Ronde Tafel Verkeer en Alcohol, 11 december 2013 Aanwezig: Filip De Sager (drugcoördinator Stad Gent, moderator), Alex De Graeve (Politiezone Gent), Ann Flaveau (parket Gent), Tim Joiris (Horeca Vlaanderen), Lieselot De Neve (vzw Jong), Rudy Goossens (CGG Eclips), Maryline Toch (CGG Eclips), Bart Inghelbrecht (horecacoach Stad Gent) en Inge De Roose (Gezondheidsdienst, verslaggever)
DEEL 1. WAT GEBEURT ER REEDS EN WAT ZIJN DE KNELPUNTEN? Politie (Alex De Graeve) Acties
De politie voert al jaren alcoholcontroles in kader van de BOB-campagne uit. Politie werkt (topprioriteit) nu gerichter naar plaats en tijd. Vooral de doorgangsroutes (Dampoort en steenwegen) in en naar Gent worden gecontroleerd in het weekend en ‘s nachts. Overtredingspercentage = 6,5 % Levert veel cijfermateriaal aan voor communicatie. De laatste jaren is nog meer inzet op alcoholen horeca gerelateerde controles. Werkt samen met het parket en de bestuurlijke overheid zoals BIVV en Provincie. Verleent steeds haar medewerking aan campagnes van actoren rond verkeersveiligheid.
Knelpunten
De focus ligt nu teveel op de alcoholcontroles van de politie. Betere afstemming tussen de verschillende organisaties: de andere actoren hebben een te beperkte inbreng. Zo zou de bv. de horeca nog meer kunnen inzetten op preventie gekoppeld aan middelen. Veel initiatieven zijn niet geïntegreerd.
Parket (Ann Flaveau) Knelpunten
Het parket van Gent voert momenteel nog geen alternatieve straffen uit. In Dendermonde en Brugge is men strikter en staat men meer open voor alternatieve straffen. In Gent zijn de rechters om ongekende redenen nog niet gemotiveerd . Onduidelijke verkeerswetgeving. Parket is ook voorstander van Nultolerantie (gaat enkel over chauffeurs en fietsers, wat niet wil zeggen dat anderen niet mogen drinken) Recidieven moeten testen ondergaan , zowel medische en fysische maar het parket heeft geen zicht op resultaat daarvan. Wat is de oorzaak van hoge aantal recidieven?
Horeca (Tim Joiries) Acties
Werken mee aan Quality Nights en BOB-campagne.
Organiseren workshops rond alcoholvrije cocktails.
Knelpunten
De verkeerswetgeving is onduidelijk. Alcohol doet de remming afnemen waardoor, al na geringe consumptie de goede voornemens wegvallen (bv. studenten die dan toch niet blijven slapen op kot en met de auto naar huis rijden). Nultolerantie volgens het voorbeeld van Scandinavië is de beste, simpelste en duidelijkste oplossing. Geldboetes zijn niet effectief; ze worden vergeten met de tijd.
VZW Jong (Lieselot De Neve) Acties
Vzw Jong werkt preventief rond alcoholgebruik binnen haar eigen werking, bv. ‘hoe gedragen op een feest’. Jong probeer zoveel mogelijk hun jongeren te informeren bv. met nakende feestperiode. Meewerken aan bestaande campagnes o.a. BOB-campagne, Zatte Botten affiches ophangen. Via gezondheidsprojecten probeert vzw Jong preventief te werken rond het thema: ‘Gezonde boefkick’, werken rond veerkracht,…
Knelpunten
Binge drinking (vooral sterke dranken) gebeurt vooral binnen vriendenkringen want in de jeugdhuizen wordt geen alcohol toegestaan De jongeren van vzw Jong zijn vooral van allochtone afkomst. Binnen hun cultuur is alcohol verboden waardoor alles meer “in den duik” gebeurt waardoor ze hun grenzen sneller gaan verleggen met overmatig gebruik tot gevolg.
CGG Eclips (Rudy Goossens en Maryline Toch) Acties
Alcoholpreventie voor scholen, jeugd en werknemers is kerntaak van de preventiewerkers CGG Eclips is heel actief in de scholen. Scholen vinden, in tegenstelling tot vroeger, hun imago heel belangrijke en staan nu zeer open voor preventielessen m.b.t. middelengebruik. Organiseert samen met LPV en GZD en het Pakt (art. 117) de intersectorale informatiereeks Gent drinkt wijs. Integratie van de Zatte Botten campagne binnen preventieve acties in verschillende sectoren. Werkt mee aan Quality Nights. Informeren cliënten over belang van alcoholpreventie in verkeer.
Knelpunten
Er is nog te weinig aanbod over alcohol en verkeer in de 2e graad van het secundair onderwijs. De 2e graad neemt nog niet deel aan het gemotoriseerd verkeer maar is wel heel kwetsbaar als fietser en/of voetganger. Het is belangrijk om daarop in te spelen vanuit het eigen gedrag en
vigerende wetgeving. Met een open geest en niet vanuit een afschrikwekkende benadering. Dit kan eventueel gekoppeld worden aan behalen van het rijbewijs in de 3e graad. Geen specifiek thema dus hoeft meer aandacht.
Gezondheidsdienst (Inge De Roose) Acties Coördineert de stuurgroep Alcoholpreventie. Coördineert de interne werkgroep alcoholpreventie interne werkvloer Stad Gent Werkte zatte botten campagne uit samen met LPV en CGG Eclips. Organiseert samen met LPV en CGG Eclips en het Pakt (art. 107) de intersectorale informatiereeks Gent drinkt wijs. Knelpunten
Er zijn reeds veel acties rond alcohol maar die zijn meestal niet op elkaar afgestemd. De verschillende actoren en overheden kennen elkaars acties en werking te weinig. Er wordt nog te weinig ingezet op het vormen van een lange termijn visie.
Dienst Lokale Preventie en Veiligheid (Bart Inghelbrecht) Acties
Werkte nieuw Drugbeleidsplan 2013-2018 uit waarvan alcoholpreventie een van de speerpunten is. Is lid van de stuurgroep alcoholpreventie. LPV werkte Zatte Botten campagne uit samen met Gezondheidsdienst en CGG Eclips Werkt mee aan Quality Nights. Doet aan alcoholsensibilisatie tijdens Gentse Feesten, 10 days off, I Techno. Werkte vestigingswet en vergunningsplicht voor nachtwinkels uit.
Knelpunten
Happy hours van sommige horecazaken (cafés) uit bepaalde zones zijn gericht op 12 tot 14 jarigen (scholieren uit te buurt)! Dit staat haaks op de cijfers van de VAD. Er wordt te weinig ingezet op controle en berisping van uitbaters. De controleurs van het FOD Volksgezondheid (2 voor Oost-Vlaanderen) zijn onderbemand waardoor de pakkans zeer klein is. De link tussen preventie en repressie is te zwak. Alcohol is te goedkoop en wordt veel verkocht door nachtwinkels en benzineshops. Er is te weinig wetgeving rond de verkoop van alcohol in de nachtwinkels en benzineshops (in Amerika mag er tussen 9 u ’s avonds en 4 uur ’s morgens geen alcohol verkocht worden). Het succes van Quality Nights is afhankelijk van de goodwill van de uitbaters. Er is van overheidswege te weinig druk. QN wordt meer en meer geïntegreerd in het Gentse wat dan weer het imago van de Stad bevordert.
CONCLUSIE DEEL 1 Er gebeurt reeds veel rond preventie maar dit is te weinig zichtbaar en wordt te weinig afgestemd tussen partners en verschillende niveaus (lokaal/ Vlaamse overheid/Federale overheid). Vaak uit het niet weten van elkaar. De huidige verkeerswetgeving is onduidelijk. Nultolerantie is de beste oplossing. Alcohol is te goedkoop en er is meer wetgeving nodig voor de nachtwinkels en benzineshops.
DEEL 2. KANSEN, MOGELIJKHEDEN EN DROOMBEELD Wetgeving en handhaving
Uitbreiding van de (Vlaamse) wetgeving rond als ondersteuning van de preventieve link. Duidelijke wetgeving met zuivere regels en zinnige sancties (geen geldboetes). Nultolerantie van alcohol in verkeer Alcoholverkoop in handen van de staat zoals het Scandinavisch model. Handhaving en repressie zijn nodig als stok achter de deur. Meer controle van uitbaters rond wetgeving -14/-16. Geen alcoholverkoop meer in nachtwinkels en benzinestations. Meer middelen voor handhaving en lokale wetgeving mits goede dossieropbouw (bv. rond alcoholverbod op Gentse feesten). Meer druk uitoefenen naar hogere overheden rond wetgeving (rond alcoholverbod in benzinestations en nieuwe acties brouwerijen, prijssetting, …). Mogelijke alternatieve straffen: verplichte begeleiding; werkstraf in revalidatiecentrum; verkeerslessen voor recidivisten . Confrontatie met verkeerslachtoffers. Voorzien van middelen voor het investeren van lesgevers van het BIVV . Recidieven laten voorkomen bij gerechtsarts voor een onderzoek op rijgeschiktheid (tijdelijk of permanent rijverbod) Bij melding van risicochauffeurs, doktersattest laten voorleggen. Oprichten van een alcoholbehandelingskamer naar analogie van drugbehandelingskamer. Dit is nu moeilijk haalbaar omwille van de vlugge verjaring van verkeersovertredingen (deze vervallen binnen een jaar ), dit in tegenstelling tot drugsfeiten. Intensief middelen blijven inzetten voor controles op zwarte plaatsen (juiste locatie en tijdstip): pakkans vergroten. Uitgaansleven voorzien in specifieke zones ( bijv. Overpoort en Vlasmarkt => Quality Nights), afbouwen in andere zones.
Vervoer Inzetten op betaalbare alternatieve vervoersmiddelen zoals nachtbussen tijdens de Gentse Feesten en taxi’s met democratische prijzen voor jongeren. Samenwerking bevorderen tussen taxibedrijven en horeca.
Communiceren over taxi’s (twee bedenkingen => 1. in Gent zijn ze betaalbaar maar zijn ze ook betrouwbaar? 2. Taxisegment buiten Gent is problematisch). Rol van de Responsible Young Drivers? De schaduwkant van goedkoop alternatief vervoer is: ‘doe maar op, als je niet rijdt mag je te pletter drinken’.
Preventie Alcohol prominenter als thema op de agenda plaatsen (nog teveel gedoogbeleid). Attitudeverandering is mogelijk door positief te belonen (bv. via autoverzekering of d.m.v. gadgets zoals de BOB-sleutel die zeer gegeerd is). Brengen van getuigenissen door zowel slachtoffers als daders. Druk verhogen bij uitbaters en ook goodwill uitbaters verhogen door in te spelen op belang van het imago (imago is passe-partout voor preventie). Uitwerken van preventieve gezondheidsprojecten waar alcohol een plaats kan in vinden. Meer sensibilisering in beeldvorm creëren (bv. waarschuwingssymbool plaatsen op drankjes rond ‘niet rijden onder invloed’ naar analogie van symbool ‘niet geschikt voor zwangere vrouwen’). Media aandacht voor dodelijke ongevallen als gevolg van rijden onder invloed heeft grote impact (cfr. dodelijk ongeval in september aan de Zuid). Zowel mikken op volwassenen als jongeren. o Jongeren kunnen bereikt worden via rolmodellen bij begeleiders en ouders (gaan naar bepaalde locaties, zelfbeheersing). Zeker inzetten op laatste graad secundair onderwijs (vroeg genoeg). Pedagogische benadering toepassen door bv. jongeren hun ervaringen laten uitleggen aan jongeren met problematisch gebruik (‘peer education’). o Volwassenen: extra aandacht voor 45-plussers (o.a. via getuigenissen tijdens workshops voor bedrijven) en specifieke settings zoals sportverenigingen (waar nog veel ouders onder invloed rijden). Ook aandacht schenken aan risicoberoepen door o.a. het geven van vormingen. Alcoholpreventie koppelen aan rijbewijs, via: o Scholen. Rijbewijs behalen kan vanaf 17 jaar via onderwijs. Leerlingen krijgen er les als voorbereiding op het rijexamen. Thema alcohol kan toegevoegd worden aan dit lespakket. Inrichten van verkeersklassen voor secundair onderwijs (politie had vroeger educatief centrum maar daar zijn nu geen middelen meer voor). o Rijscholen. Ook pakket alcoholpreventie inbouwen. o Beloning (bijv. Zatte botten sticker) geven bij afhalen van rijbewijs. o Vroeghulpmodule voor alcohol en verkeer (naar analogie van vroeghulpmodule voor werknemers van bedrijven) in samenwerking met parket en BIVV. Hierbij wordt vooral gewerkt rond het bewustwordingsproces. Voorzien van een aanspreekpunt horeca per wijk CONCLUSIE DEEL 2 Deze eerste ronde tafel was een goede aanzet om elkaars werking te leren kennen en de richting te bepalen. Een 2e ronde tafel biedt de mogelijkheid om concrete afspraken te maken. De prioriteiten die uit deze ronde tafel naar voor kwamen zijn:
o o o o o o o o o
Duidelijke verkeerswetgeving is nodig. Nultolerantie is de beste en meest heldere oplossing. Uitbouwen van Scandinavisch alcoholbeleidsmodel (aanbod). Niet aanbieden van alcohol in tankstations en nachtwinkels. Gerichte aanpak van de politie qua tijdstip en plek. Blijven inzetten op gerichte alcoholcontroles op zwarte plaatsen. Inzetten op positieve beloning gericht naar attitudeverandering/preventie. Sensibilisering meer in beeld brengen: media-aandacht + agendasetting versnellen in de politiek Meer werken met rolmodellen. Alcoholpreventie koppelen aan rijbewijs en onderwijs (o.a. leerkrachten vormen, brommerklassen,…).
