Roken en een (orthopedische) operatie
U krijgt binnenkort een operatie op de afdeling Orthopedie in het Radboudumc. Het is algemeen bekend dat roken ongezond is en verschillende gezondheidsproblemen tot gevolg kan hebben. Voor u is het belangrijk te weten welke gevolgen roken kan hebben op de operatie en uw herstel erna. In deze folder vindt u hierover informatie.
Wat roken met uw lichaam doet
De bekendste en meest schadelijke stoffen die vrij komen tijdens het roken zijn nicotine, koolmonoxide en teer. Nicotine laat het hart sneller kloppen, zorgt voor een hogere bloeddruk, geeft schade aan de binnenkant van de bloedvaten en verhoogt de zuurstofbehoefte van het lichaam. Het is de verslavende stof in sigaretten. Door inname van koolmonoxide pompt het hart minder bloed rond. Roken verhoogt de hoeveelheid koolmonoxide aan hemoglobine (eiwit in de rode bloedcellen die verantwoordelijk is voor het vervoer van zuurstof) in het bloed. Het effect hiervan is dat de zuurstoftoevoer afneemt en de conditie verslechterd. Het bloed wordt minder vloeibaar en er zijn meer rode bloedcellen nodig voor de zuurstofbehoefte van het lichaam. Op deze manier vermindert de hoeveelheid zuurstof die aan het lichaam wordt afgegeven. Zuurstof is nodig voor bijvoorbeeld de wondgenezing. Teer veroorzaakt de ‘rokershoest’. In de longen zitten trilhaartjes die de longen schoonhouden. Door het roken vermindert de functie van de longen en is er een toename van slijm in de longen. Hierdoor plakken de trilhaartjes aan elkaar vast en kunnen hun werk niet niet meer goed doen. Door roken ontstaat vasospasme. Dit betekent dat de bloedvaten een ‘krampende’ beweging maken waardoor ze zich afwisselend sluiten en weer wijd open gaan staan. Ook hierdoor verslechtert de doorbloeding. Weefsels die hier het meeste last van hebben, zijn weefsels die al minder doorbloed zijn en weefsels die worden voorzien van bloed via relatief kleine bloedvaatjes of verse wonden (deze hebben veel bloedtoevoer nodig voor een goed herstel). Deze ‘krampende’ beweging ontstaat al na één sigaret en duurt tot ongeveer zes weken!
• •
• •
1
Complicaties
Door roken is de kans op complicaties tijdens en na de operatie groter. Een op de drie patiënten die wordt opgenomen voor een operatie heeft hiermee te maken: Orthopedische operaties zijn infectiegevoelig. Een goede wondgenezing is van groot belang bij het voorkomen van infecties. Door verminderde zuurstoftoevoer vergroot roken na de operatie de kans op infecties en een slechte wond- en botgenezing. De duur van uw opname kan hierdoor verlengd worden. De gemiddelde opnameduur blijkt voor rokers twee dagen langer te zijn. Bij infecties kan uw opnameduur verlengd worden tot zelfs enkele weken. Roken en slijmvorming irriteert de luchtwegen. Als u onder anesthesie (narcose) bent wordt u via een buisje in de luchtpijp beademd. Dit buisje kan verstopt raken door slijm dat los gaat zitten tijdens de beademing. De kans bestaat dat men het slijm tijdens de operatie moet wegzuigen, wat de luchtwegen weer kan irriteren, een vervelend gevoel geeft en meer hoesten tot gevolg kan hebben na de operatie. De kans op bronchospasme. Dit is een verkramping van de spieren rond de luchtpijp, waarbij de luchtpijp wordt dichtgeknepen. De beademing versterkt de irritatie van de luchtwegen. Omdat u onder narcose bent merkt u daar op het moment zelf niets van, maar na de operatie kunt u benauwd en kortademig zijn. Roken verhoogt de aanmaak van maagzuur waardoor voeding minder goed en snel wordt verteerd. Dit verhoogt de kans op aspiratie, het ‘inademen’ van maaginhoud tijdens de operatie en misselijkheid en braken na de operatie.
•
•
•
•
Advies
U wordt geadviseerd minstens acht weken voor de operatie te stoppen met roken. De eerste week na het stoppen kunt u last hebben van ontwenningsverschijnselen en neemt het hoesten toe omdat het slijm in de longen los gaat zitten. Deze ‘rokershoest’ heeft als functie het slijm en vuil in de longen op te ruimen. U wordt daarom afgeraden tot zeven dagen voor de operatie nog te stoppen. In acht weken krijgen de trilhaartjes hun functie weer terug en kunnen ze slijm en vuil beter afvoeren. Mocht het stoppen voor de operatie niet zijn gelukt dan adviseren wij u in ieder geval te stoppen vanaf de dag van de operatie totdat de
2
wond goed is genezen. Belangrijk bij het stoppen met roken is dat u zelf achter dit besluit staat en gemotiveerd bent om te stoppen. Als u met spoed bent opgenomen op de afdeling Orthopedie (met een botbreuk) is het verstandig te stoppen met roken in verband met genezing van de breuk. U wordt geadviseerd: Te stoppen met roken op de dag van de operatie als u binnen één week na opname wordt geopereerd. Direct te stoppen met roken als u na één week na opname wordt geopereerd. Direct te stoppen met roken als u niet wordt geopereerd.
• • •
Wat stoppen met roken met uw lichaam doet
Twintig minuten na het stoppen met roken worden de hartslag en bloeddruk weer normaal, na acht uur is de hoeveelheid nicotine en koolmonoxide de helft minder en de hoeveelheid zuurstof in het bloed is weer normaal. Na één dag is alle koolmonoxide uit het lichaam verdwenen en het zuurstofgehalte van het bloed verbeterd. U krijgt meer lucht en kunt makkelijker ademen, de kans op longproblemen zoals een longontsteking zijn dan na de operatie kleiner. Na één dag beginnen de longen met het opruimen van slijm en andere resten van het roken, het hoesten neemt hierdoor toe. Na twee tot drie dagen is er geen nicotine meer in het lichaam en zijn de smaak- en reukvermogens aanzienlijk verbeterd. Tussen de twee en twaalf weken verbetert de bloedcirculatie in het lichaam, waardoor ook de zuurstoftoevoer beter is. Uw hart zal meer zuurstofrijk bloed krijgen en kunnen rondpompen, waardoor u een betere conditie krijgt en de kans op infecties en ontstekingen afneemt. Tussen de drie en negen maanden verminderen klachten als hoesten, piepen en benauwdheid. De achteruitgang van de longfunctie stopt en kan licht verbeteren. Zodra u stopt met roken is de kans op ontwenningsverschijnselen aanwezig. Dit is een goed teken want uw lichaam maakt zich vrij van nicotine. Op www.stivoro.nl vindt u informatie over de meest voorkomende ontwenningsverschijnslen en goede tips over hoe met deze ontwenningsverschijnselen om te gaan.
3
Ondersteuning bij het stoppen met roken
Bij het stoppen met roken kunt u professionele hulp krijgen. U kunt via uw huisarts ondersteuning vragen in de vorm van medicijnen (waaronder nicotinepleisters of kauwgom) of verschillende gespreksvormen. Als u onder behandeling bent van een longarts dan kan hij/zij u eventueel verwijzen naar de Stop-Roken-Poli. Voor tips bij het stoppen met roken kunt u op de volgende websites terecht:
• • • • • • •
Kwaliteitsinstituut voor de volksgezondheid CBO: www.cbo.nl. NHG- Standaard: www.nhg.org. Partnership Stop met Roken: www.partnershipstopmetroken.nl. Informatie over stoppen met roken voor rokers en professionals (STIVORO): www.stivoro.nl. Online stoppen met roken: www.destopsite.nl. www.stoppenmetroken.pagina.nl. www.stoppeneffectief.nl/pakjekans.
Mocht u nog vragen hebben dan kunt u hiervoor terecht bij uw huisarts, behandelend arts of de verpleegkundige.
4
04-2013-7025
Adres Verpleegafdeling Orthopedie C2 Hoofdingang Geert Grooteplein-Zuid 10 6525 GA Nijmegen Volg route 737, zone C2 Contact 024 - 361 44 90
Radboud universitair medisch centrum
