatse hydraulisch bediend worden met open-dicht verklikkers op de brug.

staal teneinde aan de strenge eisen van de Amerikaanse autoritei­ ten te kunnen voldoen. De keuken is door middel van automatische pneumatisch bewogen klapdeuren van de eetzaal gescheiden. Wasserij In de midscheeps op de DB bevindt zich de wasserij welke uitgerust is om de gehele scheepswas en de passagierswas te verzorgen. De aanvoer van het vuile wasgoed vanuit de hutten geschiedt vanaf de verschillende dekken via een stortkoker welke in de wasserij uitkomt. In een aparte ruimte is een day cleantng unit' opgesteld. In het schip bevinden zich een drietal wasserettes waar de passagiers zelf hun was kunnen doen.

Brandbestrijding De vijf brandzones van het schip hebben een zeewater brandblusleidingsysteem, dat normaal onder druk gehouden wordt. Het systeem heeft een ringleiding op het B dek waarop een viertal brandbluspompen de diverse brandblus- en dekwasleidingen aangesloten zijn. De vier pompen, elk met een capaciteit van 120 m3/uur bij een opvoerhoogte van 80 m waterkolom, zijn als volgt geplaatst: een S.O.S. pomp in het tunnel recess; een brandbluspomp in het ketelruim, aangesloten op het noodbord; een brandbluspomp in het stabilisatorruim; een brandbluspomp in de boegschroefruimte, hydraulisch gedreven. De hydro-motor van deze pomp kan elek­ trisch gedreven worden ofwel via een schakelbare koppeling door een dieselmotor, opgesteld op het hoofddek in het voorschip, Het brandblussysteem wordt automatisch op druk gehouden door een pomp met een capaciteit van 5 m3/uur bij 80 m, welke een hydrofoortank op druk houdt. Voor de brandbestrijding in de diverse machineruimten zijn op hel bootdek 103 C 0 2 cilinders, elk met een capaciteit van 45 kg opgesteld. Leidingen met aftakkingen bevinden zich in de volgen-

Stabilisatoren Teneinde het comfort van de passagiers tijdens zeegang te verho­ gen zijn een stel elektro-hydraulische stabilisatoren van het Sperry ontwerp geïnstalleerd. Het starten, stoppen en het naar binnen draaien van de scharnierende stabilisatorvlakken kan zowel vanaf de brug als ter plaatse worden uitgevoerd. Liften Voor het verticale transport van de passagiers zijn 7 liften geïnstal­ leerd, elk met een capaciteit van 1125 kg bij een hijssnelheid van 1,5 m/min. Deze liften zijn Ward Leonard gedreven. Drie liften, elk met een capaciteit van 450 kg, zijn speciaal voorde bemanning gereserveerd. In hel achterschip is een speciale proviandlift met een capaciteit van 1500 kg, waarmede proviand van de koelruimen naar de keuken getransporteerd kan worden. Tussen de keuken en het Lido zijn drie voedselliften, elk met een capaciteit van 150 kg, geïnstalleerd. Een schaarlift tussen de proviand ’break' op B dek en het C dek vereenvoudigt het transport naar de koelruimen. Reddingsmiddelen De 16 reddingboten kunnen een totaal van 1500 personen be­ vatten: twee man-overboord boten 8,5 m voor elk 60 personen vier reddingboten 9 m voor elk 80 personen zes reddingboten 10 m voor elk 110 personen vier cruisetenders 14,75mvoor elk 100 personen S. en W. - 52ste jaargang - nr. 3 - 1985

41

de ruimten: machinekamer, verbrandingsovenkamer, ketelruim, stabilisatorruim en de separatorkamer. Voor de brandbestrijding van de uitlaatgassen en spoelruimten van de hoofdmotoren en de langzaamlopende hulpmotor, zijn separate C 0 2 flessen van 45 kg opgesteld. Voor speciale ruimten zijn halon cilinders opgesteld. Deze ruimten zijn: verbrandingsovenkamer, separatorkamer, verfhok en afvoerventilatieleidingen van de keuken en de Lidopantry. In het schip zijn 6 brandblusstations waar asbestkleding, rookmas­ kers, ademhalingsapparatuur en verdere brandblusmiddelen op­ geslagen zijn. Door het gehele schip zijn handblussers geplaatst, waarvan het aantal in overleg met de desbetreffende instanties is vastgesteld. Koel- en vriesinstallaties De proviandinstallatie bestaat uit drie compressorunits, waarvan een reserve, met automatische capaciteitscontrole zonder te star­ ten of te stoppen en werkend met R 502 als koelmiddel. De acht proviandkamers kunnen alle op -30° C of hoger gehou­ den worden. De verdampers in de kamers zijn elk voorzien van ventilatoren en automatische ontdooiinstallaties. Het controlepa­ neel met regelbare gelijkdrukventielen en temperatuur-indicatie is opgesteld in de machinekamer, dichtbij de compressorunits. De centrale koelinstallatie voor keuken, Lido en bars bestaat uit twee compressorunits (waarvan een reserve), uitgevoerd met automa­ tische controle, werkend met R 12 als koelmiddel. Alleen bars welke op grotere afstand van de keuken liggen, zijn voorzien van eigen koelkasten. Een compressorunit, werkend met R 502 en automatische contro­ le, levert gekoeld drinkwater van 5° C, dat door circulatiepompen via een ringleiding naar een aantal tappunten door het gehele schip geleid wordt. Dekwerktuigen Op de bak zijn twee gecombineerde anker-meerlieren en twee meerlieren geplaatst. Op het achterdek bevinden zich vier meerlieren. Beide ankerlieren kunnen bediend worden vanaf de brug, waar de uitgegeven lengte ankerketting afgelezen kan worden. De speciale ankers, elk 5850 kg, zijn bevestigd aan ankerkettingen van speciaal staal met een diameter van 78 mm. De meerlieren, welke ingericht zijn voor automatisch meren heb­ ben een trekkracht op de eerste laag van 16000 kgf bij een haalsnelheid van 18,3m/min, De onbelaste haalsnelheid bedraagt 47 m/mln. Elke twee lieren worden gedreven door een Ward Leonard generatorset. bestaande uit een elektromotor met twee G.S. generatoren. Voor behandeling van proviand, reservedelen en bagage zijn vier elektro-hydraulische dekkranen opgesteld. De voorste twee kranen kunnen een max.last van 25 kN hijsen met een maximum van 30 m/mtn bij een radius van 2,5-9,1 m, De achterkranen kunnen een last van 32 kN hijsen met dezelfde maximum snelheid en radius. De zwenksnelheid is regelbaar van 0-1 omw/min. De kranen kunnen op afstand bediend worden d.m.v. drukknoppen met flexibele elektrische kabel. Afval verwerking Rioolwater De afvoeren van baden en douches, het zgn, grijswater, wordt via een leidingsysteem geleid naar verzameltanks, welke onder de brandzones verdeeld zijn. De afdelingen, welke onder de waterlijn liggen, zijn van een vacuümsysteem voorzien. Het grijswater kan uit de verzameltanks direct overboord gepompt worden of via overboordafsluiters in de oliebreaks aan de wal afgegeven wor­ den. In gebieden waar in het geheel geen grijswater geloosd mag worden kan dit in DB batlasttanks opgeslagen worden, teneinde op volle zee overboord gepompt te worden. Het afvalwater van de keuken wordt via een grijswatersysteem afgevoerd. Toilet en urinoirafvoeren worden via 4 vacuumtanks naar DB 42

bewaartanks gepompt. De totale inhoud van deze tanks is 127 m3. Deze inhoud is toereikend voor 2'/2 dag, terwijl bij een langer verblijf in de haven, een ballasttank als reserve gebruikt kan worden. Het zwarte water zonder vaste bestanddelen kan via een Marland-installatie gedesinfecteerd en overboord gepompt wor­ den. Afgeven van het zwarte water aan de wal is ook mogelijk. De inhoud van de bewaartanks en eventueel de gebruikte ballasttanks kunnen op volle zee overboord gepompt worden. Keukenafval Het keukenafval wat verbrand kan worden wordt via een 'shredder' in fijn gemalen toestand via een stortkoker naar een van de twee verbrandingsovens gevoerd De beschikking van de verbran­ dingsovens wordt automatisch geregeld. De verbrandingsgassen worden via uitlaatgassenketels gekoeld en door uitlaatgassen­ ventilatoren in de schoorsteen afgevoerd. De as van de verbran­ dingsovens wordt met een ejector overboord gepompt. Het vaste keukenafval, zoals flessen en blik, wordt via een 'shred­ der' naar een compactor geleid, waar het geperst wordt en in kartonnen dozen opgeslagen, waarna deze in een haven aan de wal afgegeven worden. Het afval van de hutten, bars etc. wordt in vuilniszakken aangevoerd in de verbrandingskamer aldaar gesor­ teerd en in de verbrandingsoven verbrand of in kartonnen dozen, (via de compactor), opgeslagen. Sludge Van de diverse ruimten wordt smeerolie- en brandstofsludge gepompt naar een van de twee sludgeverzameltanks. Vanuit deze tanks wordt de sludge via waterafscheiders naar de sludgemixingtanks gepompt en daar vermengd met stookolie, geroerd en verwarmd. Uit deze mixingtanks kan de sludge verpompt worden naar het branderaanvoersysteem van de ketels, waar het mengsel sludge-olie verbrand wordt. Stuurhuis Op het navigatiedek aan de voorzijde van het dekhuis is over de gehele breedte van het schip de brug gesitueerd. (Fig. 9). Het gesloten gedeelte, dat gekoelde ventilatielucht ontvangt, heeft de breedte van het dekhuis, terwijl de brugvleugels iets buiten het schip uitsteken. De apparatuur is ergonomisch opgesteld vooreen wachtbezetting van één man onder normale omstandigheden. Voor in het stuurhuis bevindt zich de gecombineerde manouevrestuurstand met ertussen een 8500 radar. Demidscheeps geplaatste stuurstandbevato.m. de automatische piloot, roerstandaanwijzer, ’gyrorepeater', Dopplerlog, stuurmachinestart en stop drukknoppen. « P E A T C R CO M PASS S B B R ID G E H IN G CONSOLE

POWER CO NTRO L ROOM

R U D D E R -A N G L E I N D IC A T O R , TACH O M ETER S ( 2 * )

-R E P E A T E R CO M PASS S A FE T Y CO NSOLE

-R A D A R 8 5 0 0 A / C A S -T A C H O M E T E R S ( 2 * ) C LO C K "R O D D E R -A N G L E IN D IC A T O R "R A D A R 8 5 0 0 A C /T M " D I G I T A L R E P E A T E R CO M PASS "R A T E o f T U R N " IN D IC A T O R v R ADAR 6 5 0 0 B C / A - R E P E A T E R CO M PASS

R U D D E R -A N G L E IN D IC A T O R , TACHO M ETER S ( 2 - )

R EPEATER CO M PA SS“

Fig, 9. Indeling van het stuurhuis.

PS B R ID G E WING ‘ CONSOLE

W HEELH0U SE AR RANGEM ENT

Inde manoeuvreerstand bevinden zich de handels voor de verstel­ bare schroeven en de dwarsschroeven, de noodzakelijke alarmen van de hoofdmotoren, de stopknoppen voor de hoofdmotoren en de VHF. Verder zijn nog drie zgn. eilanden opgesteld namelijk aan BB de veiligheidscontrole, iets uit het midden aan SB de kaartentafel en geheel aan SB zijde de hulpkaartentafel, tevens zijn nog een 8500 radar en een 6500 radar opgesteld. Op de kaartentafelzijn opgesteld een Magnavox M X 1142 satelliet navigator, twee Loran C navigators, een richtingzoeker en een echosounder/recorder. Op de hulpkaartentafel is een weerkaarten ontvanger/recorder, een Comsat satelliet communicatiesysteem, het 'publicadresssystem’, het navigatielichtenbord en repeaters van de drie radars opgesteld. De veil/gheidsconsole bevat alle aanwijzingen en controles voor de veiligheid van het schip zoals WD deuren, WD huiddeuren, branddeuren, het brandalarm en het C 0 2 alarm. Het brandalarm­ systeem bevat 100 alarmkringen. Door het gehele schip zijn ca. 1900 thermische of ionische detectors en 106 handalarmen, welke eventueel de alarmkringen in werking kunnen stellen. (Fig. 10). Een 'closed circuit' TV installatie met beeldbuis is op de brug geïnstalleerd met camara's op het meerlierendek achter, de 'crui­ se breaks' en de hoofdtoegangen op het hoofddek. Fig. 10. Stuurhuis met manoeuvreerstand en veiligheidsconsole. Besturing Vanaf het stuurhuis bedient men de 4 rams electrohydraulische stuurmachine, ontwerp Hastie. Een automatische piloot met 'adaptive steering’ is geïnstalleerd. Het enkele roer is van het gedeeltelijk gebalanceerde type. De verstelbare schroeven kunnen zowel van het stuurhuis als van de brugvleugels bediend worden. De verbinding stuurhuisbrugvleugels is met een elektrische as uitgevoerd. Voor dwarsscheepse scheepsbewegingen zijn een voor-dwarsschroef en een hekdwarsschroef, eik met een motorvermogen van 736 kW, geïnstalleerd. Deze schroeven, met verstelbare bladen, kunnen zowel vanuit het stuurhuis als op de brugvleugels bediend worden. Radiostation In het op het navigatiedek gelegen station zijn de communicatie­ middelen ondergebracht, welke voor schip en passagiers noodza­ kelijk zijn. De hoofd- en hulpzenders zijn gelijk uitgevoerd zodat ze elkaar geheel kunnen vervangen met tevens daaraan gekoppeld een T.O.R.-console. Voor scheeps- en passagiersgebruik is een satelliet communica­ tiesysteem Comsat CMS 9000 geschikt voor telefoon en telex geïnstalleerd. De telefoon kan op de automatische telefooncentrale geschakeld worden welke ca. 1000 aansluitingen heeft. Voortstuwinginstallatie (Fig. 11) De beide enkelwerkende opgeladen dieselmotoren van het Sulzer type 7 RLB 66, elk 10800 kW bij 135 omw/min, (fig. 12) zijn direct gekoppeld aan 4-bladige E.W. verstelbare schroeven met een diameter van 5 m. De bladen van de schroeven zijn van een koper-nikkel-aluminium legering vervaardigd. De schroefassen worden afgedicht met een Simplex patent afdichting. De loopbussen in de schroefaskoker zijn voorzien van Raitco bussen. De motoren worden pneumatisch gestart vanuit de controlekamer. De verstelling van de propellerbladen geschiedt pneumatischhydraulisch, eveneens vanuit de controlekamer. De verbinding brug-controlekamer voor de bladverstelling is elektrisch uitge­ voerd. Het door de schroeven opgenomen vermogen wordt geme­ ten doortorsiemeters, gemonteerd op de asleidingen, met aanwij­ zing in de controlekamer en op de brug. De motoren zijn van een omkeermechanisme voorzien, zodat het schip (met gefixeerde spoed van de schroeven) gemanoeuvreerd kan worden. S. en W. - 52ste jaargang - nr. 3 - 1985

Fig. 12. Kijkje boven BB hoofdmotor De beide motoren zijn voorzien van elektronische en hydraulische toerenregelaars. Ten einde eventuele zwevingen van de schroe­ ven te kunnen vermijden is een 'synchrofaser' geïnstalleerd. Elektriciteitsopwekking Het totaal geïnstalleerde generatorvermogen van 8895 kW kan opgewekt worden door: - 2 watergekoelde generatoren van 3000 kVA elk, gedreven door op de hoofdassen zwevend gemonteerde tandwielkasten met een overbrengingsverhouding van 8,89 en flexibele rubber koppelingen. - 2 watergekoelde generatoren van 2500 kVA elk gedreven via een dubbele tandwielkast, overbrengingsverhouding 6,94, en een flexibele rubber koppeling door een langzaamlopende op­ geladen dieselmotor van het Sulzertype 4 RLB 56. De dieselmo­ tor kan 4400 kW ontwikkelen bij 173 omw/min. - 2 generatoren van 1125 kVA, 900 omw/min, elk direct gedreven door een opgeladen viertaktmotor van het Crepelle type 8 SN 2. De dieselgeneratoren zijn in een geluiddichte kamer opgesteld. 43

-JiÖQ*.

16

SHAFT ALLEY

23

JMM.ROW

35

B.OJLIR B.O.QM

7 0 .5

Fig. 11. Indeling machinekamers BOAT DECK

Fig. 13. Indeling noodgeneratorkamer 44

S T A B IL IS E R ROOM

We d o n 't p re te nd to kn ow everything

MEMARCO MECHANICAL AND MARINE CONSULTANTS B.V.

JOHNSON WERKMOTOREN

W e p ro v id e :

Drafting Design Engineering Supervision Projectm anagem en t Survey For: Shipbuilders Construction companies Oil & Gas Industrie on site o r in o u r o ffic e :

VAN MALSENSTRAAT 66, 3074 PX ROTTERDAM. TELEPHONE: 010-326789. TELEX 20010 PMS NL.

Levering van: Achtersteven sekties. Compleet bewerkte hennekoker sekties. Alle typen roeren, ook flaproeren Licentie voor het oplassen van Roerkoningen met Roestvrij stalen slijtlaag. Draaicapaciteit van 6000 mm lengte en 0 IOOO dia­ meter. Sektiebouw - constructiewerken. Mangatringen - Straalbuizen to t 0 1500 inwendig. Kottercapaciteit to t 5 ton stukgewicht.

{fë e n e s

e e r- en

Johnson levert nu ook speciale werkmotoren afgestemd op de eisen van de beroepsgebruiker. Dat betekent lagere exploitatiekosten voor uw varend materieel en hogere bedrijfszekerheid. Vlotte onderdelenvoor/iening kennen onze afnemers al meer dan 60 jaar evenals het wereldwijde netwerk van JOHNSON service specialisten. Vraag specifïkaties voor werkmotoren met schroefasvermogen tussen 5 en 105 kW bij: Outboard Marine Nederland B.V. Flevolaan 13, 1382 JX WEESP. Tel.: 02940-15259, Telex: 12068.

z 5 ie t> e n h c u w

^ { ja h n s o n J Van Neckstraat 5 9601 GW HOOGEZAND telefoon (05980) 92253

S U IT E N B C 3 C D f= IC D M C D T C 3 r= tE N

A5

Specifieke bewerkingen zoals schroefas-montage, is specialistenwerk: Wolfard & Wessels b.v. te Groningen heeft een jarenlange ervaring in het monteren van assen, motoren, turbines e.d. De juiste vakmensen, voorzien van eigen apparatuur en gereedschap, zijn overal inzetbaar en brengen hun kennis en vakmanschap in praktijk. Wolfard & Wessels Sterk In gespecialiseerd werk

U £ V 7 w n n U U

u w

W o lfa rd & W e s s e ls b v duinkerkenstraat 40. 9723 bt groningen tel. 050-184420, telex 53650

gassen lastechniek Koitorn; w al er maar aan pi|pen kanal uit. Kappen o! andere toestanden nodig is voor luchtbehandotmg. toevoeren, afvoeren, Inblazen en afzutgen, m aakt, levert en installeert van der heide dronrijp bv uitvoeringen in plaatstaal, aluminium, roestvrij staal volgons tekening ol opgegeven maten

einsteinweg 19 8912 ap leeuwarden 058 - 150776

NIJVERHEIDSWEG 11 9601 LX HOOGEZAND POSTBUS 153 9600 AD HOOGEZAND TELEFOON (05980) 9 88 44 TELEX 53782

JAN VERHAAR Fabrikant van OM EGA boegschroeven leverbaar in diverse typen, met diverse dieselm otoren (ook gereviseerde m otoren) Inl. tel. 071 - 15 37 00, b.g.g. 17 26 31

Fthijnhofweg 12 - 2342 BB Oegstgeest

A 6

- een noodgenerator van 368 kVA, 1800 omw/min, gedreven door een opgeladen tweetaktmotor van het G.M. type 12 V 71. Deze motor start automatisch ingeval de spanning van het hoofdbord wegvalt, (fig. 13) Alle generatoren zijn geschikt voor parallel draaien en zijn ontwor­ pen voor 3 fasen draaistroom 450 V, 60 Hz cos tp = 0,8. Op zee en bij het aanlopen van een haven zijn de beide asgenera­ toren in bedrijf, terwijl in het laatste geval de beide 1125 kVA generatoren elk een boegschroef drijven, in de haven worden de 2 x 2500 kVA generatoren in bedrijf gesteld. De noodzakelijke voorzieningen zijn getroffen om de 4-cylindermotor en de Crepelle diesels direct van de controlekamer te kunnen starten. Brandstof Hoewel de Sulzer motoren geschikt zijn voor 500 cSt brandstof, is de installatie (voorwarmers) geschikt voor brandstof van 380 cSt bij 50°C, zulks ter voorkoming van hoge temperaturen door verwarming van de brandstof in de tanks in het voorschip, waarbo­ ven de bemanningsverblijven gelegen zijn. Vanaf een in het ketelruim geplaatst controlepaneel kan de brand­ stof van elke tank naar elke andere brandstoftank gepompt wor­ den. Vanaf het controlepaneel kunnen de pompen gestart en gestopt worden en de afsluiters hydraulisch op afstand worden bediend. Dit paneel bevat tevens de bediening van de bilge- en ballastsystemen. Ten einde contaminatie van brandstof bij een hunkering te voorko­ men, zijn de brandstoftanks van 'stripping' leidingen voorzien. De brandstof wordt vanuit de settlingtanks gepompt naar een van de twee sets centrifuges, elk bestaande uit een purifier-clarifier in serie. Van de centrifuges gaat de brandstof naar de dagtanks direct, of via een speciaal fijn filter met waterdetectie. De hoofdmo­ toren hebben een brandstofsysteem onderdruk met aanvoerpompen en circulatiepompen. Voor elke motor zijn in dit systeem voorwarmers, viscosimeters, filters en ontgassers ingebouwd. Voor de 4 cylinder hulpmotor is een separaat systeem onder druk geïnstalleerd. De ketelbrandstofaanvoerpompen zuigen direct uit de settlingtanks. Dieselolie wordt na centrifugeren gebruikt voor de Crepelle diesels en in noodgeval voor de langzaam lopende diesels. De nooddiesel loopt op gasolie, terwijl een separaat gasolie sys­ teem aanwezig is voor het vullen van de brandstoftanks van de cruisetenders en sloepen.

Voor de apparatenlucht en de werklucht zijn twee olie-vrije com­ pressoren opgesteld. Een derde luchtcompressor is als reserve voor beide functies ingebouwd. De apparatenlucht van 7 bar wordt via luchtdrogers en reduceer­ ventielen naar de diverse apparaten geleid. Ketels Twee cylindrische ketels, elk met een capaciteit van 9000 kg/uur en een werkdruk van 8 bar, zijn in het ketelruim opgesteld. De geheel automatisch werkende ketels zijn voorzien van 'rotary cup' verstuivers, geschikt voor het verstoken van zware olie en sludge. Circulatiepompen persen ketelwater door de afvoergassenketels van hoofdmotoren, hulpmotor en verbrandingsovens naar de ketels. Controlekamer Op het A dek achter de machinekamer bevindt zich de controleka­ mer annex kantoor (fig. 14). De bedieningshandels, aanwijsinstrumenten etc. voor de verstelbare schroeven, hoofdmotoren, hulp­ motor zijn bijeengeplaatst in een dwarsscheeps geplaatste control desk'. Door middel van T(urn)P(ush)L(ight)schakelaars kunnen vanaf deze 'desk' de pompen voor verstelbare schroeven, hoofdmoto­ ren en hulpmotor gestart en gestopt worden. De reservepompen starten automatisch in het geval de druk van de te werk staande pomp wegvalt, hetgeen verklikt wordt door de T.P.L.’s. Voor de alarmering en andere nodige voorzieningen zijn de richtlij­ nen van N.S.I. voor onbemande machinekamers gevolgd. De alarminstallatie en aanwijzingen van druk en temperatuur worden op een beeldscherm van een C.S.I.-installatie zichtbaar gemaakt. In totaal kunnen 740 beeldlijnen, waarvan 30 kanalen geleverd door de brug, op het beeldscherm verschijnen. De alarmen worden automatisch met datum en tijd gedrukt zodra het alarm zich aankondigt. In de machinekamers zijn een vijftal beeldschermen met telefoon geplaatst, aangesloten op het hoofd­ beeldscherm in de controlekamer. Een 'datalogger' met 48 punten wordt gebruikt voor aanvulling van het journaal. Als extra controle voor de hoofdmotoren en hulpmotor is een Sipwa installatie geplaatst, welke de slijtage van één zuigerveer in elke cylinder van genoemde motoren meet en noteert,

Koeling Ten einde het aantal inlaatkasten te beperken zijn twee 'crossovers' in de DB gebouwd, waaruit de zeewaterpompen zuigen. Elke 'cross-over' heeft twee inlaatafsluiters SB en BB met groffilters. Voor de koeling van de diverse warmtebronnen zijn drie centraal koelsystemen ingebouwd elk met een zoetkoelwateruitlaattemperatuur van 36°C. Twee van deze koelsystemen koelen de hoofdmotoren met alle werktuigen, welke gelijk met de hoofd­ motoren in bedrijf zijn. Het derde centrale systeem koelt de 4 cylinder hulpmotor, de koel­ en vriescondensors en alle andere koelers, welke verspreid in de machinekamers zijn opgesteld. De vier freon condensors van de luchtbehandeling-koelinstallatie hebben ieder een eigen zeewater circulatiepomp. De zoet/zout koelers zijn plaatkoelers van titanium, terwijl de zeekoelwaterleidingen vervaardigd zijn van cunifer. Gecomprimeerde luchtvoorziening Vier automatisch werkende startluchtcompressoren, elk 70 m3/uur, 30 bar, leveren lucht naar de beide startluchtvaten voor de langzaamlopende diesels. De 900 kW diesels zijn voorzien van eigen startluchtflessen, welke van lucht voorzien worden vanaf de startluchtvaten, of door een dieselcompressor, voor het opstarten van de installatie. S, en W. - 52ste jaargang - rw. 3 - 1985

Fig. 14. Controlekamer 45

Voor de controle van de verbrandingsdrukken in de cylinders van deze motoren is een ASEA Cyldet installatie gemonteerd, welke gecompleteerd wordt door een schrijver, die verschoven diagram­ men van elke cylinder afzonderlijk kan tekenen. Tegen de achterwand van de controlekamer is een ’mirnic panel' van het hoofdschakelbord geïnstalleerd. Hierop kan de belasting van de generatoren afgeiezen worden en tevens de generatoren van afstand op en van het hoofdschakelbord geschakeld worden. Hoofdschakelbord In het tunnelrecess boven de asleidingen is het 16 m lange schakelbord dwarsscheeps geplaatst. De hoofdrail is in een SB en een BB gedeelte uitgevoerd met op elk deel 3 generatoren gescha­ keld t.w. 2400 kW, hoofdmotor gedreven 2000 kW, door de langzaam lopende hulpmotor gedreven 900 kW, door een middelsnelloper gedreven. De beide railhelften kunnen gekoppeld worden door een 'Durt' schakelaar, welke een tweeledig deel heeft, In gesloten toestand, dus beide railhelften gekoppeld, zal de schakelaar openen, indien op een van beide railhelften zich een sluiting voordoet. Bij de normaal op zee gebezigde geopende stand zal de schakelaar sluiten als op een van beide railhelften de spanning wegvalt, waarmede de voortgang van het bedrijf gewaarborgd is. In dit geval zullen de niet essentiële groepen in drie trappen afgescha­ keld worden. De voeding hoofdbord-noodbord wordt door een schakelaar ge­ koppeld. Deze schakelaar is uitneembaar en kan naar believen in het SB of het BB gedeelte geplaatst worden. De walaansluiting, geschikt voor 440 V, 600 A, 450 kW, kan in de olielaadstations aangekoppeld worden. In het schakelbord zijn een aantal afgaande groepen opgenomen. De grootste afgaande groepen zijn die welke de boeg- en hekschroef voeden, De 440 V boegschroefmotor wordt via transformatoren, een 6,6 kW leiding en een sterdriehoekschakelaar gevoed van de SB rail. De 440 V hekschroefmotor kan direct van de BB rail gevoed worden via een autotransformator. De 900 kW dieselgeneratoren kunnen ook de beide dwarsschroeven direct voeden, buiten de hoofdrails om.

Elektrische installatie Vanaf de hoofdgroepen van het hoofdschakelbord worden via verdeelborden en onderverdeelborden meer dan 500 elektromo­ toren 440 V gevoed. De keuken en het Lido worden via 440/220 V transformatoren gevoed. Voor keukenapparaten met een klein vermogen zijn transformatoren 440/115 V opgesteld. De transformatoren zijn opgebouwd uit éénfase transformatoren, geschakeld in driehoek-driehoek. Diverse éénfase transformato­ ren zijn als reserve aanwezig. In totaal is ca. 900 km kabel in het schip verwerkt, waarvan ongeveer 270 km verwerkt is in de accommodatie voor verlichting, telefoon en geluidsdistributie. De hoofdkabels van de noodverlichting zijn van Pyrotenax, terwijl de aftakkingen in siliconenkabel uitgevoerd zijn. Verlichting De 220 V verlichting van het gehele schip is met fluorescentie lampen uitgevoerd, uitgezonderd de publieke zalen waar voor de sfeerverlichting ca. 30% gloeiverlichting is toegepast. Door het gebruik van PL-lampen was het mogelijk het totale elektrisch verbruik van het schip met ca. 300 kW te verminderen. De kleur van de normale TL-buizen is aangepast aan het doel, zo is in de publieke zalen veel de warme kleur 82 toegepast. In totaal zijn in het schip 5000 gloeilampen en 15000 fluorescentie lampen (waarvan ca. 7500 PL) gemonteerd. De normale noodverlichting 110 V. g.s. wordt gevoed via trafogelijkrichters van het noodbord, terwijl ingeval de spanning van het noodbord wegvalt een 110 V 500 Ah nikkelcadmium batterij auto­ matisch ingeschakeld wordt. Een aanvullende noodverlichting is verkregen door 440/220 V transformatoren op te stellen, verdeeld over de verschillende brandzones. De capaciteit van deze noodverlichting is enkele malen groter dan de g.s. noodverlichting en geeft een alleszins acceptabele verlichting in zalen en gangen tijdens abnormale omstandigheden. Alle foto’s zijn gemaakt door Schaart Fotografie Rotterdam. Fig. 15. ms Noordam.

li n iiiiiniumunn

fjjP W

46

A

yj

NEDERLANDSE VERENIGING VAN TECHNICI OP SCHEEPVAARTGEBIED (Netherlands Society of Marine Technologists)

Programma van lezingen en evenementen voor het seizoen 1984/1985

RECENTE ONTWIKKELINGEN IN DE SCHEEPSELEKTRONICA OP DE BRUG EN IN DE MACHINEKAMER door F. van Eeuwen, Manager Radio Hol­ land B.V., Rotterdam, di. 12 feb. ’85 Groningen; wo. 13 feb. ’85 Amsterdam (Alg. Afd. Verg); do. 14 feb. '85 Rotterdam (Afd. Verg). DISCUSSIEAVOND Semi-geïntegreerd of geïntegreerde Scheepsofficier Inleiding en discussie o.l.v. J. den Arend, directeur IHTNO Amsterdam do. 21 feb. '85 Vlissingen. DISCUSSIEAVOND Kleine Handelsvaart di. 19 mrt. '85 Groningen. HET PELLERSCHIP door Ing. A. J. Goudriaan do. 21 mrt. '85 Vlissingen. DE INTRODUCTIE VAN PANTSERSCHEPEN IN NEDERLAND, GEZIEN IN TECHNISCH EN HISTORISCH PER­ SPECTIEF** door Dr. Ir. J. M. Dirkzwager, Min. van Defensie Den Haag do. 28 mrt. ’85 Rotterdam? wo. 17 apr. '85 Amsterdam.

Personalia J. G. F. Warris Tijdens een druk bezochte receptie op 17 januari j.l. in 'de Doelen’ te Rotterdam nam de heer J. G. F. Warris afscheid van vele relaties en vrienden uit de wereld van de maritieme techniek. De heer Warris is 31 jaar in dienst geweest van Lloyd’s Register of Shipping in Rotter­ dam. Vanaf 1966 bekleedde hij de functie van Senior Principal Surveyor For Holland, een functie die hij op 31 januari jl. om ge­ zondheidsredenen heeft neergelegd. Voor zijn verdiensten voor de Nederlandse scheepsbouw en scheepvaart werd de heer Warris ter gelegenheid van zijn af­ scheid benoemd tot Officier in de Orde van Oranje Nassau, een onderscheiding welke hem op 11 januari werd uitgereikt. Zijn rela­ ties en vrienden boden hem en zijn echtge­ note tijdens de receptie een gezamenlijk cadeau aan. S. en W. - 52ste jaargang - nr. 2 - 1985

DE NEDERLANDSE MARITIEME RESEARCH** Dagbijeenkomst wo. 13 mrt '85 Aula TH Delft (zie inlegvel). NIEUWE ONTWIKKELINGEN IN BRANDSTOFBEHANDELING EN ZEE­ WATER VERDAMPERS* door G. J. Bruinsma, Alfa Laval N.V., Am­ stelveen. wo. 27 mrt. ’85 Amsterdam; di. 16 apr. ’85 Groningen; do. 18 apr. ’85 Rotterdam. JAARDINER za. 30 mrt. ’85 Amsterdam. SHELL TANKERS PRODUKT SCHEPEN* ** - Ontwerp uitgangspunten. - Technische systemen en uitrusting door: de heer M. A. Busker, Fleetmanager en de heer L. P. A. de Winter, Technical dept. Shell Tankers B V. te Rotterdam do. 18 apr. ’85 Vlissingen. ALGEMENE LEDENVERGADERING wo. 24 apr. ’85 Vlissingen. KANSEN EN BEDREIGINGEN VOOR DE NEDERLANDSE SCHEEPSBOUW** door K. Fibbe do. 2 mei ’85 Rotterdam.

Ir. W. de Jong Als opvolger van de heer J. G. F. Warris is de heer Ir. W. de Jong e.i. met ingang van 1 februari 1985 benoemd tot Senior Principal Surveyor to Lloyd's Register of Shipping For Holland. Tijdens de receptie op 17 janu­ ari j.l. maakten velen van de gelegenheid gebruik om kennis te maken met de heer De Jong en zijn echtgenote en hem geluk te wensen met zijn benoeming. G. K. Brouwer Op 18 januari j.l. nam deheerG. K. Brouwer tijdens een druk bezochte receptie, in het Maritiem Hotel Britannia te Vlissingen, af­ scheid van vele relaties en vrienden. De heer Brouwer legde na 28 jaar zijn functie als Directeur van het Maritiem Instituut ’De Ruyter’ neer, wegens het bereiken van de pensioengerechtigde leeftijd. Gedurende de tijd dat de heer Brouwer op het Instituut de scepter voerde, vond een aanzienlijke expansie van deze voormali­ ge ’Zeevaartschool’ plaats, hetgeen in een

NB Dit programma zal in de komende maan­ den worden aangevuld en eventueel ge­ wijzigd. * Lezingen in samenwerking met de Netherlands Branch van het Institute of Marine Engineers. ** Lezingen in samenwerking met de Sectie Scheepstechniek van het Klvl en het Scheepsbouwkundig Gezelschap ’William Froude’. 1. De lezingen in Groningen worden ge­ houden In Café-Restaurant 'Boschhuis’, Hereweg 95. Groningen, aan­ vang 20.00 uur. 2. De lezingen In Amsterdam worden gehouden in het Instituut voor Hoger Technisch en Nautisch Onderwijs, Schipluidenlaan, 20, Amsterdam, aanvang 17.30 uur. 3. De lezingen in Rotterdam worden ge­ houden in de Clauszaal van het Groothandelsgebouw, Stations­ plein 45, aanvang 20.00 uur. Vooraf gezamenlijk aperitief en broodmaaltijd in de Wijnkelder, aan­ vang 18.00 uur (Deelname opgeven tel. 010-762333) 4. De lezingen in Vllsslngen worden ge­ houden in het Maritiem Hotel Britan­ nia, Boulevard Evertsen 244, aan­ vang 19.30 uur.

SECTIE VOOR SCHEEPS­ TECHNIEK Klvl Disasters and Catastrophes and the consequent effects on Rules and Regu­ lations door C. A. Carlsen. Det norske Veritas di. 12 feb. ’85 Aula TH Delft.

diapresentatie vóór de receptie tot uitdruk­ king werd gebracht. Voor zijn verdiensten voor het Nautisch Onderwijs werd de heer Brouwer enkele jaren geleden benoemd tot Officier in de Orde van Oranje Nassau. De heer R. K. Jackson heeft de heer Brou­ wer inmiddels als directeur opgevolgd. K. Docter Met ingang van 1 januari 1985 is de heer K. Docter te Rotterdam benoemd tot 'Expert Principal’ (Senior Surveyor) bij Bureau Veritas. H. Hagedoorn De heer H. Hagedoorn werd met ingang van 1 januari 1985 benoemd tot Adjunctdirecteur van de Scheepswerf en Machine­ fabriek Barkmeijer-Stroobos B.V. Ir. R. W. F. Kortenhorst De heer R. W. F. Kortenhorst, junior lid van onze vereniging, behaalde onlangs het di47

ploma voor Scheepsbouwkundig inge­ nieur bij de Technische Hogeschool te Delft. Hij is thans werkzaam bjj Tille Scheepsbouw te Kootstertille. Naast onze gelukwensen bij het behalen van het diplo­ ma en het vinden van een baan, heten wij hem ook van harte welkom als gewoon lid van onze vereniging.

Ballotage Gepasseerd voor het GEWOON LID­ MAATSCHAP: P. D. ADJIE Afdeling: Rotterdam Ir, J. HEIDEMANS Afdeling: Amsterdam J. KETTING Afdeling: Rotterdam

L. A. KLOOTWIJK Afdeling: Zeeland J. W. J. P. VAN LEEUWEN Afdeling: Groningen A. G. METSELAAR Afdeling: Rotterdam J. K. NOOITGEDAGT Afdeling: Groningen J. ROERSMA Afdeling: Rotterdam J. M. STEENBERGEN Afdeling: Rotterdam SUNARNO Afdeling: Rotterdam R. H. VALBRACHT Afdeling: Rotterdam J. VERWOERD Afdeling: Rotterdam

M. VAN DER WAL Afdeling: Rotterdam Gepasseerd als BELANGSTELLEND LID: J. HUIZER Afdeling: Rotterdam N. KOMEN Afdeling: Rotterdam Gepasseerd voor het JUNIOR LIDMAAT­ SCHAP: H. O. EBENS Afdeling: Rotterdam A. J. HILLE RIS LAMBERS Afdeling: Rotterdam F. A. VAN LEERSUM Afdeling: Rotterdam

NIEUWSBERICHTEN Tewaterlatingen HAM 310 Op 21 januari j.l. werd bij IHC Smit in Kin­ derdijk de sleephopperzuiger HAM 310 te water gelaten, De doopplechtigheid werd verricht door mevrouw E. R. Vegter-Niënhuys Mulder, echtgenote van één der direc­ teuren van de opdrachtgever: de Hollandsche Aanneming Maatschappij (HAM) uit Rijswijk. De HAM 310 is een sleephopperzuiger met een laadruiminhoud van 8225 m3 en is daarmee de grootste van de tot nu toe in de schepenhal van IHC in Kinderdijk gebouw­ de zuigers. Het is tevens de grootste sleepzuiger van de HAM-vloot. Met twee zijzuigbuizen, elk met een binnendoorsnede van 1100 mm, kan tot op een diepte van 32 meter worden gebaggerd. Voor het verwer­ ken van meer coherente grondsoorten kan daarbij gebruik worden gemaakt van een op de zuigkoppen gemonteerde waterstraalinstaltatie. Een speciale voorziening zorgt ervoor dat slechts een mengsel van een vooraf be­ paalde concentratie het laadruim zal vul­ len. Het lossen van de lading kan geschie­ den door twee rijen dubbele bodemdeuren; het is echter ook mogelijk de lading aan wal te pompen. Een cilindervormig overvloeisysteem stelt de baggerbaas in staat vanaf de brug de hopperinhoud in te stellen tus­ sen 5000 en 8225 m3. De baggerpompen voor het laden van het schip staan opge­ steld in een aparte gescheiden pompkamer in het voorschip. Zij worden elk aange­ dreven door een elektromotor van 2210 kW. De twee verstelbare schroeven wor­ den elk aangedreven door een dieselmotor van 5295 kW. De twee boegschroeven, die dienen ter verhoging van de manoeuvreer­ baarheid, worden elk aangedreven door een elektromotor van 552 kW. 48

Voortstuwingsmotoren, baggerpompen en boegschroeven worden vanaf de brug bediend. In het dekhuis op het voorschip wordt een van airconditioning voorziene accommo­ datie aangebracht voor een bemanning van 46 personen. De HAM 310 wordt gebouwd onder toe­ zicht van Bureau Veritas, volgens de eisen en met certiticaat voor de klasse I 3/3 4* Hopper Dredger (Deap Sea) met de nota­ tie: ice Class IA. Schip en uitrusting vol­ doen tevens aan de voorschriften en regels van de Nederlandse Scheepvaart lnspektie. Technische hoofdgegevens: Lengte o.a. 133,50 m, breedte 23,00 m, holte 11,60 m, laadruiminhoud 8225 m3, diameter zuigbuizen 1100 mm, maximum baggerdiepte 32 m, vermogen bagger­ pompen 2 x 2210 kW, vermogen hoofdmo­ toren 2 x 5295 kW, vermogen boegschroe­ ven 2 x 552 kW, accommodatie 46 perso­ nen, vaarsnelheid 15 knopen

Proeftochten IJsselland Op 10 januari 1985 heeft met goed gevolg proefgevaren het motorschip ’IJSSEL­ LAND', bouwnummer405 van B.V. Nieuwe Noord Nederlandse Scheepswerven te Groningen, bestemd voor Rederij Linde Lloyd te Ursem. Hoofdafmetingen zijn; lengte 88,93 m; breedte 15,40 m en holte 9,00 m. In dit schip zijn geïnstalleerd een Wartsila Vasa hoofdmotor type 6R32 met een vermogen van 2785 pk bij 750 omw/min en twee Scania hulpmotoren, type DSI-1101M01 met een vermogen van elk 284 pk bij 1500 omw/min. Het schip werd gebouwd onder toezicht van Bureau Veritas voor de klasse: 13/3 (E) + Cargoship, Deap sea, Ice classe IB.

Diversen Veritas to offer data security service The Norwegian ship and offshore classifi­ cation society Det norske Veritas is to add to its many services certification and classi­ fication of data systems. Veritas believes that only a fraction of the necessary and costly control measures for data systems are in tact carried out. The vulnerability of the large range of systems now in use is a threat to society, says Veritas. It cites as examples the dangers of industrial espionage, economic criminality, and sabotage with the aid of data systems. Veritas refers to recent investigations in the USA which reveal that data criminality is costing the country around 3.5 billion USD per year. Mr. Helge Klitzing of DnV's data concern Computas says that the company has in­ vested between 580 and 680 000 USD in developing the new control system. It has already been used on a pilot project, and Computas has been requested by the Nor­ wegian data concern Norsk Data, and the state oil company Statoil to carry out quality control of a data-based simulator for the development of the North Sea's Gullfaks field. Other examples of the areas in which the new service could be used are the development of the data systems for the Norwegian State Telegraph Administra­ tion, offshore activities, banking, insurance and other public services. It is estimated that the turnover for the new classification system per year will be be­ tween 570 000 and 1.1 million USD and both activity and turnover for the new clas­ sification service and likely to rise steeply in the coming years, says the company (norinform).

I

O K ra a n . hang- en s lu it w e r k v o o r s c h e p e n messing en roestvrijstaai

«

m

eigen fabricage van zwaar beslag voor waterdichte deuren en luiken

[ §

K

r a

a

n

. bv

hoofdstraat 190 hoogezand tel. 05980-94899 telex 53732

7

Met h y d rau lisch e Lukas vijzels en gere ed s ch ap p en kan veel tijd bespaard w o rd en, so m s to t 7 0 %

Met de kompakte lichtmetalen 500 bar Lukas cilinders kunnen vele werkzaamheden met hoge druk- of trekkrachten kostenbesparend en op eenvoudige wijze uitgevoerd worden. Lukas verdient zich zelf snel terug bij het heffen en verplaatsen van lasten, inbouw in persframes, aftrekken van tandwielen, lagers en koppelingen, montage in machines en als montage gereedschap in de scheepsbouw, bouwtechniek, staalbouw en werktuigbouw.

ES

Vraag onze uitvoerige katalogus eens aan:

FAG Nederland B.V.

Hydrauliefc I e n R e g e lte c h n ie k { afd. Hydrauliek en Regeltechniek Postbus 11039 3004 EA Rotterdam Tel. 010-37 4 0 11 Telex 25187 fag nl

»

e x p e r t is

^

^

J^KE

N.V. KEMA Afdeling Inspectie en Niet Destructieve Technieken. Utrechtse weg 310, Postbus 9035, 6800 ET ARNHEM, Telefoon (085) 552697.

A7

They need to. After all, the condi­ tions at sea can only be described as extreme. Fierce sun, bad weather and the action of water, oils and salt. And then the way they are used: trans­ porting heavy cargo, point loads, braking loads, sheer loads and tensile strain. All these factors don't make it easy for a deck. Bolidt has developed deck coatings which are resis­ ted to all such attacks. The floors are impact- and weather resistant and therefore long-lasting. They are insen­ sitive to chemicals. Their com­ position, rigidity, thickness, hardness and surface finish, as well as the colour are all specifi­ cally designed for their function and load. With all these proper­ ties Bolidt deck coatings are

perfectly suited to modern ship­ building. Bolidt deck coatings are used both upper and lower decks. On passenger liners, container vessels, Ro-Ro ships, ships, ferries, pilot vessels and naval vessels. And on offshore platforms and as a finish for heli­ copter decks. In addition to its range of synthetic deck coatings which meet international IMO standards, Bolidt also supplies products and systems for deck reinforcement, grouting, fixing, ships putties, synthetic frames, coatings, rumble

reducing compounds and Bolidt Cable Sure. For further information about the applications of Bolidt please contact us.

/ - \ r ~

\

B O L IO Edisonweg 14 P.O. Box 55 2950 AB Alblasserdam, Holland. Phone: 1859-3444 Telex: 29392 boli nl

Bolidt decks can weather a sea of troubles. „Van een slecht beveiligde generator raak ik zelf ook nog eens overspannen” „Daarom hebben we nu een generatorbeveiliging van AEG-TELEFUNKEN aangebracht Een hele geruststelling” Ook voor andere techno­ logieën die de scheeps­ bouw en de offshore betreffen is het lonend kontakt op te nemen met AEG-TELEFUNKEN. De Afdeling Scheepsbouw is wereldwijd toon­ aangevend op het gebied van-

. Systeem engineering * Energie . Automatisering . Communicatie • Data-processing >Meettechnieken • Kabeldoorvoeringen met A60 - eert. • Technische services ■Turn-key-projecten >Diversen

A E G -T E L E F U N K E N N e d e rla n d N V. M a rin e Service. Rijnhaven N 2 45. Postbus 5 1 1 5 .3 0 0 8 AC RO TTERD AM , Tel 0 1 0 - 8 5 5 6 4 4 / 2 0 6 6 1 1 (buiten kantoortijd) - Telex 2 8 8 22

A 8

”DE MERWEDE”

B.V. SCHEEPSWERF EN MACHINEFABRIEK

v/h van Vliet en Co.,

een zeer modern bedrijf met ruim 5 0 0 medewerkers, heeft plaatsingsm ogelijkheden voor

enthousiaste m edewerkers op H.T.S.-niveau (scheepsbouw o f w erktuigbouw ) De gedachten gaan uit naar personen van 25- 30 jaar met dat opleidingsniveau, die bij voorkeur m oeten kunnen bogen op enige jaren ervaring. Naast inventiviteit, team geest en gevoel voor efficiency moet een duidelijk com m erciële aanleg aanwezig zijn. evenals een behoorlijke uitdrukkingsvaardigheid in het Engels en Duits (schriftelijk en mondeling). G eïnteresseerden wordt verzocht een schriftelijke sollicitatie met alle relevante gegevens te richten aan de afdeling personeelszaken van B.V. Scheepswerf en Machinefabriek "DE MERW EDE". v /h Van Vliet & C o., Postbus 5, 3370 AA Hardinxveld-Giessendam.

GEB eko % For those who demand the best

u

BUREAU VOOR SCHEEPSBOUW Ir. P.H. de Groot B.V., te Bloemendaai, is een ont­ werpbureau werkzaam op het gebied van de scheepsbouw en de bouw van varende en drijvende werktuigen t.b.v. de water­ bouwkunde en de offshore-industrie. Het bureau zoekt ter versterking van het projectenteam een

GEB eko

Scheepsbouwkundig ontwerper/constructeur met HTS-opleiding

bv

met ervaring in het in teamverband ontwer­ pen, specificeren en begeleiden van de bouw van diverse typen vaar- en werk­ tuigen. Onze voorkeur gaat uit naar een kandidaat tn de leeftijd van 30-35 jaar.

Nearly 50 years o f experience in repairing and overhauling of all kind sh ip ’s refrigeration and air-conditioning system s. GEBEKO B.V. Refrigeration Engineers 25 Kommiezenlaan - 3125 AM Schiedam - Holland Phone: 010 - 150255, Telex 26258

In onderling overleg zal een passend sala­ ris, afhankelijk van capaciteiten en ervaring, worden vastgesteld. Uw sollicitatie met CV gaarne te richten aan: Bureau voor Scheepsbouw, Potgieterweg 9, 2061 CS Bloemendaai, t.a.v. de Directie. Eventueel telefonische inlichtingen kunnen ingewon­ nen worden bij ir. J. J. Woortman (tel. 023-258361).

A9

Ministerie van Defensie De Rijkswerf te Den Helder geeft onderhoud aan schepen van de Koninklijke Marine en telt omstreeks 1800 man burgerpersoneel. Bij het Bedrijfsbureau van de Rijkswerf komt binnenkort de functie vacant van

hoofd onderafdeling produktievoorbereiding (mni./vrl.) Taak: De functionaris zai worden belast met: • de coördinatie m.b.t. de technische produktievoorbereiding van grote projecten, zoals 'meerjarig onderhoud en midlife modernisation*. Bevordert en handhaaft uniforme werkwijzen en procedures. Zowel tijdens de voorbereidings- als ook tijdens de uitvoeringsfase voert betrokkene besprekingen, zowel binnen als buiten de Rijkswerf, met vertegenwoordigers van andere onderhoudsbedrijven, de departementale bureaus en de hoofdaannemer. Deze besprekingen zijn gericht op het verkrijgen van een juist inzicht in de aard en de omvang van de uit te voeren werkzaamheden, de onderlinge relaties, gewenste aanvangs- en gereedheidsdatum, alsmede de aanpak van het werk; • de orderacceptatie van bijzondere opdrachten en de coördinatie daarvan; • het maken van urenramingen van toekomstige opdrachten, teneinde het benodigde capaciteitsbeslag vast te stellen en zodoende criteria voor orderacceptatie te ontwikkelen en aan te dragen; • het geven van leiding aan de werkzaamheden van een 50-tal medewerkers. Vereist: • diploma HTS-scheepsbouw/werktuigbouw of electrotechniek; • applicatiecursussen op het gebied van organisatie, coördinatie, planning en order- c.q. werkvoorbereiding, auto­ matisering en bedrijfseconomie worden op prijs gesteld; • ruime ervaring in een vergelijkbare functie; • leidinggevende capaciteiten en goede contactuele eigenschappen. Geboden wordt: Salaris afhankelijk van opleiding en ervaring maximaal f 4746,bruto per maand. De vakantie-uitkering bedraagt 7,5% per jaar en het aantal vakantiedagen bedraagt minimaal 23 dienstdagen per kalenderjaar. Een psychologisch onderzoek kan deel uitmaken van de selectieprocedure. Inlichtingen omtrent de functie en de selectieprocedure kunnen worden ingewonnen bij de heer J. Vermeij, personeels­ consulent, tel. 02230-11234, toestel 3192. Sollicitaties inzenden voor 1 maart 1985 en richten aan de Personeelschef van de Rijkswerf. Postbus 25, 1780 AA Den Helder.

In opdracht van de beherende vennoten van

FRISIAN SHIPYARD C.V. te Harlingen

een nieuw opgerichte buitendijkse assemblagewerf, welke de technische dienstverlening verzorgt voor de werven Barkmeijer Stroobos B V. te Stroobos, Tille Scheepsbouw B.V. te Kootstertille en "W elgelegen" B.V. en Harlingen B.V. te Harlingen, leden van de Vereniging Conoship, zoeken wij voor de leiding van de onderneming een organisatorisch begaafde en zakelijk ingestelde

direkteur Van deze technische manager wordt verwacht dat hij: - als ondernemer de nieuwe organisatie opstart en kommercieel en bedrijfs­ matig ontw ikkelt waarbij efficiency, techniek en dienstverlening centraal staan - als initiator en begeleider van de bouw van het goed geoutilleerde overdekte dok (afmeting 145 x 30 meter) funktioneert en het nieuwe projekt volgens de plannen realiseert - als leider zowel de voorbereidende werkzaamheden, de personele organi­ satie alsook de technisch-organisatorische aanpak van het gehele werfgebeuren in de praktijk koördineert en programmeert - goede kontakten onderhoudt met de werven t.a.v. de personele organi­ satie, de technische uitvoering en de zakelijke dienstverlening - een gezond financieel beleid voert en zorg draagt voor een goede finan­ ciële administratie en bedrijfsadministratie - de acquisitie voor de bouw en eventueel afbouw behartigt en de nietgeëigende aktiviteiten uitbesteedt, in overleg met de werven - onderhandelt over de voorwaarden van de kontrakten met potentiële opdrachtgevers en kontrakten afsluit, uiteraard in overleg met de deel­ nemers. In aanmerking voor deze zelfstandige en verantwoordelijke managementfunktie komt een jonge en dynamische

ervaren scheepsbouwer van een behoorlijk ingenieursniveau, met tenm inste vijf jaar ervaring in de scheepsbouw, zowel op het gebied van moderne bouwtechnieken als de organisatie van de bouw, die goede organisatorische talenten, bedrijfsekonomisch inzicht, een uitgesproken dienstverlenende m entaliteit en een goede kommerciële affiniteit aan de dag legt en eindverantwoordelijkheid kan dragen. Daargezocht wordt naareen kandidaat met potentiële groeikapaciteiten op de terreinen bouwoutillage, beheer, koördinatie, eigen afbouw en eigen nieuwbouw, waarbij een eigen en nieuwe markt ontwikkeld wordt, behoe­ ven bewezen kwaliteiten op al dezegebieden opzichzelf minder belangrijk te zijn. Brieven te richten aan Drs. J. de Zeeuw, onder kode "Frisian Shipyard”.

Psychologisch Instituut Friesland, Emmaplein 6, 8933 BS Leeuwarden

VAN INGEN wringt zich voor U in alle bochten om U snel en vakkundigjyafs dienst te zijn. -'' ^ %

NORWINCH HYDRAULISCHE LIEREN

TENFJORD HYDRAULISCHE STUURMACHINES

AFA PNEUMATISCHE EN MECHANISCHE AFSTANDBEDIENINGEN__________ SERVICE EN REPARATIE AAN HYDRAULISCHE SYSTEMEN

telefoon 010 - 26 62 44 - 2612 27 Overschiesestraat 28 3112 HG Schiedam telex 24186 telefax 010 - 26 42 98

VAN IN G E N PIJPW ERKEN VAN IN G E N PIJPW ERKEN S.l. VAN ING EN ROTTERDAM B V. AM STERD AM B V. SERVIC ES LTD. Tel. (010) • 29.02.22/29.08.25 Tel. (020) ■22.47.98/22.86.15 12224 - 103A Avenue Telex 20897 ingen nl. Telex 12537 Infl. p l.n l. Surrey B.C. Na 19.00 uur en weekends: Na 19.00 uur en weekends: C anada V3V 3G9 (020)-22.47.98 (010) 290825 Tel. (604) 585 - 7000 (tel. beantwoorder) (tel. beantwoorder) Telex 0 4 -3 5 1 1 5 7

VAN INGEN PIJPWERKEN B V. AL MEER DAN 50 JAAR DE NAAM IN SNEL EN K AN T EN KLAAR PIJPWERK

SUPERKLEINE LENSWATER OLIEAFSCHEIDER IMO-A 393 (X) HEISHIN PUMP WORKS Ltd. bekend als vooraanstaand fabrikant van lenswater-olieafscheiders, introduceert zijn nieuwe HMS-Serie voor capaciteiten tot 1 m3/uur. Kenmerken: • zeer kleine afmetingen • eenvoudig te installeren • met coalescer element dus geen vervanging van filters • automatische olieafvoer • uitgerust met plunjerpomp • A-393 certificaten voor o.a. - Engeland (D.O.T.) - Nederland (S.l.) -B e lg ië (Z.l.) - U.S.A. (A.C.G.) etc.

EN... CONCURREREND IN PRIJS

OBSERVATOR in stru m e n t e n ginee rs

S teenhouw erstraat 15. 3194 AG R otterdam -H oogvliet. Postbus 7155. 3000 HD Rotterdam. Telefoon: 010-382122.Telex: 28775.

\ :l