Ronde tafel discussie Wat is het geheim van gelukkig ouder worden in een woning in
Utrecht Overvecht?
Myriam Zuidervaart en Monica Stekelenburg
Augustus 2015
1
zorgbewoners in beeld
Bouwinvest in Utrecht en omgeving
16%- 20 % 65 plussers in de appartementen 2
Ouderen zijn HOT NEWS
Ouderen bezetten medische faculteit Radboud: wij zijn
niet zielig! (De Gelderlander) 90-jarige krijgt geen traplift van gemeente: 'Had hij maar moeten verhuizen‘ (RTL-Nieuws e.v.a.) Gemeente zet in op zelfstandig wonen ouderen (Amsterdam, De Echo)
3D-printer boetseert 'prakje' voor ouderen (RTLNieuws)
3
Ageing in place
Ouderen zijn HOT NEWS
2014: 17% 65+ = 2,9 miljoen waarvan…. 4% 80+ 2040: 26% 65+ = 4,7 miljoen waarvan…. 1/3e 80+ 2050: 3,6 miljoen 1 persoonshuishoudens
Dubbele vergrijzing: aandeel 65-79 gaat omhoog vanwege babyboom en men wordt ouder (vanaf 2025 meer 80+ ers) 75% van alle 65+ers verdient bovenmodaal of heeft eigen vermogen.
Veranderende wetgeving: Langer thuis blijven wonen
4
Fasen in het ouder worden en wooncarrière In verschillende leeftijdsfasen oriënteert men zich op wonen in combinatie met ouder worden:
< 55
60-70
70-80
>80
Geen oriëntatie op volgende stap in woon carrière
Men gaat zich oriënteren (wonen)
Heroriëntatie is volop aan de orde (welzijn)
Leeftijd met gebreken overheerst (zorg)
Nieuwe markt door scheiding wonen/zorg
“Je kunt niet vroeg genoeg beginnen met plannen maken voor de derde helft van je leven.” Rudi Westendorp, hoogleraar ouderengeneeskunde 5
Stand 2013, Bron: OnderzoeksGroep
Inkomens stijgen en leefstijlen pluriformer 2,5 x modaal en hoger
KWALITEIT VRIJHEID
Geboren in 1945
1,5 x modaal
Inkomen
2 x modaal
modaal
VEILIG
GEZELLIG Beneden modaal
55
60
65
70
Leeftijd 6
75
80
85
85+
Scheiding zorg/wonen biedt kansen voor Utrecht •
Vrije sector huur aantrekkelijk voor ouderen. Vermogen vrijmaken en gemak zijn belangrijkste motieven.
•
Huurders blijven langer huurder.
•
Aandeel 65+-ers in samenleving.
•
Diversiteit in leefstijlen en woonwensen neemt toe.
•
Inkomen neemt toe (75% bovenmodaal of > 100.000,-).
•
Technologische ontwikkelingen maken thuis wonen eenvoudiger.
7
Woonwensen ouderen- onderzoek Bouwinvest Wensen ouderen aan woning: •
Appartement
•
Gelijkvloers en met lift
•
Huren, gemak door geen intensief onderhoud, vermogen vrij maken
•
Nabij voorzieningen zoals winkels en openbaar vervoer
•
Midden in de samenleving
•
Straal 2 km meeste ouderen
Basisbehoeften kenmerkend bij levensfase:
•
Zelfstandigheid (leven met vermindering van kracht… kranen, deuren openen etc.)
•
Sociale veiligheid (je veilig voelen in je eigen huis… deurspion, videofoon, hoorbaarheid deurbel)
8
•
Stabiliteit (niet vallen/ struikelen… opstap douchebak, drempels etc. )
•
Toegankelijkheid is natuurlijk buiten de woning van groot belang
Nieuwe markt-nieuwe spelers
9
Zorgen over ouder worden? Overheidsbeleid boezemt (nog) geen angst in. •
Nu nog geen hulpvraag.
•
Partner vaak nog aanwezig.
•
Consequenties nog niet te overzien.
•
Verwachting dat er altijd wel een vangnet is.
•
Dan betalen wel toch zelf? Wat moet dat moet.
Angsten voor de toekomst:
10
•
Totale afhankelijkheid die ontstaat bij zorgsituatie.
•
Vallen met gevolg revalidatie en beperkte mobiliteit.
•
Financieel alles kunnen redden.
Segmentatie
11
zorgbewoners in beeld
Ouderen & zorg
Bouwinvest Huurderssegmentatie 6 segmenten op basis van leefstijl, woonambitie en huurmotivatie
Kenmerkende waarden en behoeften HARMONIE
Ik ga voor anders dan anders, ben Ik gaopvoor anders dan anders, ben gericht zelfontwikkeling, houd van gericht op houd van avontuur, benzelfontwikkeling, creatief, ga graag mijn avontuur, ben ga graag eigen gang encreatief, ben daarin lekker mijn eigen gang en ben daarin lekker eigenwijs eigenwijs
Ik houd van allerlei type contact Ikkopje houd koffie, van allerlei type contact praatje pot, kopje koffie,ontmoeten praatje pot, nieuwe mensen en nieuwe mensen ontmoeten ervaringen delen en uitwisselen, en dat ervaringen delen en uitwisselen, is toch waar het allemaal om gaat?dat is toch waar het allemaal om gaat?
Ik ben goed in het analyseren en Ik ben goed in heten analyseren en aanpakken van zaken heb daarom aanpakken zaken en heb daarom een bepaaldevan positie verkregen, op een bepaalde positie verkregen, op die status ben ik zeer trots, het is een die statusvan bensucces ik zeerintrots, het is een symbool het leven symbool van succes in het leven
Ik ben gehecht aan structuur en Ik ben gehecht aan structuur vastigheid, ben nuchter en doe en vastigheid, en doe dingen liefst in ben een nuchter bedachtzaam dingen liefstvooral in eengericht bedachtzaam tempo en ben op een tempo en ben vooral gericht op een aantal mensen die ik vertrouw aantal mensen die ik vertrouw
CONTROLE
INTROVERT/ONDERDRUK KEN/ NAAR BINNEN GERICHT
ZEKERHEID
GROEP GEORIËNTEERD
EGO GEORIËNTEERD
VITALITEIT
EXTRAVERT/UITLEVEN/ NAAR BUITEN GERICHT
Services en diensten Rood
Geel
Groen
Blauw
BEHOEFTE AAN SERVICES EN DIENSTEN
Bovengemiddeld, i.v.m. tijdsgebrek en gemakzucht
Laag, i.v.m. eigen sociale netwerk
Weinig gebruik, wel behoefte als men het zelf niet meer kan
Bovengemiddelde behoefte i.v.m. tijdgebrek
HOUDING T.O.V. SERVICES EN DIENSTEN
Geen behoefte aan vaste diensten en services; zelf kunnen kiezen. Dienstverlening vanuit gemak en tijd. Services en diensten vooral praktisch, moet uit privésfeer blijven
Services en diensten worden veelal verleend door familie en vrienden, het sociale netwerk. Als zorgvraag te groot wordt voor omgeving komen institutionele diensten pas in beeld
Maakt veel gebruik van dienstverlening door familieleden, maar moet het gevoel van veiligheid versterken. “Officiële“ hulp bij dagelijkse bezigheden en huishouden is daarom gewenst
Liever geen hulp, maar luxe. Services gericht op hoogwaardigheid en luxe (praktische zaken), niet ter ondersteuning en verzorging
OPZET AANBOD SERVICES
Zelf kunnen kiezen uit services en diensten. Moet niet in huurprijs inbegrepen zijn
Diensten en services zouden bij de huurprijs inbegrepen moeten zitten; menuvorming
Diensten en services zouden bij de huurprijs inbegrepen moeten zitten; menuvorming. Niet teveel keuzemogelijkheden
Services als hotelgevoel neerzetten. Of slimme snufjes om meer controle krijgen/ te houden over dagelijks leven
SOORT DIENST DAT AANSPREEKT
Recreatie, kunst en cultuur
Mantelzorg/ ondersteuning
Thuiszorg
Hoogwaardige wellness, domotica
SERVICEPAS/ MENUKAART
Spreekt erg aan; meer vrijheid
Spreekt minder aan indien er geen coach meekijkt
Spreekt niet aan, men voelt zich onvoldoende bevoegd om keuze te maken
Spreekt erg aan; meer controle
MAALTIJDEN
Tafeltje dekje/ buurtcentrum
Samen eten in eetclubs/eethuizen
Zelf georganiseerd beperkt netwerk, met kinderen, maaltijdservice
Zorginstituties en netwerk van buren en familie
Oververtegenwoordiging huurderssegment seniore Sfeerzoekers Toelichting kaarten huurderssegmentatie De kaarten tonen de aanwezigheid van de huurdersegmenten in de omgeving afgezet tegen de gemiddelde samenstelling van een buurt in Nederland. De mate van afwijking geeft een indruk van de couleur locale van een buurt. De couleur locale wordt bepaald door de buurt – Overvecht waarin het project ligt. Het is opportuun om aan te haken bij de leefstijl en woonambitie van de dominante doelgroepen in de wijk. Deze buurt wordt gedomineerd door seniore Sfeerzoekers.
15
Wie zijn deze bewoners?
SOCIO DEMO
LEEFTIJD
INKOMEN
65-69 jaar
Groep 35%
Totaal 32%
70-74 jaar
22%
22%
75-79 jaar
16%
80-84 jaar 85+
HUIDIG WONING TYPE Groep 10%
Totaal 13%
Modaal
56%
46%
17%
1,5 x modaal
28%
12%
13%
2 x modaal
15%
16%
2,5 x modaal of hoger
Beneden modaal
Flat/appartement
Groep 40%
Totaal 29%
Tussen/rijwoning
26%
28%
23%
Doelgroepwoning
10%
10%
5%
10%
Vrijstaande woning
9%
15%
2%
7%
2 onder 1 kap woning
8%
11%
Hoekwoning
4%
5%
OMVANG GROEP HUIDIG EIGENDOM
10% 7%
17% Koopwoning
Groep 52%
Totaal 67%
Huurwoning
48%
34%
12% 30% 25%
Sfeerzoekers 10% - 130.008
17
HUIDIG WOONMILIEU Groep 45%
Totaal 37%
Woonwijk
20%
27%
Rustig Stedelijk
Wonen - Winkels
15%
18%
Gevarieerd
7%
3%
Recreatief
5%
2%
LEESWIJZER Dikgedrukt: significant hoger 17 significant lager Schuingedrukt:
Wie zijn deze bewoners?
WONEN
VOORKEUR TYPE WONING Regulier appartement
Anders
Groep 54%
Totaal 49%
19%
19%
VOORKEUR EIGENDOM
IDEALE WOONSFEER
REDEN HUREN
Groep 59%
Totaal 43%
Levendigheid
32%
20%
Vrijheid
39%
35%
Geborgenheid
23%
25%
Ik huur al mijn hele leven
19%
24%
Sociale controle
12%
19%
15%
20%
Eigen plek
11%
23%
Niet burgerlijk
10%
11%
Vermogen vrijmaken Gekozen voor de locatie/de woning
12%
13%
5%
7%
Geen koopmogelijkheden Rustig oriënteren op de woningmarkt
11%
9%
10%
6%
Sociaal contact
Markant
Gemak
Groep Totaal 47% 53%
Koopwoning
Groep 29%
Totaal 31%
Huurwoning
52%
55%
Echtscheiding
9%
3%
Geen voorkeur
18%
14%
Verandering woningbehoefte
6%
9%
VOORKEUR WOONMILIEU
IDEALE MANIER VAN SAMENLEVEN
Groep 57%
Totaal 51%
Rustig Stedelijk
32%
33%
Gevarieerd
28%
12%
Ruim
14%
14%
Recreatief
10% 8%
Wonen - Winkels
Wonen - Werken
Groep 32%
Totaal 18%
Dorps
28%
25%
De prive wijk
24%
26%
De woonwijk
19%
30%
6%
De buurt
18%
13%
4%
Gemengd
11%
13%
7%
13%
The scene
Solitair wonen
LEESWIJZER
18
Dikgedrukt: significant hoger 18 significant lager Schuingedrukt:
ZORG & WELZIJN
VERHUISINTENTIE Nee, zeker niet Nee, waarschijnlijk niet
Wie zijn deze bewoners? GEZONDHEIDTOESTAND
Groep Totaal 35% 36% 29% 30% 29%
24%
Ja, waarschijnlijk wel
5%
7%
Ja, zeker
2%
3%
Misschien
REDEN VERHUIZEN
Groep Totaal Ik heb geen enkel gezondheidsprobleem Ik heb af en toe problemen, maar die zijn niet ernstig Ik heb gezondheidsproblemen die mij beperken Ik heb gezondheidsproblemen die mij ernstig beperken
44%
21%
49%
25%
25%
5%
5%
Groep Totaal 49% 56%
Gezondheidsredenen
56%
66%
Huishoudelijke hulp
Ander type woning
26%
21%
Onderhoud- en klusjesdienst
47%
41%
Financiële omstandigheden
25%
12%
Alarmering
46%
50%
Vervoer
41%
40%
Zorg aan huis
40%
45%
Fysiotherapie
30%
27%
Vakantieservice
25%
19%
Boodschappenservice
24%
21%
Verhuisservice
21%
22%
Huismeester
21%
21%
Horeca / traiteur
20%
14%
VOORKEUR WOONVORM
Zonder services of zorg. Gebruik van aantal gemaksdiensten Zeer uitgebreid servicepakket 24 uur per dag beroep op zorg
Geen
Groep Totaal 53% 53%
Veiligheid
27%
23%
Onderhoud en klusjes
22%
22%
Huishoudelijke hulp
10%
8%
(Ver)zorg(ing)
8%
8%
Collectieve voorzieningen
5%
7%
GEWENSTE VOORZIENINGEN BEZIT ELECTRONICA
Groep Totaal
19
25%
BEHOEFTE EXTRA SERVICES
Groep Totaal 28% 28% 53%
49%
10%
6%
17%
27%
PC Mobiele telefoon (zonder internet)
Groep Totaal 78% 78% 69%
75%
Laptop
69%
62%
iPad/ ander merk tablet
38%
33%
Smartphone (met internet)
33%
26%
eReader
29%
17%
LEESWIJZER Dikgedrukt: significant hoger 19 significant lager Schuingedrukt:
Discussie/brainstorm Wat is een goed woonconcept voor de Utrechtse stadsgenieters op deze locatie? Denk aan woonmilieu, sfeer, architectuur, services en diensten.
20
