SCHIP EN WERF HOLLAND OFFSHORE TIJDSCHRIFT VOOR MARITIENIEEN OFFSHORE TECHNIEK

Het Tijdschrift voor M a r itie m e - en O ffsh ore T e c h n ie k 'Schip en W e r f is het officiële orgaan van de Nederlandse V er­ eniging van Technici op Scheepvaartgebied, Het Maritiem Research Instituut Nederiand M ARIN en De Vereniging Nederlandse Scheepsbouw Industrie VN SI. Verschijnt vrijdags om de 14 dagen Redactie P. A. Luikenaar, Dr. Ir. P. van Oossanen, Dr. ir. K. J. Saurwalt en Ing. C. Dam R edactie-adres Mathenesserlaan 185, 3014 H A Rotterdam telefoon 0 10-4361042

MARITIENIEEN OFFSHORE TECHNIEK SCHIP EN WERF HOLLAND OFFSHORE

V o o r a d v e rte n tie s , ab o n n em en ten en losse n u m m e rs Uitgevers W y t & Zonen b.v. Pieter de Hoochweg 111 3024 BG Rotterdam Postbus 268, 3000 A G Rotterdam telefoon 010-4762566* telefax 010-4762315 telex 21403 postgiro 58458 A b o n n em en ten Jaarabonnement 1988 ƒ 80,— buiten Nederland ƒ 127,— losse nummers ƒ 8,50 (alle prijzen incl. B T W ) Bij correspondentie inzake abonnementen s.v.p. het 8-cijferige abonnementsnummer vermelden. (Zie adreswikkel.) V o rm g e v in g en d ru k Drukkerij W y t & Zonen b.v.

TIJDSCHRIFT VOOR

»

|

mMOtM/vak

ISSN 0036 - 6099 R eprorecht Overname van artikelen is toegestaan met bron­ vermelding en na overleg met de uitgever. Voor het kopiëren van artikelen uit dit blad is repro­ recht verschuldigd aan de uitgever. Voor nadere inlichtingen wende men zich tot de Stichting Reprorecht. Joop Eijlstraat I I, 1063 EM Am­ sterdam.

Inhoud Holland Offshore

465

Carrying a concrete barrier

468

Mermaid launch new marine diesel

471

Gondwana

473

IRM-work at Verolm e Botlek

477

Deelnemerslijst en plattegrond Holland Offshore en METS 478 Literatuuroverzicht C M O

483

Nieuwsberichten

485

Verenigingsnieuws

491

Met het initiëren van een onderzoek, be­ staande uit twee onafhankelijk naast elkaar uitgevoerde analyses, heeft het ministerie van Economische Zaken een uitstekend initiatief genomen: Voor de Offshore Sec­ tor is namelijk een studie verricht naar de toekomstige mogelijkheden van nieuwe technologieën en de markt segmenten waarin toepassingen liggen.

2. Het onderzoek heeft een multidiscipli­ nair technologisch karakter. 3. Het onderzoek bestrijkt één van de grootste potentiële economische moge­ lijkheden voor industriële groei in de vol­ gende eeuw: de zee.

De onderzoeken bestrijken een deel van de Energie Sector. De relatie naar andere maritieme sectoren wordt aangegeven door bij de technologische aspecten de mogelijke ’spinn off aan te geven die be­ paalde ontwikkelingen in de Offshore Sec­ tor kunnen hebben. Het omgekeerde is ook denkbaar maar in het kader van dit onderzoek niet aan de orde. Het is een aanpak die een voorbeeld is voor beleids oriënterend onderzoek naar de strategisch bepalende elementen voor technologische ontwikkelingen.

H et grens overschrijdende karakter De industrie. Het onderzoek geeft technologische- en marktontwikkelingen aan voor een groot aantal verschillende industrieën: - machinefabrieken - scheepswerven - elektronica - elektrotechniek - computers - sensoren - onderhoud - inspectie - engineering etc. etc.

Waarom zoveel lof voor dit initiatief? In de eerste plaats geeft de overheid blijk na te willen denken over onderwerpen bui­ ten de voor de hand’ liggende technologie gebieden. Ten tweede wordt aangegeven waar de mogelijkheden liggen om samen met het bedrijfsleven richting te geven aan het R & D beleid in Nederland. Het is een voor­ beeld waar de overheid initiërend kan zijn en wat onder het verzorgen van de infra­ structuur kan worden verstaan. Ten derde wordt een terrein bestreken dat voor het bedrijfsleven alléén moeilijk is te overzien: I . Het ondersoek is grensoverschrijdend in een aantal opzichten. - Er zijn industriële branches van uiteenlo­ pend karakter bij betrokken - De grenzen tussen vastgelegde ’be­ voegdheden’ van de diverse ministeries worden overschreden - De gemeenschappelijke belangen van overheid en bedrijfsleven worden op een constructieve wijze aan de orde gesteld. SenW 55STE IAARGANG NR 23

De genoemde aspecten vragen om een toelichting.

Het bindende element is de ontwikkeling van olie- en gasvelden offshore. Alle Pro­ dukten worden samengebracht in één of meerdere eenheden die op zee worden geplaatst of werkzaam zijn. Het identifice­ ren en onderbrengen van bepaalde strate­ gische ontwikkelingen in ’technology-classes' die in de verschillende sectoren en branches van de industrie voorkomen geeft weer hoe belangrijk de industriële infrastructuur voor het kunnen participe­ ren in toekomstige ontwikkelingen is. Met andere woorden: zowel overheid als industrie moeten zich bewust zijn van het belang van pluriformiteit van de industriële structuur. De overheid Bij de ontwikkelingen zullen verschillende departementen actief betrokken moeten worden wil enige kans op succes bestaan: - Economische Zaken, (industrie, ener­ gie, technologie, buitenlandse betrekkin­ gen etc.) 465

- Verkeer en Waterstaat (verkeersrege­ lingen en ruimtelijke ordening op zee, vei­ ligheid, internationale regelingen etc.) - Defensie (beveiliging, onderwatertechniek e.d.) - W .V.C. (milieu) - Sociale Zaken (regelingen m.b.t. wer­ ken op zee) - Onderwijs en Wetenschappen Maar eveneens de onderzoeksinstituten zullen bij de specifieke ontwikkelingen geïntegreerd moeten worden betrokken. Dit betekent doelgerichte samenwerking op strategisch belangrijke onderdelen. Samen werking overheid-bedrijfsle ven De onderlinge afhankelijkheid (nieuwe ontwikkelingen en gerichte en eenvoudige regelgeving gaan hand in hand) maakt het noodzakelijk dat van meet af aan van beide zijden in een op resultaat gericht R & Dklimaat wordt gewerkt. De overheid met financiering en medewerking t.a.v. de in­ frastructuur, het bedrijfsleven met ’pushing-power’ en gerichte kennis. Het totaal-kader zal in samenwerking, vol­ gens de thans aangegeven lijnen, moeten worden beheerst. H e t multidisciplinaire technologische karakter De indicaties van het steeds belangrijker wordende aspect van ’totale systemen’ komt tot uiting in de opsomming van de veelbelovende activiteiten. Er wordt ge­ sproken over - Subsea systems - Floating production systems - Remotely operated vehicle systems e.d.

’Smit Semi 2 ’ her tweede multi-purpose offshore support vessel van Smit Internationale 'full speed' op weg. door het toepassen van technieken die tot besparingen bij de investeringen leiden. Een aantal mogelijkheden worden in het onderzoek aangegeven. Er is derhalve sprake van een uitstekend* initiatief, maar hoe gaan wij hiermee om en op welke wijze kunnen de aangegeven opties worden benut. De kansen op een mislukking zijn volop aanwezig: In de boven aangegeven sterke punten zit

ook de zwakte: zien wij kans de grenzen organisatorisch te verleggen en kunnen de verbindingen doelgericht en projectmatig tot stand worden gebracht? Tot nu toe is de overheid op dit punt niet altijd even slagvaardig gebleken en verzanden initia­ tieven vaak in langzaam draaiende ambtelij­ ke molens. Er is in Nederland, in tegenstelling tot de ons omringende landen geen ’awareness’ m.b.t. de maritieme ontwikkelingen. In

Fig. I. Daarbinnen worden 204 (!) potentieel re­ levante technologieën aangegeven, die vervolgens in 8 klassen zijn onderverdeeld. De ontwikkeling voor een bepaalde activi­ teit dient in onderlinge samenhang plaats te vinden, althans volgens een samenhangend concept. Dit betekent het ’doorsnijden’ van zowel de industrieën als de onderzoekscentra met één of meerdere gemeenschappelijke onderling afhankelijke R & D - doelstel­ lingen. De zee als bron voor economische groei Dit kan het beste worden geïllustreerd aan de hand van enkele cijfers. De figuren 1,2 en 3 geven een indicatie van het potentieel dat de zee ons biedt. Het gegeven dat meer dan 75% van de zeebo­ dem bereikbaar is met beschikbare en be­ kende technologieën geeft aan dat econo­ mische parameters beslissend zijn voor de ontwikkeling en zou een reden moeten zijn om de R & D inspanningen te richten op het vergroten van de rentabiliteit. Offshore ontwikkelingen zijn o.m. afhan­ kelijk van de olieprijs. Echter ook hier kunnen besparingen worden gerealiseerd 466

(Bron: E.Z.)

PROSPECT! YE

AFREA'S

SI

MI II IOM

SO

KM

ONSHORE

23

MILLION

SO

KM

OEESHORE

APPROX.

799 SEDIMENTARY

ARRROX -

-AQO OFFSHORE

OE

MHICH

145

LJNDEYELORED » w i n . . ,ii j m

i i i.

ROOR

DISCOVERIES

'M1i y

u w i b u i ? i. r

. "-■*

TOTAL

1433

O—« £ > 0 M WD

-rn *?

< £ » 1 —200

MAJOR

M

PROVINOES

WD

, i , 13EMB

53é>

AREA'S

* EUROPE * EAR—EAST * NORTH

AMERICA

SenW 55STE IAARGANG NR 23

ieder geval niet in een duidelijk zichtbaar overheidsbeleid. De symptomen wijzen eerder in een tegengestelde richting:

waar de mogelijkheden voor de komende 25 jaar offshore liggen. De vraag is: kunnen wij er mee omgaan en het uitwerken o f worden de resultaten als een 'nuttige bijdrage' voor toekomstige ontwikkelingen in de boekenkast opge­ borgen?

- Onderwijs en onderzoek zijn meer en meer gericht op ’populaire’ zgn. high tech richtingen; andere richtingen worden af­ geknepen terwijl daar een basis ligt voor de toepassingen, - Kretologieën als Transport en Distri­ butie' of Logistiek’ en 'Europa 1992’, waar nauwelijks een technologische onder­ grond voor te vinden is, zijn in de mode, - De aandacht voor Offshore vermindert recht evenredig met het dalen van de olie­ prijs. Er is bijna geen schrijnender voor­ beeld van ’Korte’ Termijn denken te vinden. - Kennisgebieden met een hoogwaardig offshore of maritiem karakter en toekomstpotentieel worden door gebrek aan belangstelling, en als resultaat van het kor­ te termijn denken, schromelijk verwaar­ loosd. Een voorbeeld is de diepzee technologie op het gebied van onderzeeboten, waar is de commerciële toepassing? De voorlig­ gende rapporten geven mogelijkheden aan.

Enkele suggesties De overheid heeft technologische aan­ dachtsgebieden aangegeven b.v. medische techniek. Voor de Offshore Sector kan voor een vergelijkbaar programma het inschalen en waarderen van b.v. de informatie techno­ logie door deskundigen doelbewust en af­ gewogen plaatsvinden. Er is een directe relatie met de gebruikers en de markt. Daarmee worden de voorwaarden ge­ creëerd input-output metingen te realise­ ren. Dit is niet mogelijk als ’appels en peren’ moeten worden vergeleken. Er is bovendien een aanwijsbare spinn-off naar andere natte sectoren. Dit is dus een plei­ dooi voor het introduceren van (een) nieuw(e) aandachtsgebied(en). Er zijn plannen voor lasertechnologie, dus het kan. Bovendien lijkt afstemming met Brussel (EEG) een belangrijk aspect te worden.

Het thans onder de verantwoordelijkheid van E.Z. uitgevoerde onderzoek moet worden gebruikt d.w.z. gelezen door poli­ tici en beleidsmakers en verder te worden ingevuld. Het is een schoolvoorbeeld van gerichte onderbouwing van een toekom­ stig technologisch beleid, waarin met con­ crete onderwerpen wordt aangegeven

Brussel heeft een programma voor Marine Science and Technology (MAST) in voor­ bereiding naast een programma voor Energy. Ik wil hiermee herinneren aan eerder door mij gedane uitspraken dat m.i. de Neder-

Fig. 2. *

*

(Bron: TNO)

D E I

ZEE

BESLAAT

72’ / . VAN

HET

Fig. 3. *

(Bron: TNO)

DE

ZEEBODEM

HET

OPPERVLAK)

HEIT

VASTE

B V / -

MINERALEN

VAN

HET

LAND

VASTE VOOR

LAND

IS

+

BEWONING

30%

*

RESR -

M-A-W-

+

107.

VAN

AARDORRERVLAK BRUIKBAAR

IS

HET

BEWONING VOEDSELWINNING

GROOTSTE (ca.

75

DIERTE

DIE

IS»

KENNIS

DE

GO

200

KM

*

S O y . VAN ZICH

DE

LEEET

VAN

+

GROTE

V . VAN

WERELD

VOEDT

HERBERGT

VAN

DE MET


BEVOLKING

BINNEN DE

AAN

VOORRADEN

EEN

AAN

VAN AFSTAND

ZEE

WERELDBEVOLKING RRODUCTEN

UIT

DE

ZEE

—

BODEM

EEEECTIi

VOOR

—

HET

TOTALE

THANS

ca.

DE

BEWERKING

*

Prof.ir. S. Hengst

AARDOPPERVLAK,

BRUIKBAAR

*

landse overheid, gezien het belang dat zij heeft bij de energie sector als inkomsten bron. meer aandacht moet besteden aan het financieren van R&D op dit gebied. In Brussel wordt meer dan 25% van het budget voor R&D aan energie besteed, naast een speciaal programma voor Marine Science Technology. In Nederland is er geen overzicht, en er bestaat in ieder geval geen op de maritieme- of energiesector gericht aandachtsgebied. Thans is een aanzet gegeven voor offshore technology. Bovendien zijn er initiatieven in andere zin, b.v. in de vorm van M.O.U.'s met Canada of Noorwegen. Een solide basis met een technologie-beleid voor Offshore en gerelateerde gebie­ den, aansluitend op de EEG programma's 'Marine Science and Technology' en ’Ener­ gy' ontbreekt. De aanzet daartoe is thans gegeven. W e zullen onze nationale programma’s moeten aanpassen. Een beleid dat kaders schept, niet overlappend is, maar comple­ mentair met het EEG programma en aan­ sluiting geeft op buitenlands economisch beleid, kan de basis vormen voor nieuwe impulsen. De zee heeft genoeg te bieden, maar we moeten wel bereid zijn het ruime sop te kiezen met een doel en een daarbij beho­ rende koers. De 21e eeuw wordt de eeuw van de zee, we moeten zorgen dat we er bij zijn.

AANDACHTSOEBIEDEN

DEEL ' / . >

LIGT

TECHNISCH IS

VAN OR

DE

ZEE—

EEN

*

MILIEU

U t DEEENS IE

*

VOEDSEL

*

ENERGIE

*

IJS

*

MINING

BEREIKBAAR

BESCHIKBAAR TECHNOLOGIEEN

*

HET



GROOTSTE VRIJ

DEEL

WORDEN

VAN

DE

ZEE

GEEXRLOITEERD

MAG

*

MAGNETISME

*

MATERIALEN

*

GELUID

*

ELECTRONICA

* t c

SenW 55STE IAARGANG NR 23

-

467

CARRYING A CONCRETE BARRIER by: Ir. G. hi. G. Lagers ★

Introduction After the succesful raising of the Ekofisk platforms to a level of 6 metres higher above seabed than originally installed, the protection of the concrete storage tank was at hand. Early 1988, The Phillips Petroleum Nor­ way Group ordered construction of a con­ crete barrier which is to be placed in two half-circle sections around the existing structure. The order was placed with Peconor, a Norwegian-Dutch consortium. The initial phase of the construction took place in the dock of Verolme Rozenburg in the Netherlands, where two base struc­ ture sectors were cast up to an overall height of above 12.5 m. It was planned to transport the two sectors by barge to Norway, where they are to be built-up in the Alfjorden up to a height of about 87 m. This procedure created one of the challen­ ging engineering problems, which Peconor

* Marine Structure Consultants (M SC ) bv Hardinxveld-Giessendam.

468

had to solve within the time and resources constraints of the overall building and in­ stallation program. The transport How does one carry a half-circle sector, measuring 140 metres in diameter and weighing over 26,000 tons, over the North Sea? Which precautions have to be taken, to cope with the variability of weather during a trip of several days between Hol­ land and Norway? How certain can one be, that the concrete structure will not suffer damage, in a heavy seaway? Can a carrier barge be found, strong enough to endure overall and local loads? In other words, is the transportation part of the overall pro­ ject feasible? These questions were to be addressed by the Marine Group of Peco­ nor, to the satisfaction of Phillips Pet­ roleum and the certifying authorities. Designing the concrete barrier base for self floating would introduce reinforce­ ments, which would be needed for some days only but would remain part of the permanent structure. The logical choice

therefore was to use a transport barge. Transporting topside modules on barges is a regular, if not daily, routine in the offshore industry. Also complete jack-up platforms and semisubmersibles are car­ ried around the world on barges. Typical of these loads, is that they are all built of steel. What made the Ekofisk barrier base spe­ cial, are the material (concrete), the di­ mensions and the weight of the concrete structure and the difference in shape and flexibility of the barrier and the barge. This focussed the attention on a detailed analy­ sis of loads in seaway and in still water, the cribbing design and, more generally, on the interaction between the barrier base structure and its carrier. Stress analysis At this point, Marine Structure Consul­ tants (MSC) was asked to perform the analysis of loads and stresses in the base and the barge, and to design an appropriate cribbing. For this type of work, MSC has over the years acquired and developed a number of computer programs, which SenW 55STE IAARGANG NR 23

jointly form a flexible suite for feasibility and design studies. Central in the suite is the in-house program DYNLOAD, which receives wave pres­ sure inputs from the MSC diffraction pro­ gram, solves the equation of motions of the floating body and outputs a load vector containing the combined gravity, accelera­ tion and hydrodynamic loads in any prede­ fined mesh of elements of the body. This load vector is subsequently used for finite element stress analysis with a structural model, using essentially the same element mesh. In case ofthe Ekofisk barrier base the model had to incorporate the barge, the barrier and the cribbing between these two bodies, because interaction between the two large structures would be impor­ tant. For modeling MSC used IDEAS-Supertab which is implemented on the in-house workstations. The graphical possibilities of this package proved essential in checking the correct representation of the physical bodies by 3662 elements. For modeling the cribbing, 56 vertical springs were modeled between base and barge. The barge model was based on the heavy transport vessel ’Sibig Venture', which had been contracted for the job. Due to the large dimensions of the base, large parts would be overhanging the vessel. Especially at the overhangs the most critical stresses in the concrete base as well as in the cribbing and vessel were expected. Results The major concern related to the interac­ tion between base and barge. Therefore, the design of the cribbing was crucial. Through an interactive process, the crib­

SenW 55STE IAARGANG NR 23

bing shape, strength and stiffness were designed such that overall acceptable stress levels were found in the concrete structure with locally varying stiffness and preshaped in height, to compensate for the statical deflection under load. Also ballast conditions were determined such that the warping of the barge under the unusual load distribution was minimised. W ith these measures, the overall strength of the Sibig Venture appeared to be sufficient. A certain amount of internal strengthening of the barge was unavoidable. By virtue of the sophisticated stress analysis, in combina­ tion with design, the weight of steel to be added to the Sibig Venture could be limited to some 80 tons. Main modifications were stiffening against local buckling inside the hull and cantilever supports at the side shell under the concrete overhangs. Application Fabrication of the internal reinforcements of the Sibig Venture and the seafastening structure on deck started in September

1988. The load-on of the first half circle base is planned to take place in November 1988. Unloading will be in November in Alfjorden, whereafter the second half will be collected in Rotterdam. Ackowledgement The author wishes to thank The Phillips Norway Group** for their permission to publish these notes. Thanks to close cooperation between Peconor, ITC and MSC, this transportation analysis could be performed efficiently. It proved the feasibility of a damage-free transport of the Ekofisk barrier base at a modest scope of conversion of the carrier. ** The Phillips N orw ay Group consisting of: Phillips Petroleum Company Norway Fina Exploration N orw ay Norsk Agip Total Marine Norsk Elf Aquitaine Norge Norsk Hydro Statoil

469

THE REALLY ^ H

G

I

WARTSILA

• Thick-Pad bearing technology is the revo­ lutionary concept for bearing reliability.

• T w in injection en­ sures the lowest fuel consumption and re­ liable combustion on really heavy fuels.

• S w irlE x turbo­ charging provides for reliable low-load per­ form ance and low fuel consumption.

WÄRTSILÄ

• Anti-Shake technol­ ogy incorporates rigid engine structure, full balancing and an option fo r resilient mounting. A ll m ake for onboard com fort.

O y W a rts ila A b , M a rin e Engines P.O.Box 244, 65101 Vaasa, Finland telephone +358-61-242111, Telex 74250 wva sf, Telecopier +358-61-111 906 W a rts ila Diesel B.V. P.O. Box 2043, 2930 A A Krimpen aan de Lek

MERMAID LAUNCH NEW MARINE DIESEL The decision by Ford to replace the 1.6 litre indirect injection ultra lightweight diesel engine with a high performance unit of 1.8 litres has enabled Mermaid to launch the ’Meteor MKII’, giving 10% more po­ wer than its predecessor with no signifi­ cant increase in size and weight. The new marine diesel was on display, for the very first time, at the Southampton Boat Show in September. The new Ford base unit, the XLD 418, has been developed to conform with in­ creasingly severe ecological regulations whilst maintaining a fully competitive performance with excellent fuel economy. In developing the marine version Mermaid have kept these ideals in mind - for exam­ ple the ’Mkll’ will be considerably quieter with a specially designed inlet manifold to reduce induction roar. The solid cast alumi­ nium rocker box cover will also contribute to quiet operation. The original ’Meteor1has proved success­ ful in a wide variety of applications including the Sadler ’Barracuda’, Icelandic fishing boats, small rescue craft and twin pleasure boat installations such as the Channel Island

22 and Seaward 23. By now developing 56bhp at 4000 r.p.m., Mermaid expects the 'Meteor Mkll’ to extend this success even further. A 75 bhp turbo-charged version, with oversize structure and bearings to cater for higher power output and reduce crank­ case emmitted noise, will be available early in 1989. This is the first in a series of new models, further enhancing the 1989 Mermaid range. The principal design features of the Ford XLD4I8, which contribute to the overall performance and economy are: - Optimised combustion chamber shape - Computer aided component assembly - Single overhead camshaft - Cylinder head with optimised airflow - Graded cylinder head gaskets to control bump clearance - Twin outlet exhaust pipes - Automatic high speed glow-plug con­ trol for starting down to —29 degrees Centrigrade.

stringent reliability and durability objec­ tives with low maintenance costs are prin­ cipally: - Heat resistant iron pre-combustion chambers - Five bearing crankshaft with fillet rolled induction hardened journals, fully ba­ lanced by eight counter-balance weights - Crankshaft pulley with integral TV damper - Chilled iron camshaft - Low maintenance tappets - Pistons with armoured top ring carrier are cooled by oil jets - Hardened valve seat inserts with in­ creased cooling - Camshaft and crankshaft have long life fluor-elastomer oil seals - Controlled compression one piece oilpan gaskets - Plated camshaft and fuel-injection pump pulleys driven by new profile toothed belt - Plated crankshaft, water-pump and alternator pulleys.

Features incorporated to achieve the

the Mermaid 'Meteor M kll'

Natuurlijk gaat 't hier om de modernste en machtigste scheepsdiesels van Caterpillar, de 3600-serie. Technisch signalement: 6 -en 8-cilinder in lijn, of 12- en 16-cilinder in V ----------------= -------------- (50°). Inhoud 18,5 liter

Caterpillar, Cat en [H zijn handelsmerken van Caterpillar Inc.

oilinHoip e r ClIinO er.

Vermogen 1270 tot 5000 kW. Boring/slag: 2 8 0 / 30 0 mm. Toerenrange: 700-1000 rpm.

Ekonomisch signalement: brandstofverbruik 193-198 g/kW-h volgens ISO 3046/1. Inbegre­ pen zijn de bedrijfszekerheid en de lange levensduur van een Caterpillar. Ondersteund door de solide service van Gevekeen een wereldwijd Caterpillar-dealernetwerk. Geveke informeert u met alle plezier nader.Telefonisch: 078-1505 55. Schriftelijk: Antwoordnummer 8, ^ 3 3 5 0 VB Papendrecht.

motoren

VAN 22 TOT EN MET 26 NOVEMBER IN AHOY ROTTERDAM TIJDENS BINNENVAART EN VISSERIJ '88, STAND 506.

GONDW ANA , LA TEST A D D IT IO N T O TH E G R EEN P EA C E FLEET

The Amsterdam Oranjewerf delivered the latest Greenpeace ship, G O N D W A N A , to her owners after completion of success­ ful trials on September 24th. Gondwana is the name of the prehistoric continent which amongst others com­ prised a large part of present Antarctica. The name of the ship thus reflects the service for which she is intended: carrying reliefs and stores to the Greenpeace Antarctic base on Ross Island in the McMurdo Sound, and returning the re­ lieved crew and tons of refuse to New Zealand. Personnel and cargo are trans­ ported between ship and base by two light Hughes 500 helicopters. The base is man­ ned throughout the year, but only during some eight weeks in the Antarctic summer it can be reached by ship. Gondwana will relieve ’G REEN PEAC E’, the former Smit tug ’Elbe', which served as Greenpeace's polar ship for the last few years. G O N D W A N A was built as the tug/supply vessel ’GORM VIKIN G ’ by D. W . Kremer Sohn G.m.b.H. & Co for Norwegian own­ ers in 1975. She was sold to a Finnish company and renamed ’VIKIN G ’ in 1987 and in May of this year aquired by Green­ peace. The main particulars of G O N D ­ W A N A are: Lenght o.a. 61.17 m, Lenght b.p.p. 52.81 m. SenW 55STE IAARGANG NR 23

Breadth mid 13.01 m, Depth 6.35 m, Draught 4.496 m. Propulsion: two 12-cylinder Vee MaK diesel engines, each driving a c.p. propeller in a fixed nozzle. Total output isSOOOSHP, good for a speed of 14 knots. A bow thruster is fitted. Ice strengthening to the highest class of DnV, side tanks over the greater part of the vessel’s lenght (in effect a double hull) and the positioning of the propellers seve­ ral feet more forward than usual, make the vessel very suitable for operations in the ice infested waters of the Antarctic. Yet a considerable amount of work was necessary to equip the ship for her new role. Oranjewerf, obtained the order, in the face of severe international competi­ tion, because they could guarantee deliv­ ery of the ship on/or before the date re­ quired by Greenpeace: September 26th. This left less than I 3 weeks for all work to be done, including the preparation of drawings. The conversion included the following activities: — Removal of equipment which no longer was needed, such as anchor handling winch, wire reels and cement compressor.

- Building a helideck with hangar for the two helicopters completely in accordance with the latest regulations of DnV and IMO. The deck is constructed on top of the existing crash barriers. The hangar has two large aluminium sliding doors and is of sufficient height to allow maintenance work on the helicopters. Electric air heaters keep the temperature in the hangar above zero. The topdeck of the hangar is strengthened to act as an additional landing pad for helicopters. Under the new deck there are two deck­ houses, with stores and workshops, C02room and a room for the emergency Per­ kins generator, which was added to the ship's equipment. - Rearrangement of cargo spaces. The tops of the four cement tanks were cropped at tweendeck level and removed. The resulting openings were closed with new platework, thus making the tween­ deck space available for cargo. By fitting false bottoms in the lower part of the cement tanks further cargo space was cre­ ated. Access is by grid type hatches in the tweendeck. Two flush hatches were made in the main deck to give access to the tweendeck space and the former cement tanks below. - Construction of a new deckhouse aft of the existing deckhouse and some altera­ tions in the latter. 473

Techno Fysica B .V. Industrieterrein "Dierenstein" Zuideinde 80 2991 LK BARENDRECHT Postbus 351 29 90 AJ BARENDRECHT

TECHNO FYSICA: MEET, ANALYSEERT EN REKENT

TECHNO FYSICA

Te!.: 01806-20211 Telefax: 0 1 8 0 6 -2 0 7 0 5 TELEX: 28 6 2 7 tf nl.

TECHNO DIAGNOSE • m otorkeuringen • specrfikatiem etingen • tritlin g s - en geluidsonderzoek • m etingen vo or toestandsafhankelijk onderhoud • probleem onderzoek • onderzoek naar levensduurverlenging.

TECHNO MONITORING • • • • • •

krachtmeetsystem en kraanlast m eet- en bewakingssystem en Reveal • voortstuw ingsetficiency brandstofverbruik • torsie en verm ogen stuw druk en scheepssnelheid trillin g s - en to rsietrillin g sb ew a kin g van roterende m achines • verhuur van meetapparatuur • m o nito rin g system en vo or konditie-afhankelijk onderhoud.

TECHNO SOFTWARE • systeem software t.b.v. permanente diagnostische- en meet- c.q. bewakingssystem en • interne analyse software • kliënt gerichte toepassingssoftw are: • bedrijfsplanning • trendanalyse op m eetgegevens • onderhoudsplanning • autom atisering • trillingsanalyse • C AD -toepassing.

TECHNO METAALKUNDE • • • •

slijtage, schade analyse, corrosie, breuk mechanica.

Daarom buigt Seton de pijpen machinaal. Elke gebogen bocht scheelt 2 lassen. Dat leidt regelrecht naar een betere kwaliteit van de pijpen. En het laswerk dat resteert wordt door ervaren en goed geschoolde vakmensen zeer nauwgezet gedaan.

HOE MINDER LASSEN, HOE BETER DE PIJP. Seton fabriceert enkel en alleen pijpleidingen. Volgens ’t Prefab-systeem. Deze specialisatie is onze kracht. Het resultaat is dat alle pijpen van Seton al volledig afgelast (en zelfs met de juiste oppervlaktebehandeling) maatklaar naar het werk gaan. Dat komt de kwaliteit van de installatie ten goede. Verder scheelt het een hoop heen-en-weer gesjouw. Dus tijd. Seton is erbij. Vanaf het eerste ontwerp tot en met de komplete installering. Informatie en offertes: Ketelweg 30, 3356 L E Papendrecht. Telefoon (078) 152011.

A3

Want wat waard is gedaan te worden, is waard goed gedaan te worden.

SETON PIJPLEIDINGEN

To build the new deckhouse the hatch to the engine room had to be sacrificed. In the new deckhouse a number of 2- and 4-berth cabins and a recreation room are provided, as well as a communications room fitted out by Radio Holland with a complete range of advanced equipment, including Satcom. In the existing deckhouse a number of cabins were converted into a campaign office. A part of the laundry was diverted to a small darkroom. A total of 32 persons can be carried now; the original complement of VIKING was only eleven. The larger number of persons on board necessitated an increase in the potable water capacity. The chainlockers of the anchor handling winch were adapted for

SenW 55STE IAARGANG NR 23

that purpose. Also the capacity of the re­ frigerated provision rooms was enlarged. A sewage plant was installed; the sewage tank is located between the former ce­ ment tanks. Four Viking 20-person inflatable liferafts were added and two 10-person rafts were replaced by similar new ones. - The existing main mast, fitted on a plat­ form between the two funnels, was re­ placed by a heavier one, carrying the Sat­ com antenna. - The hydraulic deck crane, originally lo­ cated just aft of the SB funnel, was relo­ cated at the centre line and nearly 10 metres further aft on a pedestal on the main deck. It will also be used for launching the inflatable dinghies which are extensive­ ly used by Greenpeace.

- Fuel for the outboard motors of the dinghies is stored in cylindrical containers at each side of the new deckhouse. They are mounted on inclined supports and fit­ ted with a quick-release mechanism, so they can be easily jettisoned in case of an emergency. - All electrical work was carried out by Okay, a sister company of Oranjewerf. It included enlarging the main switchboard and installation of an emergency switch­ board and a battery. After the conversion 'G O N D W A N A ' is classed by DnV as a yacht. Her home port is Amsterdam, from where she has sailed for New Zealand to prepare for her first trip to the Antarctic. K.

475

U zoekt een ervaren specialist op het gebied van automatiseren en op afstand bedienen van hoofd- en hulpmotoren, ankerlieren, stuurinrichtingen, afslui­ ters en vlinderkleppen (om eens een paar voorbeelden te noemen). U wilt bovendien beschikken over systemen die constructief aan de top staan en die onder de zwaarste omstan­ A 4

digheden feilloos hun werk doen. Dan is ons advies: praat eens met Sempress of vraag documentatie aan.

\/o&

Postbus 60, 3340 A B H.I.Ambacht, tel. 01858-10444, telex 29316

IRM-WORK A T VEROLME BOTLEK

Aerial view on Verolme Botlek Since early 1988 the offshore business has happily picked up momentum again. Con­ sequently, there has been a substantial in­ crease in offshore craft turning to the Verolme Botlek yard in Rotterdam for inspection, repair and maintenance (IRM) work. Recent achievements The first major maintenance job Verolme Botlek did in 1988 involved the semi-sub­ mersible multi-purpose offshore service vessel ’Stadive’. And after the ’Stadive’, the semi-submersible multi-purpose offshore support vessel ’Smit Semi I ’ was drydocked at this yard for repair work on its two retractable compass thrusters. Moreover, its brand-new sister ship ’Smit Semi 2’, was also taken out of the water here for a final predelivery inspection. This vessel was docked simultaneously with the huge jack-up drilling rig ’Glomar Labrador I ’. The latter was there for inspection and repair of its spudcans. Last August the ’Glomar Labrador I ’ had to return to the yard after it had been hit on the North Sea by a merchant ship. Conse­ quently, one of the rig’s three legs was badly damaged (See fig. I .). Since the highgrade steel required for its repairs was not available anywhere in the world, an alternative repair method had to be re­ sorted to. A lenght of 15 meters of steel SenW 55STE IAARGANG NR 23

Removal o f the topsection ( 120 tons) from leg no. I o f the 'Glomar Labrador’ from the top of the damaged leg was cut off and partsfrom it were used for repairing its damaged area. Apart from the ’Glomar Labrador I ’, the jack-up rigs 'Glomar Moray Firth I ’Shelf Driller’, and 'Neddrill Trigon’ came to the Verolme Botlek facility for having IRM work done as well.

Quality- and flexibility -based policy Verolme Botlek’s multi-skilled labor force can deliver high-quality work at any time whatsoever. In the case of highly urgent repairs, its experienced work force will simply work around the clock. Its flexibility furthermore consists in that customers may now bring along their own contrac­ tors to have them repair their craft at the yard. Another vivid example of Verolme Bot­ lek’s new-policy flexibility is the fact that has rented to the Norwegian-Dutch con­ tracting consortium Peconor Ekoflsk A/F half of its mammoth dry dock for construc­ ting the concrete base sections of the pro­ tective barrier in the North Sea around the huge Ekofisk field oil-storage tank. Moreover, as an extra service, in conjuction with Croon Elektrotechniek, Bailey and Foxdrill (which all are highly experi­ enced participants in offshore projects), Verolme Botlek has initiated a pool which offers the offshore industry a turn-key pro­ ject system for top-drive installation on drilling rigs. Any further information on Verolme Bot­ lek will be available at booth E 169 at the Holland Offshore ’88 exhibition.

477

Participants’ list H olland O ffshore 88 E 621 E 199/120 E 282 E 101 E 346 E 184 E 275 E 295 E 298 E 237 E 326 E 143 E 315 E 325 E 180 E 301 E 300 E 145 E234 E 148 E 170 E 287 E 163 E 387 E 393 E 233 E 272 E 228 E 129 E 192 E 162 E ISO E 378 E 165 E 283 E 189 E 285/286 E 285/286 E 226 E 187/190 E 110/11 1 E 328/39 E 248 E 177 E 347/348 E 171/172 E 144 E 161 E 114 E 284 E 339 E 155 E 205 E 130 E 250 E 269 E 307 E38I E 278/279 E E E E E

196 194 294 235 257

E E E E E E E E E E E E E E E E

398 149 215 304 168 136 156 267 272 338 139 116 116 185 186 127

478

ABLE DESIGN MARKETING B.V ABN ING, BURO ADCO WEST B V ADVI-SAFE ADVIESCENTRUM VOM AIROIL FLAREGAS LIMITED ALBATROSS PROTECTIVE CLOTHING B.V. J VAN ALFEN’S B.V. ALINCO ELEKTROTECHNIEK B V. ALLSEAS GROUP P/A ALLSEAS ENGINEERING B V. AMRO BANK AMSTERDAM VALVE AND FITTING B.V. AMSTERDAM YMUIDEN OFFSHORE PORT (AYOP) ANSON LIMITED Q UEENSW AY NORTH ANSUL WORMALD BV TRADEARBED S A. ARGUS B.V. AVESTA B.V BANK MEES & HOPE NV VAN BA VEL OOSTERHOUT B.V. BEDRIJVEN INFOR RIJNMOND VAN BEEST B.V. BENNEX HOLLAND 8.V. A P. VAN DEN BERG B.V. BERKO KOMPRESSOREN BV BESTURINGSTECHNIEK NEDERLAND B.V. GEMEENTE BEVERWIJK BEZEM ER- DORDRECHT B.V. BIB GROEP BREDA BIFOLD CO. (MANUFACTURING) LTD B.M.Z. ZANDVOORT B.V. P. Boer & ZN. B.V. JAC. BOITEN B.V. BOSKALIS WESTMINSTER NV. ROYAL BRASPENNING B.V. THOMAS BROADBENT & SONS LTD. JOHN BRO W N ENGINEERS & CONSTRUCTORS BV JOHN BRO W N OPTICAL INFORMATION SYSTEMS BRUCK GMBH BT (MARINE) LIMITED CENTRAL MARINE DEPOT BUREAU BEDRIJF5CONTACTEN ETD PROVINCIE NOORDHOLLAND CAPCAN BEHEER BV CEBO HOLLAND BV CKT B.V. ENGINEERING DEPT. CORROCOAT BEN ELUX B.V. CROON ELEKTROTECHNIEK B.V. DACO B.V. DACTYLO UITZENDBURO DAMCO OFFSHORE B V, D.BR B.V. DCG HOLDING AMSTERDAM DET-TRONICS DEVOE COATINGS B.V. DIAMANT BOART STRATABIT DOEDIJNS B.V. DRAHTSEILWERK SAAR GMBH DRAKA KABEL B.V. DUIKBEDRIJF ENERGIE B.V. ECOAIR PERSLUCHTTECHNIEK BV VH SULLAIR SCHROEFCOMPRESSOREN BV ECONOSTO N.V. ENERGY INDUSTRIES CO UNCIL NEW COM BE HOUSE ERIKS BV E.S. SUPPLY B.V. EXPORTBEVORDERINGS- EN VOORLICHTINGSDIENST EVD VAN EXTER ADVERTISING FAKO B.V. FERRANTI INTERNATIONAL GEORG FISCHER AG FLAKT KLIMAAT B.V. ! FLEXICON B.V, FLUID AUTOMATION HOLLAND B.V. FOCUS VEILIG B.V. GEMEENTELIJK HAVENBEDRIJF AMSTERDAM GENIUS FABRICAGE B.V. GEVEKE MOTOREN B.V. GLEZO N CLEANING SERVICE VAN DE GRAAF BV GREAT YARMOUTH PORT & HAVEN COMMISSIONERS GREAT YARMOUTH BOROUGH COUNCIL GROOTINT B.V.

E E E E E E E E E E E E E E

124 270 218 219 394 332 374 198 108/109 377 121 122 305 181

E E E E E E E E E E E E E E E E E E E E E E E E E E E E E E E E E E E

178 112 128 140 350 227 187/190 100 383 258 323 252 256 297 176 183 131 197 275 290 326 242 372 342 231 277 371 319 389 334 236 322 188 103 253

E E E E E E E E E E E

335 123 288 245 241 311 223 142 232 310 179

GULF PUBLISHING COMPANY HAGGLUNDS KENZ B.V. A. HAK NEDERLAND B.V. HATENBOER - DEMI B.V. GEM HAVENBEDRIJF HARLINGEN HCS INDUSTRIAL HCS INDUSTRIAL AUTOMATION BV VAN HECK B.V. HEEREMA NEDERLAND B.V. GEMEENTE DEN HELDER APPARATENFABRIEK HELPMAN N.V HOEK LOOS GAS CONTROL HOEK LOOS HOECHS ROHR AG HOLLAND MARITIME, EXPORT PUBLISHERS NETHER­ LANDS B.V. •HS8 INTERNATIONAL' UITG. RADIUS CV HOTEL EXPLOITATIE HUISDUINEN B.V. BEATRIX HOTEL HUISMAN - ITREC B.V. HYDRAUDYNE GROEP HYOROSPEX CALYP B.V. IHC HYDROHAMMER B.V. INDART LTD. INDUSTRIËLE RAAD VOOR DE OCEANOLOGIE (IRO) INDUSTRIEEL ADVIES CENTRUM INGERSOLL-RAND PROFESSIONAL TOOLS INTERNATIONAL CONSTRUCTION EQUIPMENT B.V INTERNATIONALE NAVIGATIE APPARATEN B.V. KENTER & CO. B.V./OFFSHORE ENGINEER/OFFSHORE VISIE KENWIL B.V. KEY & KRAMER COATINGS B.V. KLIPPON ELECTRICALS LTD KRUEGER SYSTEMS CV KSB NEDERLAND B.V. KWINT HIJSMATERIEEL B.V, LAND & MARINE + SAFE OFFSHORE LTD. LAND & OFFSHORE BV LASTECHNIEK EUROPA B.V. LEENSTRA MACHINE- EN STAALBOUW B.V. VAN LEEUW EN BUIZEN LIEBHERR-WERK NENZING GMBH LLOYD'S REGISTER OF SHIPPING LOMMERTS N.V. LYCAB AB MAAS LASTECHNIEK B.V. MAMMOET TRANSPORT B.V. MILLNAV B.V. MOBUCO B.V. MULTIFABS MULTIMETAAL OFFSHORE B.V. NESA B.V. NEDERLAND SURVEY PROJECTEN EN -APPARA­ TUUR NEW FOUN DLAND & LABRADOR GOVT. DEPT. OF DEVEL­ OPMENT NOORD-NEDERLANDSCHE MACHINEFABRIEK BV N.V. NOORDELIJKE ONTWIKKELINGS MAATSCHAPPIJ A/S NOR-MARINE NOROIL PUBLISHING HOUSE LTD. NORTH SEA CABLES 'NORTH SEA OBSERVERNORTH SEA CANAL OFFSHORE PARTS NORWEGIAN OIL REVIEW THE OILMAN OKAY GIESSELBACH ELEKTRO TECHNIEK OLAER BENELUX N.V. OPES/ITAG OILFIELD PIPELINE EQUIPMENT AND SERVICES BV ORETECH B.V. OSIRIS SEAW AY BV OVING-DIEPEVEEN-STRUYCKEN B.V. (O-D-S) PENNW ELL PUBLISHING COMPANY 'OFFSHORE' PETROLE INFORMATIONS/SOCIDOC-BIP PETROLIERE D'ITALIA PETROLON SLICX 50 PETROTECH EUROPA PLEUGER TECHNIEK B.V. POLYPENCO B.V. PROMAC B V. WATERTREATMENT DIV.

E E E E E E E

368 362 369 369 251 195 173/174

PROVINCIALE INZAMELDIENST KLEIN CHEMISCH AFVAL PTT TELECOMMUNICATIE RESATO VAN RIETSCHOTEN & H OUW ENS ROBE UITGEVERSMIJ BV HANDELMIJ ROESTVRIJ B.V. STICHTING ROTTERDAM OFFSHORE CIRCLE

E 340 E 388 E 373 E 220 E 154 E 193 E 302 E 272 E280 E 245 E 328 E 141 E 309

SenW 55STE lAARGANG NR 23

■dJLs E 254 E 246 £ 239 E 240 E 137 E 126 E 255 E 225 E 222 E 106 E382 E 351 E 175 E 206 E 224 £314 EI3 S E 182 E 317/318 E 281 E 272 E 211 E 320 E 392 E 375/376 E 313 E 157 E 299 E 147 E 265 E 105 E 344 E 259 E 329 E 221 E 330 E 272 E 260 EI69 E 164 E 125 E 160 E 333 E 379 E 230 E 135 E 131 E 191 E 158 E 167 E 327 E 117 E 303 E 153 E 272 E 285/286

ROYAL ORDNANCE R-S.H. B.V. S + D OIL TECHNICS BV SAFEX CNTROL B.V. SANDVIK NEDERLAND B.V. SAVAL-KRONENBURG BV SCHAT-DAVIT COMPANY B.V. SDU-UITGEVERIJ SEABED SCOUR CONTROL SYSTEMS LIMITED SEATEAM B.V. SERVICE CENTRUM EEMSHAVEN VAN SEUMEREN TRADING BV S.G.S. TECHNISCHE INSPECTIES B.V. SIMRAD ALBATROSS AS SMF INTERNATIONAL OF HOLLAND B.V. SMIT INTERNATIONAL OF HOLLAND B.V. SMITWELD BV SSH STEIGERS EN BEKISTINGEN STAALKABEL B.V. BV STABAG PCP STADSDEELRAAD-NOORD A DAM A.J. STEENKIST-ROOIJMANS BV STEON RESISTANT COATINGS STOGIN STOGIN THEMA-EXPOSITIE ENVIRONMENT STRONG MANAGEMENT STRUIK & HAMERSLAG B.V. B.V. TEHAGES TELECOM BEDRIJFSCOMUNICATIE B.V. TERWISGA INGENIEURSBUREAU B.V. OFFSHORE TRAINING CENTRE 'NOORDER HAAKS' TRANSMARK INDUSTRIAL B.V. TRANSMITTON LTD. TUV NEDERLAND B.V. UNISTRUT BENELUX BV HENDRIK VEDER B.V. GEMEENTE VELSEN VERDER VLEUTEN B.V. VEROLME BOTLEK B.V. VEROLME MONTAGEBEDRIJF IJSSELMONDE B.V. VICINAY CADENAS S.A. DE VLAMBOOG B.V. VOITH TURBO GMBH & CO. KG HOLDING VO NK COEVORDEN B.V. VOS GROEP B V. VRIJHOF ANKERS B.V. W ATER WEIGHTS HOLLAND BV WATERLOO AIR TECHNOLOGY W AVIN REPOX BV W ESCO N B.V. WIJSMULLER HOLDING B.V. W INDER LIMMEN B.V. W IW A WILHELM W A G NER GMBH & CO XP NEDERLAND GEMEENTE ZAANSTAD ZEETECH ENGINEERIG B.V.

intxeng BOO _______ nu-

PU

th

394 393 392 391

395

390 389

388

387

th

td

td 381 380 377 382

378

383

379

FT"

J

g322'

374 371 370 373 375 376

372

369

1

J32 323:

I

1 31912* : 5318 32

w rata

ft u3

ho||and o||sliore 88

Ë£

- ng SenW 55STE IAARG ANG NR 23

G

- nu 479

5 0 1 it freight

entrance/ g@ Hu

nu nu

V

td th _r+ ^L

7 T \ 82X

vC;

3,t\ /

/ /* \ / m/ /

W

,

s4 x $ 7 \

th

/^\.

/\ / l 7 7 /'

\

/\

\

x

/ \ V N js K /\l66- > >

V

- - r iu

(

NOORDHAL freight entrance

- .SB

c

f

/

foreign 1 " f / ' visitors g M lounge

< 1 2 9 /V ^

Vy

- -

H-------

174> / V / X / f N ' <"170/ <^33\ / > J7>> V N / / ' y » -X / / / nm / ? A ui > / 101/120/ / [P T / fa / ^ l / x / / v / /A^X132/ \ /

td

td

X

\137> X \

123/125 ^

V'

square

entrance

X

n jx

\

v

212 \

* \

V

« s X 'V 7 * X2M-* / N X ifV /v <-,222) S ' i

^

'

\

\ X\

Xl 01y ^ 0 2 y

X X

.

<'236X ^ S /',X x

\ ît5 / 2 2 i\

^6><235>

\

W ^ X W X X

l>

/ \ «“X N

> < x \> :, V

\

>

v '

x W o> v

& ^

Av

W

^os,

,

/

\

f ¥ ----

A i3Ân> . JJL th <123, 4Z2tX?2S' Î>Çy ''>p4 & W y

>

^

Key

- -nu

X

'A-

f [

<25sA“ J, V
/\

<*•%£>

/\280x

ehbo


JQ 1^27.9.1

nu

480

1

freight entrance

4

25

nu

nu

- - freight entrance

OOSTHAL

td th it d s k nu tel adm

toilet ladies gentlemen disabled persons contractors rinse room kiosk fire exit telephone front office

SB L B G P A ■

standcatenng lift buffet /bar cloak room entrance parking-garage fire hosereel / fire alarm column no walls door in wall

--t---

SenW 55STE lAARGANG NR 23

M . E . T . S . ’88 Participants’ list M E TS 88 122 174 207/208 172 274 253 215/221 203 134 123/125 275 214 136 235 139 269 241 266/267 149 167/170 179 222 260 140 164 166 163 212 161a 242 147 247 206 241a 268 205 237 243 137 210 128 138 213 154 287 162 157 159 272 126 263 127 176 240 133 270 224 227

ACQUA REALTY EUROPE BV. ALLPA BV ASA BOOT ELECTRO B.V, AUERHAAN B.V. AZUR INOX LE MANOIR’ BARCO YACHT EQUIPMENT BELSHIP O.S. BOATEQUIPMENT BOATING BUSINESS BOOMSMA'S HANDELMAATSCHAPPIJ BOTALO N. BRANELLEC BREIING NEUTEC GMBH BRITISH SEAGULL LTD. BTF-TEXTILWERKE GMBH & CO. KG DAMIAN DE BÜCK GMBH & CO. KG CHANNEL JUMPER LTD. CKS CARL KOHL (GMBH & CO) CLAUSHUIS HANDELMAATSCHAPPIJ B.V. CO N O INDUSTRIE GROEP CRAMM ING - & HANDELSBUREAU B.V. CREWSAVER MARINE CROWE ROPE CO. DAVIS INSTRUMENTS CORP. DIESEL DANKO B.V. DITKA INTERNATIONAL EW. DRIESSEN B.V. DUTCH MARINE PRODUCTS ELECTRO NAUTIC B.V. ELEKTRIKOM EUROMAC B.V. EXALTO B.V. FEDERAL B.V. JACHTHAVEN T FORT ING. W. FRENSCH KG FRENSCH GLACIER NEDERLAND BV MAASPARTS BV GRAPHICRAFT LTD. AW L GRIP N V. DEN HAAN ROTTERDAM B.V. BEN VAN HAARLEM B.V. HARKEN BARBAROSSA HAVECO AMSTELVEEN GERARD HEIJNEMAN HELLING EUROSKI B.V. HELLY HANSEN B.V. HERDER B.V. HEYBROEK B.V. HYDRIVE EUROPE HYDROMAT B.V. ICEBERG-NORCOOL ICEMASTER GMBH HANDELSONDERNEMING F.H, IMHOFF INAG INT. AGENT. F.P.R. UND WERBUNG INTERNATIONAL BOAT INDUSTRY INTERNATIONAL PAINT (NEDERLAND) B.V. JACHTMOTOREN ROTTERDAM B.V. KIMMAN MARINE CAD & CAM SYSTEMS KOOPNAUTIC B.V.

SenW 55STE IAARGANG NR 23

160 175 246 156 201 132 230 142 209 177 135 236 155 147 148 121 239 248 161 b 250 251 178 181 101/120 225/226 141 275 144 150/151 129 180 249 165 211 265 238 245 223 131 173 202 255 254 228/229 256 145/146 158 264 257 171 262 244 130 259 252 258

KORTJACHT B.V KUBUS B.V. KYBERTRONIK GMBH LAMMERTS VAN BUEREN ZEILMAKERIJ EN GROOT­ HANDEL B.V. LANKHORST - TASELAAR LEWMAR MID EUROPE B.V. LIFEGUARD EQUIPMENT LTD. ROBERT LINDEMANN HENRI-LLOYD LTD. 3M NEDERLAND B.V. MARINE POW ER EUROPE INC. MARINE SERVICES MARTIN + CO. MASE MEISSNER ENGINEERING B.V. MENDES DE JONG B.V. MERMAID MARINE ENGINES LIMITED ALEX MILNE ASSOCIATES LTD. MIMCON APS MOTORAMA MOVERBO WATERSPORT BV MOVERZA B.V. NANNIDIESEL B.V. NAT. MARINE MANUFACTURERS ASS NEBIM HANDELMAATSCHAPPIJ B.V. NICRO CORP. G. & B. PENNEL NIRO PETERSEN PROGIMA B.V. TECHNISCH BUREAU RENAUD RHIWA-HARTOMEX B.V. RITCHIE INC. HOUTINDUSTRIE GEBR. VAN ROZENDAAL P.A. SCHREUDER B.V S.E.C. INDUSTRIAL BATTERIES BENELUX SEVERN YACHT SUPPLIES LTD. SHIPMATE PRODUKTIE B.V. SIKKENS B.V, SLUYTER B.V. SMALL CRAFT EDITORIAL & ADVERTISEMENT OFFICE SPLASHDOWN HOUTHANDEL VAN DE STADT B.V. SUN B.V. TECHNAUTIC B.V. TECNAUTIC GMBH TEMPO MARINE B.V. UNI-CARDAN NEDERLAND B.V. VARTA ACCU B.V. VICTRON ENERGIE B.V. WAEBRO AUTOMOTIVE B.V. WHITLOCK EUROPE B.V. W O RLD W O O D B.V. YACHTRONIC G.M. ZANDSTRA B.V. ZEISE ELEKTROMASCHINENBAU GMBH. ZEMAG AG

4SI

Navigatie en Knmmutiikatie?

Scheepvaart

Levering en onderhoud van een volledig assortiment apparatuur voor navigatie en kommumkatie, voor visopsporing en alarmering, variërend van zeer eenvoudige tot uiterst geavanceerde systemen waarin de modernste elektronika is verwerkt Marina electronics voor de watersport

Een kompleet programma dat speciaal is ontwikkeld voor de watersport, zowel op de binnenwateren als op zee Een uitgebreid assortiment instrumenten dat de watersporter in staat stelt professioneel te varen Radio-komm unikatie

Levering en onderhoud van landkommunikatiesystemen, alarmcentrales, mobilofoonnetten en telemetrlesystemen Kortom dat loopt van een portofoon tot komplete verbindingsnetwerken Offshore and system s

Een projekt-gericht en uiterst gevarieerd bedrijfsonderdeel, dat zich internationaal zowel met consultancy, systeem­ ontwikkeling, projektrealisatie, als met leverantie van volledige systemen bezighoudt Off- shore and systems is nu betrokken bij het ontwerpen van telekommunikatie-netwerken, haveninstrumentatiesystemen. off­ shore en onderwateraktiviteiten, alsmede gecoördineerde onderhoudstaken

INAweet erallesvan Dat mag ook w el na 40 jaar lang alle ontwikkelingen op het gebied van navigatie, kommunikatie, radar en plaatsbepaling op de voet te hebben gevolgd. De techniek heeft grote stappen genomen, die hebben geleid to t uiterst verfijnde apparatuur voor gebruik op het water, het land en in de lucht. Gerenom m eerdefabrikanten hebben de vindingen verder uitgewerkt, w aardoor een grote variëteit is ontstaan, waarin voor elk type schip en vliegtuig gespecialiseerde apparatuur voorhanden is.

IN T ER N A T IO N A LE N A V IG A T IE A P PA R A T E N BV

4511 RC B R E S K E N S Kaai 1c Telefoon 01172-1647

Wijnhaven 42, Postbus 1590, 3000 BN Rotterdam Telefoon 010-433 07 11

4382 NK VLISS1NGEN Engelandweg Telefoon 01184-65439 3251 LC STELLEN D A M Deltahavenbox3/8 Telefoon 01879-1760

A 5

IN A is de vertegenw oordiger van veel toonaangevende ondernemingen. Levert alle gew enste apparatuur, zorgt voor plaatsing en onderhoud en levert elke service die verlangd w ordt in binnen- en buitenland. Daarom beschikt INA ook over een uitstekend georganiseerd team van ervaren, door de fabrieken opgeleide technici ten dienste van de gehele scheepvaartw ereld, overheid en gebruikers van land-mobiele radio.

ROTTERDAM Zie hoofdkantoor 1976 C B IJMUIOEN Trawlerkade32 Telefoon 02550-16149 AMSTERDAM Telefoon 020-235770

1781 BX DEN HELD ER Weststraat88a Telefoon 02230-13239

8231 LD URK Slenk 5 Telefoon 05277-1241

2583 AE SCHEVEN1NGEN Westduinweg 154 Telefoon 070-542781

9723 BT GRONINGEN Duinkerkenstraat 40-1 Telefoon 050-141666 Postbus 200 9700 AE Groningen

8861 NX HARLINGEN Nieuwe Vissershaven 5 Telefoon 05178-2565

LITERATUUROVERZICHT

QMO

SW88-11-03 Verzorgd door het M IC/CM O. Kopieën van de hier verm elde artikelen zijn tegen betaling verkrijgbaar bij: Nederlands Maritiem Inform atie Centrum /CM O, Postbus 21873,3001 AW Rotterdam , tel. 0104130960, tst. 33.

SW88-11-01 Wind loads on offshore structures Walree, F. van; Willemsen, E. Behaviour of Off-Shore Structures (BOSS) (70450), 8806, 3, pg-1413, nrpg16, gr-9, drw-2, ENG A new computational model for determin­ ing the wind loads on offshore structures is described. This model aims to bridge the gap between calculation procedures pro­ vided by the classification societies and wind tunnel testing. The new model is based on the so-called building block approach, whereby the structure is thought to be composed of standard com­ ponents with known force characteristics. Special attention is given to the modelling of the wind flow field, component interac­ tion and lift forces on elevated and inclined main decks. Three comparisons between experimental and calculated results are given for typical offshore structures. These comparisons show that the results obtained by using the new computational model are much closer to the ex­ perimental values than those obtained from the classification society rules. 0630200

SW88-11 -02 Greenhouse, acid rain worries buoy prospects for U .S. gas, clean coal Williams, B. Oil & Gasjrnl(02387), 8808, 86/35, pg-12. nrpg-4, gr-l, tab-1, ENG Natural gas producers and pipelines will benefit most from near term efforts to deal with the latest focus of world environmen­ tal concerns: the greenhouse effect and acid rain. Despite the lack of concensus in the scientific community as to the level of threat and solutions, there is a rapidly growing perception by governments and the public that the world must reduce the environmental effects of burning fossile fuels by utilities, manufacturers, and vehi­ cles. The upshot of new trends in air quality to deal with the greenhouse effect and acid rain could be a return to declining market share for oil in the world's energy mix, even if oil prices stay low. 0240122 SenW 55STE IAARGANG NR 23

Cost saving measures from top of derrick to bottom of well Sletten, S. Noroil (02305), 8808, 16/8, pg-75, nrpg-4, tab-1, drw-6, ENG New concepts for platforms and seabed equipment may be spectacular, but ope­ rators of offshore petroleum fields begin to meet the challenge of low prices and hos­ tile environments by looking for ways to save money and improve performance thousands of meters down the borehole. To thoroughly understand new trends in field development technologies, one must examine all cost elements along the road from field discovery to the turning on of the taps. 0620! 14

SW88-11-04 Nonlinear marine structures with random excitation Jefferys, E.R. Jrnl Offshore Mechanics and Arctic En­ gineering (01432), 8808, i 10/3, pg-246, nrpg-8, gr-6, drw-12, ENG Various important types of offshore struc­ ture contain significant nonlinearities or time-varying coefficients in their equations of motion. Well-known examples include tension leg platforms, free-hanging risers, single-buoy moorings, ships moored against fenders and vessels constrained by stiffening moorings. When subject to sinusoidal wave excitation, time domain mathematical models of these structures can display large subharmonic or chaotic motions. This paper shows that such be­ havior is often an artifact of the regularity of the excitation and is usually unlikely to present a significant problem in a random sea. Narrow-band vessel response can, however, generate near-harmonic mo­ tions to create conditions in which these instabilities may become important. 0630220

SW88-11-05 Technology development for future Polar petroleum activity Sackinger, W.M. Polartech (76793), 8806, I, pg-43, nrpgI I, tab-1, drw-2, ENG The recent advances in polar offshore technology for oil production are re­ viewed, and the zones of the Arctic and Antarctic which are thus accessible using 1988-1992 technology are shown. Several new directions are suggested for future polar offshore development, including tethered dirigible-based radar surveillance for icebergs, dredged construction of

underwater berms in the presence of drift­ ing ice, and the refinement of techniques for multi-year artificial spray sea ice (M.S.S.I.). 06201 15

SW88-11-06 Refinement of T L P designs for ultra deep w ater applications Birrell, N.D. Offshore Northern Sea (76300), 8808,/16, pg-l, nrpg-23, gr-l, tab-1, drw-6, ENG Conoco installed the world’s first tension leg platform (TLP) in the Hutton Field in July 1984. To date, there has been no production downtime related to the marine performance of the Hutton TLP. Its overall performance and reliability gave Conoco and the offshore industry a proven basis for economically extending the TLP concept to much deeper waters. TLP technology is now the leading candidate for major deepwater developments. Suc­ cess of the Hutton TLP spawned other developments such as the Jolliet, Heidrun and Snorre. These new fields are being developed using steel or concrete TLPs and all three are located in water depths less than 2000 feet. However, the future of TLP design now points toward 4000 feet water depths and beyond. 0630123

SW88-11 -07 Soil-structure interaction aspects for jack-up platforms Arnesen, K.; Dahlberg, R.; Kjeoy, H.; Carlsen, C.A. Behaviour of Off-shore Structures (BOSS) (70450), 8806, I, pg-259, nrpg-19, gr-10, tab-3, drw-8, ENG The paper deals with the integrated be­ haviour of the structure and the foundation soil for independent-leg-supported jackup platforms. W ith the traditional wedged shape of the leg foundations (spud cans), the foundations stability of the platform is achieved by vertical preloading. Common practice has been to preload to a level equal to the maximum vertical leg force in the design storm. Since the actual storm load­ ing includes horizontal forces and possible moments in combination with the vertical force the soil is likely to be loaded into the plastic large strain area. The consequences may vary from slight or insignificant leg penetrations and redistribution of leg reac­ tion forces to catastrophic foundations stability problems. The paper deals with important aspects of the soil structure interaction as overall platform stability, foundation stiffness and structural re­ sponse. 0630212 483

DE 24-UURS LAGER-REVISIE IHC Lagersmit staat op ieder uur klaar om snel en perfekt te zorgen voor lager-revisie. En omdat we daarin gespecialiseerd zijn, kunnen we dat ook sneller en beter. Dus: voor revisie van witmetaallagers; wanneer en welke dan ook bel IHC Lagersmit.

IHC LAGERSMIT

HOLLAND

ROERPROPELLER

voor optimale manoeuvreer­ baarheid.

Wordt succesvol M L . toegepast y m fr voor o.a.:

IHC Lagersm it, Postbus 5, 2960 AA Kinderdijk, Telefoon (01859)10472, Telex 28085, Telefax (01859)10477

STORK® Gears & Services BV

veerponten passagiersschepen binnenschepen kraanschepen drijvende bokken sleep- en duwboten patrouillevaartuigen

onze kracht.. Nieuwbouw tandwielkasten voor maritieme en stationaire toepassingen

Standaard leverbaar tot 1600 pk. Speciale uitvoeringen en grotere vermogens, aangepast aan uw wensen en bedrijfsomstandigheden, kunnen geleverd worden. Vraag prijs en uitvoerige dokumentatie bij

HOLLAND D r tC D

lt V F E .ll“

nJTTt

jo h a n

DANE B\

Zaag 27, Postbus 2020 2930 AA Krimpen afd Lek Telefoon 01807-19988 Telefax 01807-19256 Telex 24157

Pannerdenstraat 3-11 Haven nr. 2191 3087 CH Rotterdam

postbus 5420, 3008 AK Rotterdam

Telefoon (010) 42.99.822 Telex 28183 Telefax: (010) 42.91.129

Heemskerkstraat 10

4461 HE Goes

Telefoon: (01100)-2 76 65 Telefax: (01100)-3 21 54

Reparatie - renovatie van dek-en machinekamerinstallaties Hermotorisering Know-how en inventiviteit van Wolfard & Wessels b.v. te Groningen kwamen eraan te pas om voor een aantal vloeibaargas-tankers deze gekompliceerde lading-behandelings installatie te ontwerpen en te realiseren. Wolfard & Wessels Sterk in gespecialiseerd werk

A 6

wnn w nn YJYJ W o lfa r d

uu

& W e s s e ls b v

duinkerkenstraat 40, 9723 bt groningen tel. 050-184420, telex 53650

SW 88-II-08 Ekofisk subsidence: the problem, the solution and the future Am, K. Behaviour of Off-Shore Structures (BOSS) (70450), 8806, I , pg-19, nrpg-22, gr-3, tabI, drw-9, ENG Upon discovery of seabed subsidence at ehe Ekofisk field in late 1984, Phillips Petro­ leum Company Norway addressed several alternate solutions for solving the near and long term effects of subsidence. This paper presents a brief review of the subsidence phenomena and the considerations given to selecting a solution. 0620114 SW88-H-09 Solutions to instrumentation prob­ lems experienced in offshore pro­ grammes Reith, J. ; Witney, K. ; Myrvoll, F. WeirJones, I. Polartech (76793), 8806, 2, pg-435, nrpg12, tab-2, ENG Scientific and engineering instrumentation programmes, when developed for offshore projects, necessitate a whole range of special considerations due to the difficult nature of this environment, most particularly in polar and subpolar areas. Project engineers are faced with a number

of challenges in system design, component selection and installation and operation. The paper describes a number of practical­ ly-based solutions to some typical prob­ lems experienced in large scale installation and performance monitoring programmes using examples from projects in the Cana­ dian Beaufort and the North Sea. Specific considerations in several problematic areas such as ice force measurements, structural response, and foundation stabil­ ity are given. Recommendations are made with respect to generalized approach, de­ sign objectives and specific characteristics of sensors, system architecture and soft­ ware. 0630500 SW88-11-10 Floating concrete structures the new deal in floating production Eie, R, ; Fjeld, S. ; Nygaard, C ; Nyhus, K.A. Behaviour of Off-Shore Structures (BOSS) (70450), 8806, 3, pg-l 145, nrpg-15, gr-3, tab-1, drw-18, ENG During the past few years Norwegian Contractors has developed a new family of offshore concrete floaters comprising ten­ sion leg platforms (TLP), catenary moored column stabilized platforms, both with deep draft (deep floater), and with more shallow draft (semi-submersible). The

merits of the concrete floaters in terms of functional capacities and global structural performances are pointed out. The semisubmersible platform can accommodate flexible risers only, whereas the TLP and the deep floater can have rigid risers and platform completed wells. Increased draft results in reduced motions and mooring forces. The influence of the hull shape on mooring forces and motions is discussed based on hydrodynamic analyses and model testing. Motion data for the catenary moored platforms relative to hydrodyna­ mic damping are presented. Some effects of artificial dampers and feasible heave compensator systems are presented. Fati­ gue life of hull and moorings is discussed. Mooring forces and mooring systems are presented, taking operation as well as in­ stallation into consideration. 0630100 Bij bestelling van kopieën van artikelen dient u het SW-nummer op te geven. Het eerste nummer tussen haakjes in de bron­ vermelding verwijst naar het door MIC/ CMO gehanteerde publikatie code sys­ teem. De bibliotheek van MIC/CMO is geopend van maandag c/m vrijdag van 11.00 to t 16.00 uur. Het adres is Blaak 16 te Rotterdam.

K

NIEUWSBERICHTEN

Nieuw e opdrachten Meyn Fish processing Enkele weken geleden ontving MEYN een belangrijke opdracht voor de levering van acht vispompsystemen. MEYN was de eer­ ste die het vacuüm/perspompsysteem toe­ paste voor het interne transport binnen een visverwerkingsfabriek aan land. Met deze kennis en ervaring, werden er dit jaar enkele opdrachten verkregen voor dit to­ taalsysteem, onder andere voor levering aan boord van s’ werelds grootste hektrawier, de Sch (71, ’MS Cornelis Vrolijk’. Het pompsysteem zorgt ervoor dat de RSW tanks geleidelijk aan geleegd worden en dat de inhoud automatisch naar het sorteerdek wordt getransporteerd. Dit systeem behandelt de vis zeer voorzichtig en behoudt het in koele toestand (+ 2°C), hetgeen resulteert in een betere kwaliteit en een besparing op arbeids- en energie­ SenW 55STE iÂÀRG A N G NR 23

kosten. Om deze redenen kan dit systeem waarschijnlijk voor een subsidie van de EEG in aanmerking komen. De betreffende opdracht is gegeven door Rederij Kennermerland in IJmuiden, die haar gehele vloot wil inrichten. Dit bete­ kent voor haar grote hektrawlers (70-100 meter), waaronder de KW20 Tetman Hette, onlangs gebouwd in Polen en voor 4 kleinere trawlers met een lengte van ca. 40 meter elk. De pompsystemen hebben een capaciteit van 15 en 30 ton per uur maar kunnen geleverd worden in elke afmeting of capa­ citeit tot ongeveer 180 ton per uur. Ze zijn geschikt voor het automatisch, gekoeld en schadevrij transporteren van elke com­ merciële vissoort, naar elke gewenste lo­ catie met een maximum van 18 meter pershoogte en 8 meter zuighoogte. Voor meer informatie: MEYN Fish Processing Postbus 16 1510 AA Oostzaan tel. 02984-3355

Offshore Universal wellhead for exploration and production A universal subsea wellhead developed by engineers in British Petroleum’s Drilling Technology Group at Aberdeen, Scotland, means that one well will in future cover exploration, appraisal and production. The new wellhead has been successfully run on 14 wells, including a deep well test west of the Shetlands, on single and dual BO P stack rigs, and a drillship of Mozambique. The industry's problem is that few explora­ tion and appraisal wells, often costing £ 10 million to drill, are re-used in future field developments as producers. Re-drilling a production well can cost as much as the original well. One major drawback has been the variety of wellheads used. These can be on the seabed for several years before a development decision is taken. This time lapse can mean that the wellhead is not compatible with the equipment aboard the rig brought in to carry out the completion work. Mr Hans Hopper, senior drilling engineer (subsea) in Aberdeen said: 'Subsea developments and the BP Single W ell Offshore Production System (SW O PS) are the future way ahead so we had to look 485

AM

Uw Turbocharger heeft zorg nodig. Laat dit onze zorg zijn. Wij hebben gespecialiseerde, deskundig opgeleide mensen. Hun know-how en ervaring zorgen voor een snelle, efficiente service. 24 uur per dag.

ASEA BROWN BOVERI

Neem geen risico bel meteen Asea Brown Boveri Tel. 010-407 88 85

Asea Brown Boveri BV Marten Meesweg 5 3068 AV Rotterdam Postbus 301 3000 AH Rotterdam Telefax 010-456 22 88 (cat. 3) Tel, 010 -407 8911* Telex 21539 abbnl

- Flaproeren

TRAPTREDEN

- Visstaart roeren - Alle andere ty­ pen roeren

KOMPLEET LEVERINGSPROGRAMMA I

- Kompleet lnbouwklare hennekoker secties - Achtersteven secties - Sectie bouw - Masten bouw - Zwaar gecompliceerd constructiewerk

Vraag vrijblijvend inlichtingen

maclhiinieffcibriek b.v. A lm é é r dan 60 ja a r s te rk in z w a a rw e rk

A 7

Van Neckstraat 5 9601 G W HOOGEZAND telefoon (05980) 92253 fax (05980) 99659

□EJO

■■■■■

D EJO METAALINDUSTRIE B.V. PO STBU S 13 8470 AA WOLVEGA TELEFO O N 05610-13246

structures, will involve a single five-well unmaned gas gathering platform operated by remote links from Amoco’s Bacton and Leman UK terminals. First production is scheduled for October 1989. The second phase, the Northeast accumulation, will ’In addition, our research has involved start in October 1992. developing a conversion package to allow The Crawford field, operated by Hamilton our dual stack rigs, Sedco 711 and Sea Brothers Oil and Gas Ltd, was discovered Explorer, to use a single-bodied wellhead in 1975. The field lies some 225 km east of system without having to change out the the Orkney Islands. The converted drilling rig Northsea Pioneer BOP stacks.’ The development of the universal subsea will be used as a floating production facility. wellhead was carried out in conjuction Crude from four wells will be exported with two Aberdeen-based manufacturers, from the floating production rig by shuttle Drill-Quip and National Oilwell. Both tankers with production of oil commen­ companies were redesigning their equip­ cing later this year. ment and were able to provide the features The Indefatigable gas field, 85 km north­ that BP required. west of the U K ’s East Anglian coast, The drilling engineer responsible for started production in 1971 and reached development of the new equipment, Mr plateau level in the winter of 1975/76. The Gary Jones, said there had been little pre­ expansion proposals involve the installa­ vious investigation of whether wellhead tion of a further satellite platform and the equipment on the seabed could be used for drilling of six wells to increase gas future developments. ’In terms of the deliverability and reserves. Two of the design of the wellhead we soon realised wells will be drilled from a new platform that for SW O PS to be of cost effective Indefatigable D - into the South West benefit you must be able to bring it in and Indefatigable accumulation which is a sepa­ produce from as many subsea wellheads as rate field. possible,’ he said. Incremental reserves of 5,889 million cubic This development now means that, in cases metres of gas are estimated to be pro­ like SW O PS prospects, one well can cover duced over the next 21 years. Production exploration, appraisal and production. The from the new wells is scheduled to start in main attraction is that it does not matter October 1989. (LPS) who supplies the wellhead or which rig BP uses, the equipment will be compatible. (IPS) Aardgas- en olieproduktie nam af De totale produktie van ruwe aardolie in het tweede kwartaal van 1988 was 1,16 Go-ahead for three N orth Sea miljoen m3, een daling met 3 procent ten oil/gas fields UK Government approval has just been opzichte van die periode vorig jaar. Ook given for three new oil and gas fields in the aardgasproduktie in die periode nam af: er werd 11,8 miljard m3 geproduceerd; 5 North Sea. The go-ahead for Mobil’s Cameiot gas field, procent minder dan in het eerste kwartaal Hamilton Brothers’ Crawford oil field and van 1987. a £ 52 million expansion programme for Van de olieproduktie van 1,16 miljoen m3 Amoco's Indenfatigable D gas field plus was 0,35 miljoen m3afkomstig van de olie­ development of its South W est Indefatig­ velden op het land en 0,81 miljoen m3 van able field, swells the number of offshore de velden op het Nederlands deel van de Noordzee. Over het eerste halfjaar gere­ projects approved this year to 16. Mr Peter Morrison, Minister of State for kend werd er 2,18 miljoen m3 geprodu­ Energy, said: ’The unmanned platforms ceerd, 10 procent minder dan in de eerste which will be used to develop both the helft van 1987. De teruggang is voor een Cameiot field and the Indefatigable expan­ belangrijk deel te wijten aan een produksion are indicative of how new technology tiestop op vijf velden in de Noordzee, van can make smaller fields viable and can in­ 29 februari tot 24 maart. Deze stagnatie crease production from existing fields. The was te wijten aan een beschadiging van een floating production system which will be pijpleiding naar IJmuiden, veroorzaakt used to develop Crawford is a good exam­ door een gezonken schip. Er moest een ple of how companies can, by adopting a bypass van 2,7 kilometer worden gelegd, novel approach to development, improve voordat de produktie kon worden hervat. Niet alleen in het tweede kwartaal van dit the economics of marginal oil fields.’ Mobil’s Cameiot gas field, some 48 km jaar werd er minder aardgas geproduceerd north-east of Great Yarmouth on the east dan vorig jaar. De totale produktie over coast of England, was discovered in 1967 het eerste halfjaar was 34,7 miljard m3. Dit and contains an estimated 6,000-million betekent een produktiedaltng van 20 pro­ cubic metres of recoverable gas. The field cent ten opzichte van de eerste zes maan­ will be developed in two phases. The first, den van 1987. De daling werd veroorzaakt comprising the North, Central and South door de extreem koude winter van 1987 for a new generation of wellhead to meet our requirements. If the wellhead profile was standardised, it means that all the wells should be suitable for production, irre­ spective of which rig originally drilled it.

SenW 5SSTE IAARGANG NR 23

enerzijds en de warme winter en lente van 1988 anderzijds.Med. E.Z. 15/88. Piper report likely to highlight valves The first glimpse of U K Government think­ ing on the causes of the Piper Alpha disas­ ter, which took the lives of 167 people, will be seen within days in the preliminary technical report from Jim Petrie, director of offshore safety in the Department of Energy. Already there have been clues that his report will cite the vulnerability of non­ return valves on gas pipelines as a contribu­ tory factor, but what esle can be learned from the disaster in the immediate altermath? The aim will be to identify the cause of the explosions that effectively destroyed the 34,000 tonnes steel structure on July 6, so that recomendations can be passed on to the rest of the offshore industry. A public inquiry will follow, chaired by the Scottish High Court judge Lord Cullen, which will look at all aspects of the disaster and among other things can examine the culpability of personnel, companies and other bodies. In the task of preparing the report Mr Petrie has had the assistance of the Gov­ ernment’s Health and Safety Executive. This may give clue to the report’s content. One matter that is almost certain to figure prominently in it was the subject of a safety letter issued by the DoE last month: the desirability of undersea shutoff valves for pipelines. Installation of such valves, it is argued and accepted through much of the industry, would prevent pressurised gas in the pipe­ line returning to the platform in the event that the platform-mounted valve was destroyed. It is believed that this so-called ’bunsen burner’ effect was responsible for the sub­ sequent series of explosions that helped tear Piper Alpha apart. There are a number of other factors that may be addressed by Mr Petrie, which though not directly implicated as a cause of the Piper incident may be shown to have had a bearing on it. They include: • Platform design and position of topside modules. • Obligatory use of risk analysis to develop a safety case. • Division of responsibilities for offshore industry safety. • Emergency rescue and evacuation pro­ cedures. • Examination of the number of contrac­ tors working on a platform. The case for risk analysis offshore U K Risk analysis, which has emerged as a reli­ able method of improving industrial safety, 487

could soon find its way into regulations governing the UK offshore sector in the after-math of the Piper Alpha disaster. Put simply, risk analysis is a logical and systematic procedure to assess the safety of an installation by first identifying the hazards associated with the operation of the installation and then analysing the con­ sequences of potential accidents. The second phase of the process quantifies the frequency of potential accidents and examines the extent of damage to proper­ ty, possible loss of life and loss of utilisation. If the Department of Energy (DoE) insists that operators include risk analysis in their safety programmes, it will be following not only a trend already established in other hazardous industries, but also examples elsehwere in the oil sector. The European Commission’s Seveso direc­ tive of 1982, which applies to land-based industries presenting major hazards, re­ quires designers and operators to establish a safety case for complex installations and development of effective emergency plans. This involves risk analysis. In a paper at the International Offshore Safety Conference last year, Dr David Aldwinckle, principal surveyor of Lloyd’s Register’s safety technology department, identified difficulties with the traditional approach to formulating regulations. ’New concepts in design and construction, and extensions to more hazardous operat­ ing environments, mean that little directly relevant experience is available and hence experience may not be a good guide to regulation requirements’, he said. 'Also, the increasing complexity of modern installations makes it very difficult to develop detailed criteria for every aspect of a design. ’The trend in the UK regulatory policy is to rely on designers or operators of plants to develop a safety case which is ultimately tested by the regulatory authority.’ At present there is no statutory require­ ment for offshore operators to perform a risk analysis for installation in the UK sector. Some major North Sea operators, like BP and Shell already use risk analysis for their offshore installations. Independent expertise can be bought from organisations like Lloyd’s Register (LR) or Norway's Det norske Veritas, as well as from engineering consultants. LR has been involved in risk analysis for around ten years. The techniques involved are verified through use in industry gen­ erally, but have, been adapted for use in a marine enviroment. Once the important failure events have been identified, it is necessary to deter­ mine their relative importance and fre­ quency. Techniques used in this phase in­ clude Event Tree Analysis and Fault Tree Analysis. Dr Aldwinckle stressed that the assess­ 488

ment of the way an installation was oper­ ated was vital because it brought in human factors. This allowed the operator to build tolerance to human error into the design. It is possible that new regulations could in­ troduce risk analysis into certification requirements. In other words, not only would a platform have to meet acceptable maintenance stan­ dards, but the operator would have to supply a safety case proving that the in­ stallation had an acceptable level of safety. As to cost, it all depends on the individual case and the stage of the design. Dr Aldwinckle said ’the cost is a fraction of I % of the total cost of the installation.’ It could range from tens of thousands to hundreds of thousands of pounds, but both in safety terms and in operational terms the benefits in the form of reduced accidents and downtime are obvious. (Energy)

Diversen Bergers stellen in tien jaar ƒ 20 miljard veilig De leden van de International Salvage Uni­ on (ISU) hebben in de afgelopen tien jaar voor zo’n 20 miljard gulden aan schepen en lading geborgen. Vorig jaar wisten de ber­ gingsbedrijven voor een bedrag van onge­ veer 2,5 miljard gulden veilig te stellen. Eén en ander blijkt uit een bekendmaking van de ISU, die een duidelijke klacht bevat tegen de alsmaar dalende beloning voor de inspanningen van de bergers. De cijfers over het afgelopen jaar zijn voor een be­ langrijk deel geflatteerd door de vele klus­ sen in de Perzische Golf. W ordt dit effect uit de cijfers weggelaten, dan is de bergingspremie vorig jaar opnieuw gedaald, namelijk met 0,2 tot 5,3 procent. De ISU heeft het afgelopen jaar sterk ge­ ijverd voor meer erkenning van het bergingsvak en een daarbij behorende betere beloning. De bergingsbedrijven maken zware tijden door, onder meer omdat de scheepvaart door de voortschrijdende techniek steeds veiliger wordt en er dus minder ongelukken gebeuren. ’Dank zij’ de Golfoorlog hebben de meeste bedrijven het hoofd echter nog redelijk boven water kunnen houden. De ISU wordt voortgezet door R. W . Scheffer, voormalig topman van Smit Internationale, het grootste bergingsbedijf ter wereld. Scheffer zegt in de bekendmaking van de ISU dat de ontwerpconventie van de International Maritime Organization (IM O) voor de totstandko­

ming van een internationaal bergings-netwerk zo snel mogelijk van kracht moet worden. Het idee achter deze conventie is om wereldwijd een aantal permanent be­ mande bergingsstations in te richten, zodat razendsnel kan worden gereageerd op grote scheepsrampen. Vooral op die, waarbij het milieu zware schade dreigt op te lopen. Dit mes zou aan twee kanten snijden. In de eerste plaats zouden de bergingsbedrijven van een basisinkomen zijn verzekerd, in de vorm van een beloning voor de stand-by diensten. Daardoor zouden bergingsbe­ drijven veel minder afhankelijk worden van situaties als de Golf-oorlog, die gevaar op­ leveren voor de eigen mensen. Transport I 3-10-’88 Herziening generieke steunsysteem De in de Vereniging Nederlandse Scheeps­ bouw Industrie (VNSI) georganiseerde werven die zich bezighouden met de bouw van zeeschepen, zijn redelijk tevreden over de door Minister De Korte aangekondigde herziene regeling generieke steun zeescheepsnieuwbouw. Het weer op het verhoogde peil brengen van de steunpercentages was strikt noodzakelijk om de werven enigszins aansluiting te laten hou­ den op de in andere EEG-landen verstrekte steun. Met name de extra-verhoging voor schepen met een contractsom beneden de ƒ 14 mln was hard nodig omdat juist daar vele orders door de schatkistenoorlog werden gemist. De werven zullen met deze steun door het tijdelijk wegvallen van de inmiddels gehal­ veerde IPZ (investeringspremie zee­ scheepvaart) voornamelijk internationale orders moeten zoeken. De combinatie van deze generieke steun en de relatief lage Nederlandse kostprijs zullen tot exportorders moeten leiden. Een positief punt daarbij is dat er momenteel een lichte opleving in de internationale scheepvaart te bespeuren valt. Ook de marktverwachtingen voor de behoefte aan nieuw te bouwen ïchepen voor de komende jaren laten een positieve tendens zien. De zeescheepsreparatiewerven hebben moeten constateren dat op hun verzoek om generieke steun voor grote verbouw­ ingen niet is ingegaan. Deze markt lijkt hierdoor voor de Nederlandse werven niet toegankelijk. De inmiddels sterk in capaciteit en struc­ tuur aangepaste reparatiesector zoekt, veelal met succes, naar nieuwe formules en markten waar de concurrentievervalsing door subsidie een minder belangrijke rol speelt. Al met al lijkt de totale scheepsbouwindustrie langzamerhand enigszins herstellende te zijn van de grootste crisis uit haar ge­ schiedenis. Toch is nog een lange weg te gaan voordat weer van een bedrijfsecono­ misch gezonde situatie kan worden ge­ sproken. SenW 55STE IAARGANG NR 23

Sch eep sarch itectu u r S c h e e p s o p b o u w zien als vorm van archi­ tectuur. Dit idee, zeer kort samengevat moest wel haast in Rotterdam opkomen. Waar elders dan in de grootste haven ter w e r e ld vindt men méér schepen, waar treft men dicht opeen méér voorbeelden aan van na-oorlogse architectuur dan in het geheel nieuw opgebouwde centrum van Rotterdam?

De bouwkundig ingenieurs Mani en De Winter vatten het plan op voor een ten­ toonstelling over scheepsarchitectuur. De Stichting Kunstprojecten maakte een produktieopzet en nam de organisatie op zich. Schepen worden gebouwd door Scheeps­ bouwkundigen. Daarbij spelen, net als in de bouw aan de wal, technische en economi­ sche factoren een grote rol, toch gelden ook, bewust of onbewust, bouwkundigesthetische overwegingen. De utilitaire ruimten - voor bediening, voor huisvesting e.d. - nemen een promi­ nente plaats in. De opbouw van een schip zou aan wal zeker een ’gebouw' genoemd worden. Dit geldt niet alleen voor grote passagiersschepen en de jachten, die een hotel of villa op zee vormen, maar zeker ook voor andere typen schepen als veer­ boten, tankers, containerschepen, ijsbre­ kers, vrachtschepen, trawlers etc. En ook booreilanden, drijvende dokken, of andere maritieme objecten kunnen zonder moei­ te gezien worden als gebouwen en beoor­ deeld worden in termen van architectuur. Toch komen aan het ontwerpen van deze 'gebouwen' zelden architecten te pas. Hooguit wordt bij de inrichting en stoffe­ ring een interieurarchitect of decorateur betrokken. Veel aspecten van scheepsop­ bouw zou men tot 'niet-bewuste-architectuur’ kunnen rekenen. Het is de bedoeling met het project 'Scheepsarchitectuur' de scheepsopbouw aan architectonische criteria te toetsen. Tot die criteria behoren: stijl, mode, detail­ lering, materiaalgebruik, ruimtebeleving, maat, schaal, systematiek, standarisatie, bouwtechniek. Aan architectuurcriticus Ir. Paul Groenen­ dijk werd gevraagd een onderzoek te doen naar de mogelijkheden om over dit onder­ werp een tentoonstelling te maken. 'Scheepsarchitectuur' behandelt scheeps­ opbouw (interieur en exterieur) van alle mogelijke scheepstypen, gebouwd na 1945. Aan de hand van aan de architectuurcritiek ontleende criteria is een selectie gemaakt van interessante en kwalitatief hoog te waarderen verschijningsvormen. In het kader van dit project werd aan een aantal architecten een 'scheepsbouwopdracht’ gegeven. De resultaten daarvan zijn in de tentoonstelling opgenomen. De tentoonstelling beslaat ca. 600 m2 en bestaat uit: originele tekeningen, bouwte­ keningen, foto’s, modellen, reconstruc­ ties, schilderijen en realia. SenW 55STE IAARGANG NR 23

Geplande premièredatum voor de ten­ toonstelling in het Maritiem Museum 'Prins Hendrik’ te Rotterdam en verschijningsda­ tum van het boek: december 1988.

tal zeelieden, Noorse en buitenlandse, in dienst van de Noorse koopvaardij sterk toegenomen. (norinform)

Voor nadere informatie: Stichting Kunstcentrum Westersingel 30 3014 GR Rotterdam Tel. 010-4360855

1987 Ship losses The number of ships totally lost in 1987 was the lowest since 1961, according to figures just published by Lloyd’s Register. How­ ever, during the same period, the number of lives lost in Marine casualties was the highest in peace-time since records have been kept by LR. LR’s Casualty Return for 1987 shows a reduction in both the number and tonnage of ships totally lost. At 219, the number of ships lost was the lowest for 26 years. In terms of gross tonnage, these ships totalled just under 1.3 million gt. This is the lowest figure since 1981 and less than half of the previous year’s record total 2.6m gt. The Gulf war losses, amounting to 324,777 gt (eight ships), represented 25 per cent of the total tonnage lost, compared with the previous year when nearly 57 per cent of all losses were attributable to the hostilities. The biggest casualty of the year was the 114,086 gt ’Lady A ’ (233,011 dwt), in the Gulf, followed by the 105,422 gt 'Tactic', which in fact had the highest deadweight of 237,085 dwt.

Bakker Repair naar nieuwbouw Bakker Repair te Sliedrecht laat een nieuw reparatiefabriek van 4200 m2 en een kan­ toorruimte van 1000 m2 bouwen. Dit alles ter vervanging van de huidige werkruimte, waarbij een verbouwing geen zin had. Een en ander namelijk werd noodzakelijk door de gestage groei van de stroom werkzaamheden enerzijds en de duidelijke behoefte aan een nog betere service verle­ ning anderzijds. Een service welke zal re­ sulteren in een vergroting van de hefcapaciteit tot 40 ton, een toename van de proefveld capaciteit tot ca. 1500 kVA en een uitbreiding per hal met 2 boven loop­ kranen. Dit impliceert een grotere werkcapaciteit op zowel het reparatie- als het revisie gebied. Twee terreinen waarop Bakker Repair werkzaam is voor gelijkstroom ro­ terende machines als voor draaistroom kracht en hoogspanning. De nieuwbouw verloopt geheel volgens plan en de officiële opening zal medio 1989 plaats vinden. Noorse scheepvaart voor de wind Het gaat weer wat beter met de Noorse scheepvaart. In de loop van 18 maanden hebben Noorse rederijen schepen ge­ kocht voor 4,8 miljard gulden. Dat is onge­ veer de helft van alle investeringen in sche­ pen in de hele wereld. In hetzelfde tijdvak zijn ook 40 nieuwe Noorse rederijen op­ gericht. Er heerst op het ogenblik een groot opti­ misme onder de reders. Het vorig jaar investeerden zij voor 3 miljard gulden en in de eerste helft van dit jaar werden er schepen gekocht voor 1,8 miljard gulden. De scheepsmakelaarsfirma P. F. Bassoe & Co. schat dat in totaal voor Noorse belan­ gen schepen voor 2,1 miljard gulden zijn aangeschaft in de periode van januari tot 15 september dit jaar. De 40 nieuwe reders hebben zich geves­ tigd zoals men dat vroeger deed: officieren van de koopvaardij die aan land zijn gegaan en één of twee vaartuigen hebben gekocht. De meesten hebben goede oude tankers gekocht in afwachting van een verbetering van de markt. Het Noorse Internationale Scheepsregister (NIS), dat het vorig jaar werd opgericht, heeft de Noorse scheep­ vaart de nodige steun gegeven. In de loop van dit jaar is de scheepvaart de enige nering in Noorwegen die groeit. De NISvloot bestaat nu uit 300 schepen. Volgens het Directoraat voor zeelieden, is het aan-

Technische informatie Thames bubbler Lloyd’s Register, has been engaged in a new project to help improve oxygen levels in the River Thames at times of stress. LR’s Marine Specification Services (MARSPEC) provided Thames W ater with plan approval and supervisory services throughout the design and construction of the Thames Bubbler. This is an innovatory, self-propelled barge whose job is to inject oxygen into the river where levels are low. It will operate primarily in the upper Thames tideway and is available for call out any time, day or night. The Thames Bubbler incorporates a process plant designed by the British Oxygen Company (BO C ) which extracts oxygen from the atmos­ phere, dissolves it in the oxygen dificient water and restores the freshened water into the main stream where it is most needed. Built by McTay Marine of Merseyside, the 50.5 metres-long Bubbler can reach a speed of 8 knots. The power supply for the process plant and propulsion is generated by three diesel alternator sets which produce a total of over 3000 kilo­ watts, including 50% standby capacity. The vessel is electrically propelled by sep­ arate bow and stern Aquamaster thruster units, each capable of turning through an 489

arc of 360 degrees, thus providing a high degree of manoeuvrability once the Bub­ bler is in location with the process plant in operation. The tidal excursion in the area of operation is approximately 15 kilometres per tide, so to remain in the correct position the Thames Bubbler will have to manoeuvre extensively at low speed in the river between Kew and Greenwich. Register of seagoing dredgers Lloyd’s Register has just issued the 1988 edition of the Register of Seagoing Dred­ gers. It provides comprehensive details of some 800 dredgers and sandcarriers, listed in alphabetical order of ship’s name. Items of data for each vessel follow those published in LR's Register of Ships and include details of registration, tonnages, principal dimen­ sions, dredging equipment and capacities along with particulars of propulsion machinery where applicable. Also included is a complete list of respective owners and managers, with full postal and telecom­ munication addresses and lists of the ves­ sels they own. The Register is produced biennially by ex­ tracting the appropriate dredger entries from the computer files that are used to produce the Register of Ships. The in­ formation is checked and completed in collaboration with the International Association of Dredging Companies (IADC) which has explicit, detailed know­ ledge of the existing dredging vessels and world fleets. The latest edition includes many important changes to the fleet re­ corded since the 1986 edition. Published in conjunction with IADC, The Hague, the Register of Seagoing Dredgers ia available at £ 40.00 including postage and packing from Maritieme Information Pub­ lishing Group (ref: MPMS/JK), Lloyd’s Re­ gister of Shipping, 71 Fenchurch Street, London EC3M 4BS. Tel.: 01-709 9166. Nieuw, reddingvest Hoek Loos presenteert op de beurs Hol­ land Offshore ’88 de jongste ontwikkeling op reddingvestgebied: De Secumar 16 L Solas. Het vest voldoet aan de normen van het IMO en is goedgekeurd door de Duitse scheepvaartinspectie (See Berufsgenossenschaft). Om tegemoet te komen aan de steeds hogere eisen, die gesteld worden aan persoonlijke beschermingsmiddelen voor gebruik op open water, is het vest uitgevoerd met twee luchtkamers. Daarnaast hebben de ontwikkelaars er naar gestreeft zo min mogelijk concessies te doen aan het draagcomfort. De Secumar 16 L Solas is uitgerust met een halfautomatische- en een volautomatische opblaasinrichting en kan worden voorzien van een beschermingskap tegen overslaand water. 490

Voor meer inlichtingen: Hoek Loos Gas Control Amsterdam. Tel: 020-5811211. Fishing vessel stability Bureau Veritas Technical paper 88/2 The paper deals with the intact stability of fishing vessels. It is a comprehensive state of art review tracing back the origin of the regulations presently in force and also tack­ ling the prospective as to the future evolu­ tion of stability requirements applicable to fishing vessels. Following topics are dealt with: - the elaborating process of the present regulation, - the example of French and British national regulations, - the ongoing development of regula­ tions, - the concept of global safety for the future. This document is available in the English language, from: Bureau Veritas, Postbox 2705, 3000 CS Rotterdam, tel. 0IQ41 19733.’

Nieuwe rivierradar Op de tentoonstelling Binnenvaart & Vis­ serij 88, welke van 22-26 november in de Ahoy in Rotterdam zal worden georgani­ seerd, zal INA B.V. (Internationale Naviga­ tie Apparaten) zich presenteren op stand 338 met vele noviteiten. Uiteraard con­ centreert INA zich tijdens deze presenta­ tie op die produkten welke de aandacht verdienen in de sectoren Binnenvaart & Visserij. De introductie van de Raca-Decca rasterscan, daglicht rivierradar RR 2050 MT betekent een mijlpaal in de ontwikke­ ling van rivierradars. De eerste rivierradar ter wereld de Decca 214 werd in 1955 geïntroduceerd, gevolgd door de 215, de T2I7, RR 1216 en RR 1250. De RR 2050 MT zal de trend voor de negentiger jaren aangeven met volledige daglichtpresentatie op TV scherm. Voor de binnenvaart zal de zeer snel popu­ lair geworden IN A rivier piloot DP 90 worden uitgebreid met een module voor zeegebruik en een magnetische kompas­ dochter. Voor de visserijsector zal de aandacht wor­ den gevestigd op de Racal-Decca kleurenradars met als blikvanger de ’Arpa radar 2690' waarvoor inmiddels de eerste op­ drachten voor nieuwbouw kotters zijn geboekt. Gekoppeld en gecombineerd met de be­ kende Decca Navigatie ontvanger MK 53 en kleurenplotter CVP 3500 worden opti­ male navigatiemogelijkheden gecreeërd. Simrad introduceert een nieuw kleurenecholood, de 701 waarop tevens een indi­ catie wordt gegeven van de afmeting van de vis.

N ieuw e uitgaven G LEN CAN N O N ’De Scheve Schot’ Formaat: A5- 192 bladzijden, prijs/ 17,50. Uitgever: Uitgeverij Smit & Wijtzes -Urk Terschelling Grindsrug I, 8321 DD Urk, tel. 05277-2685, ISBN 90-70348-42X. In deze tijd van integratie en funktievervaging aan boord dreigt een traditie naar de haaien te gaan. De hartgrondige haat en nijd tussen de ’fietsenmakers’ en de ’rad­ draaiers’, zoals stuurlieden en werktuig­ kundigen elkaar noemden, is (vrijwel) ver­ dwenen. Voor hen die dat deert zijn deze verhalen over Glencannon zalf op de won­ de. Voor moderne zeevarenden is dit boek een openbaring op het gebied van werk­ overleg aan boord. De verhalen in het boek spelen zich prak­ tisch geheel af op het wrakke, Engelse vrachtschip 'Inchcliffe Castle’ en handelen in de jaren vanaf de eerste wereldoorlog tot net na de tweede. Colin St. Andrew Mac-Trockle Glencan­ non, kortweg genaamd Glencannon, is de fantasierijke hoofdfiguur, die allerlei on­ mogelijke en dwaze avonturen beleeft. Hij staat model voor de klassieke, Schotse hoofdwektuigkundige met al zijn goede en kwade eigenschappen, maar vooral geken­ merkt door zijn onstuitbare dorst, die hij tracht te lessen met zijn favoriete merk whiskey, Duggans Dauw van Kirkintilloch. Zijn tegenpool is Chauncy Montgomery, de eerste stuurman, die uit Londen komt en het bijbehorende (Angel-)Saksische trekje in zijn uitspraak heeft, om de h niet te zeggen waar hij wel, en wel te zeggen waar hij niet thuis hoort. Hij is geheelonthou­ ders, stuurman en komt bovendien uit Lon­ den, zodat Glencannon alle redenen heeft om hem het leven zo zuur mogelijk te maken. De gehaaide marconist Levy is soms, zeker als het om geld gaat, Glencannon te slim af. De gemoedelijke, maar niet erg moedige kapitein Ball probeert alles in goede banen te leiden, met wisselend succes. De vaak hatelijke brieven van kantoor, verzonden door Virgillius Hazlitt verzuimen nimmer hun uitwerking na te laten, hetgeen de stemming als regel niet ten goede komt. Hoewel de verhalen met recht sterk ge­ noemd kunnen worden, zijn ze voor zeeva­ renden en hen, die gevaren hebben, zeer herkenbaar. Tussen alle haat en nijd door ademen ze de geest van liefde voor de gammele ketels en de aftandse machines, liefde voor het wrakke schip en waardering voor vakmanschap, in dit geval goed zee­ manschap. Kortom: een leuk boek over het leven aan boord hoe het vroeger was. SenW 55STE IAARGANG NR 23

.f. NEDERLANDSE VERENIGING

J= VAN TECHNICI OP SCHEEPVAARTGEBIED

(Netherlands Society of Marine Technologists) Voorlopig program m a van lezingen en evenemenen in het seizoen 1988/1989

Computer gestuurd tekenen door Ing. A. A. de Carpentier van de KMS te Vlissingen do. 17 nov. 1988 Vlissingen in het Bedrijfskantoor Scheepsbouw van de Kon. Mij. 'De Schelde F O R U M D IS C U S S IE De toekomst van het hoger m ari­ tiem onderwijs in Nederland. wo. 30 nov. Aula T.U. Delft (zie S+ W no. 22 p. 464)

Praktijkervaring uit de internationale vaarwegm arkering en ontwikkeling. door capt. R. E. Behrend en ir. H. Keers van Allmarine, Rotterdam. di. 13 dec. 1988 Groningen wo. 14 dec. 1988 Amsterdam do. 15 dec. 1988 Rotterdam. Duiktechnieken en onderwaterwerkzaamheden m.b.v. de nieuwste generatie semi submersible supply vessels door A. van der Meijden van NADO en N. van den Worm en E. Nielsen van Smit SOCON. do. 15 dec. 1988 Vlissingen.

VERENIGINGSNIEUWS 1

C LU BEVEN EM EN TEN di. 15 nov. Mosselavond di. 29 nov. S t Nicolaas di. 20 dec. Kerstwildbiljarten. N.B. Dit programma zal in de komende maanden worden aangevuld en evt. gewij­ zigd. De lezingen worden gehouden: 1. Bij de T.U. Delft in de Aula, Mekelweg 5, aanvang 20.00 uur. 2. In Rotterdam in de Kriterionzaal van het Groothandelsgebouw, Station­ splein 45, aanvang 20.00 uur. 3. In Amsterdam bij het IHTNO 'Amster­ dam’, Schipluidenlaan 20, aanvang 19.00 uur. 4. In Groningen in het Stadsparkpaviljoen, Paviljoenlaan 3, aanvang 20.00 uur. Alle lezingen in Rotterdam en Delft wor­ den gehouden in samenwerking met de afd. MarTec van het K.l.v.1. en ’William Froude'.

bestuur worden ingediend, ondertekend door tenminste 10 gewone leden. De verkiezing vindt plaats voorafgaand aan de lezing van 15 december. P. A. Luikenaar, Algemeen Secretaris

Verkiezing Hoofdbestuursleden Per 31 december zijn de voorzitter en 2 leden van het Hoofdbestuur aan de beurt om periodiek af te treden. De voorzitter Prof. ir. S. Hengst is op grond van art. 16, 3e lid herkiesbaar voor een periode van drie jaar; hij stelt zich opnieuw beschikbaar voor deze functie. Het Hoofdbestuur stelt u voor hem als zodanig te benoemen. De vice-voorzitter ir. j. C. Tjebbes is na één periode van 3 jaar aftredend en stelt zich herkiesbaar. In overleg met de afdeling ’Amsterdam’ wordt in deze vacature het volgende dubbeltal voorgesteld: no. I . Ir. J. C. Tjebbes en no. 2. de heer Y. L. Schulp. De penningmeester Ir. W . de Jong is na zes jaar niet meer herkiesbaar. In overleg met de afdeling ’Rotterdam’ wordt het volgen­ de dubbeltal voorgesteld: no. I. de heer J. van Dorp en no. 2. Ing. C. Dam. Namen van eventuele andere kandidaten kunnen tot 25 november a.s. bij het alge­ meen secretariaat worden ingediend. De verkiezingsbiljetten zullen in december aan de stemgerechtigde leden worden ver­ zonden. P. A. Luikenaar, Algemeen Secretaris SenW 55STE IAARGANG NR 23

A F D E L IN G R O T T E R D A M Bestuursverkiezing Per 31 december zijn drie leden van het afdelingsbestuur aftredend. Zij stellen zich allen herkiesbaar. De voorzitter Prof. ir. S. Hengst wenst als voorzitter van het afde­ lingsbestuur terug te treden i.v.m. zijn voorzitterschap van het Hoofdbestuur. Hij wil zijn bestuursperiode echter als lid van het bestuur voortzetten. Het afdelingsbe­ stuur stelt voor om de huidige vice-voor­ zitter de heer J. C. Pasteuning die thans aftredend is te benoemen tot voorzitter van het afdelingsbestuur. De heer ing. G. van W ijk is na een periode van drie jaar aftredend als lid van het afde­ lingsbestuur, hij stelt zich herkiesbaar voor een volgende periode van 3 jaar. In deze vacature wordt het volgende dubbeltal gesteld: no. I . Ing. G. van W ijk en no. 2. de heer R. de Knecht. De heer J. van Dorp is na een periode van drie jaar ook aftredend als lid van het afdelingsbestuur, ook hij stelt zich herkies­ baar voor een volgende periode. In deze vacature wordt als dubbeltal gesteld: no. I . de heer J. van Dorp en no. 2. de heer A. E. Molenaar. Namen van eventuele tegenkandidaten kunnen tot I december bij het afdelings­

In memoriam P. Schepp Op 31 augustus 1988 overleed te Muralto (Zwitserland) kort na zijn 90ste verjaardag de heer P. Schepp, oud-directeur van Röchling Staal te Rotterdam. De heer Schepp die met zijn 50 jarig lidmaatschap tot de alleroudsten van onze leden be­ hoorde was tot zijn dood een trouw mee­ levend lid van onze vereniging die regelma­ tig correspondeerde over artikelen in Schip en W erf dat hij zijn ’clubblad’ noem­ de. Pieter Schepp begon zijn carrière na het verlaten van de Ambachtsschool als bankwerker bij ’Fijenoord’ voor een loon van 10 cent per uur! Met het voorlopig diploma als machinist begon hij in 1916 zijn varende carrière die hij in 1932 beëindigde als scheepswerktuigkundige met diploma C. Daarna begon zijn loopbaan aan wal bij de staalfabrieken Röchling-Buderus, waar hij in 1963 als directeur werd gepensio­ neerd. K. j. te Velde In september overleed te Zuidlaren de heer K. J. te Velde, oud-directeur van de NV Motorenherstelplaats en Machinefa­ briek 'Welgelegen' te Hoogezand. De 491

heer Te Velde die 69 jaar oud werd, was ruim 29 jaar lid van onze vereniging.

N IE U W O N D E R K O M E N A L G E M E E N S E C R E T A R IA A T

Ing. H. Mooi Op I oktober 1988 overleed te Driehuis de heer ing. H. Mooi, oud-bedrijfsdirecteur van Van Hattum en Blankevoort N.V. te Beverwijk. De heer Mooi bereikte de leeftijd van 77 jaar en was 16 jaar lid van onze vereniging.

Personalia Prof. dr. ir. N. Wijnolst Op woensdag 14 december zal Prof. dr. ir. N. Wijnolst ter gelegenheid van zijn ambts­ aanvaarding als deeltijdshoogleraar in de Faculteit der Werktuigbouwkunde en Ma­ ritieme Techniek, om werkzaam te zijn op het vakgebied van de Rederijkunde, een rede houden, getiteld De Dominotheorie van de transportsec­ to r De plechtigheid zal om 15.00 uur in de Aula van de Technische Universiteit, Mekelweg 5, te Delft plaatsvinden.

Ballotage Gepasseerd voor het G E W O O N L ID M A A T S C H A P : H. P. C. DROUW EN Afdeling Amsterdam G. J. SMANS Afdeling Rotterdam J. L. OVERHEUL Afdeling Rotterdam PROF. DR. IR. N. W IJN O LST Afdeling Rotterdam R. S. DE VRIES Afdeling Groningen M. P. LASKER Afdeling Groningen Gepaseerd voor het JU N IO R L ID M A A T S C H A P : B. F. M. JOORM ANN Afdeling Amsterdam B. N. P. M. VAN DEN BIGGELAAR Afdeling Rotterdam

Nieuw: Mathenesserlaan 185

Oud: Heemraadssingel 193

Op I I november 1988 verhuist het Alge­ meen Secretariaat en tevens Redactie ’Schip en W e rf naar een nieuw onderko­ men. Dit is noodzakelijk geworden omdat de eigenaresse, tevens zeer gewaardeerd oud-medewerkster, Mevrouw Zanen zich buiten de Randstad gaat vestigen. Op 8 december 1978 werd het kantoor Heemraadssingel 193 betrokken. De ver­ plaatsing was toen noodzakelijk omdat het gebouw aan het Burgemeester ’s Jacobplein, waar het toenmalig Algemeen Se­ cretariaat was gevestigd, werd afgebroken in verband met de Metro-bouw. Gedurende 11 jaar heeft de benedenver­ dieping aan de Heemraadssingel 193 ten dienste gestaan van de N.V.T.S. Het was een prettige, reprensatieve en ruime werkomgeving zonder teveel parkeer problemen en makkelijk bereikbaar zowel vanuit het centrum van Rotterdam als van buiten de stad. Het nieuwe onderkomen aan de Mathe­ nesserlaan 185 komt in hoge mate overeen met het oude kantoor; het is onlangs ge­ renoveerd, is dus moderner van binnen en

heeft ongeveer dezelfde oppervlakte. Het kantoor ligt ook op de begane grond en het gebouw staat niet ver van de kruising met de Nieuwe Binnenweg. De gemiddeld be­ schikbare parkeerruimte zal niet veel on­ derdoen voor die op de Heemraadssingel. De verhuizing op zich vraagt uiteraard de nodige extra inspanning, maar wordt ook nuttig gebruikt voor het schonen van ar­ chieven e.d. Veel aandacht wordt echter gegeven aan het zuinig bewaren van voor de geschiedenis van de Vereniging waarde­ volle voorwerpen en geschriften. Ook zal in bescheiden mate ter verhoging van de doelmatigheid overgegaan worden op mo­ derne apparatuur zoals de telefooninstallatie en telefax. Voorbereid wordt de aan­ schaf van een PC t.b.v. de ledenadministra­ tie en uiteraard andere zaken. Na de verhuizing op vrijdag I I november zal de zaterdag gebruikt worden voor het inrichten, zodat op maandag 14 november het Algemeen Secretariaat wederom zo goed mogelijk zijn diensten kan vervullen. JMV

H. P. CRAMER Afdeling Rotterdam H. T. DE VREEZE Afdeling Rotterdam W . A. VAN LEEUW EN Afdeling Rotterdam W . A. VAN VLIET Afdeling Rotterdam 492

SenW 55STE [AARGANG NR 23