Rotterdam, 8 juli 2014 Aan de Gemeenteraad Onderwerp: Verbeterde Kaderbrief 2014 Gevraagd besluit: Samenvattend stellen wij u voor om de verbeterde kaderbrief 2014 vast te stellen. Op welke gronden deze brief / Waarom nu voorgelegd? In deze kaderbrief wordt een voorstel gedaan voor de financiële kaders voor de jaren 2015 tot en met 2018. Aldus kan de gemeenteraad richting geven aan de uitwerking van de gemeentelijke begroting 2015 in de zomer. Relatie met coalitieakkoord / eerder aangenomen moties en gedane toezeggingen: Geen. Inleiding Bij de eerste kaderbrief van de raadsperiode worden de grote lijnen voor de komende vier jaar vastgesteld. Rotterdam vraagt om een gemeente die zorgt dat de basis goed op orde is binnen de financiële grenzen die de gemeenteraad daarvoor eerder heeft vastgelegd. Deze kaderbrief zorgt daarvoor. Een aantrekkelijkere stad Rotterdam moet de komende jaren een aantrekkelijke stad zijn om te wonen, werken, ondernemen en recreëren. Daarom moet de stad schoon, heel, veilig en betaalbaar zijn. In deze kaderbrief wordt er voor gekozen om bezuinigingen op het gebied van buitenruimte terug te draaien, zodat het niveau van schoon en heel de komende jaren in alle wijken op peil blijft of verbetert. Ook wordt meer geld uitgetrokken voor veiligheid. Meer geld voor controleurs in het OV, bestrijding van drugsrunners en handhaving op illegale bewoning zorgen voor een veiliger Rotterdam. Een aantrekkelijke stad wordt ook bereikt door de lokale lasten te laten dalen. De komende jaren verdwijnen de reclame-‐, precario-‐ en logiesbelasting. Zo wordt Rotterdam een aantrekkelijkere stad om in te ondernemen. Door de hondenbelasting af te schaffen en te zorgen voor een daling van de afvalstoffenheffing en OZB wordt Rotterdam ook een aantrekkelijkere stad om in te wonen. Zo worden groepen die nu nog te vaak de stad verlaten verleid om in Rotterdam te blijven of zich hier nieuw te vestigen. Door niet te bezuinigen op sport blijft het programma Lekker Fit! bestaan. Dit programma heeft de afgelopen jaren geleid tot gezondere Rotterdamse kinderen. Dit is een investering in de Rotterdammers voor de lange termijn. Deze preventieve investering is goedkoper dan de langdurige zorg waar de gemeente vanaf volgend jaar ook verantwoordelijk voor is.
Service aan Rotterdammers moet goed op orde zijn. Daarom wordt extra geld vrijgemaakt om de Stadswinkels ’s avonds en in het weekend open te stellen. Daarnaast wordt niet bezuinigd op de gebiedscommissies, waardoor bewonersinitiatieven de komende jaren de aandacht krijgen die ze nodig hebben. De gemeentelijke organisatie is de afgelopen jaren al ingrijpend afgeslankt. Verdere besparingen zijn mogelijk en noodzakelijk. Hiervoor is een doordacht organisatieplan nodig. In 2015 wordt geld uitgetrokken om expertise in te zetten voor de ontwikkeling van een toekomstvaste organisatie, die vanaf 2016 geïmplementeerd wordt. Daarbij zal ook de gemeenteraad zelf vanuit zijn ondersteuning een bescheiden bijdrage moeten leveren. Ondanks verminderde vraag zijn de grondprijzen in Rotterdam de afgelopen jaren nauwelijks gedaald. Om bouwen in Rotterdam aantrekkelijker te maken en te stimuleren, moeten de grondprijzen omlaag. Door te kiezen voor een intensivering op dit gebied wordt grond goedkoper en worden ontwikkelaars én particulieren verleid om te bouwen in Rotterdam. Solide gemeentefinanciën We houden ons weerstandsvermogen op peil. De afgelopen jaren is hard gewerkt om, ondanks zware noodzakelijke bezuinigingen, het weerstandsvermogen weer op het niveau van 2010 te brengen. We houden voor de komende jaren vast aan een weerstandsvermogen van 160 miljoen euro. In deze kaderbrief is rekening gehouden met nieuwe ramingen, waarbij onder meer de meest recente inzichten in de economische groei en werkloosheid zijn meegenomen. Dit heeft geleid tot een reeks bijstellingen ten opzichte van de begroting 2014. De voorgestelde bijstellingen die gedaan zijn door het College van B&W zijn in deze kaderbrief overgenomen. Om de structurele intensiveringen te kunnen betalen, is een structureel bezuinigingspakket samengesteld. Samenvattend wordt het volgende financiële kader voor de (meerjaren)begroting aan u voorgesteld: Bijstellingen t.o.v. de begroting 2014 2015 2016 2017 2018 1. Bijstellingen -‐65.985 -‐35.805 -‐11.842 1.862 2. Bezuinigingen 33.200 49.100 72.100 96.100 3. Intensiveringen -‐27.700 -‐56.650 -‐86.700 -‐91.700 -‐60.485 -‐43.355 -‐26.442 Totaal 6.262 De reeks ‘Totaal’ geeft het saldo van bijstellingen van baten en lasten ten opzichte van de ramingen in de (meerjarencijfers van de) begroting 2014 weer. Verwerking van deze bijstellingen leidt ertoe dat de oploop in de algemene reserve zoals die in de Begroting 2014 was geraamd, neerwaarts wordt bijgesteld. Het gevolg voor het weerstandsvermogen (zijnde het totaal van algemene reserve, financieringsreserve en kredietrisicoreserve) is zichtbaar in de laatste tabel van deze brief. Hierbij is rekening gehouden met een ondergrens van het weerstandsvermogen van 160 miljoen euro.
2. Bezuinigingen Afvalinzameling Marktprikkels Halvering kwijtschelding Armoedebeleid Besluitvorming en ondersteuning raad Bestuur Duurzaam Fysiek beheer van de stad Maatschappelijke Ondersteuning Maatschappelijke Participatie Maatschappelijke Zorg Organisatie Ruimtelijke Ontwikkeling (reserve) Sport Verzelfstandigen begraven Werk & Inkomen Overig Totaal
2015 2.000 9.000 0 500 0 5.000 0 0 4.000 0 0 2.100 0 600 10.000 0 33.200
2016 4.000 9.000 0 500 0 5.000 0 1.000 4.000 0 15.000 0 0 600 10.000 0 49.100
2017 8.000 9.000 0 500 0 5.000 0 5.000 4.000 0 30.000 0 0 600 10.000 0 72.100
2018 8.000 9.000 4.000 500 0 5.000 0 5.000 4.000 5.000 45.000 0 0 600 10.000 0 96.100
Toelichting bezuinigingen • Afvalinzameling marktprikkels Het invoeren van meer marktwerking bij de afvalinzameling zal deze goedkoper maken zoals in andere gemeenten al is gebleken. Tegelijk zal daardoor de afvalstoffenheffing omlaag gaan. Op de begroting van de gemeente heeft dit geen invloed, voor de Rotterdammer leidt het wel tot lagere lasten. Daarom komen dezelfde bedragen terug bij de intensiveringen. • Halveren kwijtschelding Iedereen behoort afvalstoffenheffing te betalen. Wanneer echter realistisch wordt gekeken, wordt niet verwacht dat iedereen de afvalstoffenheffing kan betalen. Daarom wordt gekozen voor een halvering in plaats van volledige afschaffing van de kwijtschelding. Door de kwijtschelding afvalstoffenheffing komt er weliswaar meer geld binnen maar tegelijk wordt de afvalstoffenheffing zelf verlaagd omdat de afvalstoffenheffing een gesloten systeem is. Voor de gemeentebegroting maakt dit geen verschil, voor de Rotterdammer wel lagere lasten. Daarom komen dezelfde bedragen terug bij de intensiveringen. • Armoedebeleid Vanaf 2018 vervalt de collectieve zorgverzekering voor Rotterdamse minima. Dat leidt in 2018 tot een besparing van vier miljoen euro. • Bestuur Er wordt niet bezuinigd op het product gebiedscommissies. De participatiebudgetten van de gebiedscommissies blijven intact. Daarmee wordt verzekerd dat de ambities op het gebied van bewonersbetrokkenheid overeind blijven.
• Besluitvorming en ondersteuning raad Er wordt 500.000 euro bezuinigd op de besluitvorming en ondersteuning van de raad. Dit houdt in dat er iets minder geld beschikbaar is voor de griffie. • Duurzaam Binnen het duurzaamheidsbeleid kan door het maken van scherpe keuzes en beperken tot kerntaken de benodigde bezuiniging gevonden worden. • Fysiek beheer van de stad Onderhoud en schoonhouden van de stad zijn prioriteit voor veel Rotterdammers. De kortingen die voortkomen uit de deelgemeentelijke begrotingen worden daarom ongedaan gemaakt. Ook het uitstel van onderhoud waarover in het coalitieakkoord wordt gesproken wordt gerepareerd. (Zie hiervoor ook de intensiveringen.) • Maatschappelijke Ondersteuning In het beleidsterrein maatschappelijke ondersteuning wordt gekort op de welzijnssubsidies. • Maatschappelijke Participatie Er wordt voor 4 miljoen euro gekort; onder meer door de subsidies voor het Kenniscentrum Donadaria en het Kenniscentrum Diversiteit te stoppen. • Maatschappelijke Zorg Strakke sturing op doorstroming van zware naar lichtere vormen van zorg leidt vanaf 2018 tot een structurele bezuiniging op de maatschappelijke opvang. • Organisatie De bezuinigingen op de organisatie zijn tweeledig. Enerzijds worden efficiencymaatregelen genomen die leiden tot een verdere krimp van het ambtenarenapparaat in staf, beleid en ondersteuning. Daarnaast worden bedrijfsprocessen geoptimaliseerd en herontworpen. Om dit goed te laten verlopen is in 2015 wel een intensivering nodig voor de inzet van een externe partij die dit ontwerp maakt. Zie hiervoor de intensiveringen. • Ruimtelijke Ontwikkeling (reserve) De reserve Wabo wordt deels ingezet om de verlaging van de legestarieven in 2015 te dekken. In dat jaar kan de afdeling vergunningen structureel worden gereorganiseerd, zodat vanaf 2016 tegen beduidend lagere kosten gewerkt kan worden. De lagere tarieven zijn vanaf dat jaar dan ook kostendekkend, waardoor een verdere inzet van reserves niet nodig is. • Sport Sport is belangrijk voor de gezondheid en ontspanning van de Rotterdammers. Het werkt preventief om latere kosten voor zorg te voorkomen. Daarom wordt hierop niet bezuinigd. • Verzelfstandigen begraven Door het begraven en cremeren te verzelfstandigen hoeft het verlies op deze activiteit, wat jaarlijks zo’n 600.000 euro bedraagt, niet meer door de gemeente te worden gedragen.
• Werk & Inkomen Op het beleidsterrein werk & inkomen wordt ingezet op een verlaging van het aantal bijstandsgerechtigden. Door een goede fraudeaanpak is jaarlijks een besparing van ruim tien miljoen euro mogelijk. De gemeente maakt wel kosten voor extra medewerkers, dan wel voor de inzet van externe bureaus die op no-‐cure-‐no-‐pay basis fraude opsporen. Daarom wordt rekening gehouden met een bezuiniging van tien miljoen euro. • Overig Het College van B&W stelt voor om in de begroting voor 2015 een voorstel te presenteren om zes miljoen euro extra te bezuinigen. In deze alternatieve kaderbrief wordt geen nader voorstel voorgesteld omdat dit onduidelijkheid oplevert. Daarom is deze bezuiniging geschrapt. 3. Intensiveringen 2015 2016 2017 2018 Afvalinzameling Marktprikkels -‐2.000 -‐4.000 -‐8.000 -‐8.000 Avondopenstelling Stadswinkels -‐1.000 -‐1.000 -‐1.000 -‐1.000 Buitenruimte 0 -‐16.500 -‐16.500 -‐16.500 Duurzaam 0 0 0 0 Grondexploitaties 0 -‐5.000 -‐10.000 -‐15.000 Lokale lasten -‐16.500 -‐19.000 -‐39.000 -‐39.000 Onderwijsarbeidsvoorwaarden 0 0 0 0 Ruimtelijke Ontwikkeling 0 0 0 0 Organisatie -‐2.500 0 0 0 Taal -‐1.300 -‐1.300 -‐1.300 -‐1.300 Verkeer en Vervoer -‐500 -‐3.000 -‐3.500 -‐3.500 Veilig -‐3.900 -‐6.850 -‐7.400 -‐7.400 -‐27.700 -‐56.650 -‐86.700 Totaal -‐91.700 Toelichting intensiveringen • Afvalinzameling marktprikkels Het invoeren van meer marktwerking bij de afvalinzameling zal deze goedkoper maken. Tegelijk zal daardoor de afvalstoffenheffing omlaag gaan. Voor de gemeente levert dit niets op, voor de Rotterdammer wel lagere lasten. Daarom komen dezelfde bedragen terug bij de bezuinigingen. • Avond-‐ en weekendopenstelling Stadswinkels Door te zorgen voor een avond-‐ en weekendopenstelling van de Stadswinkels, wordt de service richting Rotterdammers verbeterd. • Buitenruimte Er komt een intensivering op het gebied van buitenruimte om de bezuinigingen binnen de deelgemeentelijke begrotingen ongedaan te maken.
• Duurzaam Er wordt geen geld geïntensiveerd op het gebied van duurzaam, omdat een nieuw programma duurzaam niet gewenst wordt geacht. • Grondexploitaties De grondprijzen in Rotterdam moeten omlaag. Hierdoor moet geld worden gereserveerd. Daarom wordt op dit gebied geïntensiveerd, oplopend tot 15 miljoen in 2018. • Lokale Lasten Door afschaffen van reclamebelasting, precario terrassen + uitstallingen, en logiesbelasting wordt Rotterdam een aantrekkelijkere stad voor ondernemers. Door het afschaffen van hondenbelasting, halvering van de kwijtschelding (wat leidt tot een lagere afvalstoffenheffing) en verlaging van de OZB met 10% wordt Rotterdam ook een aantrekkelijkere stad om te wonen. • Onderwijsarbeidsvoorwaarden Een intensivering voor een betere leraren cao ten opzichte van de rest van het land. , zoals het College van B&W voorstelt, is niet gewenst. Daarom wordt op het gebied van onderwijs geen intensivering ingeboekt. • Ruimtelijke Ontwikkeling Rotterdam bestaat niet alleen uit de binnenstad. Extra geld voor een nieuw stadspark en verfraaiing van de binnenstad vinden wij niet nodig. Daarom wordt er voor gekozen om geen intensivering in te boeken op het gebied van ruimtelijke ontwikkeling. • Taal Het goed spreken van de Nederlandse taal is van belang om mee te kunnen binnen de samenleving. Het is belangrijk dat hier al vroeg aandacht voor is. Hierdoor wordt op dit gebied gekozen voor een intensivering. • Verkeer en Vervoer Er wordt geïntensiveerd op het gebied van verkeersveiligheid. Er komt geen gratis OV voor 65+’ers. • Veilig Er worden extra middelen ingezet op het gebied van veiligheid door middel van meer controleurs in het OV en extra handhavingscapaciteit. Daarnaast wordt extra geld gereserveerd voor het bestrijden van drugsrunners, het ondersteunen van ondernemers bij het invoeren van het kenmerk Veilig Ondernemen en de handhaving van GBA-‐inschrijvingen en illegale bewoning. Het geschetste beeld resulteert in onderstaand beeld t.a.v. de weerstand. Weerstand 2015 2016 2017 2018 160.064 160.527 160.403 Weerstandsvermogen 160.963
Opgemerkt wordt dat voor het maken van deze berekeningen is uitgegaan van het concernresultaat en de bestemmingsvoorstellen zoals opgenomen in de voorlopige-‐ rekeningbrief 2013, gegeven dat de jaarrekening 2013 nog niet is afgerond.
Ontwerpbesluit: De Raad van de gemeente Rotterdam, Gelezen het voorstel van de VVD-‐fractie; Besluit: De verbeterde Kaderbrief 2014 vast te stellen. Aldus vastgesteld in de openbare vergadering van De griffier, De voorzitter,
