MEMO Van Telefoon Datum Onderwerp
P. Neuteboom, P. Boerkamp, J. Schilstra, P. Leemker 074-2459872 / Fax 074-2459334 5 april 2012 Discussie notitie Parkeren
Aan
Commissie Fysiek
Ruimtelijke en Economische Ontwikkelingen Postbus 18 7550 AA Hengelo
Inleiding Parkeren. Het is een belangrijke functie in de stad. Ook is het een belangrijke bron van inkomsten voor de gemeente, maar bovenal is het een onderwerp waar iedereen een mening over heeft. In deze notitie, die betrekking heeft op het gereguleerd parkeren (betaald en blauwe zone) gaan we in op de relatie tussen parkeren, financiën en beleid. Kosten én opbrengsten en de mogelijkheden deze te beïnvloeden. Op 11 oktober 2011 is met de gemeenteraad afgesproken dat er een discussie notitie wordt opgesteld over dit onderwerp. Daarnaast wordt ingegaan op de motie die de gemeenteraad heeft aangenomen over het onderzoek naar het afschaffen van het betaald parkeren op (extra) koopavonden. Allereerst volgt een korte schets van de bestaande situatie. Daarna wordt ingegaan op een aantal lopende maatregelen. Vervolgens worden een aantal maatregelen genoemd die van invloed zijn op de inkomsten uit het parkeren. Er wordt afgesloten met een conclusie. De figuren en tabellen waar in de tekst naar wordt verwezen zijn opgenomen in de bijlagen. Huidige situatie Hengelo telt rondom het centrum verschillende betaalde parkeerterreinen, met in totaal zo’n 1.300 parkeerplaatsen en drie parkeergarages, goed voor circa 1.100 plaatsen (zie afbeelding 1). De betaalde parkeerterreinen op maaiveld genereren directe inkomsten. Hengelo kent per januari 2010 een gedifferentieerd parkeertarief, de ligging van het terrein ten opzichte van het centrum bepaalt de hoogte van het tarief (zie afbeelding 1). In Hengelo geldt betaald parkeren van ma t/m za van 09.00 t/m 18.00 uur en op do van 09.00 tot 21.00 uur. De gemeente draagt op basis van een overeenkomst bij in de exploitatie van parkeergarage Hengelo Centre (P1). Met parkeergarage Thiemsbrug is een erfpachtovereenkomst gesloten. Via deze constructie deelt de gemeente in de winst van deze parkeergarage. Parkeergarage de Brink wordt geëxploiteerd door Q-Park. Deze genereert geen inkomsten voor de gemeente. De parkeertarieven voor de parkeergarages Hengelo Centre en Thiemsbrug zijn gelijk (€ 1,60 per uur) het tarief in De Brink garage bedraagt € 1,71 per uur. Rond het centrum zijn gebieden aangewezen als “blauwe zone” (zie afbeelding 2). Bewoners en bedrijven in deze gebieden kunnen een ontheffing aanvragen. Deze ontheffing wordt momenteel gratis verstrekt. De afgelopen jaren zijn de begrote inkomsten voor de ‘baten parkeerbelasting’ niet gerealiseerd (zie tabel 2). Het tekort is in 2012 zo groot dat er extra inkomsten noodzakelijk zijn of een begrotingswijziging plaats moet vinden. Ook is er sprake van een structureel tekort op de parkeergarage Hengelo Centre. Er zijn verschillende oorzaken voor het tekort (zie tabel 1). Een zeer belangrijke oorzaak is het dalen van het aantal parkeeruren. Minder uren is minder opbrengsten. En dat terwijl de meerjarenbegroting nog uitgaat van een stijging van het aantal parkeeruren. De daling van het aantal parkeeruren wordt deels opgevangen door verhoging van het parkeertarief. Een tweede belangrijke oorzaak is het niet uitvoeren van de maatregelen zoals deze zijn benoemd in de ‘nota autoparkeren’. Deze maatregelen, waaronder het betaald avond parkeren, zijn wel opgenomen in de meerjarenbegroting, maar daar staan geen opbrengsten tegenover. Een ander voorbeeld: in 2010 is gesteld dat het verhogen van het parkeertarief met € 0,10. overeenkomt met een bedrag van € 100.000 aan inkomsten. Dit is onjuist gebleken omdat door de afname van het aantal parkeeruren een verhoging van het tarief veel minder opbrengt dan verwacht. Het tekort op de begroting is in 2011 opgelopen tot ruim € 513.000 (zie tabel 2)en loopt naar verwachting op tot € 740.000 in 2013. De parkeergarage Hengelo Centre heeft een structureel tekort van € 310.000. Dit tekort is opgenomen in de begroting.
1
Lopende ontwikkelingen, maatregelen en tendensen Een aantal maatregelen, ontwikkelingen en tendensen is de komende jaren van invloed op de inkomsten en uitgaven op het gebied van parkeren. Lange Wemen Onderdeel van het plan Lange Wemen is het opheffen van 100 parkeerplaatsen in de directe omgeving van het stadhuis. Deze parkeerplaatsen vertegenwoordigen jaarlijks een opbrengst van €240.000. De verwachting is dat deze opbrengsten grotendeels wegvloeien naar de parkeergarage Thiemsbrug. Zoals aangegeven deelt de gemeente in 1/3 van de winst via een erfpachtconstructie, maar deze opbrengsten gaan naar het grondbedrijf en niet naar het parkeren. Via de erfpachtcanon kan een deel van het verlies terugvloeien naar de gemeente tot een maximum van 70.000,-. Dit is mede afhankelijk van de hoogte van de erfpachtcanon die van toepassing wordt op de uitbreiding van 160 parkeerplaatsen in de parkeergarage Thiemsbrug. Parkeergarage Hengelo Centre Per 1 oktober 2014 loopt de exploitatieovereenkomst van parkeergarage Hengelo Centre af. Dit betekent dat de gemeente als eigenaar van de parkeergarage kan bepalen hoe we verder gaan. In de overeenkomst is opgenomen dat de gemeente een afkoopsom betaald van € 250.000. Dit bedrag is voor 2014 opgenomen in de begroting. Met de exploitant is afgesproken dat het toezicht ter plaatse in intensiteit is teruggebracht. Dit levert jaarlijks structureel een voordeel op van € 25.000. Daarnaast zijn er verschillende herstelmaatregelen aan de parkeergarage uitgevoerd, waaronder bouwkundige ingrepen (afschot terrasdekken, herstellen scheurvorming dakgarage en herstellen van de vloeren). Bovendien is de markering en de parkeervakbelijning vernieuwd (bredere parkeervakken). De ontwikkeling van de parkeergarage naast het treinstation vergroot de overcapaciteit van parkeerplaatsen in Hengelo. Dit kan invloed hebben op de exploitatie van straat- en garageparkeren in Hengelo. De parkeergarage Hengelo Centre ligt op 2 min lopen van het station en het station is zichtbaar vanaf de uitgang van de garage. De parkeergarage achter het station is bedoeld als transferium en is de vervanger voor het maaiveld (transferium) parkeren dat is opgeheven achter het station en is de parkeervoorziening voor het nieuw te bouwen WTC. Het eigendom, beheer en de exploitatie van de te bouwen parkeergarage transferium ligt bij NS vastgoed B.V. Bezoekers binnenstad In het jaar 2000 trok de binnenstad jaarlijks nog 7,4 miljoen bezoekers. In de periode tot 2008 is dit aantal teruggelopen tot 4,3 miljoen bezoekers. In de periode 2008 - 2011 is het aantal bezoekers stabiel gebleven. In 2011 is het aantal bezoekers gestegen naar 5,1 miljoen bezoekers. Het is nog te vroeg om te zeggen of dit een incident betreft of dat er een stijging is ingezet (zie tabel 3). Het aantal bezoekers is weliswaar toegenomen in 2011, maar de verblijfsduur is afgenomen. Het aandeel bezoekers dat de binnenstad met de auto bezoekt is na een daling in de periode 2004 – 2008 aan het stijgen. Het koopgedrag is aan veranderingen onderhevig, dit heeft gevolgen voor het parkeren. Zo is bijvoorbeeld de verwachting dat het aantal (fysieke) winkels zal dalen. Blauwe Zones Momenteel worden de ontheffingen in de blauwe zones gratis verstrekt aan bewoners en hun bezoekers. De kostprijs voor een ontheffing bedraagt € 70,00. In de vastgestelde evaluatie van het parkeerbeleid is aangegeven dat bewoners voor de 1e ontheffing € 35,00 moeten betalen. Dit wordt budget neutraal genoemd. Deze maatregel levert € 22.750 op. In het huidige beleid wordt bewoners de keuze gelaten voor het wel of niet instellen van een blauwe zone. Wanneer bewoners een blauwe zone wegstemmen, dan heeft dit tot gevolg dat er geen extra inkomsten zijn voor de gemeente. Het tekort zal dan waarschijnlijk toenemen omdat er dan gratis geparkeerd kan worden nabij het centrum. Medio 2012 wordt de eerste blauwe zone benaderd voor een draagvlakonderzoek over het al dan niet handhaven van de blauwe zone. De blauwe zones worden apart en opeenvolgende van elkaar benaderd.
2
Mogelijke maatregelen Natuurlijk is het mogelijk om extra inkomsten c.q. besparingen te genereren. We gaan kort in op een aantal maatregelen. In de bijlage zijn de maatregelen in acht factsheets verder uitgewerkt en –waar mogelijk- voorzien van een uitgebreider rekenvoorbeeld. Tevens zijn de te verwachten voor- en nadelen benoemd. 1. tariefsverhoging De meest voor de hand liggende maatregel om meer inkomsten te generen is het verhogen van de tarieven. In de inleiding is aangegeven dat Hengelo een gedifferentieerde tariefopbouw kent. De uurtarieven zijn als volgt: laag € 1,30, midden € 1,60 en hoog € 1,90. Ter vergelijking. Het uurtarief in Almelo bedraagt € 1,50, het uurtarief in Enschede bedraagt € 2.30. Beide steden kennen overigens geen gedifferentieerd tarief. Een verhoging van het uurtarief voor het parkeren op maaiveld met € 0,10 levert jaarlijks een bedrag van € 62.500 aan extra inkomsten op (tabel 4). Een verhoging van het uurtarief voor het parkeren in de parkeergarage Hengelo Centre met € 0,10 levert jaarlijks een bedrag van € 13.000 aan extra inkomsten op (tabel 5). 2. uitbreiding parkeerplaatsen met hoog tarief Het hoge tarief geldt voor een beperkt aantal parkeerterreinen in Hengelo. Dit aantal kan worden uitgebreid, met terreinen die ook gunstig liggen ten opzichte van de binnenstad. Een voorbeeld hiervan is het parkeerterrein aan de Wetstraat, achter de HEMA (132 parkeerplaatsen). In de huidige situatie geldt het midden tarief. Een verhoging naar het hoge tarief levert jaarlijks een bedrag van € 46.950 aan extra inkomsten op. 3. veranderen tarieven parkeer ontheffingen blauwe zones De kostprijs voor een ontheffing bedraagt € 70,00. In de vastgestelde evaluatie van het parkeerbeleid is aangegeven dat bewoners voor de 1e ontheffing € 35,00 moeten betalen. Overwogen kan worden de vergunning kostendekkend te verstrekken en te verhogen tot een bedrag van € 70,00. Dit levert een bedrag van € 22.750 aan extra inkomsten op. Opgemerkt wordt dat een bedrag van € 70,00 als erg hoog wordt ervaren, ook ten opzichte van omliggende steden. 4. opheffen/afsluiten maaiveld parkeerterreinen binnen betaald parkeergebied Er is sprake van een overschot aan parkeerplaatsen op maaiveld en in de parkeergarages. De daling van het aantal bezoekers is hier mede debet aan. In 2011 was gemiddeld 37% van de parkeerplaatsen op maaiveld bezet. Dat betekent dat er van de 1300 parkeerplaatsen er 800 niet gebruikt worden (en dat is dan exclusief het overschot aan parkeerplaatsen in de parkeergarages). Het is dus mogelijk om een gedeelte van de parkeerplaatsen op maaiveld (gefaseerd) op te heffen. Als gevolg van deze maatregel kan worden bespaard op beheer en onderhoud van het parkeerterrein, maar ook van de benodigde parkeerautomaten. De jaarlijkse besparing op beheer en toezicht is becijferd op circa € 92.000 (zie tabel 8). 5. afsluiten of betaald maken huidige gratis parkeerplaatsen nabij binnenstad Rond de binnenstad zijn een aantal particuliere terreinen waar gratis geparkeerd kan worden. Een deel van deze terreinen is bedoeld voor het werknemers en bezoekers parkeren van de aangrenzende bedrijven. Hier is echter weinig tot geen controle op, waardoor de terreinen oneigenlijk gebruikt worden. Overwogen kan worden de terreinen af te sluiten, of in te zetten voor betaald parkeren. Bij het inzetten voor betaald parkeren zal geïnvesteerd moeten worden in parkeerautomaten, toezicht en handhaving. Ook bij het tegengaan van het oneigenlijk parkeren zal moeten worden geïnvesteerd in een toegangssysteem om oneigenlijk gebruik te voorkomen. De mogelijke extra inkomsten zijn geschat tussen de € 0 en € 20.000. 6. Aansluiting met parkeertijden Enschede In Enschede geldt betaald parkeren op maandag tot en met zaterdag van 9.00 tot 19.00 en op koopavond tot 21.00 uur. Een uitbreiding van de tijden voor betaald parkeren met 1 uur, zoals in Enschede levert naar verwachting 10% aan extra inkomsten op (ca € 100.000). 7. Stimuleren gebruik Hengelo Centre De basis voor de exploitatie prognose van het Hengelo Centre is gelegd in de tijd dat de binnenstad van Hengelo jaarlijks nog 7,4 miljoen bezoekers trok. Dat aantal is aanzienlijk teruggelopen. In de exploitatie is echter uitgegaan van verdere groei van het bezoekersaantal, hetgeen het tekort op de exploitatie verklaart. Er zijn een aantal mogelijkheden om het tekort terug te dringen. Na het aflopen van het contract in 2014 kan het toezicht op de parkeergarage door Stadstoezicht worden uitgevoerd. Dit kan een besparing opleveren. De hoogte daarvan wordt pas duidelijk bij het vaststellen van de nieuwe exploitatie en beheer door de gemeenteraad.
3
Andere maatregelen zijn onder meer promotie en stimuleringsacties en kortingsacties. 8. Motie “Onderzoek naar wel of niet betaald parkeren op (extra) koopavonden” In de raadsvergadering van dinsdag 20 december 2011 is de motie ‘onderzoek naar het wel of niet afschaffen van betaald parkeren op (extra) koopavonden’ aangenomen. In deze motie wordt ingegaan op een te verrichten onderzoek naar het afschaffen van betaald parkeren op zowel de extra koopavonden als op de reguliere koopavonden. De kosten voor het afschaffen van betaald parkeren tijdens koopavonden zijn geraamd op circa € 187.000,- op jaarbasis. Als de gemeenteraad opdracht geeft om betaald parkeren op de koopavonden af te schaffen dan neemt het tekort op parkeren toe. Niet alleen voor de gemeente maar ook voor de parkeergarage exploitanten. De exploitanten van de parkeergarages zijn gevraagd te reageren op dit voornemen. De reacties zijn in de bijlage opgenomen. Conclusie De tekorten in de begroting zijn het gevolg van een aantal oorzaken. Een terugloop in het aantal parkeeruren en het niet uitvoeren / terugdraaien van een aantal afgesproken maatregelen zijn daarvoor in belangrijke mate verantwoordelijk. Zoals in het voorgaande beschreven zijn er verschillende mogelijkheden om te sturen op de inkomsten uit de baten parkeerbelasting. Sommige van deze maatregelen zijn relatief eenvoudig uit te voeren, andere vragen om meer voorbereidingstijd. In alle gevallen geldt: geen voordeel zonder nadeel. Daarom is het van belang discussie te voeren over deze mogelijkheden en te bepalen voor welke maatregelen en onder welke condities draagvlak is te creëren.
4
Bijlagen
Afbeelding 1: overzicht parkeerterreinen en tarieven
5
afbeelding 2: overzicht Blauwe Zones in Hengelo, er zijn rondom het centrum vier blauwe zones (in de schil): de Afrikaanderbuurt, de Dichtersbuurt, Elsbeek-Zuid en het Kastanjeplein.
6
Tabel 1: overzicht en opbouw tekorten “baten parkeerbelasting”, doorkijk 2013 6215110
6214190 6215120 6215130
Maaiveld parkeren Het niet verwerken van de evaluatie in de begroting Afschaffen betaald avondparkeren Niet verhogen parkeertarief met € 0,10 in 2010 (wel begroot) Beëindigen parkeerterrein achter het station en deel parkeerterrein Marskant Daling parkeeruren / gratis parkeerterreinen (o.a. Heemafterrein) Opheffen 100 parkeerplaatsen omgeving Lange Wemen Hengelo Centre Parkeervergunningen algemeen Parkeervergunningen bewoners
€ 740.000 € 105.000 € 85.000 € 100.000 € 120.000 € 90.000 € 240.000 € 310.000 Geen tekort Geen tekort
Tabel 2: overzicht 2007-2011, ontwikkeling begrote en gerealiseerde inkomsten Jaar 2007 2008 2009 2010 2011 2012
€ € € €
Begroot
Rekening 1.093.690,1.131.888,1.411.598,1.525.710,1.525.710,1.525.710,-
Saldo 1.065.625,16 1.004.350,91 1.081.766,67 1.113.073,22 1.012.140,90
-
1.600.000,00 1.500.000,00 1.400.000,00 1.300.000,00
28.064,84 127.537,00 329,831.33 412.636,78 513.569,10
begroot rekening
€ 1.200.000,00 € 1.100.000,00 € 1.000.000,00 € 900.000,00 € 800.000,00 2007
2008
2009
2010
2011
Tabel 3: Aantal bezoekers per week aan de binnenstad (bron: Locatus)
Totaal ma t/m zondag per week Totaal per jaar
2000
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
143.000
117.100
107.100
105.000
100.700
83.600
82.200
83.600
98.100
7.4 miljoen
6.1 miljoen
5.7 miljoen
5.5 miljoen
5.2 miljoen
4.3 miljoen
4.3 miljoen
4.3 miljoen
5.1 miljoen
7
Factsheet maatregel 1: tariefsverhoging Tabel 4: rekenvoorbeeld tariefsverhoging maaiveld parkeren o.b.v. € 1.000.000 inkomsten en gem tarief € 1,60. Verhoging tarief € € € € €
0,10 0,10 0,20 0,20 0,40
eenmalig in 2013 in 2013, 2014, 2015 en 2016 eenmalig in 2013 in 2013 en 2014 eenmalig in 2013
Geraamde extra inkomsten 2014 2015 € 62.500,€ 62.500,€125.000,€186.848,€125.000,€125.000,€250,000,€250,000,€250.000,€250.000,-
2013 € 62.500,€ 62.500,€125.000,€125.000,€250.000,-
2016 € 62.500,€249.276,€125.000,€249,987,€250.000,-
Tabel 5: rekenvoorbeeld tariefsverhoging parkeergarage Hengelo Centre obv € 205.000 inkomsten en tarief € 1,60. Verhoging tarief
Geraamde extra inkomsten 2013 2014 2015 2016 € 0,10 eenmalig in 2013 €0 €0 €0 €0 € 0,10 in 2013, 2014, 2015, 2016 €0 €13.000,€26.000,€38.000,€ 0,20 eenmalig in 2013 €13.000,€13.000,€13.000,€13.000,-€ 0,20 in 2013 en 2014 €12.000,€38,000,€38,000,€38,000,€ 0,40 eenmalig in 2013 €38.000,€38.000,€38.000,€38.000,n.b. in de lopende begroting is al een verhoging van het tarief met € 0,10 voorzien. Daarom geen extra inkomsten over de eerste verhoging van het tarief met € 0,10.
Factsheet maatregel 2: uitbreiding parkeerplaatsen met hoog tarief Tabel 6: rekenvoorbeeld verhogen uurtarief (van € 1,60 naar € 1,90) parkeerterrein De Wetstraat Aantal pp 132 132
Tarief € 1,60 € 1,90
Bezetting (uren) 57 57
Aantal weken 52 52
Bezettingsgraad (%) 40 40 saldo
inkomsten € 250.398 € 297.348 € 46.950
Mogelijke effecten verhogen uurtarief: ≠ Verdrijving parkeerders naar parkeerplaatsen/woonstraten buiten het betaald parkeergebied (overlast/klachten/irritatie) ≠ Stimuleren gebruik parkeergarages (uurtarief parkeergarages bedraagt ongeveer 1,60 euro) ≠ Verplaatsen parkeerders naar parkeerplaatsen met een lager uurtarief n.b. De netto uitbreiding van het aantal betaalde parkeerplaatsen met een hoog tarief als gevolg van deze maatregel is beperkt, aangezien er 100 pp hoog tarief verdwijnen rondom het Stadhuis als gevolg van de ontwikkeling van Lange Wemen. Het terrein aan de Wetstraat telt 132 parkeerplaatsen. Als gevolg van deze maatregel neemt het aantal betaalde parkeerplaatsen met hoog tarief met 32 toe.
Factsheet maatregel 3: veranderen tarieven parkeer ontheffingen blauwe zones Mogelijke effecten veranderen tarieven: ≠ Bewoners zijn al jaren gewend aan een gratis ontheffing en zijn wellicht niet bereid om hiervoor te betalen en zouden kunnen kiezen voor het opheffen van de blauwe zone; ≠ Bij het opheffen van bestaande blauwe zones zullen parkeerders eerder kiezen om buiten het betaald parkeergebied, in de voormalige blauwe zones te gaan parkeren hetgeen leidt tot overlast/klachten/irritaties; ≠ Bezoekers en werkers van de binnenstad gaan weer lang parkeren (de gehele dag) in de dichtbij gelegen Afrikaanderbuurt, waardoor er weer een nieuwe verzoeken van bewoners en bedrijven binnenkomen voor herinvoeren blauwe zone.
8
Factsheet maatregel 4: opheffen/afsluiten maaiveld parkeerterreinen binnen betaald parkeergebied voordelen van het opheffen van parkeerplaatsen ≠ Beter benutten parkeerplaatsen betaalde parkeergebieden ≠ Grond komt vrij voor andere functies; ≠ Kosten voor beheer en onderhoud binnen de parkeerbegroting gaan omlaag; ≠ Het ‘blik van de straat’; ≠ Toename gebruik parkeergarages, minder zoekverkeer, minder luchtvervuiling; ≠ Grond kan verkocht worden. ≠ Mogelijk toekomstig gebruik diverse terreinen voor ambtenaren nieuwe stadskantoor Lange Wemen (vergunninghouders plaatsen) nadelen van het opheffen van parkeerplaatsen ≠ Verlies inkomsten. Parkeerders kunnen op parkeerplaatsen gaan staan die niet geëxploiteerd worden door de gemeente en/of op gratis parkeerplaatsen buiten het centrumgebied; ≠ Als de grond in eigendom en beheer van de gemeente blijft krijgen we afhankelijk van de functie nieuwe beheerskosten. ≠ Verdrijving parkeerders naar parkeerplaatsen/woonstraten buiten het betaald parkeergebied (overlast/klachten schilwijken) Tabel 7. voorbeeld op te heffen capaciteit betaalde p-terreinen en aantal p-automaten binnen gefiscaliseerd gebied. Straat / terrein Schefferlaan Mitchamplein Eikstraat Drienerstraat Wolter ten Cate straat, terrein Enschedestraat, langsparkeren Bataafse kamp rondom stadhuis Totaal
Aantal openbare parkeerplaatsen 42 46 27 52 18 42 42 100
Aantal parkeerautomaten (pa)
369
14
1 1 1 1 1 3 1 5
Tabel 8: rekenvoorbeeld beheer en toezicht betaald parkeerterrein Post Personele kosten 1,1 fte voor 369 parkeerplaatsen afschrijving, rente en onderhoud 14 parkeerautomaten Vervangingsinvestering 14 parkeerautomaten
9
bedrag € 46.100,€ 46.200,€ 140.000,-
Factsheet maatregel 5: afsluiten of betaald maken huidige gratis parkeerplaatsen nabij binnenstad Tabel 9: Overzicht plaatsen nabij de binnenstad waar gratis geparkeerd kan (of kon) worden. Locatie Heemaf terrein, Bornsestraat terrein van MEE, Deldenerstraat ABN-Amro terrein, Beurstraat Heren van Twente Terrein UWV Terrein de Bolder Terrein Lansink veste
maatregel Vanaf 10 april betaald parkeren toezegging dat terrein gesloten is tijdens tijden betaald parkeren toezegging dat terrein gesloten is/wordt tijdens tijden betaald parkeren Gesloten, heeft de gemeente een overeenkomst mee betaald parkeren betaald parkeren nog geen reactie op verzonden brief
Mogelijke effecten: ≠ Stimuleren gebruik parkeergarages (‘blik van de straat’); ≠ Beter benutten parkeerplaatsen betaalde parkeergebieden; ≠ Verbetering verkeersveiligheid en doorstroming (minder uitwisseling, meer stromen); ≠ Verdrijving parkeerders naar parkeerplaatsen/woonstraten buiten het betaald parkeergebied (overlast/klachten/irritatie). Financiële effecten: ≠ Lastig in te schatten: voor het terrein zelf beperkt (beperkte parkeerinkomsten versus investeringen en beheeruitgaven); ≠ Mogelijke extra inkomsten maaiveld parkeren met name op donderdag en zaterdagavond. ≠ Mogelijke extra inkomsten tussen de €0 en € 20.000,Factsheet maatregel 6: Aansluiting met parkeertijden Enschede Mogelijke effecten: ≠ Verwarring en irritatie over parkeertijd en de definitie van betaald (dag)parkeren; ≠ Betere doorstroming aan de randen van de late middag/vroege avond; ≠ Betere bereikbaarheid detailhandel/horeca voor haar klanten/bezoekers aan de randen van de late middag/vroeg avond; ≠ Helderheid voor bezoekers uit regio Enschede rond synchronisatie parkeertijden. Financiële effecten: Een uitbreiding van de tijden betaald parkeren met 1 uur tot 19.00 levert jaarlijks naar verwachting 10% aan extra inkomsten op. Dit komt overeen met een bedrag van € 100.000,Factsheet maatregel 7: Stimuleren gebruik Hengelo Centre Herstelwerkzaamheden aan Hengelo centre Met de Bouwcombinatie De Beurs VOF is vorig jaar overeenstemming bereikt over de te verrichten herstelwerkzaamheden. De onderstaande herstel werkzaamheden zijn uitgevoerd: ≠ Afschot terrasdekken; ≠ Herstelen vloeren garage; ≠ Nieuwe markering en (parkeervak)belijning (bredere parkeervakken). Nog uit te voeren: ≠ Herstellen scheurvorming dakgarage; Getroffen maatregelen gericht op het terugdringen van het tekort De overeenkomst voor de exploitatie van de parkeergarage Hengelo centre loopt af in 2014. Tot dat moment zijn we beperkt in de maatregelen die we kunnen treffen. We hebben met de exploitant P1 besproken wat de mogelijkheden zijn. Hier is uit gekomen dat het toezicht ter plaatse is teruggebracht. Dit levert vanaf 2012 een structureel voordeel op van € 25.000,- per jaar. Maatregelen gericht op het stimuleren van het gebruik van Hengelo centre ≠ promotie en stimuleringsactie we(e)k(en) lang gratis parkeren (‘onbekend maakt onbemind’ (kost € 5.400,- per week);
10
≠ ≠
als (informele) Park & Ride garage open stellen voor forensen / NS treinreizigers; kortingsactie(s) ism met detailhandel/horeca.
Factsheet maatregel 8: Motie afschaffen betaald parkeren op extra koopavonden
Tabel 10: rekenvoorbeeld afschaffen betaald parkeren op koopavonden (maaiveld) Reguliere koopavonden Aantal pp Tarief Bezetting (uren) 1.300 € 1,60 3
Aantal weken 52
Bezettingsgraad (%) 37
inkomsten € 120.000
Extra koopavonden Aantal pp Tarief 1.300 € 1.60
Aantal weken 2
Bezettingsgraad (%) 37
inkomsten € 4.600
Bezetting (uren) 3
Totaal:
€ 124.600
Tabel 11: rekenvoorbeeld afschaffen betaald parkeren op koopavonden (parkeergarage) Reguliere koopavonden Derving per parkeergarage per jaar Extra koopavonden Derving per parkeergarage per jaar
€ 15.000 – € 20.000 Totaal (3 garages) € 500 – € 1.000 Totaal (3 garages) Totaal:
€ 45.000 - € 60.000
€ 1.500 - € 3.000 € 46.500 - € 63.000
Beleidsmatige consequenties ≠ Toename parkeerdruk op straat waardoor de bereikbaarheid, doorstroming op de centrumring en mogelijk veiligheid verslechterd; ≠ Bereikbaarheid voor hulpdiensten (waaronder de brandweer) op de centrumring en invalswegen neemt af in geval van calamiteiten; ≠ Meer ongewenst zoekverkeer geeft toename verkeersonveiligheid; ≠ Onverwachte parkeerdruk op andere locaties zoals woonstraten (men probeert eerst gratis te parkeren alvorens de parkeergarage of betaalde maaiveld terreinen aan te doen); ≠ Milieuaspecten zoals CO2 uitstoot, fijnstof (PM10), etc.; ≠ Strijdig met visie ‘blik van de straat’; ≠ De twee extra koopavonden worden dan maatgevend voor beleidswijzigingen voor de 52 reguliere koopavonden welke Hengelo sinds jaar en dag al heeft en die voor alle bezoekers van de binnenstad ook glashelder zijn. Overige effecten/gevolgen ≠ Bij mogelijk gratis parkeren op de reguliere en extra koopavonden zal het gevolg zijn dat al deze plaatsen zullen worden bezet door werkers/langparkeerders. De bereikbaarheid van de detailhandel en de horeca in de binnenstad verslechtert dan aanzienlijk. Een veronderstelling dat met deze maatregel juist extra bezoekers naar de stad zullen komen is daarom ook onjuist. De effecten zullen eerder negatief uitpakken (zie ook bijlage artikel ‘Belang bereikbaarheid en parkeren overschat’) . Reactie exploitanten ≠ Citaat Q-park (Brink garage): “Aantrekkelijkheid binnenstad is afhankelijk van winkelaanbod en de evenementen. Men gaat niet naar een binnenstad omdat het gratis parkeren is maar omdat het aanbod, sfeer en de bereikbaarheid goed, aantrekkelijke en gemakkelijk zijn. Wij doen een beroep op de gemeenteraad om het afschaffen van betaald parkeren op (extra) koopavonden geen doorgang te laten vinden. Mocht u aan die oproep geen gevolg geven, dan houden wij ons alle rechten voor, met inbegrip van het vorderen van schade. Naar ons oordeel is de actie te beschouwen als onrechtmatig concurrentie gedrag”. ≠ Citaat Wieringerwaard Invest VII BV (Thiemsbrug): “Ons standpunt is dat dit een bom legt onder ons plan inclusief uitbreiding parkeergarage.” ≠ Citaat P1 Parking/Gemeente Hengelo (Hengelo centre): “Tegen het afschaffen van betaald parkeren op de (extra) koopavonden. Zowel financieel als beleidsmatige is dit een onverstandige keuze”.
11
Reacties parkeergarage exploitanten
Parkeergarage Thiemsbrug Eling, Ons standpunt is dat dit een bom legt onder ons plan inclusief uitbreiding parkeergarage. Met vriendelijke groeten, Mieke Drijfhout, namens Anno Giesbers secretaresse Wieringerwaard Invest VII BV Kerkeland 9b 6651 KN Druten – NL T: +31 487 511866 F: +31 487 513115 E:
[email protected] W: www.wieringerwaardinvestvii.nl KvK-nummer: 33285255
Parkeergarage De Brink Geachte heer Boerkamp, beste peter, Helaas bent u middels de receptie op het verkeerde spoor gezet. Voor alle zaken m.b.t. Q-Park Hengelo de Brink en P+R industrie plein kunt u mij benaderen middels onderstaande adres gegevens. Op basis van uw mail kan ik u als volgt antwoorden: Middels uw mail d.d. 27 januari j.l., hebben wij vernomen dat de gemeente Hengelo een motie heeft aanvaard over onderzoek naar het afschaffen van betaald parkeren op de (extra) koopavonden. U vraagt Q-Park, middels uw mail, hierop te reageren. De gemeente spant zich in om de aantrekkelijkheid van de Hengelose binnenstad voor bezoekers die per auto komen te vergroten en daar is niets op tegen. Q-Park kan echter op basis van haar Europese kennis en ervaring stellen dat gratis parkeren in eerste instantie niet bijdraagt aan de aantrekkelijkheid van de binnenstad. De aantrekkelijkheid van een stad is afhankelijk van het winkelaanbod en de evenementen. Men gaat niet naar een binnenstad omdat het gratis parkeren is maar omdat het aanbod, sfeer en de bereikbaarheid goed, aantrekkelijk en gemakkelijk zijn. Zoals u bekend is zijn wij exploitant van de Q-Park parkeergarage De Brink. De (extra) koopavonden zijn voor ons een belangrijke bron van inkomsten, zeker in de huidige, voor de detailhandel (dus ook voor ons) moeilijke tijd. Door deze avonden gratis te maken zal mogelijk een deel van onze klanten besluiten te kiezen voor de voor bezoekers van de binnenstad goedkoopste parkeerplek. Daarnaast kunnen er geheel andere verkeerstromen ontstaan door dat men gaat zoeken naar een gratis plek. Meer zoekverkeer geeft geluidsoverlast, meer fijn stof uitstoot en andere milieu belastende gevolgen. Minder prettig voor bezoeker en bewoner maar ook voor de automobilist die vooral snel comfortbel en gemakkelijk wil parkeren om het winkelaanbod dat hem trekt te gaan bezoeken. Voor wat betreft het juridische aspect van de eventueel uit te voeren actie: naar ons oordeel is de actie te beschouwen als onrechtmatig concurrentiegedrag. Concurrentievervalsing door de overheid is onrechtmatig indien de betreffende overheid – de gemeente Hengelo dus – in vergelijking tot andere private deelnemers op de betreffende markt zich een voorsprong kan verwerven doordat zij als overheid voordelen geniet die andere (private) mededingers op de markt moeten ontberen. De gemeente Hengelo is immers in staat om het door de gratis-parkeren actie ontstane verliezen af te dekken met publieke middelen. Nu wij, en andere private exploitanten, die mogelijkheid niet hebben, is er sprake van onrechtmatige concurrentie.
12
De gemeente zal wellicht wijzen op het algemeen belang dat de gemeente denkt te dienen, maar dat lijkt ons niet gediend met de afschaffing van betaald parkeren op (extra)koopavonden. U zult er bijvoorbeeld niet aan denken om gratis levensmiddelen uit te delen aan iedereen die het centrum van Hengelo bezoekt. Daarmee zou u immers private (supermarkt) ondernemers tijdelijk uit de markt drukken. In wezen is er met parkeren hetzelfde aan de hand: met gratis parkeren op (extra) Koopavond kunnen wij als private ondernemer er zeker van zijn dat minder automobilisten bij ons zullen parkeren. Wij zijn van mening dat het tarief in uw gemeente niet zodanig is dat dit een belemmering zal zijn voor het binnenstadbezoek. Veeleer zal het de bezoeker gaan om de beschikbaarheid van parkeerruimte. Het algemeen belang is dus de beschikbaarheid (eventueel: tegen een marktconform tarief) en niet het gratis daarop laten parkeren. Wij doen een beroep op de gemeenteraad om het afschaffen van betaald parkeren op (extra) koopavonden geen doorgang te laten vinden. Mocht u aan die oproep geen gevolg geven, dan houden wij ons alle rechten voor, met inbegrip van het vorderen van schade. Gaarne vernemen wij zo spoedig mogelijk uw reactie. Helaas kunnen wij geen omzet gegevens openbaar maken zoals u zult begrijpen. Q-Park is ten allen tijden bereid om uw of de raad inzicht te geven in parkeren, bereikbaarheid en mobiliteit zoals Q-Park dit ziet en vorm geeft met privaten en publieke partijen. Tevens zal ik per post u de brochure” Quintessence; de logica van betaald parkeren “ toe sturen. Gaarne vernemen ik zo spoedig mogelijk uw reactie. Met vriendelijke groet, Martin Draaijers Manager Operations Q-Park Nederland, Regio Gelderland, Stationsplein 12-E NL-6221 BT Maastricht
Parkeergarage Hengelo centre Beste Peter, Zoals beloofd hierbij de bevindingen en advies vanuit P1 op het afschaffen van betaald parkeren op de koopavonden: - toename parkeerdruk op straat waardoor de bereikbaarheid, doorstroom en mogelijk veiligheid (doorrij voor brandweer), etc. - onduidelijke berichtgeving naar burgers -> weer terugdraaien naar 'uitgebreidere' venstertijden roept veel weerstand op terwijl het afschaffen slechts een tijdelijke tevredenheid oplevert. - verschuiving (verdere) van Off naar On -> parkeerders trachten eerst voor de deur (dichts bij de eindbestemming) te parkeren -> parkeren is een afgeleide daarbij. Door differentiatie in de tarieven tussen On en Off was een natuurlijke sturing mogelijk, deze vervalt en vergt veel tijd om dit beleid weer terug te draaien, althans effecten te bereiken (blik van straat) - meer zoekverkeer, parkeerdruk (men probeert eerst gratis te parkeren alvorens de pg aan te doen), CO2 uitstoot, etc. Tevens zullen de opbrengsten per jaar met ongeveer €15.000 teruglopen (zie bijlage) Met vriendelijke groet, René Pourchez
13
Bijlage dinsdag, 14 februari 2012 11:44
Belang bereikbaarheid en parkeren overschat
Het belang van bereikbaarheid per auto en (gratis) parkeren wordt enorm overschat als het gaat om factoren die het bezoek aan winkels en de winkelomzet beïnvloeden. Een bericht van het KpVV hierover uit oktober 2010 heeft de belangstelling van veel gemeenten gewekt. Vervoer naar retail Met name was er de vraag, hoe de multimodale bereikbaarheid voor retail te organiseren. Daarom heeft het KpVV, samen met de VNG, een project opgestart: ‘Vervoer naar retail’. In het project worden niet alleen mythes die rond dit onderwerp onder gemeenten en winkeliers leven onder de aandacht gebracht en beargumenteerd, er wordt tevens gewerkt aan een concrete aanpak. Belang autobereikbaarheid en parkeren Uit de praktijk blijkt dat het belang van autobereikbaarheid en (gratis) parkeren voor de concurrentiepositie van een stad als winkelgebied duidelijk kleiner is dan wordt gedacht. Dat blijkt uit het feit dat juist plaatsen die ook inzetten op andere vervoerswijzen dan de auto (met name fietsen en lopen) het opmerkelijk goed doen. Een mooi voorbeeld is ’sHertogenbosch. Een aantrekkelijk, levendig, gevarieerd winkelgebied, gemengd met andere functies blijkt een veel effectievere richting. Hand in hand Vandaar dat gewerkt wordt aan een aanpak waarbij het aantrekkelijker maken van winkelgebieden hand in hand gaat met een goede bereikbaarheid voor alle modaliteiten. Ook de aantasting van de aantrekkelijkheid en leefbaarheid van het winkelgebied door auto’s wordt teruggedrongen. Er wordt gewerkt aan een aanpak voor Gouda en Winterswijk. Dit project wordt uitgevoerd in opdracht van KpVV - Hans Voerknecht, samen met Ineke Spapé (SOAB), Sjoerd Stienstra (Adviesbureau stedelijk verkeer) en Giuliano Mingardo (Erasmus Universiteit Rotterdam). Fiets ondergewaardeerd Bij winkeliers ligt de focus dus op de auto, maar in feite wordt de auto misschien wel overschat en de fiets ondergewaardeerd: de totale jaarlijkse bestedingen van een automobilist of een fietser zijn ongeveer gelijk. De bezoekersfrequentie per auto is minder maar er worden meer boodschappen tegelijk gehaald, terwijl de fietser de supermarkt vaker bezoekt en minder boodschappen per keer meeneemt. “Op zich is het een terechte insteek van de winkelier om veel aandacht aan de automobilist te besteden”, aldus Sjoerd Stienstra, die als adviseur is betrokken bij het project. “Immers; een tekort aan parkeerplaatsen of een slechte bereikbaarheid schaadt het imago van de supermarkt in kwestie en beïnvloedt de keuze van de bezoeker: supermarkten concurreren op meer dan de prijs.” Toch heerst er een flink aantal mythes (zie kader) onder winkeliers en gemeenten over het effect van meer parkeren en autobeleid. Een aantal licht Stienstra toe. ‘No parking, no business’ is volgens het onderzoek meestal niet waar, er is geen significant verband tussen parkeercapaciteit en de omzet van winkelgebieden. Ook blijkt de hoeveelheid parkeermogelijkheden pas op nummer zeven te staan in de belangrijkste factoren die de aantrekkelijkheid en omzet van winkelgebieden verklaren. Nabijheid, leefbaarheid, gevarieerdheid, sfeer van het winkelgebied worden als veel belangrijker factoren beschouwd. Stienstra: “No business, no parking daarentegen gaat wel op!”, aldus Stienstra. Parkeren is weerstandsfactor Ook is het niet zo dat gratis parkeren meer consumenten trekt. Parkeren is een weerstandsfactor, niet een attractiefactor. Klanten komen niet naar een winkel om te parkeren, maar om te winkelen. “Tevens is het onjuist dat het leeuwendeel van de omzet afkomstig is van automobilisten, en een veel kleiner deel van bezoekers die op de fiets komen”, stelt Stienstra. “Het aandeel autogerelateerde omzet ligt vaak maximaal rond de 50, 60 procent. Als je de cijfers van de bezoekers per fiets hier tegenover zet valt snel te concluderen dat een supermarkt niet alleen kan bestaan van automobilisten. Het is een misvatting dat overal de meeste klanten met de auto komen. Dit hangt bovendien sterk van de grootte van het verzorgingsgebied af, zoals is gebleken uit een onderzoek naar de relatie tussen de vervoerswijze en de afstand tot de supermarkt. Bij afstanden tot 500 meter komt het merendeel lopend, bij 500 tot 1500 meter is het aandeel van de fiets heel sterk en daarboven neemt het autogebruik toe. De zogenoemde
14
‘XL’-supermarkten dienen een groot verzorgingsgebied, wat zorgt dat het merendeel met de auto komt; dit zijn de bijzondere gevallen, want bij de meeste supermarkten komt minder dan de helft van de wekelijkse klanten met de auto. Hetzelfde geldt voor supermarkten in de binnensteden, waar lopen, fietsen en auto ongeveer gelijk zijn.” Regionale functie Winkelgebieden bedienen daarentegen vaak ook een regionale functie, wat betekent dat het grootste deel van de bezoekers hier wel met de auto komt. Uit verschillende onderzoeken is naar voren gekomen dat regionaal bezoek voor 80 procent met de auto komt en lokaal bezoek rond de 30 procent. Hier zit echter wel een verschuiving in door de schaalvergroting van wijk- en buurtcentra. Dit trekt ook meer mensen aan die wat verder weg wonen en dat zie je in de cijfers terug. Dit patroon is niet terug te zien in steden als Amsterdam, maar wel in de middelgrote steden. Groter winkelgebied, meer omzet? Bij veel gemeenten heerst het idee dat bij uitbreiding van het winkelgebied ook evenredig meer parkeerplaatsen nodig zijn, ‘omdat de parkeernormen dat voorschrijven’. Maar de praktijk laat zien dat bezoekersaantallen van centrumgebieden al jaren een dalende trend vertonen en uitbreidingen van winkelgebieden hooguit leiden tot een stabilisatie van het aantal bezoekers. Ook supermarkten breiden vaak uit om hun bestaande bezoek meer comfort te bieden, maar niet zozeer om meer klanten te trekken. Ook is het niet zo dat hogere parkeertarieven klandizie naar winkelgebieden met gratis/goedkoper parkeren jagen. Stienstra: “Adverteren met gratis parkeren werkt niet, mensen gaan niet ergens naartoe vanwege het parkeren. Men bepaalt eerst waarom men ergens naartoe gaat, vervolgens hoe en dan pas wordt er nagedacht over de parkeerplek. Daarin is de locatie doorslaggevend, gevolgd door de mate van kwaliteit, met op de allerlaatste plaats de kosten.” Kan een OV- en fietsgericht winkelgebied met een restrictief parkeerbeleid rendabel zijn? Stienstra: “Als je hier specifiek op in gaat zetten moet je ook de nodige publiciteit eromheen genereren. Het gaat erom dat je een uniek product hebt en dat moet je zoveel mogelijk uitbuiten. Een goed voorbeeld van een dergelijk winkelgebied is in Zurich gerealiseerd; hier is zowel het aanbod als de omringende infrastructuur volledig afgestemd op het concept.” De tien mythes op een rij: No parking, no business. Gratis parkeren trekt consumenten. Automobilisten besteden meer dan andere klanten. Automobilisten zijn de belangrijkste klanten. Ik ga failliet als mijn winkelstraat autovrij wordt. Groter winkelgebied betekent meer parkeerplaatsen. Hogere parkeertarieven jagen de klandizie naar winkelgebieden met gratis parkeren. Ov- en fietsgericht winkelgebied met restrictief parkeerbeleid kan niet rendabel zijn. Gratis parkeren bestaat. Hogere parkeerkosten leiden tot lagere omzet.
15
