R o t t e r d a m , 16 juni 2015.
15bb4985
Aan: de gemeenteraad
Onderwerp: Kaderbrief 2015.
G e v r a a g d besluit: S a m e n v a t t e n d stellen wij u voor de kaderbrief 2 0 1 5 vast te stellen W a a r o m dit voorstel?AŕVaarom nu v o o r g e l e g d ? V o o r het z o m e r r e c e s ontvangt de g e m e e n t e r a a d van Rotterdam de " k a d e r b r i e f . In d e kaderbrief doet het College van B & W de g e m e e n t e r a a d een voorstel voor d e financiële kaders voor de jaren 2016 tot en met 2 0 1 9 . Aldus kan d e gemeenteraad richting g e v e n a a n d e uitwerking van de gemeentelijke begroting 2 0 1 6 (inclusief de meerjarencijfers) in d e z o m e r . Eind september wordt de gemeentelijke begroting 2016 inclusief het investeringsvoorstel 2 0 1 6 aan de g e m e e n t e r a a d g e z o n d e n . Gelijktijdig met de kaderbrief wordt de eerste bestuursrapportage 2015 a a n d e g e m e e n t e r a a d g e z o n d e n . Deze rapportage bevat voor het jaar 2015 de ontwikkelingen (bijstellingen) ten opzichte van d e begroting 2 0 1 5 (en bevat geen meerjarig beeld). A n d e r s d a n v o o r g a a n d e jaren geeft het College v a n B & W een toelichting op d e financiële kaders op het niveau van de p r o g r a m m a ' s uit de begroting. Hierdoor is er een betere en duidelijkere koppeling tussen kaderbrief en d e begroting 2016. Deze verbetering komt voort uit de uitwerking van d e Motie Transparante Begroting ( n u m m e r 14bb6310). Relatie met het c o a l i t i e a k k o o r d / c o l l e g e w e r k p r o g r a m m a / e e r d e r a a n g e n o m e n moties e n gedane toezeggingen: M e e r j a r i g e financiële uitwerking van het coalitieakkoord en het collegeprogramma voor het bestuursjaar 2016. Toelichting: Op 8 mei 2 0 1 4 sloten Leefbaar Rotterdam, D 6 6 en het C D A het coalitieakkoord "Volle kracht vooruit". W e kijken terug op e e n g o e d en productief eerste jaar waarin w e veel initiatief, durf en veerkracht zijn t e g e n g e k o m e n . Veel R o t t e r d a m m e r s hebben d e h a n d s c h o e n o p g e p a k t in hun buurten en straten. Met grote en kleine ideeën en initiatieven h e b b e n z e hun buurten veiliger, gezelliger en g r o e n e r g e m a a k t . S a m e n met de g e b i e d s c o m m i s s i e s , het maatschappelijk middenveld en met o n z e medewerkers die elke d a g midden in de stad staan. W e doen het in
Registratienummer dienst: 1687246 Portefeuillehouder: A.L.H. Visser Behandelaar: drs. K. Oskam, 010-267 0624
raadsvergadering van: raadsstuk
dd-mm-jjjj pagina 1
Rotterdam s a m e n . Of het nu gaat o m integratie, het schoon houden van d e straten, d e openingstijden v a n de horeca, de uitgangspunten voor het níeuwe Rotterdamse cultuurplan, het tegen g a a n van v e r e e n z a m i n g , de burgerjury of het zorgen dat w e dagelijks schonere lucht inademen. W e zijn dan ook blij met d e groeiende belangstelling van allerlei organisaties in de stad voor publiekprivate s a m e n w e r k i n g , de f o n d s e n die zich op o n z e stad richten en particuliere donaties. S a m e n m a k e n w e de stad sterker. Veel v a n o n z e afspraken uit het coalitieakkoord h e b b e n w e het afgelopen jaar o m g e z e t in beleid e n concrete maatregelen. Het vertrouwen in d e Rotterdamse e c o n o m i e groeit. Steeds meer innovatieve startups w e t e n Rotterdam te vinden. Dat is goed voor de werkgelegenheid en het ondernemersklimaat. De komst van het Cambridge Innovation Center (CIC) kan voor een aanzienlijke versnelling van deze positieve ontwikkeling z o r g e n . Het CIC biedt een unieke kans voor Rotterdam o m in s a m e n w e r k i n g met e e n sterke private partij met veel ervaring o p dit gebied een impuls te geven aan d e innovatie infrastructuur, de ruimtelijk e c o n o m i s c h e ontwikkeling en de werkgelegenheid van Rotterdam. M et het CIC is de kans groot dat er e e n A m e r i k a a n s startup collectief naar Rotterdam komt. O n s e c o n o m i s c h beleid richten w e op het s a m e n met het Rotterdams bedrijfsleven en d e R o t t e r d a m s e onderwijsinstellingen verder versterken van economische structuur en het creëren van meer werkgelegenheid voor Rotterdammers. M eer zuurstof voor het R o t t e r d a m s e ondernemersbloed is daarbij essentieel. Het initiatief en de ambitie om de World Expo 2 0 2 5 naar Rotterdam te halen ondersteunen w e v a n harte. 2 0 1 6 is d a a r o m een belangrijk jaar waarin w e ons, s a m e n met het bedrijfsleven en het Rijk, inzetten voor een sterk bid voor de World Expo. Een bid dat g o e d is voor Nederland en goed is voor Rotterdam. Afgelopen jaar h e b b e n w e , o m de buurten veilig en gezellig te houden, onder andere het aantal j e u g d h a n d h a v e r s verdubbeld en zijn w e met 10 extra interventie ambtenaren d e woonoverlast steviger gaan a a n p a k k e n . M et kleine ingrepen als terrasvlonders, culturele p r o g r a m m e r i n g en toeristische apps hebben w e d e binnenstad gezelliger en levendiger g e m a a k t . O o k zijn w e b e g o n n e n met e e n stevige aanpak o m het zwerfafval op de straten van R o t t e r d a m tegen te g a a n . W e vinden meer ruimte voor voetgangers en fietsers in d e stad belangrijk. D a a r o m is op het fietspad g e e n plaats meer voor b r o m m e r s met e e n geel plaatje. Deze maatregel bevordert o o k de verkeersveiligheid. W e zijn inmiddels ook gestart met d e voorbereidingen voor d e b o u w van een verdiepte fietsenstalling voor 1000 fietsen bij Station Blaak en publiekstrekker d e M arkthal. Met het p r o g r a m m a Kansrijke Wijken stimuleren w e dat een aantal wijken rondom het centrum interessant w o r d e n voor gezinnen o m er te k o m e n w o n e n of o m er te blijven w o n e n . W e h e b b e n ook stevige stappen gezet o p w e g naar een schonere lucht voor R o t t e r d a m m e r s . Uw raad heeft onlangs de Koersnota Lucht vastgesteld w a a r m e e we onder m e e r hebben afgesproken o m in 2016 e e n milieuzone in te v o e r e n . De succesvolle sloopregeling voor de meest vervuilende auto's is in 2015 verlengd. O p d e 'sGravendijkwal m o g e n vanaf het begin van dit j a a r geen vrachtwagens meer rijden en op d e 2 M aasvlakte rijden alleen nog de allerschoonste v r a c h t w a g e n s . e
Met CityLabOl 0 h e b b e n w e in het voorjaar d e nieuwe regeling voor innovaties en ideeën uit de stad g e p r e s e n t e e r d . CityLab010 is een p r o g r a m m a w a a r m e e alle wethouders o p hun e e n eigen thema d e beste ideeën uit de stad proberen te halen én ondersteunen.
Registratienummer dienst: 1687246 Portefeuillehouder: A.L.H. Visser Behandelaar: drs. K. Oskam, 010267 Ũ624
raadsvergadering van: raadsstuk
ddrnmjjjj pagina 2
De woonlasten voor Rotterdammers zijn in 2015 sinds jaren van stijging gemiddeld w e e r gedaald door de verlaging van d e afvalstoffenheffing. Zoals afgesproken dalen de woonlasten voor de Rotterdammers de k o m e n d e jaren verder. Landelijk is begin dit jaar de 'stortbelasting' ingevoerd. Wij berekenen deze, in tegenstelling tot veel andere g e m e e n t e n , niet aan d e Rotterdammers door via de afvalstoffenheffing. O m de gezondheid en fitheid van Rotterdammers verder te bevorderen gaan w e onverminderd door met de ontwikkeling van de S p o r t c a m p u s en gaan w e verder met succesvolle p r o g r a m m a ' s als Lekker Fit! en de Schoolsportverenigingen. Met het nieuwe p r o g r a m m a Zelfbouw wordt bouwen in particulier opdrachtgeverschap voor brede g r o e p e n Rotterdammers bereikbaar. En het wordt veel eenvoudiger om een 'stadskaveľ te kopen of o m gezamenlijk een leegstaand s c h o o l g e b o u w te verbouwen tot w o n i n g e n . W e m a k e n in 2 0 1 6 geld vrij voor het behoud van het monumentale Zuiderziekenhuis, hierdoor kunnen we s a m e n met projectontwikkelaars de wijk Vreewijk een nieuwe impuls g e v e n . En de k o m e n d e jaren zetten w e d e geplande investeringen van 200 miljoen euro in onze schoolgebouwen door. Dat is allemaal g o e d nieuws voor de bouwsector, de e c o n o m i e , de werkgelegenheid én dat laatste ook voor de Rotterdamse leerkrachten en kinderen. W e doen het d e k o m e n d e j a r e n ook anders in Rotterdam. Rotterdam is dé laboratorium stad van Nederland, d e stad van durf en experiment. W e m a k e n in 2016 nog meer werk van innovatie, o m d a t dat de kracht van Rotterdam en de R o t t e r d a m m e r s is en o m d a t het nodig is. De wereld v e r a n d e r d , en de instrumenten van de overheid, geld en regels, zijn onvoldoende toereikend o m de uitdagingen van nu en d e t o e k o m s t aan te g a a n . Met de invoering v a n de nieuwe W M O en de J e u g d w e t zijn w e b e g o n n e n met e e n grote omwenteling in zorg en welzijn. S a m e n met onze partners h e b b e n we de afgelopen jaren een stevig f u n d a m e n t voor een nieuw zorgstelsel gelegd. Sinds begin van dit jaar brengen 42 integrale wijkteams en 14 verbrede Vraagwijzers de menselijke maat terug in de (jeugd)zorg en d e zorg terug in de wijk, dichtbij d e R o t t e r d a m m e r s . Met het Rotterdams Onderwijsbeleid 'Leren Loont' blijven w e extra investeren in het talent van j o n g e R o t t e r d a m m e r s . Rotterdam w o r d t sterker, veiliger, levendiger en gezelliger. V o o r g a a n d e colleges hebben een goede basis g e l e g d . Rotterdam staat internationaal g o e d op d e kaart, voert veel meer positieve lijstjes a a n en is de afgelopen jaren iconen als De Rotterdam, De Markthal, het Centraal Station rijker geworden. En binnenkort k u n n e n w e daar het T i m m e r h u i s a a n t o e v o e g e n . Wij bouwen verder op die positieve flow van de stad en koesteren w a t g o e d is e n investeren en sturen bij w a a r w e dat nodig vinden. Financieel gezien ervaren w e helaas nog altijd tegenwind in Rotterdam. Zo worden w e onder andere geconfronteerd met behoorlijke na-ijleffecten van d e bezuinigingen op de organisatie die zijn ingezet in de vorige bestuursperiode. O n d a n k s deze tegenvallers g a a n w e in 2 0 1 6 d o o r op d e ingeslagen w e g . Met dezelfde Rotterdamse branie en lef w a a r m e e w e ruim een jaar g e l e d e n aan onze klus zijn b e g o n n e n . W e staan voor onze beloftes uit het coalitieakkoord en ons collegeprogramma # K e n d o e . Kortom, ons devies voor 2016 is koers houden en uitvoeren met het coalitieakkoord en c o l l e g e p r o g r a m m a in d e h a n d . Met deze brief doen wij u e e n voorstel voor de financiële kaders en spelregels voor 2 0 1 6 en doen we voorstellen hoe w e d e financiële
Registratienummer dienst: 1687246 Portefeuillehouder: A.L.H. Visser Behandelaar: drs. K. Oskam, 010-267 0624
raadsvergadering van: raadsstuk
dd-mm-jjjj pagina 3
tegenvallers vanaf 2 0 1 6 structureel oplossen en financiële ruimte creëren voor het uitvoeren van ons collegeprogramma. Gemeentefìnanciën In de kaderbrief van 2 0 1 4 g a v e n wij de winstwaarschuwing dat de k o m e n d e jaren niet als vanzelf financiële ruimte ontstaat voor nieuw beleid. W e h e b b e n ook nu in d e collegeretraite stevig financieel ingegrepen o m het w e e r s t a n d s v e r m o g e n op het niveau te houden dat in het coalitieakkoord is afgesproken. Met deze ingrepen hebben w e de financiële tegenvallers meerjarig opgevangen. Na-ijl effecten De financiële o p g a v e w a a r w e met deze kaderbrief een antwoord o p g e v e n , bestaat voor een groot deel uit d e na-ijleffecten van de reorganisatie die is ingezet door het vorige stadsbestuur (Motie 31). Als gevolg van d e e c o n o m i s c h e crisis heeft het vorige stadsbestuur direct en stevig ingegrepen. Dit heeft geleid tot de grootste reorganisatie in het publieke domein ooit. Maatregelen die g e n o m e n zijn o m de acute financiële problemen v a n toen het hoofd te bieden waren o n d e r andere d e directe invoering van e e n verplichtingenstop en een vacaturestop. Tegelijkertijd is versneld ingezet op concernvorming en één administratie. Deze ontwikkelingen hebben een positief effect gehad o p de beheersbaarheid van de organisatie maar tegelijkertijd ook geresulteerd in meer inzicht in een aantal financiële knelpunten. Er zijn ook aanvullende frictiekosten die het gevolg zijn van beperkte uitstroom van herplaatsingskandidaten met een grote afstand tot d e arbeidsmarkt. De afgelopen jaren zijn er dus veel verbeteringen doorgevoerd maar er zijn nog stappen te maken. Deze na-ijl effecten zijn C 3 4 min structureel. Wij lossen deze nu voor ruim de helft o p m e t een besparing die w e realiseren door slimmer in te kopen en scherper te sturen op de contractrealisatie. Dit siuit g o e d aan op de bestaande m e e r j a r e n a a n p a k 'inkoop op orde'. Op basis v a n een externe bestedingsanalyse zijn wij van oordeel dat op de totale inkoopsom van 6 1,2 miljard e e n winst van C 21 min. te behalen is. Rotterdam in ontwikkeling In het coalitieakkoord h e b b e n w e afgesproken dat de gemeentelijke organisatie aan het einde van onze collegeperiode C 4 0 miljoen structureel g o e d k o p e r is. Daarbij staan optimale dienstverlening en efficiënte uitvoering uiteraard voorop. D a a r o m ontzien we bij deze besparingsopgave de dienstverlening en het primaire proces zoveel mogelijk, Een substantieel deel v a n de opgave realiseren w e op de ondersteuning in d e ambtelijke organisatie. De besparing van structureel š 4 0 min in 2018 realiseren w e voor ruim d e helft op de bedrijfsvoering (ë 20,5 min). Daarnaast dragen de d o m e i n e n G e b i e d e n (onderdeel Gebied en clusters voor zover w e r k z a a m in de gebieden) en Beleid respectievelijk C 9,4 min en ê 7 min bij. In het primair proces realiseren w e C 2,2 min aan besparingen. Het opnieuw inrichten v a n d e control-functie levert tot slot nog C 1 min op. W e realiseren deze besparingsopgave zoveel mogelijk met natuurlijk verloop en het bieden van een nieuw perspectief voor de medewerkers die het betreft. Een goede strategische personeelsplanning is hierbij belangrijk. Parallel hieraan herijken we onze visie o p en uitvoering van mobiliteit binnen de organisatie. W e willen als g e m e e n t e een moderne en aantrekkelijke w e r k g e v e r zijn met een g o e d e balans van j o n g en oud, verjonging binnen het m a n a g e m e n t en instroom van nieuwe j o n g e talenten. Dit vraagt o m innovatieve m a n i e r e n o m talent aan te trekken en binnen te h o u d e n . W e ontwikkelen
Registratienummer dienst: 1687246 Portefeuillehouder: A.L.H. Visser Behandelaar: drs. K. Oskam. 010-267 0624
raadsvergadering van: raadsstuk
dd-mm-jjjj pagina 4
continue nieuwe manieren o m o n z e organisatie en medewerkers w a a r mogelijk zo flexibel mogelijk te laten zijn. Hier past een modern concernbreed H R Ã mobiliteitsbeleid bij dat ondersteunend is aan de doorontwikkeling van de organisatie en ruimte geeft aan (jong) talent. O m in 2018 š 40 min. structureel g o e d k o p e r te kunnen zijn, is een eenmalige voorinvestering van C 2 7 min nodig. M et deze investering kunnen w e d e besparingsopgave en daaruit voortvloeiende krimp in het personeel zoveel als mogelijk organisch realiseren, d u s met zo min mogelijk herplaatsingskandidaten. Deze voorinvestering is minder omvangrijk dan in de vorige bestuursperiode, o m d a t de krimp nu m e e r dan toen kan w o r d e n gerealiseerd natuurlijk verloop ondersteund door e e n g o e d e strategische personeelsplanning. De voorinvestering verdelen w e over vier jaar. De opdracht voor de k o m e n d e j a r e n is w e d e r o m ambitieus. Veel m e d e w e r k e r s zullen direct of indirect met nieuwe veranderingen te maken krijgen. De m e d e z e g g e n s c h a p is d a a r o m in een vroegtijdig stadium actief betrokken en ook gedurende d e verschillende veranderopgaven w o r d e n m e d e w e r k e r s op tijd geïnformeerd en w a a r mogelijk betrokken. In de bijlage hebben w e meer informatie o p g e n o m e n over de uitwerking van Rotterdam in Ontwikkeling. V e r d e r sturen wij u in juli, conform d e afspraak met uw raad, e e n aparte brief met e e n nadere toelichting. Weerstandsvermogen O n d a n k s e e n forse en ingewikkelde financiële opgave op het gebied van d e organisatie zijn w e er, tijdens de collegeretraite van 26 en 2 7 mei, in geslaagd o m een meerjarig sluitend financieel kader op te stellen en daarbij tegelijkertijd in 2019 op een w e e r s t a n d s v e r m o g e n u i t t e k o m e n van C 160 min. Echter, vijf dagen na de collegeretraite (1 juni) heeft dit college de Voorjaarsnota van het Rijk ("M eicirculaire") o n t v a n g e n en die bevatte een forse onverwachte tegenvaller o p het accres (toename/afname van het g e m e e n t e f o n d s ) . Voor 2015 is sprake van een neerwaartse bijstelling ter hoogte v a n C 21,4 min. M eerjarig wordt e e n hoger accres voorzien waardoor de negatieve bijstelling over d e gehele periode ( 2 0 1 5 2 0 1 9 ) per saldo uitkomt op C 13,8 min. Ook andere g e m e e n t e n k a m p e n met deze forse tegenvaller. W e gaan met het Rijk in gesprek o m te onderzoeken of er ruimte is o m dergelijke bijstellingen eerder d a n begin juni te melden. O p basis van de septembercirculaire en de nieuwe financiële inzichten in de T w e e d e Bestuursrapportage 2015, bepalen w e of en welke aanvullende maatregelen nodig zijn o m het w e e r s t a n d s v e r m o g e n o p het g e w e n s t e niveau van C 160 min te brengen. O n d a n k s deze financiële t e g e n w i n d en de noodzakelijke ingrepen en moeilijke keuzes die w e op alle beleidsterreinen h e b b e n m o e t e n m a k e n , staan d e afspraken en de ambities uit het coalitieakkoord nog allemaal overeind. Waarbij w e ons bewust zijn dat w e de komende jaren meer van onze m e d e w e r k e r s vragen en meer van de stad v r a g e n .
Registratienummer dienst: 1687246 Portefeuillehouder: A.L.H. Visser Behandelaar: drs. K. Oskam, 010267 Ũ624
raadsvergadering van: raadsstuk
ddmmjjjj pagina 5
Financiële k a d e r s Toelichting r a m i n g s b i j s t e l l i n g e n e n intensiveringen per p r o g r a m m a Bijstellingen
2016
Ramingsbijstellingen Positieve ramingsbijstellingen Negatieve ramingsbijstellingen Intensiveringen Totaal
2017
2018
2019
48.554
-38.758
-31.247
-19.352
-137.910
57.466
47.585
57.807
44.042
206.900
106.020
86.343
89.054
63.394
344.810
4.405
-21.405
-20.605
-20.540
-71.955
37.959
-60.163
-51.852
-39.892
-209.865
De bovenstaande tabel laat zien dat w e over de hele periode ( 2 0 1 6 2 0 1 9 ) circa ^ 345 min. a a n problemen hebben opgelost (negatieve ramingsbijstellingen). Daar staan f 207 min a a n positieve ramingsbijstellingen tegenover. Tegelijkertijd is er ruim C 71 min financiële ruimte gecreëerd voor nieuw beleid door te bezuinigen op o u d beleid (intensiveringen). Hieronder lichten we d e cijfers per p r o g r a m m a op hoofdlijnen toe. De uitwerking van deze p r o g r a m m a ' s tot op productniveau volgt in de begroting 2016. Program ma's (ramingsbijstellin(jen en intensiveringen)
2016
2017
2018
2019
Algemene middelen
9.565
1.917
1.826
24.913
Beheer van de stad
14.627
14.627
14.627
14.627
1.683
1.760
1.760
1.760
267
550
550
550
Economische zaken
1.360
1.682
1.748
1.022
Maatschappelijke Ondersteuning
1.815
435
65
0
2.900
2.700
5.700
2.100
Openbare orde en Veiligheid
t.000
1.000
1.000
1.000
Ruimtelijke ontwikkeling
5.670
3.170
3.680
8.320
17.076
17.076
17.076
24.176
4ŪŪ
1.950
1.950
1.950
3.000
3.000
3.000
3.000
250
500
0
0
Werk en Inkomen
24.610
23.800
21.530
14.400
TOTAAL
-57.959
-60.163
-51.852
3.892
Bestuur en dienstverlening Cultuur, Sport en Recreatie
Onderwijs
Serviceorganìsatie Stedelijke inrichting Verkeer en vervoer Volksgezondheid en zorg
A l g e m e n e middelen In het p r o g r a m m a A l g e m e n e M iddelen zijn d e nieuwe ramingen met betrekking tot de a l g e m e n e uitkering g e m e e n t e f o n d s verwerkt. Zoals eerder in de brief v e r m e l d , zien w e in het lopende jaar (2015), als gevolg v a n d e M eicirculaire, e e n forse tegenvaller met betrekking tot het accres, meerjarig leidt het structureel tot meevallers. In dit p r o g r a m m a is verder d e trend 2015 en 2016 structureel g e r a a m d . De financiële gevolgen van de na ijl effecten zijn v o o r e e n deel o p g e n o m e n in P r o g r a m m a A l g e m e n e M iddelen (C 18,6 min.) e n voor het andere deel in P r o g r a m m a Serviceorganisatie (C 15,7 min.) Daarnaast
v
4.—2į- k ļ, f ^
*
Registratienummer dienst: 1687246 Portefeui l l ehouder: A.L.H. Visser Behande l aar: drs. K. Oskam, 010-267 0624
raadsvergadering van: raadsstuk
dd-mm-jjjj pagina 6
is in dit p r o g r a m m a de voorinvestering van het P r o g r a m m a Rotterdam in Ontwikkeling verwerkt. De b e s t a a n d e bestemmingsreserve Krimp is herijkt. Uit deze herijking blijkt dat er in de reserve Krimp voor 2015 tot en met 2 0 1 7 v o l d o e n d e dekking aanwezig is, maar voor 2 0 1 8 is er e e n incidenteel knelpunt van f 7,2 min. Deze kosten zijn gebaseerd op een inschatting van de ontwikkeling van het huidige bestand van herplaatsingskandidaten. V a n a f 2 0 1 9 wordt niet meer gewerkt met d e bestemmingsreserve Krimp en w o r d e n de structurele kosten o p g e n o m e n . De structurele toevoeging van de reserve Krimp valt h i e r m e e vrij. Per saldo levert dit in 2019 ê 11,3 min. op. Tot slot h e b b e n we besloten om de interne omslagrente per 1 januari 2017 naar b e n e d e n bij te stellen (van 4Vo naar 3,5 7o), zodat deze meer in lijn is met de huidige marktrente. Dit leidt in d e k o m e n d e j a r e n tot e e n structureel financieringsresultaat van Ç. 9 m i n . O m d a t de financieringsreserve o p dit m o m e n t voldoende is voor het opvangen van d e renterisico's, kunnen deze middelen ingezet w o r d e n voor het algemene beeld. 0
B e h e e r v a n de s t a d In de Nota Rotterdamse Kapitaalgoederen (2015 -2018) wordt voorgesteld o m uit d e a l g e m e n e middelen meerjarig C 4,7 min bij te d r a g e n om d e kwaliteit en de veiligheid van de w e g e n o p orde te houden. O m de lasten voor d e burger niet te laten stijgen, dragen wij 6 5 mín. bij uit de algemene middelen voor het v e r v a n g e n van slechte riolen. Het v e r v a n g e n v a n riolen en het onderhoud van d e w e g e n wordt zo veel mogelijk g e c o m b i n e e r d , o m "werk met werk" te m a k e n e n zo kosten te besparen. Tot slot is in dit p r o g r a m m a het effect van de invoering van d e stortbelasting verwerkt. B e s t u u r e n dienstverlening Binnen alle p r o g r a m m a ' s reserveren w e voor Citylab010 meerjarig middelen o m initiatieven uit d e stad (eenmalig) te o n d e r s t e u n e n die daarna zoveel mogelijk op eigen benen k u n n e n staan. O p deze manier geven w e concreet invulling aan onze w e n s o m van R o t t e r d a m het laboratorium te m a k e n voor maatschappelijke innovaties en te groeien naar een nieuwe samenwerking tussen stad en stadhuis. De ontwikkelingen o p het gebied van informatie diefstal zijn de laatste jaren in e e n stroomversnelling geraakt. De beveiligingseisen binnen de wetgeving n e m e n hierdoor toe. De beveiliging van onze informatiesystemen moet op deze ontwikkelingen aangepast worden. C u l t u u r , s p o r t e n recreatie W e r a m e n meerjarig meer opbrengsten logiesbelasting en gebruiken deze middelen voor d e uitvoering van het evenementenbeleid. Economische zaken T e r versterking van het innovatie- en o n d e r n e m e r s k l i m a a t hebben wij investeringsmiddelen gereserveerd voor een nader overeen te k o m e n investering in d e vestiging v a n het Cambridge Innovation Center (CIC). Maatschappelijke ondersteuning Binnen het p r o g r a m m a Maatschappelijke ondersteuning zijn voor de realisatie van de integratietour meerjarig middelen vrijgemaakt. Daarnaast is gezorgd voor een zachte landing v a n de krimp van het participatiebudget o m voldoende ondersteuning aan R o t t e r d a m m e r s te kunnen blijven bieden.
Registratienummer dienst: 1687246 Portefeuillehouder: A.L.H. Visser Behandelaar: drs. K. Oskam, 010-267 0624
raadsvergadering van: raadsstuk
dd-mm-jjjj pagina 7
Onderwijs Met Leren Loont! slaan w e met het Rotterdams onderwijsbeleid een nieuwe w e g in. Een substantieel deel van het beschikbare budget wordt voor een periode van vier jaar rechtstreeks aan de scholen toegekend o p basis van het ingediende schoolontwikkelingsplan. Voorwaarde voor toekenning van budget zijn dat het plan aansluit bij d e thema's en prioriteiten van Leren Loont! Hiermee zetten we de scholen in de lead bij de uitvoering van het Rotterdams onderwijsbeleid en sluiten we met onze gemeentelijke middelen beter aan bij wat d e scholen zelf voor o g e n staan. Tevens starten w e met een aantal stedelijke projecten en activiteiten waaronder de onderwijscode, de maatschappelijke stages, d e R o t t e r d a m s e lerarenCAO en het innovatiefonds voor leraren en ouders. De inrichting en kwaliteit van de voor- en vroegschoolse educatie gaan we in 2 0 1 6 verder verbeteren. De huidige groepen nul b o u w e n w e uit tot een integrale voorschoolse voorziening met g e m e n g d e groepen, waarin alle peuters van zowel w e r k e n d e als niet-werkende ouders terecht kunnen, met of z o n d e r e e n (taal)achterstand. W e investeren in vergroting van het bereik van de voorschoolse educatie met extra inzet op doelgroepkinderen. O o k in het beroepsonderwijs (vmbo en m b o ) zetten w e grote veranderingen in g a n g . Er k o m e n nieuwe leerroutes in v m b o en mbo en de roc's A l b e d a en Zadkine gaan over tot vorming van sectorale mbo-colleges. Dit m o e t het beroepsonderwijs sterker maken en beter laten aansluiten op de leerlingen en het bedrijfsleven. Het is nog niet bekend of de v o o r g e n o m e n wijziging van de specifieke uitkering onderwijsachterstandenbeleid ( O A B ) leidt tot verlaging van het voor Rotterdam beschikbare budget voor 2016 en volgende jaren. In het vorig jaar door uw raad vastgestelde meerjarenplan O nderwijshuisvesting (2015¬ 2 0 1 9 ) zat tot 2020 een verwachte onderuitputting. In plaats van jaarlijkse vrijval bij jaarrekening is deze onderuitputting nu al meerjarig verwerkt. O p e n b a r e o r d e en veiligheid V a n a f 1 januari dit jaar krijgen gemeenten g e e n vergoeding m e e r van het Ministerie van Veiligheid e n Justitie voor het uitschrijven van boetes voor verkeerd parkeren en voor overtredingen van alledaagse ergernissen. Structureel lopen w e daarmee C 1 min. per j a a r mis. D e z e lagere baten vanuit het rijk c o m p e n s e r e n w e in 2 0 1 6 uit de algemene middelen. Ruimtelijke ontwikkeling Wij hebben in aansluiting op het herenakkoord ( d e c e m b e r 2 0 1 4 ) middelen vrijgemaakt voor de herontwikkeling van het Zuiderziekenhuis. Daarnaast is e e n aanpak van de Coolsingel d e intentie voor de meerjarige investeringsbegroting. Vorig j a a r heeft dit college ruimte in de begroting g e m a a k t voor de inzet Particuliere Voorraad ( ^ 1 2 min.) en Programma Binnenstad (C 16 min.). W e stellen voor o m deze middelen over te hevelen naar het IFR. Daarnaast h e b b e n w e het beheer en onderhoud van o p e n b a a r toegankelijke gemeenschappelijke tuinen structureel geregeld.
Registratienummer dienst: 1687246 Portefeuillehouder: A.L.H. Visser Behandelaar: drs. K. Oskam, 010-267 0624
raadsvergadering van: raadsstuk
dd-mm-jįjj pagina 3
Service organisatie De financiële gevolgen v a n de na-ijl effecten hebben voor e e n deel betrekking op dit programma 15,7 min.). Verder is na het beëindigen van d e deelgemeentelijke organisatie het beheer van e e n groot deel van de panden o v e r g e d r a g e n aan d e serviceorganisatie. De o v e r g e d r a g e n budgetten blijken te laag te zijn. Optimalisatie van de business case concernhuisvesting moet dit knelpunt oplossen. Stedelijke inrichting ín het p r o g r a m m a lucht h e b b e n w e middelen gereserveerd voor de uitvoering van de milieuzone en sloop- en stimuleringsmaatregelen. V o o r flankerende maatregelen zoals het plaatsen van laadpalen en het vergroenen van ons eigen w a g e n p a r k gebruiken w e rijksmiddelen, w a a r o n d e r NLS gelden, en zetten w e in op een lobby richting het rijk. Dat betekent de gereserveerde gemeentelijke middelen in de begroting kunnen vrijvallen. In het coalitieakkoord hebben w e a a n g e g e v e n zorgvuldig te willen o m g a a n met m o n u m e n t e n en (religieus) erfgoed. W e hebben daarvoor structureel middelen vrijgemaakt. V e r k e e r en v e r v o e r Voor de extra inpassing v a n de Blankenburgtunnel heeft de Minister circa C 25 min. toegezegd. De Stadsregio stelt hiervoor een Kwaliteitsprogramma op. De w e n s e n daarin tellen op tot m e e r dan 6 6 0 min. Wij dragen C 1 min. bij a a n cofinanciering. Dit zal met name ingezet w o r d e n in d e kwaliteitsverbetering van het gebied rondom Rozenburg. Na de z o m e r geven wij het parkeerplan voor consultatie vrij. Daarin gaan w e onder andere in op de a a n b e v e l i n g e n van de rekenkamer en moderniseren w e ons instrumentarium. T e v e n s d o e n we voorstellen o m in het kader van citylounge het aantal parkeerplaatsen in de binnenstad te verminderen. W e m a k e n in het parkeerplan ook de kosten en baten van parkeren inzichtelijk en w e gaan efficiënter h a n d h a v e n door middel van scanauto's. Volksgezondheid en zorg In de aanloop naar d e decentralisatie A W B Z - W M O en d e Jeugdhulp per 1 januari, is het nieuwe stelsel van (jeugd)hulp, zorg en activering grondig voorbereid. Binnen het programma V o l k s g e z o n d h e i d en Zorg blijft een zorgvuldige implementatie van de decentralisaties v o o r o p staan, evenals met de decentralisaties b e o o g d e transformatie, waarbij z w a r e v o r m e n van zorg naar lichtere kunnen w o r d e n a f g e b o u w d . De bestemmingsreserve m a a k t de k o m e n d e j a r e n een zachte landing mogelijk. Z o kunnen Rotterdammers die zorg nodig h e b b e n , j o n g en oud, rekenen o p tijdige hulpverlening dichtbij. Het streven is en blijft met t w e e jaar met het budget binnen d e kaders te raken. Daarnaast zetten w e in o p het tegengaan van ouderenmishandeling en worden middelen beschikbaar gesteld die noodzakelijk zijn voor de begeleiding van statushouders.
Registratienummer dienst: 1687246 Portefeuillehouder: A.L.H. Visser Behandelaar: drs. K. Oskam, 010-267 0624
raadsvergadering van: raadsstuk
dd-mm-jjjj pagina 9
Werk en inkomen In 2 0 1 3 is besloten d e ramingsbijstelling op de sociale werkvoorziening ten laste van het Participatiebudget in 2 0 1 5 en verder te brengen. W e h e b b e n nu besloten dit vanaf 2 0 1 7 te herroepen zodat deze middelen beschikbaar blijven voor de onderkant van d e arbeidsmarkt. A n d e r s zou dit e e n te grote wissel trekken op d e ondersteuning van arbeidsontwikkeling, uitstroom naar werk en ondersteuning via de schuldhulpverlening, jongerenloket en dagbesteding. V o o r de jaren 2 0 1 5 en 2 0 1 6 zetten w e het spaarsaldo uit het participatiebudget ( 2 0 1 4 ) volledig in waarbij w e tevens gebruik m a k e n van een kasschuif tussen deze t w e e j a r e n . In 2 0 1 4 zijn alle g e m e e n t e n door de branche organisatie Cedris g e w a a r s c h u w d voor het niet halen van de g e m i d d e l d e rijkstaakstelling in 2 0 1 4 van het aantal S W dienstverbanden. Dit zou leiden tot een structurele verlaging van d e toekomstige W s w subsidie in het Participatiebudget. Door een extra instroom v a n S W medewerkers in de laatste m a a n d e n van 2 0 1 4 is d e rijkstaakstelling 2 0 1 4 gehaald en de meerjarensubsidie niet (extra) gekort. Het hogere aantal SWers in dienst leidt tot een a f b o u w e n d knelpunt. Door e e n hogere instroom in de bijstand is d e groei van het v o l u m e in 2 0 1 5 groter dan eerder g e r a a m d . Deze volumegroei werkt door in 2 0 1 6 met hogere lasten als gevolg. De hogere lasten w o r d e n naar verwachting gedeeltelijk vergoed door e e n stijging van de Rijksbaten. Het C P B raamt voor 2 0 1 6 ( C E P 2 0 1 5 ) een stijging van het bijstandsvolume van 2 , 5 7 o . In de raming van d e BUIGbaten is hier rekening m e e g e h o u d e n . Voor 2 0 1 7 en verder blijft evenwicht in baten en lasten het uitgangspunt. De lasten worden tevens beïnvloed door de o p b r e n g s t e n uit d e extra handhavingsinspanningen waarvoor het College extra middelen beschikbaar heeft gesteld. 0
Gezien d e ontwikkelingen van het bijstandsvolume kan d e begrote a f b o u w van d e formatie W e r k en Inkomen niet behaald w o r d e n . De benodigde formatie is gekoppeld a a n het volume van bijstandsgerechtigden, voor 2 0 1 7 en 2 0 1 8 is de extra formatie verwerkt. Toelichting b e z u i n i g i n g e n e n o p l o s s iings n g s rni ch ng ge en n e mt ii n Bijstellingen
2017
Bezuinigingen en oplossingsrichtingen
29.632
2018
40.931
2019
43.231
Om het omvangrijke pakket aan maatregelen (ramingsbijstellingen en intensiveringen) meerjarig te kunnen dekken, stellen we enkele bezuinigingsmaatregelen voor die structureel in 2019 tot ca C 62 min. optellen. Hiervan werken w e ê 14 min. nog nader uit in concrete maatregelen. De uitkomst hiervan verwerken we in de begroting 2016. Verder wordt een besparing geraamd van 6 21 min. door slimmer in te kopen en scherper te sturen op de contractrealisatie. De voorgaande bezuinigingsmaatregelen hebben effect op alle programma's. Daarnaast houden we het budget van de gebiedscommissies op het niveau van 2016. Dit betekent dat het budget voor de jaren 2017 en volgende jaren, afgezien van eventuele ophogingen in verband met prijs en loonīnflatie, gelijk is aan het budget dat beschikbaar is voor 2016. Daarnaast vindt er in 2019 vrijval van projecten en programma's plaats ter hoogte van ê 19 min. (met name Programma Stedelijke Inrichting). Tot slot zetten we steviger in op de terugbetaling van belastingaanslagen (programma Algemene M iddelen).
k *
J
*
Registratienummer dienst: 1687246 Portefeuillehouder: A.L.H. Visser Behandelaar: drs. K. Oskam, 010267 0624
raadsvergadering van:
ddmmjjjj
raadsstuk
pagina 10
62.176
F i n a n c i e e l kader S a m e n v a t t e n d stellen wij het v o l g e n d e financiële kader voor d e (meerjaren)begroting 2 0 1 6 aan u voor: 2016
2017
2018
48.554
38,758
31.247
19.352
Intensiveringen
9.405
21.405
2Ũ.6Ũ5
20.540
Bezuinigingen en oplossingsrichtingen
29.632
40.931
43.231
62.176
Mutatie algemene reserve (sluitpost)
28.327
19.232
8.621
22.284
0
0
0
0
Ramingsbijstellingen
Eindtotaal
In bovenstaande tabel is d e mutatie v a n de a l g e m e n e reserve apart o p g e n o m e n . De a l g e m e n e reserve wordt als e e n v e r e v e n i n g gebruikt om tot een sluitend kader te k o m e n . In de j a r e n dat er een tekort is, w o r d t deze gedekt uit de a l g e m e n e reserve en a n d e r s o m . Nadat de kaderbrief door uw R a a d is vastgesteld, zullen wij d e kaders uitwerken in een de begroting 2016. Zoals gebruikelijk ontvangt u bij de begroting ook het Investeringsvoorstel 2016. Wij stellen u voor o m het bijbehorende ontwerpbesluit met betrekking tot de kaderbrief vast t e stellen. Met betrekking tot de door d e g e b i e d s c o m m i s s i e s ingediende knelpunten verwijs ik u naar d e brief die als bijlage is t o e g e v o e g d . Het .bijbehorende ontwerpbesluit bieden wij u hierbij ter vaststelling aan. lííibehoreVi B u r g e m e e s t e r en W e t h o u d e r s van Rotterdam, De burgemeester
De secretaris :
I s
Ph. F. M . Raets
Bijlage: p r o g r a m m a Rotterdam in Ontwikkeling
^ ļ. ^
-*
Registratienummer dienst: 1687246 Portefeuillehouder: A.L.H. Visser Behandelaar: drs. K. Oskam, 010267 0624
raadsvergadering van:
ddmmjjjj
raadsstuk
pagina 11
2.019
Ontwerpbesluit
De Raad van d e gemeente Rotterdam, gelezen het voorstel van burgemeester en w e t h o u d e r s van 16 juni 2015 (raadsvoorstel nr. 1687246); besluit: D e kaderbrief 2 0 1 5 vast te stellen. Aldus vastgesteld in de openbare vergadering van "Dit vult griffie later in" De griffier,
De voorzitter,
Registratienummer dienst: 1687246 Portefeuillehouder: A.L.H. Visser Behandelaar: drs. K. Oskam, 010-267 0624
raadsvergadering van:
dd-mm-jjjj
raadsstuk
pagina 12
B I J L A G E : t o e l i c h t i n g R o t t e r d a m in O n t w i k k e l i n g De doorontwikkeling van de organisatie wordt als volgt v o r m g e g e v e n . De bedrijfsvoeringsfunctie wordt zo v o r m g e g e v e n dat d e lijn en de m e d e w e r k e r s optimaal w o r d e n ondersteund en gefaciliteerd bij het uitvoeren van wat nuttig en nodig is voor d e stad. Alle primaire processen blijven thematisch in de clusters georganiseerd. Alle staf- e n o n d e r s t e u n e n d e functies worden gebundeld in één organisatieonderdeel. Zo kan d e bedrijfsvoering platter worden georganiseerd, met kortere lijnen en minder schakels. Centraal binnen d e bedrijfsvoering staat het zorgen voor betrouwbare financiële concernadministraties die op een rechtmatige manier w o r d e n gevoerd en op e e n beheersbare wijze zijn ingericht. Zo wordt de lijn enerzijds optimaal ondersteund in haar primaire processen en kan anderzijds tijdig en juist aan haar verantwoordingsplicht voldoen. De control-functie zorgt ervoor dat dit o p transparante wijze en binnen de gestelde kaders gemeentelijke doelstellingen gebeurt, en beoordeelt deze tevens op hun risico's en effecten. Deze functie wordt d a a r o m los en onafhankelijk van d e financiële kolom gepositioneerd, direct o n d e r d e a l g e m e e n directeur/gemeentesecretaris. Ook binnen het totale ambtelijke gebiedsdomein - functies in zowel de gebiedsorganisaties als d e clusters - , zijn mogelijkheden tot optimalisatie. W e verminderen de coördinatie last, snijden flink in het aantal ambtelijke overlegstructuren en papierwerk, en brengen helderheid in rollen en t a k e n w a a r d o o r w e het slimmer en met minder m e n s e n kunnen. De directe ondersteuning van de gebiedscommissies is g e w a a r b o r g d . Z o kunnen de gebiedscommissies goed w o r d e n ondersteund en kan er sneller w o r d e n geleverd zodat er in d e wijken effectiever wordt gewerkt. De ervaringen uit de wijk en input van de gebiedscommissies w o r d e n m e e g e n o m e n in d e verdere optimalisatie van gebiedsgericht w e r k e n . Het totale model van de g e b i e d s c o m m i s s i e s wordt conform de afspraak met uw raad in 2017 geëvalueerd. W e vullen d e besparingsopgave zoveel mogelijk in met natuurlijk verloop en het bieden van een n i e u w perspectief voor de medewerkers die het betreft. Een goede strategische personeelsplanning is hierbij belangrijk. Het f o r m u l e r e n van e e n strategische personeelsplanning valt o p dit moment uiteen in drie opdrachten. Allereerst de visie vanaf 2015 en verder. Hoe geven w e vorm aan het HR-beleid dat past bij d e organisatie die w e voor ogen h e b b e n . T e n t w e e d e brengen we voor de jaren in aanloop naar 2 0 1 8 d e opdracht in kaart welke veranderingen doorgevoerd moeten w o r d e n o m niet alleen d e besparingsopdracht te realiseren, maar ook te b o u w e n aan een a m b t e n a r e n c o r p s dat past bij e e n toekomstbestendige organisatie. Voor dit laatste betekent dit dat e e n g e z o n d e in- en uitstroom van onze organisatie een belangrijke opgave is voor de k o m e n d e periode. Tot slot stellen w e e e n actieplan 'van W e r k naar W e r k ' voor d e korte termijn op, o m de resterende opdracht uit het programma V a n W e r k Naar W e r k ' van d e afgelopen j a r e n dit jaar nog te voltooien. Het aantal boventallige m e d e w e r k e r s als gevolg van de v o o r g a a n d e krimpopgave bieden w e versneld een ander perspectief door middel van een projectmatige aanpak. V o o r d e kwetsbare groep medewerkers in de lagere loonschalen zetten w e middels een apart project in op zorgvuldige en zo snel mogelijke begeleiding naar zinvol w e r k binnen of buiten d e g e m e e n t e . Conform de motie Laan z o e k e n w e voor een groot deel van de boventallige collega's, al dan niet met behulp van externe partijen, een perspectief buiten de gemeente. Parallel hieraan herijken w e onze visie op en uitvoering van mobiliteit binnen de organisatie. W e willen als g e m e e n t e een moderne en aantrekkelijke w e r k g e v e r zijn met een g o e d e balans van j o n g en o u d , verjonging binnen het m a n a g e m e n t en instroom van nieuwe j o n g e talenten. Dit vraagt o m innovatieve manieren om talent aan te trekken maar ook binnen te h o u d e n . W e ontwikkelen nieuwe manieren o m onze organisatie en m e d e w e r k e r s waar mogelijk zo flexibel mogelijk te laten zijn. Registratienummer dienst: 1687246 Portefeuillehouder: A.L.H. Visser Behandelaar: drs. K. Oskam, 010-267 0624
raadsvergadering van:
dd-mm-jjjj
raadsstuk
pagina 13
Hier past een m o d e r n concernbreed HR- Ä mobiliteitsbeleid bij dat ondersteunend is a a n de doorontwikkeling van d e organisatie en ruimte geeft aan (jong) talent. Het doorontwikkelen van een concernbrede strategische personeelsplanning is daarbij een belangrijke randvoorwaarde en zal kaderstellend zijn.
„ i
,
-^r
1
k
Registratienummer dienst: 1687246 Portefeuillehouder: A.L.H. Visser Behandelaar: drs. K. Oskam, 010-267 0624
raadsvergadering van:
dd-mm-jjjj
raadsstuk
pagina 14
